Zaburi 1-110

1Inzoka yari inyaryenge kurenza izindi nyamaswa zose zo mu gasozi Uhoraho yari y ahanze.Ibaza umugore, iti «Koko Imana yaravuze ngo ntimukagire igiti cyo muri ubu busitani muryaho?» 2Umugore asubiza inzoka, ati «Imbuto z’ibiti byo muri ubu busitani dushobora kuzirya ho, 3naho ku mbuto z’igiti kiri hagati y’ubusitani, Imana yaravuze iti ’Ntimuzaziryeho, nt imuzazikoreho, ejo mutazapfa.’» 4Inzoka ibwira umugore, iti «Gupfa ntimuzapfa! 5Ahubwo Imana izi ko umunsi mwaziriyeho, amaso yanyu azahumuka, maze mukamera nk’I mana, mukamenya icyiza n’ikibi.» 6Umugore arareba asanga cya giti kiryoshye, kinogeye amaso, kandi cyanashobora g utanga ubwenge. Asoroma imbuto zacyo, aryaho, ahaho n’umugabo we bari kumwe. Na we ararya. 7Nuko amaso yabo bombi arahumuka, bamenya ko bambaye ubusa. Nuko badodekanya ama babi y’umutini, maze barayacocera. 8Ngo bumve Uhoraho Imana wagendagendaga mu busitani mu mafu y’igicamunsi, umugabo n’umugore we bihisha Uhoraho Imana mu biti by’ubusitani. 9Uhoraho Imana ahamagara Muntu aramubaza ati «Uri hehe?» 10Undi arasubiza ati «Numvise ijwi ryawe mu busitani, ngira ubwoba kuko nambaye ub usa, ndihisha.» 11Uhoraho Imana ati «Ni nde waguhishuriye ko wambaye ubusa? Aho ntiwariye ku giti nari nakubujije kuryaho?» 12Muntu arasubiza ati «Umugore wanshyize iruhande, ni we wampaye kuri cya giti nda rya.» 13Uhoraho Imana abwira umugore, ati «Wakoze ibiki?» Umugore arasubiza ati «Inzoka yamp enze ubwenge, ndarya.» 14Uhoraho Imana abwira inzoka ati «Kuko wakoze ibyo, ubaye ruvumwa mu nyamaswa zos e z’agasozi; uzakurura inda hasi, maze urye umukungugu iminsi yose y’ukubaho kwawe. 15Nshyize inzigo hagati yawe n’umugore, hagati y’urubyaro rwawe n’urubyaro rwe; ruzaku janjagura umutwe, nawe urukomeretse ku gatsinsino.» 16Abwira umugore ati «Nzongera imiruho yawe igihe utwite, maze uzabyare ubabara; u zahora wifuza umugabo wawe, na we agutegeke.» 17Hanyuma abwira Muntu ati «Kuko witaye ku magambo y’umugore wawe ukarya ku giti nar i nakubujije nkubwira nti ’Ntuzakiryeho’, ubutaka buravumwe ku mpamvu yawe. Uzabukur amo ikizagutunga bikugoye, iminsi yose y’ukubaho kwawe; 18buzakwerera amahwa n’ibitovu, maze uzatungwe n’ibyatsi byo ku gasozi. 19Umugati wawe uzawurya wiyushye akuya kugeza ubwo uzasubira mu gitaka, kuko ari cyo wavuyemo. Koko rero uri umukungugu, kandi uzasubira mu mukungugu.» 20Nuko Muntu yita izina umugore we, amwita Eva, kuko ari we wabaye nyina w’abazima bose. 21Uhoraho Imana akanira Muntu n’umugore we impu arazibambika: 22Uhoraho aravuga ati «Dore Muntu yabaye nk’umwe muri twe, mu kumenya icyiza n’ikibi. Reka atavaho asingira igiti cy’ubugingo, akakiryaho maze akazabaho iteka!» 23Uhoraho Imana amwirukana mu busitani bwa Edeni, ngo ajye guhinga ubutaka yari yarakuwemo. 24Nuko yirukana Muntu, maze mu burasirazuba bw’ubusitani bwa Edeni ahashyira Abake rubimu bafite inkota y’umuriro wikaragaga, ngo barinde inzira igana ku giti cy’ubugi ngo. Iyimukamisiri 1 Yobu 42 Yobu asubiza ubwa nyuma 1Yobu asubiza Uhoraho agira ati 2«Nzi ko ushobora byose, kandi nta mugambi wawe uburizwamo. 3Ni nde wagutambamira, kandi atagira ubwenge? Ni koko, napfuye kuvuga ntasobanuk iwe, mpubukira ibitangaza bindenze kandi ntazi. 4(Tega amatwi, ureke mvuge, ngiye kukubaza, nawe unsubize.) 5Ubundi najyaga nkubwirwa mu nkuru, none, nakwiboneye n’amaso yanjye; 6 ni yo mpamvu nicujije ibyo navuze, ndabyihannye ; dore nicaye mu ivu no mu muk ungugu.» VIII. UMWANZURO Yobu asubizwa umunezero yahoranye 7Uhoraho amaze kugeza kuri Yobu ayo magambo, abwira Elifazi w’i Temani, ati «Nabarak ariye cyane, wowe n’izo ncuti zawe ebyiri, kuko mutamvuze neza nk’uko umugaragu wanj ye Yobu yabigenje. 8None rero, nimushake ibimasa birindwi n’amasekurume y’intama ari ndwi, maze musange umugaragu wanjye Yobu. Muzatura igitambo gitwikwa, umugaragu wanjye Yobu abasabire imbabazi. Nzamwumva, maze noye kubahanira ko mutamvuze nez a nk’uko Yobu umugaragu wanjye yabigenje.» 9Elifazi w’i Temani, Bilidadi w’i Shuwa, na S ofari w’i Nahama, baragenda bakora uko bari bategetswe, maze Uhoraho na we yumva i cyo Yobu amusabye. 10Igihe Yobu yasabiraga imbabazi incuti ze, Uhoraho yamushubije umunezero we, um utungo yahoranye awukuba kabiri. 11Abavandimwe be, bashiki be n’incuti ze za kera, baza kumusura, basangira umugati mu nzu ye. Baramuririye, banamuhoza agahinda y atewe n’ibyago Uhoraho yamwoherereje. Buri wese agenda amuha igiceri cya feza, n’imp eta ya zahabu. 12Nuko Uhoraho aha Yobu umugisha, urenze ndetse uwo yahoranye. Yatunze intama ib ihumbi cumi na bine, ingamiya ibihumbi bitandatu, ibimasa by’inkone ibihumbi bibir i, n’indogobe z’amanyagazi igihumbi. 13Yabyaye abahungu barindwi n’abakobwa batatu. 14 Umukobwa umwe yamwise «Nyiranuma», uwa kabiri amwita «Bwiza», uwa gatatu amwita «Mukaburan ga». 15Mu gihugu cyose, nta bakobwa beza nk’abo bari bahari. Yobu yabahaye iminani k imwe na basaza babo. 16Nyuma y’aho, Yobu yabayeho indi myaka ijana na mirongo ine, abona abuzukuru, abu zukuruza, ageza no ku buvivi. 17Nuko Yobu apfa yisaziye neza, yarabonye ibintu n’i bindi. Zaburi 1 Inzira ebyiri mu kubaho k’umuntu 1Hahirwa umuntu udakurikiza inama y’abagiranabi, akirinda inzira y’abanyabyaha, kand i ntiyicarane n’abaneguranyi, 2ahubwo agahimbazwa n’amategeko y’Uhoraho, akayazirikana umunsi n’ijoro! 3Ameze nk’igiti cyatewe iruhande rw’umugezi, kikera imbuto uko igihe kigeze, kandi a mababi yacyo ntagire ubwo arabirana; uwo muntu ibyo akora byose biramuhira. 4Naho ku bagiranabi si uko bigenda: bo bameze nk’umurama uhuhwa n’umuyaga. 5Ni cyo gituma ku munsi w’urubanza batazegura umutwe, n’abanyabyaha ntibazajye mu it eraniro ry’intungane. 6Kuko Uhoraho yita ku nzira y’intungane, naho inzira y’abagiranabi ikagusha ruhabo. Zaburi 2 Umwana w’Imana ni we mwami w’isi yose 1Ni iki gituma amahanga asakabaka, n’imiryango ikajujura ibitagira shinge? 2Abami b’isi bahagurukiye icyarimwe, n’abatware bishyira hamwe ngo barwanye Uhoraho n’Intore ye, 3bati «Nimucyo ducagagure ingoyi badushyizeho, tunage kure iminyururu batuboheshej e!» 4Utetse ijabiro mu ijuru, we arabaseka, Uhoraho abaha urw’amenyo. 5Nuko ababwirana uburakari, ubukare bwe burabakangaranya, 6 ati «Ni jye wiyimikiye umwami, kuri Siyoni, umusozi wanjye mutagatifu!» 7Reka ntangaze iteka Uhoraho yaciye : yarambwiye ati «Uri umwana wanjye, jyewe uyu munsi nakwibyariye! 8Binsabe, maze nguhe amahanga, abe umunani wawe, n’impera z’isi zibe ubukonde bwawe. 9Uzabamenaguza inkoni y’icyuma, ubajanjagure nk’urwabya rw’umubumbyi.» 10None rero, bami, nimwumvireho, namwe, bacamanza b’isi, mwisubireho! 11Nimukeze Uhoraho, mumufitiye icyubahiro, mupfukamire umwana we mudagadwa; 12naho ubundi yarakara, mukarimbukira mu nzira, kuko uburakari bwe budatindigany a! Hahirwa abamuhungiraho bose. Aller directement au contenu twitter Langue: français Nous contacter Forum d aide Se connecter Passer à la version mobile trouver. partager. vivre. Language: français Versions: Toutes les versions Choisir d autres versions Parcourir Choisir une version : KBNt Choisir un livre : Umubwiriza Choisir un ch apitre : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 © 2012 American Bible Society Politique concernant les données personnelles Copyr ights Termes et conditions Résultats de la recherche Isa 1 Isa 3 Imigani 31 VIII. AMAGAMBO YA LEMUWELI 1Ngaya amagambo Lemuweli, umwami wa Masa, yatojwe na nyina: 2Umva, mwana wanjye, mwana nibyariye! Nkubwire iki se, mwana namye nsaba Imana? 3Ntuzategeze ubusore bwawe abagore, cyangwa ngo wishinge indaya zoreka n’abami. 4Lemuweli we, dore ibitabereye abami: abami ntibakwiye kunywa divayi, n’ibikomango ma ngo birarikire inzoga zihiye, 5kugira ngo batanywa bakibagirwa ibyategetswe, maze bakaburizamo imanza z’abakene bose. 6Inzoga ihiye, mujye muyiha uri burimbuke, divayi na yo muyihe ufite intimba ku mutima; 7bityo azanywa yibagirwe amagorwa ye, yoye kwibuka umuruho we! 8Ujye uvuganira ikiragi, wite ku batagira kivurira, 9wature, uce imanza mu butungane, maze usubize abakene n’abatishoboye uburenganzir a bwabo. IX. IGISINGIZO CY’UMUGORE W’UMUTIMA Alefu 10Umugore w’umutima azabonwa na nde? Ko asumbije agaciro amasaro meza! Beti 11Umugabo we amwiringira abikuye ku mutima, maze agakunda agatunganirwa. Gimeli 12Uwo mugore aramunezereza, na rimwe ntajya amutenguha, iminsi yose y’ubuzima bwe. Daleti 13Ashakashaka ubudodo n’ubuhivu bworoshye, maze intoki ze zigashishikarira kuboha. He 14Amera nk’amato y’abacuruzi, ibimutunga akabikura kure. Vawu 15Abyuka kare butaracya, agateganya ifunguro ry’abo mu rugo, akabona gukwiza imiri mo mu baja. Zayini 16Yaba abonye umurima umushimishije akawugura, akawuteramo imizabitu ibyawe n’urwu nguko rw’imirimo ye. Heti 17Arakenyera agakomeza, ahasigaye agakora atikoresheje. akagirira ubuntu ababuraniwe. maze ibihe bizaza akabirebana agatwenge. 6Ubuhanga ni umwuka ugwira abantu neza. ukagendera kure ibitekere zo bihubutse. 10Ugutwi k’umuntu ufuha kumva byose. kuko ijambo rififitse ritabura ingaruka. Kofu 28Abahungu be burabahagurutsa bakamushima. ntibutura mu mubiri ushikamiwe n’icyah a. akarengane kaba gahingutse. n’umucuruzi uhita akamuguraho imikandara. kandi aratirwe mu ruhame ibyo yakoze ! Indirimbo ihebuje 1 Ubuhanga 1 Gushakashaka Imana no kwirinda icyaha 1Nimukunde ubutabera. na nijoro itara rye riba ryaka akora. Sameki 24Aboha imyenda akayigurisha. . n’umunwa usebanya ukica umuti manama. akigaragariza abatamwima ukwemera kwabo. mwebwe bategetsi b’isi. ahubwo umugore utinya Uhoraho ni we u kwiye kuratwa. Nuni 23Umugabo we yubahwa mu nama y’abakuru. Memu 22Ubwe yibohera ibiringiti. umwambaro we ni hariri inoze y’umuhemba. 3Koko ibitekerezo bitaboneye bicisha ukubiri n’Imana. 9Ibitekerezo by’umugome bizagenzurwa. 2kuko yiyereka abantu batamwinja. kuko abo mu nzu ye bose bambaye ibisusurutse. kugira ngo ahanirwe inabi ye. umugabo we akamuvuga ibigwi.Teti 18N’ubwo abona ibintu bye bigenda neza. maze Nyir’ububasha akamwaza ib ipfamutima bimwiyenzaho. 7Ni koko. igacengera umutima we ikurikije ukuri kandi igatega amatwi amagambo amuva mu kanwa. Lamedi 21Ntajya yikanga imbeho y’itumba. maze ntakunde kwicara nta cyo akora. iyo yicaranye n’abasheshe akanguhe b’ako karer e. 12Mwikwishakira urupfu muyobya ubuzima bwanyu. urusaku rw’amagambo ye rugere kuri Nyagasani. mwifate mu mvugo yanyu kugira ngo m udasebanya. Ayini 25Umwete n’umurava ni byo bimuranga. 11Nimwirinde rero imyijujuto itagira shinge. Reshi 29Ati «Hari abakobwa benshi bagize ubutwari. agatanga inama zuje urugwiro. Kafu 20Amaboko ye ayaramburira abakene. 4Ubuhanga ntibwinjira mu mutima ugira nabi. 8Uvugana ubugome wese ntateze kuwucika. u kamenya n’ibivuzwe byose. Yodi 19Ikiganza cye agicyamurira ku rubohero. bitew e n’ibikorwa by’ibiganza byanyu. maze intoki ze zigasingira ikizingo cy’ub udodo. kuko Imana ari yo imuzi wese uko yakabaye. muzirikane Nyagasani mu buryo bubone ye. 5kuko Umwuka mutagatifu wo ujijura. Tsade 27Akurikirira hafi iby’urugo rwe. maze wo ubumbatiye ibintu byose. ubutabera bumushinja ntibuzatuma arokoka . uhunga uburiganya. ngo mwikururire ukurimbuka. ariko wowe wabarushije bose!» Shini 30Ikimero kirashukana n’uburanga bugashonga. umwuka wa Nyagasani usendereye isi. ndetse n’ibyo bahwihwisa ntibiguca inyuma. ugapfukiranwa. ariko ntibiwubuza guhanira umuntu amagam bo ye atuka Imana. Tawu 31Mujye mumwegurira ibyavuye mu kuboko kwe. mumushakashake n’umutima utaryarya. Pe 26Agira ubwitonzi iyo ajya kuvuga. ibitekerezo byacu bikaba nk’igishashi cy’umuriro cyaka uko umutima wacu utera. bityo rwigarurira a bamuyoboka! Ubuhanga 3 Amaherezo y’intungane anyuranye n’ay’abagome 1Roho z’intungane ziri mu biganza by’Imana.» Abagome barayoba 21Nguko uko batekereza. n’amaherezo yacu ntateze kwigizwayo. barugira incuti kandi bararuha ranira. ikanadushinja ko twarenze Amategeko. iyigobotore mu nzara z’abanzi bayo. ndetse nta n’umwe tuzi wigeze kugaruka avuye ikuzimu. 9higira n’umwe utakubwa umunsi mukuru wacu. imurema ari ishusho ryayo bwite. 5Yego. Imana yaremeye muntu kudashanguka. mbese ku buryo barwiyegurira koko. ikirata ko ifite Imana ho umubyeyi . no kuyirabukwa byonyine biratubangamiye. ntibanazi ikuzo rizigamiwe abakeye ku muti ma! 23Koko rero. Ubuhanga 2 1Mu bitekerezo byabo bifutamye barabwirana bati «Imibereho yacu ni iy’igihe gito kan di iteye agahinda. buzayoyoka nk’igihu kirukanywe n’imirase y’izuba.13kuko Imana atari yo yaremye urupfu. tugahemukira umuco mwiza badutoje. umupfakazi ntitukamugirire impuhwe. 8dutamirize indabyo za roza zitari zarabirana. barigendeye basa nk’aho bagushije ishyano. dukurikije nanone uko ibyivugira. . nyamara barayoba. kugira ngo tumenye ubwiyumanganye bwayo. twisige n’imibavu y’agaciro. umu saza wamazwe n’imvi twoye kumureba n’irihumye. 18Niba intungane ari umwana w’Imana koko. 15kuko imibereho yayo idasa n’iy’abandi. nta burozi bwica bubirangwamo. nta n’umuntu n’umwe uzibuka ibi korwa byacu. ikitaza inzira zacu nk’aho zuzuye imyanda. 4Izina ryacu rizagenda ryibagirana uko ibihe bihita. 12Twibasire intungane kuko itubangamiye. Imibereho y’abagome ugereranyije n’iy’intungane 16Ariko abagome barembuje Urupfu. t urebe n’ukwihangana kwayo. urupfu rwinjiye mu isi. 13Yirata ko yifitemo ubumenyi bw’Imana. hose tuhasige ibimenyetso by’umunezero w acu. 11maze ingufu zacu abe ari zo tugenderaho. bararuhamagara. Itangaza ko amaherezo y’intungane ari amahirwe. izayitabara. n’ububasha bw’Ukuzimu ntibutegeka k u isi. ubugome bwabo bwabagize impumyi: 22ntibamenya amabanga y’umugambi w’Imana. kuko y aciriweho iteka ridasibangana. kandi nta n’igitotezo kizongera kubageraho . dusuzume uko ibyayo bizarangira. ikarwanya ibikorwa byacu. 16Yo ibona turi nk’ikintu cyataye ibara. kuko icyo gihe Imana izayihagararaho. hanyuma tukazamera nk’abatigeze kubaho. umubiri uhinduka ivu. dukoreshe ibyaremwe nk’abasore batagir a icyo bikanga: 7dusinde divayi iruta izindi. umwuka ukayoyoka nk’umuyaga utagira ireme. hanyuma bagirana na rwo isezerano. cyangwa gikubiswe n’ubushyuhe bwaryo. kuko ari wo mugabane wacu n’umunani wacu! 10Nimureke turenganye intungane ikennye. kandi ibyaremwe byo mu isi bigenerwa gutanga ubuzima. ikaniyita umwana wa Nyagasani. 3iyo kizimye. indabyo zihumura neza nti tuzitangweho. 2Twavutse ku buryo butumvikana. 20Nimureke tuyitange yicwe uruteye isoni. Umwuka duhumeka ni nk’umwotsi. kuko intege nke nta cyo zimaze. 17Nimureke turebe niba ibyo ivuga ari ukuri. 15kuko ubutabera budashobora gupfa. ntinashimishwe n’ukurimbuka kw’ibiriho. 14Ntituza kutugayira ibitekerezo. imyifatire yayo ikaba idasanzwe. 19Tuyigeragereshe ibitutsi n’ibitotezo. kandi nta we uhindukira. 24nyamara kubera ishyari rya Sekibi. 14Ahubwo yaremye byose ngo bikomeze kubaho. 6Nimuze rero. iminsi yacu ni nk’igicucu gihita. nta muti ujya uboneka iyo umuntu ageze ku maherezo ye. ubuzima bwacu buzamera nk’igicu gihita ntikigaruke. 2Mu maso y’ibipfamutima bameze nk’abapfuye burundu. twishimishe mu byiza by’iyi si. . ruzarimbuka. 9Abamwiringiye bazamenya ukuri icyo ari cyo. 12abagore babo ni ibipfamutima. 2Uwo mugenzo mwiza. kandi ntabonane n’umugabo bako rana icyaha. utamirije ikamba. Ugukenyuka kw’intungane 7Nyamara intungane. kuko aziturwa ineza y’ubwo budahemuka bwe. baragowe abasuzugura ubuhanga n’inyigisho zabwo. uburindagize bw’ikibi buzimangatanya icyiza. ibakira nk’igitambo kitagira inenge. n’umuzi w’ubwenge ntushobora ku mungwa. 6kuko abana bavukiye mu busambanyi bazagaragaza ububi bw’ababyeyi babo igihe cy’urub anza. 4Ndetse n’ubwo mu maso y’abantu basa n’abahanwe. wabura bakawifuza. 14Umutima we wanyuze Nyagasani. kuko bazajya bakwibuka ubuzi raherezo. ni bwo bazabengerana. amizero yabo nta cyo ashingiyeho. maze zipfe ubusa. 5Amashami yarwo azavunika akiri mato. imbuto zarwo zizahunguke zidahishije. imiruho yabo nta cyo imaze. 7Igihe Imana izabagenderera. 17Kabone n’ubwo baramba igihe kirekire. imbuto y’ibikorwa byiza isendereye ikuzo. izanezerwa. 8kuko ubukambwe bushimwa atari ugusaza cyane. maze Nyagasani ababere umwami iteka ryose. 3Ariko abana benshi b’abagome bazaba imburakamaro. ntibazitabwaho. abana babo ni abagome. Ubuhanga 4 1Ikiruta ni ukutagira abana ukagira umugenzo mwiza. 11Koko rero. abamuyobotse bazibanire na we mu ru kundo. 10Ariko abagome bazahanishwa igihano gikwiranye n’ibitekerezo byabo. 9ubuhanga ntiburindira ko imvi zimera. n’ubwo yapfa ikenyutse. 14Arahirwa nanone umukone utigeze gukora ikibi. 18Nibakenyuka nta cyizere bazapfana. bahorana amizero yo kutazapfa. 16Ariko abana bavutse mu busambanyi bazakenyuka. maze rurimburwe n’inkubi yawo. barabagirane nk’ibishashi by’umur iro mu bikenyeri byumye. ubikesha ko ushimwa n’Imana ndetse n’abantu. kuko bahinyuy e umuntu w’intungane kandi bakitarura Nyagasani. 4Ndetse n’iyo rwagera igihe rugaba amashami. urubyaro rwabo ni ibivume ! Ikiruta ni ukwibera ingumba aho kubyara abagome 13Hahirwa umugore w’ingumba utarigeze agira amakemwa. urubyaro rukomoka ku binyendaro nta ho rushingiye. n’inkubiri y’irari ikayobya um utima uzira uburyarya. ari na cyo cyatumye asohoka bwangu mu ndiri y’abag ome. nyamara bo bibereye mu mahoro. 8Bazacira amahanga imanza kandi bategeke ibihugu. 13Uwageze ku butungane mu gihe gito aba ashyitse ku busendere bw’imyaka myinshi. kuko utsinze intambara itagira ikinegu. urubyaro rukomoka ku mibanire i temewe. 10Intungane yanogeye Imana maze irakundwa. ntibazanahozwa ku munsi w’urubanza. ruzagushwa n’umuyaga kuko ruzaba rudako meye. kuko azaronka umugisha igihe imitima yose izasuzumwa. agahabwa umwanya ushim ishije mu Ngoro ya Nyagasani. kandi ntiruzahamya imizi ngo rukomere. ntibunagereranywe n’ubwinshi bw’imyaka . Imana yarabagerageje isanga bakwiye kuba abayo. ariko yimurirwa ahandi kuko yabanaga n’abanyabyaha. ndetse no mu busaza bwabo. 12Ni koko. kuko asesekaza ubuntu n’imbabazi ku ntungane ze.3bagiye kure byitwa ko barimbutse. 5Nibamara guhanishwa ibihano byoroheje. 15Koko rero. ntanareke gusura abo yitor eye. iyo uriho barawukurikiza. ubuzima buzira amakemwa ni bwo bukambwe b ukwiye. bazahabwa ingororano zitagereranywa. kandi ntatekereze ibinyuranyije n’ugushaka kw’Imana. ibyo bakora bararuhira ubusa. ntibazubahwa. cyangwa kikaba cyagusha umutima wayo. 6yarabasukuye nka zahabu mu ruganda. 19kuko ububabare ari yo maherezo y’inyoko y’abagome. uraganje mu bug ingo bw’iteka. 11Yabavanywemo kugira ngo ikibi kitayiyobya ibitekerezo. Abantu barabibonye ariko ntibabyumva; ntibacengera mu mitima yabo ngo bazirikane 15ko ineza n’imbabazi bihabwa abatowe, kandi ko Nyagasani agirira impuhwe abatagat ifu be. 16Urupfu rw’intungane rucira abagome urubanza, umuto ukenyutse akarucira umukambwe warambye mu bugiranabi. 17Bazabona rero urupfu rw’umunyabuhanga, ariko ntibazamenya icyo Nyagasani amushak aho n’impamvu itumye amuvana aho. 18Bazitegereza maze babihinyure, ariko Nyagasani azabaseka. 19Nyuma bo bazahinduka intumbi zigayitse, bazahore basuzuguritse ndetse no mu ba pfuye. Koko Nyagasani azababirindura babanze umutwe hasi, kandi ntibazarevura n’ijambo na rimwe; azabahubanganya kugera mu mizi, barimbuke bitavugwa, ububabare bubasheng ure, kandi nta n’uzongera kubibuka. Umukiro w’intungane n’urubanza rw’abagome 20Igihe ibyaha byabo bizaba byagaragajwe, bazaza bahinda umushyitsi, ibicumuro b yabo bibajye imbere kugira ngo bibashinje. Ubuhanga 5 1Ubwo intungane izahagarare nta cyo yishisha, imbere y’abayishikamiraga bagahinyur a ibikorwa byayo. 2Bakiyirabukwa bazatengurwa kubera ubwoba bwinshi, batangazwe no kubona yakijijw e nta wabikekaga. 3Nuko babwirane bababaye, bafite ikiniga kandi baganya, 4bati «Uyu ni we kera twahinyuraga tukamuhindura urw’amenyo! Twebwe b’ibipfamutima, imibereho ye twayitaga ubusazi, n’urupfu rwe tukarubonamo ish yano. 5None se yaje ate kubarirwa mu bana b’Imana? Yasangiye ate umugabane n’abatagatifujwe? 6Koko twarayobye, twitaza inzira y’ukuri, urumuri rw’ubutabera ntirwatumurikira, n’izu ba ntiryaturasiraho. 7Ntitwahwemye kunyura mu mayira y’akarengane n’ukurimbuka, twambukiranya ubutayu but agira icyerekezo, ariko ntitwamenya inzira ya Nyagasani! 8None se ubwirasi bwacu bwatumariye iki? Ubukungu twiratanaga se bwo bwatwunguye iki? 9Ibyo byose byayoyotse nk’igihu, bimera nk’impuha zihita zishira. 10Byagiye nk’ubwato bwahuranya imivumba y’inyanja, ku buryo nta we ubona aho bunyuze cyangwa inzira y’indiba yabwo mu mazi. 11Nanone bimeze nk’igisiga kiguruka mu kirere, aho kinyuze ntikihasiga ikirari cya cyo, gikubita umwuka woroshye gikoresheje amababa yacyo kikawasa, kikawucamo inz ira kizunguza amababa, hanyuma kigahita nta kimenyetso gisize inyuma. 12Ni kimwe n’umwambi barashe, umwuka unyuzemo uhita usubirana, ku buryo nta we ume nya aho unyuze. 13Natwe nguko uko twazimiye tukivuka, ntitwagira umugenzo uranga aho tunyuze, ah ubwo tworama mu ngeso mbi!» 14Koko rero, icyizere cy’umugome ni nk’umurama utwarwa n’umuyaga, cyangwa nk’urufuro ruk ubiswe n’umuhengeri; kiyoyoka nk’umwotsi mu muyaga, kigahita nk’urwibutso rw’umushyitsi w’umunsi umwe. Ikuzwa ry’intungane n’ihanwa ry’abagome 15Nyamara intungane zibaho iteka ryose, igihembo cyazo gituruka kuri Nyagasani, n’Umusumbabyose akazitaho. 16Zizahabwa ikamba ribengerana ry’ubwami, zitamirize umutako utagira uko usa, byos e bivuye mu kiganza cya Nyagasani, kuko azabarwanaho n’ikiganza cye cy’iburyo, ukubo ko kwe kukabakingira nk’ingabo. 17Azahagurukana ishyaka yakereye kuzihorera, ibiremwa abyambike intwaro zo guhas hya umwanzi. 18Azakenyera ubutabera nk’umwambaro w’intambara, urubanza rudasubirwaho rumubere nk’in gofero y’icyuma, 19ingabo azikingira ni ubutungane bwe budatsimburwa, 20uburakari bwe budacogora abutyaze nk’inkota, maze isi yose izaze gufatanya na we kurwanya ibipfamutima. 21Imirabyo izagenda nk’imyambi iboneje neza, imere nk’irashishijwe umuheto ureze kok o, izasohoke mu bicu igana intego. 22Umuhumetso we uzarekurana uburakari urubura rukaze, amazi y’inyanja azabuzuraneh o, n’inzuzi zibarenge hejuru nta mbabazi. 23Inkubi y’umuyaga izabazibiranya maze ibagosore nka serwakira; bityo isi yose iza yogozwe izira icyaha, n’ubugiranabi buhirike ingoma z’ibihangange. Ubuhanga 6 II. UKO SALOMONI YAGEZE KU BUHANGA Abami bagomba gushakashaka ubuhanga 1Bami rero, nimwumve maze musobanukirwe, nimujijukirwe, mwe abafite ububasha ku isi yose! 2Nimutege amatwi, mwebwe abategeka imbaga, maze mukiratana ubwinshi bw’ibihugu bya nyu! 3Ububasha mufite mubukesha Nyagasani, ubutegetsi mukabuhabwa n’Umusumbabyose, ari na we uzasuzuma ibikorwa byanyu, agasesengura imigambi yanyu. 4Niba rero mwebwe, bagaragu b’uwo Mwami, mutaraciye imanza mu butabera, ntimukurik ize amategeko kandi ntimurangize icyo Imana ishaka, 5izabagwa gitumo ku buryo buteye ubwoba, kuko urubanza rukaze rugiye gucirwa aba komeye. 6Uworoheje we, agirirwa impuhwe kandi akababarirwa, ariko abanyabubasha bo bazas uzumwa bikomeye. 7Umutegetsi wa bose ntatinya igihagararo cy’umuntu, nta n’ubwo yita ku bukuru bwe, k uko uworoheje kimwe n’ukomeye ari we wabaremye, n’icyo yabageneye kikaba kimwe kuri bose; 8nyamara abanyabubasha bo, igenzurwa rikomeye rirabategereje. 9Ni mwebwe rero, bategetsi, mbwira, kugira ngo mbigishe ubuhanga maze mureke kuy oba. 10Abazaba bitondeye gukurikiza amategeko matagatifu bizabaha kubarirwa mu ntunga ne, n’abazaba barayasobanukiwe, ababere ikiramiro. 11Nuko rero, nimugirire inyota amagambo yanjye, muyifuze mubishyizeho umwete, bi tyo muzasobanukirwe. Ubuhanga bwigaragariza ubushaka wese 12Ubuhanga burabengerana kandi ntibujya bucuyuka; bwigaragariza ababukunda bakab witegereza, n’ababushakashaka bakabubona. 13Bwihishurira ababwifuza, bugafata iya mbere mu kubiyereka. 14Uzindutse abugana ntananirwa, abusanga bwicaye imbere y’umuryango. 15Kubuzirikana byungura ubushishozi, n’uraye ijoro abushaka ntaba acyongeye guhaga rika umutima, 16kuko ari bwo bukwira hose bwishakira ababukwiriye, bukabakirana urugwiro aho b ubasanze mu mayira, kandi bugasabana na bo mu bitekerezo byabo. 17Intangiriro yo kumenya Ubuhanga, ni ukugira icyifuzo cyo kujijurwa na bwo, no kubukunda ni byo gusobanukirwa. 18Kubukunda ni ugukurikiza amategeko yabwo, kuyakurikiza bigatanga icyemezo cy’ubu dashanguka, 19kandi ubwo budashanguka bukageza bugufi y’Imana. 20Bityo rero, kugira inyota y’Ubuhanga bigeza ku bwami. 21Niba rero, mwebwe bategetsi b’igihugu, mwishimira intebe n’inkoni bya cyami, nimuk unde Ubuhanga kugira ngo muganze iteka ryose. Salomoni asobanura Ubuhanga icyo ari cyo 22Ariko se Ubuhanga ni iki? Bwaba se bukomoka he? Ngiye kububamenyesha nta na kimwe mbakinze: ndabubabwira mpereye ku nkomoko yabw o, nshyire ahagaragara uko buteye, sinzigera na rimwe nteshuka ku kuri, 23cyangwa ngo mbigirane ishyari rikabije, kuko ryo ritagira aho rihurira n’Ubuhang a. 24Nyamara ubwinshi bw’abahanga buronkera isi umukiro, n’umwami ushishoza agatuma rub anda rumererwa neza. 25Namwe rero, nimureke mbigishe bizabagirira akamaro. Ubuhanga 7 Salomoni yari umuntu nk’abandi 1Nanjye ubwanjye ndi umuntu uzapfa nk’abandi, nkomoka ku muntu wa mbere wabumbwe m u gitaka. Umubiri wanjye wabumbabumbiwe mu nda y’umubyeyi, 2mu mezi cumi yose natangiriye kubaho mu maraso ye, bivuye ku mbuto y’umugabo no k u byishimo byo mu kiryamo. 3Nanjye nkivuka, nahumetse umwuka twese dusangiye, maze ngwa ku isi itwakira kim we twese, urusaku rwanjye rwa mbere ruba amarira, nk’ay’abandi bose, 4ndererwa ku byahi, mu mpungenge nyinshi. 5Nta mwami n’umwe wigeze atangira kubaho bitari nk’uko: 6uburyo ni bumwe gusa kuri bose bwo gutangira no kurangiza ubuzima. Salomoni akunda Ubuhanga 7Ni yo mpamvu nasabye ubushishozi, ndabuhabwa ; ndambaza maze umwuka w’Ubuhanga un zamo. 8Ni bwo nahisemo mbugurana inkoni n’intebe bya cyami, nsanga ubukungu nta cyo buma ze, ubugereranyije n’Ubuhanga. 9Siniruhije mbugereranya n’ibuye ry’agaciro, kuko zahabu y’isi yose ari nk’umusenyi unga na urwara, naho feza ikaba nk’icyondo, uyigereranyije na bwo. 10Nabukunze kuruta ubuzima n’ubwiza bw’umubiri, kandi nabuhisemo bundutira urumuri, kuko icyezezi cyabwo kitagabanuka. 11Ariko kubana na bwo byanzaniye ibyiza byose icyarimwe, bwari bucigatiye mu big anza ubukungu butagira ingano. 12Nishimiye ibyo byiza byose maze kumenya ko bigengwa n’Ubuhanga, nyamara sinari n zi ko ari bwo bikomokaho. 13Icyo namenye nta kosa kiranganwa, nzakimenyesha abandi nta cyo mbakinze, nta n’i cyo ngabanyije ku bukungu bwacyo, 14kuko bubereye abantu ubukungu budashira. Ababwitabiriye bagiranye ubucuti n’Imana, barayinogera babikesha ibyiza bivuye ku bujijuke. Imana ni yo soko y’icyitwa ubumenyi cyose 15Icyampa ngo Imana impe kuvugana ubwenge, no kwigiramo ibitekerezo bikwiranye n’i ngabire nahawe, kuko ari yo iyobora Ubuhanga, ikanabwiriza ababukurikirana. 16Natwe ubwacu turi mu maboko yayo kimwe n’ibyo tuvuga, ndetse n’icyitwa ubwenge n’ubu shobozi cyose. 17Nguko uko yampaye ubumenyi nyakuri bw’ibiriho, inyigisha gusobanukirwa n’imiterere y’isi n’imibereho y’ibiyigize; 18impa kumenya intangiriro n’iherezo by’ibihe, ndetse n’aya magingo, menya n’imigendere y’izuba n’imihindagurikire y’ibihe; 19imikurikiranire y’iminsi y’umwaka n’umwanya w’ibinyarumuri byo mu kirere, 20kamere y’inyamaswa n’imyifatire y’ibikoko by’ishyamba, imikorere y’ibinyabubasha n’ibiteke rezo by’abantu, amoko y’ibihingwa n’akamaro k’imizi yabyo . . 21Ibyihishe n’ibiboneka byose, narabimenye, kuko nigishijwe n’Ubuhanga bwahanze ibin tu byose. Igisingizo cy’ubuhanga 22Koko rero, Ubuhanga bubamo umwuka w’ubwenge kandi mutagatifu, umwe rukumbi, ubum batira byose, ugacengera byose, ugira ubwibakure, wihariye, ukazira ikizinga, ub engerana, udahindagurika, ukunda icyiza, ukagira ubwira, 23utavogerwa, ukagira neza kandi ukaba incuti ya muntu, utajegajega, ukiringirwa kandi ugatuza, ushobora byose, ukagenzura byose, ucengera roho zose, ari iz’inyab wenge, iz’inzirabwandure n’iz’abahanga. 24Ubuhanga kandi buratebuka kurusha ibyihuta byose, bukinjira kandi bugacengera byose bubikesha kuzira ubwandure, 25bukaba impumuro y’ububasha bw’Imana, n’ububengerane bw’imirase y’ikuzo ry’Umushoborabyose, ni na yo mpamvu butinjirwamo n’ubwandure ubwo ari bwo bwose. 26Ubuhanga ni icyezezi cy’urumuri ruhoraho, indorerwamo izira ikizinga y’ibikorwa by’I mana, bukaba n’ishusho y’ubuntu bwayo. 27N’ubwo ari bumwe rukumbi, bushobora byose, bukavugurura isi kubera ko budahinduk a, maze uko ibihe bisimburana bugatura mu mitima y’intungane, kugira ngo bubahindu re incuti z’Imana n’abahanuzi, 28kuko Imana yikundira gusa ababana n’Ubuhanga. 29Koko rero, burusha izuba kwakirana, bugasumbya inyenyeri; ubugereranyije n’urumu ri, burarusumba kure: 13Nzabukesha kutibagirana bibaho. kuko bwigisha ubwi zige n’ubwitonzi. 20uretse n’ibyo kandi. 2ukarema umuntu ukoresheje Ubuhanga bwawe. kubana na bwo ntibitera ishavu. kandi ngo ace imanza abigiranye um utima utunganye. Salomoni yiyemeza gusaba Ubuhanga 17Maze kubitekereza neza no kubyiyumvisha mu mutima. nzagira ishema imbere y’abakambwe. atabugabiwe n’Imana. kugira ngo ategeke ibiremwa wihangiye . bazifata ku munwa batangare. bukamenya amateka n’uko ibihe bikurikirana. kandi narahawe n’umutima mwiza. 8Hazabe se abifuza kumenya ibintu n’ibindi? Ubuhanga bumenya ibyahise. Ubuhanga 8 1Bwisanzurana imbaraga kuva ku mpera y’isi kugera ku yindi. buzi kugenurira mu migani no guso banura inshoberamahanga. ubutabera n’ubutwari. ngira nti Ubuhanga 9 Isengesho risaba Ubuhanga 1«Mana y’abasokuruza. bukantera inkunga mu mubabaro n’ishavu. na byo byari intangiriro y’ubushishozi. 3Ikuzo ryabwo rigaragara hose. 12Ninceceka bazantegereza. kandi ari bwo nkomoko ya byose? 6Niba ubwenge bwacu bushobora kugira icyo bukora. kandi no kumenya u wo iyo neza iturukaho. nzagirira neza imba ga kandi mbe n’intwari ku rugamba. maze mbukundira uburanga bwabwo. bucengera ibimenyetso n’ibitangaza. 18urukundo rwabwo rugatanga umunezero uhamye. umunyantege nke. bukaba bwarakunzwe n’Umutegetsi w’ibyaremwe byose. bugahanura ibizaza. wowe waremye ibintu byose ku bw’ija mbo ryawe. ariko ikibi ntikiganza Ubuhanga. kandi ntunce mu bana bawe. 4Koko rero. Ubuhanga bwabereye Salomoni umugore usumba bose 2Narabukunze. n aho uwamamaje amagambo yabwo. nimvuga bantege amatwi. akaba ikirangirire. 15izina ryanjye rizamamara rikangaranye abategetsi bakomeye. navukanye umubiri utanduye. kuko bubana n’Imana. kimwe n’indi migenzo myiza. nkagira n’ubuzima butara . 5Ndi umugaragu wawe n’umuhungu w’umuja wawe. 4mpa kugira uruhare ku Buhanga musangiye intebe. ni iki cyasumbya Ubuhanga gukungah ara. 10Nizera ko buzampesha ikuzo muri rubanda. nzi neza ko buzambera umujyanama ny akuri. 11Bazambonamo ubushishozi mu guca imanza zitabera. bwatojwe ubumenyi bw’Imana. ubanye na bwo aronka ubushishozi. narabushatse ngo bumbere umugore. ndabushakashaka kuva nkiri muto. 21Nyamara nari nzi ko nta wabona ubuhanga. maze bukayitegekana ur ugwiro. n’ikindi cyose cyagirira abantu akamaro mu buz ima. nintinda mu magambo. maze nsenga n’umutima wanjye wose. nsanze gushyikirana n’Ubuhang a birinda urupfu. 14Nzategeka ibihugu maze amahanga anyoboke. 19Koko nari umwana umeze neza. ni bwo buyihitiramo ibyo ikora. kandi Nyagasani Nyir’imbabazi. kuko gushyikirana na bwo bitagwa n abi. ahubwo bitanga umunezero n’ibyishimo. Ubuhanga ni ngombwa 9Niyemeje rero kubwisunga mu buzima bwanjye. 5Niba ubukungu ari icyiza cyifuzwa mu buzima.30urumuri rusimburwa n’umwijima. Ni yo mpamvu nakoze hirya no hino nshaka ukuntu bwambera umugore. nuko mpindukirira N yagasani. 3agenge isi mu busabaniramana no mu butabera. ni imbuto z’ubuhanga. maze abatware bazantangarire. Mu bikorwa byabwo harimo ubukungu budashira. Ubuhanga bwahanze ibiriho se ntiburushijeho? 7Harya ngo ubutabera burakundwa? Nyamara na bwo. 16Nintabaruka nzaruhukira iruhande rw’Ubuhanga. maze ab’igihe kizaza mbasigire urwibutso ruhorah o. kandi n’ubwo nkiri muto. wa muhemu witandukanije na bwo kubera uburakari bwe. bunamuha kumenya ibintu bitagatifu. buzi ik igushimisha n’igitunganiye amategeko yawe. aho utetse ku ntebe y’ikuzo ryawe. umucamanza w’abahungu n’abakobwa bawe. 8Abahinyuye Ubuhanga. 2maze bumuha ubushobozi bwo kugenga ibyaremwe. abantu. abantu batozwa kumenya ibigushim isha. 12Bityo ibikorwa byanjye bizashimwa. 12bumukiza abanzi bunamurinda abamushandikiraga imitego. hany uma bumugobotora mu cyaha yigushijemo. buyiha i mbaraga zirenze urukundo umubyeyi yari afitiye umwana we. ugira ngo bijye bitwibutsa rya Hema ritagatifu. banasigiye inko moko yabo urwibutso rw’ubusazi bwabo.» Ubuhanga 10 III. kugira ngo buntere inkunga maze menye ikigushimisha. 3Nyamara. usibye ko batashoboye kumenya ikiri cyiza. 9Ubuhanga murabana bukamenya ibyo ukora. 9Ariko Ubuhanga bwagobotoye abagaragu babwo mu magorwa yabo. azi ze ko yishe umuvandimwe we. . iryo hema ry’ibumba rikabangamira umutima uhor ana inkeke. ungira umwami w’umuryango wawe. bumuyobora butyo mu nzir a zitunganye. ubwohereze . 4Igihe isi irengewe n’umwuzure kubera we.mba. kandi bumugira umukungu. 7Ingaruka z’ubwo bugome zatumye iyo ntara ikomeza kumagara no gucumbeka. ntibigira ishingi ro. hahinguka igishyinga cy’umunyu cyabaye urwibutso rw’umutima u temera. ntibifashe. n’aho uri mu ijuru ngo wohereze Umwuka wawe mutagatifu? 18Nguko uko ibitekerezo by’abatuye isi byagorowe. Ubuhanga ni bwo bwarobanuye intungane. imbuto z’ib iti ntizigera zihisha. 13Ni nde muntu washobora kumenya imigambi y’Imana? Ni nde washobora gusobanukirwa n’icyo Nyagasani ashaka? 14Ibitekerezo byacu. kandi ikuzo ryabwo rinshyigikire. 10Umuntu w’intungane wahungaga uburakari bw’umuvandimwe we. 15Umubiri ushanguka uremerera roho. ahubwo bwayirinze kugwa mu cyaha. bumwereka ubwami bw’Imana. ndetse n’ibyo dushoboye tubigeraho bituruhije . 7Ni wowe wanyitoreye. umubyeyi w’isi wari waremwe wenyine. muri bene muntu intungane yaba nde? Udafite Ubuhanga buguturukaho. simbashe kumva neza ubutabera n’amategeko. 6Koko rero. 11Bwamukomeyeho igihe cy’umururumba w’abamushikamiraga. 11kuko bwo buzi kandi bugasobanukirwa na byose. 6Ndetse n’igihe abagome barimbutse. AKAMARO K’UBUHANGA MU MATEKA Y’ABANTU Kuva kuri Adamu kugera kuri Musa 1Ni bwo bwakomeje umuntu wabumbwe mbere. mwari kumwe igihe waremaga isi. butum a ajya mbere n’ubwo yari mu miruho. 5Igihe amahanga yose yoramye mu bukozi bw’ibibi agatandukanywa no kutavuga rumwe. ni bwo bwagobotoye intungane yahungaga umuriro wamanukiraga ku migi itanu. bumurwanirira intambara ikomeye kugira ngo amenye ko ubusabaniramana busumbya byose ububasha. buyigira indakemwa imbere y’Imana. buyobora intungane mu bwato bw’igiti ubu busanz we. umuryango wawe nywucire imanza zitabera. ariko se ni nde wigeze atahura ibiri mu ijuru? 17Ni nde kandi wajyaga kumenya ubushake bwawe. witeguriye kuva kera na kare. iyo wowe ubwawe udatanga Ubuhanga . nta cyo aba ari cyo. Ubuhanga ni bwo bwongeye kuyikiza. Ubuhanga bubakiza butyo. bihora bihindagurika. ka ndi nzabe nkwiriye guteka ku ntebe ya data. ku buryo batashoboye no guhishira amafuti ya bo. 10Butegeke buve mu ijuru ritagatifu. yararimbutse. 8Wantegetse kubaka Ingoro ku musozi wawe mutagatifu. n’urutambiro mu mugi washinze mo ihema ryawe. 13Ntibwatereranye intungane yagurishijwe. 16Turushywa no kumenya ibiri ku isi. kandi imirimo ye bukayiha kurumbuka. Buzanyoborana ubwitonzi mu myifatire yanjye. cyo cyaremye isi kiyikuye m u busa. 19Usibye rero ko izo nyamaswa zashoboraga kubica nabi. kwari kugamije kubakosorana imp uhwe. 21koko rero. abandi cyabaviriyemo amahirwe. 19ariko abanzi babo buraboreka. Ariko byose wabigennye ku rugero. bumvise ukuntu abagome bapfuye urw’agashinyaguro. bak ibona uko ziteye. bitewe n’ubutabera bwawe bwabak urikiranaga. Igitangaza cy’amazi: Urupfu rw’Abanyamisiri n’agakiza k’Abayisraheli 4Bagize inyota maze baragutakambira. bu zibera ubwikingo ku manywa. bamaze gucirwa urubanza ru kaze. isi yose iri imbere yawe. 13kuko bamenye ko igihano bo bahanishijwe. Ubuhanga 11 1Bwatumye bagera ku migambi yabo. mu gihe batari bayiteze na gato. bahanikira icyarimwe basingiza izina ryawe ritagatifu. 16kugira ngo bamenye ko urwishigishiye arusoma. 16Bwinjira mu mutima w’umugaragu wa Nyagasani. biba ari byo bibagoboka bageze ahaga. 11Baba hafi cyangwa kure. mu kubateza ibirura bitabarika n’intare z’inkazi. 5nuko ibyo abanzi babo bahanishijwe. ibuye rikom eye ribamara inyota. 6Igihano cy’Abanyamisiri bari biyemeje kubicira abana. ni we wabakangaranyije ibihe bimaze kugera. buziyobora mu nzira y’agatangaza. 18Bwabambukije Inyanja y’umutuku. 8umaze kubicisha inyota ngo bumve ukuntu wahannye abanzi babo. kuko bari baragize inyota iruse ku re iyo intungane zagize. 10Abawe wabagerageje nk’umubyeyi ubaburira. mu gihugu cyabi cishaga agahato. ahangana n’abami b’abanyamaboko. 14Nuko uwo kera bari baranitse ku gahinga. 12bagira agahinda k’ingerekerane. byabayobeje kugeza aho bashengerera inyamaswa zikurura ku butaka zitanagira ubwenge. nk’agakungugu katahungabanya umunzani cyangwa nk’a . 7Ariko abawe. maze buyiha ikuzo rihoraho iteka. cyangwa bagatatanywa n’umwuka w’ububasha bwawe. no ku gipimo. bishob ora kurekura umwuka utwika ukanuka nabi.14Bwamanukanye na yo mu rwobo. n’ibindi bikoko biteye ishozi. n’urumuri rw’inyenyeri mu ijoro. hari n’abicwaga n’ubwoba. maze bubazikuza umuvumba w’ikuzimu. cyangwa amaso yabyo agatera ibishashi b ikaze. bumva batyo ko ari inkunga ya Nyagasani. 18cyangwa ibikoko bitazwi byuzuye uburakari byaremewe kuzuza uwo mugambi. bukumvikanisha imvugo y’ibitambamb uga. Iyimukamisiri 15Ni bwo bwavanye umuryango mutagatifu n’ubwoko butagira amakemwa. 20Uretse n’ibyo. barata ububasha bwawe bwabakijije. bahereye kuri uko kugeragezwa kwabo. babikesheje umuhanuzi mutagatifu. 2bambukiranya ubutayu budatuwe. bababaye kimwe. wabahaye amazi menshi. urutare ruhanamye rubaha amazi. 17Intungane bwazihaye igihembo cy’imiruho yazo. maze bashinga amahema yabo ahantu hatigeze hagen dwa. 20Bityo intungane zicuza abo bagome ibyabo. 3bahangana n’abanzi babo kandi bahashya ababarwanyaga. abikor esheje ibitangaza n’ibimenyetso. hanyuma bakamwirukana bamuha urw’amenyo . ni nde rero uzahangana n’imba raga z’ukuboko kwawe? 22Koko. butsinda butyo ibinyoma by’abayibeshyer aga. Icyateye Imana kuborohera 21Ububasha bwawe butagereranywa buhora bukugaragiye. cyabaye uruzi rwahindutse a maraso avanzemo icyondo. maze bubanyuza mu mazi magari. wabahanishije kubateza inyamaswa nyinshi zitagira ubwenge. Imana yorohera Abanyamisiri 15Kubera ibitekerezo byabo bifutamye bikururwa n’ubugome bwabo. ntibwayirekera ku ngoyi mbere y’uko buyiha inkoni y a cyami n’ubutegetsi ku bayicishaga agahato. kavanze n’amaganya yo kwibuka ibyababayeho. ku mubare. 17Nyamara ikiganza cyawe cy’impangare nticyahindagana. 9Koko rero. Nyagasani. ubuhanga bubumbura umunwa w’ikiragi. naho abo bagome ubahana wihanukiriye. nk’umwami uciye iteka. bari no guhirikwa n’akayaga gahuhera. bagahuzwa no kurya inyama z’abantu. wowe Mugenga w’ubugingo. ukirengagiza ibyaha by’abantu kugira ngo babone kwisubiraho. 23Nyamara ugirira bose impuhwe kuko ushobora byose. washoboraga kubateza urugamba rw’intungane. 4wageze aho ubanga ubitewe n’amarorerwa yabo. ubushobozi urabusanganywe igihe cyose. ngo ni uko warimbuye amahanga wiremeye? Ni nde wabasha guhinguka imbere yawe. cyangwa se ijambo ryawe ridasubirwaho. washatse kubatsembesha ikigan za cy’abasekuruza bacu. 7kugira ngo ubu butaka bukurutira ubundi bwose. 15Kuko uri intungane. 18Ariko kuko ari wowe Nyir’ububasha. ngo ibabwire ko igitero cyawe kije. Nyamara ntiwari uyobewe ko kamere yabo yoramye. uri mu biremwa byose. kandi waragiriye abakura mbere babo amasezerano atagira uko asa. basigaye barahindutse imandwa z’ibisahiranda. Kandi koko. ukabaha igihe n’uburyo bwo kwanga ububi bwabo. 6Abo babyeyi bica ibibondo bidashoboye kwirengera. 21wabura ute kuba waritondeye gucira imanza abana bawe. 2Bityo ugenda buhoro buhoro uramira abaguye. ubugome bwabo bakaba barabuvukan ye. cyangwa ukabarimb uza icyarimwe inyamaswa z’inkazi. kandi watumye abana bawe bakwizera. uca imanza zitabera kandi ugategekana ubwiyor oshye. abanzi bacu ubahanana ubwiyoroshye. 16Imbaraga zawe ni zo soko y’ubutabera bwawe. ubutegetsi ufite kuri byose bugatuma ubyitaho byose. Imana yigisha umuryango wayo 19Ni uko nguko wigishije umuryango wawe. ngo ararenganura abantu b’abagome? 13Nta yindi mana uretse wowe. ari yo bupfumu n’imihan go yabwo.gatonyanga k’urume kaguye ku butaka. ubigirishije indahiro! 22Wabigenje utyo kugira ngo utwigishe. 11kuko ari ubwoko bwavumwe kuva mu ntangiriro. 12Ni nde se watinyuka kukubaza ati «Wakoze ibiki?» Ni nde watambamira icyemezo cyawe? Ni nde se wakuregera ubucamanza. n’imico yabo ikaba idateze guhinduka. 20Niba abari abanzi b’abana bawe. ibyaremwe byose ubitegekana ubutabera. ko intungane igomba kuba incuti y’abantu. Nyagasani. abari batuye kera igihugu gitagatifu. Icyateye Imana kuborohera Ibyo nanone ariko ntibyatewe n’uko hari uwo watinyaga. 24Ukunda ibiremwa byose kandi nta na kimwe uhigika mu byo waremye. kugeza ku m araso n’amara. 25None se ni ikihe kiremwa cyari kubaho utabishatse? Cyangwa se n’ikihe cyari kurokoka utakibeshejeho? 26Utuma byose birokoka kuko ari ibyawe. wabasha kuguhangara ngo ararengera abo wah annye. igihe bihaye kuzikerensa. kugir . ari ukugira ngo ibarimbure buhoro buhoro. 10Ariko muri uko kubahana buhoro buhoro. bakaba baragenewe gupfa. Ubuhanga 12 1kandi n’umwuka wawe uzira gushanguka. 8Ariko abo na bo. ngo ugombe kuyereka ko waciye i manza zitari zo. 14Nta n’umwami cyangwa umutegetsi n’umwe. ugacogoza ubwirasi bw’abemera ubwo bubasha bwawe. biciye ukubiri n’ububasha bwawe. warabahannye ubafitiye impuhwe. n’imigenzo mibi. warabihanganiye ubanza kuboherereza imiyugir i. utari kwirirwa ukirema. ugasanga guciraho i teka umuntu udakwiye guhanwa. kugira ngo bigobotore ikibi maze bakwemere. kuko bashobora kwisubiraho. ngo ukurizeho kwihanganira ibicumuro byabo. kuko bari abantu. wabahaga utyo uburyo bwo kwisubiraho. kuko iyo ugir a icyo wanga muri byo. yakwita kuri bose. ubibutsa ibibatera guc umura. Imana yorohera Abakanahani 3Koko rero. 9Nyamara abo bagome. 17Ugaragaza imbaraga zawe. bamaze kugucumu raho. 5Abo baburampuhwe bica abana babo. ukababurira. bube koko ubukonde bukwiriye aba na b’Imana. 27Bamaze kumererwa nabi kubera ibyo bikoko byabababazaga. agatakambira ikitagira ubuzima. bakumviraho ukuntu Uwabihanze abisumbya kure ububasha. mu ngendo ze. 11Tuvuge mbese nk’umubaji w’ibiti. maze ak ariha ishusho ry’umuntu. kandi n’igihe uducira imanza twir ingire impuhwe zawe. Igihano cy’abasenga inyamaswa 23Ni yo mpamvu. 6Nyamara abo bantu ntibari bakwiye kugawa cyane. akarifatisha icyuma. akiragiza ikitabasha no gutambuka. 5Koko rero. yashaka inkunga. 19naho ku byerekeye ibimutunga. akayikuramo igikoresho gisanzwe. 18yakwifuza kugira ubugingo. 9kuko. 24Koko rero. akabitekesha ibyo kurya bimumaze inzara. urujeje rw’inyenyeri. baba ari byo bita imana zitegeka isi. mbese nk’icyo baha abana b’ibitambambuga. abari barigize ibyigomeke mu busazi bwabo. akaribaza mu gihe yabuze ikindi akora. bari barazimiriye kure mu mayira y’ubuyobe. 2Ahubwo bo birebeye umuriro. wabashyize ku nkeke k ubera amahano yabo bwite. 14cyangwa se iry’inyamaswa iteye ishozi. 12naho ibisigazwa by’uwo murimo we. 13Ibango risigaye ridafite akamaro. akitabaza ikitishoboye na busa. abo bantu bose batageze ku bumenyi bw’Imana. akayishishurana ub uhanga bwinshi. ariko ntibabimenyeramo Uwabihanze. babona ko bahanishijwe ibyo bo bitaga imana. niba baragize ubwenge bwo gusesengura imibereho y’ibyaremwe. ngo babikuremo amashush o y’inyamaswa. Ni cyo cyatumye rero bagwiririrwa n’urubanza rukaze. cyangwa ibuye ritagira agaciro ryabajwe n’umuntu wa kera. ni kuki batash oboye kumenya hakiri kare Umugenga w’ibyo byose? Ugusenga ibigirwamana 10Nyamara baragowe abo bantu biringiye ibintu bitagira ubuzima. kugeza n’aho zibayobya n k’abana batagira ubwenge. a karifata. 15Akarishakira akazu gakwiye gacukuye mu rukuta. kuko Uwabiremye ari na we nkomoko y’uburanga. agatakambira icyapfuye. kuko ibyo babonaga basangaga ari byiza cyane! 8Ariko kandi na bo ntibakwiye kubabarirwa. umwuka.a ngo tuzirikane ubuntu bwawe igihe duca imanza. akaribaza atabyitayeho. ntaterwe ison i no gutakambira icyo kintu kitagira ubuzima. berekanye intege nke za k amere yabo. nka zahabu na feza bacuranye ubuhanga. 17Nyamara yashaka gusabira ibintu bye. umuyaga woroheje. bitegereza iby o bikorwa. 3Ubwo bashutswe n’uburanga bwabyo bwatumye babifata nk’imana. 26Nyamara abatumvise ibyo bihano by’abana. bahita bamenya Imana y’ukuri bari baranze kwemera kuva kera . kuko azi neza ko nta cyo ryishobor eye. Hanyuma akarisiga irange. ubuhangange n’uburanga bw’ibyaremwe biducira amarenga atuma turangamira Uwabihanze. kandi bifuza kuyigeraho. 4Niba kandi ububasha bwabyo n’imbaraga zabyo byarabatangaje. ibyakozwe n’abantu bakabyita imana. ntibamenyeraho ko Umug enga wabyo abisumba kure. inyungu ze n’imishinga ye. uca ingeri ashobora kwikorera. Ubuhanga 13 Ubugoryi bw’abasenga ibiremwa 1Koko rero. imivu mba y’amazi n’ibinyarumuri byo mu kirere. Ni ishusho rikeneye inkunga. urugo rwe cyangwa abana be. bagaharanira kubimenya neza. batwawe n’ibintu bigaragara ntibashobora kumenya Uriho. agasaba imbaraga ikitaz ifite na gato. inyamaswa ziteye ishozi kandi zigayitse kurusha izindi. bikururiye urubanza rubakwiye rw’Imana. agahisha atyo ubusembwa bwa ryo. akariraba umutuku mu maso. kugeza aho bitirira imana . kuko rigoramye cyangwa se rifite amasubyo. 25Nuko ubaha igihano cy’ubusabusa. ni na ko ba twawe n’uburanga bwabyo. bari guhera kuri ibyo bigaragara. 16agakora uko ashoboye kose ngo ritagwa hasi. 7Uko bagatuye rwagati mu biremwa byayo. Ubuhanga 14 Urundi rugero rwo gusenga ibigirwamana . Yashaka kumererwa neza. kuko wenda bayobaguritse bashak ashaka Imana. maze agatakambira igiti. 18Nguko uko n’ababaga batazi umwami na bo baje kumuramya. yamukoreraga a mashusho asumbya uburanga ubwo asanganywe. maze umwami bahaga icyubahiro cy’umuntu cy onyine. bakabiha izina risumba ayandi yose. kandi ukurikizwa nk’itegeko. icyizere cy’isi cyahungiye mu bwato. 8ariko havumwe ikigirwamana cyakibajwemo ndetse n’uwagikoze. kandi ashinga abe ayo mabanga n’iyo mihango. ubushya mirane mu bashakanye. kugira ngo arusheho gushimisha umutegetsi we. se amwubaha nk’imana. ubwandure bw’imitima n’ubukubanyi. amugambanira. 4ugaragaza utyo ko ushobora kurinda amakuba yose. babitewe n’ishyaka ry’umunya bukorikori wari ubifitemo inyungu. ariko n’igihe byagenewe cyo kuvanwah o kiri bugufi. n’umutego mu nzira y’a bapfayongo. gusenga ibigirwamana bitabaho ni intangiriro. 10kandi igikorwa kikazahanirwa hamwe n’uwagikoze. kuko byahindutse amahano mu biremwa by’Imana. kandi bwubakanwa ubuhanga n’umunyab ukorikori. nuko bagashishikarira bat yo kumuhakwaho nk’aho yahibereye. bagenekerezaga uko basa. 25Byose byabaye uruvangitirane: kumena amaraso n’ubwicanyi. 11Koko rero. 15Umubyeyi wari wazahajwe n’icyunamo kimutunguye. urubanza rw’Imana ruzibasira ibigirwamana by’amahanga. ni wowe ubwiyoborera. amabanga yabo afifitse. Ingaruka z’uko gusenga ibigirwamana 22Ntibahagijwe no kuyobagurika mu bumenyi bw’Imana. impamvu n’iherezo ry’icyi twa ikibi cyose: 28hari ukwishimisha birenze urugero. maze uko kubivumbura kuba humanyiriza ubuzima. 14Ubwo ni ubwirasi bw’abantu bwabizanye ku isi. ni wowe wahanze umuhanda wabwo mu nyanja. bari mu bwato b udafashe. Nanone kandi ku bw’itegeko ry’abatware. hari uguhanura ibinyoma.1Undi na we akitegura kwambuka amazi y’imivumba ikaze. 17Koko. 24ntibacyubaha ubuzima cyangwa ubumanzi bw’abashakanye. kwibagirwa ineza. bakomoka ari bataraga. 21Nuko ubuzima bw’umuntu bugwa butyo mu mutego. we azire ko yagikoze. 26kumwaza abanyamurava. mu mivumba rwagati uhashyira inzira nyabagendwa. igihe abirasi n’ibihangange barimbutse. 5Ntushaka ko ibikorwa by’Ubuhanga biba impfabusa. u bushukanyi n’ubuhemu. naho cyo ko ari ikintu gishanguka cyiswe imana. amashusho y’amabazanyo yaje gusengwa. ahubwo umwe arica undi urw’a gashinyaguro. yohokera ubusamban yi. 2Koko rero. cyangwa ibisazi b atewe n’umurengwe. 6Ni ko byagenze no mu ntangiriro. 23Kubera imihango yabo yo kwica abana. 3Nyamara. cyangwa se akamutesha icyubahiro. bicwa n’ibyago n’agahato k’abatware. 20nuko imbaga igahururira ubwiza bwayo. ari na cyo gituma abantu biragiz a igiti kitagira shinge. bakamusimbuza ishusho. uwo muco urakomera. bituma ibihe bizaza bi teganyirizwa urubyaro rushya. Inkomoko yo gusenga ibigirwamana 12Inkomoko y’ubuhabara yaturutse mu kubaza ibigirwamana. ubujura n’ubuhendanyi. ubwo bwato bwakorewe kujya guhaha. Mubyeyi uzi guteganya. 19Uwo muntu ndetse. maze umwami batari kumwe. bityo uwahoze ari intumbi. yakoresheje igishushanyo cy’umwana we wari ukindutse. 27Koko rero. ndetse no guhora mu ngorane z’ur udaca zitewe n’ubujiji. bakabasha kwambuka inyanja yibirinduye. hari ukubaho mu bu gome cyangwa kurahira ubusa. . maze kiyoborwa n’ikiganza cyawe. nd etse cyamunzwe kurusha ubwato bumutwaye. kuk o bari bafashe ibuye cyangwa igiti. 7Haragahirwa igiti cyahindutse igikoresho cy’ubutungane. ibyago nk’ibyo batinyutse kubyita amahoro. imidugararo n’ubugambanyi. 13Ntibyigeze bibaho kuva mu ntangiriro. 9kuko Imana yangira hamwe umugome n’ubugome bwe. kandi nta n’ubwo bizahoraho. agahinduka atyo imana ikwiye gusengwa. 16maze uko ibihe bisimburana. abatashoboraga kubashengerera kubera ko batuye kure. ubusambanyi n’ubwomanzi. kugeza n’aho umwiga yashobora gu turira inyanja. bikabera abantu impamvu yo kugwa. cyangwa intoki z’ibiganza kugi ra ngo bikorakore. ntibyabwigeze! 18Basenga kandi n’ibikoko bikabije gutera ishozi. 10Umutima we umeze nk’ivu. kumenya ububasha bwawe. ahubwo ni urubanza rucirwa abanyaby aha. ndetse by’ibicucu kurusha ibindi. Ubuhanga 15 Ukwemera kurinda Israheli gusenga ibigirwamana 1Ariko wowe. maze akiratira k ubumba ibitagira shinge. ar ahiganwa n’abashongesha zahabu na feza. bikaba i soko yo kudapfa. 17We ni umunyarupfu. 5kuyabona bikabyutsa irari ry’ibipfamutima. 12Ubuzima bwacu ni nk’umukino mu maso ye. utinda kurakara. bakayih ambiraho. Uwo muntu aravuga ati «Ni ngombwa gushaka inyungu muri byose. ni ubutungane bwuzuye. we wamushyizemo roho. Abanyamisiri ikabateza inzara 1Ni cyo cyatumye bahanishwa ibiremwa bisa n’ibyo basenga. maze udukoko tutagira in . kuko tuzi ububasha bwawe. Asumba kure ibyo bintu asenga. ayo mashusho baharabitse amabara anyuranye. ig ihe azaba yambuwe ubugingo yatijwe. akoramo inzeso n’ibibindi bigenewe imirimo in yuranye. Koko kandi. akamuhuhamo umwuka w’ubuzima. abo banzi bashikamira umuryango wawe. ndetse n’iyo yava mu k ibi. kitari iki burabuzima. n’ibyo war emye byose ukabitegekana impuhwe. n’imibereho ye i suzuguritse kurusha ibumba. 6Aboramye mu bibi. bose ni ibipfamutima bikabije. Ubuhanga 16 Imana igaburira Israheli. tuzirikana ko turi abawe. ndetse n’imibereho ye y’igihe gito. nta bwiza bwagushimisha ubisangana nk’izindi nyamaswa.29Kubera ko biringira ibigirwamana bitagira ubuzima. cyangwa se amazuru kugira ngo bihumeke. 4Ntitwayobejwe n’ibyo umwuga mubi w’abantu wahimbye. kandi ibiganza bye byahumanye nta kindi byakora. nta n’umugisha yabihaye. nta bwo Imana yigeze ibishima. bakanayashengerera. Umubumbyi abibumba byose ku buryo bumwe. 2Ndetse n’iyo twacumuye tugumya kuba abawe. arubumbamo buri gikoresho c yo mu rugo. 11kuko yasuzuguye Uwamuhanze.» 13Koko rero. ariko byo. icyizere cye ntikirusha ubutaka agaciro. 30Ariko rero bazahanishwa igihano kikubye kabiri. akigana abacura umuringa. ni bo bakora ayo mashusho. bagarag ira ibigirwamana. Ugusenga ibigirwamana kw’Abanyamisiri kwamamara 14Nyamara. bityo bakihambira ku ishusho ritagira ubuzima ry’ikintu cyapfuye. ugira ubuntu ukaba n’indahemuka. arusha abandi kumenya ko acumura. ariko kandi ntituzacumura. n’ibiburabwenge bitambukije abana. kandi na we ejo bundi yaravuye mu gitaka. Ubusazi bw’abakora ibigirwamana 7Tuvuge nk’umubumbyi ukatana umwete urwondo rworoshye. nta muntu washobora kubumba imana isa na we. Mana yacu. akazagisubiramo bidatinze. 3Koko kukumenya ubwabyo. 31Nta bwo ari ububasha bw’ibintu barahiriyeho. ariko ni we ugena icyo buri kintu kizak ora. 16Kuko byo ubwabyo byakozwe n’umuntu. 8Hanyuma akegukira umurimo w’amanjwe: rya bumba akaribumbamo ikigirwamana kitagira shinge. ubumba ibigirwamana n’uduherezo tumeneka ubusa. kandi bakarahira ibinyoma. ahereye kuri iryo bumba. bakunda kwizera bene ibyo. kuko biyibagije Imana. bemera ko indahiro zabo z’ibi nyoma nta ngaruka mbi zizabatera. 9Aho gutekereza urupfu azapfa byanze bikunze. bikabumbwa n’ikiremwa cyatijwe umwuka. n’umurimo udafite agaciro w’abasiga amarangi. bahinyura icyitwa ubutungane. 15Bageze n’aho ibigirwamana byose by’amahanga babyita imana. kuko we yahawe ubuzima. 19N’iyo ubyitegereje. ndetse n’ibirenge byabyo ntibishobore kugenda. ruhana iteka ryose abaca ku mategeko. kandi bidashobora gukor esha amaso kugira ngo bibone. imibereho yacu ikaba nk’isoko rigamije iny ungu. Ntibishobora no gukoresha amatwi kugira ngo byumve. ngo bagire ubwoba nibura igihe gito. ryo rikiza bose. N yagasani. 21Ibyo wabahaga byagaragazaga ubugwaneza ugirira abana bawe. 11Wabakubitaga iminyafu kugira ngo ubibutse amagambo yawe. uwo muriro nyine washirag amo ubukana. 9Bo barumwe n’inzige n’isazi. kuko im puhwe zawe zabagobotse. 2Umuryango wawe. ariko bigacururuka ngo abakwiringira bamererwe neza. uwahindukiraga wese akakireba yarakiraga. ukanavanayo. 24Ibiremwa bikugaragiye. 4Byari bikwiye ko ababakandamizaga baterwa n’inzara idashira. wawuhaye ibyiza. ahubwo ko ijambo ryawe ari ryo ribeshaho abakwemera. aho kuwuhana utyo. nta cyatsi cyangwa undi muti byabakijije. n’ubwo bashakaga kurya. 25Ni yo mpamvu rero byashoboraga guhinduka ukundi. icyizere cy’indashima kizashonga nk’urubura rwo mu itumba. bapfa bazize kutabona umuti wabakiza: kuko bari bakwir iye guhanishwa udukoko nk’utwo. abawe ubaha umugati uteguwe neza bataruhiye. kandi bagira n’ik imenyetso cy’umukiro. Urubura rwica Abanyamisiri. bidatewe n’icyo kimenyetso y arebaga. 22Amasimbi n’amahindu byihanganiraga umuriro ntibishonge. ahubwo biturutse kuri wowe. bigahinduka ifunguro rusange. nuko umuriro urabatwika. batewe iseseme n’ibisimba wabateje. rihuje n’icyifuzo cy’abarikeneye. 27Icyabaga kitangijwe n’umuriro. ariko ntiyasubiza umwuka uwapfuye. bikamerera buri wese uko abyifuza. kugira ngo ibimera mu m irima y’abagome birimbuke. Naho Abayisraheli bamaze gusonza igihe gito. 10Naho abana bawe. basangira ibiribwa biryoshye bitang aje. wowe Muremyi wabyo. imvura y’u murindi n’urubura bidasanzwe. kugira ngo udatsemba ibisimba byatererejw e abagome. cyashongeshwaga n’imirase yoroheje y’izuba. bit uma batakifuza rwose n’icyo bakoza mu kanwa. ariko bakayikira vuba . 17Igitangaje ni uko no mu mazi azimya byose. ukagurumana rwagat i mu mvura. 28kugira ngo bamenye ko bagomba kugusingiza mbere y’uko izuba rirasa. ari ho umuriro warushagaho kugira a makare. kandi n tiyanagobotora uwagiye Ikuzimu. maze kugira ngo uwumare ipf a. 3Bityo Abanyamisiri. ko ari wowe ukiza umuntu ikibi cyose. bwagwiririye abana bawe maze bagapfa barumwe n’inzoka zibizingiyeho. Abayisraheli bakagaburirwa manu 15Guhunga ikiganza cyawe ni ibidashoboka. 12Koko rero. hamwe n’amashahi akabije bibabuza uburyo. bigakera kuba igikoresho cy’ubu ntu bwawe. kugira ngo abantu bameny e ukuntu imyaka y’abanzi yarimbuwe n’umuriro wakiraga mu mahindu. zikabakiza. 19ubundi mu mazi rwagati hakagurumana birushije umuriro. bakanyura ukubiri n’ubugiraneza bwawe. 8Bityo rero. kandi ngo nibabibona biyumvishe ko bakurikiranywe n’urubanza rw’Imana. 7Koko rero. mugashyikira na kuva bugicya. ngo hato batibagirana bikabije. Inzige n’isazi byica Abanyamisiri. 16Abagome bangaga kukumenya. kuko isi irwanirira intungane. uburakari bwawe ntibwakomeje kugera k u ndunduro.gano turabajujubya. 6Ahubwo byabaye kubaburira. kuko byabaga binoge ye nyir’ukubirya. bikaba bihagije ko a bandi babona uko abanzi babo bajujubijwe. 18Rimwe na rimwe umuriro waracogoraga. birigurumbanya kugira ngo abagome b ahanwe. 13Ni wowe ufite ububasha ku buzima n’urupfu. bahondaguwe n’ukuboko kwawe gufite ububasha. n’amenyo y’inzoka zifite ubumara ntiyagira icyo abatwara. weretse abanzi bacu. uwuha inkware. kizasese . Abayisraheli bagakizwa n’inzoka y’umuringa 5Ndetse n’igihe cy’ubukana bukaze bw’ibisimba bifite ubumara. ngo kibe urwibutso rw’amategeko yawe. umugati ufite uburyohe bwose kandi unoge ye bose. ari zo biribwa biryoshye wawuteguriye. 29Nyamara ariko. Mukiza wa bose. 20Nyamara umuryango wawe wawuhaye ifunguro ry’abamalayika. aho uri mu ijuru. 26Ni cyo gituma. 23Kugira ngo kandi ufashe intungane kubona ikizitunga. abana bawe wakunze bashobora kumva ko umuntu adatung wa n’amoko menshi y’imbuto. ukajyana Ikuzimu. Nyagasani. 14umuntu we ashobora kwica ku bugome. ahubwo ni Ijambo ryawe. baboheshwa iminyururu y’ijoro ridacya. Ubuhanga 17 Abanyamisiri barengwaho n’umwijima. ndetse bagakangarany wa na za baringa. n’ubushashagirane bw’inyeny eri ntibwari bugishobora kumurikira iryo joro riteye ubwoba. ni ko arushaho gukuririza impam vu atazi. hamwe n’ibyaha bakoreye mu ibanga bizera ko bizibagirana. 11Koko. uwabaga ageze aho wese. rikaba ishusho y’umwijima wari ubateganyi rijwe. ubundi bakazikama bitewe n’umutim a wabo wacitse urukendero. 2Abagome bashakaga gukandamiza igihugu gitagatifu.ke nk’amazi adafite akamaro. 12Ubwoba rero si ikindi. bubatunguye. 21Ijoro ryari ribuditse kuri bo bonyine. ni bo bahindutse imfungwa z’umw ijima. muri iryo joro ribi rwose. cyangwa nyiramubande yo mu b ikombe by’imisozi. 2bakabashimira ko batashatse kwihorera nyuma y’inabi bagiriwe. umuririmo w’amazi ahuru rana ingufu. baba ibicibwa bitakirebwa n’umugambi w’Imana. ni ukubura ubwenge butekereza. 4Ubuvumo bubabundikiye ntibwabarinze ubwoba. ni cyo cyonyine barabukwaga kikabatera ubw oba. Ubuhanga 18 1Nyamara abatagatifujwe bawe bari bamurikiwe n’urumuri rw’agatangaza. 14Bo rero. kandi igakomeza imiri mo yayo nta nkomyi. k uko iyo bwugarijwe n’umutimanama buri gihe. wabahaye inkingi y’umuriro. ni bo ahubwo baf ashwe n’indwara y’ubwoba. ariko batashywe n’ubwoba bukabije. bakavuga ko bo bahiriwe kuko batari bakibabara. 6Igishyito cy’umuriro wiyatsaga ubwawo. umuvuduko w’udusimba n’urusaku rw’ibigendesha inda. Abayisraheli bakayoborwa n’inkingi y’umuriro 1Imigirire yawe ni intagereranywa kandi biragoye kuyisobanukirwa. iyo yabaga agu we gitumo. kandi bagasanga ibyo bamaze kubona birushijeho kuba umwaku. igihe bose bari batwawe n’ibitotsi. isi yose yari imurikiwe n’urumuri rurabagirana. inababere izuba ritababaza mu gihe bimukanaga ishema. 17Yaba umuhinzi. ngo kibatere ubwoba. bagaragurikira aho bafungiye mu mazu yabo. riturutse mu muheno w’Ukuzimu kutagira shing e. 18kuko bose bari ku ngoyi imwe y’umwijima. 19urusaku rw’amabuye akocagurana igihe ahirima. baratatana. ntibatinyuke no kureba uwo mwijima. umworomo w’ibikoko by’inkazi byo mu ishyamba. 10bagapfa batengurwa kubera ubwoba. Umuyaga uhuha n’indirimbo nziza z’inyoni mu mashami atohagiye. 3Abawe rero. 7Amayeri y’ubupfumu nta cyo yari akimaze. bakabona na za baringa zijimye kandi zishavuye nk’iziri mu cyunamo. 3Bo bibwiraga ko bazaguma mu bwihisho. bakajunjama. 13Uko umuntu agenda abura ibitekerezo bishyitse. ni na yo mpamv u ab’injiji bayobye. ibyo byose byarabakangaranyaga. yakubitanaga na Nyamunsi. byonyine byari bihagije kugira ngo bakangar ane. kugira ngo ibayobore inzira batari bazi. . 20Koko rero. cyangwa umukozi ufite akazi mu butayu. bugenda bubona ingorane impande zose. 8Abavugaga ko umutima urwaye bashobora kuwukiza ubwoba n’ibisazi. Abanyamisiri bumvaga ijwi ryabo ariko ntibababone. 9Ndetse n’ubwo nta kintu gikanganye cyabaga gihari. kuko bari bagwiririwe n’ubwoba budasanzwe. 5Umuriro ukomeye cyane ntiwari ukibasha gutanga urumuri. kwibwira ko ari ho ubwenge buturuka byab ateye ikimwaro. isiganwa ritagaragara ry’inyamaswa z isimbuka. ariko na bo bari bibereye umutwaro uremereye kurusha umwijima. aho kuguma mu mwijima. umuntu a kabura aho awuhungira. 16Bityo. kandi ni na bwo bwicira urubanza. urusaku rukabije rurahogera iruhand e rwabo. bakabasaba n’imbabazi z’uko babarwanyije. ugurumana. yameraga nk’imfungwa ifungiye mu buroko budafungu rwa. 15bakurikiranwaga na za baringa zibatera ubwoba. umworozi. zituma ahagarika imitima. maze iryo bonekerwa ryaba rirangiye bagakomeza gukangarana. ubugome ni ikintu kigaragaza ububwa. budafite ishingiro. ni bwo wadukijije. abakiri bazima ntibari bagihagije mu kubahamba. umuntu w’indakemwa yihutiye kubarengera. 23Nuko igihe intumbi zakomezaga kugwira. Rihageze rirahagarara maze isi yose riyuzuza imirambo: ryakoraga ku ijuru. 16ryitwaje inkota ityaye. maze abantu benshi barimbukira mu butay u. 11Umucakara na shebuja bahanwaga kimwe. 18Buri muntu yarasambagurikaga nk’uwenda gupfa. 10Icyo gihe. igihe bari bakiri mu cyunamo kandi baririra ku mva z’ababo bapfuye. ahubwo ijambo aba ari ryo akesha gucubya Nyir’uguhana. 9Abasabaniramana bakomoka ku ntungane baturaga ibitambo mu ibanga. 17Ako kanya babonera mu nzozi mbi. 6Iryo joro ryari ryaramenyeshejwe mbere abasokuruza bacu. yerekana atyo ko ari umugaragu wawe. bitewe n’ukwigaragaz a konyine k’uburakari bwawe. babonye uburiza bwabo burimbutse. kugira ngo ubwo bari b azi indahiro bishingikirije. agifungira inzira yajyaga mu bakiri bazima. ngo batava aho bapfa batazi i cyo bazize. batangira kwemera ko uwo muryango wari uw’ab ana b’Imana. Ubuhanga 19 Icyambu mu Nyanja y’umutuku 1Ariko abo bagome. ari byo ntwaro z’ubutumwa bwe. barusheho kugira ubutwari. asubira inyuma. uwo muntu arahagoboka maze ahagarika ic yo cyorezo. 19kuko inzozi zari zabashajije zabyerekanye mbere. Acubya umujinya w’Imana maze abona intsinzi y’icyago. kuko bari baragize imfungwa abana bawe bagombaga guha isi urumuri rudashira rw’Ama tegeko yawe. kuko Imana yari isanzwe izi ibyo bagiye gukora: 2ko nibamara kwemerera umuryango wayo kugenda no kuwohereza huti huti. ibintu bibakura umutima. uraduhamagara ngo tuze tuk ugana. 15ijambo ryawe ry’irinyabubasha nk’umurwanyi w’indatsimburwa. bazahindu ra ibyo biyemeje. riva mu ijuru ku ntebe y a cyami risimbukira mu gihugu cyavumwe. 8Koko. nuko batera ibisingizo by’abasekuruza babo. amajwi aganya y’a baririra abana babo akumvikanira kure. igihe wahoraga abanzi bacu. uburakari bwabahannye bwihanukiriye kugeza ku ndunduro. bakawukurikirana. wabahanishije kubambura benshi mu bana babo. 14Igihe ituze ryari ritwikiriye ibintu byose. ubaroher a icyarimwe mu mazi y’umuvumba ukaze. umuturage usanzwe akababara kimwe n’umwami . ariko uburakari ntibwamara igihe kirekire. bakabundikirwa n’umwijima. yitwaza isengesho n’ububani by’i gitambo gihongerera ibyaha. 24Ku ikanzu ye ndende. nyamara atari ku bw’imbaraga z’umubiri cyangwa ku bubasha bw’intwaro . naho ku ikamba atamirije haganje ishema ryawe. 21Koko rero. 12Bose bari bapfushije abantu batagira ingano kandi bazize urupfu rumwe. ari ryo teka ryawe ridasubirwaho. ibigwi by’abasokuruza byanditse k u mirongo ine y’amabuye atatse iyo kanzu. ik . bityo bemerez a icyarimwe iri tegeko ry’Imana. yibutsa indahiro n’amasezer ano byagiriwe abasokuruza. n’ubwoba batari biteze burabakangaranya. hashushanyijeho isi yose. Aroni abagoboka bari mu butayu 20Nyamara urupfu rwageze no ku ntungane. 7Nuko umuryango wawe uritegerezamo agakiza k’intungane n’irimbuka ry’abanzi bawo. kuko uburiza bwabo bwari bwarimbutse mu kanya kangana urwara. rigak andagira ku isi. 25Umurimbuzi ngo abibone ni ko kugira ubwoba. urusaku rudasobanutse rw’abanzi babo rwarabikirizaga.4Naho Abanyamisiri bari bakwiye koko kutagira urumuri. 13Nuko abari barakomeje kunangira umutima. n’ijoro ririmbanyije. rivuga ko abatagatifujwe bagomba gusangira amahir we n’ibyago. Ijoro ry’ibyago ku Banyamisiri ryabereye Abayisraheli iryo gukizwa 5Kubera ko biyemeje kwica impinja z’abatagatifujwe. ari na ko avuga icyo azize. 3Koko rero. babitewe no kwihambira ku bupfumu bwa bo. maze hakarokoka umwana umwe gu sa mu bari bagenewe gupfa. 22Ahosha ubukana. na we yiyemeje kugira icyo yand ika ku byerekeye uburere n’ubuhanga. zihinguka mu nyanja. 9Nuko bakwirwa urwuri nk’amafarasi. Imana irema imibereho mishya 18Nuko ibintu byose bihinduranya imimerere yabyo. mbese nka ba bandi bari bageze ku muryango w’int ungane. abo bantu bahaniwe ko bakiranye ubugome abanyamahanga. ari bwo umurur umba wabateraga gusaba ibiribwa biryoshye. 20mu mazi. bitabanjirijwe n’ibimenyetso by’imirabyo y’inkub a zikaze. wowe N yagasani. basimbuka nk’utwana tw’intama. 6Koko rero. bakagotwa n’umwijima batazi aho uturutse. barabakurikirana nk’aho bagiye batorotse. 14Ni nk’Abanyasodoma banze kwakira abo batazi baje babagana. wakijije umuryango wawe kandi urawubahisha. 5kandi ngo mu gihe umuryango wawe uri mu rugendo rutangaje. Umwanzuro 22Koko. Abahanuzi n’ibindi bitabo by’abakurambere bacu. igihe cyose n’ahantu hose. ahubwo birakwiye k o abitangiye ubumenyi bagirira akamaro rubanda. bagusingiza. ariko ugakomeza ijwi ryawo. maze bibonera n’am aso yabo ibikorwa byawe by’agatangaza. Abanyamisiri n’urwango banga abanyamahanga 13Ariko abanyabyaha baguweho n’ibihano. b arusheho kubaho ku buryo buhuje n’Amategeko. maze abo bari bamaze kwingingira kubavira ah o. 10Koko rero. 17Ni yo mpamvu bafashwe n’ubuhumyi. byongeye kuremwa bundi bushya bikurikije amategeko yawe. ibiremwa byose uko bingana muri kamere yabyo. 7Nuko babona igihu gitwikiriye ingando. cyari kimeze nk’urubura rushonga bita ruhanyije. ntiwigeze uhwema kuwutera inkunga. Inyanja y’umutuku ihinduka inzira nyabagendwa. babahindura abacakara. 8ari na ho umuryango wawe wose wanyuze. bari bakibuka ibyababayeho bakiri mu Misiri. 21kandi umuriro ntiwatwika umubiri woroshye w’inyamaswa zawunyuranagamo rwagati. kugira ngo abana bawe bakomeze kubaho. n tiwashobora gushongesha icyo kiribwa cy’Imana. 4Urubanza bari bakwiye rubageza kuri icyo gitekerezo. 12maze inkware zigenewe kubahaza. bo bahubirane n’urupfu rudasanzwe. ku buryo imibabaro yabo bayongeraho ikindi gihano. urinzwe n’ikiganza cyawe. kuko na bo bari abantu bafite ubure nganzira. babirenzeho babicisha imirimo y’agahato. imivumba yibirinduraga ihinduka iki baya cy’ibyatsi bitoshye. bityo amazi abura ubushobozi bwayo bwo k uzimya. Uruzi rukavundura imitubu myinshi itavuye ku two mu mazi. Umukiza wabo. Ntibarenganyijwe. Nyamara ntibihagije ko abasomyi babikuramo ubuhanga bonyine. 15Ntibyaciriye aho. Ni yo mpamvu sogokuru Yezu wari umaze igihe asoma Amategeko. kandi bose bashakisha inzira yaw ubagezaho. 11Hashize igihe. ahubwo bahaniwe ubugome bwabo. zatumye biba ngombwa kurata Israheli ubumenyi n’ubuhanga byayo. mbese nk’uko kunyuranya amajwi k’u murya w’inanga bihinduka injyana. 16Nyamara n’ubwo babanje kubakirana ibyishimo.indi gitekerezo gihubutse kibazamo. ubutaka bwumutse butumburuka ahahoze ama zi. Nyagasani. Ibyo byarushaho kugaragara. Abahanuzi n’abandi banditsi babakurikiye badushyikirije inyigisho nyins hi kandi zikomeye. igihe isi ubwayo ivubu ye imibu itabyawe n’udukoko. ari mu byo bavuga cyangwa mu byo bandika. umuriro urushaho kugurumana. izogaga mu ruzi zigenda ku buta ka. akabicengera. babona izindi nyoni zadutse ku buryo budasanzwe. maze rutuma bibagirwa ibya ri bimaze kubabaho. kugira ngo abitangiye ubumenyi nibabyitaho. Mwene Siraki 1 Ijambo ry’ibanze ry’uwahinduye iki gitabo Amategeko. kandi muzatubabarire aho twagerageje . ndetse abashyitsi big eze kubagirira neza. umuntu yitegereje ibyabaye: 19inyamaswa zo ku gasozi zahindutse izo mu ruzi. Muzashishikarire rero kubisomana ubwitonzi. kuko bari baragaragarije urwang o runuka umunyamahanga. iyo ubisomye. ubumenyi n’ubwenge abitanga umudendezo. Kwicisha bugufi. Naritanze muri icyo gihe. gukunda no gutinya Uhoraho 25Mu bigega by’ubuhanga. 12Gutinya Uhoraho binezeza umutima. hahunitsemo amagambo y’ubwenge. cyangwa ngo umuyobokane umutima uryarya. cyangwa iminsi y’ibihe byose. arabusesengura. 27Koko rero. 18Ikamba ry’ubuhanga ni ugutinya Uhoraho. maze bakurikize Amategeko. kandi ikimushimisha ni ubuda hemuka n’ubwitonzi. kandi ubutohagire bw’amashami yabwo butanga kuramba. nuko mpabona umuzingo uriho inyandikomvugo y’izi nyigisho zikome ye. nkoresha ubwenge bwanjye bwo se. byose bizamuhira. kandi indahemuka ziremanwa na bwo mu nda ya ba nyina. 16Gutinya Uhoraho ni bwo buhanga buhanitse. 13Utinya Uhoraho. arabwitegereza. ariko gukunda Imana bitera umunyabyaha ishozi. kandi abusendereza no mu bamukunda bose.gusobanura imvugo zimwe na zimwe. Gutinya Uhoraho ni yo soko y’ubuhanga 11Gutinya Uhoraho bitanga ikuzo n’ishema. . kugira ngo bavugurure imibereho yabo. ubuhanga n’ubumenyi ni ugutinya Uhoraho. Koko rero. ndara amajoro. INYIGISHO ZINYURANYE ZEREKEYE UBUHANGA Inkomoko y’ubuhanga 1Ubuhanga bwose bukomoka kuri Uhoraho. Ibyo ntibigaragarira gusa kuri iki gitabo. 26Urifuza ubuhanga? Jya ukurikiza amategeko. agategereza igihe. 17bwuzuza ibyiza byinshi mu mazu yabo. 20Imizi y’ubuhanga ni ugutinya Uhoraho. 24ahisha amagambo ye. 23Umuntu witonda arihangana agategereza umwanya uboneye. ni bwo butanga kugubwa neza n’amagara mazi ma. ni nde w ashobora kubibarura? 3Ni nde wapima ubuhagarike bw’ikirere n’ubugari bw’isi. iyo agihind ura mu rundi rurimi. maze ubwenge bwe bukamamazwa na benshi. kandi buhorana na we ubuziraherezo. kandi buzihambira ku rubyaro rwab o ubutabatezukaho. ni Utetse ku ntebe ye y’ubwami: 9Uhoraho ni we ubwe waburemye. 15Bwaciye indaro mu bantu. akurikije ubuntu bwe. kuko umutwaro wawo urimbura nyirawo. kandi aratinyitse cyane. ntibidukundire. Amategeko ubwayo . usanga bidahura neza n’uko byari biteye m u rurimi babihanzemo. nkansw e ubuhanga? 4Ubuhanga bwaremwe mbere ya byose. arabusesengura. nagiye mu Misir i mpamara iminsi. 28Ntugateshuke ku gitinyiro cy’Uhoraho. ni nde wigeze arimenya? 8Umunyabuhanga ni umwe. kandi ahesha ikuzo ababwitangiye. bikanambika ikamba ry’umu nezero. bugahunika imbuto zabwo mu bigega byabo. Abahanuzi n’ibindi bitabo. umunsi we wo gupfa nugera. maze Uhoraho azabukugabire. abukwiza mu birem wa bye byose. I. ubwitonzi buhangwa kera na kare. ngamije umurimo wo gukwiza hose iki gitabo ngo gikoreshwe n’abari mu mahanga b ifuza kujijuka. bitera kwishima. ababwitangiye bubasenderezamo imbuto zabwo. Mu mwaka wa mirongo itatu n’umunani umwami Everigeti ari ku ngoma. ni yo ntangiriro y’ubuhanga. 19Uhoraho yarabwitegereje. ndetse no kuram ba. 14Gutinya Uhoraho. ikivuzwe mu rurimi rw’igihebureyi hari ubwo umuntu atabona uko yakivuga ku buryo bunoze. 6 Ni nde wahishuriwe imizi y’ubuhanga? Ibanga ry’imigambi yabwo. azahabwa umugisha . bitanga ibyishimo n’umunezero. ni inkingi ihoraho. 10mu binyamubiri byose. Nasanze ari ngombwa cyane ko nanjye nashishikarira guhindurira iki gitabo mu kigereki. Umujinya n’ukwihangana 22Umujinya w’ubusa nta shingiro uba ufite. 2Umusenyi wo ku nyanja n’ibitonyanga by’imvura. maze amaherezo ibyishim o bikamugarukira. agasobanukirwa n’inyenga. utavaho ugwa. bitaguhesha ishema. kandi abamukunda bakanezezwa n’amategeko ye. 9Mwebwe abatinya Uhoraho. . ni yo mpamvu atazitabwaho! 14Muragowe mwebwe mwadohotse! Ese Uhoraho naza muzifata mute? 15Abatinya Uhoraho ntibasuzugura amagambo ye. kuko ari we Nyir’ububa sha. kandi umutima wawe ukaba wuzuye amayeri. kandi ugire ibitekerezo bihamye. Kwiringira Imana 7Mwebwe abatinya Uhoraho. kandi iyo nyina w’abana asuzuguwe. aba ahongereye ibyaha bye. akiza ibyaha kandi agatabara mu gih e cy’amakuba. kandi ntukamutere agahind a mu buzima bwe. ntuzamusuzugure. 2Umutima wawe uzabe umunyamurava. twoye kwiringira abantu. jya ushyigikira so ageze mu za bukuru. maze agakorwa n’ikimwaro? cyangwa ni nde watinye Uhoraho maze akamutererana? ni nde wam wiyambaje. 8Mwebwe abatinya Uhoraho. nimumwiringire. kandi agakorera ababyeyi be nk’aho ari ba shebuja. azagutabara. kandi uwumvira Uhoraho azahumuriza nyina. kandi ujye wihanganira amagorwa aguca intege. kandi ntimudohoke. 13Hagowe uw’umutima mubi. ndi so wababyaye. nimuntege amatwi. murebe: ni nde wiringiye Uhoraho. ntugakangaran e mu gihe cy’amakuba. 4naho uhimbaje nyina aba ameze nk’uwihunikiye byinshi. nimutegereze imbabazi ze. 4Ibikubayeho byose. kugira ngo umugisha we uzagusakareho. kandi agashyigikira ubutegetsi bw a nyina ku bahungu be. niba wiyemeje gukorera Uhoraho.29Uzirinde kuryarya abandi. kandi umunsi azaba yambaje. 3Uwubashye se. 10Nimusubize amaso mu bisekuru bya kera. akaba na Nyir’impuhwe. 12Mwana wanjye. isengesho rye rizakirwa. akakoreka mu ikoraniro rwagati. bag ira bati 18«Reka twishyire mu maboko y’Uhoraho. 10Ntukishimire ko so asuzuguritse. 17Abatinya Uhoraho bahorana umutima ukeye. ngo ni uko wowe ukiri umusore. jya umugirira impuhwe. Uhoraho yatangaza amabanga yawe. kuko ikimwaro kimukoze. kuko adafite ukwemera. naho umuvumo wa nyina ukayarandur ira mu mizi. bibabera umugayo. hato muta zarimbuka. kuko wanze kumutinya. bityo uzakuzwa ku munsi wawe wa nyuma. woye kumutatira. tegura umutima wawe kuzihanganira ibiger agezo. 3Uzamukomereho. 12Hagowe ibigwari n’abagiranabi. n’intore zikagaragarira mu makuba. uzajye unyura inzira iboneye kandi umwizere. 5kuko zahabu isukurirwa mu muriro. Koko rero. 7Utinya Uhoraho yubaha se. 30Ntukikuze wowe ubwawe. kandi ujye ufata umunwa wawe. ujye ubyemera. 9kuko umugisha wa se w’abana ukomeza amazu yabo. 2kuko Uhoraho ahimbariza se w’abana imbere yabo. 13N’iyo ubwenge bwe bwakendera. Mwene Siraki 2 Kudahemuka mu bigeragezo 1Mwana.» Mwene Siraki 3 Ni ngombwa kubaha ababyeyi 1Bana banjye. 6Uziringire Uhoraho. 5Uwubaha se azaronka ibyishimo mu bana be. 6Uhimbaza se azaramba. maze ukikururira ikimwaro. nimwizere ibyiza bibagenewe. 16Abatinya Uhoraho bashaka ikimushimisha. ibihembo byanyu ntibizigera bibura. kandi abamukunda bakomera ku nzira ze. 11Ikuzo ry’umuntu arikomora ku cyubahiro cya se. maze mukore ibizabahesha umuki ro. 8Uzubahe so mu magambo no mu bikorwa. akamusuzugura? 11Koko rero. hamwe n’umunyabyaha urangwa n’uburyarya. birimo ibyishimo bihoraho n’imbabazi. Uhoraho ni Nyir’imbabazi n’impuhwe. kandi bakicisha bugufi imbere ye. ntagahore aguhanze a maso. 21Ntukararikire ibigukomereye cyane. n’abamukomokaho bazabugabirwa. . Uhoraho arabakunda . aba akunda ubuzima. kandi ugusabye. maze bukamuhishurira amabanga yabwo. kandi imigambi mibi ibayobya ib itekerezo. 3Ntugahuhure ufite umutima uhangayitse. bazasagwa n’ibyishimo. 23Ntukivange mu bikurenze. bukamurushya bumutegeka kubwihatira. Uwamuremye azumva isengesho rye. kandi nuca urubanza. kandi ubwitaho azabaho mu mutekano. bumaze kumugerageza n’amategeko yabwo. 7Uzabe incuti y’ikoraniro ryose. ibyaha byawe bishonge nk’amahindu yikanze umucyo. kandi ababwitabira bugicya. umugenzereze nk’umugabo we. kandi ababwitangiye. 4Ntugasubize inyuma ugusaba ababaye. 13Ubwizirikaho. ntukime umukene icyamutunga. 24Koko rero. 18Uko ugenda ukomera. ibyo ukora bijye birangwa n’ubwiyoroshye. kandi n’umutegetsi umwunamire. 12Ubukunda. cyangwa ngo urakaze umutindi. 9Ukandamizwa. uzazibere umubyeyi. kugeza ubwo busanga bushobora ku mwizera. kandi umunyabuhanga yifuza umutega ama twi. ujye urushaho kwicisha bugufi. 8Ujye utega amatwi umukene. indamutso ye uyisubizanye ubwitonzi. 16Utererana se aba ari inkorashyano. 17Icyakora burabanza bukamunyuza mu mayira aziguye. Uhoraho azakwibuka. 15Uwumva ubuhanga azacira amahanga urubanza. maze uzagire ubutoni imbere y’Imana. naho ushavuza nyina aba ari ikivume imbere y’Uhoraho. 18Hanyuma bukamugarukira. Kwirinda ubwirasi 26Umutima unangiye uzabona amakuba. kandi aho yinjiye hose. kuko n’ibyo weretswe ubwabyo bisumbye ubwenge bw’umuntu. 14Ababwitabira basingiza Nyir’ubutagatifu. gufasha abakene bigahanagura ibyaha. kandi ntukarangarane imfashanyo y’umutindi . kandi ibyo ubona ari insobe. kandi burinda ababushakashaka. 28Ingeso y’ubwirasi ntigira umuti. benshi barindagijwe n’ibyo bihimbiye. azahabwa ikuzo ho umurage. na nyina wazo. Akamaro k’ubuhanga 11Ubuhanga buhesha ikuzo abana babwo. kuko urugemwe rubi rwayitoshyemo. 31Ugira neza aba yitega iminsi. kandi ab’umutima wiyoroshya ni bo bamuhesh a ikuzo. 6kuko nashavura akakuvuma. bukamushimisha. bityo uz aba umwana w’Umusumbabyose. 15Nugera mu makuba. Gufasha abakene 30Amazi azimya ikibatsi cy’umuriro. ineza ugiriye so ntiyigera yibagirana. bityo uzakundwa kurusha abagaba byinshi. kuko udakeneye ibintu bidafututse. kandi ntugatume hagira ukuvuma. ntukabisesengu re. 2Ntugashavuze ushonje. Umutima wiyoroshya 17Mwana wanjye. ntukagire u bwoba. 16Ubwizera azabuhabwaho umurage. 29Umutima w’umunyabwenge uzirikana umugani. 5Ntugahunze umukene amaso. 10Imfubyi. ahubwo izakubera impongano y’i byaha byawe. 22Jya uzirikana ibyo wategetswe. kandi ntukirengagize umukene. na we azagukunde kurusha nyoko wakubyaye. 27Umutima unangiye uzashavuzwa n’agahinda. bukamutera ubwoba agahinda u mushyitsi. Mwene Siraki 4 1Mwana wanjye. Uhoraho amuha umugisha. Uhoraho ni we Nyir’ububasha.14Koko rero. kandi umunyabyaha yungikanya ibicumuro. maze yasumbirizwa akabona kiramira. 20Koko rero. uzamukize ikiganza cy’umukandamiza. kandi uteza ibyago azabigwamo. imbuto zawe zigahubuka. ariko nujya kuvuga. maze igihe cyo guhanwa nikigera. kandi nucogora. nta cyo buzakumarira. 24kuko imvugo ari yo iranga ubuhanga. nta shiti. 31Ikiganza cyawe. 25Ntugahinyure ukuri. Kwirinda ubwirasi 2Ntukikuze ushingiye ku bitekerezo byawe bwite. kuko ub urakari bw’Uhoraho buzagurumana bugutunguye. 21kuko hari isoni zikurura icyaha. maze ngo ube ikigwari n’indangare mu bik orwa. 22Ntugakabye ngo wicire urubanza rukaze. 26Ntukagire isoni zo kwicuza ibyaha byawe.» 2Ntukishinge ibyifuzo n’imbaraga zawe. kandi uvuge ijambo uzasubiraho. ariko niba nta cyo. 29Ntuzagaragareho kuba intwari ku karimi. Ubucuti nyakuri 5Nyir’imvugo nziza agwiza incuti. uwabaye ruvumwa. uzar imbuke. Ubwitonzi n’ubutabera 20Jya utegereza umwanya uboneye. wirinde icyaha. 23Ntuzareke kuvuga mu mwanya uboneye. jya ubanza umugerageze. ugasigara uri agati kumye. kandi uburakari bwe burondera abanyabyah a. 4Ntukavuge ngo «Ko nacumuye byantwaye iki?» kuko Uhoraho azi kwihangana. ntuzibwire ngo «Mfite ibimpagije. 12Niba hari icyo uzi. yego. 5Ntuziringire imbabazi ze. kandi ntukagerageze kubuza uruzi gute mba. byombi biba mu magambo. ntukakibumbure ari uko ugiye guhabwa. hakaba n’isoni zigeza ku ikuzo n’ubutoni. ngo uhore ubyimurira ejo hazaza. kuko igisambo gikorwa n’isoni. n’amagambo akerekana ubumenyi. 3watagaguza amababi yawe. 27Ntuzisebye imbere y’igicucu. haba no mu byoroshye. naho uzakugira inama. Kwirinda uburyarya 9Ntukagosore utarebye aho umuyaga uturuka. nt imuzahinduke abanzi. 15Ntugacumure haba mu bikomeye. ubanze witonde. Uhoraho yazaguhana. 3Ntukavuge ngo «Ni nde uzantegeka?» Kuko. ntibizagutere impungeng e. Mwene Siraki 6 1Koko. icecekere. kandi ijambo rinyuze umutima ryongera urugwiro. 6Ntukibwire ngo «Imbabazi ze ni nyinshi. ni ko bizagendekera umunyabya ha urangwa n’uburyarya. cyangwa ngo amagambo yawe agire uwo abera umuteg o. cyangwa ngo uhishe ubuhanga bwawe utinya g usekwa. bityo wowe ubwawe ntuzigaya. 28Uzaharanire ukuri kugeza gupfa. kandi ntukihutire kumwima . arangwa n’impuhwe. ngo ukurikize irari ry’umutima wawe. maze ngo nujya gutanga u kibumbe. cyangwa ngo unyure mu mayira ubonye y ose. kandi ntuzabere umunyembaraga. 8Ntukiringire ubukungu bw’amahugu. ngo wungikanye ibyaha. ibyo ni iby’umunyabyaha urangwa n’uburyarya. ngo ube ikigwari imbere y’abagaragu bawe. azambabarira umurundo w’ibyaha nakoze». Mwene Siraki 5 Nta mahoro y’umukire n’umunyabyaha 1Ntuzishingikirize umutungo wawe. 10Ujye ugira ibitekerezo bihamye. 30Ntuzigire intare mu rugo rwawe. 6Jya ugirana umubano n’abantu benshi. 4Umutima urarikiye ikibi usema nyirawo. hato utazavaho usogotwa nk’unyukan yutswe n’imfizi. ariko agira n’umujinya.19Iyo arorongotanye buramutererana. 14Uzirinde ko bakwita inzimuzi. 7Ntuzatindiganye mu kugarukira Uhoraho. Uhoraho Imana na we azakurwanirira. kandi ururimi rw’umuntu ni rwo rutuma ari mbuka. subiza mugenzi wawe. ukamuha amenyo y’abanzi. uzafate umwe ku gihumb i. kandi uwo mwari incuti. n’indyarya igahanwa bikomeye. isoni n’umugayo biramusanga. 11Uzajye ushishikarira kumva. ahubwo jya ugira isoni z’ubujiji bwawe. 7Nushaka kugira umuntu incuti. kuko amakuba naza. 13Ikuzo n’umugayo. agakurizaho kurimbuka. 10Hari n’undi ukubera incuti mugasangira utwawe. n’ijosi ryawe urigere mu runigi rwabwo . 23Tega amatwi. 6Uzirinde kuba umucamanza. buzakwiyereka. 35Imvugo yose iturutse ku Mana. nta bwo buhangarwa n’imbaga nyamwinshi . 37Ujye uzirikana amategeko y’Uhoraho. kandi niba hari umunyabuhanga. . bityo uzarinda usazana ubu hanga. 31Uzabwisesuraho nk’umwambaro w’ikuzo. ab’injiji bubabera umutwaro w’ikirenga. arakurwanya. 21bumuremerera nk’urutare. nubishaka uzihugura. amakuba yaza. 29Ingoyi zabwo zizaguhesha ubuhungiro. na ko kazaguhunga. umutwaro wabwo ni nk’umutako wa zahabu. naho ingoyi zabwo zaboheshejw e imishumi y’umuhemba. hato utazananirwa guhashya akarengane. uzamenya.riramo. 19Jya ubwitaho nk’uhinga agatera. umunyamutima muke ntabwizirikaho. kuko incuti izakubanira uko uyimereye. umw izirikeho. uzahinduka umun yabwenge. na w e ubwe azagukomeza umutima. 16Incuti y’indahemuka ni nk’umuti ubeshaho. kandi imigani y’abanyabwenge ntikaguc ike. uzaba umunyabuhanga. cyangwa ngo witeshe agaciro imbere ya rubanda. nawe inabi itazakugwirira. 26Uzabwiyegurire n’umutima wawe wose. ubwitamirize nk’ikamba ry’umunezero. kuko wazagasarura incuro ndwi. ukurikize inzira zabwo n’imbaraga zawe zose. akakumenera ibanga rikagukoza isoni. 22Ni koko. maze amakuba yaza. 11Iyo ukungahaye. cyangwa ngo wigire umunyabuhanga imbere y’umw ami. maze ubuhanga wifuza uzabugabirwe. n’umwami ntukamushakeho intebe y’icyuba hiro. maze ukabura u murava kubera gutinya abakomeye. akirinda ko muhuza amaso. akisanzurana n’abagaragu bawe. akwiyegurira wese. 32Mwana wanjye. 13Jya ugendera kure abanzi bawe. abatinya Uhoraho bazayibona. 27Uzabukurikire ubushakashake. kandi nubishyiraho umutima. kandi nutega amatwi. ntuzabu rekure. 20Ni koko. ujye uyumva. 9Hari n’ubwo uwari incuti ahinduka umwanzi. 2Uzamaganire kure akarengane. 33Niba ushishikarira kumva. uza bugeraho bikuvunnye. 4Ntugasabe Uhoraho ngo akugire igikomerezwa. 3Mwana wanjye. kandi ntugahweme kwita ku mabwiriza ye. 15Incuti y’indahemuka nta cyo wayinganya kandi nta munzani wapima akamaro kayo. ujye umugana bugicya. 34Ujye wisunga ikoraniro ry’abasheshe akanguhe. akakwigarika. uhore usiragira imbere y’urugi rw’umuryango we. woye kwinubira ingoyi zabwo. 7Ntuzahemukire ikoraniro ry’umugi. 14Incuti y’indahemuka ni ubuhungiro buhamye. 36Nubona umuntu w’umunyabwenge. maze utegereze imbuto zabwo ziryoshye. bukaguhindukiramo ibyishimo. uyibonye aba yaronse umukiro. woye kwihunza inama zanjye . mwana wanjye. Mwene Siraki 7 Izindi nama zinyuranye 1Ntukagire nabi. 8Koko rero. 17Utinya Uhoraho aba agize ubucuti bwiza. uzakunde ubumenyi kuva mu buto bwawe. Kwitoza gukunda ubuhanga 18Mwana wanjye. 30Koko rero. naho inigi zabwo zikubere umwambaro w’ikuzo . kandi witondere n’incuti zawe. hari ukubera incuti mu byishimo. 24Uzajye ushinga ikirenge mu ntambwe zabwo. ariko ntuzatinda gusogongera ku byiza byabwo. 5Ntukigire intungane imbere y’Uhoraho. ntatindiganye kubwiyaka. akakwitarura. ntugatere imbuto mu mabimba y’akarengane. wakire inyigisho yanjye. 12ariko iyo uguye. kandi numara kubushyikira. 25kandi utege intugu ubwiremeke. yego. ubuhanga buberanye n’izina ryabwo. 28kuko amaherezo uzabubonamo uburuhukiro. cyangwa umucancuro witanga wese. 35Ntugatinye gusura umuntu urwaye. 17Jya wicisha bugufi ukomeje. n’ibindi byose bigerurwa ku maturo matagatifu. 5Ntuzatwame umunyabyaha wicuza. 31Uzatinye Uhoraho. kandi ujye uzirikana ubutitsa imigani b aciye. uzaba ugeze ku gikorwa nyacyo. kuko ahari natwe tuzasaza. kandi woye gutererana ibyegera bye. 8Ntugasuzugure ikiganiro cy’abanyabuhanga. maze umuhe umugabane we nk’uko byategetswe. ntugasukiranye am agambo. kandi umuriro wagutwika ntukawongeremo inkwi. bimwu rure. bityo nta bwo uzigera ucumura. ujye uzirikana ko twese ari yo maherezo. 21Uzakunde umucakara w’umunyabwenge. kandi uhe icyubahiro umuherezabitambo. 20Ntugatoteze umugaragu ukorana umurava. kandi uzirinde no kubeshyera incuti. wagenwe n’Umusumbabyose. abapfuye na bo ntukabime ineza yawe. ibyatuweho igitambo cyo kw igorora. 33Ubuntu bwawe bujye bugera ku bazima bose. kuko gucisha bugufi abantu no kubakuza b ifite Nyirabyo. 30Uzakunde Uwakuremye n’imbaraga zawe zose. woye kumwima uburenganzira afite bwo kwicungu ra. 11Ntugaseke umuntu washavuye ku mutima. kandi ntuzibagirwe ibise bya nyoko. ibyatuweho igitambo cy’ubutungane. Ababyeyi n’abana 22Niba ufite amatungo. 14Ntugasakuze mu ikoraniro ry’abasheshe akanguhe. inarindagiza imitima y’abami. wubahe n’abaherezabitambo be. ariko uzamuhe umugab o uzi ubwenge. ari byo umuganura ku byo wejeje. Abakene n’abatishoboye 32No ku bakene. 9Ntuzibwire ngo «Ubwinshi bw’ibitambo byanjye bizanyura Uhoraho Umusumbabyose. kuko zahabu yaroshye bensh i. 2Ntuzatongane n’umukire. kandi nusenga. 12Ntuzaremere ibinyoma umuvandimwe wawe. 15Ntukange imirimo inaniza. 24Niba ufite abakobwa. n’ubushobozi bwo gukorera abakomeye. 25Nushyingira umukobwa wawe. ibikorwa nk’ibyo bizaguhesha igikundiro. 27Uzahimbaze so n’umutima wawe wose. 18Ntuzagurane incuti feza. ubatoze kutarega ijos i.8Ntukongere icyaha mu kindi. 6Ntuzasuzugure ugeze mu zabukuru. 36Mu migenzereze yawe yose ujye uzirikana amaherezo yawe. . ariko niba wumva umwishisha . jya utanga utitangiriye itama. uyakomereho. Mwene Siraki 8 Ubwitonzi mu mibanire n’abantu 1Ntuzatongane n’umuntu w’igikomerezwa.» 10Ntukabe ikigwari mu masengesho yawe. 13Uzirinde ikinyoma cyaguturukaho. ubwo se wagenza ute ngo ubiture ibyo bagukoreye? Kubaha abaherezabitambo 29Jya utinya Uhoraho n’umutima wawe wose. kandi kuva mu buto bwabo. kandi wirinde kujya uhora ubase kera. 26Niba ufite umugore ukunyura umutima. wibuke ko twese nta we udacumura. ntuzamwizere. nta kamaro kigira na busa. hato atazavaho aguhitana. atazavaho akuganjisha igitugu. 19Ntugahunge umugore mwiza kandi w’umunyamwete. 34Ntugatererane abarira. hato atazasuzugura abasokuruza bawe. 16Ntukishyire mu rugaga rw’abanyabyaha. kuko umuriro n’inyo ari byo gihano cy’utemera. kuko ubugwaneza bwe buruta zahabu. ituro ry’inkoro. ntuzamusende. ujye wita ku mubiri wabo. 4Ntuzashyengere umupfayongo. 7Ntukishimire ko hari uwapfuye. kuko nta na kimwe utazaherwa igihano. 28Ujye wibuka ko bakubyaye. cyangwa ngo umuvandimwe w’ukuri umugurane zahabu ya Ofi ri. ujye uyaragira. 23Niba ufite abana. kandi ntukiyibagize gufasha abakene. ujye wibuka ko uburakari bw’Uhoraho budahera nwa. habe n’uwo guhinga imirima. kandi ujye ushyigikira abashavuye. kuko ari bo uzakomoraho ubumenyi. jya ubahana. kandi agufitiye akamaro. 3Ntuzatongane n’umunyarusaku. kugira ngo usenderezwe imigisha. ntibizabura ababirata. kuko azakora ibimuje mu mutwe. 2Ntuzitegeze umugore ubonetse wese. 11Ntukagume imbere y’umunyagasuzuguro. woye kuyatumbira uburanga bw’umuvantarakazi. Mwene Siraki 9 Kwitondera abagore 1Ntugafuhire umugore uguherereye. hato atazavaho akunyunyuza imitsi. buri gihe muvugane ibyerekeye amategeko y’Umu sumbabyose. kuko icyubahiro cye kizatuma bamubera. hato atazagutesha ubugingo. 15Ntuzagendane n’imparamagara hato atazagukoraho. 14Ntuzaburane n’umucamanza. iyo igihe kigeze. n’umutware wa rubanda azashimwa kubera amagambo ye yuje ubwitonzi. 12Ntuzagurize ukurusha ubushobozi. 19Ntuzahishurire umutima wawe ubonetse wese. 3Umwami w’injiji aroha imbaga ye. ntimuzasangire divayi mu bi rori. cyangwa ngo ubungabunge mu duce twawo twiherer eye. 8Amaso yawe uzayarinde umugore mwiza. 6Ntuzigabize abagore b’indaya. hato mutazahanirwa hamwe. atazakurizaho kukugirira nabi. hato umutima wawe utazamurarikira. Numwegera. kuko icyakuva mu kanwa cyose. hato utazavaho witwikira mu kibatsi cyawo. ni na ko ibyegera bye bimera. ujye umenya ko uhom bye. 5Ntuzarangamire umukobwa w’inkumi. kandi umugi ukomezwa n’ubwenge bw’abawutegeka. 17Ibikozwe n’abanyabukorikori b’abahanga. yazagutsinda aho utagira kivurira. n’urukundo ruhagurumanira nk’umuriro. kandi amagambo y’umupfayongo amutera i cyangiro. 14Uzakore uko ushoboye ushyikirane n’abaturanyi bawe. batazagenzer ezwa nk’intungane. ukagana inzira ikuroha. 3Ntuzegere umugore w’indaya. 12Ntugashishikazwe n’ibinyura abatemera. kandi umeze nk’umuntu ugenda hejuru y’inki ke. itaba iyigejejeho. maze watwarwa. 18Umugabo w’inzimuzi aba gitinywa mu mugi we. kuko ije vuba. ni yo abaturage bakurikiza. 4Ntuzatindane n’umuririmbyikazi. ni bo uzaca ho ubwenge n’ubushobozi bwo gusubiza neza mu gihe kiboneye. kuko utaba uzi amakuba amu tegereje. Ubimenye. kandi ubutegetsi bw’umunyabwenge burang wa n’umurava. uzayinywa igushimishe! 11Ntukagirire ishyari umunyabyaha kubera amahirwe ye. hari imitego myinshi igukikije. ndetse no kuri iyi si. yakigutegesha . 7Ntukarangaguzwe mu mayira y’umugi. 15Ujye ukunda kuganira n’abanyabwenge. kandi niwishingira ujye wibuka kwishy ura. kuko na bo baba barigiye kuri ba se. Mwene Siraki 10 Abategetsi 1Umutware w’umunyabuhanga ajijura imbaga ye. 18Ikigomba kuba ibanga ntukagikorere imbere y’umunyamahanga. 9Uramenye ntukicare iruhande rw’umugore ufite umugabo. 2Uko umutegetsi ateye. kuko kumena amaraso atab ikangwa. 4Ingoma zose zo ku isi ziri mu kiganza cy’Uhoraho. 17Ntuzajye inama n’umupfayongo. bityo ntuzaterwa impungenge n’urupfu. 16Ntuzatongane n’umunyamushiha. kandi nugira uwo uguriza. kuko atabigushimira. kuko atazashobora kuzigama ibanga ryawe.9Ntukihunze ikiganiro cy’abasaza. azihitiramo u . kandi ujye inama n’abanyabuhan ga. utazafatirwa mu bishuko bye. uburanga bw’umugore bwarindagije benshi. kuko. kuko utaba uzi akazam uvamo. Imibanire y’abagabo 10Ntuzate incuti mumaranye igihe. wakurizaho kugwa mu mitego ye. incuti ije v uba ni nka divayi y’umushyuhira: yireke ibanze ihore. 13Ujye ugendera kure umuntu ushobora kwica. imyifatire y’umutware w’umugi. ujye wirinda kumukosereza. 10Ntuzakongeze umuriro w’umunyabyaha. ushakire ishema mu gutinya Uhoraho. ntimuzagendane mu butayu. 16Uzajye usangira n’intungane. m aze ubusazi bwe bubarohe mwembi. wabatsemberaho umurage wawe. 13Ntuzishingire ibirenze ubushobozi bwawe. ariko ubuki bwarwo ni ubwa mbere mu kuryoha. 6Benshi mu bakomeye bagushije ishyano. uwari umwami none. cyangwa ngo wikuze ku munsi w’amahirwe. n’abakire. bose bahabwa ikuzo. naho umukire agashimirwa umutungo we. 3Mu biguruka byose. hari n’ab’ibirangirire bategejwe rubanda. 4Ntukishimagize kubera imyenda wambaye. ari na bo. 5Benshi mu bakandamijwe bagabanye ingoma. agahabwa icyicaro mu bakomeye. kandi wishime ukurikije icyo wamaze.zazigirira akamaro. ejo akazapfa. maze atuma bibagirana ku isi. nk’uko nanone bidakwiye kubahiriza umunyabyaha. agusha ishyano. 24Ibikomerezwa. 17bimwe yabihinduye ubutayu. umunani asigarana ni imonyo. amara ye aba yuzuyemo ibyaboze. 14Uhoraho yahanantuye abakomeye abakura ku ntebe zabo. 20Umutware yubahwa mu bavandimwe be. yakira hacura iki? Uwo basuzugura akize se. Kwicisha bugufi no kwiyubaha 26Ntukigire umunyabuhanga igihe uri ku murimo ushinzwe. ku ko ibikorwa by’Uhoraho ari agahebuzo. ari ikirangirire cyangwa umukene. inanira muganga. intangiriro y’ubwirasi ni icyaha. Kwirinda ubwirasi 6Ntuzagirire inzika mugenzi wawe. Ubwoko busuzugurwa ni ubuhe? Ni ubw’abica amategeko. kandi uzirinde ku gira icyo ukorana impirita n’umujinya. kabone n’iyo yagucumuraho ate. Ubwoko bwubahwa ni ubuhe? Ni ubw’abatinya Uhoraho. 10Indwara itinze. . ari we. 2Ntuzashimire umuntu uburanga bwe. ariko muri bo nta we ur uta utinya Uhoraho. abacamanza. atsemba abantu baho. 18Nta bwo ubwirasi bwaremewe abantu. kubera akarengane. ni yo mpamvu Uhoraho yahanishije ibyago bikomeye abirasi. ishema ryabo bose ni ugutinya U horaho. 8Ubwami buva mu gihugu bujya mu kindi. 28Mwana wanjye. 22Ari umukire. ujye wishimagiza mu rugero. 11Iyo umuntu apfuye. kandi nta muntu ujijutse uzabyinubira. ukihambiriyeho. 25Umugaragu w’umunyabuhanga azagaragirwa n’abantu bigenga. Ubwoko busuzugurwa ni ubuhe? Ni ubwa kamere muntu. n’abatinya Uhoraho bakubahwa imbere ye. ni nde wamurata? 30Umukene ashimirwa ubumenyi bwe. cyangwa ngo ugire uwo wangira isura ye. n’abakwiye gusuzugurwa 19Ubwoko bwubahwa ni ubuhe? Ni ubwa kamere muntu. abiyogoza abihereye ku muzi. n’iyo umutima we witanyije n’Uwawu remye. hanyuma akabatsemba. 12Ubwirasi busatira umuntu iyo yihungije Uhoraho. 15Uhoraho yaranduye imizi y’abirasi. hari n’abambaye ikamba nta wabikekaga. banga icyitwa akareng ane cyose. 5Amahirwe y’umuntu ari mu kiganza cy’Uhoraho. ashyira abiyoroshya mu kigwi cyabo. uruyuki ruri mu bito cyane. 23Ntibiboneye gusuzugura umukene w’umunyabwenge. urugomo n’umurengwe n’ubuk ire. 16Uhoraho yarimbuye ibihugu by’abirasi. kandi ntukishimagize ubu tindi bwakugarije. 13Koko rero. n’umujinya usenya ntubereye abavuka ku mugore . 7Ubwirasi butera ishozi Uhoraho n’abantu. yimika abiyoroshya mu mwa nya wabo. nakena ntibazarushaho? Mwene Siraki 11 Isura y’umuntu si wo mutima we 1Ubuhanga bw’umukene bumuhesha ishema. 9Umuntu yakwiratana iki kandi ari igitaka n’ivu? N’iyo akiri muzima. kandi byihishe abantu. 27Uwakoranye umwete akaronka ibintu umudendezo aruta ugenda yishongora kandi ata gira ikimutunga. 31Ushimwa akiri umukene. Abantu bakwiye icyubahiro. ibishorobwa n’inyo. ni nde wamushima? Uwisuzugura ubwe. ni we umutegetsi akomoraho ikuzo rye. 29Uwiyononera ubwe. 12Hari n’abanyantege nke bakeneye ubunganira. 14Amahirwe n’ibyago. Kwirinda abanzi . ubone gucyaha. 4Uzajye uha umuntu utunganira Imana. ujye wiringira Uhoraho ubishyizeho umutim a. igihe cy’amakuba. ibindi bintu ntegereje ni ibihe?» 24Ntuzavuge ngo «Mfite ibimpagije. 22Umugisha w’Uhoraho. kuko Uhoraho bitamugora gukiza umukene mu kanya gato. ariko woye gufasha umunyabyaha. 21Ntugatangazwe n’ibikorwa by’umunyabyaha. ubugingo n’urupfu. 20Ibyo wiyemeje gukora ujye ubitunganya ubikomereho mu buzima bwawe bwose. nk’inkware yafatiwe mu rudandi. 34Nucumbikira umunyamahanga azaguteza impagarara. byose bikomoka kuri Uhoraho . wanaramuka uyihunz e. kandi ibikorwa by’umuntu bigaragara arund utse. ukayihomba kabiri. maze uziturwe ibyiza wakoze. ubukene n’ubukire. kuko iyo arundutse. ntubur a aho ugayirwa. 31Ibyiza abihinduramo ibibi. maze ineza yose wamugiri ye. natayikwitura ubwe. ntiwazayihonoka. ariko woye gufasha umunyabyaha. 18Hari n’abakizwa no kwikota n’ubugugu.Ubwitonzi mu magambo 7Ntukagire uwo wamagana utarashishoza. 13maze bakegura umutwe. 9Ntugahinyure ibintu bitakugenewe. 30Umutima w’umwirasi uhora ubunga. agakunda gutega imitego. ateze kukurimbura. 6Koko rero. reka ndye utwanjye». agomeshe abantu bo mu nzu yawe . ariko ugomera Imana ntuzagire icyo umuha. umunezero na wo ukibagiran a. bakaruha. 23Ntuzavuge ngo «Ese ubundi nkeneye iki. umutsembere. n’ibyari biboneye akabyanduz a. jya umenya uwo uyigiriye. amakuba aribagirana. dore igihembo cyabo uko giteye: 19bazibwira ngo «Nabonye agahenge. Mwene Siraki 12 Abagiraneza ni bo bakwiye guhabwa 1Nugira neza. 7Uzajye uha umugiraneza. n’umuntu w’umunyabyaha atega imitego yica. urupfu ruzabagwa gitumo. jya ubanza utekereze. nta mbaraga bakigira. 26kuko ku munsi w’imperuka. maze byose babisigire abandi. ariko bazaba bibeshya ku gih e basigaje. Uzamwime ikimutunga. 3Nta neza ikwiye kugirirwa umuntu wihambira ku kibi. kandi ntukicarane n’abanyabyaha ngo mujye inama . 5Uzagirire neza uwicisha bugufi. ntugahagurukire imishinga ikurenze. kandi uzasazire ku murimo wawe. 2Uzagirire neza umuntu wubaha Imana. uzabihemberwa. ku buryo abantu benshi babatangarira. utinye ko yagusiga ubwandu but azakuvaho. 27Isaha imwe y’amakuba yibagiza umunezero. ariko ntibibabuze kurushaho gukena. kandi ahora akure retse. kandi umugisha we usagamba mu m wanya muto. 8Ntugasubize utarumva neza icyo bavuze. n’iyo wakora impande zose nta bwo wayishyikaho. iyo ikubanye myinshi. 11Hari abantu bakora bakikota. cyangwa uwanga gufasha abak ene. kuko imitego y’abagome ari myinshi. bizorohera Uhoraho kugenzereza buri wese akurikije imy ifatire ye. kandi ntukagire uwo uca mu ijambo. n’ubutindi bwara bugarije. hato atazakwiganzura. 17Impano y’Uhoraho ihorana n’abantu bamwemera. kandi ubugwaneza bwe ntibuhwema kubay obora. 33Ujye wirinda umugome kuko aba agambiriye ikibi. 32Agashashi k’umuriro kabyara inkongi. ari ho amenyekana. kandi azahana abamugomera. n’Umusumbabyose yanga abanyabyaha. ni ibihe byago se byashobora kungwirira?» 25Igihe cy’ihirwe. akabakura mu kimwaro cyabo. 28Ntuzashime amahirwe y’umuntu akiriho. ariko amaso y’Uhoraho akabarebana impuhwe. Kwiringira Imana yonyine 10Mwana wanjye. Umusumba byose azakwitura. ni cyo gihembo cy’umwiringira. Kwirinda umugome 29Ntukinjize iwawe umuntu ubonetse wese. yaharanira icyicaro cyawe. 9Umukungu nagutumira iwe. 5Niba hari icyo utunze. cyangwa n’abakomerekejwe n’i nyamaswa ari bo bazitegeje? 14Ni kimwe rero n’umuntu wisunga umunyabyaha. agutererane. azakunyunyuza imitsi. 12Nta mpuhwe agira. 10Ntuziringire na rimwe umwanzi wawe. yiyongorere. 6Niba agukeneye azakubeshyabeshya. 18Azazunguza umutwe. akome amashyi yishimye. we utazi kwifata mu magambo. agaseka ari na ko akugenzura. ni ko umujin ya uba umusya. agusekere kandi akwizeze byinshi. amaraso yawe ntiya muhaza. aba ariho akugerageza. akivanga mu bicumuro bye. 3Umukire arenganya abandi akaba ari we urakara! Umukene arakandamizwa. 21Iyo umukire atsikiye. 8Uritonde. n’uwari incuti ye aramwigurutsa. maze mu maso he hahind uke ukundi. 17None se ikirura cyacudika gite n’intama? N’umunyabyaha ntiyacudika n’umuntu ukunda Imana. 15Ikinyabuzima cyose gikunda icyo bimeze kimwe. akikurireho nta cyo yikanga. ni na ko abakene baribwa n’abakire. bityo azongera kugutumira. cyangwa ngo wiringire amagambo ye menshi. agira ati «Ese ukeneye iki?» 7Azagukoza isoni akoresheje ibirori bye.8Incuti nyayo wayimenya ute kandi uri mu munezero? umwanzi we ntiyihishira iyo u ri mu makuba. 15Mumarana isaha atuje. aba agambir iye kukuroha mu rwobo. yaguhirika akakwicarira ku ntebe. None se ikibindi cy’ibumba cyacudika gite n’ingunguru y’icyuma? Ingunguru yazakigwira. 16Akanwa k’umwanzi karangwa n’amagambo asize umunyu. naho iyo yasumbirijwe. kandi ntuzacudike n’umuntu ukurusha amaboko n’um utungo. ugasuzugurwa kubera ubupfayongo bwawe. incuti ze . kuko. 18Ni ayahe mahoro yaba hagati y’impyisi n’imbwa? Ni ayahe mahoro yaba hagati y’umukire n’umukene? 19Uko indogobe zo mu butayu ziribwa n’intare. ni na ko umukire aterwa ishozi n’umukene. ar agutererana. 17Amakuba nagutera. Mwene Siraki 13 Kutireshyeshya n’abagusumba 1Ukoze amakakama. incuti ze ziramusagasira. 13Ni nde wababazwa n’umuntu wakinishije inzoka ikamuruma. ntugahite umwitaba. nakubona akuzunguriz e umutwe. 16Ibinyamubiri byose bibana bikurikije ubwoko bwabyo. 11N’iyo yakwicisha bugufi akagenda yunamye. yiyerurutse ngo aragufasha. amaherezo ariko azakunnyega. ariko iyo aguciye akaho. ahinduka nka we. 11Uzirinde kumuvugisha nk’aho mureshya. 13Jya witegereza kandi ukenge. ariko iyo nta cyo ukimumariye. Ntuzamwicaze iburyo bwawe. aramwanduza. naho arag utega imitego. icyo gihe wasobanukirwa n’am agambo yanjye. n’umuntu agakunda mugenzi we. Umwanzi ahora asa n’ugufitiye impuhwe. kuko ugendana n’urupfu rwawe. umuntu na we agasanga muge nzi we. n’ucuditse n’umwirasi. ukicuza icyatumye utayakurikiza. utazavaho ushukwa. iyo ayadondobekanya. 20Uko umukire yanga gucishwa bugufi. azakubwira amagambo asize umunyu. ikakijanjura. Uzamugenzereze nk’unagura ibyuma. kandi ntukiheze. 9Iyo umuntu anezerewe. 2Ntukihe umutwaro ukabije kuremera. muzabana. abanzi be bahekenya amenyo. umenye ko ingese ze zitazamubaho akaramata. umutumire kabir i cyangwa gatatu. nawe wikokoreho utwawe. uzamubona imbere yawe. 12Ntuzamwiyegereze. 10Ntugashake kwibonekeza utazavaho wigizwayo. hato utazibagiran a. akaba ari we wihohora! 4Niba umufitiye akamaro. ariko wamara kugenda. kandi ntazitesha kuguhondagura no kukuboha. naho umukene yagwa. uko ingese ziharura umuringa. agatombokwa. ariko mu mutima we. umutima wawe uzabe maso umugendere kur e. baramutonganya. 23ahengereza mu madirishya yabwo. 21kandi agashishikarira amayira yabwo. 5Buramuzamura agasumba bagenzi be. no ku meza ye ukahabura. Umunyabuhanga arahirwa 20Hahirwa umuntu uzirikana ubuhanga. 11Mwana wanjye. bityo. ni nde yagirira neza? nta n’ubwo azanezezwa n’umutungo we. agatura iwabo w’amahirwe. kuko ikuzimu utazongera kuhas hakira amaraha. ngo yibande ku mabanga yabwo! 22Abwoma mu nyuma nk’umuhigi. yavuga ukuri. 13Ujye ugirira neza mugenzi wawe utarapfa. na we akaguma mu nsi y’amashami yabwo. ntuzawusigira abandi. 27bukamurinda icyocyere. 22Umukire iyo anyereye. 26Umutima wishimye urangwa n’isura ikeye. kandi yagera mu ikoraniro. ikindi kikavuka. 15Ese umutungo waruhiye. 18Nk’uko ku giti gifite amababi menshi. aba ari mubi. kandi umurikire Uhoraho amaturo amukwiriye. amwe ahunguka. 6Aronka ibyishimo. Mwene Siraki 15 1Utinya Uhoraho ni ko agenza. ijambo rye bakaryogagiza cyane. Mwene Siraki 14 Amahirwe y’intungane 1Hahirwa umuntu utarigeze acumuza umunwa we. 24Arara hafi y’inzu yabwo. 14Ntukiheze ku munsi w’ibyishimo. 10Umunyabugugu atsimbarara ku mugati. ujye wishimisha. nyamara ushaka guhimba imigani agomba gu tekereza cyane. 17Icyitwa umubiri cyose gisaza nk’umwenda. 23Umukire aravuga. none se umuntu urarikira. agahora abutegeye mu mayira yabwo yose. 26Abana be. 25Umutima w’umuntu umuhindura isura. uko umutungo wawe ungana kose. kuko ari ryo tegeko ridakuka: hapfa uwa vutse. ushimishe umutima wawe. 19Igikorwa cy’umuntu icyo ari cyo cyose. ntadandabirane. akumviriza ku miryango yabwo. iyo ni yo ngaruka y’ubugome bwe. kandi umuhe uko ufite utitangiriye it ama. kandi ukurikiza amategeko yigarurira ubuhanga. ni uko azaba yacitswe. umukiro wamumarir a iki? 4Uhunika yihotora aba ahunikira abandi. ibyo wagezeho bakabigabana bakore sheje ubufindo? 16Ujye utanga nawe wakire. 4Arabwishingikiriza. akabutekereza mu bwenge bwe. umukene yavu ga. andi agatoha. kandi ubuhemu bwumisha umutima. kandi bukamuhembuza amazi y’ubumenyi.zikamutererana. kijyana na nyiracyo. abashyira mu gicucu cyabwo. agasendera umunezero. ariko umukene iyo anyereye. cyangwa ngo wibuze icyo umutima ushaka. 7Naramuka agize neza. no ku bisekur uza by’abantu ni ko bimeze: kimwe kirasaza. kandi amaherezo yerura ubugome bwe. bakamuhutaza. n’umutungo we ni bo uzatengamaza. benshi baza kumutabara. akaba suzugura. kandi ntabe yarahinyutse mu kwizera kwe! Ubugugu si bwiza 3Umuntu uriganya ntaberanye n’ubukire. bose bagaceceka. ugatuma mu maso he hacya cyangwa hakijima. kandi ko utazi igihe uzatabarukira. bukamwakira nk’umugeni w’isugi. 8Umuntu ufite ijisho rihora rirarikiye. 12Ujye wibuka ko urupfu rutazatinda. bakayamushimira . maze agasangira na bwo ikuzo. 24Ubukire buba bwiza iyo butarangwaho icyaha. agatera imambo mu nkuta zabwo. 3bukamugaburira umugati w’ubwenge. abutsimbararaho ntashwarwe. 5Uwigirira nabi se. 6Nta muntu mubi nk’uwizonga ubwe. bukamubumbura umun wa. yavuga amahomvu. 2Bumusanganira nk’umubyeyi. ahunza abantu amaso. 25maze akahashinga ihema rye. naho ubukene buba bubi iyo buvanze n’ubwirasi. kandi agahabwa izina ry’ikirangirire ho u . kandi akaba adashengurwa n’agahinda k’i byaha bye! 2Hahirwa umuntu udashinjwa n’umutima we. bati «Uriya ni nde?» yagira icyo atsitaraho. 9Ijisho ry’umunyabugugu ntirinyurwa n’umugabane we. bakamwima umwanya. 9Umunyabyaha ntakwiriye kubusingiza. 22Ibikorwa by’ubutungane bwe. kuko icyo yanga atagikora. byari kuba igitangaza iyo adahanwa. 12Ntuzavuge ngo «Ni we wanyobeje». byombi birangana. 14Uhoraho azita ku neza yose. 19yareba imisozi n’inkingi z’isi. kandi ntukiringire umubare wabo. 18Koko rero. bigashya ubwoba. Umuntu arigenga 11Ntukavuge ngo «Uhoraho ni we wanteye gucumura». kandi abanyabyaha ntibazabubona na rimwe. 17Imbere y’abantu hari ubuzima n’urupfu. 14Mu ntangiriro. ibisingizo biberanye n’umunyabuhanga. bigometse bakanangira u mutima wabo. ariko nta buze n’umujinya. 4Koko rero. aho uzahitamo. ni Umushoborabyose kandi abona byose. kuko atabugabiwe n’Uhoraho. ntukishime niba nta gitinyiro cy’Uhoraho baranganwa. kandi nta na kimwe muri byo gikundwa n’abam utinya. kuko umunyabyaha nta cyo yamumarira. agira imbabazi nyinshi. 21Nk’uko umuyaga w’inkubi nta we uwubona. 19Amaso ye ayahoza ku bamwubaha. 12Kubabarira kwe no guhana. n’ibyinshi mu bikorwa bye ntibigaragara. bigahinda umushyitsi. mu ijuru hariya. ariko akanarakara. 16Yagushyize imbere umuriro n’amazi. 6Umuriro wakiye mu ikoraniro ry’abanyabyaha. n’inzira z’Uhoraho nta we ukizitaho. ukiratana ibyaha byawo. Igihano cy’abanyabyaha 5Amaso yanjye yabonye byinshi nk’ibi. bamuteraga ishozi kubera ubwirasi bwabo. umunyabwenge umwe atuma umugi utunganirwa. 8Ubuhanga butura kure y’ubwirasi. kandi nta n’uwo yahaye uburenganzira bwo gucumura. 13Umunyabyaha ntazacikana ibyibano bye.murage. kuko umwe m wiza aruta benshi. cyangwa ni nde ubitegereje? 23Ariko umupfayongo aribwira ati «Isezerano rye ryaribagiranye!» Nguko uko umuntu w’igicucu n’uw’indindagire batekereza. Uhoraho ni we waremye ibiriho 24Tega amatwi. 20Nta we yigeze ategeka kuba umuhakanyi. ni nde ubyamamaza. 8Ntiyababariye umugi Loti yari atuyemo. Uhoraho arangwa n’impuhwe. 9Ntiyagiriye impuhwe umuryango warohamye. amatwi yanjye yumva ibikabije kurushaho. 13Uhoraho yamagana ibiterashozi byose. kandi n’uwihanganye akemera Imana ntazamwa rwa. yeg o. kandi Uhoraho ni we abikesha. 15Nubishaka. amwegurira umutimanama we. naho umuryango w’ibyigenge ukarimbuka. bo bihambira ku mateshwa yabo. kandi we ubwe azi ibyo abantu bakora byose. umutima ntubitekereza. kandi buri wese azahabwa ikimunyuze. ni nde uzibuka ko mbaho? Sinzamenyekana muri rubanda nyamwinshi. ubuhanga bw’Uhoraho ni bwinshi. buri wese ahabwe ibihwanye n’ibikorwa bye. 10Koko rero. ukorane umurava ikimushimisha. 11Ndetse n’iyo haza gusigara umugome umwe. no gupfa bucike. uzakurikiza amategeko. ndi iki mu byaremwe byose?» 18Itegereze urebe ijuru n’ubushorishori bwaryo. ni ho uzerekeza ikiganza. 17Ntuzibwire ngo «Nzihisha Uhoraho. Mwene Siraki 16 Abana b’abahakanyi 1Ntukifuze kugira abana benshi b’imburamumaro. ese ubundi. kandi uzirikane amagambo yanjye m . inyenga n’isi birarindimuka iyo Uhor aho abyegereye. azacira urubanza muntu akurikije i bikorwa bye. uburakari bw’Uhoraho bugurumanira inyok o y’abagome. 7Ntiyigeze ababarira ibihangange bya kera byamwivumbuyeho byishimye imbaraga zab yo. 7Ibicucu ntibizigera bibutunga. ngutoze ubumenyi. 3Ntukishinge igihe bazamara ku isi. ni we waremye muntu. kandi ntugashimishwe no kugira aban a b’abahakanyi. mwana wanjye. 10Nta n’ubwo yababariye ba bantu ibihumbi magana atandatu. 20Nyamara ibyo byose. bikaruta kubyara abahakanyi. 2N’aho bangana iki. kandi abanyabinyoma ntibabutekereza. kandi abaha ububasha ku biri ku isi by ose. bose ni igitaka n’ivu. 29Nyuma y’ibyo Uhoraho yitegereje isi. 10bityo bahimbaze izina rye ritagatifu. kandi bamamaze ibikorwa bye by’agatangaza. azahora amwitaho nk’imboni z’amaso ye . 17Buri gihugu yagihaye umutware. abaha kwisubiraho. Ukwicuza 25Garukira Uhoraho wange ibyaha. ahita abigenera umwanya ubikwiye. 13Amaso yabo yabonye ububengerane bw’ikuzo rye. 12Yagiranye na bo isezerano rihoraho. Ubutabera n’impuhwe z’Imana 15Inzira zabo zihora imbere ye. 4Ibinyamubiri byose yabitegetse kubatinya. kandi buri muntu amuh a amategeko yerekeye mugenzi we. 14Yarababwiye ati «Mujye mwirinda ubuhemu ubwo ari bwo bwose». 24Naho abicuza. 6Yabahaye ururimi. kandi amaso ye ahora ayahanze inz ira zabo. kandi wamaganire kure igiterashozi cyo se. Uhoraho yahanze ibiremwa bye. Isezerano 11Yabahaye kandi ubumenyi. kandi agatera inkunga abagishidikanya. kandi ni yo bizasubiramo. 3Yabahaye imbaraga nk’ize. abasobanurira ikibi n’icyiza. kandi impuhwe agirira abamugarukira ntizigira in gano! 30Koko rero. ndetse n’umutima wo gutekereza. 8Yashyize urumuri rwe mu mitima yabo. 19Ibikorwa byabo byose bimuhora imbere nk’izuba. . 22Umuntu ugiriye neza mugenzi we. kugira ngo abereke agaciro k’ibiremwa bye. hazacura iki? 32Izuba ryo risumba ingabo zose zo mu kirere. 26Mu ntangiriro. abarema mu ishusho rye. 7Yabasenderejemo ubumenyi n’ubwenge. 29Urukundo rw’Uhoraho ni rwinshi. naho abantu. agaharanira ikibi. ntizigera zihisha amaso ye. nkumenyeshe ubwenge uko buri kose. Uhoraho amushyiraho ikimenyetso kidasibangana. 2Yageneye abantu iminsi n’igihe byo kubaho. 27Ibyo mu kirere abitunganyiriza inzira. ayisenderezaho ibyiza bye. mu kigwi cy’abazima batamusenga ? 28Uwapfuye hari uwo yashobora kurata kandi aba atakiriho? Ufite amagara n’ubugingo ni we usingiza Uhoraho. amaso n’amatwi. abagabira n’itegeko ribeshaho. kandi ni cyo azamusubizamo. kandi ntibyigera bisuzugura ijambo rye. kugira ngo bagenge inyoni n’ibisimba by o mu ishyamba. abahishurira amabwiriza ye. Mwene Siraki 18 Ububasha n’impuhwe z’Imana 1Iyakare yaremye byose mu buryo bumwe. umuntu ntashobora gutunga byose. Nta bwo byigera byumva inzara cyangwa umunaniro. 28Nta na kimwe kigongana n’ikindi. ibyaha byabo byose bihora imbere y’Uhoraho. wiyame ubuhemu. ishimwe ryabo arishyire ku mutwe wabo. hari uwasingiriza Uhoraho ikuzimu. 23Hanyuma azahaguruka abahembe. bizahora bikurikira uko ibisekuru bisim burana. 30yayihundajeho ibinyabuzima by’amoko yose. amatwi yabo yumva ijwi rye ritager eranywa. kuko mwene muntu adahoraho iteka. 20Ubuhemu bwabo ntibumwihisha. 31Ni iki kirusha izuba kumurika? Ariko na ryo rirahumba! Naho se ku muntu ugizwe n’umubiri n’amaraso. kandi ntibihagarika na rimwe um urimo wabyo. ariko Israheli yo ni umugabane w’Uhoraho. Mwene Siraki 17 Iremwa rya muntu 1Uhoraho yabumbye muntu mu gitaka. 27Mu by’ukuri se. 25Nzaguhishurira ubumenyi nitonze.u mutima wawe. 26Garukira Umusumbabyose. iyambaze uruhanga rwe ureke kumucumuraho. kandi nugwa mu cyaha. 4Nta muntu yigeze ashinga kwamamaza ibikorwa bye. nta n’icyo yakongeraho. kandi umunyerari ariza uwo yagab iye. 12Aritegereza. 13Impuhwe za muntu zigaragarira kuri mugenzi we. ntakimutera is oni. Uhoraho nag uhunza amaso. 2Divayi n’abagore birindagiza abanyabwenge. Kwirinda irari ry’ibintu 30Ntukishinge irari ry’ibintu rikurimo. 32Ntukishimire kurohama mu maraha. maze mu minsi y’ubukire. 25Mu gihe cy’umwijuto ujye wibuka inzara. 27Umunyabwenge ahora akenga. uzababarirwa. 31Niwemera umutima wawe ukicwa n’irari ry’ibintu. ntukabe nk’umuntu ushuka Uhorah o. wicuze! 22Icyo warahiriye jya ugikorera igihe. 18Umupfayongo yamagana umukene nta cyo amuhaye. ni ikihe? 9Umubare w’iminsi umuntu abaho nturenga imyaka ijana. 14Agirira impuhwe abakira inyigisho. 33Ntukikeneshe uguza ngo ukunde ujye mu birori. Kumenya gutanga 15Mwana wanjye. akigisha. 26Kuva mu museso kugeza nimugoroba. twagereranywa n’agatonyanga k’amazi mu nyanja. 28Umuntu uzi ubwenge aba asobanukiwe n’ubuhanga. akamenya no gushima ababuronse bo se. ubwabo ni abahanga. akabasenderezaho impuhwe ze. 29Abavugana ubwenge. kandi ntugategereze urupfu kugira ngo wit unganye. Guteganya no kwitonda 19Mbere yo kuvuga jya ubanza usobanuze. . jya ubanza wisuzume. bityo igihe bazakugenderera. agahana. yibaza aho yari ageze. ni bo baca imigani y’inshoberamahanga. Mwene Siraki 19 1Umukozi w’umusinzi azicwa n’ubutindi. 7Iyo umuntu yibwira ko abirangije. jya ubanza witegure. 20Mbere y’uko bagucira urubanza. akirinda gucumura. 24Ujye wibuka uburakari bw’iminsi y’imperuka. 17Ntubona se ko ijambo ryiza riruta amaturo yose? Kandi byombi biranga umugiraneza. ineza yawe ntukayigerekeho incyuro. hamwe n’abitabira amategeko ye. maze agacyamura ubushyo bwe nk’umushumba.2Uhoraho wenyine ni we uzitwa intungane. iminsi y’ibyaha yagera. ibintu byose biyoyoka vuba imbere y’Uhoraho. 16Ese urume ntirucubya umuyaga wumisha imyaka? Ni na ko ijambo ryiza riruta icyo utanze. maze ngo wizirike ku bayaharanira. uwishinga indaya na we. 11Ni yo mpamvu Uhoraho abihanganira. usuzugura utuntu duto buhoro buhoro arakena. ujye wikuramo umururumba. ni nde wacengera ubuhangange b we? 5Imbaraga n’icyubahiro bye ni nde wabibara? Ni nde washobora kurondora impuhwe ze? 6Nta cyo umuntu yagabanyaho. kandi ujye kwivuza indwara itarakurembya . 21Jya wicisha bugufi mbere y’uko urwara. cya ngwa n’akabuye k’umusenyi. ntibishoboka gusobanukirwa n’ib itangaza by’Uhoraho. rizaguha amenyo y’abasetsi. 8Umuntu ni iki? Ese amaze iki? Mbese icyamubera cyiza cyangwa kibi. igihe kirahindagurika. kandi azi ko amaherezo yabo ari amakuba. Aracyaha. kandi iyo ahagaze gat o. ni ho aba akibitangira. na we akongera impuhwe z e. naho iz’Uhoraho zigaragarira ku k inyamubiri cyose. 23Mbere yo gutangaza umuhigo. kandi mu bubiko bwawe nta na mba ufite. 10Utwaka twe duke mu bihe by’iteka. uzirikane ubukene n’ubutindi. kandi ibyo utanze ntukabyong ereho gucunaguza. wibuke n’igihano urindiriye. inseko ye. 7Umunyabuhanga araceceka agategereza umwanya uboneye. naho umunyarusaku atera ishozi. hakabaho n’abegura umutwe nyuma yawo. aruta uwuzuye ubwitonzi agaca ku mat egeko. Kutihutira gucira urubanza mugenzi wawe 13Jya ubanza usobanuze mugenzi wawe. nyirabwo. akica amatwi. kandi niba y aranagikoze. risa nk’umwambi watebeye mu kibero. asa n’ikiremba cyasamariye kur ongora inkumi. azahanwa. 6Hari uwicecekera kuko nta gisubizo afite. 29Koko indoro y’umuntu ni yo imuranga. emwe n’ingendo ye byerekana uko ateye. maze igihe cyagera bakakwanga urunuka. 7Ntukamene ibanga. ese ubundi ni nde utaracumura n’ururimi rwe? 17Jya ubanza usobanuze mugenzi wawe mbere yo kumutugarika. Ubuhanga nyakuri 20Ubuhanga bwose ni ugutinya Uhoraho. 24Umuntu ufite ubwenge buke ariko agatinya. ntazasubira. kandi ucumura. 14Jya ubanza usobanuze mugenzi wawe. 8yaba incuti cyangwa umwanzi. 10Nugira icyo wumva. kandi inama z’abanyabyaha ntiziranganwa ubwitonz i. ni we ubwe uba yihemukiy e. 28imbaraga ze nke ni zo zimubuza guhemuka. boshye umugore uri ku nda. 2Gucunaguza umuntu biruta kumugirira uburakari budashira. ntuzagire uwo uribwira. 11Hari umugayo uturuka ku ikuzo. 30umwambaro w’umuntu. 4Uwirata ko azarenganura abandi akoresheje igitugu. humura! Si byo bizatuma uturika! 11Igicucu gipfa kumva akajambo ntikibe kicyifashe. 5Uwicecekera agaragaraho ubuhanga. ariko mu mutima we huzuye amariganya: 27yubika amaso. ntazabyongera. kandi ntukis hinge ibyo abantu bavuga. 16Hariho utsikira atabigambiriye. kuko abantu bakunda gusebanya. ubundi agahombera aho yari ateze umukiro. kandi ubuhanga bwose bujyana no kubaha ite geko. naho ubundi ntuzarihishure. hakaba n’uwicecekera ateze umwanya ukwi ye. utazabiryozwa.3azaribwa n’inyo n’ibishorobwa. 23Hari ubwenge bukora ishyano. 15Jya ubanza usobanuze mugenzi wawe. kandi niba y aranakivuze. akoresha ubuhemu. nyamara babihenzweho ukubye kar indwi. 3Uwemeye ibicumuro bye aba akize umugayo. 9Yego. . 25Hari ubwenge buhambaye ariko bukarangwa no kuriganya. kandi icyihebe kizatsembwa. 8Ugenzwa n’amagambo aragayika. 6 naho uwanga uburondogozi aba yikijije icyago. ariko bakakugendera kure. keretse wenda niba byagute ra gucumura. ariko yabona uburyo agacumura. umunyabwenge umumenya mushyikiranye. naho umwirasi n’igicucu ubac ika bawubona. kizaguheremo. 12Bamwe bibwira ko baguze ibintu ku giciro gito. 10Hari ibyo utanga bikakubera imfabusa. kandi uwicecekeye akenshi agaragaraho ub wenge. 12Ijambo riri mu nda y’igicucu. akakuyogoza. utamutahura. ariko hakaba n’ibyo utanga bikakugarukira incuro ebyiri. 5Uwishimira ikibi. 22Kumenyera ikibi si bwo buhanga. kuko wenda aba nta cyo yakoze. bityo uzaba ukurikije itegeko ry’Umusumbabyose. kuko wenda aba nta cyo yavuze. iyo ashaka kub urana ibye. Iby’isi ni amabanga 9Hari ubwo umuntu yungukira mu byago. Kwirinda uburondogozi 4Upfa kwizera uwo abonye aba ari umupfu. bagutega amatwi. 26Hari n’ugenda ashengurwa n’agahinda. Mwene Siraki 20 Kumenya umwanya wo kuvuga n’uwo guceceka 1Hari ucunaguza umuntu ariko bidakwiye. kandi ukoresha igitugu arangwa. kandi ubuze ubuhanga aba ari igicucu. 15Iyo umunyabwenge yumvise ijambo ryuje ubuhanga. 3Ubuhemu bwose. kikarijugunya inyuma yacyo. ntagire icyo yicuza. 24Ikinyoma ni umwanda uhindanya umuntu. kuko kitawucira igihe. 8Uwubakisha inzu ye feza z’abandi. kirarizinukwa. 29Amaturo y’amoko yose ahuma amaso y’abanyabuhanga. kandi ntikiva ku munwa w’injiji. bose bazakongokera mu kibatsi cy’umur iro. 20Umugani uvuye mu kanwa k’igicucu ntiwemerwa. nta bumenyi na buke buwugumamo. ineza yanjye nta we uyinshimira. agenda avuza induru nk’umumotsi. 12Umuntu utazi ubwenge ntashobora kwigishwa. kandi inama ze ni isoko y’ubuzima. Mwene Siraki 21 Guhunga icyaha 1Mwana wanjye se. 22Hari uyoba kubera gutinya amaso y’abandi. 25Igisambo kiruta umubeshyi. arwanya irari rye ribi. 7Indondogozi yigaragariza kure. ariko amashyengo y’ibicucu abipfira ubusa . byombi bimaze iki? 31Umuntu uhisha ubucucu bwe aruta uhisha ubuhanga bwe. ni kangahe aba yihaye amenyo y’abasetsi? Imigani inyuranye 18Kunyerera ku mbuga biruta kunyerera mu mvugo. kandi ikimwaro ntikimuvaho. agafunga umunwa wabo. ariko utinya Uhoraho yisubiraho mu mutima we. 6Uwanga guhanwa agenda mu nzira z’umunyabyaha. nta buye ririmo. nta cyo bizakumarira. 28Uhinga imirima agira ikirundo cy’ingano. 15atanga bike. Uhoraho araryumva. 21Hari uwo ubutindi bubuza gucumura. kuko nucyegera. 19Umuntu w’ikiburaburyo avuga ibiterekeranye. ariko hariho n’ubwenge bugusha mu gah inda.» Ariko se. nyamara iyo icyohe kiryumvise. ariko akabigucyurira cyane. kandi gutinya Uhoraho bivamo ubuhan ga. unyura abategetsi ababarirwa amakosa ye . 14Umutima w’igicucu ni nk’ikibindi cyamenetse. ariko umunwa w’umunyabwenge urangw a n’ineza. bidatana n’akanwa k’injiji. kandi umuntu ushyira mu gaciro anyura a bategetsi. 9Ikoraniro ry’ibyigenge riba ari nk’inkwi zumye. umuntu nk’uwo akwiye kwangwa! 16Umupfayongo aravuga ati «Nta ncuti ngira. ni nk’inkota ityaye impande zombi. asa n’urunda amabuye ateganyiriza imva ye. 17abarya ibyanjye ntibajya bamvuga neza. agute gerejeho ibirenze. atiza none. ararishima kandi akongeraho ir ye. maze yaruhuka. 16Amagambo y’igicucu araremera nk’umuzigo w’umugenzi. 27Amagambo y’umunyabuhanga amuteza imbere. kuko aba aguhanze amaso. kandi igikomere cyabwo nticyomo rwa. kizakuruma. ariko amaherezo yayo ni mu n yenga y’ikuzimu. 23Ipfunwe ritera umuntu kwizeza mugenzi we ibidashoboka. ahubwo usabe imbabazi z’ibyaha wako ze. ariko bombi umurage bazahabwa ni ukurimbuka. 5Isengesho riva mu kanwa k’umukene. waba waracumuye? Ntuzongere. 2Jya uhunga icyaha nk’uko uhunga inzoka. 14Ibyo umupfayongo azaguha. 26Imyifatire y’umubeshyi itesha agaciro. Umunyabuhanga n’igicucu 11Ukurikiza itegeko. 13Ubumenyi bw’umunyabuhanga ni nk’amasumo adakama. akaba yikururiye atyo u mwanzi bigezo. na we akamuha igisubizo bwa ngu.13Umunyabuhanga bamukundira amagambo ye. ejo agatiruza. 4Ubwirasi no kwikuza bihombya umutungo. ntibashobo re kugira uwo batonganya. ni yo mpamvu abagiranabi barimbu ka vuba. akagendanirako kubera isoni atewe n’igic ucu kimubangamiye. . 10Inzira y’abanyabyaha iratengeneje. amenyo yacyo ni nk’ay’intare acuza abantu ubuzima. 30Ubuhanga bwihishe n’umutungo utagaragara. ariko umunyabwenge amenya ko yayobye. bityo rero inzu y’umwirasi izarimbuka. 21Niba warageze incuti yawe inkota. ntukihebe. ariko iyo ari umukobwa ni we ubw e wisebya. 27Iyo umugome avuma Sekibi. maze bombi bakamugaya. ariko umunyafu n’igihano bihora ari isoko y’ubuhanga. Uzamugendere kure. 5Umugore w’inshinzi akoza isoni se n’umugabo we. nta bwo bitandukanywa n’umutingito w’isi. 25Umunwa w’indondogozi usukagura amagambo adahwitse. bizakurinda ingorane. 20Igicucu iyo giseka.17Imvugo y’umunyabwenge iba ikenewe mu ikoraniro. naho umuntu wiyubashye aba agum ye hanze. 16Ibiti bikoze igisenge cy’inzu. 23Umupfayongo ahengeza mu nzu akiri ku muryango. ariko umunyabwenge akamwenyura yihoreye. 6Imvugo itaziye igihe isa no kwigamba k’uwapfushije. ni na ko umutima w’ik igwari utekereza amafuti. 18Ubuhanga bw’igicucu ni nk’inzu yasenyutse. zihungabanywa n’umuyaga. bimara iminsi y’ubuzima bwose. ariko abanyabwenge babanza ku yatekereza bitonze. 18Nk’uko inkingi ziteye hejuru y’umusozi. aba yabonye uburuhukiro. Uwapfuye jya umuririra buke. ugahungabanywa n’ubwoba ubwo ari bwo bwose. 22Igicucu cyihutira kwiroha mu nzu. bityo ntuzandura ngo wamwegereye. 4Umukobwa w’umunyamutima aronka umugabo. 2Umunebwe asa n’ikirundo cy’imyanda. mushobora kwigorora. atari ikiburabwenge. 12Kwiraburira uwapfuye bimara iminsi irindwi. usa n’isima ivanze n’umusenyi ku rukuta ru nogereje. 19Igicucu cyibwira ko kwitonda ari ukwihambira amaguru. n’amagambo ye. ubwitonzi bumubera nk’umutako wa zahabu akabwambara nk’igitare ku kaboko k’iburyo. naho umuntu wiyubashye avunyishiriza kure. nta bwo uzaba ikigwari igihe nikigera. cyangwa kwizirika ikigan za cy’iburyo. yakangara umutima ugahishura ibitekerezo bya wo. 20Uteye ibuye inyoni. arazirukana. jya uririra igicucu. n’ubumenyi bw’imburabwenge bukaba amahomvu. Igicucu kigomba gufatwa gite? 9Kwigisha igicucu ni nko gusubiranya injyo. ikiyangisha mu baturanyi. . buri wese ayazirika na mu mutima we. 17Umutima wishingikirije icyemezo cy’ukuri. 10Uganira n’igicucu aba avugana n’usinziriye: Iyo barangije kiramubaza kiti «Harya twavugaga iki?» 11Jya uririra umupfu. bitwarika kurusha umuntu w’igicucu. bir utwa no gupfa kikavaho. uhemukiye incuti aba yishe umubano. Ubucuti 19Utokoje ijisho. umunyu n’ibyuma. umuteruye wese akunguta intoki. naho ushira isoni atera agahinda uwamubya ye. 26Umutima w’ibicucu uba mu kanwa kabo. 21Umuntu uteganya. bose bamuha induru yo kumunnyega. 15Umusenyi. 24Kumviriza ku muryango ni uburere buke. arivusha amarira. ku gicucu n’umugomeramana bo. 14Ni iki kiremera kurusha intosho? Izina ryacyo se ryaba irihe. ni kimwe n’um utima uzirikana umugambi wizwe neza. aba yabuze urumuri burundu. naho umunwa w’abanyabuhanga ukaba mu mutima w abo. 13Ntukavugane menshi n’igicucu. Uzamwirinde. ariko kubaho kw’igicucu. cyangwa gukangura uwazitswe n’ibitotsi . Abana babi 3Umugabo ubyaye umuhungu w’injiji bimutera isoni. kiba cyar abuze ubwenge. ni we ubwe uba yivuma. cyatura ijwi. kandi ntukisunge umuntu w’injiji. kandi ubucucu bwe ntibuzagutera ingorane. uzaruhuka. 28Inzimuzi irisebya ubwayo. kandi umuntu uzi ubwenge bimutera isoni . Mwene Siraki 22 Umunebwe 1Umunebwe asa n’ibuye bikuruseho. ntamenye ko amaso y’Uhoraho amurika incuro igihum . naw e uzagabane. ko nta we umbona. Umuntu ukunda iraha. nuba uri mu nteko y’abakomeye. Kuba maso 27Ni nde uzagenzura ururimi rwanjye. muz anezerwa hamwe. ejo utaziyibagirirwa imb ere yabo. kandi nzanga kuyihisha ngo itambona. kimwe n’uko mbere yo kumena am araso. ibyaha byanjye bikagwira. undinde kugira amaso arebana ubwir asi.» 19Amaso y’abantu ni yo aba atinya. n’umutima wanjye akawutoza ubuhanga. kugira ngo ndatsimbarara ku mafuti y’ubujiji. ntugahoze mu kanwa izina rya Nyir’ubutung ane! 10Koko rero. abanzi banjye bakampa urw’amenyo? 4Uhoraho. Naba ari mu gahinda. Iyo atubahirije indahiro. 17Irari ryokera nk’umuriro ugurumana. ntukawumenyereze indahiro. 5kandi irari ry’ibintu uryigize kure yanjye. 3kugira ngo ibicumuro byanjye bitiyongera. yaba yararahiye mu binyoma. 11Umuntu ukunda kurahira. namara gutengamara. nta na rimwe mu buzima bwe bwose azemera gukosorwa. 13Umunwa wawe ntukawumenyereze imvugo iteye isoni. uzabimenya wese azayirinda. umunwa wanjye akawutoza kwitonda. mushobora kuziyunga. ibiribwa byose biramuryohera. mubyeyi kandi Mana y’ubuzima bwanjye. 26bityo ningira ibyago ari yo biturutseho. 15Umuntu wamenyereye amagambo asebanya. 6Singatwarwe n’icyitwa ubusambanyi cyose. n’inkuta zirampishe. 18Umuntu ucumuriye ku buriri bwe bwite. 2Ni nde uzagorora ibitekerezo byanjye. inzimuzi cyangwa mariganya . nk’uko umukozi uhora agenzurwa atabura icyo akemangwaho. mubyeyi kandi mutegeka w’ubuzima bwanjye. ubwa gatatu bugatera umujinya. habanza ibitutsi. 23Jya utera mugenzi wawe kukwizera akiri umukene. ntiwemere ko antera kuyoba. 9Umunwa wawe. n’udahwema kur ahira no kuvuga izina ry’Uhoraho ntashobora kubura icyaha. uzamugume iruhande. maze ukavuma umunsi wavutseho. igihe azahabwa umurage. akaba acumuye kabiri. azatuza ari uko apfuye. Ibyaha by’ubusambanyi 16Hari amoko abiri y’abantu bungikanya ibyaha. koko rero. 14Ujye wibuka so na nyoko. inzu ye izahora yuzuyemo amakuba. 8Umunyabyaha afatwa n’amagambo ye ubwe. bikakuviramo kwifuza kuba utaravutse. azabikomeza kugeza ubwo atwitswe n’umuriro. naba ntinya iki? Umusumbabyose ntazibuka ibyaha byanjye. nimwumve inyigisho yerekeye imvugo yanyu. yayisuzugura. Jya wirinda amagambo adakwiye 12Hari imvugo yagereranywa n’urupfu. 24Umuriro wo mu ziko ubanzirizwa n’ubushyuhe n’umwotsi. ariko rero inc uti yose izaguhunga. Kwitondera indahiro 7Bana banjye. ntuntererane mu manjwe y’umunwa wanjye. Umuntu utegeza umubiri we ubusambanyi. uzayikurikiza nta bwo az akorwa n’ikimwaro. ukagenza nk’igicucu. niba uri umunyarugomo. kugira ngo. usebanya n’umwirasi na bo bakagwa mu mutego wayo. kuko bene ayo magambo ajyana n’icyaha. bityo nkagw a imbere y’ababisha. n’imvugo yanjye ikandoha? Mwene Siraki 23 1Uhoraho. bityo. aba yuzuye uburiganya. kugira ng o bitambera impamvu yo gutsitara. umwirasi. ntazababarirwe. cyangwa nkihanganira ibyaha byanjye. icyaha kiramuhama. ntirizima ritaragera ku cyo ryaharaniraga. kandi icyorezo gihora cyugarije inzu ye. ntukihebe. aribwira ngo «Ni nde umbona? Umwijima uranyoroshe. kandi ntukantererane mu byifuzo byanjye bibi.22Niba waravuze incuti yawe nabi. 25Sinaterwa isoni no kurengera incuti. ntihazagire aho iboneka mu murage wa Yakobo! Ibyo byose bigomba kuba kure y’abemera. ntibazivurugute mu byaha. bikomeza bityo na nyuma y’ihangwa ry abyo. Nakuze nk’umuzeti utohagiye mu kibaya. kandi umusaruro wanjye ni ikuzo n’ubu kungu. ese natura mu mugabane wa nde? 8Nuko Umuremyi wa byose ampa itegeko. 26rigasendereza ubwenge nk’uruzi rwa Efurati. arambwira ati ’Shinga ihema ryawe kwa Y akobo. yari abizi. ndusha ibindi byose bihumura. naje gutura ntyo muri Siyoni. 22Ni na ko bizagendekera umugore uta umugabo we. Mwene Siraki 24 Igisingizo cy’ubuhanga 1Ubuhanga buvuga igisingizo cyabwo. bugira buti: 3«Jyewe nakomotse mu munwa w’Umusumbabyose. bukivugira rwagati mu ikoraniro. iyo noshereje ububani mu Ihema. nejeje imbuto z’ubugwaneza. cyangwa urwa Gihoni mu gihe cy’isoroma. afatirwe aho atakekaga.’ 9Yandemye mbere y’ibihe byose. ntibazacumura. mu murage we. kandi ikinegu cye cyoye gusibangana. 7Muri ibyo byose nashatse aho nduhukira. 15Umubavu wanjye umeze nk’uw’ibiti bihumura. umurage wanjye ukaryoha kurusha umushongi w’ubuki. none nkaba ntwara muri Yeruz alemu. 27Abazabaho nyuma ye. kandi amashami ye ntazera imbuto. 25Ngiryo itegeko risakaza ubuhanga nk’uruzi rwa Fisoni. mu mugabane w’Uhoraho. 6Nategetse imivumba yo mu nyanja. 21Uwo muntu azahanirwa mu mayira y’umugi. ni ryo Tegeko Musa ya dusigiye. maze nsendera ku isi nk’umwuka.bi kurusha izuba. n’ibihugu byose . akongera agacumura ku mu gabo we. 12Nashinze imizi mu muryango ufite ikuzo. 22Unyumvira ntazagira ikimwaro. n’uwaje nyuma ntaramara kuricengera. kandi abanyoyeho bakongera kugira inyota. 21Abandiyeho bongera gusonza. . ntegeka isi yose. 23Mbere na mbere aba yasuzuguye itegeko ry’Umusumbabyose. kandi agacengera amabanga ya bo yihishe. maze imbere ya Nyir’ububasha bukisingiza . 25Abana be ntibazashora imizi. kandi amashami yanjye yera ikuzo n’is hema. 24Uwo mugore azaregwa mu ikoraniro. 2Mu mbaga y’Umusumbabyose bubumbura umunwa.» Ubuhanga n’Amategeko 23Ibyo byose biri mu gitabo cy’Isezerano ry’Imana Isumbabyose. cyangwa urwa Tigiri ku mwe ro w’imbuto. Uwandemye antegeka gushinga ihema ryanjye. kunyibuka biryohera kurusha ubuki. 20Koko rero. n’amahanga yose. kandi kugeza ubuziraherezo sinz areka kubaho. 26Bazasigara bamuvuma. 28Uwazindutse ntiyarimenya ryose. 19Nimunsange mwebwe abanyifuza. kandi ko nta kiryoha kurusha kwita ku mategeko y’Uhoraho. cyangwa umuzonobari wo ku misozi ya He rimoni. 10Naramukoreye imbere ye mu ihema ritagatifu. intebe yanjye y’ubwami yari mu nkingi y’ag acu. uhabwe umugabane wawe muri Israheli. abana be bahanwe. 17Kimwe n’umuzabibu. 16Jyewe nagabye amashami nk’ay’igiti cy’umushishi. muzahazwa n’ibyiza byanjye. nsakaza impumuro nziza nk’iya manemane ya toranijwe. cyangwa Yorudani mu gihe cy’isarura. 14Nakuze nk’umukindo wo muri Enigadi. 4Jyewe. nzamuka ngororotse nk’igiti cy’inturusu. kandi ntembera mu nyenga y’ikuzimu. kuva mu ntangiriro. rikaba n’umurage mu miryango ya Yakobo. nashinze ihema ryanjye mu kirere. hanyuma akiyandavuriza mu busambanyi. akabona imigenzereze yose y’abantu. bazamenyeraho ko nta kiruta gutinya Uhoraho. 13Narahakuriye nka sederi yo muri Libani. 11ni na ko yampaye kuruhukira mu mugi w’inkundwakazi. 27Ritangaza inyigisho nk’uruzi rwa Nili. kandi abakora ibyo mbategetse. 5Jyewe jyenyine nazamutse ikirere cy’ijuru. 20Mbere y’uko ibintu byose biremwa. maze akabyarana abana n’abandi baga bo. akamuzanira umwana yabyaranye n’u ndi. cyangwa ibiti by’i Yeriko bihunzeho indabo nzi za. kandi ni we waduteye kuzapfa twese. umutima wanjye wazinutswe. uretse ibivuye ku banzi! Akarengane kose karihanganirwa. 11Gutinya Uhoraho bisumba byose. nk’uko abakuru na bo baberwa no gut anga inama! 5Mbega ukuntu ubuhanga bwizihiye abasaza. ahubwo nagokeye n’abayishakashaka bos e. icya cu mi na cyo reka nkivugishe ururimi rwanjye. Umugambi w’umwanditsi 30Jyewe. kandi akawutera gusuherwa. n’umubano mwiza w’umugabo n’umugore. uretse ibyo ku mutima! Ubugome bwose burihanganirwa. 22Iyo umugore ari we utegeka umugabo. 2Hari n’amoko atatu y’abantu. 19Uburyarya bwose buba budakabije ugereranije n’ubw’umugore. 24Icyaha cyatangiranye n’umugore. uko umusozi w’urusenyi unyereza umusaza . amagorwa y’umunyabyaha ar akamuhama. Hahirwa umuntu ushimishwa n’abana be. 2Umugore w’umunyamwete ashimisha umugabo we. 16Nahitamo guturana n’intare cyangwa inzoka nini. 25Uko wima amazi aho yamenera uzabe ari ko wangira umugore kurondogora. nyikwize hose kugeza iyo gihera. nyisigire ibisekuru bizaza. Mwene Siraki 25 Ibintu biboneye n’ibigayitse 1Hari ibintu bitatu umutima wanjye wifuza. 15Nta bumara bukara kurusha ubw’inzoka. none se ubyibandaho. usanga biteye umujinya. akamuca intege. akijima agasa n’ikirura. umusende. ndi nk’umugezi ngatemba ngana urwuri. akawukomeretsa. n’umugambi waryo ukarusha inyen ga uburebure. ubucuti mu baturanyi. umug ore udashakira umugabo we amahoro amumaramo imbaraga. 21Ntuzashukwe n’uburanga bw’umugore. uretse ubw’umugore! 14Ibyago byose birihanganirwa. aho kubana n’umugore gito. kandi nt abe yaragaragiye udakwiye kumuhaka! 9Hahirwa umuntu waronse ubwitonzi. nta n’umujinya mubi kurenza uw’umugore. 18Umugabo we yicarana na bagenzi be. mvomere umurima wanjye». Ibintu icyenda bitera ubwuzu 7Hari ibintu icyenda ntekereza mu mutima wanjye. uzatunga iki mu busaza bwawe? 4Byizihira abasaza kumenya gushyira mu gaciro. none dore um uyoboro wanjye wabaye uruzi. 20Umugore w’indondogozi avuna umugabo utuza. kimwe n’ubushishozi n’inama ku banyamurava ! 6Ikamba ry’abasaza. uruzi na rwo ruhinduka inyanja! 32Nzabengeranisha inyigisho umuseke ugikeba. akaboroga ndetse atabishaka. bigashimisha Imana n’abantu: ubwumvikan e mu bavandimwe. cyangwa umusaza w’umusambanyi a kaba n’igicucu. iminsi yari kuzamara izikuba kabiri. ndi nk’umuyoboro uturuka mu ruzi. uretse agatewe n’umwanzi. akanabona abanzi be barimbuka akiriho. 17Ubugome bw’umugore bumuhindura isura. n’imibereho yabo ikantera umu jinya: abo ni umukene w’umwirasi. Ikamba ry’abasaza 3Niba mu buto bwawe nta cyo wigeze uhunika. azayirangiza . naho ishema ryabo. umukire w’umubeshyi. 33Nzongera namamaze inyigisho nk’uhanura. ntihazagire n’umwe ukurarura. akanabugeza ku bafite amatwi amwumva! 10Uwaronse ubuhanga aba akomeye! Ariko ntaba asumba utinya Uhoraho. 34Murabona ko atari jye wivunikiye jyenyine. akaba ataracumura ku rurimi rwe. Mwene Siraki 26 Umugore w’umutima n’uw’icyomanzi 1Hahirwa umugabo ubana n’umugore w’umutima. wamunganya nde? Umugore gito 13Ibikomere byose birihanganirwa. muzatandukane. 23Umugore gito ashavuza umutima. imyaka y’ubuzima bwe yose. ni uko ari inararibonye. ishozi n’ikimwaro cy inshi. ngasanga biteye ubwuzu. 31Naravuze nti «Nzavomerera ubusitani bwanjye.29kuko ibitekerezo byaryo birusha inyanja ubugari. 8Hahirwa umuntu ubana n’umugore w’umutima. 26Natitwara uko ubishaka. ni ugutinya Uhorah o. 8Umugore w’umusinzi ni agateramujinya. 7Ntukagire uwo urata mbere y’uko avuga. maze igihe cyose uruhan ga rwabo rugahora rwishimye. kandi ushaka gukira ahunza amaso. 5Icyokezo gisuzuma ibibindi by’umubumbyi. 18Nk’uko inkingi za zahabu ziteye ku mfatiro za feza. 2Nk’uko urumambo rwinjirira hagati y’aho amabuye ahurira. ni byo biranga umugore w’icyom anzi. 3Udashishikarira gutinya Uhoraho. Hari igisebyo gikwira umugi n’imbaga yivumbagatanyije. 9Ubushizi bw’isoni bugaragarira ku bigohe no mu maso. n’ukuri kukagana abagukurikiza. akanywa amazi abonye yose. 9Inyoni zibana n’izo zihuje ubwoko. akagendanir a ko. hasigara incenshu. 14Umugore utuza aba ari ingabire y’Uhoraho. maze ukagabirwa utinya Uhoraho. Ijambo ni ryo risuzuma umuntu 4Iyo umuntu amaze kuvuga. . ashengura umutima w’umugabo we. kugira ngo kihakirire abahisi n’abagenzi. n’ikindi cya gatatu kintera umujiny a: ni umuntu w’intwari usazana ubutindi. 6Imbuto z’igiti zigaragaza umurima giteyemo. inzu ye izarindimuka bidatinze. n’abanyabwenge basuzugurwa. Ikiganiro cy’ibicucu 11Amagambo y’umuntu ukunda Uhoraho ahoramo ubuhanga. ni na ko amaso abengeranira k u mubiri uteye neza. uwo nyine Uhoraho amuteganyirije kumwicisha inkota. 5Hari ibintu bitatu umutima wanjye utinya. amafuti ye arigaragaza. ntashobora guhisha iryo shyano. kandi uwarezwe neza nta we wamugereran ya. icyomanzi na cyo ah o gisanze ihema kirahicara. hakaba n’uhunga u butungane akagana icyaha. kandi ibyo byose. bene uwo muntu ntashobora kubaho adacumura. hakaba no kuvuga undi ibiny oma. umutima wabo uhora ukeye. kandi ntugatangare nagukururira mu kibi. kuko ari ho abantu basuzumirwa. ni na ko amaguru meza aterey e ku dutsinsino dukomeye. Mwene Siraki 27 1Benshi bacumura kubera irari ry’inyungu. 12Nk’uko umugenzi wanyotewe yasama. n’ikigeragezo cy’umuntu kiba mu biganiro bye . 13Ineza y’umugore inyura umugabo we. 11Jya wirinda kurangamira amaso ashira isoni. mbese nk’uko iyo bamaze kugosora . umwibandaho asa n’upfumbata manyenga . ni na ko uburanga bw’umugore butaka inzu iteguye neza. ariko igicucu gihora gihindag urika nk’ukwezi. ni ibyago biterwa n’ururimi! 7Umugore gito asa n’ikimasa cyivumbuye umuzigo. ni ko n’icyaha kigenzereza abatunzwe n’uburiganya .mu mahoro. jya umurinda ukomeje. 10Umukobwa ushamaduka. 3Umugore w’umutima ni umugabane utagereranywa. maze ubwambare nk’igishura cy’ikuzo. umugore wagiriye undi ishyari. ejo atazabura igitsure. kandi icya kane. 10Uko intare irereka umuhigo wayo. 15Umugore utiyandarika arangwa n’ineza ihebuje. 16Nk’uko izuba rirasira ku misozi y’Uhoraho. kandi nta munzani wapimirwaho umut ima utararikira. kikankangaranya bita vugwa. n’ijambo rihishura ibitekerezo by’umutima w’umuntu. Gushakashaka ubutungane 8Nukurikirana ubutungane uzabugeraho. ni na ko icyaha kinugika h agati yo kugura no kugurisha. ibyo byose bivunana kurusha urupfu! 6Nyamara ariko. 4Baba bakize cyangwa bakennye. mbe se nk’aho yapfushije umuntu. 17Nk’uko itara rimurikira ku kinyarumuri gitagatifu. Ibintu bishavuza 28Hari ibintu bibiri bishavuza umutima wanjye. Ingorane z’ubucuruzi 29Umucuruzi yirinda icyaha bimugoye. n’ubushishozi bwe bukamwongerera imbaraga. uyibere indahemuka. 27Ugira nabi. ubahiriza amategeko. ntiyongere kugira incuti y’inkoramutima. kandi agatakambira Uhoraho kubera ibyaha bye! 5We ubwe. 13Ikiganiro cy’ibicucu gitera ishozi. kandi umunyabyaha aba yarabiz obereyemo. 10Umuriro wakishwa n’inkwi ziwurimo. yasaba ate Uhoraho ngo amurokore? 4Bite se? Yaba atababarira mugenzi we. intonganya zihubukiwe zimena amaraso. kandi ubugome bufata ubugiriwe n’ubugize. 20Ntuzirirwe umushakashaka kuko yageze kure cyane. wange ubuhemu. ariko wa kwerekera irya agahindura imvugo. Mwene Siraki 28 1Uwihorera ku bandi. ariko nuyimenera ibanga. ariko igihano kiramwubikiye nk’intar e. yarahunze nk’impara irokotse um utego! 21Mu by’ukuri igikomere kirapfukwa. 28Kunnyegana no gutuka abandi. bose b akipfuka mu matwi. Inzika 30Inzika n’umujinya. kandi Uhoraho na we aramwanga. abantu batukana bakigorora. intonganya na zo zigakururwa no kutamenya kwi garura. maze yatangira intonganya. 23Iyo muri kumwe akubwira agushyeshyenga. ko agira inzika. ahubwo jya utindana n’abantu bashyira mu gaciro. kandi uko akize. 2Jya ubabarira mugenzi wawe ibicumuro bye. n’ibyaha byawe bizahanag urwa. uburakari bw’umuntu bukurikiza imbaraga ze. kuko ibyaha byose abibara yit onze. kandi nta washobora kukimubuza. 17Kunda incuti yawe. . bityo nusenga. ntukayiruke in yuma. nawe waretse mugenz i wawe aragenda. 11Impagarara zihutiyeho ziteza inkongi. 3Umuntu urakarira undi akaritsira. agateza amakimbirane mu biberagaho mu ma horo. woye kugirira inzika mugenzi wawe. ni nde wamubabarira ibyah a bye? 6Jya wibuka amaherezo ya byose. n’amagambo yawe akayatangarira. Uburyarya 22Uwica ijisho aba agambiriye ikibi. ni iby’umwirasi. imvugo yawe akayihinduramo umutego. wibuke isezerano ry’Umus umbabyose.12Hagati y’imburabwenge. ariko nta cyarusha uwo. 26Ucukura urwobo azarugwamo. 7Jya wibuka amategeko. 24Ibyo nanga ni byinshi. kandi ububabare buzabazahaza mbere yo gupfa. 29Abashimishwa n’uko abakunda Uhoraho bayobye. maze ureke kwangana. Umuntu ahanirwa icyo yakoze 25Uteye ibuye mu kirere aba ariteye ku mutwe we. kandi ari umubiri ashoreye. na byo ni ibintu biteye ishozi. ubwo ugenewe kuzapfa no kub ora. ariko uwamennye ib anga ntagira igaruriro. inabi izamwokama. ni ko nawe uzaba utsembye isano na mugenzi wawe . bizatuma udacumura kenshi. Uhoraho na we azamwihoreraho. ni ko arushah o kurakara. 9Umunyabyaha atera impagarara mu ncuti. kandi ntazamenya n’aho iturutse. ubise umunyamujinya ukurura intonganya. 14Amagambo y’utukana yorosora umusatsi ku mutwe. 19Nk’uko umuntu areka inyoni yari afashe mu kiganza ikaguruka. naho utega umutego uzamufata. n’ibitwenge byabo biba bigamije amaraha y’icyaha . ntuzamushyikira. 18Nk’uko bica umuntu bakamuhwanya. Kumena ibanga byica ubucuti 16Umena ibanga yiyima icyizere. ntukahamare igihe. bazagwa mu mutego. Intonganya 8Jya wirinda intonganya. 15Intonganya z’abirasi zisesa amaraso. no kumva ibitutsi byabo bikamena amatwi. 15Ntukibagirwe ineza y’ukwishingiye. ni zo zizakurinda ibyago byo se 13kurusha ingabo nini cyangwa icumu riremereye. kabatesha ibyo babaga bavunikiy e. kuko batsembye benshi biberagaho mu m ahoro. 9Ujye ukurikiza amategeko. igihe cyose uzabona icyo ukeneye. rubice urw’agashinyaguro nk’ingwe. ari n’indyarya. kandi nawe wishyure mu gihe cyagenwe. mugenzi wawe uramuhobera. atari ubugome. 22Nyamara nta cyo ruzatwara abakunda Uhoraho. 5Iyo nta cyo araguha. yashobora kuvuga ko agize Imana. 6N’iyo waba utunze byinshi. nta bwo bazatwikwa n’umuriro warwo. Imfashanyo z’abakene 8Ariko rero. bizakubyarira inyungu i ruta zahabu! 12Mu bigega byawe. aramutererana. ntashobora kubaho mu mahoro. 10Feza yawe. bigatuma batera ingorane ababa fashije. ntaba akiruhutse ukundi. ujye ubikamo imfashanyo z’abakene. naho ingoyi zarwo zigakomera nk’umuringa. 11Jya ukoresha ibyawe ukurikije amategeko y’Umusumbabyose. ahubwo ari ugutinya guhemukirwa. ubagurumanemo ubutazima. 4Benshi bibwira ko ibyo bagurijwe ari nk’ibitorano. ruzabashumurizwa nk’int are. 23Abataye Uhoraho bo bazawugwamo. kandi aho kubahana. ukamwishyura amagambo y’ishavu. ujye witondera umukene. kabatatanyiriza mu mahanga menshi. 17Kwishingira abandi byahombeje abakire benshi. ariko igihe cyo kumugarurira ibye cyagera. kandi umuteye inkunga aba akurikije am ategeko. uw’umutima udashima yirengagiz a uwamugobotse. 14Akarimi k’indyarya kagushije benshi. atarikorera umuzigo w arwo. abe yikururiye umwanzi nta mpam vu. igapfa ubusa. Kwishingira 14Umugiraneza yishingira mugenzi we. muzasuzugurana. kandi umunwa wawe uwutereho ur ugi n’ingufuri. yifashishe umuvandimwe cyangwa incuti. ubike neza feza na zahabu byawe. 15Akarimi k’indyarya kasendesheje abagore b’umutima. itazagwira ingese mu nsi y’ibu ye. uwakugurije nunamwishyura icya kabiri cy’umwenda wari um urimo. 2Jya uguriza mugenzi wawe igihe abikeneye. 18Benshi bashiriye ku bugi bw’inkota. 24Itegereze. ariko utakigira isoni. 16Umunyabyaha asesagura ibyo akesha uwamwishingiye. 19Hahirwa urugendera kure. bityo. karundura n’amazu y’ibikomerezwa. kandi kuko akennye. 3Jya ukomera ku ijambo ryawe. uzitize amahwa isambu yawe. cyangwa ngo aboherwe mu ngoyi zarwo. utabare umukene. mubavume. Mwene Siraki 29 Inguzanyo 1Uguriza mugenzi we aba ari umunyampuhwe. 26Ujye witonda ururimi rutazagutera gucumura. wagiciraho kikazima: byombi kandi biba bikozwe n’umunwa wawe. 20kuko umuzigo warwo uremera nk’icyuma. ntugatindiganye igihe cyo kumufasha. 17Inkoni itera igikomere. umuganyira ko wagize ibyago. umwanzi nagutera zizakurwanirira . woye kwivuguruza. birabahungabanya nk’umuvumba wo mu . 7Benshi banga kuguriza abandi. akaba ataraterwa inkeke na rwo.12Iyo uhushye igishirira kiraka. ukazarira. ariko ururimi rushengura amagufa. 25maze amagambo yawe uyashakire igipimo n’umunzani. umwitura imivumo n’ibitutsi. ariko ni bo bake ku bazize ururimi. 21Ururimi rwica nabi. ukavaho ugwa mu maboko y’abaguhigira . ntukamwirukane a mara masa. kashenye imigi ikomeye. 16Ukishinga. kuko aba yaragutangiye ubuzima bwe. Naho nubura ubwishyu uzaba unyereje umutungo we. rurutwa n’inyenga y’ikuzimu. Ingaruka z’ururimi rubi 13Ari indondogozi. ukamuvugisha witonze kubera feza ye. 19Ituro rihawe ikigirwamana riba rimaze iki. ashimishwa no kumubona. 15Amagara mazima aruta zahabu iyo ari yo yose. bisa abakurusha icyubahiro. umuhereza ibyo kurya no kunywa. 22Ibyishimo by’umutima. asuhuze um utima. 11Ntukamureke ngo yigenge akiri muto. biruta kudamararira iw’abandi. wa mwage we. kandi nawe ubwawe witonde. . 2Urera neza umwana we abibonamo inyungu. Mwene Siraki 30 Uburere bw’abana 1Ukunda umwana we amucishaho umunyafu. 16Nta bukire buruta ubuzima bw’umubiri. n’impungenge zigatuma umuntu asaza imburagih e. ntuhagira ijambo. ni amazi n’umugati. 12uzamugorore akiri umwana. 23Umutima wawe ujye uwitaho. Ibyishimo by’umutima 21Umutima wawe ntukawutere agahinda. nta n’ibyishimo bisumba iby’umutima. azagutera agahin da. 20Ujye ufasha mugenzi wawe uko wishoboye. bikamutera ishema muri bagenzi be. ndetse ukumva n’amag ambo agusebya. kandi nta cyo kamaze. kandi niba hari ibyo kurya. n’umwana batereye iyo. bijya kubuyera mu bihugu by’amahanga. kugira ngo amaherezo azamwishimire. kandi uko amwumvise ataka. 20abonesha amaso ye akaganyira. 3Uwigisha umwana we. ni bwo buzima bw’umuntu. 18Gutereka ibiribwa hejuru y’imva. azamupfuka ibikomere. kuko aba asize imbuto basa. 25Ibyishimo by’umutima bituma umuntu aryoherwa. 19Umunyabyaha wiyemeje kwishingira abandi. akagusuzugura. 23Jya wishimira bike cyangwa byinshi byawe. 25Ugucumbikiye. 4N’iyo se w’umwana yapfa. Ubuzima buzira umuze 14Umukene ufite ubuzima buzira umuze kandi ukomeye. 17Gupfa ukavaho biruta guhora uganya. aba umunyagasuzuguro. kandi ibyo ariye byose bikamunyura . 24Kuva mu nzu ujya mu yindi biteye agahinda! Aho ugiye kuraraguza.nyanja. uwurinde gushavura. ugendere kure agahinda. n’iruhuko ridashira rikaruta kurwara idakira . kandi kitarya ntikinahumurirwe? N’umuntu ukurikiranywe n’Uhoraho. nkeneye iyi nzu. nukina na we. azaguhindisha umushyitsi. yagera mu ncuti ze akanezerwa. koko re ro agahinda kivuganye benshi. aruta umukire washegeshwe um ubiri wose. 13Jya uhana umwana wawe kandi umurere neza. ni nko kugerageza gutamika uwabumbye umunwa. ejo atazagushingana ijosi. umuvandimwe wanjye yaje kunsur a. ntaba agiye uruhenu. nk’uko ikimara gipfumbase inkumi gisuhuza umutima. utegure ameza. kandi umubiri ukomeye uruta umutu ngo nyamwinshi. umpe nirire! 27Hoshi. Ba iwawe aho gusembera 21Icya ngombwa mu buzima. ukabigayirwa. maze yapfa ntajyane agahinda. 9Nutetesha umwana wawe. ntiyumvira. 24Ishyari n’uburakari bitera gukenyuka. cyangwa ngo wibabaze ubwawe mu bitekerezo. 8Ifarasi yananiranye. 5Iyo akiriho. 22Kubaho gikene mu kazu k’ibyatsi kawe. 6Aba asigiye abanzi be uzamuhorera. 7Utetesha umwana we. ariko agamije inyungu. 10Ntugasekane na we. hamwe n’umwambaro n’inzu yo kwikingamo. atera umwanzi ishyari. ni ko ameze. ngo 26«Ngwino. hato mutazashavurana. kandi umunezero ni wo umutera kuram ba. utazisiga i heruheru. wa mwage we. bikakuviramo guhekenya amenyo. hato atazanangira umutima. naho abakunzi basigaranye uzabitura ineza. azacirwa uruba nza yihamagariye.» 28Ngibyo ibintu bibabaza umuntu uzi guteganya: gucyurirwa ubusembere no guterwa inkeke n’umwishyuza. bityo nta we uzagusuzugura ko ubeshe jweho n’abandi. 18byatumye ibikomerezwa byinshi bihunga. 4Umukene aharanira gushakashaka icyamutunga. 8Hahirwa umukire bazasanga ari indakemwa. 24Naho uzwiho ko agungumiriza. ntukahageze ikiganza. yashoboraga gucumu ra. mu mugi baramwinubira. ntukabanze gukora mu biryo. 31Niba mu birori mwanyweye divayi cyane. mu gihe cyo kuruhuka akanezezwa n’amaraha. zahabu ni umutego ku bayirarukira. bizakorohereza ububabar e. ujye ushyiraho umwete. igushengura umutima. yanabyuka mu gitondo akumva akom eye. ubutindi bukamwok ama. kandi impungenge zigendana n’u bukire zibuza gusinzira. n’imisonga: ngibyo ibihembo by’indahaga . Mu byaremwe. mwana wanjye. 17Uzarangize mbere. bizamubera impamvu yo gukuzwa. bituma umuntu asinzira neza. kandi uzirinde kugonganira na we ku isahani. ujye kure uruke. 2Inkeke yo gushaka kwirwanaho ibuza kugoheka. ukanafata ab’ibicucu bose. bugakurura inguma. bityo nta ndwara izagutera. 3Umukire aharanira kurunda umutungo. ngo tumurate? kuko yakoze ibitangaza mu muryango we. kandi ibyiza byinshi bamuvugaho. werekane uburere bwiza. 16Ujye urya gipfura ibyo baguhaye. naho kubabazwa n’ibitotsi bike. 6Benshi zahabu ni yo yabateye kurimbuka. n’iyo aryamye ntarara abuya. 30Ubusinzi bwongera umujinya w’igicucu. ikirusha ijisho ububi ni iki? Ni yo mpamvu ripfa kurizwa n’ubusa. 5Ukunda zahabu ntazitwa intungane. no kugira nabi. ntukansuzugure. haguruka. Ubuzima bumariye iki umuntu utagira divayi? Kandi yararemewe gushimisha abantu! 28Divayi unywereye mu gihe ukayihaga. ntuzavuge ngo «Mbeg a ibiryo biri hano!» 13Wibuke ko ari icyaha kugira ijisho rirangwa n’irari ry’ibintu. 18Nuba wicaranye n’abandi benshi. b iba ari ukuri. Mwene Siraki 32 Wakwifata ute mu birori? . mbese bari kubihonoka bate? 7Koko rero. arabireka. benshi baramuramya. kandi ntukabe indahaga ngo bumirwe. Kwifata mu birori uko bikwiye 12Niba wicaye ku meza y’igikomerezwa. 23Ukunda gutumira abantu. iyo uyinyoye mu rugero. kandi akaba atiruka inyuma ya zahabu! 9Yaba se ari nde. 14Aho uwagutumiye areba. byagutera icyangiro . n’imbaga yose irate ineza ye.Mwene Siraki 31 Inyungu y’ubukire n’ingaruka mbi zabwo 1Ibitotsi bike biterwa n’ubukungu bushegesha umubiri. Mu byo ukora byose. ntugatonganye mugenzi wawe. 27Divayi ni ubuzima ku muntu. ntiyabikora. kandi ubugugu bamuvugaho b uba ari bwo. bugabanya imba raga. cyangwa ngo umuhungabanye umwishyuza. kandi wirinde kuvundanya. 15Uragenzereze abo muri kumwe nk’uko na we wabyifuza. 22Tega amatwi. n’indwara y’igikatu ibuza gusinzira. 11Umutungo we uzakomera usagambe. ntuzamubwire amagambo amutoneka. 29Divayi wanyoye ukarenza urugero. 26Iziko rishegesha icyuma mu bushyuhe bwaryo. ibirutsi. ni na ko divayi igenzereza abasind a bakirata. uzirinde kubumbura umunwa. ntuzamusuzu gurire ko yanezerewe. hanyuma yaruhuka. kugeza ubwo gikoze ishyano. Ibyiza bya divayi n’ingaruka mbi zayo 25Ntukavuge ko divayi nta cyo yagutwara. inezeza umutima. kandi utekereze mu byo ukora byose. kubera intego cyangwa ushotorana. 21Niba bakurishije ku gahato. kandi ukurikiranye inyungu. kuko divayi yishe benshi. maze akari kera uzumve ibyo nkubwir a. izamuyobya. 19Umuntu warezwe neza ntagombera byinshi. 10Uwageragejwe atyo agatsinda. 20Kurya mu rugero. 7Musore. 13Kandi ibyo byose. uvuge byinshi muri make. ntukireshyeshye na bo. kandi uhe umwanya n’indirimbo. ujye wishimisha ukore ikikunyuze. 9Nuba uri kumwe n’abakomeye. uwiringira Uhoraho. n’umuntu wiyoroshya baramushimagiza. 3Umuntu uzi ubwenge yizera itegeko. 2Uwanga itegeko ntaba ari umunyabuhanga. riramunyura. . umugome n’umwirasi bo nta cyo bakangwa. ubiteho. akaguhundagazaho ibyiza bye. isa n’ibuye ry’indobanure ri ri ku mpeta ya zahabu. ubishimire Uwakuremye. nta kibi kizamuba ho. 11Uhoraho yabavanguye akoresheje ubuhanga bwe bwinshi. 6Indirimbo inyuze amatwi iherekeje uburyohe bwa divayi. maze ibikorwa byabo byiza. n’iyo ikigeragezo cyaza yarokoka. abandi arabavuma. ariko akamenya no guceceka. abagira ibyegera by e. 20Ntukagende mu nzira y’imikuku. 21Ntukiringire inzira iharuye neza. 4Niba hari ijambo muriho mwumva. kuko bikubereye. 15Ukurikiza itegeko. 6Incuti innyegana imeze nk’ifarasi y’ingabo ikoba ushaka kuyurira wese. uzegere ameza kugira ngo wishime hamwe na bo. 11Igihe nikigera. bibengerane nk’urumuri. Mwene Siraki 33 1Utinya Uhoraho. arayitagatifuza. Uhoraho ni we ugenga imibereho y’abantu 7Ni kuki umunsi urusha undi urumuri. bazakumva. ukoranye ubumenyi bwawe. 2Nurangiza umurimo wari ushinzwe. 17Umunyabyaha ntiyemera guhanwa. bamuronkah o ubutoni. 23Mu byo ukora byose. 5Umutima w’igicucu uteye nk’uruziga. kuko ari wo utuma wubahir iza amategeko. 16Abatinya Uhoraho bazaronka ubutungane. kandi Adamu yaremeshejwe ibumba. kimwe na rwo uhora uzenguruka. kandi ntuzerere. arabatagatifuza. indi ayishyira mu mubare w’iminsi isanzwe. 8Jya uvunagura amagambo yawe. 5Urufaya rw’indirimbo mu birori banywamo divayi ni nk’ibuye ry’agaciro riri ku mutako wa zahabu. kandi ahora afite impamvu ziberanye n’icyo we ash aka. uzabe nk’umwe muri bo. ntukaricemo. kandi urumuri rw’iminsi yose ruva ku zuba? 8Ubuhanga bw’Uhoraho ni bwo bwayitandukanije. busobanura ibihe by’umwaka n’iminsi miku ru ibiranga. abaha umugisha. 4Jya utegura amagambo yawe.1Niba ari wowe bashinze kuyobora ibirori. bityo ntuzatsitara ku mabuye. kandi abamushakashaka rikirasa. banagushimire umurimo washoje neza. kandi undi nafata ijambo. 12Imuhira. ntukazarire. naho uriganya. kandi ntugahugukire kuvuga igihe k itari cyo. 10Abantu bose bavuye mu gitaka. nibaguha ijambo nawe uzavuge. 18Umuntu w’umujyanama ntasiba gutekereza. Gutinya Uhoraho 14Utinya Uhoraho yakira inyigisho ze. musaza. ujye uhaguruka. anabanyuza inzira zinyura nye: 12bamwe muri bo. Ujye wifata nk’uzi byinshi. abacisha bugufi. naho urikurikiza aryarya ameze nk’ubwato mu muhengeri. ahasigaye wicare. 3Vuga wowe. nta cyago kimutera. 24Uwemera itegeko yita ku mabwiriza yaryo. 22kandi witondere n’abana bawe. wihutire gutaha. ntukikuze. 19Ntukagire icyo ukora nta nama. bityo ntuzicuza ibikorwa byawe. 9imwe yarayamamaje. abakura mu mwanya barimo. rikamubera impamvu yo kugwa. ujye ukurikiza umutimanama wawe. wowe wirinde kuvuga. maze usubize. ariko ubigire ku rugero. mu bandi. usubize incuro ebyiri nibakubaza. mbese nk’uko yakwizera igisubizo ahawe n’amabuye y’ubufindo. 10Nk’uko umurabyo ubanziriza inkuba. ariko woye gucumura mu magambo y’ubwi rasi. arabakuza. ataragira n’icyo avuga. wagomba kumwinginga. kuko kubura umukoro byigisha ibyah a byinshi. cyangwa se ikinyoma cyabyara ukuri git e? 5Kuragura. 2Kwiringira inzozi. kandi wirinde icyagusebya. Uko abacakara bagomba gufatwa 25Indogobe ihabwa ubwatsi. 22kuko ikiruta ari uko abana bawe bagutakambira. 11Nabonye byinshi mu ngendo zanjye. 15Wiyumvishe ko n’ibikorwa by’Umusumbabyose ari ko biteye. n’umugaragu w’umugome akwiye inkoni n’ibiboko. aho kugira ngo wowe ubategere i biganza ubasaba. maze uruhuke. ni nko gushaka gufata igicu. 30Nyamara ntukagire uwo urengereza urugero. 17Umugisha w’Uhoraho watumye nza bwangu. baragwa kubera kuziringira. si umun tu nyakuri. jya umufata nk’umuvandimwe. atazaba imburamukoro. 7kuko inzozi zaroshye benshi. n’abant u bari mu kiganza cy’Uwabaremye. gucuragura n’inzozi. ndashishoza nk’umuntu uhumba nyuma y’isarura. kandi ntuzagire icyo ukora umurengan ya. 18Mwemere ko atari jye jyenyine wigokeraga. niyanga kumvira umubohe amaguru. akarikoresha uko yishakiye. nimuntege amatwi! Ntuzatagaguze umutungo wawe utarapfa 20Yaba umwana cyangwa umugore. kuko amizero yabo aba ashingiye ku Ubakiza. kandi inzozi zitera abapfayon go kwiyemera. Akamaro k’ingendo 9Umuntu wagenze aba yarize byinshi. nsobanukirwa n’ibiruta ibyo nshobora kuvuga. ngakizwa n’uko nzi ibintu n’ibindi. kuko uba waramugabanye wese n’am araso ye. bakuru b’umuryango. 27Ingoyi n’ibiziriko bitsikamira ijosi. 28Jya umuhatira gukora. agakosorwa kandi agakora. 12Kenshi naguye mu makuba yampitana. n’urupfu ruteganye n’ubuzima. cyangwa kwiruka inyuma y’umuyaga. 6Keretse Umusumbabyose naramuka agusuye mu nzozi. mbese wenda gupfa. birabangikanye bibiri bib iri. naho ubundi ntukaziteho. 19Nimunyumve rero. ni ibintu by’amahomvu. wamushakira mu zihe nzira? Mwene Siraki 34 Amahomvu y’inzozi 1Umuntu w’igicucu yizera ibinyoma n’ibintu bitazabaho. 32Niba utunze umugaragu. Umugambi w’umwanditsi 16Jyewe naje nyuma. . igakubitwa. 10Utarageragezwa aba azi ibintu bike. Uhoraho arinda abamutinya bakamukunda 13Abatinya Uhoraho bazaramba. ukaba ugihumeka. 23Ibyawe byose ujye ubitunganya uko ubishaka. ariko uwagenze aba yuzuye ubushobozi. yaba umuvandimwe cyangwa incuti. uzabibaheho umurage. 29jya umuha akazi kaberanye na we. azashaka kwigenga . 4Mu kintu cyanduye havamo igisukuye gute. maze akabahemba akurikije ubutabera bwe. n’umuntu ukunda Uhoraho aba at eganye n’umunyabyaha.13Nk’uko ibumba riba riri mu kiganza cy’umubumbyi. igatwara imizigo. 21Nuba ukiriho. nuko ngenza nk’umusaruzi nuzuza umuvure. ajye amera nkawe ubwawe. 31Niba utunze umugaragu. kimwe kikajyana n’ikindi. kandi ubuhanga bwuzuye buba mu budahem uka. ntuzagire uwo we merera ko agutegeka ukiriho. 14Ikibi giteganye n’icyiza. kandi inararibonye ivuga ibyo izi. 26Jya ukoresha umucakara wawe. 33Wamara se kumutoteza. 3Indorerwamo n’inzozi bifite icyo bihuriraho: uruhanga ubonamo ni ishusho. umugaragu ahabwa umugat i. niyirirwa anebwa. kuko uba umukeneye mbese nkaw e ubwawe. ntuzagire uwo wemerera kuguhaka. 24Umunsi wawe niwegereza. akaguhunga. kuko wo ngeye kubikenera. 8Itegeko rigomba gukurikizwa nta kinyoma. bimeze nk’ibitekerezo by’umugore uri ku nda. namwe batware b’ikoraniro. kandi ntuzagabire umutungo wawe undi muntu. ahubwo naruhiye abashakashaka inyigi sho bose. ab a amennye amaraso. 15Hahirwa umutima w’umuntu utinya Uhoraho! None se si we uba wishingikirijeho akawushyigikira? 16Amaso y’Uhoraho ahora ayahanze abamukunda. kandi ntukishingikirize igitambo cy’uburiganya. akamurikira amaso. 12Koko rero. kandi kigahora ari urwibutso rutazibagirana. undi akavuma. naho uwima umukozi igihembo cye. kandi ufashije abakene. ubw o se ni nde uzumva isengesho rye? Kuba yaricishije bugufi se. aba yiciye umwana mu maso ya se. hanyuma akongera agacumura. kandi amaturo y’indakoreka ntashimisha. ahubwo ayo maturo yose jya uyatanga kub era itegeko. 2uwagiriye undi neza aba atanze ituro ry’ifu y’inono. abakiza imitego. 20Utuye igitambo yanyaze mu mukumbi w’abakene. 21Akagati k’abakene ni ko kabatunze. kandi ntababarira ibyaha akurikije umubare w’ibyishwe. akabikwishyura ukubye karindwi. kandi ntazabihanganira. 5Ibinure by’itungo ry’intungane bibobeza urutambiro. ahosha inkubi y’umuyaga n’izuba ry’amanywa y’ihangu. 18ntashirwa atari uko Uhoraho amusuye. 23Umwe arubaka undi agasenya. ntarihwemera kugeza ubwo rigera mu ijuru. aba at uye igitambo cyo gushimira. . ukurikije amabwiriza aba atuye i gitambo cy’ubuhoro. kuko Imana ari yo mizero ye. Igihano cy’amahanga 19Uhoraho ntazatinda. ubikorane umutima ukeye. 11Ntukagire ibyo utanga ugamije gushukana. byamwunguye iki? Mwene Siraki 35 1Uwubahirije itegeko aba atanze amaturo menshi. Uhoraho ni umucamanza. aravura. kandi ntugatsimbarare ku muganura w’ibyo wejeje . Ibikorwa binyura Umusumbabyose 18Utuye igitambo cy’ibyibano aba atanze ituro ritakirwa. n’impumuro yaryo ikagera ku Umusu mbabyose. ubwo se Umutegetsi azumva ijwi rya nde? 25Uwiyuhagira amaze gukora intumbi. 22Unyaze mugenzi we ikimutunga. 13nta we yihanganira arenganya umukene. aba amwishe. uko wifi te. agatanga ubuzima n’umugisha. ntiyabyakira. nta bwo areba umuntu. akababera umurinzi ukomeye n’inkingi it ajegajega. ubwo aba yiyuhagiriye ik i? 26Ni kimwe n’umuntu usiba kurya kubera ibyaha bye. 7Ujye ukuza Uhoraho n’umutima ukeye. kandi uturane ibyishimo kimwe cya cumi cy’ibyo utunze. 15Amarira y’umupfakazi se ntatemba ku matama ye. 17Isengesho ry’uwicisha bugufi ricengera mu bicu. 10kuko Uhoraho azakwitura. 14Ntiyirengagiza amaganya y’imfubyi. ni nk’igitambo cyo kwicuza. kandi yumva isengesho ry’urengana. arashimwa. akanaba buza guhanuka. cyangwa ay’umupfakazi umutakambiye. 3Igishimisha Uhoraho ni ukwamagana icyaha. anasakaze ubuta bera.14Utinya Uhoraho nta cyo yikanga. ntahinda umushyitsi. 9Jya uha Uhoraho ukurikije uko na we yaguhaye. ariko se bombi baba bungutse iki uretse umuruho? 24Umwe arasenga. kandi induru ye ntiba irega umute ye kurira? Ububasha bw’isengesho 16Ukorera Uhoraho uko abishaka. ukabanyaze aba ari umwicanyi. ngo arenganure intungane. 6Igitambo cy’intungane kirakirwa. 19Umusumbabyose ntanyurwa n’amaturo y’abamwanga. kandi kwanga akarengane. 17Ni we ukangura umutima. akongera akayikora. kandi isengesho rye rigera mu bushori shori bw’ijuru. 4Ntuzahinguke imbere y’Uhoraho imbokoboko. 8Ibyo utanga byose bijye birangwa n’umucyo. ni umufasha we basa. maze utsembe umwanzi. 2Hagurukira ibihugu by’abanyamahanga. n’ahatari umugore. 4kugira ngo bamenye. 17bityo abatuye isi bose bamenye ko uri Uhoraho. ariko hari uba ari incuti ku izin a gusa. Uh oraho. n’abahanuzi bawe babe abanyakuri. 21kugeza ubwo azatsemba imbaga y’abirasi. 15Uzahembe abakwizeye. 14Rwanirira abo wagize aba mbere mu biremwa byawe. yo wahisemo ngo uyigire ubu ruhukiro bwawe. ariko amakuba yaza ikamurwanya! . akihorera ku mahanga. umugabo araboroga. ko nta Mana yindi ibaho itari wowe. ariko hari abakobwa baruta abandi. ukore ibindi bitangaza. bo bavuga ngo «Ni twe twenyine dutegeka!» 10Korakoranya imiryango yose ya Yakobo. ariko inyaryenge imenya kuwucubya. akawunezeza awugirira impuhwe. wuzuze ibyahanuwe mu izina ry awe. 22Uburanga bw’umugore butera umucyo mu maso. 16Uhoraho. akarara aho bwije. ukurikije umugisha Aroni yahaye umury ango wawe. maze amahanga yose uyasakazemo igitinyiro cyawe. 2Ese si ishavu rishengura kubona mugenzi wawe cyangwa incuti ahinduka umwanzi? 3Mbega ingeso mbi! Ese waremewe he kugira ngo wuzuze isi yose ikinyoma? 4Hari incuti inezezwa n’uko mugenzi wayo yishimye. uva mu mugi akirukira mu wundi? 27N’umuntu utagira aho aba. umugabo we asumba bene muntu bose. 7Gira bwangu. 20Ufite umutima utanyurwa ahorana agahinda. 6Vugurura umujinya wawe. 9Janjagura imitwe y’abatwara amahanga. n’umuryango wawe uwusesekaze ho ikuzo ryawe. irasahurwa. uyisubize umurage wabo nk’uko byari bimeze mbere. 25Isambu itazitiye. ukwize uburakari bwawe. ari wo Israheli wigiriye nk’ub uriza bwawe. nk’uko umutima w’ubwenge utahura amagambo y’ibinyoma. urimbure umubisha. kandi burenze ibyo umugabo yifuza byo se.20kugeza ubwo azarimbura abantu batagira impuhwe. uheshe ikuzo ikiganza cyawe . ukaba n’Imana ubuziraherezo! Ubushishozi 18Igifu cyakira amoko yose y’ibiribwa. inkingi yishingi kiriza. 23kugeza ubwo azacira urubanza umuryango we. 19Akanwa gashima umuhigo ari uko kanuriwe. ariko hari ibikiryohera kuruta ibindi. agahemba abantu akuriki je imigambi yabo. bajye barata ibikorwa byawe bitangaje. umurwa wawe mutagatifu. Mutegetsi. 23Iyo arangwa n’umutima mwiza n’ituze. kugira ngo babone ububasha bwawe! 3Nk’uko wabagaragarije ubutabera bwawe igihe uduhannye. nk’uko natwe twamenye. zikababera nk’ibicu by’imvura igihe cy’amapfa! Mwene Siraki 36 Isengesho ryo gusabira Israheli ngo irokorwe 1Tubabarire witegereze. agakuraho ingoma y’abakoresha akarengane. 22kugeza ubwo azitura buri muntu akurikije ibikorwa bye. ubu natwe tugaragarize ubu basha bwawe bubarwanya. wibuke ibyiza waturahiriye. ni ko ameze! Mwene Siraki 37 Incuti y’ukuri n’ingirwancuti 1Incuti yose iravuga ngo «Nanjye ndi incuti yawe». 26Ni nde wakwiringira umujura kabuhariwe. 24Uronse umugore aba atangiye gukungahara. Mana ya byose. 12Girira impuhwe Yeruzalemu. 24Imbabazi ziramira abari mu kaga. n’ukuboko kwawe kw’indyo. 5Erekana ibimenyetso bishya. umva isengesho ry’abagutakambira. 8Umuriro w’umujinya wawe nutwike abacitse ku icumu. 13Kwiza muri Siyoni ibigwi by’ibikorwa byawe byahebuje. akohoha. 11Uhoraho. maze abatoteza umuryango wawe barimbuke. Guhitamo umugore 21Umugore yemera umugabo ubonetse wese. babarira umuryango witiriwe izina ryawe. amagambo y’ubwenge abava mu kanwa. 30kuko ibiryo byinshi bitera indwara. kandi abamubonye bose bamwita umu hire. ntukagishe inama umunyeshyari ku by’inyiturano. 13Kandi ujye utsimbarara ku nama y’umutima wawe. . aba ak wiye kwizerwa. 25Ubuzima bw’umuntu bumara iminsi ibaze. ahugura umuryango we. 4Uhoraho ni we waremye ibyatsi bivamo imiti ku butaka. kandi nta buhanga aranganwa. kandi nukira ntukayirengagize. kuruta ndetse abarinzi barindwi bagenzurira ahirengeye. 11Ntukagishe inama umugore kuri mukeba we. 15Kandi mbere y’ibyo byose. uziho ko akurikiza amategeko. 31Abantu benshi bishwe no kugira ipfa. byose bikaba bitegekwa n’ururimi! 19Hari abantu b’abahanga mu guhugura abandi. 26Umunyabuhanga agirirwa icyizere mu muryango we. naho uhora yirinda gukabya. kugira ngo ubeho neza. uj ye ugisha inama. Ubuhanga nyakuri n’ubuhanga budafashe 16Ijambo ni ryo ribimburira igikorwa cyose. n’umugaragu w’umunebwe ku byerekeye akazi gako meye. urebe icyakugirira nabi maze ukirinde. akababarana nawe. Umujyanama mwiza n’umubi 7Buri mujyanama ashimagiza inama ze. 23Uri umunyabuhanga koko. kandi azabura ibimutunga by ose. maze akakuroha. umuntu uzi ubwenge ntayis uzugura. 2Muganga akiza indwara abihawe n’Umusumbayose. kandi. hanyuma akwitarure ngo arebe uko bikugendekera . ntukagishe inama ikigwari ku by’intamba ra. kandi imbuto z’ubwenge bwe zikwiye kwizerwa. 29Ntukararikire amaraha yose. 24Umunyabuhanga aba yarahundagajweho imigisha. agafata ingabo! 6Ntukibagirwe incuti mu mutima wawe.5Hari n’undi ugokana n’incuti ye. ubanze umenye icyo agukeneyeho. na wo ugashibuka amashami ane: 18ikibi n’icyiza. 22Hari abanyabuhanga babikuye ku mutima. kandi mbere yo kugira icyo ukora. 10Ntukagishe inama abaguhigira. kuko nta wundi wawurusha kukubera indahemuka. cyangwa ngo uhubukire ibiryo. 21kuko Uhoraho atamutonesheje. maze abakomeye bakamutangarira. 12Ahubwo ujye wibanda ku muntu wubaha Imana. umuti ma we ukaba ukunyura. Kutarenza urugero 27Mwana wanjye. kugira ngo akuyobore mu kuri. ntukagishe inama umunebwe ku byerekeye umurimo. ntukagishe inama umucuruzi ku by’ubugurane. kandi bose si ko babikunda byose. umutima w’umuntu akenshi uramuburira. 17Umuzi w’ibitekerezo uba mu mutima. Mwene Siraki 38 Kwivuza bigomba kujyana no gusenga 1Ujye wubahira muganga ibyo yagukoreye. ariko iminsi ya Israheli ntizashira bibah o. ujye wisuzuma ubwawe. cyangwa um ucancuro ku byerekeye gusoza umurimo. 8Ujye witondera umujyanama. senga Umusumbabyose. waramuka utsinzwe. 20Uwigira umunyabuhanga mu magambo aba ateye ishozi. kandi izina rye rihoraho iteka . ariko hari abishakira indonke. kuko na we Uhoraho yaramuremye. 9Azakubwira ati «Uri mu nzira nziza». n’umwanzi yatera. imigambi yawe. maze umwami akamugabira ibintu. ntukagishe inama umuntu wikund a ku byerekeye ineza. 14Koko rero. jya uyihisha abagufitiye ishyari. ntuziringire inama z’abo bantu. ntukagishe inama umuguzi ku by’ubugu zi. 28Koko rero ibintu byose ntibiberanye na bose. kandi kurya ntuhage bitera kuribwa mu mara . 3Ubumenyi bwa muganga buramugaragaza. kandi na bo ubwabo nta cyo bimariye. akomeza ubuzi ma bwe. kuko azafata icyemez o kimufitiye akamaro. urupfu n’ubuzima. uzi imiti arabivangavanga. indimi z’umuriro zikamwotsa. 18Koko rero guhorana agahinda bikurura urupfu. akakizengurutsa impande zose. mu ikoraniro ntibahagaragara. na we akarara ashaka ubwatsi bw’inyana ze. buri wes e yibanda kwigana igishushanyo mbonera. kandi amahoro amuturutseho agasakara ku i si. 8Bityo ibikorwa bye ntibigira iherezo. akarara amajoro atengeneza akazi ke. ujye uririra uwo wapfushije. 25Uwirirwa ayoboye icyuma gihinga yaba ate umunyabuhanga? Aterwa ishema no gufata inkoni. kandi udahihibikana mu miri mo azaba umunyabuhanga. kikamenyekanya gityo ububasha bu kirimo? 6Uhoraho kandi ni we wahaye abantu ubumenyi. ahubwo uzasenge Uhoraho. n’ifu y’ingano ho urwibutso. jya wemera ko agiye. hanyuma wihanagure amarira. akarikatisha ibirenge ngo rinoge. maze bakurokorere ubuzima. utitangiriy e itama. arakagwa mu maboko ya muganga! Kwiraburira uwapfuye 16Mwana wanjye. nta n’uwahagenda. Abanyabukorikori 24Ubuhanga bw’umunyamategeko bwiyongera igihe adahuze. kandi nawe ubwawe waba wigiriye nabi. kandi agahanga amaso ku rugero rw’icyo acura. 19Icyago ntigitana n’agahinda. akitegereza icyuma kimaze g ushya. 34Si bo barangwaho ubumenyi n’ubuhanga buhanitse. uyu munsi ni wowe !» 23Uwapfuye yabonye ikiruhuko. kimwe n’abashu shanya ku makashe. ntunabasanga mu bahimbye imigani . wihondagure mu gatuza. 28Ni kimwe n’umucuzi wicaye iruhande rw’ibuye acuriraho. uzamare um unsi umwe cyangwa ibiri hato batazagusebya. 30Akaragisha ibumba amaboko ye. umwiraburire nk’uko abikwiye.5Ese nta bwo ari igiti cyatumye amazi aryohera. ni we uzagukiza . 33Ariko ntibatumirwa mu nama y’umuryango. akarara amajoro asukura icyocyezo. nta garuriro! Nyakwigendera uwo nta cyo waba umumariye. akarwana n’ubushyuhe bwo mu ziko. 14kuko na bo basenga Uhoraho. 11Uzature ububani. 31Abo bose bizera amaboko yabo. 12hanyuma uhe umwanya muganga kuko Uhoraho yamuremye. ntugakomeze kumwibuka. 20Ntugatere umutima wawe agahinda. umutima wawe uwusukureho ibya ha byose. kugira ngo abahe ubushobozi bwo kuvura no gukiza. kandi uzakomeze kubahiriza imva ye. . 9Mwana wanjye. ibiganza byawe bibe ibiziranenge. nurwara. 15Naho ucumura ku Uwamuremye. nta mugi wakubakwa. ujye ukirinda. umutima we wib anda mu kukinogereza. umurike ituro ritubutse. kugira ngo akirangize mu gihe cyagenwe. kandi ntibasobanukiwe n’amategeko. 32Batariho. nyamara nta wakwihanganira ishavu ridashira. akarara amajoro abinonosora neza. a gahora azirikana icyo gikorwa cye. 7ni byo bifasha muganga kuvura no gukiza ububabare. 22Sobanukirwa n’icyo akubwira kuko nawe bikureba: «Ejo yari jyewe. kandi ntuzamuhunge kuko um ukeneye. 17Uzarire uhogore. 13Hari ubwo koroherwa ari bo uzabikesha. nta kindi avuga kitari amatungo! 26Umutima we wibanda ku guca imingoti. wibuke ko byose bifite iherezo . 29Ni kimwe n’umubumbyi wicaye imbere y’ikibindi cye. 27Ni na ko bigendekera abubatsi n’ababaji bose. urusaku rw’inyun do rukamumena amatwi. utere indirimbo y’ishavu nk’umuntu wash egeshwe. kugira ngo bishimire ibyo yaremye b itangaje. 21Ntuzabyibagirwe. ntibicara ku ntebe y’umucamanza. bakora amanywa n’ijoro. bagashishikazwa no kunyuranya ibishushanyo biyariho. nta wahatura. akuka nigahera. umutima we ush ishikarira gutunganya ibyo akora. akayobora ibimasa ari na byo bahorana. 10Irinde icyaha. ntuzirangareho. Uzashyingure umurambo we uko bikwiye. kandi buri wese aba ashoboye umwuga we. kandi umutima ushavuye ucika inte ge. divayi. 5Azinduka mu museso. kandi n’isengesho ryabo riberan ye n’umwuga bakora. izina rye rizahoraho uko ibisekuru bizasimburana. iyo Uhoraho yarakaye arayireka igateza ibyorezo byinshi. ni amazi. ikabarimb . maze mu isengesho rye ahimbaze Uhoraho. 24Inzira ze zibonereye intungane.Nyamara ni bo bakomeza umurimo uzahoraho w’Umuremyi. 22Umugisha we usendera nk’uruzi. 23amahanga yahawe uburakari bwe ho umurage. 8Azakwiza ibikubiye mu nyigisho yahawe. kuko bikinyuzuyemo nk’ukwezi kwazoy e. kuko aba ashaka kumenya ikibi n’icyiza mu bantu. bityo igahosha umujinya w’Uwayiremye. n’ibibi biremerwa abanyabyaha. 18Iyo ategetse. napfa vuba akaruhuka. umuriro. mumuririmbire n’iminwa yanyu n’inanga zanyu. muti: 16Ibikorwa by’Uhoraho byose ni byiza byahebuje. kandi azirikane amabanga y’Imana. mu ikoraniro bazamamaze igisingizo cye. 4Abakomeye abakorera ibyo bamushinze. akabumbura umunwa amwinginga. manyenga. 21Ntimukibaze ngo «Iki ni iki? Ni kuki kiriya?» kuko buri kintu cyose gifite icyo cy aremewe. mumushimire mumusingiza. nimuhanike a majwi muririmbire icyarimwe. nta n’umwe ushobora kugabanura umukiro atan ga. 27Ibyo bintu byose bigirira akamaro abemera Imana. urubura. Umuremyi we. kandi buri tegeko yatanze rizubahi rizwa mu gihe cyaryo. mushimire Uhoraho ibikorwa bye byose. amata. kuko ibintu byose bizasobanuka igihe nikigera. 30Imikaka y’inyamaswa. 14Nimukwize impumuro nziza nk’ububani. ntibazamwibagirwa na rimwe. avuge amagambo y’ubuha nga. Azenguruka ibihugu by’amahanga. 17Kubera ijambo rye amazi yarahagaze. 28Hari imiyaga yaremewe guhana. nta gitangaje kibaho. icyo yifuza kirakorwa. agashakisha inyigisho iri mu nshoberamahanga. Mwene Siraki 39 Igisingizo cy’umunyamategeko 1Ariko rero ibyo nta ho bihuriye n’utoza umutima we kuzirikana itegeko ry’Umusumbaby ose. anezezwe n’Itegeko ry’Isezerano ry’Uhoraho. n’ubuki. n’imyambaro. ibigega by’amazi bi raremwa. Ntimukibaze ngo «Iki ni iki? Ni kuki kiriya?». na byo byose byaremewe guhana. 13Bana batagatifujwe. 29Umuriro. 3agacengera amabanga y’imigani. kandi imbere ye. ararundana. umwanya abonye akawugenera ubuhanuzi. nimuntege amatwi. kimwe n’inkota ihana abanyabyaha. nk’uko zibogamiye indakoreka. inzara. izina rye rizaruta ayandi menshi. icyuma. n’icyorezo. 25Ibyiza byaremewe abeza kuva mu ntangiriro. ibyo bizaba bimuhagije. 11Nabaho igihe kirekire. i fu y’ingano. amavuta. kand i agahora akurikirana ubuhanga bubihishemo. maze mukure nk’ururabyo rwameze ku nkombe y’amazi. akamenyekana atyo mu batware. agatoza umutima we kurangamira Uhoraho. Igisingizo cy’ubuhanga Imana iyoborana isi 12Ndashaka kongera kuvuga ibitekerezo byanjye. 19Ibikorwa by’ikinyamubiri cyose biri imbere ye. azasenderezwa umwuka w’ubwenge. 6Nyagasani Uhoraho nabishaka. 26Ibya mbere bya ngombwa mu buzima bw’umuntu. maze mugwize ururabo nk’amalisi. 15Nimukuze izina rye. 10Amahanga azarata ubuhanga bwe. 9Benshi bazarata ubwenge bwe. naho abanyabyaha bikababera b ibi. 20Ijisho rye rireba ibuziraherezo. n’umunyu. akamutakambira kubera iby aha bye. abika a magambo y’abantu b’ibyamamare. avuze rimwe. asenge ra imbere y’Umusumbabyose. 7Azarangwa n’inama ziboneye n’ubumenyi buhanitse. maze igihe cyo gusenya ikagenda irimbura byose. 2Ashakisha ubuhanga bw’abakera bose. kandi nta washobora kwihisha amas o ye. impiri. kandi ntibuzibagirana. maze muzavuge mu gisingizo. ni cyo cyamuteye guhindura amazi umu nyu. ugakwira ku isi nk’umwuzure. 3Kuva ku wicaye ku ntebe y’ikirenga. cya kora abanyabyaha bizababaho incuro ndwi. kandi imfashanyo atanga zizaho raho iteka. kuva bava mu nda ya ba nyina. 6Asinzira buke. arabaruta bombi. ibitotsi bikamuhondobereza nk’aho yiriwe akora. bose barangwa n’uburakari. ariko gutinya Uhoraho bikabirus . agakuka umutima kubera inzozi yarose. ingoyi iremereye iri kuri bene Adamu. 26Ubukungu n’imbaraga biha umutima gushyika hamwe. 5Buri wese. 11Ikintu cyose kivuye mu gitaka. 31byose bishimishwa no gukurikiza amategeko ye! Kandi ku isi. na bwo ntaruhuke. inzika n’intonga nya. 25Zahabu na feza bituma umuntu agendana ishema. n’impungenge. ndetse n’iyo aryamye ku buriri bwe. kikabakura umutima. 17Umunyampuhwe ameze nk’ubusitani bwahawe umugisha. nimuririmbe kandi musingize izina ry’Uhoraho. n’ibivuye mu mazi bigasubira mu nya nja. 13Umukiro w’abahendanyi ukama nk’umugezi. kuko imizi yabo ishorera ku rutare rushinyit se. 19Kugira abana no gushinga umugi bitera kwamamara. kuva ku muntu kugeza ku nyamaswa. mbese agahahamuka boshye umusirikare ucits e ku icumu. ubwoba bw’urupfu. agatangazwa n’igishyika yari afite. 21Umwirongi n’inanga biryoshya indirimbo. intonganya. ariko inama nziza ikundwa kurush a ibyo byombi. ariko ubudahemuka buzahoraho iteka. ariko byombi ururimi rwuje ineza rurabir uta. inzara. inkeke. n’umunwa wanyu wose. rurandurwa mbere y’ikindi cyats i cyose. ni zo zatumye haza umwuzure. kugeza ku wifubika utwambaro tutameshe. maze igihe cyagera. ariko guharanira ubuhanga bikabiruta byombi . ukayoyoka nk’inkuba zihindiye mu mvura. ishyari. ariko byombi umurima utoshye urabirusha. kandi abihera igihe icyo bikeneye. kugera ku wivuruguta mu gitaka no mu ivu. 8Hari ibintu byagenewe ikinyamubiri cyose. ariko gutanga imfashanyo y’abak ene bikarusha kugoboka. 33nti «Ibikorwa by’Uhoraho byose ni byiza. 15Abagomeramana ntibagaba amashami. ariko ikiruta ni umugore uhura n’u mugabo we! 24Abavandimwe n’abatabazi bakenerwa cyane mu makuba. ibitotezo n’ibyorezo ! 10Ibyo byose byaremewe kurwanya indakoreka. n’inkota. 4kuva ku wambaye iby’umuhemba n’ikamba. ibyago. n’umut ima wanyu wose! Mwene Siraki 40 Amagorwa ya muntu 1Amagorwa menshi yaremewe buri muntu wese. ntibirenge ku ijambo rye. amaraso. naratekereje maze ndandika.» 34Ntimukavuge rero ngo «Iki gisumbije ububi kiriya». 35None rero. ariko uwavumbuye ikintu cy’agaciro . 22Ikimero n’uburanga binyura amaso. 18Umuntu witunze kimwe n’umunyamwuga babaho neza. 23Incuti ihura na mugenzi wayo mu gihe gikwiye. naho abanyabugugu bazapfa bashireho. 2Icyo bahora batekereza. kugeza igihe bazasubirira mu gitaka kibabyaye bos e. kuko ikintu cyose kizamenywa mu gihe cyacyo. ibitotsi by’ijoro ntibimworohereza i nkeke asanganywe. Umutungo nyawo n’umutungo udafashe 12Icyitwa ruswa cyose n’akarengane bizacibwa.ura. 14Urambura ibiganza agatanga azishima. ariko ibyo byombi birutwa n’umu gore w’umuziranenge. ni inkeke baterwa n’umunsi w’urupfu rub ategereje. 32Ni yo mpamvu kuva mu ntangiriro nafashe icyemezo. 20Divayi n’indirimbo binezeza umutima. 16Urubingo rumera mu mazi yose no ku nkombe z’uruzi. 7Iyo ibyo birangiye arakanguka. kigisubiramo. bihora bitegereje ko bikenerwa. 9ibyo ni urupfu. 17Dore ibyo uzirinda kuko byagukoza isoni imbere y’abandi: gusambana. 9Nimuvuka. byazigukoza imbere ya so na nyoko. — ntukagire uwo utuka. akivumbura. kwiba imbere y’abo muturanye. mujye muzirikana inyigisho zanjye! Ubuhanga buhishe n’umutungo utagaragara. kubeshya. 10Icyavuye mu gitaka cyose. ikaba na Nyir’Isezerano! (Uririnde kandi n’ibindi byagukoza isoni. kwica amatwi abantu bagusuhuza. bihangayika umuntu wibera mu bye mu ma horo. 20Ibyo byose kandi byagukoza isoni imbere y’Imana. n’abazapfa nyum a yawe. no guca ku itegeko. kuko mwanze gukurikiza amategeko y’Umusumbabyos e. ni kuki rero wakwanga icya genwe n’Umusumbabyose? Wabaho imyaka icumi. 12Jya uhangayikwa no kudasebya izina ryawe. ariko uwaranzwe n’ubutungane. 30Umuntu utagira isoni aryoherwa no gusabiriza. kandi nta nkunga yindi yirirwa ashaka. kwibera mu gicucu cyabwo bi sumba ikuzo ryose. 27Gutinya Uhoraho ni nk’ubusitani busesuyeho imigisha. kandi yaracitse n’intege! 3Ntugatinye iteka urupfu ruzagucira. n’abagomeramana ni uko: baravumwa. 6Umurage abanyabyaha basigira abana babo uzarimbuka. nk o:) gushinga inkokora ku mugati. si byiza kugira isoni kub era impamvu izo ari zo zose. kandi ikimwaro cyokame urub yaro rwabo. umaze kumuha! — . umuvumo ni wo mugabane wanyu.ha byombi. imbere y’umutware n’undi ukomeye. kwirengagiza uwo mufitanye isano. ikuzimu nta we uzagutonganyiriza ig ihe wamaze! Igihano cy’abagomeramana 5Abana b’abanyabyaha bazahinduka urubyiruko ruteye ishozi. ari byo umuntu ufite ubumenyi kandi warezwe n eza yirinda. 8Muragowe. 7Umubyeyi ugomera Imana atukwa n’abana be. 4Ngiryo itegeko Uhoraho yatanze ku kinyamubiri cyose. iteka uciye ribera umuntu w’umutindi utagira imbaraga. — ntuzegere n’uburiri bwe! — 25kubwira incuti zawe amagambo azisebya. izina rye ntiryibagirana. ibyo byombi biba bimaze iki? 15Umuntu uhisha ubucucu bwe. kizagisubiramo. mu buzima bwawe uzirinde gusabiriza. Mwene Siraki 41 Urupfu 1Wa rupfu we. Kuvugwa neza 11Umubiri w’umuntu ni ubusa. 21kugira uwo utuka aguha cyangwa umuha. 22kurangamira umugore w’indaya. 23kwikubira umugabane ugenewe undi. cyangwa umusa za washegehwe n’iminsi. Utinya Uhoraho nta cyo abura. mwebwe abarwanya Imana. kugutekereza bitera inkeke. imbere y’abacamanza. kuko ari ryo uzasigarana kurusha ubu kungu bwa zahabu. kuko ari we utuma basuzugurwa. 13Ubuzima bwiza bumara igihe. Isoni nyazo n’umwiryo 14Bana banjye. ubuzima bwe ntibuba bufashe. mujye mukozwa isoni n’ibyo ngiye kurondora. 19kurenganya. muzaba muvukiye umuvumo. imbere ya bagenzi bawe n’incuti zawe. muzapfa. aruta uhisha ubuhanga bwe. 16None rero. ni na bo buzuye mu ngo z’abagomeramana. guhanga amaso umugore washyingiwe. gusabiriza birutwa no gupfa ukavaho. umuhogo we wanduzwa n’ibiribwa by’abanyamahanga. ujye wibuka abagutanze gupfa. Kudasabiriza 28Mwana wanjye. ariko amaherezo mu nda ye hazagu rumana umuriro. uhorana inkeke. imbere y’ikoraniro ry’umury ango. ariko izina rivugwa neza rihoraho iteka. 29Umuntu urarikira ibiri ku meza y’abandi. kandi ntananirwe kurya! 2Nyamunsi we. utagira icyo akangwa agahirwa na byose. Nyir’ukuri kose. kandi abantu bose ntibabona byose kimwe. 24guterana ubuse n’umuja wawe. 18kugwa mu cyaha. bak arimbuka. ijana cyangwa igihumbi. kandi akagukoza isoni mu ikoraniro ry’imbaga. Ijambo ry’Uhoraho ni ryo ibiriho byose bikesha kubaho. nta cyo yigeze yiyongeraho. imbaga yose ikaguhururira. 17Ndetse n’intungane nta bwo zahawe kwamamaza ibitangaza bye byose. kandi ntuzicare mu nteko y’abago re. ureg wa ubusambanyi. kugira ngo isi n’ijuru biganze mu ikuzo rye. iyo arongowe. jya umugenzura ukomeje. 11Umwari ushamadutse. 10Akiri isugi. kuronka byinshi cyangwa bike. bifite icyo byagenewe kandi bi kumvira Uwabiremye. ukaba iciro ry’imigani mu mugi. 7Jya ubara kandi upime ibyo ubikije. ahanyurwa na benshi. naho ujye ukinga. a shobora guhemuka agasambana. nta mujyanama yigeze akenera. umugore akoza isoni. . ashobora gusendwa. IKUZO RY’IMANA A. Mwene Siraki 42 1Naho ibi bikurikira byo. kuko Umusumbabyose a fite ubumenyi bwose. hato atazavaho agusekesha mu banzi . 22Mbega ukuntu ibikorwa bye byose biteye ubwuzu! Agace kabyo umuntu areba. ibyo ugabye cyangwa ugabiwe. ibyo nabonye mbibatekerereze. ashobora guhumanywa. bya bindi Uhor aho Umushoborabyose yagennye. nta n’ijambo na rimwe rimwihisha. nta n’icyo yagabanutseho. Gutunganya ibyo byose bizaguha kumenya isoni nyazo. II. Impungenge umwari atera se 9Buri gihe umwari atera se impungenge. iyo afite umugabo. 25kandi kimwe gishyigikiye ikindi! Ese ni nde uzahaga kureba ikuzo rye? Mwene Siraki 43 Izuba n’ibindi binyarumuri byo mu kirere 1Ishema ry’ijuru ni ikirere kizira amakemwa. habe n’iherezo. 4gukoresha umunzani n’ibipimo bitiba. 19Ni we utangaza ibyahise n’ibizaza. mu bagore naho havamo ubugome bubaranga. UBUHANGANGE BW’IMANA MU BIREMWA BYAYO 15Reka mbibutse ibikorwa by’Uhoraho. 23Ibyo byose biriho kandi bizahoraho iteka ryose. kugeza ubwo imbavu ziva amaraso. akamenya imigambi yayo yihishe. no kumena ibanga. agatwarira inda kwa se. 3gufatanya na bagenzi bawe kwishyura ibyo mwaguze ku rugendo. 20Nta gitekerezo cy’umuntu kimucaho. kangana n’igishashi cy’umuriro. cyangwa ngo ubikurizeho impamvu y o gucumura. 6Umugore gito ashoborwa n’ingufuri. cyangwa yashyingirwa akagumbaha. kurenganura umuntu n’iyo yaba ari umugomeramana. igishyika amugirira ntigituma agoheka: iy o akiri inkumi. 13kuko uko mu myambaro havamo inda. ahanze amaso ibimenyetso bigenga ibihe. cyangwa umusaza washegeshwe n’iminsi. Kwitondera abagore 12Umuntu uwo ari we wese ntukamukundire uburanga. 27Bityo rero uzamenya neza isoni nyazo. agateza ikimwaro. ntibizagutere isoni. ashobora kugumirwa. 14Ubugome bw’umugabo busumba ineza y’umugore. no gukubita umugaragu mubi. 24Ibintu byose bigenda ari bibiri bibiri. 2Birimo: gukurikiza itegeko ry’Umusumbabyose n’Isezerano rye. ni cyo buranga bw’ijuru ritamirije ikuz o. guhana abana bawe wihanukiriye. kandi bikuviremo gushimwa n’ab antu bose. kandi uzaronke ishimwe kuri buri muntu w ese. 5kunguka uguze n’abacuruzi. 8Ntugatinye guhana umupfayongo n’igicucu. nta cyo yaremy e kituzuye. kuraga ibyawe incu ti zawe. akanahishura ibyahishwe. n’ibikorwa by’Uhoraho byuzuye ikuzo rye. kuko nta ntangiriro agira. kimwe giteganye n’ikindi.26gusubira mu magambo wumvise. 18Acengera inyenga n’imitima. 16Izuba riramurika rikareba ibintu byose. byose ubyandik e. 21Ibiriho byose yabitunganyishije ubuhanga butangaje. maze byose bigatungana b ikurikije ijambo rye. 19Anyanyagiza urubura ku isi nk’umunyu. wa muyaga utwika ugashira. kandi iyo kumaze kuzora. 10Zikurikiza amategeko Nyir’ubutungane yazihaye.2Izuba iyo rirashe ryamamaza ukuntu igikorwa cy’Umusumbabyose gitangaje! 3Ku manywa y’ihangu ryumisha ibyo mu gasozi. 28Wakura he imbaraga zo kumukuza? kuko ari we gihangange. bayibonyemo amafi ahambaye n’ibi ndi bikoko biteye ukwabyo. hakaza ik ime kikabobeza. 14ni yo mpamvu iyo ibigega bye bifungutse. 22Nyuma ariko hagahita igicu kizanye amafu. umuyaga wo mu majyepfo urahuha. nimwongere imbaraga zanyu. 5Uhoraho wariremye ni igihangange. kandi aho rinyura ryihuta rihayoborwa n’ijambo rye. ni Umutegetsi bidasubirwaho. maze urwererane rwarwo rukanyura amaso. kubonekera igihe cyako. ububasha bwe buratangaje. ni imitako imurika mu ijuru ry’Uhoraho. 18Akwiza urubura. ugatwika ubutayu. agasumba ibiremwa bye byose. ibihu biyoyoka nk’inyoni. ugasanga amazi akomeye nk’urutare. 16bKu bushake bwe. rugahongobokera ku butaka nk’i sanane. kukaba ikimenyetso gihoraho. cyakora muri make: «Ni we maze byose». Ibindi byiza bitatse ikirere n’isi 13Ni we utegeka urubura kugwa. akorakoranya ibicu. mumurate uko mubishoboye. akohereza imirabyo. n’abamwubaha abaha ubuhanga. 21Hari n’undi muyaga usatura imisozi. uburyo kugenda kwiyongera kunagabanuka bira tangaje. ni inyenyeri zakirana. n’ubwo asumba kure ibisingizo byo se! Mu kumutaka. ni nde wahangara ubushyuhe bwaryo? 4Bacanira itanura kugira ngo umuriro ugurumane. 31Ni nde wamubonye ngo amuvuge? Ni nde wamurata nk’uko bikwiye koko? 32Hari n’ibindi byinshi byihishe biruta ibyo twavuze. bya binyarumuri bibengeranira m u kirere. 27Twashobora kubitindaho. amazi akareka gutemba agahinduka nk’ib uye. rwabanzwe n’ibiganza by’Umusumbabyose. 23Nk’uko yabifatiye umugambi. rigahuma amaso. ihinda umushyitsi. 29Uhoraho aratinyitse. ntimunanirwe. 17aijwi ry’inkuba ye ritigisa isi yose. 9Uburanga bw’ijuru. 11Jya witegereza umukororombya ushimire Uwawuremye. maze ayishyiramo ibirwa. bubikesheje Uhoraho. ntimuzagera ubwo murangiza . 7Ukwezi ni ko kuranga ko iminsi mikuru yegereje. maze ibyo baturondoreye bikadutangaz a cyane: 25Ibyababayeho ni akataraboneka kandi birahimbye. ukayogoza imirima nk’umuriro . kuko ibyo tubona ari igice g ito cy’ibikorwa bye. 8Ni ko amezi akomoraho amazina yayo. ariko ntashira ararekwa. yahosheje inyenga ngari. ni ko kuyobora ingabo zose zo mu ijuru. 6Ukwezi na ko. kugatandukanya ibihe. 12uzengurutsa ijuru uruziga rw’ikuzo. ryakohereza imirasire yar yo. usanga ufite ubwiza butangaj e. aho amazi ari hose bikagenda bityo. 15Ku bw’imbaraga ze. na byo bikabyara amahindu. na za serwakira. guhita kugabanuka. rukamera nk’inyoni zimanukiye hasi. ariko izuba ritwika imisozi incu ro eshatu kurushaho. 30Nimusingize Uhoraho. 16aIyo imisozi imubonye. kandi nta bwo zita imyanya yazige neye. 26Nyamara ubwato bugera ku cyambu. aho ricaniriye hacumba icyokotsi. 20Umuyaga ukonje wo mu majyaruguru urahuha. maze ubukonje bukaruhindura nk’imigera y’amahw a. Mwene Siraki 44 . 17bkimwe n’inkubi y’uwo mu majyaruguru. 24Abagenda mu nyanja batubwira ububi bwayo. 33Koko rero Uhoraho yaremye ibintu byose. warubona rugwa ukumirwa. igihe habaye umwuzure. dore abantu baranzwe n’ineza. ayigabanya ya miryango cumi n’ibi ri. 2Uhoraho yabahaye ikuzo ryinshi. agakundwa n’Imana n’a bantu: Uwo ni Musa twibuka tumushimagiza. bandika n’ibisigo. 8Benshi muri bo basize izina ryamamaye. washimwe n’abantu bose. kandi bakiriho bari ishema rya rubanda. hanyuma ageragejwe asanganwa ubudahemuka. yongera kumwizeza imigisha ye. 13Urubyaro rwabo ruzabaho iteka. n’ikuzo ryabo ntirizasibangana.B. Henoki na Nowa 16Henoki yanyuze Uhoraho. 23Umugisha w’abantu bose n’isezerano rye. anamuhishu rira ku ikuzo rye. 11Ababakomokaho bakomeza umurage mwiza. amugira igihangange gitera abanz i ubwoba. kandi bakawigishanya ubwenge bwinshi. bahinduka nk’aho bat igeze babaho. n’ikoraniro rizamamaze igisingizo cyabo. kubera we. ari wo uranga n’urubyaro rwabo. 6 bari abantu bakize. 18Uhoraho akorana na we amasezerano y’iteka. Uhoraho yabikoranyirije ku mutwe wa Yakobo. 20Yakurikije amategeko y’Umusumbabyose. 15amahanga yose azataka ubuhanga bwabo. ku isi hagize igisigara. ba bakurambere bacu uko ibisekuru byab o byagiye bisimburana. ko umurage wabo uzava ku nyanja ukajya ku yindi. UBUHANGANGE BW’IMANA MU MATEKA YA ISRAHELI IGISINGIZO CY’ABAKURAMBERE 1Mureke dusingize abantu bacu b’ibyamamare. 3Barimo abategetsi mu gihugu cyabo. ukava no ku Ruzi ukagera ku mpera z’isi. ni we ubwoko bw’abantu b washibutseho. nuko avanwa mu bantu. 4Kubera ubwitonzi n’ubudahemuka bye. amuha amategeko agenewe umuryango we. . kubera se Abrahamu. amuhitamo mu bantu bose. kandi bakibera iwabo mu mahoro. k o izabagwiza nk’umukungugu wo ku butaka. n’a magambo y’ubuhanga bw’inyigisho zabo. 10Nyamara ariko. 9Hari kandi n’abibagiranye burundu. kimwe n’abana babakurikiye. 17Nowa yabonyweho kuba indakemwa koko mu gihe cy’uburakari. bakayatoza n’abana babo. 2Uhoraho yamuhaye ikuzo ringana n’iry’intungane ze. kandi nta muntu n’umwe wigeze amur usha ikuzo. ariko amazina yabo azavugwa mu bisekuru byose . Uhoraho aramukuza imbere y’abami. bakagira n’ububasha bwinshi. ku buryo na n’ubu dushobora kubavuga ibigw i. n’ibyamamare kubera ububasha bwabo. Izaki na Yakobo 22Izaki na we amusezeranya atyo. 3Amagambo ye yahosheje ibyago byo mu Misiri. Ni bo bahanuriraga rubanda. kugira ngo hatazagira ikinyamubiri cy ongera kwicwa n’umwuzure. kandi amuha n’igihugu ho umurage. yaberekaniyemo ubuhangange bwe kuva kera na kar e. 12Ababakomokaho bibanda ku masezerano. abamukomokaho bakangana n’inyenyeri zo ku i juru. 14Imibiri yabo yahambwe mu mahoro. 21Ni yo mpamvu Imana yamurahiye kuzahera amahanga yose umugisha mu nkomoko ye. yagiciyemo imigabane. 7Abo bose bahimbajwe n’abo mu gihe cyabo. agirana isezerano na we. Abrahamu 19Abrahamu ni umubyeyi ukomeye w’amahanga menshi. ibikorwa byabo by’ubutungane ntibyiba giranye. yaramwiyeguriye. ibyo bibera ibindi bisekuru igit angaza. Mwene Siraki 45 Musa 1Mu bamukomokaho yiboneramo umugiraneza. barazimira nk’aho batabayeho. Iryo sezerano yarishinze mu mubiri we. 4bakayoboresha umuryango inama zikomeye. 5Bahimbye n’indirimbo zinogeye amatwi. Aroni 6Yakujije Aroni. maze asabire umuryango we imbabazi z’ibyaha. 21Ni koko. amurike ububani n’umubavu wurura ho urwibutso. 17Yamushinze amategeko ye. amuha n’amabwiriza y’Isezerano rye. we n’abamukomokaho. bahererekanye ubuherezabitambo bukuru ubuziraherezo.» Pineyasi 23Pineyasi. abatsembesha umuriro we ugurumana. 12Ku gitambaro cyo mu mutwe we. abantu ba Datani n’a ba Abiramu. umurage wa Aroni. maze Israheli imukesha ityo kubabarirwa ubuhemu bwayo. a riko umurage w’umwami wegukana umwe mu bahungu be. n’amayugi ya zahabu impande zos e. 22Ariko nta munani ahabwa mu gihugu. 11yawutatseho amabuye y’agaciro asharazwe nka kashe. kandi amurikire Israheli ku byo itegetswe. nta cyiza nk’icyo cyagaragaye. mwene Yese.5Yamwumvishije ijwi rye. bityo amahirwe yawo atazayoyoka. 7Yamushinze umurimo uzahoraho. amuha n’umusesuragituza ugenewe kumara impaka. 15Musa ni we wamweguriye Uhoraho. ni jye murage wawe n’umugabane wawe. abaterereza ibyago. Mbega imitako itangaje ikanakoranwa ubuhanga. 9Yamuhaye inshunda zo kuzengurutsa ku mwambaro we. 26Uhoraho nabashyire ubuhanga mu mutima. kandi bagatunganya umurimo w’ubuherezabitambo. amwambika ibimenyetso by’ubutware. ni we wa gatatu mu ikuzo. amuha amategeko imbonankubone . 19Uhoraho abibonye. n’umusanganyagituza. ntibihwema. wari intungane kimwe na Musa. n’uw’u muryango we. amugira umutware w’Ingoro. baha n’umur yango umugisha mu izina ry’Uhoraho. n’amakabutura . ikanogera amaso! 13Mbere ye. maze uko atambutse akarangira. bamugirira ishyari mu butayu. kugira ngo amurikire ituro Uhoraho. amusiga amavuta matagatifu. igihe cyose ijuru riza baho. nta munyamahanga wigeze kwambara nk’ibye. kuri yo hari handitsweho amazina y’imiryango yose ya Israheli. wo mu nzu ya Yuda. kuko yashishikariye kubah isha Uhoraho. baramurakarira bikabije. ukabamo n’amabuye y’ubufindo. ryanditseho ngo «U weguriwe Uhoraho». 18Abanyamahanga bamwivumbuyeho. kabiri ku munsi. wo mu nzu y a Levi. kugira ngo yigishe Yakobo Isezerano ry’Uhoraho. amuha n’umugabane. bose bararimbuka. nta mugabane agira mu muryango. kugira ngo itazagira ubwo yibagirana imbere y’Uhoraho. yarabimweguriye. maze nk’uko izina rye ribivuga. wo waherereka nyijwe n’urubyaro rwe rwose. n’abuzukuru be ubuziraherezo. kugira ngo we n’abamukomokaho bonyine. kugira ngo murebane ubutungane umuryang o we. yari intwari ku rugamba. uboshye mu budodo bwa zahabu n’ubw’umuhemba tuku tuku. amugabira ubuherezabitambo mu muryango we. Yasimbuye Musa ku murimo w’ubuhanuzi. 16Yamuhisemo mu bantu bose. keretse abana be. kandi yasizwe zahabu n’umubaji w’amabuye. amuha cyane cyane umugati akeneye wose. mbega imirimbo ihebuje. akaba n’umuvandimwe we. hamwe n’agatsiko ka Kore. 24Byatumye Uhoraho agirana na we isezerano ry’amahoro. 10Yamwambitse umwambaro mutagatifu. kugira ngo yigishe Ya kobo Itegeko rye. amugenera umuganura w’imbuto za mber e. n’ikanzu itatse. ntibyamunyura. bakazakorera Imana. mwene Nuni. kimwe n’abamukomokaho. kuko Uhorah o yamubwiye ati «Jyewe ubwanjye. yamutamirije ikamba rya zahabu. wakozwe n’abadozi. 14Ibitambo bye birashya bikayoka. ijwi ryayo rikumvikanira mu Ngoro. Yamwambitse imyambaro imubereye. amujyana mu gicu kijimye. kimwe n’ikuzo ryawo mu bisekuru byawo byose ! Mwene Siraki 46 Yozuwe na Kalebu 1Yozuwe. ya mategeko y’ubuzima n’ubumenyi. waboshywe mu budodo butukura n’ababijijukiwemo. amuha n’igishura cy’ikuzo. mwene Eleyazari. 20Yongereye ikuzo rya Aroni. Koko byamubereye isezerano rihoraho. kubera umujinya we mwinshi. yakomeje umutima we. yerekana ubutw . akanga kuva ku izima umuryango wasubiranyemo. bikabera ur wibutso abana bo mu muryango we. na Israheli ayitoze amabwiriza ye. 8Yamutamirije ububengerane bwinshi. barya ibitambo byatuwe Uhoraho. 25Nanone Uhoraho yagiranye isezerano na Dawudi. nk’uko twagejejweho ubwamamare bwabo. n’ibirura akabikinisha nk’abana b’intama. 8Abo bombi nyine ni bo bonyine barokotse ku ngabo ibihumbi magana atandatu zagen daga ku maguru. 8Mu bikorwa bye byose. akabangura inkota ayer ekeje ku migi! 3Mbere ye. bamutamiriza ikamba ry’ikuzo. nuko Uhoraho asura inzu ya Yakobo. maze Uhoraho Umugengabyose aramutabara. 2Mbega ngo arabona ikuzo ryinshi. 4Mbese. anamenye ko yarwanaga inta mbara atumwe n’Uhoraho. ni nde wamurushije kuba indatsimburwa? Koko. ibyo avuze bikerekana ko ar i umushishozi nyawe. 4Mu busore bwe se ntiyishe umuntu w’igihanyaswa. 10kugira ngo Abayisraheli bose babonereho. nuko umunsi umwe ukavamo ibiri? 5Yatakambiye Umusumbabyose Nyir’ububasha. zimugumamo kugeza mu za bukuru. ari na yo abamukomokaho bazatungaho umurage. babikesheje ababakomokaho bayitirirwa! Samweli 13Samweli yakundwaga n’Uhoraho. ahanura mu gihe cya Dawudi. 18maze atsemba abatware b’Abanyatiri. kandi igihe cya Musa. maze ababisha bamanutse. kugeza na n’ubu yarabaganje uruhenu. 9Uhoraho yahaye Kalebu imbaraga nyinshi. nuko binjizwa mu murage. 7Koko Yozuwe yumviraga Umushoborabyose. si we wategetse izuba rigahagarara.ari bwo gukiza intore z’Uhoraho. we. ni we wagabye ibitero mu ntambara y’Uhoraho. n’ibikomangoma byose by’Abafilisiti. mu gihugu gitemba amata n’ubuki. 3Yakinishaga intare nk’aho zabaye abana b’ihene. nigeze nyaga uwo ari we wese». aho ari mu gitaka arangurura ijwi. 17Uhoraho yavugiye mu bushorishori bw’ijuru. na Kalebu mwene Yefune. igihe yazunguzaga ibuye mu muhumetso. igihe arambuye ukuboko. hadutse Natani. agatsemba ubwirasi bwa Goliyati? 5Koko rero. igihe abanzi bari bamugose impande zose. atura igitambo cy’umwana w’intama. arabamenesha. 6Ni yo mpamvu bamuratiye ko yishe ibihumbi n’ibihumbagiza. yatsembye abanzi bari babakikije. ahanura atyo ko ubugome bw’umuryango buho ngerewe. Mwene Siraki 47 Natani 1Nyuma ye. ba bantu batararuye umut ima wabo ngo bitandukanye n’Uhoraho. Dawudi 2Nk’uko ibinure bikurwa ku gitambo cy’ubuhoro. 14Yaciraga rubanda imanza akurikije itegeko ry’Uhoraho. ati «Nta mutungo. Abacamanza 11Abacamanza na bo. agusha amahindu manini y’urufaya. bamaze kumenya ko amazina y abo y’ibirangirire acyubahirizwa. bakamushimira imigisha Uhoraho amuhunze. arabatsemba. ubwo bihagararagaho imbere y’ikoraniro. 6Yozuwe agwa gitumo abanzi. maze umuryango akawukiza atyo iki mwaro. ni ko Dawudi yatoranijwe mu bana ba I sraheli. 15Ubudahemuka bwe bwerekanye ko ari umuhanuzi w’ukuri. yarahiriye imbere y’Uhoraho. yerekanye ko ari i ndahemuka. emwe habe n’inkweto. yashimiraga Nyir’ubutungane. nuko akaboko ke k’iburyo karakomera . ijwi rye rirahinda nk’inkuba. hari ubwo yongeye guhanura. kugira ngo amahanga akangaranywe n’intwaro ze zikomeye. ubwo abanzi be bari bamugose impande zose. kandi umuryango we usubirana ububasha. asiga amavuta abatware b’umuryango. kandi bagahosha imyivumbagatanyo yabo. yatakambiye Uhoraho Umusumbabyose. akarata Umusumbabyose mu magam . tujye tubibuka tubashime! 12Amagufa yabo aho ari mu mva nasabagizwe n’ibyishimo. 19Ajya gupfa. ahashya abanzi bamurwanyaga. atangariza umwami ko agiye kurimb urwa. 16Yatakambiye Uhoraho Umusumbabyose. 7Koko rero. nuko habura n’umw e umushinja. maze atuza Israheli mu murage wayo. maze atsemba umurwanyi ukomeye. amutuza mu misozi miremire y’igihugu. ko gukurikira Uhoraho birimo agaciro gakomeye. arimbura ababisha be b’Abafilisiti. bak abuza umuryango gucumura. yashinze ubwami. n’uwo yari amaze gusiga amavuta y’ubutware. akaba umuhanuzi we. 20Amaze gusinzira. wabayeho mu ihirwe abikesha se. 9wowe wajyanywe mu gicu cy’umuriro. kandi amutegurire urusengero ruzahorah o. irabashegesha. 3Ku bw’ijambo ry’Uhoraho yabujije imvura kugwa. na Dawudi ntiyamwima abamukomokaho. yateye Israheli gucumura. ukagenda mu igare ritwawe n’amafarasi agurumana. 4Mbega Eliya. usebya ubwoko bwawe. 25Koko rero birutse inyuma y’icyitwa ikibi cyose. aza ameze nk’umuriro. ku bw’ijambo ry’Umusumbabyose. ibirori birushaho guhimbazwa. n’intebe y’ikuzo muri Israheli. 17Isi yose yatangariye indirimbo. 10Iminsi mikuru yarayubahirije bitangaje. n’Imana imuha ituze impande zose. wahunitse zahab u nk’aho yabaye itini. ngo ibitangaza byawe biraguhesha ikuzo! Ni nde wakwiyemera ko ameze nkawe? 5Wowe wazuye umuntu wapfuye. 19Nyamara wishinze abagore. bityo amazu ya Y akobo agasubirana. bagasing iza izina ritagatifu ry’Uhoraho. 24Yerobowamu. kandi ukomeza gukundirwa ko uri umunyama horo. kandi amanura umuriro wo mu kirere i ncuro eshatu zose. imigani n’inshoberamahanga byawe. kugira ngo batere indirimbo zi nogeye amatwi. abitewe n’urukundo afitiye Uwamuremye. n’ukuntu buri ki bazo ukibonera igisubizo. ukamukura ikuzimu. n’abahanuzi kugira ngo bagusimbure. umubiri wawe utwarwa n’irari. cyangwa ngo arimbure ubwoko bw’uwamukunze. 8wowe wasize amavuta abami ngo bamuhorere. mu izina ry’uwo bita Imana ya Israheli. 21Nuko igihugu kigabanyamo kabiri. ayobora Efurayimu mu nzira y’icyaha. ntagire n’ubwenge: ari we Robowamu wateye umuryan go wose kwivumbagatanya. 7wowe wumviye kuri Sinayi imiburo y’Uhoraho. 9Yashyizeho umutwe w’abaririmbyi imbere y’urutambiro. bara shavura kubera ubusazi bwawe. yaririmbaga n’umutima we wose. kuko natwe twese tuzabaho . kugira ngo ucubye uburakari bw’Uho raho butaragurumana. 14Mbega ukuntu mu busore bwawe wari umunyabuhanga. 2Yabaterereje inzara. 6wowe wagushije abami mu kangaratete. kugeza ubwo bikururiye igihano. 13Salomoni yategetse mu gihe cy’amahoro. uteza uburakari ku bana bawe. kimwe n’abasinziriye mu rukundo. ngo yibagirwe na rimwe mu magambo ye: ntiyatsembye abakomoka ku uwo yitoreye. Salomoni 12Yazunguwe n’umwana we wuzuye ubumenyi. ariko mu bamukomokaho asiga umuntu w arushaga ubusazi umuryango wose. 11Hahirwa abazakubona. amuha iseze rano rya cyami. Ibyaha byabo byariyongereye ku buryo bajyanywe bunyago kure y’igihugu cyabo. umubare wabo uragabanuk a. n’abikuza ukabimura mu buryamo bwabo. no kugira ngo ababyeyi biyunge n’abana babo. maze muri Efurayimu havuka ingoma y’indakoreka. wuzuye ubwenge boshye uruzi r usendereye! 15Ubuhanga bwawe bwakwiriye isi. Ahubwo Yakobo yamuhaye agasigisigi. kubera ishyaka rye. kuva mu museso urusengero rukarangira.bo amusingiza. amukomereza ububasha ubuziraherezo. Robowamu na Yerobowamu 23Nuko Salomoni arapfa asanga abasekuru be. Mwene Siraki 48 Eliya 1Nyuma hadutse umuhanuzi Eliya. 22Nyamara Uhoraho ntadohoka ku mpuhwe ze. ukahumvira imigambi ye y o guhana. 20Wandavuje ikuzo ryawe. 11Uhoraho yamukijije ibyaha bye. kugira ng o amwubakire Ingoro izitirirwa izina rye. 10wowe wavuzwe mu miburo yerekeye ibihe bizaza. urundarunda feza nk’ibyuma bisanzwe bakoranya. ijambo rye ritwika nk’ifumba i gurumana. kuri Horebu. 16Izina ryawe ryageze no mu birwa kure. mwene Nabati. uyuzuza imigani yawe y’inshoberamahanga. 18Mu izina ry’Uhoraho Imana. 9yavuze kandi n’ibya Yobu . izuba ryigeze gusubira inyuma. ibikorwa bye biba akatar aboneka. Abami n’Abahanuzi bo hanyuma 4Uretse Dawudi. avuga n’ibintu byihishe mbere y’uko bib a. abami ba Yuda baciy e ku itegeko ry’Umusumbabyose. nk’u ko Yeremiya yari yarabihanuye. nasabagizwe n’ibyis himo. Hezekiya na Yoziya. 2Ni we washoboye kugarura umuryango. . kugira ngo arandure. no kugira ngo yubake kandi atere im buto. maze yubaka ibigega by’amazi. 19Ubwo rero. Igihe cyose yabayeho. we muhanuzi weguriwe Uhoraho akiri mu nda ya nyina . nyuma y’ibihe by’ubuhemu. asenye kandi atsembe. afite ubwirasi bukabije. . ndetse amaze no gupfa. abikesha ubudahemuka n’ukwizera bamutoj . 23Mu gihe cye. 24Ku bw’umwuka w’Uhoraho yabonye amaherezo y’ibihe: yahumurije imbabare z’i Siyoni. abandi bongera ibyaha byabo. na bo baratereranwa. bagatatanirizwa ku isi yose. Umumalayika we arabatsemba. kugeza ubwo bajyanywe bunyago kure y’igihugu cyabo. Elisha yahise asenderezwa umwuka we. Mwene Siraki 49 Yoziya 1Urwibutso Yoziya yasize ni nk’imibavu ihumura neza. atsimbarara ku nzira za se Dawudi. imitima n’ibiganza byabo biradagadwa. Nuko Nyir’ubutungane aho ari mu ijuru ahita abumva. Hezekiya 17Hezekiya yazitiye umugi we. igihe imwiyerekeye hejuru y’igare ritwaw e n’Abakerubimu. Ubuhemu n’igihano 15Ibyo byose ariko ntibyatumye umuryango wihana. 20bambaza Uhoraho Nyir’impuhwe. 10Naho abahanuzi cumi na babiri. 18Mu gihe cye. yohereza umufasha we wo mu ngando. 6Abanzi batwitse umugi watoranijwe. 25atangaza ibizaba kugeza ku ndunduro yabyo. ikuzo ryabo ryegurirwa igihugu cy’am ahanga. yateguwe n’umuntu wabizobereyem o. Izayi 22Koko rero Hezekiya yakoze ibinyuze Uhoraho. 3yerekeza umutima we kuri Uhoraho. wari ikirangirire akamenywaho guhanura ukuri. 21Yarimbuye ingando z’Abanyashuru. 7Nyamara abe bari bamutoteje. wakurikije muri byose inzira y’ubutungane. nta bwo bicujije ibyaha byabo. Elisha 12Eliya amaze kuzimirira mu gicu cy’umuriro. 5Ububasha bwabo bwarayoyotse. acukura urutare akoresheje icyu ma. . arag enda atera Siyoni. 16Iwabo hari hasigaye abantu bake cyane. aho ari mu mva. atsemba amahano y’abagomeramana. bamwerekejeho ibiganza. umurambo we wakomeje guhanura. nta mutware n’umwe wamuhungabanyije. nta n’umuntu wigeze amusi mbura. na nyuma y’urupfu rwe. Bamwe muri bo bakoze neza.nta shiti. 14Mu buzima bwe yakoze ibitangaza. 13Nta kintu na kimwe cyamunaniraga. bategekwa n’umutware wo mu nzu ya Dawudi. 8Ezekiyeli ni we wabonekewe n’ikuzo ry’Imana. abandi bose barahemutse. Abamuvuga bose abaryohera nk’ubuki. abakirisha ikiganza cya Izayi. buhabwa abandi. Senakeribu yarahagurutse. umwami ahabwa kuramba ari we abike sheje. nk’indirimbo mu birori banywamo divayi. nk’uko yari yarazeretswe n’umuhanuzi Izayi. atoza rubanda gutungani ra Imana. bagira imibabaro nk’iy’umugore uri ku nda. wubatswemo Ingoro. kuko bahumurije Yakobo bakamurokora. bayogoza amayira yawo. awuyoboramo amazi. amagufa yabo. cyangwa nka lisi iteye ku nkombe y’amazi. 21Nuko. bituma azitiza umugi inkut a zikomeye. akamera nk’igikombe gikoze muri zahabu iyunguru ye. kuko ari we wajyanywe akuwe ku i si. akaba n’Imana Isumbabyose. 8Yari ameze nk’iroza ku rugaryi. bose bakongera kunama. cyangwa nk’ukwezi kwazoye. 16Semu na Seti bahawe ikuzo mu bantu bose. n’abahari bose bamaze kumuramya no kumusingiza. kugira ngo bahabwe umugisha w’Umusumbabyose.e. urugaga rw’abavandimwe be rumukikije. 11Mbega ukuntu yaberwaga iyo yambaraga ikanzu ye y’ibirori. mu ndirimbo z’urufaya kandi zinyu ra amatwi. bubatse Ingoro bundi bushya. wabaye umutware w’abavandimwe be n’ink ingi y’umuryango we. agasub izaho inzugi n’ibihindizo. kugira ngo ise nge Umutegetsi wayo. 9Yari nk’ububani bwakira mu cyotezo. n’umukororombya uri mu bicu by’ikuzo. 4Yari ashishikajwe no kurinda umuryango we kurimbuka. cyangwa nk’umuzonobari ugera mu bicu. 15Nta n’undi muntu kandi wavutse asa na Yozefu. bakoma aka mo. agasubiranya amazu yacu. kuge za ubwo imihango y’Uhoraho irangira. Zorobabeli na Yozuwe 11Umuntu yarata ate Zorobabeli. 18Abaririmbyi na bo bakamusingiza mu majwi yabo. ubuzima bwe bwose yabumaze akomeza urusengero. ariko Adamu ni we rudasumbwa mu birem wa byose. kugira ngo Umusumbabyose ajye abibuka. yari ameze nk’umuzeti uhunzeho imbuto. imp umuro yayo ikanyura Umusumbabyose. ikibuga cyose cyasenderaga ikuzo! 12Abaherezabitambo bamuzaniraga inyama z’ibitambo. mwene Oniyasi. akamera n k’imyaka yo muri Libani ku mpeshyi. kandi gitatseho amabuye y’agaciro y’amoko yose. 7agasa n’izuba ribengerana hejuru y’Ingoro y’Umusumbabyose. naho we yabaga ahagaze hafi y’umu riro wo ku rutambiro. kandi ashimishwe no kuvuga Izi na rye. 20Ubwo Simoni akamanuka. 10Koko. 17Nuko imbaga yose ikihutira gupfukama. 3Mu gihe cye ni ho hacukuwe ikigega cy’amazi cyari gifite ubugari nk’ubw’inyanja. 16Nuko bene Aroni bagatera impundu. yatunganyaga imihango mitagatifu yo ku rutambiro. 13Nehemiya na we. umuherezabitambo mukuru 1Simoni. kandi n’amagufa ye yarubahirizwaga. 13Abo ni bene Aroni mu ikuzo ryabo. 5Mbega ikuzo yabaga afite iyo yasohokaga mu rusengero. aramburiye ibiganza ku mbaga yose y’Abayisraheli. agatamiriza imitako ye ! Iyo yazamukaga agana urutambiro. 12cyangwa Yozuwe. igakoza umutwe ku butaka. we wubatse inkuta zacu zasenyutse. We Mushoborabyose. zishyigikiye ikibuga cy’Ingoro. u muryango wose wa Israheli ubareba! 14We rero. 19Imbaga igatakambira Uhoraho Umusumbabyose. akamurikira Umusumb abyose kandi Nyir’ububasha amaturo amugenewe. mwene Yosedeki? Bombi mu gihe cyabo. Mwene Siraki 50 Simoni. UMWANZURO . boshye ingemwe z’amasede ri muri Libani. akarang urura ijwi kugira ngo abasabire umugisha w’Uhoraho. Isubiramo 14Ku isi nta kiremwa kigeze kireshya na Henoki. akikijwe n’umuryango we! 6Yari ameze nk’inyenyeri yo mu rukerera rwagati mu gicu. igasenga imbere ya Nyir’impuhwe. cyangwa ibiti by’umukindo. bazaniye amaturo Uhoraho mu biganza byabo. 2Ni we wubatse inkuta zikomeye kandi ndende. tumwibukaho byinshi. bakavuza impanda zikoze mu cyuma. wari nka kashe mu kiganza cy’iburyo. akaminjagira divayi hasi ku rutambiro. bazamura urusengero rweguriwe Uhoraho. 15Yaramburiraga ikiganza ku nkongoro. umuherezabitambo mukuru. ni we wasannye Ingoro igihe yar i akiriho. rugenewe ikuzo ridashira. Umwami w’ikirenga. Umugambi w’umwanditsi 27Iki gitabo gikubiyemo inyigisho z’ubwenge n’iz’ubumenyi. Mana Mukiza wanjye. uzayakurikiza. Uhoraho. naharaniye icyiza. ndamub ura! 8Ni bwo rero nibutse imbabazi zawe. maze nicuza ibyo ntarabumenyaho. kuko urumuri rw’Uhoraho a ri rwo ruzamuyobora inzira. Mu maso y’abanzi banjye waranshyigikiye. mpita mbuhabwa. nenda gupfa. unyarura mu muriro ntari nacanye. wakwije hose nk’imvura ubuhanga bumuri mu mutima. maze urankiza. 29Koko rero. ngashimira izina ryawe. kugira ngo undinde urupfu. Uhoraho Mwami. undinda kuyoba kandi undwanaho mu bihe bibi. 28Hahirwa umuntu uzahora azirikana aya magambo! Nuyabika mu mutima. no mu uw’amagambo y’abanyabinyoma. ndashaka kugusingiza. 18None rero niyemeje kubukurikiza. azagira imbaraga muri byose. mbura uwantabara. Nibutse ko ukiza abakwiringira. no mu magorwa menshi nagize. 6rukanansebya ku mwami. unkura mu maboko y’abampigira. ku buryo nari negereye amarembo y’ikuzimu. ikaba ikorera hose ibitanga za. Abafilisiti. kandi nzakomeza mbusabe igihe cyose nzaba nkiri ho. nashakishije ubuhanga mu isengesho ryanj ye. ngira nti «Uri Data! Ntuntererane mu minsi y’amagorwa. inta mbwe yanjye yanyuze inzira iboneye.» 11Isengesho ryanjye wararyakiriye. nshatse uwamfasha mu bantu. kuva mu ntangiriro niy emeje kubukurikiza. maze kwisukura mbugeraho. 20Nabwerekejeho umutima wanjye. 14mbusaba ndi imbere y’urusengero. nanjye nzamuha ikuzo. Nigeze kugera kure. ni yo mpamvu ntazatereranwa. cyanditswe na Yezu mwene Si raki. kandi igihe tukiriho ijye iturokora! Ibihugu bitatu umwanditsi adakunda 25Hari ibihugu bibiri umutima wanjye wazinutswe. 10Natakambiraga Uhoraho. maze muri iki gihe turimo isakaze amahoro muri Israheli ubu n’iteka ryose! 24Impuhwe nizitugumemo ubudatezuka. nerekeje ibiganza byanjye ku ijuru. nakurikije amategeko ku buryo bunonosoye. ukabagobotora mu nzara z’ababisha. nkarata izina ry’Uhoraho! Umwanditsi aratugira inama yo gushyigikira ubuhanga 13Nkiri muto. 17Nungutse byinshi ari bwo mbikesha. 9Nuko aho ndi ku isi ndagutakambira. Mwene Siraki 51 Indirimbo yo gushimira 1Ndashaka kugushimira. mbere y’uko ngenda ibihugu. n’icya gatatu ndetse kitari n’igihu gu! 26Abo ni abatuye ku musozi wa Seyiri. 7Nari nagoswe impande zose. ikita ku buzima bwacu kuva tukiri mu nda y’abatubyaye. kandi ikatugirira impuh we zayo. 23Yo ubwayo nidusenderezemo ibyishimo. 15Umutima wanjye wishimiye ururabo rwabwo. nzakuririmbira ngushimira. bityo sinzakorwa n’ikimwaro. 19Narwaniye gutunga ubuhanga. 3Ku bw’impuhwe zawe nyinshi n’izina ryawe ry’igihangange. ngo mbure unkiza natewe n’abirasi. urandokora. undinda ururimi rwandujwe n’ibinyoma. 4Wankuye mu ziko ryancuraga umwuka. . kuva mu buto bwanjye narabukurikiye. sinzahwema kura ta izina ryawe. Uwampaye ubuhanga. n’umuryango w’ibicucu utuye i Sik emu. 2Wambereye inkunga n’ubuhungiro. 12Ni yo mpamvu nzagushimira nkagusingiza. wankijije ibikomere by’abashak a kunyica. 5umvana mu nyenga y’ikuzimu. wa Eleyazari w’i Yeruzalemu.Isengesho ryo gushimira 22None rero. nuko mbiboneramo ubumenyi bwinshi. hamwe n’ibikorwa wakoze kera. rumeze nk’iseri ry’imbuto z’umuzabibu. 16Nabaye ngitega amatwi. umubiri wanjye uwubuza kugwa mu mutego w’akarimi ga sebanya. uzahabwa ubuhanga. nimusingize Imana yaremye ibintu byose. mwakungikanya amasengesho. muharanire ubutabera. nimunyegere. Israheli igomera Uhoraho 2Umva. ariko Israhe li yo nta cyo izi. tuburane! N’aho ibyaha byanyu byatukura nk’indubaruba.21Umutima wanjye washishikariye kubushaka. wa muryango we wuje ubugome. mwisukure. ay’intama n’ay’amasekurume. maze kubihaga. twari kuba ak a Sodoma. nyamara niboneye ikiruhuko kirambye. Ngubwo ubuhanga bwa Yezu. iya Akhazi n’iya Hezekiya. amaraso y’ibimasa . muzung uka zahabu itagira ingano. 9Iyo Uhoraho. 29Umutima wanyu nunezezwe n’impuhwe z’Uhoraho. kuko aho muzabu sanga ari hafi. imigi yanyu ikongorwa n’umuriro. sinkibishaka! 12Iyo muje kunshengerera. Nta kiri kizima mu gihugu cya Yuda 4Uragowe! Wa gihugu we cy’abacumuzi. mwebwe mukomeza gukabya ubwigomeke? Umutwe wanyu wose urarwaye. atajya kuturokoramo bamwe bahonotse. bana b’inkozi z’ibibi! Mwimuye Uhoraho. sinyatege amat wi. 30Nimukore umurimo mushinzwe hakiri kare. murenganure urengana. nimubugeraho. muze muture mu nzu y’ubumenyi. tukamera nka Gomora. nimumvane imbere ibikorwa bibi byanyu. 15Iyo muntegeye ibiganza. ndetse mubutangeho feza nyinshi. bitarapfukwa cyangwa ngo byogesh we amavuta. 24Ni kuki muvuga ko mwabubuze. bwoko bw’abagirana bi. muhinyura Nyirubutagatifu wa Israheli. IBURIRWA RYA YERUZALEMU NA YUDA 1Ibyo Izayi mwene Amosi yabonye byerekeye Yuda na Yeruzalemu ku ngoma ya Oziya. kandi ntimugaterwe isoni no kumusingi za. umuryango wanjye nta cyo witaho. ndabakuza. ibikomere bivirirana. iminsi mikuru ivanze n’ubugome. nta hakiri hazima: ahubwo ni inguma ns a. kuko bindemerera. ariko bo barangomera! 3Ikimasa kimenya nyiracyo. nzarwifashisha mukuze. Imboneko z’ukwezi. . mwe batware ba Sodoma. abami ba Yuda. mbima amaso. mbese nk’umugi ugoswe n’ingabo. maze umutima wanyu uhabwe ubumenyi. nkaba ntagishoboye kubyihanganira. none naronse umutungo uhebuje. 8Umwari wa Siyoni asigaye ameze nk’akaruri kari mu mizabibu. none gitsiratsijwe nk’ikigaruriwe n’ingabo z’ahandi. 23Mwebwe ab’injiji. ni nde uba yababwiye kuza kumvogerera Ingoro ? 13Nimusigeho kuzana amaturo y’imburamumaro. Ubuyoboke bujyana n’ubutabera 10Nimwumve ijambo ry’Uhoraho. kuko ibiganza byanyu byuzuye amaraso. bantu ba Gomora ! 11Uhoraho avuze atya: Ibitambo byanyu bitagira ingano bimbwiye iki ? Ibitambo bitwikwa bya za rugeyo n’urugimbu rw’inyana. 6Kuva mu bworo bw’ikirenge kugera ku mutwe. bitarakandwa. bizahinduka urwererane nk’urubura. 26nimuce bugufi mubwiremeke. 16Nimwiyuhagire. mumutera umugongo! 5Murashaka se kandi ko babahana bate. 28Nimushakashake ubumenyi. tega amatwi! Uhoraho avuze atya: Nareze abana. iya Yotamu. ampa ururimi. n’indogobe ikamenya aho irira kwa shebuja. Umugaba w’ingabo. ngaho nimuburonke nta kiguzi. ameze nk’indaro iri mu murima w’amadegede. mutege amatwi inyigisho y’Imana yanyu. kandi muheruk ire aho kugira nabi! 17Nimwige gukora ikiri icyiza. 18Uhoraho avuze atya: Nimuze. kandi imitima yanyu ibufitiye inyota ikabije? 25Nabumbuye umunwa ndavuga. mutabare umupfakazi. Izayi 1 I. ibisebe. 7Igihugu cyanyu cyahindutse amatongo. 22Uhoraho yarampembye. amasabato n’andi makoraniro. singis hobora kubyihanganira! 14Imboneko z’ukwezi n’ibirori byanyu ndabyanze. 27Nimwirebere namwe: sinavunitse bikabije. murwa ne ku mpfubyi. abanyamahan ga barabanyaga igihugu mubareba. n’umutima wanyu umeze nabi. wa juru we! Nawe wa si we. mwene Siraki. maze igihembo cyanyu azakibahe igihe n ikigera. umwotsi wayo narawuzinutswe. amacumu yabo bayacuremo ibihabuzo. Uwo ni U horaho ubivuze. ntibazongera ukundi kwiga kurwana. Ihanga ntirizongera gutera irindi inkota. 27Siyoni izarokorwa n’ubutabera. mumwazwe n’ubusitani bwanyu bwabash imishaga. umuryango wawe: abapfumu babo bariyongereye. kandi habure ubizimya. wihishe mu mukungugu. tugendere mu rumuri rw’Uhoraho. bangan a n’ab’Abafilisiti. umunsi w’imanza 6Watereranye inzu ya Yakobo. 23Abatware bawe ni abagome n’ibyitso by’abajura. 3Abantu b’ibihugu byinshi bahaguruke. 7Igihugu cyabo cyuzuye feza na zahabu. imbere y’icyakozwe n’intoki zabo. byerekeye Yuda na Yeruzalemu. 14ku misozi yose miremire no ku tununga twose twishyize ejuru. ubutungane ariho bubarizwa. 28Abagome n’abanyabyaha bose bazavunagurirwa icyarimwe. ubukungu bwabo ntibugereranywa. Umugaba w’ingabo. nshongeshe uruhumbu rukuriho. Umunsi w’Uhoraho. naho ubundi ntuzabababarira. 2Mu bihe bizaza. 15ku minara miremire yose no ku nkike yose icinyiye. 10Jya mu masenga. yiboneje kandi akishyira ejur u. utinye Uhoraho n’ububengerane bw’ikuzo rye. Umurwa udahemuka. abikuza bacishwe bugufi: uwo munsi hakuzwe Uhora . 25Nzakugaruraho amaboko yanjye. n’abanyamahanga benshi babivanzemo. Umugaba w’ingabo. uganje ubutabera. ntibarenganura imfubyi kandi ntibumva amaganya y’umupfakazi. 26Nzahindura imico y’abacamanza bawe bamere nka kera. maze bagacishwa bugufi. 9Bazagomba kwiyoroshya. avuze atya: Muragowe! Kuko nzaruhuka nihimuye abandwanya. akiranure abantu b’ibihugu byinshi. umwibone n’uwikuza. 4Azacira amahanga imanza. Nuko amahanga yose agende awugana. umugi wari indahemuka. 31Umunyambaraga azahinduka ubusabusa. 8Igihugu cyabo cyuzuyemo ibigirwamana. bose bagakurikiran a ruswa . n’abajyanama bawe bamere nko m u ntangiriro. bagapfukama imbere y’icyavuye mu biganza by abo. ku Ngoro y’Imana ya Yakobo. wo gucira imanza umun tu wese w’umwirasi. mugakomeza kuganda. nzabahore. ibyo akora bibe nk’agashashi k’umuriro. Inkota zabo bazazicuramo amasuka. nimuze. cyangwa nk’ubusitani butagifite amaz i. 24Ni cyo gitumye Nyagasani. tuzikurikire. bizererana nk’ubwoya bw’intama. 11Ubwibone bw’abantu buzacogozwa. yigeneye.Naho niba byatukuraga nk’umuhemba. none ukaba wuzuye ubwicanyi? 22Feza yawe yahindutse uruhumbu. 16ku mato yose y’i Tarishishi no ku bwato bwose bw’agaciro gakomeye. 30kuko muzamera nk’umushishi w’amababi yumiranye. cyuzuye k andi n’amafarasi. maze uzitwe Umugi w’Ubutabera. amagare y’intambara ntagira umubare. abimura Uhoraho bazarimbur we. divayi yawe nziza ihinduka amaganura. 12Kuko hazabaho umunsi. hari ubwo umusozi w’Ingoro uzashyirwa ku kanunga usumbe imisozi y ose. tujye ku musozi w’Uhoraho. bavuga bati «Nimuze tuzamuke. Azatwereka inzira ze. 17Ubwibone bw’abantu buzacogozwa. inkota ubwayo ni yo izabarya. no ku mishishi y’i Bashani yose. bakunda amaturo.» Ni byo koko. nguhanagureho ubwa ndure bwawe. Umunyembaraga wa Israheli. Izayi 2 Amahanga yose azagana Yeruzalemu 1Ibyo Izayi mwene Amosi yabonye. muntu acishwe bugufi. Ibiti by’ibimana bigomba kuvaho 29Muzakozwa isoni bitewe n’imishishi mwakundaga. Imana izahumanura Yeruzalemu 21Ni ko ye. waje kugwa ute mu bwiyandarike. 19Niba kandi mwemeye kumvira. 5Nzu ya Yakobo. kandi abanzi banjye. maze b yose bigurumanire hamwe. i Yeruzalemu hagaturuka ijambo ry’Uhoraho. Uhoraho. amategeko ava i Siyoni. 13Uwo munsi ukazaba no ku masederi yo muri Libani. muzarya ku byiza byeze mu gihugu. abikuza biyoroshye: uwo munsi hakuzwe Uhoraho we nyine. abahindutse bayo bakizwe n’ubutungane. 20Naho niba mubyanze. ubwo azaba aje gukangaranya isi. 11umugome agushije ishyano. umut indi asuzugure umunyacyubahiro. umucamanza n’umuhanuzi. kandi mukanyukanyuka abakene?» Uwo ni Nyagasani Uhoraho.ho wenyine. udutambaro bazinguriza ku mutwe n’amakamba. maze bimyore uruhanga rwa bo. kuko izanezezwa n’imbuto z’ibikorwa byayo. 4Nzabaha abasore ho abatware. ud ukureho ikimwaro. ziganye. urenganywa n’umwana. n’ububeng erane bw’ikuzo rye. ubwo azaba aje gukangaranya isi. 22imyambaro y’umunsi mukuru. 18maze ibigirwamana byose bishirire icyarimwe. intwari zawe zigwe ku rugamba. Abapfakazi b’i Yeruzalemu 25Abagabo bawe bazamarwa n’inkota. ibishura. bakagenda bagamitse amajosi. umujyanama. 19amasa ro. Izayi 4 1Uwo munsi. bica am aso. ntibakibihisha. byari byarakorewe gusengwa . batinya Uhoraho. 2abagomwe intwari n’umutabazi. ibitare n’ibitambaro byo mu mutwe. ugategekwa n’abagore! Muryango wanjye. nt a n’umwambaro: ntimushobora rero kungira umutware wa rubanda!» 8Yeruzalemu iradandabiranye. imicuzo y’abakene. arahagaze ngo ashinje amahanga. abagore barindwi bazihambira ku mugabo umwe. ahari inweri hazaba ibih aranjongo.» . Abagore b’abibone b’i Yeruzalemu 16Uhoraho avuze atya: Kubera ko abakobwa b’i Siyoni bishyize ejuru. kandi mubitse mu mazu yanyu. imyitero n’amasakoshi. umwe arenganye undi. imyek o n’impigi. naho Yuda iratembye. 9Imisusire yabo ni yo ibashinja. abagutegeka barakuyobya. ariko nibura dushobore kwitirirwa izina ryawe. umunyabukorikori n’umuhanga mu by’ubush itsi. bazategekwe n’abana bato! 5Abantu bazagirirana nabi. 17Nyagasani azateza ibihushi imitwe y’abakobwa b’i Siyoni. batinya Uhoraho. imyenda inyerera isimburwe n’ibigunira. ugizwe gusa n’akuka ko mu zuru! Hari akandi gaciro agira? Izayi 3 Ubutegetsi budafashe i Yeruzalemu 1Dore Nyagasani. bacinya amayugi bambaye ku maguru yabo. bakakunyuza inzira itaboneye! 13Uhoraho arahagurutse ngo ace urubanza. imikandara iboshye. 21impeta zo ku ntoki n’izo ku zuru. iwanjye nta mugati. 19Bazinjira mu masenga yo mu bitare no mu myobo y’ikuzimu. 3umukuru w’ingabo n’umunyacyubahiro. amashati y’ubwoya. umweko uhinduke umugozi. 6Umuntu azafata umuvandimwe wo mu nzu ya se. Nibigorerwe! Bo bikururiye amakuba. Amagambo n’ibikorwa byabo bibangamira Uhoraho. 10Nimuvuge muti «Intungane irahirwa. Umugaba w’ingabo ubivuze. Imana. azima Yeruzalemu na Yuda inkunga iyo ari yo yose. Umugaba w’ingabo. 14Uhoraho agiye gucira imanza abakuru n’abatware b’umuryango we: «Ni mwebwe mwayogoje umuzabibu murawutsemba. 23indorerwamo.» 12Muryango wanjye. uzicare mu m ukungugu. 24Umubavu uzasimburwa n’umunuko. 15Ni iki gituma mushikamira umuryango wanjye. tuniyambike. bamubwira bati «Tuzatungw a n’ibikorwa byacu.) 21Bazajya kwihisha mu masenga no mu myobo yo mu bitare. 20(Uwo munsi ibigirwamana byabo bya feza n’ibya zahabu. utubere umutware. inigi n’ibirezi. 20ingori n’imikufi. kandi muri ubwo butindi. umwana akangaranye umusaza. ahari uburanga hahinduke inkovu y’icyasha. abime icyitwa umugati n’amazi cyose. beruye ibyaha byabo nka Sodoma. agira ati «Ubwo wowe ufite umwambaro. n’ububen gerane bw’ikuzo rye. 18Uwo munsi. bigasuzuguza ikuzo rye. bazabijugunyira amafuku n’ubucurama. n’aya matongo abe ari wowe uyategeka!» 7Nuko undi azatere hejuru ati «Sinshoboye kubabera umukiza. 26Inkike zawe zizacura imiborogo. Nyagasani azabambura imirimbo yose: amayugi. kubera kugendera ikimero. kuko azahanwa hakurikijwe ibikorwa bye. 22Nimureke rero kwishingikiriza muntu. umupfumu n’umukuru w’umuryango. . izatere ishema n’ubwema udusigisigi twa Israheli. azahatwikiriza igicu ku manywa. umumero w’Uhoraho uzaba icyubahiro n’ikuzo. akuhagira Yeruzalem u amaraso yahamenewe. 6 nk’ihema cyangwa inzu y’ibyatsi. itanga igicucu mu minsi y’icyocyere. 4Ubwo Uhoraho azamara guhanagura ubwandu bw’abakobwa b’i Siyoni. 5ahantu hose ho ku musozi wa Siyoni no ku makoraniro yaho.Udusigisigi twa Yeruzalemu 2Kuri uwo munsi. akoresheje urubanza n’umwuka utwika. n’imponoke za Yeruzalemu bitwe intungane. imyaka izera mu gihugu. ikaba ubwihish o n’ubwugamo mu gihe cy’imvura n’umuyaga. n’umwotsi utera ibishashi by’umuriro mu ijoro. 3Nuko abarokotse b’i Siyoni. kugira ngo babashe kubaho. abo bose baza ndikwe i Yeruzalemu. Ikuzo ry’Uhoraho rizabitwikire byose.