P.de Boer M.P. Brouwers W. Koetzier Basisboek Bedrijfseconomie Uitwerkingen docent Achtste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Eventuele op- en aanmerkingen over deze of andere uitgaven kunt u richten aan: Noordhoff Uitgevers bv, Afdeling Hoger Onderwijs, Antwoordnummer 13, 9700 VB Groningen, e-mail:
[email protected] 0 1 2 3 4 5 / 12 11 10 09 08 © 2008 Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/reprorecht). Voor het overnemen van een of meer gedeelten uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. NUR 782 Inhoud Deel 1 Bedrijfseconomie en onderneming 4 1 Ondernemingen en hun functie in de economie 4 2 Bedrijfseconomische vakgebieden en functies 6 3 Financiële overzichten 7 4 Ondernemingsplan 10 Deel 2 Financiering 17 5 Investeringsprojecten 17 6 Werkkapitaalbeheer 23 7 Eigen vermogen 29 8 Vreemd vermogen 31 9 Beoordeling van de financiële structuur 32 10 Financiële markten 40 Deel 3 Kosten en kostprijs 44 11 Kostenstructuur 44 12 Kostencalculaties 48 13 Indirecte kosten 55 14 Budgettering en verschillenanalyse 64 Deel 4 Verslaggeving en winst 74 15 Externe verslaggeving 74 16 De jaarrekening nader bekeken 74 17 Kasstroomoverzicht 84 18 Concernverslaggeving 85 Deel 1 Bedrijfseconomie en onderneming 1 Ondernemingen en hun functie in de economie V1.1 V1.2 1 2 3 4 5 6 Accountantskantoor Juwelier Supermarkt Tabaksgroothandel Touringcarbedrijf Steenfabriek € 80.000 a Vordering bank: Opbrengst voor bank: Ondernemingsbezittingen Inventaris Bestelauto Voorraad computers € 30.000 – € 20.000 = € 30.000 - 10.000 - 10.000 € 50.000 Privébezittingen Spaarrekening Groen Auto De Bruin € - 5.000 8.000 - 13.000 - 63.000 € 17.000 Verlies bank: b Nu is Groen niet met zijn privévermogen aansprakelijk. De spaarrekening blijft buiten bereik van de bank, dus is het verlies voor de bank € 22.000. V1.3 Zelfstandigenaftrek € 170.000 4.412 Inkomen tot € 165.588 - 53.860: a Winst € 111.728 € 21.122 52% = - 58.099 € 79.221 Heffingskortingen Algemeen Arbeidskorting € - 2.074 1.443 - 3.517 € 75.704 b € 170.000 – € 75.704 = € 94.296 4 © Noordhoff Uitgevers bv 000 4.589 € 8.304 Te betalen belasting per partner Totale belasting 2 € 26.570 Totaal te betalen belasting € 14.443 - 3.588 .53.570 = € 38.769 42% = - 3.728 € 21.074 1.900 € 14.411 € 11.000 .000 .074 1.000 Winst tot € 70.860 b Winstaandeel € 16.000 € 30.6 a Bij de openbare vennootschap zijn de partners hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden. Zelfstandigenaftrek € 75.443 - 3.900 Inkomstenbelasting over salaris Salaris Inkomen tot € 40.900 + € 23.31.785 Totaal te betalen inkomstenbelasting 2 € 11.412 Inkomen tot € 70.80.821 Heffingskortingen Algemeen Arbeidskorting € - 2.517 € 11.785 = € 23.304 = € 52. bij de bv zijn ze niet in privé aansprakelijk.517 € 26.470 © Noordhoff Uitgevers bv 5 .608 c Vennootschapsbelasting Winst voor aftrek salaris Salaris € 150.302 Heffingskortingen Algemeen Arbeidskorting € - 2.699 € 29.000 .122 52 % = - 8.000 23% = € 8.000 - 6.V1.533 € 15.40. 2 Bedrijfseconomische vakgebieden en functies V2.1 a Financiering Investeringsselectie Financieringswijze Betalingsverkeer Keuze machines/capaciteitsgrootte Koop of lease Indien koop: extra eigen vermogen of extra vreemd vermogen Indien vreemd vermogen: welke looptijd/welke rentevaste periode Afrekening in euro’s of rupiah’s Indien rupiah’s: afdekken valutarisico of niet b Management accounting Kostprijsbepaling 6 © Noordhoff Uitgevers bv Vaststellen kostprijs kruidenmengsels: van belang vaste kosten versus variabele kosten. ov: wegvallen vennoot kan opgevangen worden door de andere.552 = € 13. over het dividend wordt bij de aandeelhouders in box 2 inkomstenbelasting geheven.38. over het salaris wordt bij de directeuren in box 1 inkomstenbelasting geheven. maar in dit geval toch grote afhankelijkheid van DGA.25 belasting in box 2.608 .552 is er geen verschil in belasting.138 4 = € 56. eigenaren hebben ondernemersfaciliteiten. ov: over de winstaandelen wordt bij de vennoten in box 1 inkomstenbelasting geheven. Er wordt datn € 70. Publicatieplicht Eenmanszaak: Geen publicatieplicht ov: geen publicatieplicht bv: wel publicatieplicht Fiscale positie Eenmanszaak: over de winst wordt bij de eigenaar in box 1 inkomstenbelasting geheven.470 € 14. bv: in principe scheiding leiding en eigendom. directe kosten versus indirecte kosten .448 gereserveerd. bv: over de winst wordt bij de bv vennootschapsbelasting geheven.138 Elke euro dividend kost € 0.d Belasting bij openbare vennootschap Belasting bij bv zonder dividenduitkering € 52. maar wel meer kans op ruzie.000 – € 56. dus bij een dividenduitkering van € 14.1 Aansprakelijkheid Eenmanszaak: ook met privévermogen ov: hoofdelijke aansprakelijkheid bv: niet met privévermogen aansprakelijk Continuïteit Eenmanszaak: staat of valt met persoon eigenaar. eigenaar heeft ondernemersfaciliteiten. C1. 950 © Noordhoff Uitgevers bv 7 .250 1.050 € 24.000 Eigen vermogen € 58.000 40.1 a Balans 1 januari 2007 Keukenapparatuur Overige inventaris Vooruitbetaalde huur Liquide middelen b € - 10.000 Resultatenrekening 2007 Omzet Kostprijs omzet Huurkosten Afschrijvingskosten keukenapparatuur Afschrijvingskosten overige inventaris Energiekosten Overige kosten € - € 100.800 10.000 38.000 € 58.000 3.000 4.Interne winstbepaling Leggen van relatie tussen afzet en winst (profitvolume chart) Bepalen grootte afzet waarbij quitte gespeeld wordt (BEP) Budgettering Afstemmen inkopen op productie en productie op afzet c Financial accounting Externe winstbepaling Al of niet activeren van merknaam Voorraadwaardering in gepubliceerde balans Indien leasing van productiemiddelen: al of niet activeren d Commerciële economie Vier P’s Positionering kruidenmengsels Concurrentie of prijs of kwaliteit Promotionele activiteiten Selectie van distributiekanaal (supermarkten of misschien toch beter via speciaalzaken?) 3 Financiële overzichten V3.000 20.000 1.000 - 75.000 5.000 € 58. 000 Eindsaldo € 51.750 50.000 30.750 € 172.3 a Balans 31 december 2007 Voorraad Debiteuren Vooruitbetaalde huur Liquide middelen 8 © Noordhoff Uitgevers bv € - 23.10.000 1.000 1.000 51.000 2.500 20.200 € 89.000 134.900 € - 82.750 + – – Aansluiting balans-resultatenrekening: Eigen vermogen 31/12 € 82.950 5.000 57.000 2.000 € 24.000 + – + – – .000 29.000 10.000 3.58.150 € 172.000 .900 € 89.c Balans 31 december 2007 Keukenapparatuur Overige inventaris Voorraad Debiteuren Vooruitbetaalde huur Liquide middelen € - 8.950 Vermogensvooruitgang = winst V3.750 4.500 .97.35.000 90.750 Eigen vermogen Liquide middelen Beginsaldo Ontvangsten verkopen Inkopen Erfenis Schade tv Huur € - Eindsaldo € 90.150 Eigen vermogen Crediteuren Nog te betalen bedragen Liquide middelen Beginsaldo Verkopen Inkopen Energie Overige kosten € 3.950 Eigen vermogen 1/1 .600 .250 45.750 € 172. 500 Totaal 85.500 2.000 – + € 147.000 12.29.73.000 2.000 Huurkosten Schade tv € - 74.000 Vermogensvooruitgang Kapitaalstorting € 67.1 – Bedragen in euro’s Opbrengsten Bijdrage cursisten Subsidie gemeente Subsidie ministerie Entreegelden exposities Giften van particulieren Sponsoringbijdragen Diversen 57.750 .000 15.500 Kosten Huur van het gebouw Salaris beheerder Vergoedingen aan cursusleiders Afschrijving oven Materiaalverbruik Energie en water Bestuurskosten Schoonmaakkosten Verzekeringen Diversen 9.000 Winst € 57.500 10.250 © Noordhoff Uitgevers bv 9 .000 .000 .750 .000 .000 .250 20.250 1.000 5.500 2.39.000 + – € 73.750 c Eigen vermogen 31/12 C3.250 1.550 4.10.b Resultatenrekening 2007 Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen € 147.000 1.105.16.000 35.750 Opbrengst verkopen Ontvangsten Debiteuren 1/1 Debiteuren 31/12 € 134.250 € 57.000 Eigen vermogen 1/1 € 172.500 3.500 6.950 7.000 2.23.500 98.000 Inkoopwaarde verkopen Inkopen Beginvoorraad Eindvoorraad € 57.250 Exploitatieresultaat (winst) 13.000 . 000 .24.000 .000 + 6 € 15.96.000 .1 a/b Investeringsplan: Auto Liquide middelen € 20.000 d Beginsaldo Verwachte ontvangsten € 162.000 = 5.000 € 162.20.000 3.000 € 3.000 € 20.164.157.000 .147.000 1.000 – 15.10.000 .000 5.000 € 138.000 40.000 .000 = Verwachte uitgaven Kantoorinrichting Huur Kantoorartikelen Salaris Lippens Salaris secretaresse Rente Verwacht eindsaldo 10 © Noordhoff Uitgevers bv € - .000 € Omzet 6 € 8.000 € 162.000 + .000 10.000 6.000 96.000 36.000 1.000 – € 15.000 € 40.4 Ondernemingsplan V4.000 6.000 Financieringsplan: Aandelenkapitaal - Financieringsgat nihil c Omzet Huur Afschrijving kantoorinrichting Afschrijving auto Kantoorartikelen Salaris Lippens Salaris secretaresse Rente € 36.000 = 12 € 2. 000 805.000 200.200 © Noordhoff Uitgevers bv 11 .500 35.800 € 325.000 = 6% van € 200.200 € Inkoopwaarde omzet Gereedschap Hout.000 150.200 .500 € 797.000 10.000 5. 8% van € 350.000 1.000 € 805.000 = € 28.000 120.000 = 80% van € 300.000 350.000 41.d.000 . ijzerwaren e.000 12.500 Balans per 1 januari 2008 Pand Inventaris Bestelauto Voorraad Kas b € - € - 500.000 Aandelenkapitaal Winst € - 40.crt.e Begrote balans per 31 december 2008 Auto Kantoorinrichting Debiteuren Betaalrekening V4.000 € 45.000 .3 a 15.240.000 10. houtproducten Verf.000 .000 € 45.240.100. bank Begrote resultatenrekening 2008 Omzet Inkoopwaarde omzet Exploitatiekosten Afschrijving pand Afschrijving inventaris Afschrijving bestelauto Rentekosten € - € 1. 65% van € 500.12.200 € 41.500 Eigen vermogen Hypothecaire lening Lening vader Leverancierskrediet Rek.000 = 80% van € 300.000 150.000 17.000 = 93.000 107.000 5.000 15.000 € - 80.1.000 € 797.006.crt.000 20.000 3.000 Rentekosten Hypotheek Lening vader Rek. 078.000 10.000 = € 71.049.100.000 180.000/12 = € 1.000 € 790.000 336.430.000 € 675.000 Beginvoorraad: 1/12 60% van € 1.71.000 Betaling crediteuren € 150.000 22.000 + € 854.5/12 € 805.000 Achtergestelde lening = € 135.500 .375 .crt.100.625 93.425 Begin eigen vermogen Hypothecaire lening Lening vader Crediteuren Winst € - 80.166.000 41.000 100.375 d Begrote balans per 31 december 2008 Pand Inventaris Bestelauto Voorraad Debiteuren Rek.000 = € 854.000 = € 35.575 € 10.000 + 10.crt.425 a Vermogensbehoefte per 1 januari 2008: Pand Inventaris Beginvoorraad Liquide middelen € 429.925 5.000 – € 100.000 – 24% van € 1.000 12 © Noordhoff Uitgevers bv .800 € 790.000 .€ c Beginstand rek.500 – .000 150.500 8.000 97.200 34.5 € - 480.1. Kas V4.078.500 b Eigen vermogen + achtergestelde lening = 20% geïnvesteerd vermogen € 100.000 . Verwachte bijschrijvingen Ontvangsten van afnemers Verwachte afschrijvingen Betaling crediteuren Betaling exploitatiekosten Betaling intrest Betaling aflossing 17.925 + Ontvangsten van afnemers € 1.120.000 + achtergestelde lening = 20% van € 675.500 25.1. 000 25.000 60.000 .1.000 + .25.397.000 .500 = Leverancierskrediet Banklening Achtergestelde lening 100.000 35.000 € 365.000 .150 € 25.000 € 649.350.850 Rekening-courant d Begrote resultatenrekening 2008 Omzet Inkoopwaarde omzet 60% van € 1.000 Tekort € 230.430.50.135.000 35.000 € - 858.000 15.387.000 75.000 397.000 60.000 € € e Beginsaldo Verwachte ontvangsten Uit verkopen € 1.000 .000 – € – € 858.430.580 – .€ 675.000 37.000 50.650 71.000 .397.580 a Benodigd vermogen: € - Pand Machines Inventaris Beginvoorraad meubels Beginvoorraad hout 200.000 = Afschrijvingskosten Rentekosten Overige exploitatiekosten € 1.000 72.000 Beschikbaar vermogen: Opbrengst huis Spaargeld Lening neef € 60.1.1 80.430.000 = Verwachte uitgaven Inkopen Rente Aflossing Overige exploitatiekosten Privéopnames Verwacht eindsaldo C4.000 35.000 © Noordhoff Uitgevers bv 13 .000 – € 33.000 300.000 c Vermogensbehoefte € - Eigen vermogen Borgstellingskrediet Hypothecaire lening 70% van € 429.500 70.000 10.000 30.1. 95.140 2/12 70% 0.680) 628 .512 Benodigd rekening-courantkrediet € 3 4 14 © Noordhoff Uitgevers bv € 50.000 € 60.1 € 252.512 Totaal .000 80% (€ 26.140 - 30.252.150.9 € 252.000 .000 .000 - 26.b1 Investeringsbegroting per 1 januari 2008: Duurzame activa: Pand Machines Inventaris Vlottende activa: Voorraad meubels 1 Voorraad hout 2 Vorderingen Kas Totaal 1 2 € 200.680 0 5.140 .000 2/12 40% 0.30.000 €25.000 .000 € 10.460 €1.000 € 348.85.000 Behoefte aan vreemd vermogen Beschikbaar vreemd vermogen: • op lange termijn: Lening neef Hypotheek • op korte termijn: Leverancierskrediet inventaris Leverancierskrediet inkopen 4 € 253.000 b2 Financieringsplan per 1 januari 2008 Financieringsbehoefte Af: beschikbaar eigen vermogen 3 € 348.000 22.460 1. 250 1.2566 2.700 6.000 2.429 23.000 112 Totaal 17.000 2.463 19.0006 21.250 5.557 Netto-ontvangsten Bankkrediet begin maand Bankkrediet eind maand 3.494 12.250 1.500 5.700 14.700 6.814 22.200 70% € 226.000 2.463 19.250 1.250 2.8145 30.300 14.625 1387 3086 330 297 263 41.814 2.809 23.000 2.6286 17.423 26.7006 6.2506 1.494 3.706 3.957 3.700 6.334 27.208 26.300 14.064 28.000 1.000 21.000 257 251 217 182 147 2.992 Ontvangsten: Contante verkopen Verkopen op rekening 14.350 31.250 2.300 Totaal 14.386 3.700 6.700 6.625 5.000 21.992 34.383 27.996 3.814 11. Maart April Mei Juni Ontvangsten: Contante verkopen Verkopen op rekening 14.000 2.700 6.020 1/12 20% (40% € 25.996 9.577 17.601 2.000 2.000 2.300 14.814 2.256 1.984 3.809 9.498 16.000 5.3346 3.814 1.208 628 26.000 2.250 1.300 14.700 6.601 26.984 24.814 11.617 23.814 2.957 16.256 2.467 30.000 2.300 Totaal 21.250 1.502 17.364 7.256 2.557 Totaal Netto-ontvangsten Bankkrediet begin maand Bankkrediet eind maand Uitgaven: Inkopen contant Betaling inventaris Exploitatiekosten Openingskosten Privé Rente lening neef Rente hypotheek Aflossing hypotheek Rente bankkrediet 5 6 7 24.814 2.0006 2.814 11.463 9.300 14.533 12.700 6.814 2.512 2.250 1. Febr.700 6.000 21.000 21.000 21.800) 1/12 80% (40% € 25.537 17.992) © Noordhoff Uitgevers bv 15 .800) 1% 1/2 (€ 628 € 26.000 Uitgaven: Inkopen contant Inkopen op rekening Betaling inventaris Exploitatiekosten Openingskosten Privé Rente lening neef Rente hypotheek Aflossing hypotheek Rente bankkrediet 2.300 14.000 21.650 17.571 17.b3 Liquiditeitsbegroting 2008 (in euro’s) Jan.714 17.3006 14.250 1.200 70% € 226.714 26.000 21.300 14.700 21.3726 34.7066 31.8146 11.300 14.386 19.700 6.000 2.000 21.250 1.000 2. 766 Winst voor belasting b5 Begrote balans per 31 december 2008 (in euro’s) Duurzame activa Pand Machines Inventaris Vlottende activa Voorraad meubels Voorraad hout Debiteuren Kas 195.440 16 © Noordhoff Uitgevers bv Eigen vermogen Lang vreemd vermogen Lening Hypotheek Kort vreemd vermogen Crediteuren Bankkrediet Te betalen intrest Winst voor belasting 71.000 Omzet Kosten: Inkoopwaarde meubels Inkoopwaarde hout Afschrijvingen Exploitatiekosten Openingskosten Rentekosten € - 158.233.000 26.760 10.020 142 18.080 28.000 15.000 68.300 5.680 6.394 .460 1.000 326.440 .000 22.000 5.000 145.b4 Exploitatiebegroting 2008 € 252.512 19.000 16.000 50.908 326.000 24.234 € 18. 24 17.474. dus 1. dus keuze project I.25 jaar.000. © Noordhoff Uitgevers bv 17 .08 n = € 20.000 1.150 € € € € 180 290 410 350 880 10.150 2009 105 125 50 2010 165 125 2011 285 125 2012 225 125 2013 180 125 575 1.4 a b c d V5.000 0.547424 = € 5.08 6 = € 1.08 n = 2.000) 2009 Omzet Afschrijvingen: Gebouw Installaties Exploitatiekosten 2010 2011 2012 2013 600 800 1.000 (1.000) 2008 Winst na belasting Afschrijvingen Investeringen Desinvesteringen 1.64 10.08 7 – 1.000 25 100 300 25 100 400 25 100 400 25 100 500 25 100 600 425 525 525 625 725 175 275 475 375 275 25 Winst voor belasting Belasting 175 70 275 110 475 190 375 150 300 120 Winst na belasting 105 165 285 225 180 Boekwinst gebouw b Berekening cashflows ( € 1.1 a Berekening winst na belastingen ( € 1.24 – € 10.50 10. waaruit volgt n = 9 V5.138.000 1. c I: 2 jaren II: 2.7 a Cashflow: Verschil tussen de bruto-ontvangsten uit hoofde van de verkoop van producten en de uitgaven in verband met de aanschaf en aanwending van productiemiddelen in een bepaalde periode. dus keuze project I. b I: 2 jaren II: 3 jaren III: 3 jaren.000 1.713824 = € 17.Deel 2 Financiering 5 Investeringsprojecten V5.269.138.000 1.08 2) = € 10.000 1.25 jaar III: 2. met andere woorden de intrestfactor wordt bij de cashflows buiten beschouwing gelaten.9 {(320 380 510 308) : 4} {(950 80) : 4} 100% (950 80) : 2 379.5% 515 a GBR A b TVP A 1e jaar (320) 2e jaar (380) 3e jaar 250 2.584 250.5 217.72 V5. keuze tussen I en II is niet bepaald.08 2 g NCWA h In verband met de ongelijke looptijd is vergelijking niet zonder meer mogelijk. 18 © Noordhoff Uitgevers bv .759.08 ( € 1. e Project I.2327 1 1.08 3 1. g Nee.000) 1. In werkelijkheid bedraagt dit hier slechts 8%. f De veronderstelling dat de vrijgekomen middelen opnieuw tegen de interne rentevoet van 23.964.5 100% 31. waarbij de contante waarde van de cashflows gelijk is aan het investeringsbedrag.08 2 1.2327 3 1. f Project II.01 ( € 1.289 168.2327 4 950 259.000) NCW B 1.5 jaar 510 c Bezwaren tegen TVP: • Er wordt geen rekening gehouden met de factor tijd.08 1 1. 320 380 510 388 950 362.2327 2 1.08 4 1.79 II: € 2. want de totale cashflows zijn gelijk maar ze worden bij project I eerder ontvangen.27% kunnen worden belegd. h I: € 2.994 Het percentage is dus inderdaad 23.62 III: € 2.500 950 336. • Er wordt geen rekening gehouden met de cashflows die na de terugverdienperiode worden ontvangen.043 950 949.985.d Bepaal de disconteringsvoet.27% per jaar. d De TVP kan een hulpmiddel zijn bij de selectie van de projecten indien op grond van risico-afkeer langlopende projecten gemeden moeten worden.078 272. e 950 320 380 510 388 1. want de cashflows van de eerste drie jaren zijn gelijk en in jaar 4 is de cashflow van project II hoger. 5 mln € 6.2 mln .4 €14 €12.8 mln .3 mln 0.4 mln mln mln mln 25 8 1/3.5 mln .5 mln Jaarlijkse cashflow € 3.0.2 mln)} €7.5 mln Jaar 3 idem jaar 2.0.9) 6.) Project B: Netto ontvangsten uit verkoop: Jaar 1 40 {€0.3 mln €0.4 b TVP A Gezien de kortere terugverdienperiode geniet project B dus de voorkeur.5 mln Winst na belasting Afschrijving € 2.5 (€0. afgerond 9 jaar 3 40 (12. dus €7.0.3 mln €0.5 mln Netto ontvangsten uit huur: Huuropbrengst per jaar Exploitatiekosten Afschrijving (20 14) : 30 € 0.4 mln. © Noordhoff Uitgevers bv 19 .V5.4 € 9.5 (€0.4 mln .4 €7.4 €2.2 mln)} €10 mln Jaar 2 30 {€0.2 mln € 4.5 €2.5 mln .4 mln Winst voor belasting Belasting 50% € 4.0.9 € 2.5 mln € 1.3 mln 0.5 mln Winst voor belasting Belasting 50% € 5.4 €16.4 mln In jaar 30 in totaal 16. afgerond 7 jaar TVP B 3 2. Totale cashflows Jaar 1 Jaar 2 en 3 Jaar 4 t/m 29 Jaar 30 project B: €10 €2.11 a Project A: Huuropbrengst per jaar Onderhoudskosten Afschrijving (25 5) : 40 € 0.0.2.2 mln Jaarlijkse cashflow jaar 1 t/m 29 € 2.2 mln .25.5 mln .4 2 9.5 mln (In jaar 40 nog een extra cashflow van €5 mln in verband met de restwaarde.2.2 mln Winst na belasting Afschrijving € 2. b Project B ( € 1 mln) Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Omzet Kosten 0.5 mln) : 3 .1 1.7791 €5 mln 0.000 € 1.337.0 0.4 – 0.2 0.900 €11.4 0.7 mln Netto-ontvangsten voor belasting € 0.7 0.7 mln (in het derde jaar nog € 500.4 0.3 Winst na belasting Afschrijvingen Restwaarde 0.2 mln Winst na belasting Afschrijvingen € 0.0.4 1.4 0.090.0.000 d Bezwaren: • Er wordt geen rekening gehouden met verschillen in looptijd van de projecten.4 – 0.624.3 0.800 NCW B €10 mln A 1 10 €7.c NCW A €3 mln a 40 10 €5 mln A 40 10 €25 mln €3 mln 9.5 mln (A 2 1 A 3 10) 2.0 0.8 0.0 0.1 0.2 mln .833.6 0.300 €40.000 €4.4 mln .2 0.0.3 0.351. • Er wordt geen rekening gehouden met het verschil in investeringsbedrag (meet geen rentabiliteit).4 – 0.0221 €25 mln €29.12 a Project A: Omzet: 40.4 Winst voor belasting Belasting 50% 0.000.6 0.000 extra in verband met de restwaarde).5 mln Netto-ontvangsten na belasting jaarlijks € 0.000 € 300.4 mln a 30 10 14 mln A 30 10 €40 mln €9.2 0. V5.1 20 © Noordhoff Uitgevers bv .6 mln .0.3 0.447.1 0.300 €110.6 0.000.8 0.000 € 40 Variabele en vaste kosten: €400.9 mln Afschrijving (€ 2 mln 0.4 1.5 mln Winst voor belasting Belasting 50% € 0.8 Netto-ontvangsten voor belasting Afschrijvingen 0.500 €25.4 0.7 1.4 1.5 0.6 0.4 Netto-ontvangsten na belasting 0.2 1.200 €22.600 €802.000 €4. 1 mln 1.3) € 1 mln : 4 € 225. hetgeen betekent dat ruim voldaan wordt aan de gestelde eis van 10%. beide projecten hebben een positieve NCW. j De veronderstelling dat de ontvangen cashflows altijd kunnen worden herbe- legd tegen de gestelde rendementseis.000 © Noordhoff Uitgevers bv 21 . waardoor de methode in feite alleen op het liquiditeitsaspect selecteert en geen inzicht in de rentabiliteit geeft.5 mln 1. b Begrote winst ( € 1.600 €2.7 mln 1. i Neen.10 3 € 1.000) 2007 Omzet Afschrijvingen Exploitatiekosten Winst voor belasting Vennootschapsbelasting Winst na belasting 2008 2009 2010 2011 1.10 2 € 0.0 87.7 mln a 3 10 €0.900 €751.000.5 455 455 312 1.330 750.c Terugverdienperiode van project A is drie jaar en van project B vier jaar (afronding op hele jaren in verband met de veronderstelling dat de ontvangsten per het eind van elk jaar geschieden).000 €116.000 €227.000 100% ( € 2 mln 0.600 1.6 mln 1.10 1 € 0.0 900 900 850 1.800 €375.000 350 250.0 1.000.000. V5.400 NCW B € 0.10 4 €2 mln €454.600 1. g NCW A €0.600 h Ja.900 €525.740.5 700 245 700 245 480 168 650 162.2 mln 18.000 100% 16% ( € 2 mln € 0.2 0. d • Er wordt geen rekening gehouden met de tijdstippen waarop de cashflows worden ontvangen (intrestfactor!).1 0. omdat de looptijd van de projecten verschillend is.300 €2.5 mln A 3 10 €2 mln €1. • De ontvangsten na de TVP worden buiten beschouwing gelaten.14 a Investeringsproject: Geheel van investeringen in bij elkaar behorende duurzame en vlottende activa.3 0.4 mln) : 2 € 1.5 mln) : 2 (0. e GBR A GBR B € 200.75% f Zie antwoord d.500 €495. 15675 ( €1.000): Jaar 0 310 200 110 Jaar 1 100 0.c Begrote cashflow ( € 1.6 (50 60) Jaar 4 200 0.10 3 1.1 4 C5.1 1 1.000) 4 100 150 150 200 154.1 3 1.1 2 1.1 1 1.000) 4 d Cashflows ( € 1.0 850 42.000) 1.10 1 1.1 2 1.000 200 120.1 Berekening van de cashfiows (bedragen € 1.6 (50 60) Jaar 2 150 0.17594 ( € 1.000 1.5 1.6 (50 60) e NCW 110 94 144 144 194 94 144 144 194 335. e NCW 850 42.10 2 1.5 Cashflow 2009 455 455 2010 2011 455 312 54 266 509 578 d Terugverdienperiode is 3 jaar.5 455 509 578 €341.1 3 1. V5.000) 1.1 4 c Gemiddelde investering 110 150 150 120 132.15 a Gemiddelde investering b NCW 310 310 300 250 170 257.43 1.10 4 f De NCW wordt hoger.5 ( € 1.000) 2007 Winst na belasting Afschrijvingen (Des)investering dpm's (Des)investering vlottende activa 650 2008 162.6 (50 60) Jaar 3 150 0.870.5 ( € 1.000) Jaar 0 1 2 3 4 22 © Noordhoff Uitgevers bv Aankoop –500 – 200 = –700 200 – 50 + 100 = 250 300 – 75 + 100 = 325 400 – 100 + 100 = 400 400 – 100 + 100 + 100 + 200 = 700 Lease –200 200 – 50 – 125 = 25 300 – 75 – 125 = 100 400 – 100 – 125 = 175 400 – 100 -125 + 200 = 375 . De keuze hangt af van de persoonlijke voorkeur van de beslisser. d Dit heeft een verlaging van de optimale bestelhoeveelheid tot gevolg.553 47% uitgaande van een disconteringsvoet van 6% Vergelijking van de projecten op basis van de verschillende criteria geeft geen eenduidig antwoord op de vraag welk alternatief het best is. © Noordhoff Uitgevers bv 23 .3125 jaar 1/4 975 / 450 = 54. waardoor de uitkomst van deze formule kleiner wordt. de economische voorraad stijgt met 3/8 1 200 450 eenheden. Door de stijgende voorraadkosten (4.4286 jaar 1/4 475 / 200 = 59.Vergelijking van de projecten Criterium TVP GBR NCW1 IR 1 Aankoop 2.45 €400 Totale kosten per maand € 270 .45 €90 per maand tot €760.17% 715.3 a 2 90 3 600 1 440 000 1 200 stuks 0.411 38% Lease 2.670 € 940 c De bestelhoeveelheid zal toenemen in verband met het te behalen prijsvoor- deel. De voorraadkosten stijgen met 200 €0. f De optimale bestelhoeveelheid verandert niet (geen wijziging van de compo- nenten in de formule van Camp).375% 356.5%) wordt de noemer in de formule van Camp namelijk groter. 6 Werkkapitaalbeheer V6. g De technische voorraad wijzigt niet. e De optimale bestelhoeveelheid blijft 1 200 stuks.45 b Orderkosten (3 600 : 1 200) €90 Voorraadkosten (1 200 : 2) €0. d € 1.Voorraad 1850 1400 200 0 0 5 8 16 13 Tijd in dagen = technische voorraad = economische voorraad V6.20 Voorraadkosten (8 000 : 2) €3 € 31.000 80 70 60 Totale kosten 50 40 Bestelkosten 30 20 10 Voorraadkosten 0 0 24 © Noordhoff Uitgevers bv 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1000 blikken .12.000 € 43. omdat deze niet afhankelijk is van de variabele bestelkosten.000 96 000 €0. b Bestelkosten 12 €1.200 Totale kosten per jaar c De optimale bestelhoeveelheid verandert niet.200 .4 a De jaarlijkse afzet is 384 000 : 4 96 000 blikken Q* 2 1 000 96 000 8 000 blikken 3 Het aantal bestelorders is dan 12 per jaar. 25 84 stuks b bestelniveau maximale dagafzet serieproductietijd 16 5 80 stuks c veiligheidsvoorraad bestelniveau gemiddelde dagafzet serieproductietijd = 80 – 10 5 = 30 stuks d gemiddelde voorraad 84 : 2 30 71 stuks € 798.12 a Omzetsnelheid voorraad 2500/100 = 25 c Gemiddelde krediettermijn debiteuren 375/4.10 € 1.274.8 a optimale seriegrootte 2 200 200 : 11.000 365 = 34 dagen d Gemiddelde krediettermijn crediteuren 475/2. V6.2 mln V6.75 voorraadkosten 71 €11.94 Het factoring-contract verlaagt de vermogensbehoefte niet in elk kwartaal in gelijke mate waardoor de schommelingen in de totale vermogensbehoefte in dit geval toenemen.V6.25 .11 a Gemiddeld debiteurensaldo: 80% €30 mln 1/12 €2 mln b Gemiddeld debiteurensaldo: 80% €30 mln 1.476.500 365 = 69 dagen © Noordhoff Uitgevers bv 25 .000 d Verlies wegens oninbaarheid: 80% €30 mln 5% €1.5/12 €3 mln c Kortingen: 20% €30 mln 2% €120.19 instelkosten 200 : 84 €200 Totaal V6. In de formule (de breuk onder het wortelteken) wordt de teller nu viermaal kleiner en daardoor de waarde van die breuk.000 100.000 100.500 78.800 118.78.800 539.800 –063.000 78.500 41.000 Totaal per jaar € 156.500 Totaal 223. dit is 1/4 van de eerdere instelkos- ten (bij b) ad € 6.000 29.000 Uitgaven: Inkopen contant Inkopen na 1 mnd Lonen en salarissen Loonbelasting en premies Intrest Aflossing Afdracht btw Belastingen Aanschaf dpm Aankoop effecten Diversen C6. Maar.000 c De instelkosten zijn nu € 1.000 a De productiegrootte (Q*) = 60 000 stuks b Per jaar wordt (780 000 : 60 000) 1 keer = 13 keer ingesteld.000 45.000 .000 264.800 –134.000 0 275.000 29.000 = Voorraadkosten: 30 000 52 € 0.000 0 2.05 = € 78.500 0 9.000 5.1 Apr 350. Jaarlijks moet dan 26 keer worden ingesteld.000 0 0 10.100 –059.000 2009 Jan Febr Mrt 200.100 71.300 398.000 Ontvangsten: Verkopen contant Verkopen na 1 mnd Verkopen na 2 mnd Verkoop dpm Verkoop effecten 50.000 50.000.000 0 201.800 71.800 Netto-ontvangsten Kassaldo begin Kassaldo eind 12.000 61.600 0 0 50.000 300.300 131.500 117. De gemiddelde voorraad bedraagt (60 000 + 0) : 2 = 30 000 stuks Instelkosten: 13 € 6.800 0 0 0 12.000 136.000 0 Totaal 236.000 29.000 Dec 250.000 52.V6.000 52.14 Liquiditeitsbegroting voor drie maanden 2008 Nov Omzet 280.600 480.000 125.000 75. de gemiddelde voorraad bedraagt nu 15 000 stuks. is de uitkomst tweemaal kleiner.000 10. 26 © Noordhoff Uitgevers bv .000 44.300 131.800 0 70.500 per keer.000 0 120. omdat de uitkomst berekend wordt via een tweedemachtswortel.800 22.000 200.000 55.000 0 5. De uitkomst is dus 1/2 60 000 stuks = 30 000 stuks. 16275 = € 39.825 Af: huuropbrengst: 22 € 5.200 .24 2/12 1. C6.000 = € 136.48.63.05 = Annuïteit investering: (zie c) € 24.000 €980 De contante waarde bij contante betaling is hoger dan de contante waarde bij betaling aan het eind van de gemiddelde werkelijke krediettermijn.000 .48.500 = Voorraadkosten: 24 375 52 € 0.5 48 750 = 24 375 stuks Voor product Y is de apparatuur nodig: 220 + (16 : 2) = 228 dagen.825 d De seriegrootte is dan 780 000 : 16 = 48 750 stuks De gemiddelde voorraad 0.1 c CW-vordering € 1.000 .2 Instelkosten: 16 € 1.000 €984.45 3/12 1.000 .110.000 0.200 a Gemiddeld debiteurensaldo 60% €30 mln 3/12 €4.5 mln b CW-vordering € 1. dus contante betaling is voordeliger.39.500 = Voorraadkosten: 15 000 52 € 0.000 Totale kosten (netto) € 26. © Noordhoff Uitgevers bv 27 .1 d CW bij contante betaling 98% €1.000 €976. waardoor er gedurende 250 – 228 = 22 dagen verhuurd kan worden.825 Totale kosten per jaar € 126.375 .05 = Annuïteit: € 300.Instelkosten: 26 € 1. 500 2. Indien een deel van de uitgaven via de bank wordt betaald ten laste van het krediet in rekening-courant kan er minimaal € 7.275 5. c Exploitatiebegroting in euro’s Omzet lnkoopwaarde omzet Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Rentekosten Personeelskosten € 42.000 9.825 39.250 Winst d Balans per 30 juni 2008 (in euro’s) Winkelpand Inventaris Voorraad Liquide middelen 79.275 te zijn.600 6.000 - 51.500 147.000 1.000 800 2.000 2.500 – € 5.650 10.050 5.000 10.000 € 66.100 21.000 7.000 2.250 15.750 € 14.300 1.000 20.100 7.000 147.800 Beginsaldo liquide middelen Netto-ontvangsten 5.650 6.525 28 © Noordhoff Uitgevers bv Eigen vermogen 7% hypotheek 8% banklening Krediet in rekening-courant Crediteuren 108.900 3.000 3.250 b In voorafgaande liquiditeitsbegroting is ervan uitgegaan dat alle uitgaven (behalve de rentekosten van het krediet in rekening-courant) contant worden gedaan.500 aan liquide middelen beschikbaar blijven.000 10.000 10.600 21.500 19.650 -4.750 1.575 975 3.200 7.350 24. Het krediet in rekening-courant dient dan eind juni minimaal € 7.C6. Dit is nog ruim beneden het toegestane kredietplafond.250) = € 10.000 5.000 6.600 + € 425 + (€ 7.3 a Liquiditeitsbegroting in euro’s Ontvangsten uit verkopen Uitgaven wegens inkopen contant inkopen op rekening huisvestingskosten privé-opnamen aflossing rente hypotheek rente banklening loon sociale lasten en loonbelasting aanschaf kasregister april mei 25.050 -800 Eindsaldo liquide middelen 10.400 800 600 1.000 1.525 .000 5.000 600 600 juni 21. 16 – € 400 40 000 : 9 000 0 € 1 mln € 459.001.000 - 3.400 € 7.000 - 5.7 - 16.7 Eigen vermogen V7.16 Emissieprijs 9 nieuwe aandelen: 9 € 400 € 18.3% € 100 = € 1.500 € b Dividend per aandeel Dividendpercentage V7.500 250 € 250 © Noordhoff Uitgevers bv 29 .500) 1 aandeel 1 600 Aantal claims per nieuw aandeel n : m 3 200 : 1 600 2 Claimwaarde € 2.100 459.000.750 a Aantal nieuwe aandelen ( € 4.750 € 2.150.000 € 2.600 Financieel nadeel V7.30 € 20 mln : €100 € 7.400 € 1.000 € 20.1.84 b Waarde 40 aandelen voor emissie 40 € 450 Waarde 49 aandelen na emissie: 49 € 408.148.6 a CL = € 408.000 : € 2.000.1.500 5% dividend prioriteitsaandelen € 5% primair dividend .500 Overwinst 60% reservering 40% secundair dividend (gewone aandelen) € - € 1.1.400 .30 100% 7.148.500 2 € 125 b Beurswaarde van 2 aandelen voor emissie Beurswaarde van 2 aandelen na emissie Verkoopopbrengst 2 claims Nadeel € - 5.600 € 6.3 a Winst na belastingen 1.000 .500 689. 8 2. omdat dit dividendbewijs is aangewezen als claim bij de aandelenemissie en er op dit dividendbewijs in de toekomst geen dividendbetaling meer zal plaatsvinden.000 3 mln € 30.1 € 91.41.2 14.4 2.50 €35 Agioreserve Winstreserve Herwaarderingsreserve € 30.4 d Dit heeft geen gevolgen voor de balans van de onderneming. Herwaardering: binnen.200 20 000 € 24 mln Na agiobonus is aantal aandelen: 2 20 000 40 000 Beurswaarde per aandeel: € 24 mln : 40 000 € 600 30 © Noordhoff Uitgevers bv 4.9 a Agiobonus: geen toename.000 Aandelenkapitaal Winstreserves Agioreserve Hypotheek Crediteuren Bank 35.000 5.58 Balans na agiobonus ( € 1.000 13.000) a Terreinen en gebouwen Machines Voorraden Debiteuren Liquide middelen 11.25 € 20 mln 10 1 aandeel 2 500 000 c BWN EP n/m CL € 27.15.000 Totaal eigen vermogen € 91.50 ( 2 500 000 : 500 000) € 1.500. aangezien de geplaatste aandelen op de balans zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.000 d Geplaatst aandelenkapitaal e IW per aandeel C7. V7.000 9.000 5.0 5.4 Aandelenkapitaal Agioreserve Winstreserve Vreemd vermogen 4.000 .000 5.000 35.000 .Balans na emissie ( € 1 mln) c Diverse activa 14.000 4.000 6. b Aantal geplaatste aandelen: 1.000 4. Winstreservering: binnen.750.000 .000 Totale beurswaarde € 1.500.000. e Deze aandeelhouder handelt onverstandig.750. Voorkeursemissie: buiten.000 4.000 4.750. 500 Waarde aandelen na besluiten 25 € 540 - 13.300 – € 750)/1 = € 550 V8.500 Financieel nadeel € 1.200 € 12.000 € 49.000 opbrengst verkoop claims € 10.33 aandelen ontvangen dus conversiewaarde = 3.750 – € 1.000)/2 000 = € 300 b Per obligatie worden 3.b BWN € 27 mln : 50 000 € 540 CL € 540 € 500 4 € 10 c Aantal aandelen voor agiobonus Aantal aandelen verkregen door agiobonus 10 10 Aantal nieuwe aandelen door emissie 20 : 4 20 5 Aantal aandelen na emissie 25 d Waarde aandelen voor besluiten 10 € 1.000 8 Vreemd vermogen V8.066.000 € 1.76% 99 22 b 99% € 50.500 € 14.4 a Conversieprijs (CP) = (€ 200.500 © Noordhoff Uitgevers bv 31 . b De beurswaarde van de converteerbare obligaties lag voortdurend boven de conversiewaarde.000 + € 400.800 20 € 540 200 20 € 10 Financieel nadeel - 11.33 € 320 = € 1.000 Kasmiddelen ter waarde van 5 nieuwe aandelen à € 500 - 2.000 e Waarde aandelen voor besluiten Waarde aandelen na besluiten € 12.3 a Converteerbare obligatie: Obligatie die in een bepaalde periode (conversieperiode) onder vooraf vastgestelde voorwaarden kan worden omgewisseld in één of meer aandelen.000 = € 750 d Conversiewaarde = (€ 1. c Agio = € 1.67 V8.9 a 1 365 100% 16. 000 € 58.00 € 2.76% € 49.445.10 a Kostenvoet 12 2 100% 16.000 950 4.090.564 Omloopsnelheid totaal vermogen 3.000 = € 545.5 Omzet € 1.21 Kosten € 1.296.000 Gemiddeld bankkrediet 98% € 60.33% 1.408 Kosten bankkrediet € Voordeel C8.564 V9.5 Rentabiliteit totaal vermogen 11.500 Kosten bankkrediet: 12% € 49.800 c Kosten leverancierskrediet 16.262.1 192 a Converteerbare obligatie heeft een ‘extraatje’ waardoor de couponrente lager dan de marktrente kan zijn. b Conversiewaarde: € 3.4 a Omloopsnelheid TV = 32 © Noordhoff Uitgevers bv 4.5.82% Bedrijfsresultaat € 35.564 Brutowinstmarge 2.45 9 Beoordeling van de financiële structuur V9.c Kosten leverancierskrediet: 16.93 Totaal vermogen € 321.262.91 c Nadeel.226.940.5 98 b Gemiddeld crediteurensaldo 2 € 30.262.20 .631 Omzet € 1.500 € 8.000 € 60.422.20 Voordeel V8.933 .33% € 58.75 = € 1.3 Omzet € 1.000 : 2.050 – € 5.000 : € 2.750) € 3.33% € 58.800 9.800 € 9.023 Duurzame activa € 186.600 16. indien de belegger niet tot conversie overgaat: (€ 5.356.1% Vlottende activa € 135. 100 Aandelenkapitaal Hypotheek Voorziening 1.300 1.300 1.600 1.000 2. dus liquide.7 a Liquiditeitsbalans ( € 1.100 200 1.900 Bank Crediteuren 800 300 1.2% Duurzame activa € 430 Omzet € 4.21 Vlottende activa € 520 Totaal vermogen € 950 Rentabiliteit totaal vermogen 13.100 1.100 5.000 5.300 1.000) Gebouwen Inventaris 2.000 Omloopsnelheid totaal vermogen 4.100 LV c Current ratio © Noordhoff Uitgevers bv 33 .700 Voorraden Debiteuren Liquide middelen 400 600 300 2.18 1. b Bruto werkkapitaal 1.000 Vlottende activa lopende verplichtingen.b Omzet € 4.500 400 3.125% Bedrijfsresultaat € 125 Kosten € 3.300 Netto werkkapitaal 1.300 400 voorraden 0.000 Brutowinstmarge 3. maar voorraden en debiteuren nemen een (te) grote plaats in.000 V9.82 CR Quick ratio 1.875 Omzet € 4. 100 1. e • Momentopname.100 300 a Liquiditeitsbalans ( € 1.300 1. 2 de overige vlottende activa sneller liquideerbaar zijn (courante voorraden).67 Debt Ratio 31 december 2007 505 g Debt Ratio 1 januari 2007 Solvabiliteit is (licht) verslechterd. 34 © Noordhoff Uitgevers bv .000) 20 41 60 2.18) 1. dus de liquiditeit wordt beter.000 dus de liquiditeit verslechtert.9 1. • Window dressing.300 300 1.2 45 4 6 60 35 45 2 CR 31 december 2007: 40 16 14 c CR 1 januari 2007: d Verslechterd –– CR is gedaald.d Current ratio wordt: 1. e De eisen aan de liquiditeit worden minder naarmate: 1 er relatief meer in liquide vorm aanwezig is.25 ( 1.000) Duurzame activa Gebouwen Inventaris IJzeren voorraad Vlottende activa Surplusvoorraad Debiteuren Liquide middelen 1/1 31/12 208 66 60 202 103 60 20 41 60 455 60 35 45 1/1 31/12 Eigen vermogen Aandelenkapitaal Reserve 100 55 100 65 Lang vreemd vermogen Voorzieningen 8% hypotheek 25 220 50 220 Kort vreemd vermogen Crediteuren Te betalen belasting Te betalen dividend 45 4 6 40 16 14 455 505 505 b NWK 1 januari 2007: (20 41 60) (45 4 6) 66 ( € 1. g Men zou de liquide middelen kunnen gebruiken voor het aflossen van het bankkrediet of het betalen van crediteuren: Current ratio wordt: V9. 25 220 45 4 6 0.1 1. geval 1 is beter dan geval 2. f Zie e.000) NWK 31 december 2007: (60 35 45) (40 16 14) 70 ( € 1. f Solvabiliteit: Mate waarin een onderneming in geval van liquidatie kan voldoen aan haar financiële verplichtingen ten opzichte van de verschaffers van vreemd vermogen.66 455 505 (100 65) 0.000 1. 12 0.6 : 17. i Rentedekkingsfactor: 57.065 2] 0.6 100% 12% 480 l RVV 17.85 (21.6 [0.5 (1 1.5 ) 3446.6 [0.40% © Noordhoff Uitgevers bv 35 .12 0.85 5573. omdat de hefboomfactor (VV/EV) groter is dan 1.893 1.802 169 100% 21. want de current ratio en het netto werk- kapitaal zijn groter geworden.624 2.000) 2 Gemiddeld geïnvesteerd eigen vermogen: Gemiddeld vreemd vermogen: k RTV 57.893 2.000) 2 300 340 320 ( € 1.624 2.677 NWK 3. c RTV REV nb 1.677 1.6 100% 5.49 2.11 a (alle bedragen € 1 mln) Ultimo 2006: CR 1.h Weerstandsvermogen: Vermogen van een onderneming om ook in ongunstige tijden de activiteiten te kunnen voortzetten.27 j Gemiddeld geïnvesteerd totaal vermogen: 455 505 480 ( € 1.404 1.893 1.6 3.000) 2 Belastingtarief: 16/40 100% 40% REV nb (1 f) [RTV (RTV RVV) 0.802 ) [21. dus 15% m Het financiële risico is groter dan het bedrijfsrisico.85% 9.5% 320 155 165 160 ( € 1.12 (0.60 NWK 4.15.154 916 4.5 ] 40.731 b De statische liquiditeit is verbeterd.020 422 169 5573.932 652 3. V9.311 Ultimo 2007: CR 1.055) VV ] EV 320 ] 160 0.677 1.554 2.988 2.988 2. 169 * exclusief overige baten C9.000 6.000 2.500 Preferent aandelenkapitaal Gewoon aandelenkapitaal 10% achtergestelde lening 8% converteerbare obligatielening 10% hypotheek Crediteuren Bank 1.000 Balans na winstverdeling ( € 1.000 1.714 Omzet € 11.000 Dividend gewone aandeelhouders € 2.000 5.600.1 € 4.169 Vlottende activa € 4.000 3.000): NWK (5.500 4.000 CR 36 © Noordhoff Uitgevers bv 12.24 Totaal vermogen € 9.000 5.000 a Winst voor belastingen Vennootschapsbelasting .000 2.000 4.000) 4.500 c Vóór winstverdeling ( € 1.4%* Duurzame activa € 4.000 Winst na belasting 6% primair dividend preferente aandelen € 2.000 500 19.d Omzet € 11.000) b Duurzame activa Voorraden Debiteuren Kas 11.020 Rentabiliteit totaal vermogen 15.500 19.000.500 1.786 Omzet € 11.000 - 60.169 Bedrijfsresultaat € 1.500) (2.306 Omloopsnelheid totaal vermogen 1.340.000 3.000 2.4% Kosten € 9.383 Brutowinstmarge 12.400.47 8.500 .000 2.1. Na winstverdeling ( € 1.000): NWK 8.500 4.500 4.000 CR 8.500 1,88 4.500 d Op basis van de ontwikkeling van de CR lijkt de liquiditeit beter, maar door de afname van de liquide middelen is er in feite sprake van een verslechtering. e Tegenover de vaste activa ad € 11 mln staat voldoende permanent en langdurig tijdelijk vermogen ( € 15 mln). Er wordt volledig voldaan aan de gouden balansregel, als de constante kern van de vlottende activa € 4 mln bedraagt. f Vóór winstverdeling: Na winstverdeling: € 16,5 mln 0,70 € 23,5 mln € 12,5 mln 0,64 € 19,5 mln g Uit de daling van de debt ratio blijkt dat de solvabiliteit enigszins verbeterd is. h RTV i RVV € 4 mln € 1 mln 100% 25,6% € 19,5 mln € 1 mln 100% 8% € 12,5 mln Aangezien de RTV groter is dan de RVV, is er sprake van een positief hefboomeffect. j REV nb (1 f) [RTV (RTV RVV) (VV : EV)] 0,6 [25,6% (25,6% 8%) (12,5 : 7)] 0,6 [25,6% 31,4%] 34,2% C9.2 a Dividenduitkering: 10% van € 10 mln € 1 mln • Winst na belastingen 0,6 € 2 mln € 1,2 mln • Winstreserve € 1,5 mln • Liquide middelen € 1 mln b Stockdividend. c Voordelen: 1 ‘Buffer’ stijgt. 2 Vergoeding voor vermogensverstrekkers afhankelijk van nettowinst, waardoor liquiditeit verbetert. Nadelen: 1 Zeggenschapsverhoudingen kunnen wijzigen. 2 Rentekosten zijn fiscaal aftrekbaar (financieel hefboomeffect). © Noordhoff Uitgevers bv 37 Door overige activiteiten € 400.000 - 2.000.000 Nettowinst voor belastingen Vennootschapsbelasting 40% € 2.400.000 960.000 Nettowinst na belastingen € 1.440.000 d Door nieuwe investeringen Maximaal aandelenkapitaal na emissie: 100 1.440.000 10 € 14.400.000 Aandelenkapitaal na stockdividend: 105% 10 mln - 10.500.000 Maximale toename aandelenkapitaal door emissie Dit betreft dus 3 900 aandelen. Minimale EP € 5 mln 3 900 € 3.900.000 € 1.285,05 e Incentive. f Vereiste nettowinst na belastingen: 0,10 € 10.500.000 € 1.050.000 Nettowinst voor belastingen 100% Vennootschapsbelasting 40% Nettowinst na belastingen 60% € 1.050.000 Nettowinst voor belastingen is dus 100/60 € 1,05 mln € 1,75 mln Rentekosten: 11/12 0,07 € 5 mln € 320.833,33 Nettowinst voor belastingen door overige activiteiten rentekosten € 2.000.000 € 320.833,33 € 1.679.166,67 Benodigde winst project: € 1.750.000 € 1.679.166,67 € 70.833.33 g Debt ratio € 17 mln € 250.000 0,61 € 21 mln € 7,25 mln h Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 26,5 mln RTV 3,15 mln 100% 11,89% 26,5 mln i Gemiddeld geïnvesteerd vreemd vermogen 14,25 mln RVV 1,1 100% 7,72% 14,25 Winst op VV 14,25 mln (0,1189 0,0772) € 594.225 j REV nb (1 f) [RTV (RTV RVV) (VV : EV)] 0,6 [0,1189 (0,1189 0,0772) 14,25 ] 12,25 0,6 (0,1189 0,0415 1,163) 0,10, dus 10% 38 © Noordhoff Uitgevers bv C9.3 a De liquiditeit geeft aan in welke mate een organisatie aan de lopende ver- plichtingen kan voldoen. b Dynamische en statische liquiditeit. c Een gedeelte van de voorzieningen en/of leningen kan als een verplichting d e f g C9.4 op korte termijn worden aangemerkt, bijvoorbeeld in verband met aflossing. Een andere mogelijkheid is dat de NV Tex de vaste voorraden, debiteuren en crediteuren buiten beschouwing heeft gelaten. 0,10 0,5 [RTV (RTV 0,065) (10 : 10)] 0,10 0,5 RTV 0,5 RTV 0,5 0,065 RTV 0,10 0,0325 0,1325, is 13,25% Gemiddeld EV (10,5 mln 12,5 mln) : 2 € 11,5 mln Minimale REV vb 0,09 : 0,50 0,18 Minimale nettowinst voor belasting dus: 0,18 € 11,5 mln € 2.070.000 Omdat het vermogen niet in de vorm van geldmiddelen beschikbaar gesteld wordt, maar in de vorm van goederen. Het gebruik van de kortingsregeling geeft een besparing van € 7.500 12 € 90.000 per jaar. De jaarlijkse kosten van het rekening-courantkrediet zijn: 12 15/360 (€ 750.000 € 7.500) 10% € 37.125 Voordeel per jaar dus: € 90.000 € 37.125 € 52.875 a Bedragen in euro’s Netto omzet lnkoopwaarde omzet Rentekosten Personeelskosten Afschrijvingskosten Overige exploitatiekosten 920.000 552.000 31.100 64.800 14.600 150.000 812.500 Winst 107.500 b Vreemd vermogen = € 75.000 + € 90.000 + € 59.800 + € 12.500 = € 237.300. c Privébudget = € 90.000 + € 107.500 + € 237.300 – € 340.000 = € 94.800. d gem. EV = (€ 90.000 + € 90.000 + € 107.500 – € 94.800/2 = € 96.350 REV = (107.500 – 31.100)/96.350 100% = 79,3%. e gem. TV = (€ 323.000 + € 340.000)/2 = € 331.500 RTV = 107.500/331.500 100% = 32,4%. © Noordhoff Uitgevers bv 39 10 Financiële markten € 1.000 = € 1.515/(1 + i) i = 51,5%. V10.2 V10.4 a Intrinsieke waarde = 100 (€ 85,08 – € 85) = € 8. Verwachtingswaarde = 100 (€ 5,85 – € 0,08) = € 577. b € 585 = 100 (€ 90 – € 85)/(1 + i) 3/12 i = – 0,466. V10.7 a Datum 16/05 17/05 18/05 21/05 FRD Verschil 67.61 68.55 70.50 70.97 Betalen Ontvangen +0.94 +1.95 +0.47 94 195 47 b (70,97 – 67,61) 100 = € 336 V10.8 a (561,43 – 602,57) € 20 = € 822,80 verlies. b € 1.075 – 822,80 = € 1.075 (1 + i) 1/ 2 i = –0.945 V10.11 Dividend 40,2% € 44.782.000 - 18.002.364 Reservering € 26.779.636 a Winst na belastingen b Dividend per aandeel Rendement € 18.002.364 12 677 000 € 1,42 € 1,42 100% 2,7% € 52,50 c Winst per aandeel € 44.782.000 12 677 000 Koers/winstverhouding Cashflow per aandeel € 52,50 € 3,53 € 3,53 14,9 € 44.782.000 € 62.184.000 12 677 000 € 8,44 € 52,50 6,2 € 8,44 € 494.000.000 € 38,97 Intrinsieke waarde per aandeel Koers/cashflowverhouding 12 677 000 € 52,50 Koers/intrinsieke-waardeverhouding € 38,97 1,35 40 © Noordhoff Uitgevers bv Saldo 0 94 289 336 5 b Balans per 1 januari 2008 ( € 1.400 5. 2 Rentabiliteit: B voorkeur.8% 11.600 1.500 1.72 14.500 1. 0 3.8% tot 14. g 1 Solvabiliteit: A voorkeur.500) 100% 12% 3 Winst per aandeel € 180. 70 1.615 2 REV nb (180 : 1.2% 17.900 0.80 2 218 0.25 2 278 0.205 1. aangezien de variatie bij beide alternatieven gelijk is.37 2 118 0.1 a 1 Debt ratio 2.5% 21. 6 Financieel risico: B voorkeur.300 1.C10.6% 14.400 5. 4 Liquiditeit: geen voorkeur.800 1. f Bij alternatief A varieert de REV nb van 7. 5 Bedrijfsrisico: geen voorkeur.72 7.200 5.2% tot 9.250 1. © Noordhoff Uitgevers bv 41 .205 1.44 7. 3 Winst per aandeel: geen voorkeur.2%.900 1.200 4. Het financieel risico is dus het grootst bij alternatief B.80 2 e Dit risico is hetzelfde.000) voor de alternatieven A en B Vast Vlottend A B 4.200 1.200 1.44 9.400 Geplaatst Winstreserve Agioreserve Vreemd vermogen lange termijn Crediteuren Dividend Belasting Bank A B 1. 75 1.250 5. 70 1.400 c/d c Alternatief A d Alternatief B Bedrijfsreserve Rente 600 144 700 144 600 264 700 264 Belasting 456 228 556 278 336 118 436 218 Nettowinst 1 Debt ratio 2 REVnb 3 Winst per aandeel (€ ) 4 Current ratio 228 0. 75 1.5 5 Rentedekkingsfactor 504 : 144 3. bij alternatief B loopt dit van 7.5%.000 1.000 : 10 000 € 18 4 CR 900 : 600 1.400 : 3. 000 1.559 CR 1.0787 (0.342.74 1.337 1 158) 1.949.960 2.154 3.960 1.87% 5.80% d REV nb 10.520 1.960 0.524 262.346 154.342.460 De solvabiliteit is vrijwel onveranderd.500 ] 18.000 90 0.500 100% 18.02 QR 2.000) c Brutowinstmarge RTV 262.260 1.195.C10.75 5.960 De statische liquiditeit is vrijwel onveranderd.154 100% 6.98 1.2 a ( a en b: bedragen € 1 mln): 31 december 2006: NWK (63 1.524 31 december 2007: DR 2.345 REV nb 1.000 252.500 (1 262.520 1. (c en d: bedragen € 1.292. b 31 december 2006: DR 2.001 154.559 63 0.000 CR 1.03 QR 1.739 3 168) 1.346 154.159 1.960 40 2.80% 42 © Noordhoff Uitgevers bv .559 1.72% 6.520 39 1.520 31 december 2007: NWK (90 1.520 0.346 ) [0.154 100% 7.500 ) 1.0787 3.97 1.949. 000 19 191 193 € 60.707.9 € 29.000 Cashflow 19 191 193 € 3.26 € 69.6% € 88.e (Bedragen € 1 mln) Opbrengst € 6.341.196 Vlottende activa € 1.72% Opbrengsten € 6.86% Duurzame activa € 3.00 1.16 100% 24.16 € 252.15 Pay-out ratio Koers/cashflowverhouding € 88.5 Omloopsnelheid totaal vermogen 1.292 Rentabiliteit totaal vermogen 7.000 + € 321.00 € 3.88 per aandeel € 3.15 € 1.88 © Noordhoff Uitgevers bv 43 .779.92 € 69.345.15 € 88.0% € 13.000.17 Totaal vermogen € 5.5 Ondernemingswinst € 417 Brutowinstmarge 6.779 Opbrengst € 6.000 19 191 193 Intrinsieke waarde Rendement € 13.7 Koers/winstverhouding € 13.00 6.92 Koers/intrinsieke-waardeverhouding € 88.196 Kosten € 5.00 2.000 19 191 193 € 29.16 100% 3.345.512.816.196 f Gegevens per aandeel: Winst na belastingen Dividend € 252. 000/(€ 6. productie is gelijk aan afzet.333. één product.000 € 1.000 X € 3. kosten en winst bij verschillende productie/verkoopomvang.7 X € 350.166.6 a De variabele kosten zijn 70% van de omzet en de vaste kosten worden € 350.35) = € 153.22 € 767.333 30 c X 0.50 1 flacon = 128 572 flacons d Om een nettowinst van € 100.000 € 50.000 Omzet 100 € 400.000.7 De BE-omzet V11.846/€ 3.846 (€ 350.Deel 3 Kosten en kostprijs 11 Kostenstructuur V11.000 + € 100.667 30 b 30% omzet € 350. waardoor de break-even-omzet uitkomt op: 100 € 350.000 0.45 a Bedrijfseconomische betekenis break-evenanalyse: • geeft de relatie aan tussen opbrengst.500 € 165. . De bijdrage van 30% moet dus gelijk zijn aan € 350.4 a BEP = € 350. bij een belastingvoet van 35%.9 € 93. b Veronderstellingen die ten grondslag liggen aan break-evenanalyse: • • • • 44 © Noordhoff Uitgevers bv vaste verkoopprijs per eenheid product.5 mln De variabele kosten zijn € 712.000 € 1.2 X 0.75) = 100 000 stuks b (125 000–100 000)/125 000 100% = 20% c (€ 350.045. • vaststellen van het kritische punt. De dekkingsbijdrage is dan 22% van de omzet. proportioneel variabele kosten.000 te realiseren.50 1 flacon=143 956 flacons V11. moet de winst voor belasting zijn: € 100.1 X € 350. V11.750 € 75.000. of bij meerdere producten een vaste verhouding in de afzet of bij elk product hetzelfde bijdragepercentage.000 + € 153.000 € 400.25 – € 2.000)/€ 3. hetgeen 78% van de omzet is.000/(1 – 0. • indicatie van de veiligheidsmarge.000 € 877.500.000 0. 000 en wordt: 80 000 € 6.6 d € 5.989.000 € 36.615 € 1.000 € 150.000 € 130.000 50 000 en wordt 60 000 €5 € 6.000 € 3.5% 800 80 000 – 60 000 100% 25% en wordt: 800 was: De winst bij de verwachte afzet was: 80 000 € 5 € 250.536.000 Totale opbrengst 800 – Totale kosten 700 – 600 – 500 – 400 – 300 – 200 – 100 – 0 g BEP was 1 2 3 4 5 6 7 8 90 Afzet 10 000 € 250.5q 140 000 q 93 333.75 mln 100% 31.610 1 0.75 mln 1 0.000 q € 5 € 250.50 € 390.50 € 390.5 mln € 3.33 © Noordhoff Uitgevers bv 45 .5 mln e 6% € 600.5% omzet.000 en 6% 25% omzet is 1.8% € 5.50 De veiligheidsmarge bij een verwachte afzet van 80 000 stuks: 80 000 – 50 000 100% 37.5 mln € 3.c € 1. De BE-omzet wordt f € 1.000 € 390.000 De nieuwe methode biedt pas voordeel bij een afzet > q q € 6.000 1. en waterverbruik.50 (€ 972 / € 40.000 270 160 450 160 weken weken weken weken à à à à € € € € 300 350 440 350 De gemiddelde prijs is dan: € 434.240 weken à € 350 = € 434.600 € 116. Overig.0 0.8 1.000 99. b • Schoonmaakkosten.000 € 350 – € 40 e Veiligheidsmarge: C11.80 € 8.000 1. • Overig.000 2 400 € 10. V11.198. 1 240 € 128.000). 1 ex.12 a • Afschrijvingen op bungalows en inventaris. • Vervangen/wassen linnengoed.800 b € 90. 1 240 – 1 000 100% = 19.000 56. Verzekeringskosten.000) : 0.11 a Het percentage dekkingsbijdrage is steeds 80%.000 per maand b (€ 4.20 2q 1 840 q 920 46 © Noordhoff Uitgevers bv .35%.20q (4 000 q) € 0.80 = € 5.50 2 € 8 € 40.50 3 600 2 400 1 200 € 116.000 + € 1.50 € 90.000 € 12.800 1 abonnement 2 299 abonnementen € 50 € 10.50) 1 ‘pakket’ 24 ‘pakketten’. V11.66 € 2.6 0.5X € 90.500) : 0.000 € 2. dus: (€ 3.20 d € 2.4 = = = = = = = = € 81. dus 24 stuks Napoli.640 1 ex.50 c 4 000 € 0.1 a 1 000 weken (of € 350.Het antwoord is dus afhankelijk van verwachtingen omtrent de toekomstige afzet en de maximaal mogelijke productie. c 50 50 50 50 9 4 9 18 0.125 c Vaste kosten 2 € 86 2 € 400 € 972 per maand Bijdrage ‘pakket’: 1 € 5 3 € 6.35 € 2.55 € 3.000/1 240 = € 350 d BEP = € 310.600 € 10. • • • • Personeelskosten.800 daaruit volgt Y 10. 72 stuks Milano en 48 stuks Torino. • Energie. 1 200 exemplaren € 5. Onroerendezaakbelasting.000 .640 € 2. 5 = .0.000 De kritische bezettingsgraad is dus: 33 750 100% 62. De variabele kosten per kamer zijn dus: € 810.5 = € 0. Het omslagpunt wordt bereikt als de totale besparing gelijk is aan de totale vaste kosten.515 per jaar Terugverdientijd: Investering/Cashflow = € 2.104 per km Gas: € 0.07 per km Deze besparing per kilometer kan beschouwd worden als een dekkingsbijdrage per eenheid.12 1 km = 13 000 km per jaar b Stijging vaste kosten: 5% € 2.000 + € 75 = € 175 € 175/€ 0.189.50 + € 2.125 € 22.375 = = € 82 96% 40 500 38 880 of: Omzet 40 500 38 880 39 690 = Totale kosten + Winst K = € 2.250 De variabele kosten worden: 90% € 25 40 500 € 2.C11.07 = € 510 + € 75 = Nettovoordeel (=‘cashflow’) € 2.125 € 3.278.125 + 40 500 € 22.531.32 jaar (16 maanden) C11.189.000/32 400 € 25 BEP = C € 2.000 + € 510 = € 910 Benzine: € 1.250 33 750 boekingen p–v € 100 – € 25 De break-even omzet bedraagt dan: 33 750 € 100 € 3.278.100 per jaar .50 De kamerprijs (K) wordt dan: K= 40 500 € 22.278. ofwel: € 910/€ 0.034 per km Verschil (besparing/bijdrage) € 0.3 a Er zijn 150 360 60% 32 400 kamers/overnachtingen geboekt.425/12.375 K = € 82 © Noordhoff Uitgevers bv 47 .2 a Vaste kosten per jaar: 20% € 2.5% 150 360 b Het aantal kamerboekingen wordt: 150 360 75% De vaste kosten worden: 90% € 2.531.375.585 per jaar € 1.50 + 4% 40 500 K K = € 3.07 = 2 500 km extra. dus in totaal 15 500 km c Besparing: Extra kosten: 30 000 € 0.30/12.000/€ 1.515 1 jaar = 1. 2 C = € 108. 500 (P – € 10) = € 20.000 verlies Bedrijfsresultaat € 20.000 .000 80 000 – 40 000 = € 6.000 Verkoop: Bezettingsverlies = (200 000 – 180 000) C/200 000 = € 24. V12.25 per eenheid Dus: C = € 590.12 Kostencalculaties V12. c De vaste kosten bedragen € 30 per stuk.000 0. gebaseerd op de normale bezetting.1 C = € 24. De € 20. De normale bezetting is dus € 20.000.000 per maand b Kostprijs = € 90.45) = Bezettingsresultaat: 35 000 € 1.000 = € 340.5 Verkoopresultaat: 40 000 (€ 8 – € 7.000 = € 590.000 verlies Januari: Verkoopresultaat: 80 000 (€ 8 – € 7. Bij een normale productie en afzet is er geen bezettingsresultaat en is de totale winst gelijk aan het totale verkoopresultaat.000 C = € 240.7 48 © Noordhoff Uitgevers bv Productie: Bezettingsverlies = (200 000 – 160 000) C/200 000 = € 108.20 = € 44.000 C = € 540.20 = € 22.000 winst Bedrijfsresultaat € 50.000 winst - 42.000 winst a Bij de break-evenafzet is er geen winst. Dus: C = N C/N = 2 000 € 30 = € 60.45 (per eenheid product) c December: V12.000 winst - 6.4 a Totale kosten december: 40 000 € 8 + € 20.45) = Bezettingsresultaat: 5 000 € 1.000 winst is dus het gevolg van de 500 eenheden daarboven.000/€ 10 = 2 000 stuks.000/75 000 + € 6.25 = € 90.000 0. Per product is het verkoopresultaat dus € 50 – € 40 = € 10.000 € 590.000 Totale kosten januari: 80 000 € 8 – € 50.000 – € 340.000 P = € 50 b De kostprijs bedraagt € 30 + € 10 = € 40.25 = € 7.000 – 80 000 € 6. 15 + € 0.000 d Omzet Kostprijs van de omzet • fabricage: 1 300 (€ 30 + € 35) = • marketing: € 28.000 10.20 V12.25 7.500 € 58.600 : 54000) = € 2.8 – 12 60 000 0.34 per tonkilometer c (168 000 7.000 + € 56.000 - 168.55 : (75% 10) = € 0.000 39.500 Bezettingsverlies fabr.000 b Eindvoorraad AC: 100 (€ 30 + € 56.458.55 per km € 2.000 = 67.000 € - 84.000 28.40 = € 2.000 = € Winst volgens direct costing 55.000 = € 780.500 c Omzet: Variabele fabr.000 Integrale kostprijs = € 1.000/1 600 = € 121.000 Winst volgens absorption costing € 58.000 .000/200 000 = € 4.000 2 € 56.500 Verkoopresultaat: 1 300 (€ 180 – € 121.000 - Dekkingsbijdrage: Totale vaste kosten: € 167.000 : 2 160) = € 42.500 7.Totale constante kosten = € 540.000/1 600) = 100 € 65 = € 6.kosten Variabele verkoopkosten 1 300 € 180 = 1 300 € 30 = € - € 234.15 : 7.000/180 000 = € 8.: (1 600 – 1 400) € 35 = € - 65.000/1 400) = 100 € 30 = € 3.352 verlies V12.000 : 60 000) + (€ 21.8 a (€ 102.10 variabele kosten per product = € 8.54) = Bezettingsverliezen: • fabricage: 200 € 35 = • marketing: 300 € 35 = Winst € - 7.000/1 300 + € 56.54 € 76.50 + € 12.000 € 234.10 – € 780.50 = € 55 per uur 8 € 55 = € 440 b (€ 129.000 : 2 400) + (€ 27.5 = (1 310 400 – 1 350 000) € 0.5) € 2.500 84.500 Alternatieve berekening: Commerciële kostprijs = € 65 + € 28.000 + € 240.000 - 17.500 © Noordhoff Uitgevers bv 49 .11 a Eindvoorraad DC: (1 400 – 1 300) (€42.286667 = € 11.112. 500) wordt veroorzaakt door de toename van de voor- raad met 100 stuks.25 € 135.75 € 5 per stuk Break-evenafzet is (€ 135.000 € 190.000 .e. is het gevolg van de voorraadafname met 2 000 stuks à € 9. V12.000 4 000 € 8.000 135 – 50 © Noordhoff Uitgevers bv Resultaat 1 2 3 4 5 6 Afzet 10 000 0 .000 Dekkingsbijdrage Vaste kosten € 468.e.000 Dekkingsbijdrage is € 8.000 € 18.16 a Vaste kosten zijn 60 000 € 2. die bij AC op de balans worden geactiveerd tegen de fabricagekostprijs.000 20 000 .000 Totale vaste kosten Kostprijs € 486.p.260.000 18 000 € 27 p.252. V12.000 : € 5) 1 stuk 27 000 stuks € 1. • minder juiste vermogensweergave (balanswaardering).000 .80.000 Vaste verkoopkosten 2 000 a Vaste productiekosten € 260. • fiscaal niet toegestaan.25 € 2.000 20 000 € 180.000 Winst volgens DC € 208. € 27 (€ 9 € 4) € 14 BEP bij € 260. d Nadelen direct costing: • geen inzicht in integrale kosten.000.15 € 36.p. namelijk 100 € 35 = € 3. Hierdoor wordt bij AC ook een deel van de vaste kosten gactiveerd. Variabele p.000 1 blik 10 000 blikken € 40 – € 14 b Omzet: 18 000 € 40 Variabele kosten: 18 000 € 14 € 720.50 € 0.500.e Het winstverschil (€ 3.000 c € 208. 000 c Dekkingsbijdrage per arbeidsuur: A € 165 : 3 € 55 B € 180 : 2 € 90 C € 225 : 4 € 56.25 1 stuk 54 250 stuks Absorption costing: €5 b Direct costing: c Afzet 54 250 stuks.000 f Van het optimale programma is product A het minst winstgevend. productie 49 250 stuks Verkoopresultaat: 54 250 (€ 8.187.000 Materiaalkosten .180.25 D € 215 : 5 € 43 d Het optimale plan bestaat uit 1 200 eenheden B.520.50) Bezettingsresultaat: (49 250 60 000) € 2.000 Totaal € 275.000 .000 .50 verlies € 125.000 1 stuk 52 000 stuks €5 € 260.000 .000 © Noordhoff Uitgevers bv 51 .000 Totale bijdrage Af: vaste kosten € 561.000.€ 135. e 1 200 stuks B à € 180 800 stuks C à € 225 1 000 stuks A à € 165 € 216.520.75.000 5 000 € 2.35.000 Arbeid: 3 000 uur à € 25 . 800 eenheden C en 1 000 eenheden A (waarvoor in totaal 8 600 uur arbeid nodig is).165.187.000 € 125.00 winst V12.17 a A: € 400 € B: € 300 € C: € 450 € D: € 500 € 160 € 175 € 165 170 € 150 € 180 125 € 100 € 225 160 € 125 € 215 b 1 000 € 165 1 200 € 180 800 € 225 1 400 € 215 Minus totale vaste kosten € 862.50 winst - 24.25 € 149. De inciden- tele order gaat dus ten koste van 3 000 aan A te besteden arbeidsuren en zal dus minimaal moeten opbrengen: Bijdrage A: 3 000 € 55 € 165.000 Totale winst per jaar € 342.000 .000 Winst € 41.25 € 5. 000.000 200.000 135.000 Indirect vast Winst 145.000 € 48.500 : € 10. c € 558. € 72.000 € 135.000 80.000 € 40.000 € 558.000 € 120. De winst zal dan met € 40.000 verminderen.000) indirecte vaste kosten zijn.000.000 en € 48.000 40.000) : 1 000 € 117 V12.000 € 455. C12. waarvan 60% (dus € 240.50 d (€ 675.000 72. die in de verhouding 5 : 3 : 2 over A. V12.000 120.21 a (€ 558.000 Bijdrage Direct vast 545.000) : 1 000 € 65 (€ 675.000 kunnen afnemen (wellicht niet onmiddellijk).000 € 72.50 € 218.000 165.000 en zullen de vaste kosten met € 40.400 P € 45 52 © Noordhoff Uitgevers bv .000 Als product C uit het assortiment wordt verwijderd.000 300.000 : 1 000 € 14 b 6 000 € 19 5 999 € 20 € 5. De directe vaste kosten per productsoort zijn dan: A: € 392.000 48.22 a 6 000 € 19 5 000 € 20 € 14.000 200.000 De totale vaste kosten bedragen € 855.18 Totaal ABC Omzet Variabel Product A Product B Product C 1. niet alle differentiële kosten zijn per definitie variabel (bij uitbreiding productie is bijvoorbeeld een nieuwe machine nodig.000 385.000.000 455.000 € 493. dus: 72 800 (P € 42) € 218.980 negatief! c q € 20 6 000 € 19 (6 000 q) € 12 20q 114 000 72 000 12q q 5 250.5W 764 000 W 72 800 stuks ( BE-afzet) b Bij de break-evenafzet wordt het bezettingsverlies geheel gecompenseerd door het positieve verkoopresultaat. zie d).000 : 4 000 € 139.000) : 2 000 € 91 b Nee.000 B: € 255. waardoor ook de vaste kosten toenemen) en niet alle variabele kosten zijn differentieel (is afhankelijk van de stamproductie.000 € 200.2 a N (€ 982.000 in totaal Per stuk dus € 14.000 500.000 228.000 € 120.400 10.000 € 72.000 300. 000 117.000 € 400.(Tabel in euro’s) V12.000 € 493.50) 1 stuk 93 600 stuks (W 93 600) € 10.000. Respectievelijk dus € 120.000 C: € 208.000 160. B en C verdeeld worden.000 € 48. dus vanaf 5 251 stuks.000 40. daalt de bijdrage met € 80.000 240. 3 a (€ 30.000 150% € 15.000 0.000 (€ 55. Omzet € 600. © Noordhoff Uitgevers bv 53 . waardoor er sprake is van winst noch verlies.000 150% € 15.000 Bezettingsresultaat: (91 000 90 000) € 10 - 10.000) nihil De regionale advertentiecampagne geeft dus geen verbetering van het resultaat.500) 60 In beide situaties is de werkelijke/verwachte omzet dus gelijk aan de breakeven omzet.000 f Eerst de nieuwe machine benutten.5 mln (dat wil zeggen op beide machines € 750.290.500) nihil Het jaarresutaat was: 60% € 100.c Verkoopresultaat: 86 000 ( 100 € 45 € 45) € 90 430.000 (€ 30.000 0.000 d AC: 5 000 € 40 € 200.000 60 b Bij een omzet van € 175.5 mln C 0.000 150% € 15. De break-even omzet wordt in dat geval: 100 € 175.6 (omzet € 750.000) 100 € 100.000) C12. leidt dit toerekeningssysteem tot een onjuiste kostenverdeling over de filialen.000 (€ 55. Bij BE-omzet geldt TO TK € 1. Omzet vaste kosten variabele kosten.000) Omzet € 1. Bij BE-omzet geldt: TO TK. g Omzetcapaciteit nieuwe machine is € 750. aangezien deze lagere variabele kosten per eenheid heeft.000 € 7.000 € 150.4 € 750.000 DC: 5 000 € 30 € 150.000 Winst AC € 440. Controleberekening: Het jaarresutaat wordt: 60% € 175. Met name als deze overheadkosten meer verband houden met andere grootheden dan de personeelslasten.000 150% € 15.000 e De variabele kosten zijn 60% van de omzet.000 € 7.000 Winst DC € 390.5 mln C € 600. Het is echter zeer de vraag of de opslag van 50% ter dekking van de overhead van de hoofdvestiging juist is.000 900.000.000 is een extra verkoper nodig.000 Dekkingsbijdrage: 86 000 (€ 50 € 35) Vaste kosten: 90 000 € 10 € 1.6 € 1. 000 € 450.000 € 3.000 Vast: € 150. De normale bezetting is 75% van 80 mln 60 mln kWh.09 e Nee.1.000 Aankoop stroom: € 190. f1 Kostprijs (150% € 3 mln) : 120 mln € 0.400. aankoop van stroom heeft een integrale kostprijs van: € 190.000 € 15.000 Variabel: 60/50 (€ 1.5 mln) : 60 mln € 0.04 € 0.04 € 0.065 g2 Differentiële kostprijs (€ 5.0775 f2 Kostprijs (180% € 3 mln) : 180 mln € 0.000 X 32 mln kWh c € 840.07X € 190.150.07 € 0.000 (€ 55.07 g1 Differentiële kostprijs (€ 4.9 mln € 100.000 b Variabele kosten zijn bij de eigen centrale € 0.000.500 60% € 175.15.04 per kWh.000 € 15.000 In totaal minder kosten Opbrengst verhuur gebouw € 3. Afgezien van de doorberekende 50% overhead geldt namelijk het volgende: De bijdrage wordt: € 27.000 : 60 mln € 0.Nagegaan moet worden of het sluiten van een filiaal tot verminderde overheadkosten van de hoofdvestiging leidt.000 € 400. Gelijkstelling kosten eigen centrale aan inkoop geeft: 0.550.03 per kWh.4 mln € 4.04 € 0.055 54 © Noordhoff Uitgevers bv .000 .04 € 0.000 0 32 60 1 mln kWh € 1 mln d Vaste kosten zijn € 3 mln.000 0.000 60 mln € 0. Is dit niet het geval.0733.000 (€ 30.04X € 1 mln € 150. variabel € 0.5 mln € 3 mln) : 60 mln € 0.500 Toename dekkingsbijdrage C12.000) .000 € Nadeel van sluiting op korte termijn 840.04 € 0. Kostprijs: € 3 mln : 60 mln € 0.000 60% € 100.4. dan zou toestemming voor de actie verleend moeten worden omdat het filiaal daardoor een grotere bijdrage levert ter dekking van de overhead.000) € 12.000 € 7. zodat op lange termijn aankoop voordeliger is.400.6 a Wegvallende kosten bij sluiting van eigen centrale: € 2.390.07 .500) De bijdrage was: . 07 € 4.1 6 250 XL 1.3 600 500 0.000 Af: opbrengst 120 mln € 0.06 € 5.2 11 250 22 500 13 750 7 500 M M M M 55 000 M € 429.6.5 mm 0.1 7.8 Met als calculatie-object de bliksoort van 1 mm wordt de totale equivalente productie: 1.5 mm 1.2 7.80 € 9.400 : 1 870 € 420 per ton van 1 mm Kostprijzen per ton: 0.50 Kostprijs ontbijt 2 € 8 1.300.000 Het eerste alternatief.02 per S 1.9 : 0. de aankoop van stroom.000.000 60 mln € 0.80 € 8.8 420 V13.36 per XL V13.9 300 0.600.9 : 1 : 1.80 per M 0.04 € 9.000 h2 Productie van 120 mln kWh: Totale kosten € 4.3 420 1.0 mm 1.055 Kosten per saldo € 6.600. is dus op lange termijn het voordeligst.1 : 1.9 7.3.8 400 1 870 ton € 785.58 per L 1.4 mln 180 mln € 0.1 De walstijden verhouden zich als 1.3 : 1 : 0.000 : 55 000 M € 7.80 € 7.000 . 13 Indirecte kosten V13.9 22 500 M 1.h1 Aankoop van stroom en geen eigen productie: Totale kosten € 190.2 € € € € 546 420 378 336 Verhouding tussen de benodigde hoeveelheden is: S : M : L : XL 0.0 420 1.9 420 2.04 € 12.625 € 13 © Noordhoff Uitgevers bv 55 .000 62.000 Kosten per saldo h3 Productie van 180 mln kWh: Totale kosten € 5.390.2 12 550 S 0.000 Af: opbrengst 60 mln € 0.0 12 500 L 1.0 mm 0.700.3 Het opslagpercentage voor de indirecte kosten is: € 6.5 mln 120 mln € 0.600.5% 600 € 4 900 € 8 Kostprijs ontbijt 1 € 4 1.625 € 6.000 . reiskosten woon/werkverkeer. kosten directievoering.6 a Begrote bezetting: Machine I 1 500 2 300 6 4 800 uur Machine II 1 500 6 300 2 9 600 uur normale bezetting: Machine I (€ 120. d € 504.00 Totaal directe kosten 42% € 84 15% € 25 3.5 a Tarief indirecte kosten € 684.000 € 108.000 : € 25) 1 uur 8 000 uur Dus zowel van P als van Q: (8 000 uur : 8 uur) 100 stuks 100 000 stuks b 56 © Noordhoff Uitgevers bv € 900. V13.12 e Kosten van toezichthoudend personeel.09 Totale indirecte kosten - 43. c Verfijnde of meervoudige opslagmethode. waardoor een te hoge of te lage kostprijs wordt verkregen.75 4.50 per uur Direct materiaal Directe arbeid Opslag indirecte kosten € - Kostprijs € 132.28 3. kantinekosten.200 Berekening kostprijs: Direct materiaal Directe arbeid € - 84 25 € 109.000 : € 15) 1 uur 8 000 uur Machine II (€ 200. personeelsfonds/vereniging enzovoort.75 84.75% € 109 € - 35.12 Kostprijs € 152.000 1% 3.50) b Bij deze primitieve (enkelvoudige) opslagmethode worden de indirecte kos- ten geheel afhankelijk verondersteld van de gekozen opslagbasis. kosten werkkleding.75% opslag op de totale directe kosten € 19.00 23. in dit geval het aantal directe arbeidsuren. In vele situaties zal dit verband echter niet voor 100% aanwezig zijn.75 ( 5/6 € 30) ( 5/6 € 28.000 1% 15% opslag op directe arbeid 240 € 30 € 72.000 Begrote indirecte kosten 100% 100% 125% € 720.000 24 000 € 28.00 25.000 1% 42% opslag op direct materiaal € 12.000 Begroot direct loon .V13. 95 .000 positief Q: (30 000 100 000) 6 € 15 2 € 25 100 70 000 € 1.9.8 a Grondstof: 8 000 kg à € 3 3 000 kg à € 4 Arbeid: 8 000 uur à € 15 6 000 uur à € 17.000 verlies winst Per saldo een onderbezettingsverlies van € 8. V13.5% opslag op grondstof € 36.5% opslag op arbeid € 225. Hierdoor is het mogelijk dat de berekende kostprijzen niet geheel juist zijn.65 6 uur .60 2 uur . dus € 4 per product.7.000 © Noordhoff Uitgevers bv 57 .53 .000 .000 Totaal directe kosten b 75% € 150. Voor beide producten wordt dan de kostprijs: Materiaal Direct loon Toeslag € - Totaal € 18 9 4 5 d De indirecte kosten zijn wellicht niet enkel afhankelijk van het direct loon.9.48 f Op basis van machine-uren: Machine I (4 800 8 000) € 15 Machine II (9 600 8 000) € 25 € 48. Ook kunnen de indirecte kosten nog verschillen per type machine en moeten de vaste indirecte kosten eigenlijk worden gerelateerd aan de normale bezetting. e Machine I Machine II Materiaal Per product P 2 uur 6 uur Totaal Per product Q € 1.000 € 8.00 € 4.000 € 277.00 € 18. Bovendien bestaat er meestal geen lineaire relatie.40 € 98.000 100% 87.000 € 98.000.000 negatief Per saldo een onderbezettingsverlies van € 90.16.225.000 100% 87.000 € 40.80 € 90.2.000 .c Zowel voor P als voor Q bedragen de kosten van het direct loon 8 € 50 € 400 per 100 stuks.25 € 16.000 Op basis van aantallen P en Q: P: (150 000 100 000 2 € 15 6 € 25 100 50 000 € 1.000 21% € 150.50 Uitbesteding: 8 000 € 2 € 36. 000 02.50 – Kostprijzen 30.5% van uitbesteed werk 03.750 Totale indirecte kosten bij normale productie De opslagpercentages worden nu: 75% € 153.50 voor B.500 00.1 € 150.50 € 14.84% op arbeid 10 000 € 14.50 per eenheid B.625 07.62 04.18.00 35.70 3 750 € 34.000 100% 37.70 voor A 0.9 € 150.8 € 3.75% van grondstof 41. Dit heeft ver- volgens consequenties voor de arbeidskosten per eenheid.75% op uitbesteding 10 000 € 2 (Tabel in euro’s) 58 © Noordhoff Uitgevers bv Product A Product B Grondstof Arbeid Uitbesteed werk 71.000 02.00 34. Per product worden de arbeidskosten nu: 0.00 c De normale productie is dan 10 000 stuks A en 3 750 stuks B.750 100% 41.00 14.84% van arbeid 30.00 02.750 04.750 0. Deze bestonden voor 10% uit vaste kosten.70 02.50 voor A en € 31.4% € 150.30 21% € 153.15 00.00 – 03.15 06.50 € 31.50 17.5% opslag op uitbesteed werk € 16.5% van grondstof 50% van arbeid 37.75% van uitbesteed werk 03.000 100/80 € 153.750 100% 71.50 per eenheid A en € 3.75% op grondstof 10 000 € 3 3 750 € 4 4% € 153.62 55. dus € 1.30 voor B De vaste indirecte kosten blijven: 0.30 – 02.000 De variabele indirecte kosten worden: .50 € 13.87 14.8 € 1.875 60.50 € 34.000 (Tabel in euro’s) Product A Product B Grondstof Arbeid Uitbesteed werk 87.000 € 135. De variabele arbeidskosten per stuk zijn dan € 13.000 15.35 – Kostprijzen 28.750 100% 30.52 . 000 € 62.V13.750 .250 .000 2 400 € 63. b € 37.000 € 50 € 22.50 (Tabel in euro’s) Productieafdeling II Eerstbelaste kosten Onderhoud Administratie Vaste kosten 150.000 : 12) Intrest: 4 0.200 Totale vaste kosten per maand € 37.750 13.500 5.250 09.50) (300 45) 81.000 4 000 € 81.000 3 600 Variabele kosten (500 47.500 Begrote kosten in totaal € 55.000 Tarief € 200.50 € 45 (Tabel in euro’s) Productieafdeling I Eerstbelaste kosten Onderhoud Administratie Vaste kosten 200.50 € 2.000 Tarief € 150.000 150.536 voordelig V13.000 (300 47.25 Lonen en sociale lasten: 1.50 € 1.750 14.000 2 000 Variabele kosten 39.500 625 € 60.000 Afschrijving: 4 (€ 30.000 950 Tarief administratie € 29.9 a Vaste kosten: Huisvesting: 240 (€ 9.300 per maand.75% € 140.25 Olie: 625 uur 2 liter à € 4 € 12.500 200.000 : 600) Energie: 5 000 kWh à € 0.48 € 4.48 € 28 € 88.50 € 72.50) (200 45) 63.000 € 3.750 700 € 6.750 23.10 a Tarief onderhoud € 38.000 43.000 800 € 40 € 7.50 € 47.18.800 Variabele kosten: Energie: 625 uur 80 kWh à € 0.600 1.000 Totale variabele kosten per maand € 17.500 600 € 42.48 c (700 625) € 60.25 € 15.10.000 4.50 € 94 © Noordhoff Uitgevers bv 59 .800 625 € 17.50 € 31. 000 : (30 + 50) = € 3.000 150.524.20.000 .000 Verkooporders: € 340.000 262.000 : (90+110)=€ 1.500 € 1.250 .000.50 .000 44 € 5. 153.000 - 187.524.000.000 - 157.000 - 150.25.000 - 210.000 Kwaliteitskeuringen: € 240.250 verlies a Machine-omstellingen: € 320.700 • overige indirecte constante kosten 1 000/1 600 € 420.000 : (25 + 35) = € 6.700 110 € 1.000 - 220.700 b Totale directe variabele kosten Indirecte constante kosten • omstellingen machines 20 € 5.50 Productieafdeling I: 400 € 50 Productieafdeling II: 400 € 62.b Onderhoud: 150 € 40 Administratie: 100 € 42.000 : (20 + 44) = € 5.500 100.000 4.50 Verwacht bezettingsresultaat V13.75 1 000 stuks € 1.755.000 90.000 Logistieke handelingen (inkoop): € 360.000 • geplande productie en afzet • kosten per eenheid 60 © Noordhoff Uitgevers bv Het Fazantenhuis € 1.000 35 € 6.000 verlies verlies verlies verlies € 55.000 • logistieke handelingen (inkoop) 25 € 6.13 € 6.000 600/1 600 € 420.500 2 000 stuks € 877.000 • kwaliteitskeuringen 30 € 3.500 € 1.000 - - - - - Het Pauwenverblijf € 600.000 50 € 3000 • verkooporders 90 € 1. 4 –122.300 € 300 € 238.94 Winst Q 0.68 8.94 € 2.94 30 000 € 2.17 Arbeid 0.3 60 000 1/12 30 000 1/4 12 500 uur € 647.00 € 43.1 647.01) € 3 mln Doorberekend wordt dus 5% € 3 mln € 150.0 122.000) Huisvesting Eerstbelaste kosten Doorbelasting1 Krachtcentrale Magazijn Fabriek Verkoop –79.200 © Noordhoff Uitgevers bv 61 .000 Totale verwachte winst € 240.300 100% 5% (5.06 Verkoopresultaat: 60 000 € 2.0 50.0 7.4 480.80 0.70 Magazijnkosten 4 € 0.3 Doorbelasting5 150.2 € 40 Machine 1/12 € 52 € - 6.4 – 117.00 13.4 138.6 14.2 7.2 a Kostenverdeelstaat ( € 1.000 € 0.17 0.06 € 2.7 –650.0 –102.255 per kWh 480 000 3 € 102.00 4.96 € 50 € 45.2 115.0 Doorbelasting3 0 Doorbelasting4 W 2.000 b Product P Grondstof 4 € 1.33 Fabricagekostprijs € 19.2 –79.04 8.000 5 60 000 € 25 30 000 € 50 € 3 mln € 150.40 2.2 –79.400 € 0.94 d Winst P 0.81 Product Q 12 € 1.06 Q € 43.81 5% € 25 € 21.2 € 40 1/4 € 52 € - 20.96 € 25 € 21.3 5.200 € 24 per m2 3 300 2 € 122.44 5% € 50 € 45.200 2.0 V 1 € 79.0 150.3 Doorbelasting2 0 102.700 € 51.70 12 € 0.17 per kg 600 000 4 0.06 Resultaat op doorbelasting: € 2.C13.82 € 52 12 500 Er wordt dus doorberekend 12 500 € 52 € 650.44 c P € 19.2 87. 150 000 12 min.0 (6 mln/600.79 Product B: € 20 € 25 59% € 45 € 71.25 05 10 45.3 Grondstofkosten product A: 1. 150 000 8 min.25 € 33.000) = € 20 Directe loonkosten product A: 0.0 mln : 40 000 € 100 per uur e (Tabel in euro’s) Product A Totale directe kosten Kosten voorbewerking Kosten nabewerking 62 © Noordhoff Uitgevers bv Product B 21.69 B: 45 27% 20 3% 45 92% 25 € 74.5 (6 mln/600.25 92% 6.580/5.000) 100% = 3% opslag op totale directe kosten (4.00 23.500/11.590 10 1.a (6. 40 000 uur Tarief voorbewerking: € 2.25 27% 15 3% 21.370 30 100 – –1.33 Kostprijs 36.25 € 31.55 b (1.170 30 300 –1.590/6.6% = 92% opslag op direct loon Kostprijzen: A: 21.00 10.500 Garage Voorbewerking 1.000) 100% 59% opslag op totale directe kosten C13.25 59% € 21.0 (5 mln/200.33 .500 Totaal hoofdkostenplaatsen Nabewerking 550 100 500 750 600 1.000) = € 25 Kostprijzen: Product A: € 15 € 6.000) 100% = 26.000) 100% = 91.500 4.25 (5 mln/200.25 68.000) Huisvesting Eerstbelaste kosten Doorbelast 300 –300 Directie Administratie 1.520 130 700 750 900 2.75 c Voorcalculatorische kostenverdeelstaat ( € 1.000) = € 6.5% = 27% opslag op directe grondstof (330/11.5 mln : 50 000 € 050 per uur Tarief nabewerking: € 4.25 Directe loonkosten product B: 1.33 Totale indirecte kosten 15.600 1.000) = € 15 Grondstofkosten product B: 2.000 d Voorbewerking: 200 000 6 min.00 13. 50 000 uur Nabewerking: 200 000 6 min. 000 Nabewerking: € 3.448 996 b Huisvesting: € 300.25 mln : 50 000 € 153.030 –135 –297 –99 –036 –900 –54.000 : 51000 € 25 € 3 € 28 Overdekking 1 000 € 25 € 25.6 mln : 120 000 € 120.48 –3600 –120 30 1 –003 Kostendragers Fabricage Verkoop 1.000 Fabricage: € 1.720 –830 –1.000 : 9 900 € 30 € 10 € 40 Niet gedekt 100 € 30 € 3.000) Huisvesting Vast Eerstbelast Verrekening van: • huisvesting • administratie • fabricage Verschil Tarieven Tarieven Vast Variabel Fabricage Vast Variabel –864 –54.100 –1.120 –1.48 –1.00 30 10% 996 2% 6.275 –018 –153 –3 –10 Nabewerking Eerstbelast Verrekening van: • huisvesting • administratie • fabricage • nabewerking • verkoop –99 Vast Verschil Variabel Administratie –300 –030 (vervolg) Variabel –1.C13.025 –166.000 : 120 000 € 30 € 1 € 31 Verkoop: (€ 800.4 a Voorcalculatorische kostenverdeelstaat ( € 1.000 : € 8 mln) 100% 10% en (€ 166.000 : 10 000 € 99.3 mln) 100% 2% Overdekking 10% € 0.140 108 220 141.025 Verkoop Vast Variabel 3.52 160 300 12 80 500 24.428 3.48 –1.300 1.000 © Noordhoff Uitgevers bv 63 .3 mln € 30.000 : € 8. 14 Budgettering en verschillenanalyse V14. Concurrentie Seizoenpatronen het algemeen economisch ‘klimaat’ .2 Verricht marktonderzoek Reclame etc.1 a Januari b Maart April 22 500 24 000 27 000 30 000 21 000 36 000 24 000 28 000 Benodigd Beginvoorraad 46 500 18 000 57 000 22 500 57 000 27 000 52 000 21 000 Productie 28 500 34 500 30 000 31 000 Maart April 60 000 45 000 62 000 46 500 Nodig voor: Januari Deconyl (in kg) Effoliet (in kg) Februari 69 500 51 750 Januari Februari Maart Eindvoorraad Tbv productie 34 500 57 000 30 000 69 000 31 000 60 000 T totaal nodig B beginvoorraad 91 500 28 500 99 000 34 500 91 000 30 000 Inkopen 63 000 64 500 61 000 Effoliet (in kg) Januari Februari Maart Eindvoorraad Tbv productie 25 875 42 750 22 500 51 750 23 250 45 000 Beginvoorraad 68 625 21 375 74 250 25 875 68 250 22 500 Inkopen 47 250 48 375 45 750 a • De afzet in vorige perioden • • • • • 57 000 42 750 Deconyl (in kg) 64 © Noordhoff Uitgevers bv Februari Eindvoorraad Afzet Productie V14. 000 - 10.500 (W) Bezettingsresultaat: 2 500 € 4 Budgetverschil: €102.320 V14.50 €102. Sept.4 a € 600.500 (W) © Noordhoff Uitgevers bv 65 .500 €95.20 = € 3.05 = 210 000 eenheden 1.50 € 112.500 .000 150 000 Kostprijs productie: Werkelijke kosten €3.500 b €50.05 = 231 525 eenheden Gewenste eindvoorraden: Juli: 80% 210 000 = 168 000 eenheden Augustus: 80% 220 500 = 176 400 eenheden September: 80% 231 525 = 185 220 eenheden De productiebegroting kan dan als volgt worden bepaald: Maand Juli Aug.500 c Kostprijs € 600.b Begrote afzet: Juli: Augustus: September: Oktober: 200 000 200 000 210 000 220 500 eenheden 1.500 (V) Bedrijfsresultaat € 2.500 €110.110.034.50 15 000 €7. Afzet 200 000 210 000 220 500 + + + + Eindvoorraad 168 000 176 400 185 220 – – – – Beginvoorraad 150 000 168 000 176 400 = = = = Totale productiebegroting voor het derde kwartaal c Benodigd voor productie: + Gewenste eindvoorraad: Productie 218 000 218 400 229 320 665 720 665 720 4 kg = 2 662 880 kg 25% 2 662 880 = 665 720 kg 3 328 600 kg 800 000 kg – Aanwezige beginvoorraad 2 528 600 kg → Inkoopbedrag = 2 528 600 kg à € 1.05 = 220 500 eenheden 1.000 12 13 000 € 3.000 15 000 €3.50 €50.000 Fabricageresultaat € 2.000 €45.50 €7.000 (W) 7. 000 verlies Totaal € 18.300 nadelig d Efficiencyverschillen: Materiaal: Arbeid: Machine-uren: (9 000 2 17 600) € 10 € 4. door het werkelijk aantal gerealiseerde prestaties (output) te vermenigvuldigen met een budgettarief (norm) per prestatie. Dit nacalculatorisch budget wordt vergeleken met de in die periode werkelijk gemaakte kosten en een eventueel verschil dient vervolgens nader te worden geanalyseerd.100 35 000 €0.000 .000 winst .V14.000 10 000 € 50.500 € 56.5 4 700) € 50 .18.500 Arbeid: 4 400 € 30 €134.800 .500 winst c Prijsverschillen: Grondstof: Energie: 19 000 €2 €36.000 verlies 250 winst Bezettingsresultaat: (9 000 10 000) €19 . b 9 000 €60 €540.000 Bezettingsresultaat: (4 700 5 000) €30 a Standaardkostprijs 9.500 Bedrijfsresultaat € 37.500 € 7.25 - 66 © Noordhoff Uitgevers bv 2.48.000 nadeel € 12.000 Variabele machinekosten: 4 700 € 20 €82.000 nadeel Prijsverschillen: Materiaal: 17 600 € 10 €183.000 €552.25 €8.19.200 Vaste machinekosten: 5 000 € 30 €152.6 a Bij dit systeem wordt voor een bepaalde periode een (nacalculatorisch) bud- get vastgesteld.500 verlies .300 €12.3.000 .2.2.000 voordeel (9 000 0.7 - nadeel nadeel voordeel nadeel € 190.500 verlies b Verkoopresultaat: € 37.500 .000 Opbrengst verkopen Werkelijke kosten Af: voorraadtoename 2 000 € 24 10 000 €24 € 234.186.11.500 7 000 (€32 €24) Fabricageresultaat: 9 000 €24 €234.000 .300 nadeel Per saldo V14.000 voordeel (9 000 0.000 € 224.000 c €540.10.400 € 1.5 4 400) € 30 .900 winst 350 winst Efficiencyverschillen: Grondstof: (9 000 2 19 000) €2 Energie: (9 000 4 35 000) €0. 50 €24.139.875 Kostprijs verkopen .50 €2.75 € 9.V14.000 18.200 € - 735 verlies 600 verlies 800 winst Efficiencyverschillen: Materiaal: (24 000 0.235 48 000 €0.25 €19.200 .000 .535 verlies 22 500 €9.25) € 61.8 a € 162.25 - 500 verlies 2.660 Bedrijfsresultaat € 52.800 32.625 27 500 €6.000 € - 28.50 - 6.340 c Verkoopresultaat: Fabricageresultaat: 22 500 (€12 €9.535 .13.400 €1.162.500 25 000 € 75.217.000 Kosten: Materiaal Onderdelen Energie Constant € 25.600 .9 12 250 €2 €25.000 verlies Bezettingsverschil: (24 000 25 000) € 6.425 60.535 verlies a Standaardkosten: 670 €200 Werkelijke kosten: Grondstof: €30.500 – 1 500 €9.25 € 231.24.340 winst d Prijsverschillen: Materiaal: Onderdelen: Energie: V14.25 €217.600 80 000 €0.225 © Noordhoff Uitgevers bv 67 .5 12 250) € 2 Energie: (24 000 3 80 000) € 0.660 € 52.875 winst 9.500 verlies € 9.225 Nadelig fabricageresultaat € 5.19.975 Arbeid Vaste machinekosten Variabele machinekosten € 134.25 b Opbrengst verkopen: 22 500 €12 € 270.235 . 000 verlies 68 © Noordhoff Uitgevers bv .000 .000 Bedrijfsresultaat € 200.5 uur à €40 Overig: 100 €4 Standaardkostprijs € - 1.000 €30.225 V V14.000 Verkoopresultaat: 125 000 (€20 €16) €500.000 V W W V Efficiencyverschillen: Grondstof: (750 100 76 000) €0.000 € 1.500 V € 5.125 - 100 W Uitvalresultaat: (10% 75 000 8 000) €200 per 100 .800 950 €20 €18.1.300.600 b Omzet 125 000 kg à €20 Kosten omzet: Grondstof Lonen Overig per 100 kg € 2.25 950) €50 375 V 825 V 625 V Afvalresultaat: (15 800 kg 20% 75 000 kg) €0.000 2.5 1 900) €33 Machine: (750 1.400 € 1 900 €33 €60.375 €30.1.000 winst Fabricageresultaat: 125 000 €16 €2.900 1.10 a 200 kg grondstof à €5 2 2.500.000 1.000 200 400 € 1.b Prijsverschillen: Grondstof: Arbeid: Variabele machinekosten: Vaste machinekosten: 76 000 €0.560.3 mln €300.2.000 V Bezettingsresultaat: (950 1 000) €30 .000 440.375 Arbeid: (750 2.000 €32.900 1.000 300. 500 V c Verkoopresultaat: Bedrijfsresultaat € 481. hetgeen wellicht te maken kan hebben met het feit dat het werkelijk aantal uren op de ‘rand’ van de budgettabel zit.000 €425.000 25.000 Verklaard door te veel benodigde uren € 15.50.5 7 500) à €40 Prijsverschillen: Grondstof 300 000 €5 €1.000 €15. vanaf verkoopbudget tot en met gebudgetteerde resultatenrekening en balans.000 verlies 40. dus budget Werkelijke productie 125 000 kg 6 250 uur toegestaan Verklaard door een hogere productie € 10. 130 000 (€16. Functies budget: planning.25 €11.000 verlies € 400.100.25 Kostprijs verkopen: 120 000 €11. coördinatie.000 .50 Begrote winst over februari € 1. taakstelling.000 Er resteert dan nog een verschil van €440.000 - Alle verschillen per saldo € 300.156.950.000 verlies .000 .000 €440.000 W Fabricageresultaat: 130 000 €11.000 € 515.631.000 verlies nihil Bezettingsverschil: (125 000 100 000) €4 .000 verlies (2 500 2.000 . communicatie.000 Lonen 7 500 €40 €300.425.500 W © Noordhoff Uitgevers bv 69 .410.5 6 250 uur.103.410. C14.000 winst Verschil op de overige fabricagekosten: €400.000 - 60.75 Verkoopresultaat Bezettingsverlies: 10 000 €2.1 a Opbrengst verkopen: 120 000 €16.000. dus toegestaan € 410.75 €1.000 Standaard (125 000 : 50) 2.000 d Normale productie 100 000 kg 5 000 uur.75) € 585.c Efficiencyverschillen: Grondstof: Lonen: (2 125 000 300 000) € 5 € 250. budget Werkelijke uren 7 500.000 € - 540.000 b Een masterbudget is het totale budget van een onderneming en bestaat uit diverse deelbudgetten.000 . autorisatie en evaluatie.1. dan wel een combinatie van beide.000 V Budgetverschil op vaste kosten: €375.2 a P 305: (4 000 75% 2 000 20% 1 000 6 min. P 405: (2 000 40% 500) 12 min.700 Werkelijke kosten .000 V Efficiencyverschil op arbeid: (130 000 : 20 6 400) 100 uur à €45 - 4. • De werkelijke loonkosten per uur zijn minder geweest dan de voorcalculatie (bijvoorbeeld lagere sociale lasten). 125 400 min.000) - 16. P 505: (4 800 40% 3 200 80% 1 600) 15 min 31 800 min.000 W € 103.000 V Verschil op overige variabele kosten: 130 000 € 2 €282. Mogelijke oorzaken kunnen zijn: • Er kan doelmatiger gewerkt zijn dan volgens de norm (dit veronderstelt dan variabele arbeidskosten!).58. • De normen in de voorcalculatie kunnen aan de ruime kant zijn. 21 600 min.50 € 50. Het werkelijk aantal uren en de werkelijke kosten per uur zijn immers onbekend.500 V C14.200 b Het valt niet na te gaan of hier sprake is van een prijsverschil of een efficien- cyverschil.d Bezettingsresultaat: 20 000 € 2.000 - 5.500 Voordelig resultaat € 4. : 60 2 090 uur à €30 € 62. Standaardkosten: 125 400 min. 70 © Noordhoff Uitgevers bv .50 - 25.500 W Prijsverschil op arbeid: (6 400 €45 €304.000 V Efficiencyverschil grondstof: (130 000 10 1 350 000) 50 000 kg à €0. 72 000 min.000 - 22.000 €370. 50 .000.425.45 100 92 € 37.428.971.400.00 100 € 114.2.002.50 W C14.50 d Winsttoename €1.7.428.37.00 2.00 Opbrengst productie: 48 800 € 150 € 5.483.500 © Noordhoff Uitgevers bv 71 .973.428.50 1 Toename verkoopresultaat: (48 800 47 500) €30 2 Bezettingsresultaat: (52 000 50 000) €40 3 Afvalresultaat: Grondstofkosten standaard € 37.483.50 € 1.000 + 4 500 uur à € 55 = € 547.425.00 Herziene winst € 1.00 W .C14.000.4 a Directe lonen: Vaste indirecte loonkosten: Variabele indir.00 € 120 95 Kostprijs: b 95% 50 000 (ƒ 150 €120) 47 500 €30 €1.50 100 91 € 41.371.50 Verwacht: 34. c Bruto productie 48 800 : 0.00 V €58.50 Vaste kosten .371.50 Overige variabele kosten Vaste kosten: €2 mln : 50 000 - 38.371.800.628.50 40.600.332.45 100 91 € 1.000.00 Opbrengst uitval: 5% €40 € 116.00 Opbrengst uitval: 3 120 € 40 € 5.00 W € 80.3 a Grondstof: 10 €3.50 V €41.50 124.000.371.912087 € 00.000 € 58.2.412087 52 000 4 Uitvalresultaat: 1% 52 000 (€120 €40) €21. loonkosten: € 12 mln / 400 000 = € € 7 mln / 35 000 = € 2 mln / 400 000 = - 30 20 5 € 55 Totaal per arbeidsuur b € 300.848.000.50 Overige variabele kosten: 52 000 € 38.000.94 52 000 ongekeurde producten Grondstof: 52 000 10 € 3.00 . 000 Winst € e Omzet Werkelijke kosten: Mutatie onderhanden werk: • € 850.000 - 335.540.000 - 1.000 = 4 500 + 150 Werkelijk: Voordelig verschil: 4 650 uur 4 620 uur 30 uur à € 30 = € 900 c3 Nadelig prijsverschil: € 144.340.000 Nadelig begrotingsverschil € 15.000 490.000 € 27.000 40.000 = € • 14 000 uur à € 55 = - € 27.000 Verlies € 72 © Noordhoff Uitgevers bv 27.000 € 27.875.000 € 27.000 27.375 – 4 620 30 = € 5.000 Winst € 380.000 380.000 265.500.875.775 d Omzet: Werkelijke kosten: Mutatie onderhanden werk: • € 850.000 70.000 = € • 14 000 uur à € 5 = - € 27.000 755.Werkelijk: € 325.000 .000 € 280.000 .120.000 660.000 = € • 14 000 uur à € 55 = - € 27.000 – € 585.500.000 770.000 c1 Begroot: c2 Begroot: € 300 000 + € 25.000 265.000 – € 585.000 265.840.035.875.000 – € 585.000 (is gelijk aan 14 000 uur à € 20) g Omzet: Werkelijke kosten: Mutatie onderhanden werk: • € 850.000 € Winst direct costing: Winstverschil: 660.000 - f Winst integrale calculatie: 26.500. 5 mln / 400 000 = € 31.000.31. © Noordhoff Uitgevers bv 73 .25 = = - 18.25 € 56.25 Lonen: 5 000 € 6.500.250 Minimumprijs € 156.000 .75 6.250 i Materiaal: De maximumprijs bedraagt € 375.: € 2.5 mln / 400 000 • var.25 € 125.000 / 400 000 Indirecte loonkosten: • vast: € 7. anders gaat Interrail extern naar Rail Logistics.h Directe lonen: € 12. 000 9. 4 Strijdig met vergelijkbaarheidsprincipe.3 1 2 3 4 5 Overige gegevens (winstbestemming) Jaarrekening Verslag directie (gang van zaken boekjaar) Overige gegevens (accountantsverklaring) Verslag directie (toekomstparagraaf) 16 De jaarrekening nader bekeken V16. 7 Strijdig met realisatieprincipe. 6 Strijdig met matchingprincipe. hier is productmatching op zijn plaats. 5 Mogelijk strijdig met matchingprincipe (bij dit soort activa waarschijnlijk degressieve afschrijving meer op zijn plaats). verliezen dienen genomen te worden zodra ze geconstateerd worden.1 1 Strijdig met realisatieprincipe.000 810 4. 3 Strijdig met realisatieprincipe (verkoopkosten zijn voor deze Reviews nog niet gemaakt en mogen dus niet geactiveerd worden).100 Aandelenkapitaal 9% Banklening Winst 9. (Overigens verbiedt IFRS activering).Deel 4 Verslaggeving en winst 15 Externe verslaggeving V15.1 Balans per 31 december 2006 ( € 1.000 810 4.000 Nihil 40 900 3. 8 Strijdig met het voorzichtigheidsprincipe.000) a Kantoorpand Baggervloot Onderhanden werk 960 8. 9 Strijdig met matchingprincipe.000 .190 18. 2 Strijdig met realisatieprincipe (rente over eigen vermogen is winst). maar hier is prioriteit gegeven aan voorzichtigheid.750 Liquide middelen 8.000 74 © Noordhoff Uitgevers bv 18. V15.000 3. • En uiteraard hoort het kopje Immateriële vaste activa aan de debetzijde te staan.000 750 4.000 9.500 Balans per 31 december 2006 ( € 1.500 Balans per 31 december 2007 ( € 1.000) b Kantoorpand Baggervloot Onderhanden werk 960 8.500 4.000) Kantoorpand Baggervloot Debiteuren Liquide middelen 920 7.500 4. boven Onderzoeksuitgaven (maar dat was een zetfout).2 Aandelenkapitaal Winstreserve 9% Banklening Winst 9.500 V16.500 19.750 750 * Liquide middelen 5.000 Aandelenkapitaal 9% Banklening Winst 9. • Goodwill behoort bij de immateriële vaste activa.000 810 380 19. • De voorziening voor incourant moet in mindering gebracht worden op de post Voorraden.750 4. tenzij deze effecten niet courant zijn.750 9.000 9.500 Fouten: • Immateriële vaste activa behoren aan de materiële activa vooraf te gaan.000 380 19. • Voor nieuwbouw kan geen voorziening worden getroffen.000) Kantoorpand Baggervloot Debiteuren Liquide middelen 920 7.100 Aandelenkapitaal 9% Banklening Winst 9.200 11.000 1.200 11.190 3. • Effecten dienen te worden gerangschikt onder vlottende activa. • Computerapparatuur moet gerangschikt worden onder de materiële vaste activa.500 € 1. • Handelscrediteuren zijn korte schulden. © Noordhoff Uitgevers bv 75 .750 * 18.000 750 19.000 750 9.Balans per 31 december 2007 ( € 1.190 18. 728 216) 140% 43.4 a Resultatenrekening Netto-omzet Overige baten 43.500 9 34.520 (1.796 76 © Noordhoff Uitgevers bv .Alle bedragen zijn afgerond in duizenden euro’s.106 2.106 9.375 4.798 Zie voor het vervolg bij a.844 Resultatenrekening Netto-omzet Overige baten Kostprijs omzet: 17.041 Bruto-omzetresultaat Verkoopkosten: 1.509 Kosten: Grond.958 1.711 b Bedrijfsresultaat Financiële lasten 5.735 2.314 216 Sociale lasten 40% 4.284 Afschrijvingen 21.059 37.622 32 4.622 32 10.468 2.670 Bedrijfsresultaat 5.026 1.520 36 2 Uitbesteed werk/externe kosten Lonen en salarissen: 1. V16.314 140% 32 294 36 9.202 3. c Netto-omzet Overige baten Grond.714 10.375 1.423 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (voor vennootschapsbelasting) Vennootschapsbelasting: 35% van 4.059 11.728 1.500 9 43.en hulpstoffen Uitbesteed werk Afschrijvingen 43.284 1.en hulpstoffen: 17.531 Nettowinst 2.958 1.500 9 21.798 1.468 1.026 140% 30 2 Algemene beheerskosten: 1. 185.5 a 11.000 10.90 + € 2) : 2} = € 117.531 Netto toegevoegde waarde V16.000 = € 2.500 .000 .750 Begin eigen vermogen 10% lening Winst 389.Werknemers Aandeelhouders Verschaffers van vreemd vermogen Overheid (fiscus) 5.750 100.225 149.475 389.500 51.750 © Noordhoff Uitgevers bv 77 .750 = € 25.000 139.423 1. afschrijving € 5.844 1.115.000 • Debiteuren: 1/12 1/2 540 000 € 2.000 Eindsaldo € 51.000 47.000 25.166.750 € 900.750 .250 2.10 = € 47.000.500 3.725 117.000 €1.000 20.796 Balans per 31 december 2007 fifo-methode (in euro’s) Pand Inventaris Voorraad A Debiteuren Vooruitbetaalde intrest Liquide middelen 145.725 • Voorraad A: 60 000 {(€ 1.998 2.225 • Pand: Aanschafprijs 100/75 € 150.000.086.1.500 • Liquide middelen: Beginsaldo Debiteuren 1 januari Ontvangsten verkopen 2007 Inkopen Intrest Aflossing lening Bedrijfskosten € 76.250 • Vooruitbetaalde intrest: 3/12 10% van € 100.000 • Inventaris: 70% van € 36. boekwaarde € 145.1. 525 Winst b 139.000 Afschrijvingskosten: Pand Inventaris Intrest Bedrijfskosten 5.10) : 2} = € 63.525 Winst 78 © Noordhoff Uitgevers bv 85.000 783.134.225 149.475 Balans per 31 december 2007 collectief lifo-methode (in euro's) Pand Inventaris Voorraad A Debiteuren Vooruitbetaalde intrest Liquide middelen 145.725 63.025 10.134.000 25.750 100.025 10.000 11.750 Begin eigen vermogen 10% lening Winst 335.475 .225 • Voorraad A: 60 000 {(€ 1 + € 1.500 51.000 47.500 185.000 11.000 Resultatenrekening 2007 collectief lifo-methode (in euro’s) Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen 1.000 297.000 Afschrijvingskosten: Pand Inventaris Intrest Bedrijfskosten 5.000 85.250 2.000 211.500 185.Resultatenrekening 2007 fifo-methode (in euro’s) Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen 1.000 351.000 211.000 827.475 335. 000 € 169.000 .750 100.000 211.80 + 140 000 € 0.475 362.144.025 10.250 2.65 = Bedrijfskosten € 25.000 • Liquide middelen: Beginsaldo 120 000 € 1.000 810.111.000 47.000 © Noordhoff Uitgevers bv 79 .000 .134.000 21.500 196.000 .750 Begin eigen vermogen 10% lening Winst 149.000 11.000 Resultatenrekening 2007 gip-methode (in euro’s) Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen 1.500 175.000 Afschrijvingskosten: Pand Inventaris Intrest Bedrijfskosten 5.000 Begin eigen vermogen Winst 196.000 + € 91.000 Eindsaldo € 58.500 185.225 362.500 • Voorraad Z: 30 000 € 0.500 = € 23.c Balans per 31 december 2007 gip-methode (in euro's) Pand Inventaris Voorraad A Debiteuren Vooruitbetaalde intrest Liquide middelen 145.20 = 140 000 € 0.500 51.500 • Bestelauto: € 30.500 115.65 = € 115.20.000 58.725 90.000 – € 6.000 324.525 Winst V16.6 112.000 25.475 Balans per 31 december 2007 (in euro’s) Bestelauto Voorraad Z Liquide middelen 23.225 • Voorraad A: 60 000 {(€ 1 + € 2) : 2} = € 90.000 112. 000 48.750 130.000 590.000 • Terreinauto: € 75.510 .000 Vreemd vermogen Verplichting jegens Autopaleis 59.000 = € 210.1 Balans per 31 december 2007 (in ero’s) Immateriële vaste activa Inspectiesysteem 150.80 = 144.000 + € 850.000 • Meetapparatuur: 0.000 96.65 zakt.250 • Debiteuren: € 80.000 Materiële vaste activa Inventaris 75.000 Meetapparatuur 210.510 • Inventaris: 0.000 – € 800.6 € 125.000 Afschrijvingskosten Overige exploitatiekosten 6.000 80 © Noordhoff Uitgevers bv 855.6 €350.Resultatenrekening 2007 (in euro's) Opbrengst verkopen Kostprijs verkopen: 120 000 € 0.260 364.260 855.000 Terreinauto 56.500 20.500 Winst 21.500 NB Een daling van de inkoopprijs is nog geen reden tot toepassing van de minimumwaarderingsregel.000 26. C16.250 Eigen vermogen Aandelenkapitaal Winstreserve 100. dat is pas het geval als de verkoopprijs onder de € 0.000 690.000 234.000 = € 130.760 341.000 = € 75.000 3/4 = € 56.250 Vlottende activa Debiteuren Liquide middelen Winst 105. 000 .500 € 15.760 Resultatenrekening 2007 (in euro's) Omzet Lonen/salarissen Afschrijvingen Overige bedrijfskosten 850.000 45.10.750 125.740 .10.150.000 € 55.000 € 25.000 € 125.000 © Noordhoff Uitgevers bv 81 .740 .000 208.750 Financiële lasten 116.000 – € 15.000 10.740 Personenauto's: Termijnen Brandstof € 45.500 Winst 105.000 .000 Som der bedrijfslasten 733.240 = € 59.40.• Liquide middelen: Beginsaldo Ontvangsten € 135.240 Resterende schuld: € 75.740 € 234.000 .800.000 € 55.000 400.30.750 • Overige bedrijfskosten: Terreinauto Brandstof Leasetermijnen personenauto's Huur € - 30.000 € 935.000 Uitgaven Terreinauto: Termijn Kosten € 25.250 10.000 .000 40.000 Lonen Rioleringsproject Huur € 700.400.000 .260 • Verplichting jegens Autopaleis: Termijn Intrest: 14% van € 75. 736 408.600 Betaalde inkopen € 7.20.700 38.000 + € 231.000 .600 € 448.136 104.000 • Auto: Aanschafwaarde € 60.000 = € 220.344.000 = Groot onderhoud: 4/6 € 30.70.500 Aandelenkapitaal Winstreserve Voorzieningen Handelscrediteuren Hypotheek Winst 408.000/9 = € 6.500 • Voorraad (fietsen): 40 € 390 = € 15.411.50.100 – € 12.500 15.981 .000 .500 = € 37.100 – € 24.500 .864 = € 16.000 – € 60.000 = € 104.000 Afschrijving 1/2 1/4 € 60.000 .455 28.600 – € 28.C16.100 – € 19.000 Voorziening debiteuren: € 4 000 + 4% van € 409.600 7.000 38.000 – € 12.100 Eindsaldo • Voorzieningen: Garantie: € 17.600 = Bestelauto Hypotheekrente Aflossing hypotheek Bedrijfskosten € 210.500 € 18.864 Per saldo € 24.136 • Liquide middelen: Beginsaldo Betaalde verkopen: € 39.000 + € 409.600 75.455 82 © Noordhoff Uitgevers bv 40.600 • Debiteuren: 1/3 120 € 600 = € 24.500 Boekwaarde € 52.000 = € 7.000 187.000 – € 7.3 Balans per 31 december 2007 (in euro’s) Pand Auto Voorraad Debiteuren Liquide middelen 220.455 .000 + 5% van € 409.000 € 38.000 6.000 52. Boekwaarde € 280.500 = € 7.736 • Pand: Jaarlijkse afschrijving € 54.600 16.000. 100 = Groot onderhoud € 16.819 • Boekwinst bestelauto: € 10.100 = Garantie 5% van € 409.000 4.500 = € 75.500 Per 31 december 2008: € 82.600 Winst 38.000 : 4) 1/2 = € - 6.000 – € 4.100 41.100 • Toevoeging aan voorzieningen: Debiteuren 4% van € 409.• Crediteuren: 2/3 110 € 390 = € 28.919 Bedrijfsresultaat Intrest 45.500 € 18.000 • Afschrijvingskosten: Pand oude auto (€ 46.000 € 41.581 6.000 18.600 7.400 © Noordhoff Uitgevers bv 83 .500 Inkoopwaarde verkopen Afschrijvingskosten Toevoeging voorzieningen Overige kosten 258.600 = € 5.20.364 .981 • Opbrengst verkopen: 170 € 550 + 230 € 580 + 190 € 580 + 120 € 600 = € 409.100 • Inkoopwaarde verkopen: 120 € 350 + 150 € 350 + 200 € 375 + 170 € 360 + 70 € 390 = € 258.000 368.100 5.000 : 5) 1/2 = nieuwe auto (€ 60.500 – € 7.455 5.819 51.000 Resultatenrekening 2007 (in euro's) Opbrengst verkopen Boekwinst bestelauto 409.500/11 = € 7.400 414.600 • Hypotheek: Aflossing per jaar € 82. 3 Balans per 31 december 2007 ( € 1. middelen 60 + 10 240 120 480 70 70 980 84 © Noordhoff Uitgevers bv Aandelenkapitaal Hypotheek Crediteuren Bank Te betalen belasting Nettowinst 180 – 15 300 + 20 60 – 30 380 165 320 30 20 65 980 .17 Kasstroomoverzicht V17.420 – 80 – 35 – 275 + Investeringsactiviteiten Investering machines Desinvestering machines 200 – 30 + 170 – Financieringsactiviteiten Aandelenemissie Aflossing banklening Betaald dividend 60 + 150 – 25 – 115 – Mutatie liquide middelen b 10 – Kasstroomoverzicht 2007 (indirecte methode) Operationele activiteiten Winst Aanpassingen voor: Afschrijvingen Afname voorraden Toename debiteuren Toename crediteuren Afname Te betalen belasting 68 + 100 + 30 20 110 13 + – + – 107 + 275 + Rest conform directe methode V17.020 – 350 + 320)+ 210 – 320 + 540) = Betaalde interest Betaalde vennootschapsbelasting 1.810 + 1.000) Gebouw 250 – 10 Inventaris 80 – 20 +75 – 15 Voorraad 530 – 50 Debiteuren 0 + 70 Liq.830 + 350 – 370 = Betalingen aan leveranciers en werknemers ((1.1 a Kasstroomoverzicht 2007 (directe methode) Operationele activiteiten Ontvangsten van afnemers 1. 590 a Nettovermogenswaarde per 1 januari: 60% van (40 + 480) = Destijds betaalde goodwill: 20/19 190 = 312 200 512 b Geconsolideerde balans per 31 december 2007 ( € 1.307 b Geconsolideerde balans per 1 januari 2007 ( € 1.000) Goodwill Grond Pand Machines Voorraad Debiteuren Kas/Bank 9 440 502 256 112 99 172 Aandelenkapitaal Agio Winstreserve Minderheidsbelang Hypotheek Bank Crediteuren 1.490 250 280 910 3.030 Aandelenkapitaal Winstreserves Winst 2007 Minderheidsbelang Korte schulden 100 1.3 200 80 379 94 344 110 383 1.590 V18.000) a Goodwill Grond Pand Machines Deelneming Voorraad Debiteuren Kas/Bank 9 320 368 256 141 88 45 80 Aandelenkapitaal Agio Winstreserve Hypotheek Bank Crediteuren 1.307 200 80 379 220 110 318 1.200 860 550 230 3.1 Zwart Enkelvoudige balans per 1 januari 2007 ( € 1.18 Concernverslaggeving V18.030 © Noordhoff Uitgevers bv 85 .000) Goodwill Materiële vaste activa Voorraden Debiteuren Liquide middelen 190 1.