12A Segunda República española (1931-1936) 12 Eixe cronolóxico A SEGUNDA REPÚBLICA • 1.- A PROCLAMACIÓN DA REPÚBLICA E O PERIODO CONSTITUINTE • 2.- O BIENIO DE ESQUERDAS (1931-1933) • 3.- OS PROBLEMAS DA COALICIÓN REPUBLICANO-SOCIALISTA • 4.- O BIENIO CONSERVADOR • 5.- O TRIUNFO DA FRONTE POPULAR A SEGUNDA República 1.- A PROCLAMACIÓN DA REPÚBLICA E O PERÍODO CONSTITUINTE Insurrección armada Mobilizacións populares Derrocar a monarquía Instaurar a República Autonomía LERROUX-AZAÑAALCALÁ ZAMORA 1930 Pacto de San Sebastián crea Comité revolucionario Dictadura de Berenguer convoca Eleccións municipais do 12 de abril de 1931 Victoria republicana Proclamación da República 1 Goberno provisional______ Niceto Alcalá Zamora A Segunda República 1.1- PROCLAMACIÓN DA REPÚBLICA E PERÍODO CONSTITUINTE Contexto mundial Crise económica (a Gran Depresión dos trinta) Crise da democracia Ascenso dos réximes fascistas e totalitarios Fascismo italiano Nazismo alemán Estalinismo 1.3 PARTIDOS E SINDICATOS NA REPÚBLICA Esquerdas PSOE Acción Republicana (Azaña) UXT CNT-FAI PCE POUM Centro Partido Radical (Lerroux) Partido Progresista (Alcalá Zamora) Dereitas CEDA Monárquicos e Carlistas Acción Popular JONS Falanxe Cadro 3 (271) 2 CONSTITU CION CONVOCAR ELECCIÓNS 28-6-31 NEGOCIACIÓN AUTONOMIAS MEDIDAS DE EXTREMA URXENCIA REFORMA AGRARIA REFORMA EXÉRCITO CON QUE SE ATOPAN? CONFLICTOS SOCIAIS NEGATIVA DOS EMPRESARIOS NEGATIVA DOS LATIFUNDISTAS OPOSICIÓN DA IGREXA 3.- OS PROBLEMAS DA COALICIÓN REPUBLICANO-SOCIALISTA • Deposítanse moitas esperanzas • Visión dos empresarios e propietarios • Primeiras reaccións a proclamación ETAPAS 1931-33 desastrosa 1934-36 recuperación Antes do golpe descenso REPERCUSIÓNS DA CRISE INTERNACIONAL • • Afecta o Crack do 29 ? TARDE, por que? Comercio Exterior Sectores especializados Depreciación da moeda • • Consecuencias • • Dependíamos moi pouco do exterior AS TENSIÓNS INTERIORES • • • • • • • Obxectivos da República: a) Equilibrio presupuestario b) Crear consumidores c) Diminución do gasto público ¿Que provoca esta política? Hai conflictividade social ? Momentos máis álxidos: dende 1933 volver A Segunda República 3.2-3.3.- A conflictividade social e a reorganización das dereitas Monárquicos Revolta militar (Sanjurjo, 1932) Reorganización das dereitas CEDA (Catòlica)---Renovación Española Carlistas----JONS e Falanxe ----UME Oposición da extrema esquerda A represión contra a axitación social provoca UXT CNT - FAI Axitación social Casas Viejas, 1933 a desunión da esquerda e o descrédito de Azaña Alcalá Zamora retira a confianza a Azaña convoca novas eleccions 1933 9 Victoria da CEDA Vota a muller Abstencionismo anarquista desunión da esquerda Concentración da dereita REORGANIZACIÓN DAS DEREITAS REFORMAS REPUBLICANAS DESGUSTAN CENTRO-DEREITA INDUSTRIAIS P.RADICAL MONARQUICOS CEDA RENOVACIÓN ESPAÑOLA FALANGE Y DE LAS JONS IGREXA LERROUX GRANDES PROPIETARIOS OPOSTOS AS REFORMAS GIL ROBLES CALVO SOTELO CARLISTAS CLASES MEDIAS OPOSTO O ESQUERDISMO DA REPÚBLICA ALGUNS ANTIDEMOCRÁTICOS UME A CONFLICTIVIDADE SOCIAL VONTADE REVOLUCIONARIA DA ESQUERDA DESENCANTO E IMPACIENCIA CNT UXT PCE 1933 DESGASTE DO GOBERNO FOMENTA CONFLICTIVIDADE SOCIAL RADICALIZADA MEDRA FTT LARGO CABALLERO FOLGAS 1000.000 AFILIADOS INSURRECCIÓNS OCUPACIÓNS DE TERRAS DIVIDIDA CASAS VIEJAS INICIOS DA II REPÚBLICA 5 A Segunda República Abril 1931 Bienio reformista Constitución de 1931 Reformas Eleccións do 31 1933 Eleccións do 33 Bienio conservador Revolución de 1934 1936 Goberno da Fronte Popular Conspiración militar 3 Eleccións do 36 Xullo1936 comparativa A Segunda República Abril 1931 Bienio reformista 1933 Presidente da República: Alcalá Zamora Xefe de goberno: Manuel Azaña Eleccións do 31 A constitución de 1931 A construcción dunha República democrática e de esquerdas As reformas Relixiosas Militares Agrarias Sociais A cuestión autonómica 4 Os problemas do Bienio Reformista CONST A Segunda República Abril 1931 Bienio reformista 1933 A constitución de 1931 Democrática (sufraxio universal- voto da muller)Progresista PODER LEXISLATIVO: Cortes unicamerais (Congreso) PODER EXECUTIVO: presidente da República escollido pola cámara (por 6 anos) Nomea e destitue o xefe do goberno (ministros) Disolve e convoca as Cortes Amplos dereitos e liberdades individuais Dereito de asociación,reunión, Liberdade relixiosa Expropiacións forzosas Nacionalizacións A creación dun Estado integral baseado no dereito a autonomia Os principais problemas na elaboración da Constitución 5 A cuestión relixiosa para recoñecer o Estado laico (separación Igrexa-Estado) ELECCIÓNS MUNICIPAIS ABRIL 1931 ELECCIÓNS XERAIS XUÑO 1931 COMPOSICIÓN DAS CORTES A Segunda República Abril 1931 Bienio reformista 1933 As reformas Relixiosas Control da Igrexa Secularización da ensinanza e vida social (divorcio,matrimonio civil...) Retirada do orzamento Disolución dos Xesuitas Lei de congregacións (1933) Nacionalización dos seus bens Non gusta este ataque a sociedade Profesionalización do Exército Supresión efectivos (MACROCEFALIA) Asegurar obediencia o poder civil “ Lei de retiro da oficialidade ” Outras.... Militares 6 A SEGUNDA República Abril 1931 Bienio reformista 1933 As reformas Agrarias Lei de Reforma Agraria (Azaña), 1932 Obxectivos: Pimeiras medidas...... Eliminar latifundismo Crear pequenos propietarios A través da expropiación,con indemnización ou non. IRA (Instituto de Reforma Agraria) Resultados.... -Complexidade técnica,falta Problemas: de cartos,lentitude,oposición dos propietarios Sociais e educativas Leis de Defensa do Obreiro, exemplos......... Educación: Escolarización, educación primaria,analfabetismo,misións pedagóxicas Abril 1931 A Segunda República Bienio Reformista 1933 A cuestión autonómica Cataluña Estatuto de Núria (1931) vai levar o definitivo Estatuto de Autonomía de 1932 Maciá Presidente País Vasco Estatuto de Estella (1931) Rexeitado Estatuto de Autonomía de 1936 1º lehendakari: José A. Aguirre A GENERALITAT GOBERNO PRESIDENTE PARLAMENTO COOFICIALIDADE DO CATALÁN ECONOMÍA SOCIAL COMPETENCIAS EDUCACIÓN CULTURA LEI XURADOS MIXTOS LARGO CABALLERO AUMENTO SALARIOS LEIS DEFENSA OBREIRO XORNADA 8 HORAS NO CAMPO LEIS CONTRATOS TRABALLO SUPRIMEN RANGOS DESPARECE A PRENSA MILITAR REDUCEN UNIDADES E OFICIAIS OUTRAS MEDIDAS DESAPARECEN TRIBUNAIS MILITARES PECHAN ACADEMIA DE ZARAGOZA DESAPARECEN CAPITANÍAS REFORMA AGRARIA SITUACIÓN? PRIMEIRAS MEDIDAS LRA RESULTADOS CONCLUSIÓN REVISAR CONTRATOS EXPROPIACIÓN IRA LIMITADOS CAMPESIÑOS FRUSTRADOS XORNADA 8 HORAS NON TRABALLADAS POLOS AMOS POR QUE???? SALARIOS MÍNIMOS FINCAS INCULTAS COMPLEXIDADE TÉCNICA OBRIGAR CULTIVO TERRAS APTAS TERRAS MAL REGADAS FALTA ORZAMENTO TERRAS NOBREZA RESISTENCIA PROPIETARIOS BIENIO REFORMISTA 12 ELECCIÓNS DE 1933 COMPOSICIÓN DAS CORTES CONSTITUINTES índice 1933 Bienio conservador Alcalà Zamora encarga goberno a A. Lerroux (P. Radical) Decembro de 1933 A CEDA entra no goberno de Lerroux (Outubro) «Bienio Negro» O goberno radicalcedista Paralización reformas progresistas Revisión Reforma Agraria Lei de contratos ¡ incostitucional ! Retorno da Igrexa a ensinanza (orzamento) J.M. Gil-Robles Amnistía para os sublevados, Reforma Militar...... Novas leis do Goberno de Lerroux...... provoca Consecuencias desta viraxe conservadora......... A Revolución de Outubro de 1934 levanta mentos Lerroux dalle tres ministros a CEDA Camiño aberto o fascismo? Folga xeral do 5 de outubro (estado de guerra) Insurreccións en ASTURIAS e CATALUÑA CONSECUENCIAS 10 A Segunda República 1933 Bienio conservador A dura represión militar da revolución de outubro do 34 desacredita o goberno e CRISE DO SEGUNDO BIENIO Consecuencias... Gil Robles: Ministro de guerra Franco: xefe do Estado Maior Beneficiados os militares antirepublicanos (Franco, Mola...) A CEDA propón modificar a Constitución A CEDA ten máis poder no goberno Suspéndese a Autonomía de Cataluña Devolven propiedades os Xesuitas Partido Radical:corrupción (estraperlo) Política máis dura do goberno Unión das forzas de esquerda 11 Alcalá convoca eleccions para febreiro do 36 A Segunda República 1933 Bienio conservador Esta situación desacredita o goberno de dereitas Isto provoca unha opinión pública favorable a esquerda E a convocatoria de novas eleccións por Alcalá Zamora As esquerdas preséntanse unidas na Fronte Popular (comunistas, socialistas, republicanos Bloque Nacional: Partidos da dereita ( CEDA, Monárquicos, tradiccionalistas..) As eleccións terán unha campaña moi radicalizada «Dialéctica das pistolas» (a Falanxe) A victoria por maioría serà do Fronte Popular 16 Febreiro de 1936 A REVOLUCIÓN DE 1934 MINEIROS ASTURIANOS REVOLUCIÓN SOCIAL COMITÉS REVOLUCIONARIOS REACCIÓN GUBERNAMENTAL PRELUDIO DA GUERRA CIVIL ANARQUISTAS ARMADOS E TOMAN VILAS SOCIALISTAS FRANCO E A LEXIÓN COMUNISTAS REPRESIÓN DURÍSIMA A REVOLUCIÓN DO 34 CATALUÑA COMPANYS FOLGA XERAL ESTADO DE GUERRA SUSPENDEN A AUTONOMÍA REPÚBLICA CATALANA PSOE-UXT REPRESIÓN DETIDOS AZAÑA FRACASA SEN A CNT LARGO CABALLERO ELECCIÓNS LEXISLATIVAS FEBREIRO DE 1936 COMPOSICIÓN CORTES CONSTITUINTES indice A Segunda República 1936 Triunfo da Fronte Popular O poder queda nas mans da esquerda Aumenta a polarización política e o deterioro da convivencia social. España xa está dividida Iníciase con un goberno de Azaña (Só ministros republicanos) Casares Quiroga presidente do executivo Acción do goberno de esquerdas Reformismo Ampla amnistía os insurrectos de outubro de 1934 Restauración da Generalitat de Cataluña Tramitación estatutos galego e vasco Reforma Agrária Traslado de Xenerais Empresarios pechan MOITA MOBILIZACIÓN POPULAR 13 A igrexa teme o peor A Segunda República 1936 Goberno da Fronte Popular Partidos republicanos e o Partido Comunista Os problemas e a oposición División da esquerda Reformista e democràtica Revolucionària Largo Caballero (PSOE, UXT) CNT-FAI Radicalización da oposición O sector conservador teme a revolución social (reformas económicas e violencia obreira) Desencadea Bloque Nacional e CEDA Orde, pnopiedade, relixión e patria co obxectivo de violencia da extrema dereita «Dialéctica das pistolas» Desestabilizar o sistema Bloque, Falanxe (grupos paramilitares) Asasinatos (José Castillo, Calvo Sotelo) 15 volver Conspiración militar (Franco, Mola, Sanjurjo...) BIENIO CONSERVADOR 13 A Segonda República 1936 Goberno da Fronte Popular Carteis das eleccións 15 A Segunda República 16 A Segunda República 17 A Segunda República 18 A Segunda República 19 12 Para ampliar na Internet • http://www.ciere.org/cuadernos.htm Revista do Centro de Investigación y Estudios Republicanos. Contén 64 números cunha completa colección de artigos relacionados coa historia da Segunda República. • http://www.lasonet.com/republica.htm Completísimo directorio de enlaces sobre a historia da Segunda República. Contén biografías, prensa da época, organizacións políticas e documentos. BIENIO REFORMISTA 1931-33 REFORMA DO EXÉRCITO CUESTIÓN RELIXIOSA REFORMA AGRARIA CUESTIÓN REXIONAL REFORMAS SOCIAIS EDUCATIVAS Un perigo Macrocefalia Lei do retiro Reducción de unidades Obxectivo-Non Africanistas Control Igrexa Secularización Sen cartos Xesuitas Nacionaluzacións Lei de congregacións Incendios Plan estrela Lei de Reforma Agraria IRA Resultado---limitado Enfrontamentos Na Constitución Estatut catalán País Vasco non Galicia???? Defensa do obreiro Reforma do ensino Analfabetismo Educación Primaria Misións Pedagóxicas BIENIO CONSERVADOR 1933-36 Paralización das reformas Revolución de outubro 34 A crise do segundo bienio ELECCIÓNS FEBREIRO 36 Lerroux R:Agraria paralizada Relixión Amnistía R.Militar R.Educativa Novas leis PSOE-UXTRadicalizaciñon CEDA Tres ministros CEDA UXT-Folgas Asturias Cataluña Consecuencias outubro 34: CEDA SUBE AUTONOMÍA CATALUÑA XESUITAS GIL ROBLES FRANCO CEDA ¿MODIFICAR CONSTITUCIÓN? FRONTE POPULAR 48% BLOQUE NACIONAL 46%