SİYASET SOSYOLOJİSİ ÇIKMIŞ VİZE SORULARI 1.ÜNİTE 1) “Doğal ya da özden gelen bir siyasi olgu yoktur.” ifadesinin açıklaması aşağıdakilerden hangisi değildir? a) Geçmişte özel alana bağlı olan birimler günümüzde siyasal alanı oluşturan birimler olarak kabul görebilmektedir. b) Doğallık sadece insan yapısı olmayan olgular için kullanılabilecek bir nitelemedir. c) Herhangi bir olgu siyasal bir karakter kazanabilir.*** d) Siyasetin alanı yer değiştirebilmektedir e) Özü itibarıyla birbirinden çok farklı olan olgular, tarihsel ve toplumsal koşullar itibarıyla siyasi nitelik kazanabilirler. 2) Siyaset sosyolojisi, siyaset biliminden hangi noktada farklılaşır? a) Siyaset bilimi toplumsal yapılar ve kültür arasındaki ilişkilerle ilgilidir. b) Siyaset bilimi yönetim aygıtları ve mekanizmalarının işleyişinin oluşturduğu alana odaklanır.*** c) Siyaset bilimi sadece siyasal partiler ve seçim süreçlerine odaklanır. d) Siyaset bilimi siyasetin yasal çerçevesi dışında kalan alanlarla ilgilenmez. e) Siyaset bilimi sadece siyasal kurumlarla ilgilenir. 3) Aşağıdakilerden hangisi Seymour Martin Lipset’in "Siyasi İnsan" adlı eserinde iyi bir demokrasinin sağlıklı işleyişini tarif ederken kullandığı göstergelerden değildir? a) Cinsiyet *** b) Sanayileşme c) Gelir düzeyi d) Kentsel gelişim e) Eğitim
SP 2015
4) Aşağıdakilerden hangisi Fransız devriminde devlet krizine yol açan nedenlerden biri değildir? a) Kıtlık b) Sansür*** c) Savaş durumu d) Borç krizi e) Eşitsizlik 5) Aşağıdakilerden hangisi çoğulcu demokratik rejimlerin özelliklerindendir? a) Bilgiye erişim sınırlandırılır, açık ya da gizli sansür vardır. b) İktidarın kaynağı bireye dayanır. c) Düzen zor ve kaba kuvvetle korunur. d) Kurumlara erişim sınırlandırılır. e) Yönetimle ilgili sorumlulukları halkın kendisi doğrudan uygular. ***
2
6) Sekülerleşmeyi aşağıdakilerden hangisiyle tanımlayabiliriz? a) Kilisenin gücünün artması b) Kırsal yaşamın derebeylerin hâkimiyetine geçmesi c) Dünyanın din dışı olgularla açıklanıp kavranması *** d) Ekonomik büyüme sonucu refahın artması e) Devleti yöneten kişinin kutsal niteliklerle tanımlanması 7) Aşağıdakilerden hangisi totaliter rejimin dayandığı ögelerden biri değildir? a) Azınlık haklarının koruması*** b) İkna etme araçlarının denetimi c) İdeolojik tekel ve tek parti d) Şefe tapınma e) Sıkı bir polis ve istihbarat teşkilatı 8) Siyasal rejimleri sınıflandırırken öncelikli olarak hangi ilişkileri gözönüne almamız gerekir? a) Devlet-toplum-piyasa ve diğer devletlerin ilişkilerine *** b) Toplumsal gruplar arasındaki ilişkilere c) Kültürlerarası ilişkilere d) Yurttaşlar arası ilişkilere e) Siyasetçiler arasındaki ilişkilere
2.ÜNİTE 1) Aşağıdakilerden hangisi Bodin’in egemenliği kalıcı, mutlak ve bölünmez olarak tanımlamasının sonucu değildir? a) Parçalı ve dağınık feodal yapılanmalardan, tek elde toplanmış bir devlet iktidarına giden yolu açar. b) İç işlerinde egemen, feodal derebeylerine karşı bir üstünlük sağlar. c) Avrupa’nın Hristiyan birliğini güçlendirir.*** d) Dışarıda Papa’nın otoritesi karşısında bir üstünlük sağlar. e) Mutlakiyetçi rejimlere gidecek yolu hazırlar.
SP 2015
2) Reform hareketinin din-devlet ilişkisi üzerindeki en önemli etkisi aşağıdakilerden hangisidir? a) Sermaye birikimine yol açarak kapitalizmin gelişmesini sağlaması b) Roma Katolik Kilisesi’nin güç kaybetmesi c) Köylü ayaklanmalarını bastırmakta kullanılması d) Egemen devlet anlayışının önem kazanması*** e) Mezhep savaşlarının başlaması 3) Toplumsal sözleşme teorilerini önceleyen bir bakış açısıyla devleti “haklarını barış içinde kullanmak ve ortak fayda için bir araya gelmiş özgür insanlardan oluşan bir bünye” olarak tanımlayan siyaset felsefecisi kimdir? a) Jean Bodin b) Jean-Jacques Rousseau c) Hugo Grotius***
3
d) Thomas Hobbes e) Nicolas Machiavelli 4) Aşağıdaki ifadelerden hangisi John Locke’un devlet hakkındaki görüşlerini yansıtmamaktadır? a) Hükûmet temel hakları tehdit ettiğinde yurttaşların isyan etmesi meşrudur. b) Yaşam, özgürlük ve mülkiyet gibi doğal haklar devlet tarafından güvence altına alınmalıdır. c) Din ve vicdan özgürlüğü sağlanmalıdır. d) Kuvvet ayrılığına ve temsile dayalı bir yönetim anlayışı benimsenmelidir. e) Topraksız köylülerin yaşadığı ortak tarım alanları hükûmet tarafından korunmalıdır.*** 5) Aşağıdaki ifadelerden hangisi Machiavelli’nin siyaset anlayışını yansıtmaz? a) Hükümdar siyasi iktidarı elde etmek için her yola başvurabilir. b) Din dışı, seküler bir siyasi iktidar kavrayışına sahiptir.*** c) Hükümdar akıl yoluyla ulaşabileceği evrensel ahlak yasalarının bilgisine sahiptir. d) Hükümdar değişen durumlara uyum sağlayabilecek hazırlıkta olmalıdır. e) Siyasetin amacı iktidarın ele geçirilmesi ve zaferin sağlanmasıdır. 6) Aşağıdakilerden hangisi Nizamülmülk’ün ünlü "Siyasetname"si ile Machiavelli’nin "Prens" eserinin ortak noktasıdır? a) Specula principum (prenslere ayna) geleneğinde yer almaları ** b) Felsefi yaklaşımlarının benzer olması c) Benzer olayları ele almaları d) Siyasal olguları aynı şekilde incelemeleri e) Aynı yüzyılda yazılmış olmaları
SP 2015
7) Fransa Kralı XIV. Louis’nin "Devlet Benim" (L’État, C’est moi) sözünün siyasal anlamı aşağıdakilerden hangisidir? a) Siyasal meşruiyetin bir ilahi otoriteye dayandırılması b) Merkantilist ekonomi politikalarının benimsenmesi c) Katolik kilisesinin itibarını kaybetmeye başlaması d) Feodal unsurların önem kazanması e) Mutlakiyetçi monarşilerin güçlenmesi*** 8) Machiavelli’nin Hristiyan ahlakıyla yolları ayıran düşünme biçimi, neden siyaset alanının özerkleşmesinin de başlangıcı olarak görülebilir? a) Siyaset ekonomiden bağımsızlaşmıştır. b) Dinsel otoritenin dışında, yeni meşruiyet temellerinin oluşturulması siyasetin kendi değerler sistemini oluşturmasını sağlamıştır.*** c) Siyasi eylemin hedefi bir ideale bağlanmıştır. d) Dinî unsurlar saf dışı bırakılmıştır. e) Kilise-Devlet ilişkileri kopmuştur.
4
9) Latince "Cuis regio cuis religio" (Kimin bölgesiyse onun dinidir.) cümlesiyle tanımlanan ilke Katolik Kilisesi’nin hangi ilkesiyle ters düşmüştür? a) Her Prens kendi devlet dinini seçebilir. b) Papa hükümdara boyun eğmek zorundadır. c) Hükümdar Papa’ya itaat etmelidir. *** d) Kilise devletlerin iç işlerine karışmaz. e) Kilise ilahi yetkiyi millî kiliselere devredebilir. 10) Siyaset Antropoloğu Marc Abélès’e göre Grotius ve Pufendorf kaynağını Tanrı’da değil sözleşmede bulan bir iktidar kavramını ne şekilde geliştirmiştir? a) Sivil iktidarın insani bir kurum olduğunu ileri sürerek *** b) Egemenliğin Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcisinde olduğunu iddia ederek c) Katolik Kilisesi’nin yetkisini dayanak göstererek d) Egemenliği doğuştan gelen özelliklere dayandırarak e) Egemenliğin sınırsız olduğunu öne sürerek 11) Eski Yunan’da "Politikè"nin tanımı aşağıdakilerden hangisidir? a) Topluluğun ekonomik örgütlenmesini b) Topluluğun kolektif örgütlenmesini ilgilendiren her şeyi c) Bir topluluğun veya toplumsal grubun oluşumunu, yapılanmasını ve işleyişini d) Sınırlı bir anlamda siyaset sanatını, gücün elde bulundurulması ve kullanılmasıyla ilgili mekanizmaları*** e) Bir medeniyet anlamında, örgütlü ve gelişmiş bir topluluğu
3. ÜNİTE
SP 2015
1) Hobbes’a göre Aristoteles’in siyasal insan tanımı neden hatalıdır? a) İnsanın doğuştan toplumsal olduğunu varsaydığı için*** 3,konu b) Çoğunluğu temsil eden güce direnme hakkı tanımadığı için c) Doğa durumunda hayatı yalnız, yoksul, kötü, yabani ve kısa olarak nitelediği için d) Herkesin herkesle savaş hâlinde olduğunu öne sürdüğü için e) İnsanı doğa durumunda vahşi ve saldırgan bir hâlde tanımladığı için 2) Immanuel Wallerstein "11. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kavram ve Gerçeklik Olarak Burjuvazi" başlıklı makalesindeki burjuvazi tanımına aşağıdakilerden hangisi uymaz? a) Ne köylü ne de soylu olduğundan, bir ara sınıf üyesi olmak b) Feodalizmin kristalize olduğu üç zümreli hiyerarşik yapısında ve değer sisteminde, mantıksal bir yere sahip olmak *** c) Toplumsal olarak hem şerefli hem aşağı sayılabilen bir sınıfa dâhil olmak d) Kentsel bir yerleşim alanının, bir bourg'un sakini olmak e) Feodal sistemin toplumsal dokusunun ve iktisadi bağlarının ifadesi olan yükümlülüklerden özgür olmak
5
3) Toplum sözleşmesi teorilerinin varsaydığı birey en çok hangi özelliğiyle tanımlanabilir? a) Birey akıl dışı güdülerinin esiridir. b) Birey duygulanımlarıyla hareket eder. c) Bireyler eşittir, rekabet hâlindedir ve güvence arayışındadır. *** d) Birey toplum dışında var olamaz. e) Bireyler çıkarları için değil başkalarının iyiliği için eylemde bulunur. 4) Doğa durumunu, herkesin herkesle savaş hâlinde olduğu kaotik ve yıkıcı bir ortam olarak gören ve bu doğa durumunu engellemek için tek bir kişi ya da heyetin elinde toplanacak mutlak bir siyasi iktidarı savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir? a) John Locke b) David Hume c) Jean Jacques Rousseau d) Montesquieu e) Thomas Hobbes*** 5) John Locke’un düşünceleri aşağıdaki hangi ülkenin anayasası üzerinde etkili olmuştur? a) İtalya b) Fransa c) İngiltere d) ABD*** e) Japonya 6) John Locke’a göre mülkiyetin tanımı aşağıdakilerden hangisidir? a) Mülkiyet bireysel değil toplumsal olarak tanımlanmalıdır. b) Kişi Tanrı’nın bahşettiği doğal nesneler ile emeğini bir araya getirdiği için, nesnenin sahibi olamaz. c) Mülkiyet özgürlüğü sınırlandırır. d) Mülkiyet kişinin nesneyi doğal durumundan çıkarmasıyla tanımlanamaz. e) Tanrı’nın bahşettiği doğal nesneler ile emeğini bir araya getiren kişi, nesneyi doğal durumundan çıkararak kendi malı yapar.***
SP 2015
7) Jean Jacques Rousseau, o güne değin bir bağımlılık olarak tanımlanan toplumsal sözleşmeyi, hangi siyasal kavram aracılığıyla toplumun çıkarını gözeten bir uzlaşma biçimi olarak yeniden tanımlar? a) Doğa durumu b) Halk egemenliği c) Bireysel irade d) Genel irade*** e) Doğal hukuk 8) Toplumsal sözleşme teorilerinin insan doğası hakkında söylediği en önemli yenilik aşağıdaki ifadelerden hangisidir? a) İnsan doğası gereği dizginlenemez sonsuz isteklere sahiptir.
6
b) İnsan eylemleri mutlu olmaya yöneliktir. c) Herkes doğuştan eşit ve özgürdür.*** d) İnsan edimlerinin temeli bir başkasını taklide dayanır. e) İnsanlar güvenlik arayışı içerisindedir. 9) "İnsan özgür doğar ve her yerde zincire vuruludur. Biri kendisinin başkalarının efendisi olduğuna inanır ve gene de onlardan daha köle kalır. Bu değişim nasıl oldu? Bilmiyorum. Onu ne meşru kılabilir? Sanırım bu soruyu yanıtlayabilirim." Yukarıda verilen tanım aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir? a) Jean-Jacques Rousseau*** b) John Locke c) Thomas Hobbes d) Baruch Spinoza e) Platon
4. ÜNİTE 1) Yeni-kurumsalcı tarihsel sosyolojinin önde gelen isimlerinden Theda Skocpol "Devlet ve Toplumsal Devrimler" adlı yapıtında esas olarak aşağıdaki hangi ülkelerin devrimlerini karşılaştırmıştır? a) Tunus ve Libya b) Fransa, Rusya ve Çin*** c) Vietnam, Kore ve Burma d) İspanya, İtalya ve Portekiz e) Küba ve Arjantin 2) Fransız devriminden sonra Rousseau’nun genel irade kavramına yaslanan yeni seçkinlerin ahlak ve zihniyet sisteminin belirleyici özelliği aşağıdakilerden hangisidir? a) Yurttaşların yasa önündeki eşitliği ilkesine karşı olması b) Tarihi anlamsız ve kaotik bir süreç olarak görmesi c) İlerlemeye karşı olması d) Dinsel otoriteye değer vermesi e) Katoliklik ve aristokrasi karşıtı olması***
SP 2015
3) Jakobenizm teriminin kökeni aşağıdakilerden hangisidir? a) Hedeflenen hızlı dönüşümleri gerçekleştirmek için uygulanan tepeden inmeci politikalar*** b) Toplumu derinden etkileyen uzun vadeli politikalar c) Sivil toplumun desteğiyle uygulanan politikalar d) Farklı siyasi grupların katılımıyla karar verilen politikalar e) Toplumsal olarak müzakere edilmiş ve üzerinde anlaşma sağlanmış politikalar 4) Aşağıdakilerden hangisi Ellen Wood’un Fransız devriminin Avrupa siyasal kültüründeki yerini açıklarken başvurduğu saptamalarından biri değildir?
7
a) Fransız mutlakiyeti merkezileşmenin başarıları sayesinde feodal geçmişinden gelen parçalı yapıyı tam olarak önledi.*** b) Merkezileşmenin bütün başarılarına karşın Fransız mutlakiyeti, feodal geçmişinden gelen parçalı yapıyı tam olarak önleyemedi. c) Fransa’da titizlikle yürütülen devletin merkezileşme süreci çok erken başladı. d) Kralcı merkezileşme ile feodal parselleme arasındaki sürekli gerilim, kralcı mutlakiyeti tanımlayıcı bir özellik oldu. e) Monarşik merkezileşme ile feodal parçalanma, egemenlik ve devlet kavramlarını, o zaman kadar görülmedik biçimde ideolojik gündeme taşıdı. 5) Skocpol’a göre sadece devrimden sonra gelecek yapılanmayı anlamak için aşağıdakilerden hangisine odaklanmak gerekir? a) Devrimi yapan grupların ideolojik modeline b) Devrimi yapan grupların diğer gruplarla çatışmasına c) Eski rejimin çöküşü, köylü kitlelerinin ayaklanması ve devlet gücünün yeni elitler tarafından yapılandırılmasına*** d) Eski rejimin ideolojik modeline e) Sadece devrimi yapan sınıflara 6) Toplumsal devrim kavramını devrim kavramından ayıran aşağıdakilerden hangisidir? a) İktidarın el değiştirmesi b) Geniş kitlelerin katılımı c) İdeolojik bir alternatifin ortaya çıkması d) Radikal ve ani dönüşüm olması e) Sadece devlet kurumlarını değil, toplumsal yapıları da değiştiren bir dönüşüm olması ***
SP 2015
7) Alman düşünür Kant, Fransız devrimi için "çağımızın olayı" ifadesini kullanırken esas olarak aşağıdakilerden hangisini demek ister? a) Tarihteki en büyük siyasi olay olması b) Olayın ekonomik boyutlarının siyasal boyutlarını aşması c) Olayın gerçekliği kadar, sonrasında üzerine yapılan tartışma ve üretilen düşüncelerle insanlık tarihini etkilemesi *** d) Olayın dünya tarihindeki önemi maddi olması e) Tarihteki en önemli toplumsal dönüşüm olması 8) Aşağıdakilerden hangisi akılcı seçim teorilerini açıklar? a) Devrimler bir siyasi irade ve eylem meselesi değildir. b) Aktörlerin eylemleri onların bilinçli kararlarına bağlı değildir. c) Kurumlara nesne olarak yaklaşılır ve her kurum bir süreç aracılığıyla nesneleştirilir. d) İnsan davranışları makro ölçekli açıklamalarla anlaşılabilir. e) Kurumlar aktörlerin daha kolay yoldan bilgi edinmelerini ve kararlarında çıkar hesapları yapabilmelerini sağlamaktadır. ***
8
5. ÜNİTE 1) Aşağıdakilerden hangisi, demokrasi kavramının farklı tarihsel ve kültürel bağlamlarda biçim değiştirmesine karşın aynı kalmaktadır? a) Çoğunluğun azınlık üzerindeki tahakkümü b) Seçmen kitlesinin kimleri içerip kimleri dışladığı c) Yönetenlerin, bir seçmen kitlesi huzurunda hesap verebilir olması gerekliliği *** d) Seçmen kitlesinin genişliği e) Yönetenleri kontrol eden mekanizmalar 2) Aşağıdakilerden hangisi Charles Tilly’nin Moore modeline yönelik eleştirisinin dayanakları arasında değildir? a) Mali yapılandırmalar ile askerî düzenlemeler arasındaki ilişkinin ihmal edilmesi b) Devlet-şiddet ilişkilerinin göz ardı edilmiş olması c) Rejimleri sadece otoriter ve demokratik olarak bölmenin analitik açıdan yetersiz olması d) Ulus-devlet oluşumu, savaşlar ve bunlar için toplanan vergiler arasındaki ilişkiye fazla vurgu yapılması e) Ulus-devlet oluşumu, savaşlar ve bunlar için toplanan vergiler arasındaki ilişkinin ihmal edilmesi*** 3)Barrington Moore’a göre Japonya’nın sanayileşme modelinin temelinde aşağıdakilerden hangisi yatar? a) Küçük köylülükle monarşinin ittifakı b) Monarşinin burjuvaziyi desteklemesi c) Geniş tabanlı bir işçi sınıfının varlığı d) Monarşinin aristokratlarla ittifak hâlinde olup özerk bir burjuvazinin gelişmesini önlemesi*** e) Burjuvaziyle aristokrasinin ittifakı sayesinde devletin rolünün azalması
SP 2015
4) Moore modelinde ABD, İngiltere ve Fransa’daki devrimlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisinde açıklanmıştır? a) Üç örnekte de burjuvazinin tahakkümüne son verilerek demokratik bir rejime ulaşılmıştır. b) Üç örnekte de askerî bir yönetimin tahakkümüne son verilerek demokratik bir rejime ulaşılmıştır. c) Üç örnekte işçi sınıfının mücadelesiyle demokratik bir rejime ulaşılmıştır. d) Üç örnekte de reformcu aristokratların mücadelesiyle demokratik bir rejime ulaşılmıştır. e) Üç örnekte de muhafazakâr bir aristokrasinin tahakkümüne son verilerek demokratik bir rejime ulaşılmıştır.*** 5) Aşağıdakilerden hangisi Moore modelinde Çin ve Rusya’nın ayırt edici ortak özelliğidir? a) İki ülkede de devrim sendikal hareketin güçlülüğü sayesinde mümkün olabilmiştir. b) İki ülkede de devrim ekonomik koşullardaki ani değişim nedeniyle gerçekleşmiştir. c) İki ülkede de devrim, geniş tabanlı, örgütlü bir işçi sınıfı hareketinden ziyade zor durumdaki köylülerin ayaklanmalarıyla mümkün olabilmiştir.*** d) İki ülkede de devrim geniş tabanlı, örgütlü bir işçi sınıfı hareketiyle mümkün olabilmiştir. e) İki ülkede de devrim dış güçlerin etkisiyle gerçekleşmiştir.
9
6) Theda Skocpol’un Moore modeline yönelik eleştirisinin temel dayanağı aşağıdakilerden hangisidir? a) Toplumların dönüşümleri üzerinde dünya ölçeğindeki tarihsel gelişmelerin etkisi yoktur. b) Dünya ekonomisinin ve uluslararası devletler sisteminin etkisi, en az toplum içi yapı ve pratikler kadar etkilidir ve ihmal edilmemelidir. *** c) Toplumların dönüşümleri, iç yapılarındaki dönüşümlerden başka bir unsurla ilişkilendirilemez. d) Toplum içi yapı ve pratikler, dünya ekonomisinin ve uluslararası devletler sisteminin etkisinden çok daha az etkilidir. e) Dünya ekonomisinin ve uluslararası devletler sisteminin etkisi, toplum içi yapı ve pratikler kadar etkili değildir. 7) Tarımsal kapitalizmin önemli evrelerinden birine işaret eden, ortak alan sayılan meraların, ormanların özel mülk hâline getirilmesiyle köylülerin topraksız kalmaları sonucunu doğuran harekete hangi ad verilir? a) Mülksüzleştirme b) Çitleme*** c) Mülk idaresi d) El koyma e) İşgal 8) Aşağıdaki hangi siyaset bilimci, toplum içi yapı ve pratikler kadar dünya ekonomisinin ve uluslararası devletler sisteminin etkisinin de ihmal edilmemesi gereken bir analitik çerçeveye ihtiyaç olduğunu belirterek Barrington Moore’un tezini eleştirmiştir? a) Charles Tilly b) John Markoff c) Theda Skocpol*** d) Ellen Wood e) Immanuel Wallerstein
6. ÜNİTE
SP 2015
1) Oligarşinin demir yasası kavramı aşağıdaki ifadelerden hangisine işaret eder? a) Toplumun halk tarafından değil kurumlar tarafından yönetilmesi b) Yönetenlerle yönetilenler arasında bir tabiiyet ilişkisi bulunması c) Her gelişmiş toplumun bir siyasal sınıf tarafından yönetilmesi d) Her tür örgütlenmenin kaçınılmaz olarak seçkin (elit) bir azınlığın hâkimiyetine girmesi*** e) Bürokrasinin gayrişahsi olup hesap ve etkililik düşüncesine dayanması 2) Max Weber çelik kafes terimini aşağıdakilerden hangisi için kullanmaktadır? a) Cemaat ilişkilerinin ön plana çıkması b) Toplumun birey üzerindeki baskısı c) Artan gelenekselleşmenin toplumsal hayatı baskılaması d) Ailenin bireyin özgürlüklerini sınırlaması e) Artan akılcılaşmanın toplumsal hayatı bürokratikleştirmesi***
10
3) Max Weber’e göre geleneksel ve karizmatik otorite neden kalıcı olamaz? a) Bireyin karizmasıyla toplumun gelenekleri arasında uyuşmazlık olabileceği için b) Gelenekler toplumdan topluma farklılık gösterebildiği için c) Sanayi toplumlarında uzun vadeli projelerin gerçekleştirilmesi gerektiği için *** d) Sanayi toplumlarında karizmatik otorite kullanılamayacağı için e) Sanayi toplumlarında gelenekler sürdürülemeyeceği için 4) İtalyan Siyaset Bilimcisi Gaetano Mosca ve düşünceleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Yönetici sınıfın kendi varlığını sürdürme eğilimi aristokratik eğilimdir. b) Seçkinler (elit) teorisyeni olarak anılmaktadır. c) Her toplumda yönetici bir sınıf bulunmaktadır. d) Yönetim açık ya da gizli zor kullanımına dayanır. e) Yurttaşlar oy verme yoluyla rekabete katılırlar fakat topluma hâkim değillerdir. *** 5) Elitlerin dolaşımı, oligarşinin demir yasası ve siyaset sınıfı kavramlarının sahipleri sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir? a) Marx Weber - Robert Michels - Gaetona Mosca b) Joseph Schumpeter - Marx Weber - Gaetona Mosca c) Michel Crozier - Vilfredo Pareto - Robert Michels d) Vilfredo Pareto - Robert Michels - Gaetona Mosca*** e) Wright Mills - Vilfredo Pareto - Robert Merton 6)Schumpeter’e göre aşağıdakilerden hangisi yönetici sınıfın sorumlulukları arasındadır? a) Duygusal olarak yüklü ve bölünme yaratabilecek konulardan uzak durmak*** b) Duygusal olarak yüklü ve bölünme yaratabilecek konularla halkı seferber etmek c) Halkın isteklerini sürekli olarak referandumlar yoluyla saptamak d) Kitleleri duygusal olarak motive etmek e) Yurttaşların dağınık taleplerinin her birini tek tek dikkate almak
SP 2015
7)Robert Michels’e göre örgüt oligarşisinin kökeni modern örgütlenmenin gerekleridir. Aşağıdakilerden hangisi bu gerekleri tanımlar? a) Karizmatik liderlik, merkezî otorite ve bürokratik iş bölümü b) Uzman liderlik, merkezî otorite ve profesyonel bir bürokraside iş bölümü c) Merkezî otorite, karizmatik liderlik ve bürokratik iş bölümü d) Geleneksel liderlik, yerel otorite ve loncalar e) Uzman liderlik, yerel otorite ve geleneksel iş bölümü 8) Pareto’nun “elitlerin dolaşımı” olarak tanımladığı olgu aşağıdakilerden hangisidir? a) İktidardaki seçkinler grubunun hiçbir şekilde değişmemesi b) Seçkinlerin dünya ölçeğinde istedikleri gibi hareket ediyor olması c) İktidardaki seçkinler grubunun yerini almak için mücadele eden diğer bir seçkinler grubunun başarılı olamaması
11
d) Yeni seçkinler grubunun meşruiyetini eski seçkinler grubundan alması e) İktidardaki seçkinler grubunun yerini almak için mücadele eden diğer bir seçkinler grubunun iktidara gelmesi ve bir süre sonra da yerini, yeni bir seçkinler grubuna bırakması *** 9) Aşağıdakilerden hangisi Marx Weber’e göre yasal hâkimiyeti temsil eden bürokratik idarenin etkili ve adil olmasının ölçütlerinden biri değildir? a) Bürokratik işlevlerin kesin ve sistematik bir şekilde tanımlanması b) Yönetimin etkililiği için belli bir yönetici kadronun gerekliliği *** c) Göreneklere ve güç kullanmaya değil uzmanlığa dayanması d) Gayrişahsi olan önceden belirlenmiş düzenlemelere göre hareket edilmesi e) Nesnel kıstaslarla düzenlenmesi 10) Büyülemenin, kültürün kurumsal merkezlerinden gitgide daha çok uzaklaştığına inanan ve yaşamın, hiçbir şey ifade etmeyen, büyüsü bozulmuş, anlamı çekip çıkarılmış bir masala dönüştüğünü düşünen sosyolog aşağıdakilerden hangisidir? a) Wright Mills b) Marx Weber *** c) Vilfredo Pareto d) Emile Durkheim e) Amita Etzioni
7. ÜNİTE 1) Devleti mali ve askerî gücün tekelleşmesiyle tanımlayan yaklaşımlar hangi tarihsel dönüşümü esas alırlar? a) Batı Avrupa için XIII. yüzyıl ile XVI. yüzyıl arasında çok parçalı bir iktidar yapısına karşılık gelen feodaliteden, merkezileşmeye geçiş süreci*** b) Batı Avrupa için X. yüzyıl ile XIV. yüzyıl arasında çok parçalı bir iktidar yapısıyla tanımlanan feodal dönem c) Büyük keşifler dönemini d) Rönesans dönemini e) Fransız devrimi ile Sanayi devrimi arasında geçen dönemi
SP 2015
2) Aşağıdakilerden hangisi Norbert Elias’ın devlet oluşumunda vergi tekelinin nasıl geliştiğini anlatan tarihsel aşamalarından biri değildir? a) Bir savaşçı ailesinin toprak mülkiyeti b) Belirli bir toprak üzerindeki tasarruf erki c) İlerleyen işlev ve iş bölümü d) Sanayi devrimi*** e) Birçok eleme ya da rekabet mücadelesi 3) Devleti, özerk bir alana sahip olan diğer yandan da burjuva sınıfının çıkarlarının savunucusu olarak tanımlayan düşünürler aşağıdakilerden hangisidir? a) Karl Marx - Norbert Elias
12
b) Karl Marx - Friedrich Engels*** c) Émile Durkheim - Karl Marx d) Norberts Elias - Pierre Bourdieu e) Marx Weber - Freidrich Engels 4) "Devlet, belirli bir toprak parçası ve buna tekabül eden nüfusun tamamı üzerinde fiziksel şiddetin meşru kullanımını başarılı bir biçimde talep eden bir insan topluluğudur." tanımı hangi sosyoloğa aittir? a) Max Weber *** b) Karl Marx c) Norbert Elias d) Émile Durkheim e) Pierre Bourdieu 5) Norbert Elias’a göre "Uygarlık Süreci" aşağıdakilerden hangisiyle ilişkilidir? a) Devletin toplumsal eyleyiciler üzerinde simgesel şiddet uygulaması b) Mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya geçilmesi c) Devlet aygıtının egemen sınıflar tarafından ele geçirilmesi d) Bireylerin hareketlerindeki otokontrol mekanizmalarına doğru evrim ile devletin şiddete başvurmayı tekeli altına almaya başlaması arasındaki ilişki*** e) Siyasetin özerkleşmesi 6) Pierre Bourdieu "meşru simgesel şiddet" kavramıyla aşağıdakilerden hangisini ifade etmek ister? a) Tahakküm altında bulunanların toplumsal hiyerarşiyi reddetmeleri*** b) Bireylerin toplumsal hiyerarşiyi içselleştirmemek için direnmesi c) Tahakküm altında bulunanların toplumsal hiyerarşiyi meşru görmelerine neden olan bir tür itaat süreci d) Siyasal simgelerin bir grubu dışlamak için kullanılması e) Şiddetin az ve önemsiz olması
SP 2015
7) Aşağıdaki ifadelerden hangisi Durkheim’ın devlet ve toplum hakkındaki düşüncelerini yansıtmaz? a) Devlet bireyleri aşan dışsal toplumsal bir gerçekliktir. b) Organik dayanışmanın olduğu toplumlarda her bir grup vazgeçilmez farklı işlevleri yerine getirir. c) Devlet fiziksel şiddet kullanımının tek meşru kaynağıdır. *** d) Devlet toplumsal iş bölümünün bir ürünüdür. e) Devlet topluluğun bütünü için geçerli temsiller üretmekle görevli toplumsal bir organdır 8) Durkheim’ın tanımında devletin rolü; organik dayanışmada merkezî sinir sisteminde olduğu gibi topluluğun bütünü için geçerli temsiller üretmekle görevli özel bir organa benzer. Bu açıdan bakıldığında devlet için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? a) Devletin ürettiği temsiller, fikirler, yorumlar diğer kurumların ürettiklerinden farklı değildir. b) Devletin ürettiği temsiller, fikirler, yorumlar farklıdır çünkü daha üst bir mülahaza düze 7. Konu yini temsil eder. ***
13
c) Devletin ürettiği temsiller toplumun bütün kesimlerine hitap etmek zorunda değildir. d) Devletin rolü, organik dayanışmada azalır. e) Devletin ürettiği temsiller, fikirler, yorumlar toplum için çok şey ifade etmez.
SP 2015
9) Marksist yaklaşıma göre siyasetin görece özerkliği hangi durumlarda mümkündür? a) Her durumda b) Genel faydanın üstünlüğü ilkesi ortadan kaybolduğunda c) Sadece savaş durumlarında d) Devlet sadece belli bir sınıfın çıkarını temsil ettiğinde e) Genel faydanın üstünlüğü ilkesi, toplumun üyelerinin karar alma güçlerinden ayrışarak hükûmet etkinliğinin nesnesine dönüştüğünde***