BiologiaZbiór zadań maturalnych Część I Autor: Adestor CYTOLOGIA Zadanie 1. Poniższe schematy przedstawiają różne rodzaje komórek eukariotycznych. A B a) Przyporządkuj schematy do odpowiednich rodzajów komórek C Komórka roślinna….. Komórka zwierzęca…. Komórka grzyba…. b) W którym rodzaju komórki nie zaobserwujemy zjawiska plazmolizy? Wybór uzasadnij. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c) Wskaż komórkę, która jest autotroficzna. Wybór uzasadnij podając nazwę organellum charakterystycznego dla tego rodzaju komórki i zachodzącego w nim procesu. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2. Komórka nowotworowa to komórka której cykl komórkowy został zaburzony wskutek mutacji. Komórka nowotworowa dzieli się nieustannie i bez ograniczeń. Charakteryzuje ją podwyższona aktywność telomerazy, co umożliwia ominięcie fizjologicznego limitu ilości podziałów jednej komórki. Pod tym względem przypomina komórki macierzyste, jednak nie dochodzi do specjalizacji komórki. Na podstawie tekstu wypisz dwie cechy komórki nowotworowej, które odróżniają ją od zdrowej komórki. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………………… Zadanie 3. Schemat przedstawia organelle występujące w komórce eukariotycznej Przyporządkuj organellum do opisu jego funkcji. 1)Odpowiada za proces oddychania tlenowego …. 2)Pełni funkcje wydzielnicze i modyfikuje białka …. 3)Odpowiada za proces trawienia wewnątrzkomórkowego …. 4)Zawiera cytoszkielet stanowiący rusztowanie komórki …. Zadanie 4. Erytrocyty powstają w szpiku kostnym czerwonym, żyją około 120 dni poczym są usuwane z krwi. Dojrzałe erytrocyty nie przechodzą podziałów mitotycznych. Uwzględniając budowę erytrocytu, wyjaśnij, dlaczego nie mogą się one dzielić mitotycznie. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 5. Mitochondria i chloroplasty to organelle półautonomiczne. Zaznacz w tabeli literą CH cechy chloroplastów i literą M cechy mitochondriów. CH/M Cechy Przeprowadzają głównie procesy anaboliczne Do prawidłowego funkcjonowania potrzebują kwantów światła Wytwarzają duże ilości NADH i ATP Ich ilość zależy od aktywności metabolicznej tkanki .Zadanie 6.. Wyjaśnij..... Zaznacz zdania... a) ochrania komórkę przed uszkodzeniami chemicznymi b) zapobiega strawieniu komórki przez własne lizosomy c) uczestniczy w rozpoznawaniu ciał obcych i informuje układ immunologiczny o ich obecności d) modyfikuje białka powstałe w komórce. Przykładem inkrustacji jest drewnienie.. Siateczka śródplazmatyczna gładka jest szczególnie dobrze rozwinięta w komórkach wątroby oraz komórkach jąder............... Młode ściany komórkowe powstałe z fragmoplastu są zbudowane głównie z celulozy i pektyn........ Komórki zwierzęce posiadają na swojej powierzchni glikokaliks zbudowany z glikoprotein i glikolipidów.. czego przykładem może być kutynizacja........ u roślin zielonych w ogóle mogą nie ulegać modyfikacjom.. przez doczepianie reszty cukrowej lub lipidowej e) łączy ze sobą komórki określonej tkanki Zadanie 8............. na który przedstawia możliwe losy ściany komórkowej. Odkładanie się substancji chemicznych wewnątrz szkieletu celulozowej ściany nosi nazwy inkrustacji..... które opisują funkcje glikokaliksu.......... Podaj 2 różnice pomiędzy transportem aktywnym i dyfuzją prostą.. dlaczego retikulum gładkie jest dobrze rozwinięte w: a) komórkach wątroby ............ b) komórkach jąder …………………………………………………………………………………………….... Narysuj schemat........ FRAGMOPLAST Zadanie 9............ Transport przez błonę komórkową może odbywać się w sposób bierny przez dyfuzję lub aktywny. to takie zmiany nazywamy adkrustacją................. Jeśli substancje odkładają się na powierzchni ściany....... Ściana komórkowa roślin może ulegać różnym modyfikacją....... 1……………………………………………………………………………………… 2……………………………………………………………………………………… Zadanie 7.. ................ Wyjaśnij. Schemat przedstawia trzy rodzaje trawienia wewnątrzkomórkowego. Na podstawie schematu podaj zasadniczą różnicę pomiędzy pinocytozą i fagocytozą. Za rozpoczęcie tego procesu odpowiadają organelle. b) Podaj nazwę organellum odpowiadającego za rozpoczęcie apoptozy. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 11. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 12. Apoptoza to zaprogramowana śmierć komórki. Schemat przedstawia ten proces. Jedną z nich jest obecność licznych mitochondriów. dlaczego neurony posiadają liczne mitochondria.. ………………………………………………………………………………………………… . ………………………………………………………………………………………………. a) Podaj przykład apoptozy w czasie rozwoju embrionalnego człowieka.Zadanie 10. które za razem dostarczają komórce energii niezbędnej do życia. Neurony wykazują wiele przystosowań do pełnionych funkcji. Uwzględnij funkcje pełnione przez komórki nerwowe. W organizmie zwierzęcym peroksysomy znajdują się głownie w ……………. rotacyjny – ruch w jednym kierunku. którym jest …………. bezbarwnego gazu. i uczestniczą w detoksykacji etanolu. W wyniku tego procesu wydzielają się pęcherzyki bezwonnego. lecz tracona jako ciepło. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 15. Zadanie 14. zawierają enzym katalazę. pulsacyjny – ruch raz w jedną. Nadtlenek wodoru o wzorze chemicznym …………. II ……. III ……. Energia powstała w wyniku procesów zachodzących w peroksysomach nie jest magazynowana w ……. W czasie jego rozkładu przez katalazę wydziela się gaz. powstaje w organizmie głównie jako produkt uboczny utleniania lipidów. Na podstawie tekstu źródłowego uzupełnij poniższy tekst. Peroksysomy neutralizują także inne trucizny.Zadanie 13. wokół centralnie ułożonej wakuoli B. raz w drugą stronę wokół wakuoli a) Przyporządkuj opisy do odpowiednich schematów I ……. odpowiedzialną za rozkład toksycznego nadtlenku wodoru. jaką funkcję pełnią ruchy cytoplazmy w komórce. Peroksysomy to organelle występujące w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Uzupełnij tabelkę dotyczącą mitochondriów i chloroplastów. Ruchy cytoplazmy w komórce eukariotycznej dzielimy na: A. CECHA Typ przemian metabolicznych Kluczowy proces biochemiczny Źródło ATP (typ fosforylacji) MITOCHONDRIUM CHLOROPLAST . cyrkulacyjny – ruch w różnych kierunkach po mostkach plazmatycznych C. b) Wyjaśnij.. Zadanie 17. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P. 3.. które oczyszczają krew ze skrawków obumarłych tkanek oraz bakterii a) Wyjaśnij. b)Wyjaśnij jaką funkcję pełnią pęcherzyki wydzielnicze. dlaczego monocyty posiadają dużą liczbę lizosomów. 2…………………………………………………………………………………………………. Są fagocytami. jeśli stwierdzenie jest fałszywe. …………………………………………………………………………………………………. Lp. a) Podaj nazwę przedstawionego organellum. …………………………………………………………………………………………………….Zadanie 16. 1…………………………………………………………………………………………………. 4. bogatą w lizosomy. Schemat przedstawia pewne organellum obecne w każdej komórce eukariotycznej. lub literę F. W kariolimfie znajdują się rybosomy.. Posiadają liczne mitochondria i rozbudowany aparat Golgiego. Mają zdolność wydostawania się poza światło naczyń układu krążenia (diapedeza]) w miejscach zapalnych gdzie trafiają dzięki chemotaksji oraz szybkiego ruchu pełzakowatego.. Monocyty mają najczęściej nerkowate jądro i zasadochłonną cytoplazmę. Jąderko stanowi obszar syntezy tRNA i tworzenia podjednostek rybosomów Pory w otoczce jądrowej umożliwiają transport substancji z i do jądra. b) Podaj dwa przystosowania monocytów do pełnienia funkcji immunologicznej w organizmie. Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących jądra komórkowego. Jądro komórkowe bierze udział w procesie transkrypcji i translacji 2. P/F 1.. jeśli stwierdzenie jest prawdziwe. ……………………………………………………………………………………………………. .. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 18. Zadanie 19. AM/2005 . AM/2005 Zadanie 20. AM/2005 Zadanie 21. AM/2006 Zadanie 23. AM/2008 .Zadanie 22. Zadanie 24. AM/2009 Zadanie 26. AM/2008 Zadanie 25. AM/2009 . AM/2009 .Zadanie 27. AM/2010 .Zadanie 28. AM/2010 Zadanie 29. AM/2010 Zadanie 31. AM/2010 .Zadanie 30. . SKŁAD CHEMICZNY KOMÓRKI Zadanie 1. czy zaobserwowano czerwone zabarwienie. dlaczego to tłuszcze. a nie węglowodany stanowią podstawowy materiał zapasowy w organizmie. Schemat przedstawia wzór trójglicerydu. Trójglicerydy(tłuszcze) to najzasobniejszy rezerwuar paliwa biologicznego w organizmie. który służy do wykrywania celulozowej ściany komórkowej w komórce. X a) Podaj nazwę wiązania chemicznego zaznaczonego na schemacie literą X. Uzasadnij swój wybór. b)Podaj nazwę tego nukleotydu i napisz jaką pełni on funkcję w organizmie …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 3. Schemat przedstawia wzór chemiczny pewnego nukleotydu. b) Wyjaśnij. Karmin ałunowy to związek chemiczny. Przeprowadzono doświadczenie polegające na barwieniu karminem ałunowym komórki sklerenchymy. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . barwiąc ją na czerwono. Napisz. a)Wypisz 3 elementy. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2. z jakich zbudowany jest ten nukleotyd ……………………………………………………………………………………………………. Masz do dyspozycji: probówki. I-rzędowa . wzajemne położenie elementów struktury drugorzędowej w przestrzeni B. Obecność skrobi można wykryć za pomocą płynu Jugola. który dodany do badanego materiału reaguje na obecność skrobi granatowym zabarwieniem. W projekcie doświadczenia podaj opis: I. kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym a) Dopasuj opisy do odpowiednich struktur. …………………………………………………………………………………………………….. Zaplanuj doświadczenie.………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 2…………………………………………………………………………………………………. kleik skrobiowy. w którym wykażesz obecność skrobi w miąższu bulwy ziemniaka. kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym D.. III-rzędowa ….. które opisują jego budowę. Wyróżniamy cztery struktury białka. płyn Jugola. Poniższe opisy charakteryzują każdą ze struktur: A.. ……………………………………………………………………………………………………. . II-rzędowa …. które posiada strukturę IV-rzędową. Próby badawczej III. miąższ z bulwy ziemniaka. 3………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 5. IV-rzędowa …. wzajemne położenie łańcuchów polipeptydowych oraz ewentualnie struktur niebiałkowych (dotyczy tylko niektórych białek) C. Sposobu ustalania wyników 1. Zadanie 6. Schematy przedstawiają budowę kwasów RNA i DNA.Zadanie 4. Próby kontrolnej II. b) Podaj przykład białka. „Ogon” wykazuje duże powinowactwo ………………………. do wewnątrz. glikogen 4)hamują krzepnięcie krwi D.. Poniżej podano przykłady kilku z nich oraz funkcje jakie mogą pełnić. Węglowodany pełnią różne funkcje w organizmie. 3 …. na zewnątrz Fosfolipidy składają się z ……………… „główki” i …………………... 4 …. Zadanie 8. 1)zapasowe A. 2 …. Fosfolipidy budują podwójną warstwę lipidową błony komórkowej.. zbudowany jest z dwóch nici polinukleotydowych powstaje w jądrze komórkowym w procesie transkrypcji pentozą występującą w jego nukleotydach jest ryboza występuje w komórce wyłącznie w jądrze komórkowym jego replikacja ma charakter semikonserwatywny Zadanie 7. „ogona”. .. lecz nie ma go w DNA........ do wody... wpisując odpowiednie litery przy cyfrach.. E. natomiast „główka” …………………. polarna. D. A. do tłuszczów. c) Podkreśl cechy charakterystyczne dla DNA. celuloza 2)transportowa B.... glukoza E. fruktoza Dopasuj cukry do pełnionych przez nie funkcje... tak..a) Podaj jedną widoczną na schemacie różnicę w budowie pomiędzy DNA i RNA. B.. a „ogony” …. heparyna 3)budulcowa C.. że „główki ustawiają się ………………………… błony.... Uzupełnij tekst dotyczący fosfolipidów wstawiając w lukę odpowiednie słowo w odpowiedniej formie gramatycznej: niepolarna. C.... …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… b) Podkreśl wzór nukleotydu. który występuje w RNA. 1 …. …………………………………………………………………………………………………… b) Jakie znaczenie dla ryb ma fakt. a) Napisz tendencję zmian gęstości wody w zależności od temperatury w zakresie 4◦C 100◦C. które nadają jej charakter doskonałego rozpuszczalnika. Jaką właściwość wody przedstawiono na poniższym schemacie? …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 10. że woda w temperaturze 4◦C ma największą gęstość? …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . Woda wykazuje szereg właściwości. W tabelce przedstawiono zależność gęstości wody od temperatury.Zadanie 9. nukleoproteidy b) Napisz do jakiej grupy pierwiastków (makroelementy. która jest białkiem złożonym. Schemat przedstawia budowę hemoglobiny. …………………………………………………………………………………………………… b) Wyjaśnij. Napisz na jaki kolor barwią się białka w tej reakcji. które musi otrzymywać wraz z pokarmem. …………………………………………………………………………………………………… . a) Podaj nazwę wiązania. mikroelementy czy ultraelementy) należy metal. a) Podkreśl nazwę grupy białek złożonych. które wytwarza się pomiędzy aminokwasami tworzącymi polipeptyd. Aminokwasy dzielimy na endogenne(syntezowane przez organizm) oraz egzogenne(nie syntezowane) przez organizm. dlaczego pokarm rośliny nie jest pełnowartościowy. ……………………………………………………………………………………………………. do której należy hemoglobina. Pokarm zwierzęcy jest pełnowartościowy. znajdujący się w centrum hemoglobiny. buduje szkielet kręgowców…………. Rozpoznaj pierwiastki chemiczne na podstawie podanej informacji. wpisując odpowiedni symbol lub nawę: a) Podstawowy pierwiastek biogenny. glikoproteiny B. c) Niedobór tego pierwiastka zaburza rozwój gonad i gojenie się ran………… Zadanie 12. Aminokwasy łączą się ze sobą tworząc łańcuchy polipeptydowe. lipoproteiny D. A.Zadanie 11. budujący wszystkie związki organiczne ………… b) Niezbędny czynnik krzepnięcia krwi. natomiast rośliny nie jest pełnowartościowy. chromoproteiny C. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c) Reakcja ksantoproteinowa służy do wykrywania białek w badanym materiale. Zadanie 13. Swój wybór poprzyj dwoma argumentami. Wykresy przedstawiają zawartość różnych związków w komórkach roślin i zwierząt. które wykresy (A czy B) dotyczą komórki roślinnej. Komórki roślinnej dotyczą wykresy …. .Zadanie 14. 1…………………………………………………………………………………………………. Określ. AM/2005 Zadanie 15. 2…………………………………………………………………………………………………. oddychanie tlenowe D. 5.METABOLIZM Zadanie 1. a) Zaznacz w tabeli literą A cechy charakteryzujące anabolizm i literą K cechy charakteryzujące katabolizm. 8. glikoliza E. replikacja DNA C. Uzasadnij swoją odpowiedź. 3. 6. jak wzrost stężenia substratu wpływa na szybkość reakcji. 7. Przemiany metaboliczne dzielimy na metabolizm i katabolizm. cykl mocznikowy Zadanie 2. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . Krzywa Michaelisa przedstawia zależność szybkości reakcji katalizowanej przez enzym od stężenia substratu. A. fotosynteza B. 4. Synteza związków złożonych ze związków prostych Substraty są na wyższym poziomie energetycznym niż produkty Wymaga nakładu energii w postaci ATP Są to procesy egzoergiczne Rozpad związków złożonych do związków prostych Wydziela się energia Substraty są na niższym poziomie energetycznym niż produkty b) Podkreśl procesy anaboliczne. a) Napisz. Lp A/K 1. Są to procesy endoergiczne 2. c) Napisz równanie opisanej reakcji rozkładu nadtlenku wodoru i opisz obserwacje jakie zanotowano w obu probówkach. b) Napisz w wyniku którego rodzaju fosforylacji fotosyntetycznej (cyklicznej. Przeprowadzono doświadczenie. Równanie reakcji: …………………………………………………………………………… Obserwacje w probówce A: …………………………………………………………………. Zadanie 3. które ma mniejsze powinowactwo do substratu.. Poniższe opisy dotyczą różnych rodzajów fosforylacji: A. Fotosyntetyczna …. Oksydacyjna …. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 4. Synteza ATP przy udziale energii wydzielającej się w wyniku reorganizacji cząsteczki związku organicznego. Synteza ATP pod wpływem energii dostarczonej przez fotony światła B. czy niecyklicznej) powstaje siła asymilacyjna w fazie jasnej fotosyntezy. Siłę asymilacyjną tworzą: …………… i …………… . a) Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia. Wyjaśnij. która zawiera enzym katalazę rozkładający szkodliwy nadtlenek wodoru do wody i tlenu. natomiast probówkę B pozostawiono bez zmian. Enzymy trawienne są wydzielane do przewodu pokarmowego w postaci nieczynnych proenzymów i dopiero w świetle przewodu pokarmowego ulegają aktywacji. dlaczego enzymy trawienne muszą być wydzielane w postaci proenzymów. b) Napisz. Synteza ATP z wykorzystaniem energii elektronów przekazywanych z wodoru na atomy tlenu a) Dopasuj opis do odpowiedniego typu fosforylacji. Zadanie 5. Substratowa ….b) Narysuj na powyższym schemacie krzywą Michaelisa dla enzymu. Następnie do obu probówek wlano nadtlenek wodoru. niż enzym którego krzywa jest naniesiona na schemat. ……………………………………………………………………………………………………. w którym w dwóch probówkach umieszczono miazgę z bulwy ziemniaka. Siła asymilacyjna powstaje w wyniku fosforylacji fotosyntetycznej ……………………. która probówka (A czy B) stanowiła próbę badawczą w tym doświadczeniu. Wymień dwa związki tworzące siłę asymilacyjną. której poziom energetyczny spada C. Probówkę A podgrzano.. Obserwacje w probówce B: …………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. że rośliny pod pierwszym kloszem były mniejsze niż pod drugim. dehydrogenacja. tlen A…………………………………. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 7. powoduje. D…………………………………. Pod dwoma kloszami posadzono w glebie po 10 siewek fasoli jednakowej wielkości. temperaturę i dostęp światła. acetylo-CoA. Schemat przedstawia cykl Calvina. a) Sformułuj problem badawczy do opisanego doświadczenia …………………………………………………………………………………………………… b) Wyjaśnij. dlaczego rośliny pod pierwszym kloszem były mniejsze niż pod drugim. lecz długotrwały brak dostępu do światła . Wyjaśnij to zjawisko. tlenek węgla (IV). b) Cykl Calvina jest nazywany fazą ciemną fotosyntezy. Po upływie pewnego czasu porównano rośliny i stwierdzono. redukcja. z którego usunięto pewne informacje. B…………………………………. utlenanie. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . ATP. Pod pierwszym kloszem obok roślin postawiono naczynie z wodorotlenkiem wapnia. a) Uzupełnij schemat..Zadanie 6. C…………………………………. że ulega on zahamowani.. regeneracja. dopasowując odpowiednie wyrazy spośród poniższych do liter. Roślinom zapewniono takie same warunki: wilgotność.. Po upływie 2 godzin do każdej probówki dodano kwasu azotowego (V) i obserwowano zmiany. dlaczego zaobserwowano zabarwienie. Następnie w każdej probówce umieścili białko i dodali pepsynę. C wlali kolejno roztwór kwasu chlorowodorowego (A). b) Na podstawie wykresu wyjaśnij. a) Napisz światło jakiej barwy w największym stopniu absorbuje chlorofil b.Zadanie 8. …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. B. Wykres przedstawia widmo absorpcji barwników fotosyntetycznych. Uczniowie przeprowadzili następujące doświadczenie: do trzech probówek oznaczonych literami A. dlaczego liście roślin mają barwę zielona. roztwór wodorotlenku wapnia (C). a jakie chlorofil a. Zadanie 9. 640 nm barwie czerwonej. a) Podaj która probówka stanowi próbę kontrolną w tym doświadczeniu. …………………………………………………………………………………………………… b) W których probówkach po przeprowadzeniu reakcji ksantoproteinowej zabserwowano żółte zabarwienie? Wyjaśnij. wodę destylowaną (B). Długość fali równa 400 nm odpowiada barwie niebieskiej. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . uwzględniając obecność pepsyny. ……………………………………………………………………………………………………. a długości zawarte pomiędzy nimi to różne odcienie zieleni. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c) Wyjaśnij. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… b) Wyjaśnij wzrost temperatury w kolbie w tym doświadczeniu. Schemat przedstawia proces fotosyntezy u roślin gruboszowatych. a) Opisz próbę kontrolną. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 11. Kolbę zatkano gumowym korkiem z otworem. a) Podaj pierwotny akceptor dwutlenku węgla w tym procesie. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . w którym umieszczono termometr. rosnących na terenach suchych. Przeprowadzono następujące doświadczenie: w kolbie stożkowej umieszczono wilgotną watę i ułożono kiełkujące nasiona grochu. jaką należało przygotować do tego doświadczenia. upalnych. …………………………………………………………………………………………………… b) Opisz krótko przebieg fotosyntezy w otwartym aparacie szparkowym. między innymi na pustyniach. Temperatura w kolbie następnego dnia było wyższa. niż początkowa. nazywany fotosyntezą CAM. dlaczego rośliny CAM zamykają aparaty szparkowe w ciągu dnia.Zadanie 10. Zanotowano temperaturę w kolbie na początku doświadczenia oraz następnego dnia. Zadanie 12. …………………………………………………………………………………………. Zadanie 13. b) Wyjaśnij jaką rolę pełni NAD+ w tym procesie. a) Podaj nazwę tego etapu i jego dokładną lokalizację w komórce. …………………………………………………………………………………………. co dzieje się z dużą ilością cząsteczek NADH i FADH2 powstających w tym etapie oddychania tlenowego. a) Podaj nazwę tego procesu. ……………………………………………………………………………………………………. Schemat przedstawia pewien proces metaboliczny zachodzący w komórce. b) Wyjaśnij. Schemat przedstawia jeden z etapów oddychania tlenowego. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… . …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c)Jaki rodzaj energii jest wykorzystywany w chemosyntezie do redukcji związanego CO2. Schemat przedstawia ostatni etap oddychania tlenowego. tzw. ……………………………………………………………………………………………………. . czy transport jonów H+ z przestrzeni perymitochondrialnej do matrix. tkanka nabłonkowa C. tkanka mięśniowa gładka D. tkanka kostna B. czy bierny. ……………………………………………………………………………………………………. a) Napisz. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… b) Podkreśl ten rodzaj tkanki zwierzęcej.Zadanie 14. jakie znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów ma chemosynteza. jest najbardziej pofałdowana. Przeprowadzają go organizmy nazywane chemoautotrofami. tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana c) Jaką funkcję w łańcuchu oddechowym pełni tlen? …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 15. a) Napisz jakie organizmy mają zdolność przeprowadzania chemosyntezy. Źródłem energii do asymilacji dwutlenku węgla (CO2) są reakcje utlenienia prostszych związków nieorganicznych. A. to transport aktywny. Swój wybór poprzyj jednym argumentem. której wewnętrzna błona mitochondrialna. łańcuch oddechowy. b) Wyjaśnij. Chemosynteza to starszy ewolucyjnie od fotosyntezy i mniej od niej skomplikowany sposób samożywności. AM/2005 …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 17. AM/2006 .Zadanie 16. Zadanie 18.. Zadanie 19. 2…………………………………………………………………………………………………. AM/2008 .. AM/2005 1…………………………………………………………………………………………………. Zadanie 20./AM/2008 Zadanie 21. AM/2008 . AM/2008 Zadanie 23.Zadanie 22. AM/2009 . AM/2009 Zadanie 25. AM/2010 .Zadanie 24. AM/2009 Zadanie 27.Zadanie 26. AM/2010 . Zadanie 28. AM/2010 . Zadanie 29. AM/2009 . Schemat przedstawia różne kształty komórek bakteryjnych. b) Napisz (wpisując odpowiednią literę).BAKTERIE I WIRUSY Zadanie 1. Ściana komórkowa bakterii zbudowana jest z substancji charakterystycznej dla tej grupy organizmów. a) Podaj nazwę substancji. który rodzaj bakterii wywołuje . Bakterie nie mają większości organelli charakterystycznych dla komórki eukariotycznej. Między innymi ze względu na grubość ściany komórkowej bakterie dzielimy na gram dodatnie i gram ujemne. Dwoinka…. a) Dopasuj litery do odpowiednich nazw. Zadanie 2. Laseczka…. Zapalenie płuc…. …………………………………………………………………………………………………. . lecz posiadają struktury pełniące analogiczne funkcję. Napisz. c) jądra komórkowego-………………………………………………… Zadanie 3. Gronkowiec…. jaka struktura pełni u bakterii funkcję: a) mitochondriom-……………………………………………………… b) chloroplastu-………………………………………………………….. Paciorkowiec…. która buduje ścianę komórkową bakterii. Cholerę…. BAKTERIE Zadanie 5.b) Podaj dwie różnice w budowie pomiędzy bakteriami gram „+” i gram „-”. czy bardziej wrażliwe na działanie antybiotyków są bakterie gram „+”. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 4. które w procesie fotosyntezy lub chemosyntezy wykształcają substancje potrzebne im do życia. Bakterie rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo. Oprócz swojego włącza tym samym do chromosomu fragment DNA z komórki. Bakterie można podzielić na autotrofy. Koniugacja …. którą opuścił a) Dopasuj opisy do odpowiednich procesów płciowych. B. 2…………………………………………………………………………………………………. Wybór uzasadnij odwołując się do budowy komórek tych bakterii. Na podstawie schematu sporządź schemat przedstawiający podział bakterii ze względu na sposób odżywiania. Transdukcja …. bakeriofag przenosi fragment DNA do komórki. czy gram „-”. Transformacja …. które dzielimy na saprofity żywiące się martwą materią organiczną oraz pasożyty żyjące kosztem innych organizmów. Druga grupę bakterii stanowią heterotrofy. Poniższe opisy dotyczą trzech rodzajów nabywania nowego DNA przez bakterie. podobnie jak rośliny. A. komórka bakterii pobiera z otoczenia obcy DNA i włącza go do swojego chromosomu. . w której wchodzi w cykl lizogeniczny. bakterie purpurowe. procesach płciowych. np.„żeńska”) C. lecz nabywają nowe cechy w tzw. 1…………………………………………………………………………………………………. lub też w sposób beztlenowy. c) Napisz. komórka „dawca” posiadająca fimbrie i czynnik F w plazmidzie (F+ „męska”) przekazuje część skopiowanego DNA komórce „biorcy (brak fimbrii F. Bakterie mogą przeprowadzać fotosyntezę w sposób tlenowy. a) Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia. Zadanie 6. D. lizosom mezosom mitochondriom ściana komórkowa aparat Golgiego rybosom Zadanie 8. które nie są charakterystyczne dla komórki bakteryjnej. E. Wyniki doświadczenia przedstawia poniższy schemat. F. D) i umieszczono je na powierzchni hodowli. które nie miały styczności z antybiotykiem. b) Napisz.coli. Przeprowadzono następujące doświadczenie: całą szalkę Petriego pokryto kolonią bakterii E. który antybiotyk okazał się najskuteczniejszy.b) Podaj jedną różnicę pomiędzy cyklem litycznym i lizogenicznym bakteriofaga. C. ……………………………………………………………………………………………………. Następnie przygotowano cztery krążki bibuły nasączone różnymi antybiotykami (A. uzyskują odporność na jego działanie. że bakterie uzyskują odporność na ich działanie. B. dla zdrowia człowieka. Podkreśl te organelle. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 7. które nie miały bezpośredniego kontaktu z antybiotykiem. B. ……………………………………………………………………………………………………. Wyjaśnij w jaki sposób bakterie. Częste stosowanie antybiotyków powoduje. C. ……………………………………………………………………………………………………. skutków częstego stosowania antybiotyków . Uodparniają się także te bakterie. A. c) Podaj przykład negatywnych. b) Wyjaśnij. a) Zaznacz na schemacie strzałką materiał genetyczny bakteriofaga i napisz. E. stoją na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Argumenty PRZECIW: 1…………………………………………………………………………………………………. Zadanie 11. Podkreśl choroby wywoływane przez bakterie. 2…………………………………………………………………………………………………. grypa kiła cholera choroba Beri-Beri mononukleoza Zadanie 10.. A.………………………………………………………………………………………………… Zadanie 9.. dlatego nie do końca można nazwać je organizmami. w jaki sposób bakteriofagi infekują komórkę bakteryjną. skoro posiada ona ścianę komórkową.. Schemat przedstawia budowę bakteriofaga. że wirusy nie są organizmami żywymi. D. Wirusy nie mają budowy komórkowej.. Argumenty ZA: 1…………………………………………………………………………………………………. przez którą nie mogą przeniknąć. . B. czy RNA. C. Podaj dwa argumenty za i dwa przeciw stwierdzeniu. czy jest to DAN. 2…………………………………………………………………………………………………. AM/2009 . Nazwa procesu:………………………………………………………………………………… Nazwa enzymu:………………………………………………………………………………… Zadanie 14.. AM/2009 Zadanie 15. Wirus HIV jest retrowirusem.…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 12. 2…………………………………………………………………………………………………. Zadanie 13. które chronią go przed układem odpornościowym gospodarza. Podaj dwa przystosowania wirusa HIV. w którym RNA wirusa jest przepisywane na DNA. Wirus HIV wykazuje wiele przystosowań dzięki którym układ immunologiczny gospodarza nie jest w stanie go wykryć i zneutralizować. Napisz jaki enzym jest niezbędny do zajścia tego procesu. który jako materiał genetyczny posiada RNA Podaj nazwę procesu. 1………………………………………………………………………………………………….. . a) Napisz. . Anizogamia …. czy powyższy cykl rozwojowy dotyczy diplonta czy haplonta. 2………………………………………………………………………………………………. Izogamia …. A B C a) Dopasuj schematy do odpowiednich rodzajów gamii... Schemat przedstawia cykl rozwojowy pewnego protista.PROTISTY Zadanie 1. Wśród protistów wyróżniamy trzy rodzaje rozmnażania płciowego: izogamię.. Zadanie 2. Schemat przedstawia (w losowej kolejności) gamety charakterystyczne dla każdego rodzaju gamii. anizogamię i oogamię. Oogamia …. 1…………………………………………………………………………………………………. b) Podaj dwie różnice pomiędzy izogamią i oogamią dotyczące gamet.. W cyklu rozwojowym protistów jednokomórkowych może dominować faza diploidalna lub haploidalna. A. Napisz. przez pączkowanie Zadanie 3.…………………………………………………………………………………………………… b) Napisz.. czy postgamiczna. c) Wybierz prawidłowe dokończenie zdania: Formy troficzne dzielą się ……………. czy jest to mejoza pregamiczna. a) Jaki rodzaj cyklu rozwojowego przechodzi Dictyota? Wybierz poprawną odpowiedź. . czy postgamiczny. mitotycznie B. mejotycznie C. ……………………………………………………………………………………………………. izomorficzny B. oogamia c) Zaznacz na schemacie literą R! miejsce zachodzenia mejozy. czy mejoza w tym cyklu rozwojowym ma charakter pregamiczny. heteromorficzny z przewagą gametofitu b) Wybierz prawidłową odpowiedź dotyczącą gamii w tym cyklu rozwojowym. Schemat przedstawia cykl rozwojowy Dictyota. A. anizogamia C. A. izogamia B. amitotycznie D. heteromorficzny z przewagą sporofitu C. funkcja…………………………………………………………………. Na schematach przedstawiono w dowolnej kolejności kolejne etapy koniugacji pantofelka. B nazwa…………. Schemat przedstawia pantofelka.. A B C D Uszereguj we właściwej kolejności etapy koniugacji pantofelka. Lp.. W czasie koniugacji przechodzi podział mejotyczny 4.Jest to mejoza …………………………………. Jest diploidalny 3.. Ma zwielokrotniony materiał genetyczny Zadanie 6. E F . Zadanie 5. Rozpoznaj struktury zaznaczone na schemacie literami A i B oraz podaj ich funkcje. a literą m cechy dotyczące mikronukleusa pantofelka. Cecha M/m 1. A nazwa………….. Zaznacz w tabeli literą M cechy dotyczące makronukleusa pantofelka. funkcja…………………………………………………………………. Służy do sterowania bieżącą pracą komórki 2. Zadanie 4. Schemat przedstawia budowę eugleny..…………………………………………………………………. Podaj jedną cechę zwierzęcą i jedną cechę roślinną w komórce eugleny. Poniższy schemat przedstawia cykl rozwojowy zarodźca malarii.. Zadanie 7.. Cecha zwierzęca……………………………………………………………………… Cecha roślinna………………………………………………………………………. . i 9. Informacja do zadań 8. . AM/2005 . ……………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 9. b) Zaznacz na schemacie literą R! miejsce zachodzenia mejozy c) Wyjaśnij. Podaj jeden przykład działania człowieka.. który zmniejszy ryzyko zarażenia zarodźcem malarii podczas przebywania w krajach tropikalnych. Żywiciel ostateczny…………………………………………. Zadanie 10. dlaczego ataki malarii objawiają się wysoką gorączką.Zadanie 8.. Na podstawie schematu: a) Podaj żywiciela pośredniego i ostatecznego tego pasożyta Żywiciel pośredni …………………………………………. D. A. E. B. Jako materiał zapasowy gromadzą glikogen Posiadają chlorofil a i b Mogą żyć w symbiozie z grzybami tworząc porosty Ściana komórkowa jest wzmocniona ligniną Są to wyłącznie formy wielokomórkowe Zadanie 13. Zaznacz zdanie. D. B. C. Zaznacz poprawne odpowiedzi dotyczące zielenic.Zadanie 11. A. C. AM/2009 Zadanie 12. E. Posiadają chlorofil a i c Są przedstawicielami stramenopili W zbiornikach wodnych rosną poniżej miejsca występowania zielenic i krasnorostów Przedstawicielem tej grupy jest morszczyn Substancją zapasową nigdy nie jest u nichskrobia . które nie dotyczy brunatnic. Egzospory………………………. Endospory…………………………. Sporangialne…. a) Podaj nazwę procesu. Podstawkowe…. Zadanie 2. A B C D a) Dopasuj schematy do odpowiednich nazw zarodników. który zaszedł w kolbie z drożdżami …………………………………………………………………………………………………… b) Zidentyfikuj zbierający się gaz podając jego wzór chemiczny ……………………………………………………………………………………………………. b) Podziel przedstawione na schemacie zarodniki na endospory i egzospory. Schemat przedstawia zestaw doświadczalny. Konidialne…. Schemat przedstawia niektóre z nich. Grzyby wykształcają różne rodzaje zarodników.. Workowe…. .GRZYBY Zadanie 1. . Ich zarodniki nigdy nie posiadają wici. A. Grzyby mogą rozmnażać się w sposób………………… przez pączkowanie. fragmentację. Mejoza……………………………. a) Podaj nazwy elementów zaznaczonych na schemacie literami A. A……………………….c) Zarodniki mogą powstawać w wyniku mitozy lub mejozy. które różnią je od roślin.. 2…………………………………………………………………………………………………... ... Schemat przedstawia budowę zewnętrzną pieczarki. podstawczaki D. tzw. U workowców i podstawczaków występuje faza jąder sprzężonych.. B. Zadanie 3. …………. sprzężniowe C. C. skoczki Zadanie 5. Rozmnażanie płciowe może mieć formę: gametogamii (gdy łączą się haploidalne gamety). Zadanie 4. (gdy łaczą się całe gametangia) oraz ………………. ………………..... Uzupełnij tekst dotyczący rozmnażania się grzybów. b) Podkreśl nazwę typu do którego należy pieczarka. (gdy łączą się niezróżnicowane strzępki należące do różnych grzybów). B………………………. Dopasuj zarodniki do procesu w wyniku którego powstają. 1…………………………………………………………………………………………………. zanim utworzono dla nich osobne królestwo. C………………………. Grzyby. podział komórki. były mylone z roślinami. workowce B. Podaj trzy cechy budowy grzybów. 3…………………………………………………………………………………………………. Mitoza………………………. Zadanie 6. Schemat przedstawia cykl rozwojowy podstawczaków. a) Napisz, która faza (n, 2n, czy n+n) dominuje u podstawczaków i podaj jej nazwę. ……………………………………………………………………………………………………. b) Zaznacz na schemacie miejsce zachodzenia mejozy literą R! Zadanie 7. Schemat przedstawia cykl rozwojowy rdzy źdźbłowej - grzyba pasożytniczego. a) Podkreśl typ do którego należy rdza źdźbłowa. A. podstawczaki B. workowce b) Podaj nazwy dwóch żywicieli tego pasożyta. 1………………………………………. 2………………………………………. c) Wyjaśnij w jaki sposób, nie szkodzący środowisku, można chronić uprawy zboża przed atakami rdzy źdźbłowej. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 8. Mikoryza to współżycie grzyba z korzeniami drzew, korzystne dla obu organizmów. a) Podaj nazwę opisanej zależności międzygatunkowej. ……………………………………………………………………………………………………. b) Podaj dwie korzyści, jakie roślina czerpie z mikoryzy. 1………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 9. Mikoryzę można podzielić na ektotroficzną i endotroficzną. Podaj dwie różnice pomiędzy wymienionymi rodzajami mikoryzy. 1………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 10. Porosty to organizmy zbudowane z dwóch komponentów: grzyba i glona (lub sinicy). Grzyb ochrania glona i dostarcza mu wody oraz soli mineralnych, natomiast sam korzysta z produktów fotosyntezy glona. Porosty są dobrymi bioindykatorami zanieczyszczenia powietrza. a) Napisz, w jaki sposób (płciowy, czy bezpłciowy) rozmnażają się porosty. Uzasadnij swój wybór. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… b) Wyjaśnij, dlaczego porosty są dobrymi bioindykatorami zanieczyszczenia powietrza. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 11. Muchomor sromotnikowi to silnie trujący grzyb, często mylony przez osoby niedoświadczone w zbieractwie grzybów z popularną pieczarką. Pieczarka ma blaszki różowe, po dojrzeniu stają się brązowe; u muchomora sromotnikowego blaszki mają kolor biały niezależnie od stadium rozwoju. Muchomor sromotnikowi ma kapelusz średnicy 4-12 cm, białawy, czasem z żółtawym, zielonożółtawym lub żółtobrązowym; pieczarka - 4-12 cm, oliwkowozielony, żółtozielony. Pieczarka ma zanikające pierścienie na trzonie, a muchomor pierścień duży, wyraźny. Na podstawie tekstu podaj dwie cechy, dzięki którym można odróżnić muchomora sromotnikowego od pieczarki. 1………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 12. AM/2005 Zadanie 13. Zaznacz te poziomy troficzne, które mogą zajmować grzyby. A. B. C. D. E. producenci destruenci pasożyty drapieżniki saprofagi Zadanie 14. Oceń prawdziwość zdań dotyczących grzybów wpisując literę P jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F gdy jest fałszywe. Lp. Zdanie 1. Trawią pokarm wyłącznie zewnątrzkomórkowo 2. 3. Niektóre gatunki zawierają małe ilości chlorofilu i karotenoidów Formy dojrzałe nigdy nie są diploidalne 4. Materiałem zapasowym jest glikogen P/F AM/2009 .Zadanie 15. AM/2008 Zadanie 16. Epiderma to pierwotna tkanka okrywająca pędu. a) Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia. ……………………………………………………………………………………………………. b) Zaznacz prawidłową odpowiedź. Kolce to wytwory epidermy.. natomiast ciernie są skróconymi pędami roślin. Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane na schemacie. a) Podaj jedną. widoczną na rysunku różnicę w budowie cierni i kolców. w jakim celu nalano do probówek warstwę oleju. Wytworem fellodermy są aparaty szparkowe. b) Wyjaśnij. Kolce i ciernie to narządy: A. analogiczne . …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2.Zadanie 1. homologiczne B. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………… b) Podkreśl odpowiedź. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… Zadanie 4. A. mejoza C.c) Napisz jaki proces ewolucyjny spowodował podobieństwo w budowie cierni i kolców. mitoza B. Stożki wzrostu powodują przyrost rośliny na długość. Tkanki merystematyczne mają zdolność do ciągłych podziałów. która prawidłowo opisuje podziały komórkowe w stożku wzrostu. oprócz stożków wzrostu posiadają także merystemy interkalarne. a) Podaj. b) Podaj dwie różnice w budowie pomiędzy przetchlinkami i aparatami szparkowymi. natomiast aparaty szparkowe to wytwory skórki. Zadanie 3. ……………………………………………………………………………………………………. . Przetchlinka w korku łodygi a) Napisz jaką funkcję pełnią przetchlinki i aparaty szparkowe. która litera na schemacie odpowiada stożkowi wzrostu korzenia. ……………………………………………………………………………………………………. amitoza c) Trawy i zboża. Przetchlinki są wytworami korka. które znajdują się w węzłach na łodydze i odpowiadają za przyrost rośliny na długość. Schemat przedstawia przekrój przez liść rośliny dwuliściennej. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… . dlaczego trawy i zboża oprócz stożków wzrostu wykształciły merystemy interkalarne. Schemat przedstawia przekrój przez igłę sosny. a) Rozpoznaj tkanki roślinne i podaj ich funkcje. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… Zadanie 6. b) Podaj dwie cechy budowy igły sosny. Zadanie 5. które są przystosowaniem do oszczędzania wody. jakie dwie funkcje pełni tkanka oznaczona na schemacie literą D. a) Rozpoznaj tkankę zaznaczoną na schemacie literą X i podaj jej pełną nazwę. …………………………………………………………………………………………………….Wyjaśnij. C………………… funkcja……………………………………………………………………… E………………… funkcja……………………………………………………………………… b) Napisz. Komórki mogą zawierać chloroplasty 4. a cewki z komórek żywych. Schemat przedstawia dwa rodzaje wiązki przewodzącej. • Ściany komórkowe naczyń są zdrewniałe i zgrubiałe nierównomiernie. a literą S cechy sklerenchymy. A………………………………………………. Elementy ksylemu dzielimy na naczynia i cewki. C i podaj ich nazwy. • Naczynia są bardziej zaawansowane ewolucyjnie niż cewki. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 9. Ściany komórkowe są silnie zdrewniałe 2. Ściany komórkowe są zgrubiałe równomiernie Zadanie 8. • Naczynie są zbudowane z komórek martwych. Zaznacz w tabeli literą K cechy kolenchymy. • U roślin okrytonasiennych występują dodatkowo włókna drzewne w ksylemie. Lp.Zadanie 7. Cecha K/S 1. B. . Ich zadaniem jest transport wody i soli mineralnych w roślinie. I II a) Rozpoznaj tkanki oznaczone na schemacie literami A. b) Napisz. a) Podkreśl stwierdzenia nieprawdziwe. Komórki budujące tkankę są martwe 3. C………………………………………………. B………………………………………………. która wiązka przewodząca (I czy II) może przyrastać na grubość. Wybór uzasadnij. • W roślinie nie mogą występować cewki i naczynia równocześnie. aby budować dany rodzaj tkanki muszą przejść specjalizację do pełnionej przez nie funkcji. Podaj dwie zmiany anatomiczne jakie zachodzą w komórkach. które zbudowane są z komórek martwych. Zadanie 12. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 10. natomiast uszkodzone komórki sitowe nie mają takiej zdolności. Komórki w stadium embrionalnym nie są wyspecjalizowane. 1…………………………………………………………………………………………………. F. Podkreśl te tkani. które z nich szybciej przewodzą wodę. Felom Sklerenchyma Korek Kolenchyma Ksylem Miękisz powietrzny (aerenchyma) . B. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 11. 2…………………………………………………………………………………………………. Wyjaśnij. D. Funkcją rurek sitowych jest transport asymilatów w roślinie. C. dlaczego komórki sitowe nie mają zdolności regeneracji. Zadanie 13. Schemat przedstawia budowę wewnętrzną rurki sitowej. 2…………………………………………………………………………………………………. A.b) Porównując budowę cewek i naczyń wyjaśnij. E. Podaj dwa przystosowania rurek sitowych do sprawnego transportu asymilatów. które mają budować naczynia w ksylemie: 1…………………………………………………………………………………………………. Komórki. Zniszczone komórki epidermy mogą się szybko regenerować przez częste podziały mitotyczne. Zadanie 14. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 15. Wyjaśnij. AM/2009 . Zarażenie wirusem kilku komórek roślinnych powoduje szybkie rozprzestrzenianie się intruza w całym organizmie. pomimo obecności grubych. AM/2010 Zadanie 16. celulozowych ścian komórkowych. w jaki sposób wirus może przedostawać się z komórki do komórki. Są to korzenia roślin pasożytniczych.. którymi powietrze trafia do miękiszu powietrznego gdzie jest magazynowane.5 metra. Dopasuj opisy do odpowiednich rodzajów korzeni. c) Napisz.. Wnikają one wewnątrz rośliny do łyka i drewna i pobierają substancje odżywcze B. Wystarają one pionowo w górę na wysokość nawet 1. Występują u roślin bagiennych. D. Są pokryte specjalną skórką welamenem. B…………………………………. Mogą one się skracać i wciągać roślinę głębiej w glebę. Ich funkcja jest pobieranie wody z powietrza. Korzenie utrzymują roślinę w glebie oraz pobierają wodę i sole mineralne. który system korzeniowy jest charakterystyczny dla roślin jednoliściennych. C. Korzenie kurczliwe …. Korzenie oddechowe …. Mają one specjalne otwory. . A. Haustoria (ssawki) ….ORGANY WEGETATYWNE ROSLIN Zadanie 1. a) Podaj nazwę systemu korzeniowego: A…………………………………. Korzenie powietrzne …. …………………………………………………………………………………………………. Schemat przedstawia dwa rodzaje systemów korzeniowych. b) Korzenie roślin mogą ulegać różnym modyfikacją. a) Rozpoznaj strefy korzeniowe i podaj ich nazwy. Schemat przedstawia budowę zewnętrzną korzenia. A………………………………………………… B………………………………………………… C………………………………………………… b) Napisz. Różnicowanie komórek następuje w strefie oznaczonej literą …. w której strefie następuje różnicowanie komórek.Zadanie 2. Zadanie 3. Schemat przedstawią budowę wtórną korzenia. . ……………………………………………………………………………………………………. czy przedstawiony schemat dotyczy roślin jednoliściennych. b) Wyjaśnij. a) Podaj nazwę tkanki oznaczonej na schemacie literą X. ……………………………………………………………………………………………………. c) Określ funkcję czapeczki. czy dwuliściennych. Podaj dwie funkcje jakie pełni łodyga . …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c) Wyjaśnij. Schemat przedstawia budowę anatomiczną łodygi roślin jednoliściennych i dwuliściennych. po przyroście korzenia na grubość. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 4. dlaczego skórka i kora pierwotna odpadają. Dwuliścienne Jednoliścienne Podaj dwie różnice w budowie anatomicznej łodygi roślin jednoliściennych i dwuliściennych. . 2…………………………………………………………………………………………………. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… Zadanie 5. 1…………………………………………………………………………………………………. Zadanie 6. które różnią się budową u roślin jednoliściennych i dwuliściennych. . A………………………………………………. C………………………………………………. Schematy prezentują różne modyfikacje pędu rośliny. A B C a) Rozpoznaj modyfikacje pędu i podaj ich nazwy. Zadanie 7. Epiderma liści posiada aparaty szparkowe. B………………………………………………. b) Podaj wspólną funkcję jaką pełnią modyfikacje: A i B ……………………………………………………………………………………………… B i C………………………………………………………………………………………………. Uwzględnij proces zachodzący w liściach. dlaczego rośliny ustawiają swoje liście w taki sposób. ………………………………………………………………………………………………… b) Wyjaśnij obecność chloroplastów w komórkach szparkowych. …………………………………………………………………………………………………. aby nie zasłaniały sobie one dostępu do światła. Schematy przedstawiają typy ulistnienia. 2…………………………………………………………………………………………………. Zadanie 8. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Zadanie 9. C to narządy analogiczne.. czy homologiczne. w których uczestniczą aparaty szparkowe. b) Wyjaśnij. b) Podaj jedną funkcję jaką pełnią zmodyfikowane liście: A………………………………………………………………………………………………… . Okółkowe …. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… c) Podaj nazwy dwóch procesów. 1………………………………………………………………………………………………….. B.a) Napisz. a) Dopasuj litery do odpowiednich typów ulistnienia. Naprzeciwległe …. Skrętoległe …. który schemat (A czy B) przedstawia aparat szparkowy roślin dwuliściennych. Schemat przedstawia różne rodzaje modyfikacji liści. A B C a) Napisz czy modyfikacje A.. AM/2009 . AM/2008 Zadanie 11.B………………………………………………………………………………………………… C………………………………………………………………………………………………… Zadanie 10.