Wydział Zarządzania Systemem CiepłowniczymDział Technologii WYTYCZNE PROJEKTOWANIA WĘZŁÓW CIEPLNYCH Część 2 Załączniki: 1. Schematy węzłów Opracował: mgr inż. Andrzej Klażyński Autor: mgr inż. Jerzy Gawęda Zatwierdził: Z-ca Dyrektora ds. Technologii mgr inż. Paweł Szymanowski Warszawa, styczeń 2015 r. Wytyczne projektowania węzłów mogą być stosowane wyłącznie w ramach współpracy i na potrzeby Veolia Energia Warszawa S.A. Stanowią one wyłączną własność Veolia Energia Warszawa S.A. i nie mogą być powielane, rozpowszechniane i udostępniane stronie trzeciej, tak w całości, jak w części, bez pisemnej zgody Dyrektora Działu Technologii. str. 1 z 24 Wytyczne projektowania węzłów cieplnych - część 2. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Spis treści 1. Informacje formalne ................................................................................................ 2. Układy automatycznej regulacji węzłów cieplnych .............................................. 2.1. Konfiguracje węzłów cieplnych .......................................................................... 2.2. Funkcje układów automatycznej regulacji .......................................................... 3. Wymagania techniczne dla urządzeń automatycznej regulacji ............................ 3.1. Wymagania ogólne ............................................................................................ 3.2. Regulatory różnicy ciśnień i przepływu .............................................................. 3.3. Regulatory temperatury c.w. .............................................................................. 3.4. Regulatory temperatury c.o. i c.t. ....................................................................... 3.5. Regulatory różnicy ciśnień w instalacji c.o. ........................................................ 4. Zasady doboru urządzeń automatycznej regulacji ............................................... 4.1. Zasady ogólne ................................................................................................... 4.2. Dobór regulatora różnicy ciśnień i przepływu ..................................................... 4.3. Dobór zaworów regulacyjnych regulatorów temperatury .................................... 4.4. Dobór regulatora różnicy ciśnień odwrotnego działania (nadmiarowo-upustowego) ................................................................................. 4.5. Dane techniczne do doboru zaworów regulacyjnych ......................................... 5. Zasady montażu urządzeń automatycznej regulacji ............................................. 6. Zawartość projektu automatycznej regulacji węzłów cieplnych .......................... 3 3 3 4 6 6 6 6 8 8 9 9 9 14 16 16 20 21 Materiały źródłowe ....................................................................................................... 22 Rysunki: 1. Schemat węzła cieplnego dwufunkcyjnego c.o. i c.w. dla budynków mieszkalnych. 2. Schemat układu zasobnikowego przygotowania c.w.u. z pompami ładującocyrkulacyjnymi. 3. Schemat układu zasobnikowego przygotowania c.w.u. z rozdzielonym ładowaniem i cyrkulacją. str. 2 z 24 Układy automatycznej regulacji węzłów cieplnych.max > 4 dopuszcza się przygotowanie c.1. . 2.). str. dopuszcza się inne rozwiązania schematów technologicznych węzła.w.A.: . zasady montażu urządzeń automatycznej regulacji. Na życzenie użytkownika dopuszcza się stosowanie układu przygotowania ciepłej wody użytkowej z zasobnikiem ciepła i z zespołem pomp ładująco-cyrkulacyjnych w/g.u w sposób równoległy. zasady doboru urządzeń automatycznej regulacji.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Bardzo trudno jest wyrównoważyć hydraulicznie oba obiegi.poniżej 150 kW i stosunku mocy Nc. W warszawskim systemie ciepłowniczym najczęściej występującym węzłem cieplnym jest węzeł wymiennikowy typu szeregowo-równoległego dostarczający ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym (rys.A. nr 3. Veolia Energia Warszawa S. W obiektach przemysłowych oraz użyteczności publicznej występują węzły wymiennikowe trzyfunkcyjne dostarczające dodatkowo ciepło na potrzeby wentylacji (c. W uzgodnieniu z Veolia Energia Warszawa S. zalecamy stosowanie układów z rozdzielonym ładowaniem i cyrkulacją (dwa zestawy pomp) – przykład: rys. rys. 2.o. Informacje formalne. parametry techniczne urządzeń automatycznej regulacji. tylko na potrzeby wentylacji (c. Ciepło na potrzeby ciepłej wody użytkowej dostarczane jest w sposób szeregoworównoległy. W niektórych obiektach można spotkać węzły jednofunkcyjne dostarczające ciepło tylko na potrzeby centralnego ogrzewania.t. Dlatego też. Schemat takiego układu przedstawiono na rys./Nc. nr 1).) lub tylko na potrzeby ciepłej wody.poniżej 75 kW. 3 z 24 .t. tak by zapewnić warunki do właściwego ładowania i rozładowania zasobnika. zaleca stosowanie układu bezzasobnikowego z pompą cyrkulacyjną i dodatkowym obiegiem cyrkulacyjnym (tzw.A. Celem pracy jest podanie projektantom automatyki węzłów cieplnych podstawowych wiadomości niezbędnych przy projektowaniu układów automatycznej regulacji w węzłach cieplnych wymiennikowych typu szeregowo-równoległego z uwzględnieniem wymagań.część 2. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 1. spinką). Przedmiotem pracy są wytyczne dla projektantów układów automatycznej regulacji węzłów cieplnych wymiennikowych typu szeregowo-równoległego. założeń i rozwiązań technicznych Veolia Energia Warszawa S. Układ ten ma jednak poważną wadę. nr 2. W węzłach o zapotrzebowaniu ciepła dla c.w. Występuje również zróżnicowanie węzłów cieplnych od strony przygotowania ciepłej wody użytkowej. Opracowanie zawiera następujące zagadnienia: układy automatycznej regulacji węzłów cieplnych. Konfiguracje węzłów cieplnych. nr 1.w. 2.o.2.t..w. str. funkcja okresowego przegrzania wody dla celów dezynfekcji termicznej instalacji c. Układy automatycznej regulacji węzłów cieplnych powinny spełniać następujące podstawowe funkcje: regulacja różnicy ciśnień z ograniczeniem natężenia przepływu wody sieciowej przez węzeł cieplny. wszystkie siłowniki elektryczne zaworów regulacyjnych muszą być wyposażone w funkcję awaryjnego zamykania w przypadku zaniku napięcia zasilającego. na zadanym poziomie.. Funkcje układów automatycznej regulacji. i c. w zależności od temperatury zewnętrznej.u.t.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych .o. wskutek nadmiernego zaniżenia zamówionej mocy cieplnej przez odbiorcę) oraz zabezpieczać system ciepłowniczy przed niewłaściwym rozdziałem i wykorzystaniem czynnika grzejnego. oraz ograniczanie temperatury powrotu wody sieciowej z wymiennika c.t. przy pomocy bezpieczników temperatury STB. zawór regulacyjny nastawiany ręcznie lub kryza dławiąca montowana w przyłączu węzła cieplnego zabezpieczająca zawory regulacyjne przed wystąpieniem kawitacji oraz przed za wysokim ciśnieniem dyspozycyjnym. Dodatkowo wymagane są: ograniczenie temperatury w instalacjach c. i c. ograniczenie temperatury w instalacjach c. regulacja stałowartościowa temperatury ciepłej wody użytkowej wypływającej z wymiennika c.w. 4 z 24 . i c.część 2.w. urządzenia zabezpieczające zawory regulacyjne i wodomierz przed zanieczyszczeniami niesionymi z czynnikiem grzejnym (filtry i odmulacze). wykonanych z tworzywa sztucznego z zastosowaniem ogranicznika temperatury STW. Niezbędnym wyposażeniem zautomatyzowanego węzła cieplnego są: ciepłomierz z możliwością chwilowego pomiaru natężenia przepływu wody sieciowej. regulacja pogodowa temperatury zasilania instalacji c.t. ograniczać natężenie przepływu czynnika grzejnego przez węzeł cieplny w przypadku równoczesnego maksymalnego otwarcia się wszystkich zaworów regulatorów temperatury (np. ograniczanie różnicy ciśnień w instalacjach c.w.o.o.o. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Układy z zasobnikiem ciepła mogą być stosowane w węzłach warszawskiego systemu ciepłowniczego jako rozwiązania indywidualnie uzgadniane z dostawcą ciepła. c. i c.. wyposażonych w zawory termostatyczne przygrzejnikowe. urządzenia kontrolno-pomiarowe temperatury i ciśnienia służące do oceny poprawności działania urządzeń automatycznej regulacji (termometry i manometry). Układy automatycznej regulacji powinny zapewniać właściwą dostawę ciepła na potrzeby c. było większe od obliczeniowego.w. zaleca stosowanie układów automatycznej regulacji umożliwiających pokrywanie szczytowego zapotrzebowania ciepła na cele c. (dla stosunku Nco/Ncw mogącego spowodować zbyt duże spadki ciśnienia na I stopniu) należy stosować obejście I st. Jest to t.o.w.. w okresach szczytowego poboru c. aby w takim przypadku obliczeniowy spadek ciśnienia na kryzie dławiącej.o.w.w. W przypadku możliwości występowania długotrwałego zaniżania temperatury wody sieciowej. Priorytet dla przygotowania c. realizującego regulację temperatury i ograniczenie natężenia przepływu wody sieciowej. stosując regulator elektroniczny c.w. aby przy maksymalnie otwartych obu zaworach regulacyjnych natężenie przepływu w obiegu c.w.część 2.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . nie był on większy niż 25% spadku ciśnienia w obiegu c. było mniejsze od obliczeniowego.w.. W węzłach cieplnych jednofunkcyjnych nie można stosować zestawu podwójnej regulacji (T/V). Zaleca się. wymiennika c. można realizować następująco: stosując regulator elektroniczny 2-kanałowy (dla c. i c.o.w.. 5 z 24 .) z funkcją priorytetu dla c. str.w.o. Zawory regulacyjne z ręczną nastawą natężenia przepływu i końcówkami do pomiaru należy stosować również w układzie przygotowania c.w. a natężenie przepływu w obiegu c. Priorytet dla przygotowania c. osłabienie ogrzewania w celu uprzywilejowania dostawy ciepła na cele c. powinno być sterowane czasowo (programowane wyłączenie priorytetu).zw. nr 1 i 2). do zapewnienia właściwych przepływów wody w poszczególnych obiegach (rys.w.o. opartego na wspólnym zaworze regulacyjnym. – priorytet c. kosztem osłabienia c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ W związku z ograniczaniem przydziału wody sieciowej dla węzłów cieplnych Veolia Energia Warszawa S.w. z zamontowanym tam zaworem regulacyjnym z ręczną nastawą natężenia przepływu i końcówkami do pomiaru.w. i w obiegu c.w. wymiennika c. którą teoretycznie należałoby wstawić w obieg c. „priorytet hydrauliczny”. można również w niewielkim zakresie zapewnić tak dobierając zawory regulacyjne w obiegu c. W przypadku konieczności ograniczania natężenia przepływu wody sieciowej przez I st. z możliwością programowego obniżania nastawy temperatury c.o.o.A. jaka występuje w danym rejonie zasilania ( pdysp min ).c. Należy stosować tylko regulatory z osobnymi. . dopuszcza się stosowanie regulatorów temperatury c. Regulatory różnicy ciśnień i natężenia przepływu ( p/V) stosuje się we wszystkich węzłach cieplnych w.1. Wymagania ogólne.część 2.w. 3. które mogą być pomocne dla projektantów. . czy korzysta się z aktualnej wersji wymagań.maksymalną dyspozycyjną różnicę ciśnień. W węzłach bezzasobnikowych (rys. jakie występuje w danym rejonie zasilania (pz min. nastawiane ręcznie z możliwością zamontowania końcówek do podłączenia przyrządu pomiarowego. bezpośredniego działania z STB (odstępstwo od wymagań [2]). jaka najczęściej występuje w danym rejonie zasilania ( pdysp ).). W węzłach małej mocy (do 75 kW). W węzłach o mocy poniżej 75 kW dopuszcza się stosowanie uproszczonej wersji regulatora (siłownik z jedną membraną roboczą) do montażu na rurociągu powrotnym wody sieciowej. celem ustawienia właściwych przepływów przez obydwa obiegi str. W węzłach cieplnych w. Szczegółowy opis tego problemu przedstawiony jest w opracowaniu [3]. Zaleca się dobieranie jak najwęższego zakresu nastaw członu regulacji różnicy ciśnień. do montażu na rurociągu zasilającym.w. Wymagania techniczne dla urządzeń automatycznej regulacji. do stworzenia stabilnych warunków pracy regulatora c. Do prawidłowego doboru wielkości zaworu regulacyjnego i określenia warunków właściwego działania regulatora projektant powinien otrzymać od dostawcy ciepła następujące dane: .minimalną dyspozycyjną różnicę ciśnień. Regulatory temperatury c. Zakres nastaw regulatorów różnicy ciśnień i przepływu powinien umożliwiać nastawy wartości obliczeniowych. Na obu obiegach cyrkulacyjnych powinny być zainstalowane zawory regulacyjne. niezależnie od siebie działającymi na wspólny zawór regulacyjny członami regulacji różnicy ciśnień i przepływu (siłownik z dwoma membranami roboczymi).3.c.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Dane te są niezbędne do określenia warunków pracy regulatora bez występowania hałasu i zjawisk kawitacyjnych. .dyspozycyjną różnicę ciśnień. należy stosować regulatory temperatury c.2.w. 3. Poniżej przedstawiono dodatkowe uwagi.s. Regulatory różnicy ciśnień i przepływu. Dla węzłów o mocy do 75 kW dopuszczalne są odstępstwa dla urządzeń automatycznej regulacji przedstawione w opracowaniu [2]. jaka występuje w danym rejonie zasilania ( pdysp max ).w.s. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 3. Wszystkie urządzenia automatycznej regulacji węzłów cieplnych muszą spełniać wymagania techniczne przedstawione w opracowaniu [1]. Należy sprawdzić. jeśli nie zastosowano w nich wymienników płytowych. elektroniczne. 6 z 24 .minimalne ciśnienie zasilania. 3. nr 1) wymagany jest dodatkowy obieg cyrkulacyjny. nr 2).w. Nie wolno stosować czujników typu przylgowego do rury (opaskowego). Zawory regulacyjne należy tak ustawić. rozładowywania zasobnika ciepła podczas szczytowego rozbioru wody oraz ładowania zasobnika ciepła przy braku rozbioru c.w. cw Pompa cyrkulacyjna powinna być dobrana na minimum 0. Układ ten ma jednak poważną wadę. gdyż przepływ odbywa się naprzemian do zasobnika lub z zasobnika ciepła. Natężenie przepływu wody instalacyjnej przez dodatkowy obieg cyrkulacyjny (tzw. aby przy braku rozbioru c.6 ÷ 0. Układu takiego nie zalecamy obecnie do stosowania.u.część 2.4 Gi max . Pompa ładująco-cyrkulacyjna powinna być dobrana na natężenie przepływu równe (0.2 Gi cw max .7) Gi cw max . Bardzo trudno jest wyrównoważyć hydraulicznie oba obiegi. w większych węzłach może następować na życzenie odbiorcy.w.4 ÷ 0. pozostawiając przepływ cw w cyrkulacji głównej na poziomie 0.w. natężenie przepływu w obiegu ładowania zasobnika wynosiło (0.w. Po szczegóły odsyłamy do kart katalogowych regulatorów temperatury. Początek krótkiego obiegu musi znajdować się za czujnikiem pomiarowym regulatora. na podstawie wskazań z czujników temperatury w zasobniku. i przy natężeniu przepływu w głównym obiegu cyrkulacyjnym równym 0. gdzie z reguły jest do wyboru kilka schematów technologicznych z układami zasobnikowymi z dwoma zespołami pompami (przykład rys. powinno wynosić co najmniej 0.w. 40oC). Jeden zawór na powrocie cyrkulacji z budynku (przed pompami) i drugi w obiegu ładowania zasobnika (bezpośrednio przy zasobniku). należy zainstalować zawory regulacyjne nastawiane ręcznie z końcówkami do pomiaru. W tych układach mamy dwa zestawy pompowe sterowane przez regulator temperatury c. i przy cw natężeniu przepływu w głównym obiegu cyrkulacyjnym równym 0. nr 2) celem zapewnienia poprawnej pracy układu.2 Gi max (skorygowany na uzyskanie temperatury powrotu cyrkulacji ok. 7 z 24 . Dla regulatora temperatury c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ i oceny prawidłowości doboru pompy c.5) Gi cw max . spinkę). należy dobierać z charakterystyką przepływową typu stałoprocentowego lub inną typu „wklęsłego”.w. tak by zapewnić warunki do właściwego ładowania i rozładowania zasobnika dla wszystkich występujących rozbiorów c. str. i przy małym rozbiorze. Zawory regulacyjne temperatury c. W obiegu ładowania zasobnika należy zainstalować zawór regulacyjny dostosowany do przepływu w obu kierunkach. W węzłach zasobnikowych z pompami ładująco-cyrkulacyjnymi (rys. W przypadku zbyt szybkiego rozładowywania zasobnika ciepła należy zwiększyć spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym zainstalowanym w obwodzie ładowania (przy zasobniku). bezpośredniego działania dopuszcza się charakterystykę liniową. przy braku rozbioru c.4 Gi cw max . tzn.w. Czujnik temperatury wody i czujnik bezpiecznika STB należy stosować tylko typu zanurzeniowego o krótkiej stałej czasowej. Stosowanie zasobników jest zasadne w węzłach o mocy Ncw max < 50 kW.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Zalecamy natomiast stosowanie układów z rozdzielonym ładowaniem i cyrkulacją.2 Gi max . j. w funkcji temperatury zewnętrznej. ograniczające temperaturę powrotu wody sieciowej z wymiennika mogą być stosowane również w węzłach c. i c. o zapotrzebowaniu ciepła do 75 kW.4. regulator temperatury nie może być połączony z regulatorem przepływu (regulator T/V ze wspólnym zaworem regulacyjnym). Stosuje się następujące rozwiązania: .część 2. str.pompa obiegowa c.s. 3.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . w każdym pionie instalacji c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12. przy temperaturze wody nie niższej niż 70oC.t. ograniczającym tylko temperaturę powrotu wody sieciowej z wymiennika c. wyposażonych w termostaty przygrzejnikowe regulator pogodowy może być zastąpiony regulatorem bezpośredniego działania.o. oraz ograniczanie temperatury powrotu wody sieciowej z wymiennika c. w zależności od temperatury zewnętrznej. (c. takiego. Regulator nadmiarowo-upustowy należy instalować na obejściu pomp obiegowych.2002r. Regulatory temperatury c. który realizuje wyłącznie regulację temperatury zasilania instalacji c. regulator nadmiarowoupustowy.5. W węzłach cieplnych o mocy całkowitej do 75 kW dopuszcza się stosowanie uproszczonego regulatora temperatury c.o.o.o.c. W węzłach cieplnych w.o. 3.o. .t. wykonanej z metalu.t.o.o. dla instalacji c.o. tzw. tak by nie doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnego spadku ciśnienia w tych zaworach. Zawory regulacyjne temperatury c. można stosować regulatory różnicy ciśnień lub ograniczniki przepływu. programy czasowe itp. sterowanie pompą. 8 z 24 . – t.o.o. W jednofunkcyjnych węzłach cieplnych w.o. Regulatory różnicy ciśnień w instalacji c. Nie wymagane są funkcje ograniczenia temperatury powrotu.) zaleca się dobierać z charakterystyką przepływową typu stałoprocentowego lub inną typu „wklęsłego”.o. dopuszcza się nie stosowanie regulatora temperatury c. W węzłach c. i c.w. regulator powinien umożliwiać przeprowadzenie okresowej dezynfekcji termicznej instalacji c. wyposażona jest w automatyczną regulację prędkości obrotowej w zależności od nastawionej różnicy ciśnień – rozwiązanie preferowane.t.t.regulator różnicy ciśnień odwrotnego działania.c.o.s. W instalacjach centralnego ogrzewania wyposażonych w zawory termostatyczne przygrzejnikowe wymagane jest stosowanie w węźle układów regulacyjnych ograniczających różnicę ciśnień. W węzłach cieplnych o mocy całkowitej do 75 kW.04. Dodatkowo. gdy pompy obiegowe wyposażone są w automatyczną regulację prędkości obrotowej w zależności od różnicy ciśnień. Regulatora różnicy ciśnień nie należy stosować w przypadku. o zapotrzebowaniu ciepła do 75 kW i instalacjach c. i c. Regulatory bezpośredniego działania. należy stosować regulację pogodową temperatury zasilania instalacji c. Wybór typu regulatora. Urządzenia automatycznej regulacji powinny mieć parametry techniczne zapewniające realizację wymaganych funkcji oraz stabilną pracę pętli automatycznej regulacji w pełnym przedziale warunków pracy. Zasady ogólne Dobór urządzeń automatycznej regulacji polega na: wyborze typu regulatora. 9 z 24 . 4.maksymalne natężenie przepływu wody sieciowej ograniczane przez regulator p/V. którego nie można przekroczyć). W punkcie 4 omówione zostały przede wszystkim zasady doboru zaworów regulacyjnych. Podstawową wielkością wyjściową do doboru wielkości zaworu regulatora Δp/V jest maksymalne natężenie przepływu wody sieciowej przez węzeł cieplny (t. przepływ limitowany. Dobór regulatora różnicy ciśnień i przepływu. Przy doborze zaworów regulacyjnych należy się kierować zasadą minimalizacji ich wielkości. dobraniu czujników pomiarowych. Do regulacji różnicy ciśnień i przepływu w węzłach cieplnych stosuje się regulatory bezpośredniego działania. Zasady doboru urządzeń automatycznej regulacji. dobraniu napędu zaworu regulacyjnego. charakterystyce Podstawowym kryterium doboru urządzeń automatycznej regulacji są funkcje. co jest korzystne technicznie i ekonomicznie. Szczegółowy opis przedstawiono w opracowaniu [3]. zamykające się przy wzroście regulowanych parametrów ponad wartość zadaną.zw. aby maksymalne natężenie przepływu ograniczane przez regulator było większe i możliwie najbliższe wartości obliczeniowej natężenia przepływu: p/V G max a x Gs (1) gdzie: Gs .1. Regulator p/V dobiera się tak. dobraniu elementów zabezpieczających. dobraniu zaworu regulacyjnego o określonej przepływowej i współczynniku przepływu.część 2. napędu zaworu regulacyjnego. Równie ważnym kryterium doboru urządzeń automatycznej regulacji są własności statyczne i dynamiczne obiektu regulacji. p/V G max . średnicy. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 4.2. Średnicę nominalną zaworu regulacyjnego oraz współczynnik przepływu Kvs dobiera się w zależności od wymaganej nastawy regulowanej różnicy ciśnień i przepływu ograniczanego przez regulator.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . str.obliczeniowe natężenie przepływu wody sieciowej przez węzeł w sezonie grzewczym lub w okresie letnim (wyższe). jakie urządzenia te mają spełniać w układzie automatycznej regulacji. jakie urządzenia te mają spełniać w układzie automatycznej regulacji przedstawiono w punktach 2 i 3. 4. czujników pomiarowych i elementów zabezpieczających w zależności od funkcji. str. a - Dla regulatorów Δp/V firm Danfoss i Samson do średnic nominalnych Dn 80 można przyjmować maksymalne wartości katalogowe ograniczenia natężenia przepływu (również te.dla wymienników płytowych. a = 1.w.05 N cw. zgodnie z aktualnie ogólnie obowiązującymi wytycznymi do projektowania (przepływ całkowity jest sumą przepływów w poszczególnych obwodach) – jako metoda do stosowania przez projektantów automatyki węzłów cieplnych do doboru wszystkich zaworów regulacyjnych i ciepłomierza.t.2 dla DN 100.4 dla DN 125 i a = 1. w/g wzoru (17).dla średnic zaworów powyżej DN 80.5 Mpa) należy zachować szczególną ostrożność sprawdzając warunek graniczny wystąpienia hałasu (kawitacji) na zaworze wg wzoru /4/.przy przepływie bez kawitacji. w/g wzoru (16).dla wymienników typ JAD [2 szt.różnica temperatury wody sieciowej w okresie letnim przy obliczeniowym rozbiorze c. max TL [ m3 / h] (3) gdzie: ΔTL . Nie spowoduje to wystąpienia hałasu na zaworze regulacyjnym ponad wartość dopuszczalną. 10 z 24 . Przepływ wody sieciowej przez węzeł GSL w okresie letnim obliczamy następująco: GSL = 1.6 dla DN 150.o. ΔTL = 43oC .dla średnic zaworów do DN 80. Przy małych ciśnieniach zasilania (p1 < 0. w/g wzoru (15). GSCT – przepływ wody sieciowej w obwodzie c. określoną w Polskiej Normie PN-87/B – 02151/02 .część 2. Natężenia przepływu wody sieciowej oblicza się według danych projektowych.w. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ współczynnik korekcyjny przeciwdziałający przekroczeniu dopuszczalnego poziomu hałasu normalnie pracującego urządzenia (bez kawitacji) [3]. a = 1 . Obliczenia są skomplikowane i zależne od rzeczywistych warunków pracy. Przy braku izolacji akustycznej pomieszczenia montażu regulatora (węzła) można zastosować max.6 dla średnicy zaworu Dn 150).: a = 1. a > 1 .Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . GSCW – przepływ wody sieciowej w obwodzie c. szczegóły zawarte są w opracowaniu /3/. w szeregu]. ΔTL = 48oC . Dla zaworów o średnicach ponad Dn 80 należy zmniejszyć dopuszczalny spadek ciśnienia na zaworze pr max i/lub przyjąć większą nastawę p/V przepływu G max (co spowoduje konieczność doboru większego zaworu – współczynnik „a” we wzorze (1) może wzrosnąć do wartości 1. co do których producent ostrzega przed możliwością wzrostu poziomu szumów). Przepływ wody sieciowej przez węzeł GS w okresie zimowym obliczamy następująco: GS = GSCO + GSCW + GSCT (2) gdzie: GSCO – przepływ wody sieciowej w obwodzie c. aby uniknąć przestawiania nastaw regulatorów na okres letni i na sezon grzewczy.A. Regulator musi mieć możliwość nastawienia tych wartości. że przydziały wody sieciowej obliczone w/g danych eksploatacyjnych są wystarczające dla właściwej dostawy ciepła do budynku. że uwzględniając obliczeniową wartość natężenia przepływu trzeba dobrać regulator p/V większy niż przy natężeniu przepływu występującym w warunkach eksploatacyjnych. W przypadkach szczególnych. Ilość wody sieciowej dla celów regulacji węzłów i warunków umownych dostawy ciepła oblicza się według danych eksploatacyjnych. należy wybierać zawór o średnicy nominalnej możliwie najmniejszej.5 bar). 11 z 24 . określanych przez Veolia Energia Warszawa S. tzn. Veolia Energia Warszawa S. Przy doborze regulatora różnicy ciśnień i przepływu występuje konieczność wyboru spadku ciśnienia na dławiku członu regulacji przepływu ( pw).Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . a różnych średnicach nominalnych należy stosować zasadę minimalizacji wielkości zaworu regulacyjnego.A. . należy podać osobne nastawy na okres letni i na sezon grzewczy. W związku z tym. zastrzega sobie możliwość skorygowania doboru zaworu regulatora różnicy ciśnień i przepływu oraz ciepłomierza głównego stosownie do warunków umownych dostawy ciepła. Zakres nastaw regulatora powinien umożliwiać nastawę wymaganej różnicy ciśnień.2 bar). Regulatory różnicy ciśnień i przepływu przeznaczone są do pracy całorocznej. Wymaganą dla węzła różnicę ciśnień wyznacza się obliczając sumę spadków ciśnienia w węźle w sezonie grzewczym oraz w okresie letnim i wybierając większą z tych wartości.dla pojedynczych wymienników typ JAD. a ograniczane natężenie przepływu na większy przepływ (z reguły jest to nastawa na sezon grzewczy). regulowaną różnicę ciśnień nastawia się na większą różnicę ciśnień (z reguły jest to nastawa na okres letni). Należy jednak sprawdzić czy spełnione są następujące warunki poprawnej pracy zaworu regulacyjnego: str. 0. W przypadku możliwości wyboru zaworu regulacyjnego o tych samych zakresach nastaw.współczynnik przeliczeniowy (zawiera ciepło właściwe i gęstość wody). natomiast przy niskim ciśnieniu dyspozycyjnym mniejszą wartość pw (np. Wymagana wartość powinna znajdować się w miarę możliwości pośrodku zakresu nastaw. Sumę spadków ciśnienia oblicza się dla pełnego stopnia otwarcia zaworów regulacyjnych regulatorów temperatury i maksymalnego natężenia przepływu wody sieciowej w poszczególnych gałęziach. Różnice w obliczeniach natężenia przepływu wody sieciowej według danych projektowych i danych eksploatacyjnych powodują. 0. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ ΔTL = 30oC . W węzłach cieplnych dwu i trzy funkcyjnych. że dobór zaworów regulacyjnych następuje według danych projektowych. gdy niemożliwe jest całoroczne ustawienie regulatora. Przy dużym ciśnieniu dyspozycyjnym w przyłączu węzła cieplnego należy wybierać większą wartość pw (np. Praktyka pokazuje.część 2. Dopuszczalny minimalny stopień otwarcia zaworu regulacyjnego ustala się na 20%.Prędkość wody przepływającej przez zawór regulacyjny jest mniejsza od dopuszczalnej ze względu na poziom hałasu.spadek ciśnienia na zasilaniu węzła podłączeniowego [MPa] (od głównego zaworu odcinającego do zaworu regulatora Δp/V).5 m/s. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ .Δpwęzeł zasil..031 0. Nadwyżkę ciśnienia dyspozycyjnego. p1 = pz min . bez wystąpienia kawitacji: pdysp.)].101 0. Znając wielkość minimalnego ciśnienia zasilania pz min (podawaną w założeniach do projektu) obliczamy maksymalny dopuszczalny spadek ciśnienia na zaworze pr dop.230 0. Zaleca się dobór dla minimalnego stopnia otwarcia zaworu co najmniej 30%.Minimalny stopień otwarcia zaworu regulacyjnego jest większy od dopuszczalnego ze względu na stabilną pracę regulatora.070 0. należy zredukować (np. bez wystąpienia kawitacji. np. 12 z 24 pdysp.) dla Tz max = 119oC Tabela nr 1. której zaworowi regulacyjnemu nie wolno zdławić.)] 70 80 90 100 110 119 124 130 0.143 0. p1 – ciśnienie cieczy przed zaworem [MPa (abs.max.203 MPa (abs. + Δpwęzeł powr.część 2. . W warunkach projektowych należy określić maksymalną dyspozycyjną różnicę ciśnień pdysp max w węźle.)] – Tabela nr 1. pγ = 0.kaw (6) . + ΔH gdzie: str. ręcznym zaworem regulacyjnym lub kryzą dławiącą). (5) Δpwęzeł zasil.Spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym jest niższy od dopuszczalnego ze względu na kawitację. .203 0. . pγ – ciśnienie parowania cieczy przy maksymalnej temperaturze strumienia [MPa (abs.047 0.kaw : pr dop. Ograniczenia te dotyczą prędkości obliczeniowej w stosunku do średnicy nominalnej zaworu i dotyczą wszystkich zaworów regulacyjnych w węźle.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych .275 Następnie obliczamy maksymalną dyspozycyjną różnicę ciśnień w węźle.kaw < z x (p1 .max.kaw = pr dop.kaw + pw + Δpwęzeł zasil. Tz [oC] pγ [MPa(abs. Dopuszczalną prędkość wody przepływającej przez zawór ustala się na 3.pγ) (4) gdzie: z – współczynnik kawitacji (wartość z katalogu dla regulatora Δp/V). max.max. Jeśli tak jest.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Obliczona ze wzoru (10) maksymalna dyspozycyjna różnica ciśnień pdysp. to nadwyżkę ciśnienia: pkr.max.pdysp. kryzą o średnicy wyznaczonej ze wzoru (8).3/ w węźle dla 30% stopnia otwarcia.pdysp.V3 / 100 p/V przy 30% stopniu otwarcia obliczamy Gs 0. . np.kaw = pdysp max. to nadwyżkę ciśnienia: pkr.V3 / + pw + Δpwęzeł zasil. (podana w założeniach do projektu) nie przekracza wartości dopuszczalnej pdysp. .max. nie można go zastosować z powodu zbyt małego ciśnienia dyspozycyjnego).kaw [MPa] (7) należy zdławić.kaw. wyznaczonej z warunku na kawitację.nastawa regulowanej różnicy ciśnień [MPa].3/. to sprawdzenie warunku na kawitację i stopień otwarcia należy wykonać dla zaworów regulacyjnych regulatorów temperatury w poszczególnych gałęziach./0.kaw [MPa ] (8) Spadek ciśnienia na zaworze regulatora następująco: p r /p0/./0. wzór (6) przyjmuje postać: pdysp. Jeśli tak jest. kryzą o średnicy: do = 3. W praktyce stosuje się jedną kryzę dławiącą. wyznaczonej ze wzoru (10). (podana w założeniach do projektu) nie przekracza wartości dopuszczalnej pdysp.max./0.max. Jeżeli w węźle cieplnym nie ma regulatora różnicy ciśnień i przepływu (np./0. 13 z 24 . czy zawór str. wynikającą z warunku na minimalny stopień otwarcia lub z warunku na kawitację (obowiązuje warunek "ostrzejszy").3/ = pdysp max.część 2. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Δpwęzeł . powr.16 4 G s2max [m3 / h ] [mm] pkr. np. pw .max. + Δpwęzeł powr./0.spadek ciśnienia na powrocie węzła podłączeniowego [MPa] (od miejsca poboru sygnału impulsowego regulatora Δp/V do głównego zaworu odcinającego). Następnie należy sprawdzić czy maksymalna dyspozycyjna różnica ciśnień pdysp max.3 Kvs 2 p/V (9) Następnie obliczamy maksymalną dyspozycyjną różnicę ciśnień pdysp.max. + ΔH (10) Sprawdzamy czy maksymalna dyspozycyjna różnica ciśnień pdysp.3/ [MPa] (7a) należy zdławić. ΔH .3/ w węźle dla 30% stopnia otwarcia jest również kryterium sprawdzającym. Kryzę należy montować w rurociągu powrotnym węzła.spadek ciśnienia na dławiku zaworu regulatora Δp/V [MPa]./0.3/ = p r /p0/. Dla węzła szeregowo-równoległego kryterium dławienia wyznacza się dla przypadku zamknięcia zaworu regulacyjnego w obwodzie równoległym. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ regulatora Δp/V nie jest przewymiarowany (czy nie jest za duży współczynnik p/V przepływu K VS ).2 < pr* < 0. wklęsłych lub liniowych. Zawór regulatora Δp/V jest dobrany prawidłowo jeśli wartość pdysp./0. jakimi są wymienniki ciepła. Dobór zaworów regulacyjnych regulatorów temperatury. Dla zaworu regulacyjnego c. Z charakterystyk statycznych i dynamicznych obiektów regulacji.min. Do regulacji temperatury stosuje się zestawy regulacyjne z zaworami o charakterystykach przepływowych stałoprocentowych.8 0.0/ . współczynnik autorytetu zaworu) definiuje się następująco: pr* = p r / 1. i w obwodzie I st. pi jest to spadek ciśnienia w obwodzie c. c.o. (10a) 4.3/ > pdysp. 14 z 24 .w.spadek ciśnienia w obiegu. 0.t.max. w którym zawór regulacyjny jest zainstalowany.o. Uwaga: Dla uzyskania stabilnej pracy regulatora. cw.zw.3/ jest większa od minimalnego ciśnienia dyspozycyjnego w węźle cieplnym pdysp.max.część 2. pi jest to spadek ciśnienia w obwodzie c.spadek ciśnienia na w pełni otwartym zaworze regulacyjnym. W przypadku regulatorów elektronicznych należy stosować wyłącznie zawory regulacyjne o charakterystyce stałoprocentowej (STP) lub typu „wklęsłego”.3 < pr* < 0. zawór stałoprocentowy dla regulatorów c. pi jest to spadek ciśnienia w obwodzie II st.8 dla regulatorów c. Dla zaworu regulacyjnego c.3. Regulatory temperatury bezpośredniego działania c. z zasady wykonywane są z zaworami o charakterystykach liniowych.0 / pi (13) gdzie: pr/1.w. Dla zaworu regulacyjnego c.4 (optymalnie pr* 0.o.t. c. wynika że stabilną pracę regulatora uzyskuje się stosując następujące kryteria dławienia dla zaworów regulacyjnych: zawór liniowy pr* 0.w. i w obwodzie I st./0.w. współczynnik autorytetu zaworu regulacyjnego pr* powinien mieć jak największą wartość. pi .min. Wstępną wartość współczynnika przepływu zaworu regulacyjnego wyznacza się ze wzoru: str.0 / p r / 1.8).Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . czyli zachodzi zależność: pdysp.w. Kryterium dławienia p r* (t. Kvs) zaworów regulacyjnych. Zaleca się unikać w miarę możliwości kryzowania obwodów węzła. Zaleca się dobierać zawór regulacyjny c.0 / (14) przy założeniach: . by spadek ciśnienia (Δpr/1.G [t/h] . 4. Teoretycznie w obwodzie c. trzeba by umieścić kryzę dławiącą do wyrównoważenia obiegów. kosztem osłabienia c. Regulator ten otwiera się z chwilą przymknięcia się zaworów termostatycznych przygrzejnikowych i przekroczeniu nastawionej na regulatorze różnicy ciśnień w instalacji c. nadmiarowo-upustowy. Jeżeli w zaworach regulacyjnych stosowane są zredukowane gniazda.2.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . był większy od spadku ciśnienia w obwodzie c. o współczynniku przepływu większym od obliczonego.o.o. wówczas należy dobierać zawór regulacyjny o możliwie jak najmniejszej średnicy nominalnej (nie może być jednak przekroczona dopuszczalna prędkość przepływu.o.o.4. (nadmiarowo – upustowego). Jeżeli węzeł cieplny nie jest wyposażony w regulator różnicy ciśnień i przepływu. .zw. Do regulacji różnicy ciśnień w instalacji c. o współczynniku przepływu mniejszym od obliczonego. Regulowaną różnicę ciśnień wyznacza się na podstawie dopuszczalnego spadku ciśnienia zastosowanych zaworów termostatycznych.w.o.0/ [kPa] . podana w p.o. Taki sposób doboru zaworów regulacyjnych wynika z: Ograniczonej liczby typoszeregów (DN. czy spadek ciśnienia na zaworach regulatorów temperatury jest niższy od dopuszczalnego ze względu na kawitację (wzór /4/).spadek ciśnienia na całkowicie otwartym zaworze regulacyjnym. to należy sprawdzić.natężenie przepływu wody. Chodzi o to. głównie z powodu niepotrzebnego zaniżania współczynnika autorytetu zaworu regulacyjnego c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Kvs = 10 G [ m3 / h ] p r / 1. Unikania kryzowania poszczególnych obwodów węzła. 4. (regulowanej) oraz natężenia przepływu równego 40% przepływu obliczeniowego dla instalacji c.0/ + Δpi ) w obwodzie c.część 2.o. zastosować regulator ciśnienia.w.). .o. a zawór regulacyjny c. str.w. Zawór regulacyjny dobiera się o współczynniku przepływu najbliższym wartości obliczeniowej ze wzoru (14). Średnicę nominalną regulatora różnicy ciśnień oraz jego współczynnik przepływu oblicza się na podstawie maksymalnej różnicy ciśnień w instalacji c. Taki dobór zaworów pozwala również uzyskać hydrauliczny priorytet przepływu na cele c. W tym przypadku należy w instalacji c. 15 z 24 .gęstość wody = 1000 kg/m3. wyposażonej w zawory termostatyczne przygrzejnikowe stosuje się obecnie pompę obiegową posiadającą automatyczną regulację prędkości obrotowej. Dopuszcza się stosowanie pompy obiegowej o stałych obrotach.pr/1. t. Nie należy tego robić. Dobór regulatora różnicy ciśnień odwrotnego działania.w.w. N cw max .ciśnienie dyspozycyjne w przyłączu węzła cieplnego w sezonie grzewczym [kPa].część 2.5.ciśnienie dyspozycyjne w przyłączu węzła cieplnego w okresie letnim [kPa].A. Zawory regulacyjne dobiera się na podstawie następujących danych: Dane z projektu technologicznego węzła cieplnego: N co .t. czy rzeczywiste wartości ciśnienia są zgodne z podanymi w protokole Veolia Energia Warszawa S.średniogodzinowe zapotrzebowanie ciepła na cele c. typ wymienników ciepła i ich liczba.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych .jw. oraz sprawdzenie. . deklarowane przez Odbiorcę [kW]. str.t. Natężenie przepływu przez regulator różnicy ciśnień i przepływu do doboru wielkości zaworu regulacyjnego należy określać w/g wzoru (1). potwierdzone przez ZEC. na terenie którego znajduje się węzeł cieplny.typ węzła i jego konfiguracja z wymiarami.maksymalna obliczeniowa temperatura wody sieciowej w sezonie grzewczym.obliczeniowa temperatura wody sieciowej w okresie letnim.). oraz parametry podane w protokole Veolia Energia Warszawa S. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Dobrany regulator powinien mieć współczynnik przepływu Kvs co najmniej równy obliczonemu. 16 z 24 . (c.obliczeniowa moc cieplna na cele centralnego ogrzewania [kW]. TZ lato .). . Dla węzłów nowo projektowanych potrzebne dane zawarte są w protokołach założeń techniczno-eksploatacyjnych do projektu. Ncw.w. 4.maksymalne godzinowe zapotrzebowanie ciepła na cele [kW]. Dla węzłów istniejących danymi do doboru zaworów regulacyjnych są parametry podane w projekcie technologicznym węzła cieplnego.minimalne ciśnienie na zasilaniu węzła w sezonie grzewczym [kPa].parametry obliczeniowe instalacji c. N ct .dla okresu zimowego w/g wzoru (2). pdysp /L/ . pz min . w którym Gs – obliczeniowe natężenie przepływu wody sieciowej przez węzeł jest określone następująco: . pdysp. Dane techniczne do doboru zaworów regulacyjnych. a jego zakres proporcjonalności powinien być mniejszy od zakresu zmian różnicy ciśnień w instalacji c. wymiary instalacji.o.A.A. na cele wentylacji (c.śr . . Dane od dystrybutora ciepła: TZ . wydawanych przez Veolia Energia Warszawa S.o. Dla istniejących węzłów cieplnych wskazane jest sprawdzenie czy są zgodne z projektem technologicznym węzła: konfiguracja węzła cieplnego. z podaniem wartości maksymalnej i minimalnej jaka występuje w danym rejonie zasilania. β = 1 .. ΔTII = 24oC – dla wymienników płytowych. [m 3 / h ] (17) gdzie: ΔTII – różnica temperatur wody sieciowej na wymienniku c.współczynnik przeliczeniowy (zawiera ciepło właściwe i gęstość wody). ΔTII = 21oC – dla wymienników typu JAD. c. Obliczanie natężenia przepływu wody sieciowej w obwodzie c.w. B = 0.w.dla węzłów c. wynikająca z parametrów obliczeniowych instalacji c. Dobór wielkości zaworu regulacyjnego c. do doboru wielkości zaworu regulacyjnego powinno być wykonane w/g wzoru: GSCT N ct T1 [m 3 / h ] (16) Natężenie przepływu wody sieciowej w obwodzie c. GSCO N co T1 [m 3 / h ] (15) Obliczanie natężenia przepływu wody sieciowej w obwodzie c.część 2. .w.45 ÷ 0. przy maksymalnym rozbiorze c.dla węzłów c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ .w. dwustopniowych bez zasobnika. 17 z 24 . max TII .Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . str.o.o.o. do doboru wielkości zaworu regulacyjnego należy obliczać dla okresu letniego w/g wzoru (3).o.w.t. przeprowadza się dla warunku całkowitego otwarcia zaworów regulacyjnych c. Przez te zawory płynie woda sieciowa o natężeniu równym wartościom obliczeniowym odpowiednio dla c. Wybieramy większą wartość. i c. II st.o.w. i c.współczynnik przeliczeniowy (zawiera ciepło właściwe i gęstość wody). ΔT1 = TZ – (tp co + 5oC) tP co – temperatura powrotu wody z instalacji c.w. w szczycie rozbioru ciepłej wody). Dla tej wielkości przepływu sprawdzamy dopuszczalną prędkość przepływu wody przez zawór regulacyjny. Natężenie przepływu wody sieciowej w obwodzie c.w. w okresie przejściowym.50 .dla okresu letniego w/g wzoru (3). w okresie zimowym należy obliczać w/g wzoru: GSCW N cw. II st.w. powinno być wykonane w/g wzoru: GSCO N co T1 [ m 3 / h] (15a) gdzie: .o. dwustopniowych (udział mocy wymiennika II st.. (dla węzłów bez zasobnika c. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ β= 1 Nh 1 1 .w..1 ÷ 0. Dla węzłów c. wymiennika c.55 N cw.w. jeżeli różnica temperatur wody sieciowej na I st. to należy zastosować upuszczanie wody sieciowej przez bocznik I st.w. wymiennika c. N Ncw I cw 0. wymiennika c.dla kryzy dławiącej: Kv = 3. Kv .16 104 dKD2 [m3/h] (22) .u. max ). oblicza się ze wzoru: I N cw TI st.współczynnik akumulacji (δ = 0.0 10 2 d str. δ .współczynnik przepływu danego elementu [m3/h]. wymiennika c.w. jednostopniowych (w układzie równoległym) należy stosować wzór (3). Natężenie przepływu wody sieciowej w obiegu c. 1 Kv = n j n Kv = szeregowe połączenie n elementów 1 2 1 ( Kvj) (20) Kvj równoległe połączenie n elementów j 1 (21) Dla elementów instalacji współczynniki przepływu (jeśli producent ich nie podał) można obliczać ze wzorów: . jest za mała.natężenie przepływu wody przez element [t/h].dla odcinka rurociągu: 4 Kv = 4. = [oC] G sco G scw (18) gdzie: I . Nh .3).dla węzłów c. lub 19oC – dla wymienników typu JAD.w. 18 z 24 d l [m3/h] (23) .Wytyczne projektowania węzłów cieplnych .w.w. w okresie przejściowym) jest mniejsza niż 21oC – dla wymienników płytowych. wymiennika c.część 2.w.w. dwustopniowych z zasobnikiem. Różnicę temperatur wody sieciowej na I st. (wzór (17)) zaleca się skorygować. Obliczenia spadków ciśnień na poszczególnych elementach instalacji przeprowadzamy korzystając z zależności: p 100 G2 Kv 2 [KPa] (19) gdzie: G . (przy maksymalnym rozbiorze c.w.w.wydajność I st.współczynnik nierównomierności rozbioru c. Jeśli różnica temperatur wody sieciowej na I st. IP44. uzgodnione w Veolia Energia Warszawa S. Dla projektantów istotna jest zasada. nadmiarowo-upustowy należy montować w instalacji c. .Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . wyłącznie na obejściu pomp obiegowych.współczynnik oporów miejscowych.współczynnik oporów liniowych ( = 0. 2. Zasady montażu urządzeń automatycznej regulacji. Podstawę opracowania.średnica wewnętrzna rurociągu w [m].c.4). Muszą być przestrzegane wszystkie zasady montażu określone przez producenta regulatorów. 6.średnica otworu kryzy dławiącej w [m]. Regulator różnicy ciśnień tzw. przedstawiono w opracowaniu [4].o. że zawory regulacyjne są montowane na rurociągach zasilających węzła cieplnego. Dla regulatorów elektronicznych dopuszcza się stosowanie dodatkowej obudowy ochronnej. gdyż nie jest to wartość stała. Zasady montażu urządzeń automatycznej regulacji w węzłach cieplnych w.długość rurociągu w [m]. Zawartość projektu automatycznej regulacji węzłów cieplnych. Wszystkie urządzenia elektryczne muszą spełniać wymóg ochrony przeciwporażeniowej min. odmulaczy należy przyjmować z kart katalogowych i tablic. zwężek redukcyjnych. nie można stosować wzoru (19). Współczynniki oporów liniowych dla rurociągów i współczynniki oporów miejscowych dla zaworów odcinających.A. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ .dla armatury i kształtek: Kv = 4. . Nie zaleca się korzystania ze współczynników przepływu Kv dla wymienników ciepła.0 104 d2 gdzie: dKD d l 1 [m3/h] (24) . 5. Podstawą montażu urządzeń automatycznej regulacji są: projekt automatyki i projekt elektryczny. Zależność spadku ciśnienia od natężenia przepływu nie jest funkcją kwadratową [Δp ≠ f(G2)]. . Projekt układów automatycznej regulacji węzłów cieplnych wymiennikowych typu szeregowo-równoległego w warszawskim systemie ciepłowniczym powinien zawierać: 1. Dlatego należy wyznaczać spadek ciśnienia dla obliczeniowego przepływu z nomogramów lub korzystać z programów komputerowych doboru wymienników. . Zakres opracowania: str. kolanek. 19 z 24 .s.2 ÷ 0.część 2. Nie wolno wykonywać żadnych obejść zaworów regulacyjnych bez zgody dostawcy ciepła. W węźle cieplnym po stronie wody sieciowej nie należy stosować kryz dławiących poza przewidywanymi w projekcie automatyki. t. Schemat rozmieszczenia w węźle urządzeń automatycznej regulacji. 9. Schemat układu automatyki obwodu c.pdf). Zestawienie danych technicznych: 5. Rozwiązania projektowe (opis działania.3. Specyfikacja urządzeń automatycznej regulacji (szczegółowa do zamówienia).A. Elektryczna instalacja zasilająca i ochrona przeciwporażeniowa (opis). Instalacja c.). i c. dyfuzorów i miejsca poboru sygnału impulsowego regulatora Δp/V. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 2. filtrów. 10. 3.p.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Schemat węzła podłączeniowego z wymiarami zabudowy regulatora Δp/V.5. przetwornika przepływu ciepłomierza. Z projektu technicznego węzła (typ węzła. z potwierdzeniem spełnienia wymagań technicznych Veolia Energia Warszawa S. (wszystkie niezbędne nastawy regulatorów zapewniające prawidłową i stabilną regulację temperatury i funkcji dodatkowych. 2. uzgodnienia. 7. maksymalne dopuszczalne ciśnienia dyspozycyjne ze względu na 30% stopień otwarcia i kawitację zaworu regulatora Δp/V oraz kryzy dławiące). 10. str. armatura i t. 10. 8.2. i użytkownika węzła). 10. Inne niezbędne dokumenty (dodatkowe założenia. Zakres projektu (jakie układy automatycznej regulacji są zastosowane). 9. Zestawienie wyników obliczeń (spadki ciśnień na poszczególnych elementach węzła.2. Projekt automatycznej regulacji węzła cieplnego należy wykonać w formie pisemnej i w formie elektronicznej. wymienniki ciepła. ciśnienie regulowane.1.o. protokoły i t. Rysunki: 10. ciśnienie regulowane.3.część 2.o. moce cieplne. z zabudową regulatora nadmiarowoupustowego.doc) lub Adobe Reader (*. Schemat układu automatyki obwodu c. minimalne ciśnienie dyspozycyjne wymagane dla prawidłowej pracy węzła.1. 10.A. Fragment schematu instalacji c.6.w. atesty.2.4. (nastawa regulatora nadmiarowo-upustowego).o. 10. 11.1. Węzeł podłączeniowy (przepływy limitowane. w programach: Microsoft Word (*. Od dystrybutora ciepła (z założeń techniczno-eksploatacyjnych do projektu węzła).p. 5. maksymalne dopuszczalne ciśnienia dyspozycyjne ze względu na 30% stopień otwarcia i kawitację zaworu regulatora Δp/V i autorytety zaworów regulacyjnych).w. Ogólny schemat technologiczny węzła z naniesionymi elementami układów automatyki.1. Zestawienie parametrów dla rozruchu i eksploatacji węzła: 9. Gałąź c. Wskazówki wykonawcze (muszą być zgodne z obowiązującymi wymaganiami).). Specyfikacja podstawowych materiałów montażowych. 9.o. 6. 5. rurociągi. 4. zgodnie z wymaganiami Veolia Energia Warszawa S. c. 20 z 24 .2. minimalne ciśnienie dyspozycyjne wymagane dla prawidłowej pracy węzła. opracowanie OBRC. 2.Instrukcja doboru regulatorów p/V na potrzeby służb eksploatacyjnych i Działu TD. listopad 2000r. montażu i odbioru węzłów cieplnych. opracowanie OBRC. Gawęda Jerzy . 21 z 24 . ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Materiały źródłowe 1. RB/BA/0620-23/2011/3560. nr arch. 2069/97. opracowanie OBRC. nr arch.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . Pietrzyk Zbigniew . opracowanie OBRC.Opracowanie wymagań technicznych dla urządzeń automatycznej regulacji węzłów ciepłowniczych o mocy do 75 kW.Modyfikacja bazy danych o wymiennikach ciepła stosowanych w ciepłownictwie. Gawęda Jerzy . 5. kwiecień 2007r. kwiecień 2003r. zasilanych z sieci ciepłowniczej. nr arch. 3099/2007/Z. opracowanie OBRC. 2256/2000. Mrowińska Anna . .Wymagania techniczne dla elementów automatyki węzłów cieplnych. str. marzec 2011r. marzec 1997r. nr arch.część 2. 4. Gawęda Jerzy .Wytyczne wykonania. nr arch. 3. 2703/2003. 22 z 24 .Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . str.część 2. Wytyczne projektowania węzłów cieplnych .w. c. II Zasobnik z grzałką elektr.w.w. c.część 2.w. Zimna woda Schemat układu zasobnikowego przygotowania c. z pompami ładująco-cyrkulacyjnymi.w. I Cyrkulacja c.u. str. ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Do instalacji odbiorczej c. 23 z 24 . część 2.Wytyczne projektowania węzłów cieplnych . 24 z 24 . ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ str.