Zamojszczyzna. Słownik historyczno – biograficzny.praca zbiorowa pod redakcją Reginy Smoter Grzeszkiewicz Słowo wstępne Zamojszczyzna pomimo wielu publikacji, które ukazały się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat nadal pozostaje obszarem nie odkrytym do końca – ciągle pojawiają się nowe fakty, odkrywane są nowe dokumenty, co w sposób znaczący poszerza naszą wiedzę o tym, bogatym historycznie regionie. "Zamojszczyzna. Słownik historyczno – biograficzny" jest kolejną próbą ogarnięcia tej historii. Podczas pisania niniejszej pracy współpracowało ze mną kilkanaście osób przekazując cenne informacje, na podstawie których mogły być zredagowane niektóre z haseł (podano pod nimi nazwisko autora), relacje innych zaczerpnęłam z dostępnych publikacji, wykaz których znajduje się w dołączonej bibliografii. autory haseł Leszek Balicki, Melchior Batorski, Aniela z Osmanów Bielecka, Mieczysław Bondzia, Jan Borsuk, Maria Brażek, ks. Julian Brzezicki (proboszcz parafii Trzęsiny), Aleksandra Bulak, Helena z Majewskich Bulakowa, Feliksa z Kurów Czajkowa, Stanisław Ferenc, Magdalena Fudala, Izabela z Bakońskich Gajewska, Aleksander Garbacik, Bogusław Garbacik, Katarzyna Jasina – Tońka, komandor Eugeniusz Jereczek, Jan Jurczykowski, Maria Kiszka, Romuald Kołodziejczyk, Aniela z Kimaczyńskich Kowalikowa, Helena z Batorskich Krukowska, Wiesław Krzeszowski, Katarzyna Książek, Magdalena z Piwowarków Kozakowa, Krzysztof Leszczyński, Bożena Ligaj, Maria z Rzepeckich Lisowska, Edward Litwin, Elżbieta Litwin, Józef Lotz, Albina Lubowiecka, Barbara Łabudzińska, Jan Łupina, Sebastian Mirek, ks. prof. Jerzy Myszor, Wiesława i Alicji Niewidziajło, Marii Loc – Oczkoś, Helena z Biziorów Odrzywolska, Joanna Pawlas, Marian Petryka, Aleksander Piwowarek, Irena Poździk "Kora", Bronisław Rak, Bożena Romańska, Waldemar Seroka, Roman Skóra, Marianna Smoter, Anny z Koziarów Szeptuchowa, Marian Tarka, Teresa Wikiera, Stanisława Zybała, Marta Zych. podziękowania dla: Edwarda Bulaka, Stanisława Ferenca, Honoraty Książek, Małgorzaty Mazur (redaktor Tygodnika Zamojskiego), Bolesława i Tomasza Misy, Tadeusza Sokołowskiego, Zofii Sykały, Bogdana Szykuły, Agnieszki Szykuły (redaktor Zamojskiego Kwartalnika Kulturalnego), Janiny Wieczerskiej (korespondent Dziennika Bałtyckiego Rejsy), Teodory Wypych, Barbary Zbyryt, Kazimiery Zwolak, pracowników Państwowego Archiwum w Zamościu, Powiatowej i Miejskiej Biblioteki w Biłgoraju, Gminnej Biblioteki Publicznej w Goraju, Filii Biblioteki Pedagogicznej w Hrubieszowie, Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie, Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tarnogrodzie, Publicznej i Miejskiej Biblioteki w Tomaszowie, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej (Zagroda Sitarska), Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi ze Zgromadzenia w Łabuniach. A "Akt uroczysty zakończenia prac w szkole hrubieszowskiej" Dokument o charakterze informacyjnym, opublikowany przez hrubieszowska szkołę wydziałową (istniała od roku 1829), w którym inspektor zawiadamiał mieszkańców miasta i osoby zainteresowane, że zapisy uczniów na kolejny rok szkolny odbywać się będą w dniach 15 – 30 września, informował również tych, którzy trzymali uczniów na stancji, że "na utrzymanie stancji uczniowskich powinni otrzymać zgodę od władzy policyjnej". akt urodzenia Bolesława Prusa Znajduje się w Księgach urodzonych parafii Hrubieszów za rok 1834 – 1844 (s. 525, nr 102), gdzie czytamy: "działo się w mieście Hrubieszowie dnia dwudziestego szóstego grudnia tysiąc osiemset czterdziestego siódmego roku o godzinie piątej wieczór. Stawił się Antoni Głowacki lat czterdzieści sześc mający, oficjalista prywatny, w Żabczu zamieszkały w obecności Tomasza Radomskiego, organisty lat pięćdziesiąt sześć i Macieja Patkowskiego, sługi kościelnego lat czterdzieści sześć mającego, obywateli w Hrubieszowie zamieszkałych. I okazał nam dziecię płci męskiej urodzone w Hrubieszowie w dniu 20 sierpnia roku bieżącego o godzinie jedenastej w nocy, z jego małżonki Apolonii z Trembińskich lat trzydzieści sześć mającej. Dziecięciu temu na chrzcie świętym dziś odbytym nadane zostało imię Alexander, a rodzicami jego chrzestnemi byli X. Feliks Troszczyński, proboszcz z Joanną Grodecką, dziedziczką Gródka. Akt ten stawającemu i świadkom przeczytany [został]". Akta Xawerego Koisiewicza... Zbiór akt mecenasa Koisiewicza obrońcy praw przy Warszawskich Departamentach Rządzącego Senatu (zachowany w zespole Akt Ordynacji Zamoyskiej przechowywanym w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie), wśród których zachowały się wykazy przywilejów nadane miastu Szczebrzeszyn przez: Stanisława Górkę, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Stanisława Koniecpolskiego i Klemensa Zamoyskiego. O prawo korzystania ze wspomnianych przywilejów ubiegali się w 1832 roku mieszkańcy Szczebrzeszyna wytyczając w tej sprawie proces przeciwko ordynatowi Stanisławowi Zamoyskiemu Xawery Koisiewicz reprezentował w powyższym procesie szczebrzeszyńską społeczność. akta miasta Szczebrzeszyna w zasobach archiwalnych Akta miasta Szczebrzeszyna przechowywane w zasobach Archiwum Państwowego w Lublinie (APL) – obejmują: • Akta Urzędu Stanu Cywilnego (USC) wyznania grecko – katolickiego z lat 1810 – 1875 [- 1889] • Księgi Grodzkie Szczebrzeskie z lat 1612 – 1807 • Akta miasta Szczebrzeszyna z lat 1720 – 1813 (w obrębie tych akt zachował się dokument z 1800 roku; jest to zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego przez jednego z mieszkańców) • Księgi wójtowsko – ławnicze z lat 1720 – 1771 • Księgi Rady Miejskiej z lat 1766 – 1813 • Księgi jurydyki po proboszczowskiej z lat 1720 – 1753 Akta klasztoru franciszkanów z 1828 roku • Akta USC wyznania rzymsko – katolickiego z lat 1810 – 1874; Akta USC wyznania prawosławnego 1816 – 1895 [- 1901] • Akta USC wyznania mojżeszowego z lat 1815 – 1894 [- 1939] • Dokumenty ze Szkoły Powiatowej Realnej w Szczebrzeszynie z lat 1850 – 1855 obejmujące raporty o stanie szkół elementarnych, świadectwa uczniów; Akta szpitala św. Katarzyny z lat 1857 – 1943 – obejmują: 1) zarządzenia, sprawozdania , statystykę z lat 1874 – 1934, 2), 2) sprawy przyjęć chorych, opieki nad nimi, opłat za leczenie, księgi chorych, personel szpitala z lat 1857 – 1941, 3) sprawy gospodarcze szpitala i apteki, dochody i wydatki, inwentarz majątku szpitalnego z lat 1869 – 1943, sprawy przytułku dla starców – lata 1874 – 1913, 4) prace kancelaryjne: dzienniki korespondencji z lat 1870 – 1915. • APL, AOZ. Adm[inistracja?] 1672. Opis statystyczny m. Szczebrzeszyna 1860 r. s.166 – 185 • Archiwum parafialne zostało zabrane przez Niemców i przeniesione do do Lublina, obecnie znajduje się w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie. wydawnictwa • Matricularum Regni Poloniae Summaria (wydanie T. Wierzbalski, c. I – IV. Warszawa 1905 – 1961); zawiera dokument traktujący o przejęciu Szczebrzeszyna przez bratanka Dymitra z Goraja – Prokopa. • Zbiór Dokumentów Małopolskich IV s. 307 nr 1136; potwierdzenie nadania Szczebrzeszyna Władysławowi Opolczykowi (wydanie I. Sułkowska – Kuraś, S. Kuras cz. I – VIII. Ossolineum 1962 – 1975) Archiwum Państwowe w Zamościu • Akta miasta Szczebrzeszyna z lat [1836], 1920 – 1950 Narodowe Archiwum Republiki Białoruskiej w Mińsku przechowywane są dwie księgi ziemskie z lat 1634 – 1647, oraz jedna księga grodzka z roku 1699 określane jako "zamojskie". Ponieważ nieznane są są księgi ziemskie i grodzkie zamojskie można domniemywać, że są to księgi sądów funkcjonujących w Szczebrzeszynie (lub innych sądów zamojskich). Albert ze Szczebrzeszyna Nieznany z nazwiska bednarz, figuruje w księgach wójtowskich Zamościa z lat 1583 – 1591 jako właściciel domu przy ul. Ormiańskiej w Zamościu. Alfabet Żydów Zamojszczyzny Żydzi na Zamojszczyźnie pojawili się w początkach XVI wieku – zamieszkali w miastach i wioskach; obecność Żydów w Szczebrzeszynie datuje się już od 1507 roku, kolejni pojawili się w Zamościu i innych miejscowościach. Historię niektórych gmin żydowskich możemy odczytać z pinkasów – Ksiąg Pamięci wydawanych przez Ziomkostwa poszczególnych miast przedwojennej Polski funkcjonujących w Izraelu lub Stanach Zjednoczonych. Losy poszczególnych osób, czy rodzin (w tym także Żydów mieszkających na wsiach) są mniej znane – mając to na uwadze opracowałam (w miarę dostępnych informacji) poniższy tekst. Zabrakło w nim danych o losach Żydów zamojskich (tą tematyką na łamach Zamojskiego Kwartalnika Kulturalnego zajmował się w ubiegłych latach Adam Kopciowski), oraz danych o Żydach szczebrzeszyńskich, o których traktuje publikacja "Poza miastem, poza historią. Rzecz o szczebrzeszyńskich Żydach" (Szczebrzeszyn 2009). A Abram z Wojsławic - pierwszy aszkenazyjski Żyd, który za zgodą ordynata – Jana Zamoyskiego zamieszkał w Zamościu. Adler Icek - mieszkał w początkach XX wieku w Zwierzyńcu – zajmował się sprzedażą pieczywa. Aszkenazy Izaak - urodzony 10 sierpnia 1887 roku w Zamościu. Od najmłodszych lat związany z ruchem robotniczym – za udział w 1904 roku w strajku szkolnym w Puławach został usunięty ze szkoły. W rok później zaznaczył swoją działalność w zamojskim Bundzie. Aresztowany, przebywał w więzieniach w Zamościu i Lublinie. W latach 1912 – 1916 ukończył kursy a następnie studia stomatologiczne w Witebsku i Charkowie; w zawodzie dentysty pracował od 1916 roku na terenie guberni czernihowskiej. Uważany jest za jednego ze współorganizatorów Czerwonej Gwardii. Brał udział w Konferencji i V Zjeździe Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików) - SDPRR (b), ukrywał również samego Lenina i organizował nielegalne posiedzenia Komitetu Centralnego SDPRR (b) w Piotrogrodzie w dniach 6 – 19 lipca 1917 roku. Po zwycięstwie Rewolucji przez wiele lat pracował na kierowniczych stanowiskach w radzieckich instytucjach eksportowych (lata 1930 – 1938) w przemyśle chemicznym (1939 – 1942), w arbitrażu państwowym (1942 – 1944), budownictwie (1944 – 1951). B Bankier Mosze Cwi - W roku 1907 wybrany został na stanowisko rabina we wsi gminnej – Żółkiewka; gdy zachorował jego funkcję przyjął Naftali Czerwony Kamień – rabin z Krasnegostawu. Baumfeld z Perelmuterów Ita - wraz z braćmi – Boruchem i Mendlem posiadała młyn wodny w Krasnymstawie. Beglajbter Szmul – w środowisku szczebrzeszyńskim znany był jako "Kulawy Szmul" (z hebr. "Lumer Szmuel"); z zawodu snycerz. Bardzo oddany swojej rodzinie – podczas jednego z kozackich napadów na Szczebrzeszyn jako kilkuletni chłopiec stanął w obronie znajdujących się w domu kobiet. Za swój wyczyn został porządnie pobity przez Kozaków – złamali mu nogę w dwóch miejscach; krzywo się zrosła i odtąd utykał. Szmul miał sześciu synów – wszyscy byli stolarzami, i nawet jego zięć – Bibel, wykształcony rabin (w roku 1927 wyjechał z rodziną do Stanów Zjednoczonych) został stolarzem. Biberman Hersz - na początku XX wieku mieszkał w Rudce k/Zwierzyńca – zajmował się kamasznictwem i sprzedażą skór. Biberman Luzer - mieszkał w Rudce k/Zwierzyńca – przedmiotem jego działalności była sprzedaż wody sodowej. Biberman Srul - początku XX wieku prowadził na jatkę mięsną w Rudce k/Zwierzyńca. Bibermanowie Rajzla i Haskiel - w latach 1870 – 1889 dzierżawili w Zwierzyńcu rzeźnię i piekarnię (na określenie budynków, w których te zakłady się znajdowały używano określenia "Marianka") zaopatrując mieszkańców osady w chleb i mięso. Dzierżawę przejęli ich potomkowie – Chana i Wolf Bibermanowie – okres ich działalności przypadł na lata 1889 – 1897. Binder Mendel - w okresie międzywojennym mieszkał wraz z żoną Itą – Łają Z Cukiermanów w Krasnymstawie. Z małżeństwa tego urodziło się troje dzieci: Jonas, Zelka i Miriam. Mendel Binder handlował materiałami tekstylnymi;w jego domu przy ulicy 3 – Maja 11 znajdował się sklep. Boruch - nieznany z nazwiska mieszkaniec Rudki /Zwierzyńca; około 1780 roku dzierżawił miejscowy młyn. O tym, że że ten "interes") był dla Borucha opłacalny świadczy fakt, zatrudnienia młynarza – Jana Borowca. Za dzierżawę młyna Boruch uiszczał czynsz w wysokości 300 złotych rocznie. Brandt Rajzla - w okresie międzywojennym uczęszczała do szkoły powszechnej w Zaburzu. C Chaim - nieznany z nazwiska chłopiec żydowski, zarabiał na życie pasąc krowy u gospodyni Mrówkowej w Zaburzu; raniony przez Niemców wrócił do zdrowia dzięki opiece swojej pracodawczyni. Ukrywał się w lasach zaburskich. D Diament Chana - zajmowała się w pocz. XX wieku sprzedażą artykułów spożywczych w Zwierzyńcu. Drajer Moszko - w początkach XX wieku mieszkał w Zwierzyńcu – utrzymywał się ze sprzedaży mięsa. E Ettinger Salomon - urodził się w roku 1800, wcześnie osierocony wychowywał się pod opieką dziadka – rabina z Łęczycy, który słynął zarówno z europejskiego wykształcenia jak i religijnego fanatyzmu. Za namową bogatego zamojskiego Żyda – Jakóba Natansona wyjechał razem z jego synem na studia farmaceutyczne do Lwowa. Po powrocie zajął się działalnością społeczną i literacką. Jemu przypisuje się założenie żydowskiej kolonii rolniczej w Żdanowie k/ Zamościa. Salomon Ettinger pisał bajki, jest autorem komedii obyczajowej; jego prace znane były tylko w odpisach rękopiśmiennych – "widocznie warunki materialne uniemożliwiały mu wydawanie swoich dzieł". F Farber Efraim - zmarł w 1999 roku w Kiriat Yam, z pochodzenia szczebrzeszynianin. W tym mieście spędził dzieciństwo i wczesną młodość. Służył w Armii Polskiej, po klęsce kampanii wrześniowej powrócił do Szczebrzeszyna. Obawiając się aresztowania wyjechał (a właściwie poszedł pieszo) do Tarnogrodu – zatrzymany z grupą miejscowych Żydów został deportowany do Bełżca. Uciekł z obozu w początkowej fazie jego rozwoju gdy funkcjonował jako obóz pracy. W roku 1946 poznał w Polsce swoją przyszła żonę – Rosę. Kilka jego wspomnień zostało zamieszczonych w "Book of Memory to the Jewisch Community of Shebreshin". ( Kiriat Yam 1984); wspomnienia z pobytu w Bełżcu znajdują się w panelu "okupacja") na strone internetowej; www.republika.pl/horajec. Fink Rochama - w latach dwudziestych XX wieku prowadziła w Zwierzyńcu sklep łokciowy. Finkelsztajn Chana - w początkach XX wieku prowadziła w Zwierzyńcu sklep galanteryjny. Fleischer Devora - pochodzi ze znanej, bogatej rodziny w Szczebrzeszynie; w okresie międzywojennym pracowała w kinie "Muza") założonym przez Marię i Wacława Krzeszowskich w Szczebrzeszynie w roku 1931 – czytała tekst i grała na pianinie dając podkład muzyczny Po wyzwoleniu zaangażowała się w akcję odzyskiwania dzieci żydowskich pozostających w polskich rodzinach. Podróżowała po Polsce ( w swoich wspomnieniach – "24 dzieci uratowanych od katolików"), które opublikowano na łamach "Book of Memory to the Jewisch Community of Shebreshin" (Kiriat Yam 1984) opisuje jak odnajdywano wojenne sieroty, warunki ich pobytu w Łodzi (która po wyzwoleniu była największym skupiskiem ludności żydowskiej na terenie Polski), wspomina o domach dziecka zlokalizowanych w Łodzi i na Śląsku - dzieci żydowskie przebywające w tych placówkach z czasem odsyłano poprzez Niemcy do Palestyny, do ich ocalałych rodzin, albo pod opiekę ówczesnych władz żydowskich. Fronowicz Etla – w latach dwudziestych XX wieku mieszkała w Zwierzyńcu – zajmowała się sprzedażą wyrobów żelaznych. Frydling Syma - kierowniczka szkoły "Kadimah") w Zamościu, gdzie pracowała w latach trzydziestych XX wieku; ukończyła studia magisterskie i zdała egzamin praktyczny dla nauczycieli szkół średnich. G Goldstein Ludwik - zwierzyniecki chirurg z początków XX wieku – w1836 roku oceniał stan zdrowotny zwierząt przeznaczonych do uboju Gojdszlagier Josef – w styczniu 1925 roku stanął na czele organizacji Ogólnych Syjonistów w Żółkiewce; funkcję prezesa sprawował do roku 1929, później zastąpił go Gutman Herszek. Greber z Binderów Miriam - córka Mendla i Ity – Łai z Binderów; urodziła się w 1931 roku w Warszawie – do wybuchu wojny mieszkała z rodzicami w Krasnymstawie. Gdy Niemcy utworzyli getto, rodzina Binderów została tam przesiedlona. Latem 1942 roku podczas likwidacji getta zginął brat Miriam – Zelka, miał wówczas 18 lat. Miriam wraz z rodzicami i starszym bratem ukrywała się u różnych ludzi. Jednymi z ostatnich, którzy udzielili im schronienia byli Niewidziajłowie z Krasnegostawu. Rodzice Miriam i brat Jonas zostali rozstrzelani w 1943 roku. Po wyzwoleniu Miriam Binder ukończyła szkołę średnią. H Hana - nieznana z nazwiska Żydówka z Tworyczowa, zginęła rozszarpana przez niemieckie psy, gdy ukrywała się w stercie słomy na terenie wsi. Holcberg Icek Majer - mieszkaniec Rudki k/Zwierzyńca – w początkach XX wieku prowadził w tej wiosce sklep z materiałami łokciowymi. Holcberg Szloma - w okresie międzywojennym prowadził w Zwierzyńcu sklep obuwniczy J Juma - Żyd z Dąbia - gmina Żółkiewka, pracował jako szklarz K Kac Sura i Zelman – w początkach XX wieku mieszkali w Zwierzyńcu, gdzie trudnili się sprzedażą pieczywa. Kalmansohn Jakub - pochodził z Hrubieszowa, studiował medycynę we Francji i Niemczech, po czym powrócił do kraju. Podczas obrad Sejmu Wielkiego wypowiedział się w "kwestii żydowskiej", ponadto brał udział w posiedzeniach Sejmu występując tłumacz języka hebrajskiego. W roku 1796 ogłosił drukiem (w języku francuskim) własny projekt reformy żydostwa - Essai sur l'ĕtat actuel des Juis de Pologne et leur perfictbilietĕ. L Laks Ruchla - mieszkała w początkach XX wieku w Zwierzyńcu utrzymując się ze sprzedaży owoców. Lam Lejzor - rodem z Krasnobrodu, w okresie międzywojennym handlował drzewem. Skupował je i obrabiał w swoim tartaku, co przynosiło mu niezłe dochody. Lebersztejn Moszek Pinchas - nauczyciel w chederze w Żółkiewce; w roku 1932 nauczał 19 dzieci Leflerowie – w początkach XX wieku prowadzili w Zwierzyńcu trzy zakłady krawieckie. Licht Jehuda Lejbusz - rabin z Żółkiewki – mieszkał tutaj w drugiej połowie XIX wieku, następnie został rabinem w Preszburgu (Bratysławie) Litwak Szmul - mieszkaniec Zwierzyńca – w początkach XX wieku prowadził tutaj zakład krawiecki. M Markowicze - rodzina utrzymująca się z dzierżaw - w roku 1639 dzierżawili młyn w Rudcek/Zwierzyńca; oprócz młynów ordynaci Zamoyscy oddawali im w arendę karczmy. W Archiwum Ordynacji Zamoyskiej zachował się tekst umowy zawartej pomiędzy żoną IV ordynata – Anną z Gnińskich Zamoyską a Mawrem Markowiczem z roku 1690. Małka - nieznana z nazwiska Żydówka, córka Jankla rodem z Dąbia – gm. Żółkiewka. Ukrywana przez Marię Boblową, następnie uratowana przez Zofię Poklepównę z Częstoborowic – przeżyła wojnę pracując w Wupertalu na terenie Niemiec Mandelfort Jojna – z zawodu felczer, mieszkał w Krasnymstawie Margules Bernard - w latach siedemdziesiątych XIX wieku prowadził w Zamościu wraz z Samuelem Elianbergiem destylarnię i fabrykę słodkich wódek likieru i rumu. W roku 1878 zatrudnili sześciu robotników byli to ludzie tej miary co: S. wieku zajmowała się sprzedażą artykułów żywnościowych Rajman Natan .458 rubli. a później w Janowie u biednego chłopa. czyniąc pewne starania w tym kierunku wyjechał do Salonik – tutaj zmarł. Zinger Rajber zmarł w roku 1948 na nowojorskim Brooklynie w wieku 22 lat. w roku 1751 wydał we Frankfurcie n/Odrą dzieło w jęz. W roku Salomon był rabinem w Chełmie. jego żoną została Frajda Wagner z Dąbia. Markus Salomon . w roku 1863 wydano w Wilnie zbiór odczytów. prowadził rozległą korespondencję ówczesnymi "potężnymi") umysłami swojej epoki. był synem Josła i Fajgi z domu Kadil Rajberów. hebrajskim "Markebet ha Miszna "("Powóz Miszny"). W partyzantce Rajber przyjął pseudonim "Zenik") . L.w latach 1877 – 1885 kierował urządzoną przez siebie w budynku dawnych koszar w Wólce Infułackiej k/ Zamościa fabryką zapałek. hebrajskim o zasadach tonacji w religijnej muzyce hebrajskiej "Szaarej Neimo"("Wrota słodyczy").kierownik szkoły świeckiej j im. Reifman Jakow . uważany jest za jednego z (obok Meira Szapiro) założycieli Jeszywas Chachmej Lublin. Gdy Niemcy zajęli miasto i zaczęli pastwić się nad ludnością żydowską uciekł wraz z grupą młodych ludzi w pobliskie lasy kawęczyńskie – z nadzieją. Z woli rodziców ożeniony został z córka szczebrzeszyńskiego bogatego Żyda – Josefa Majmona (niestety nie znamy jej imienia). Jost. Podczas Generalnego Zjazdu Gmin żydowskich w Brodach reprezentował Żydów z Ordynacji Zamoyskiej. Wraz z córką Edzią przeżyli okupację.na zaproszenie pierwszego ordynata Jana Zamoyskiego osiedlił się w Zamościu. Podczas wojny ukrywali się oboje w Dąbiu u Jana Terentiewicza.w szczebrzeszyńskim środowisku znany był jako "Reb Niusołe") . wśród Żydów funkcjonuje taki zwrot "zdolna głowa do pojmowania wiedzy") . w roku 1882 zatrudnionych było 25 osób a wartość produkcji wyniosła 12.rabin gminy żydowskiej w Zamościu .Żyd. Rejneman .pracował jako brukarz drzewny w lasach janowskich. Mendelsbergowie Wolf i Zelig . Singera zamieszczona została w "Book of Memory to the Jewisch Community of Shebreshin". rodem z Wenecji.pochodził ze Szczebrzeszyna. Żoną reb Salomona była córka rabbi Mojżesza z Leszna. w myśl zarządzeń władz zaborczych do "wszelakiej praktyki lekarskiej i do czynienia dochodzeń sądowych – lekarskich. Dał się poznać jako wybitnie uzdolniony człowiek .") W latach trzydziestych XIX wieku zatrudniony był w szczebrzeszyńskim szpitalu. Ponadto pracował z młodzieżą żydowską w Zamościu.– ogółem w omawianym roku wyprodukowano alkohol o wartości 36. Mendelsówna Estera .w latach poprzedzających wybuch II wojny światowej mieszkała w Krasnobrodzie zajmując się drobnym handlem. W roku 1946 wyjechali do Izraela. Pupiski . Jakub Reifman uważany w szczebrzeszyńskim środowisku żydowskim za heretyka był zwolennikiem ruchu oświeceniowego Haskali. Z małżeństwa tego urodził się jedyny syn – Natan. gdzie zaprzyjaźnił się z rodziną Pelc – dwanaście osób z tej rodziny wyprowadził pojedynczo do pobliskiego lasu. Początkowo zatrudniał pięciu robotników.040 rubli Retlich Natan . obiekt zlokalizowany był na rzece Żółkiewce. R Rajber Zinger . Przez sześć lat sprawował funkcję rabina lwowskiego – jego pragnieniem był wyjazd do Palestyny. Luzatto. Rapoport.właściciele młyna wodnego w Krasnymstawie. Rajska . L. B.do Szczebrzeszyna przybył w początkach XIX z Opatowa (Opty -jak mawiali Żydzi) w celach matrymonialnych. W roku 1597 wraz z Abrahamem Mizrachi sprzedał wspólnie posiadany dom za cenę 650 florenów Anglikowi – Izaakowi Wettkaffowi. Praca ukazała się w roku 1766 z uzupełnieniem .po arciu do Izbicy trafił do miejscowego getta. Jego biografia autorstwa I.w początkach XX wieku mieszkali w Zwierzyńcu – utrzymywali się ze sprzedaży mięsa.lekarz medycyny III klasy upoważniony. Znaleźli broń i z tą bronią przedostali się aż do Izbicy. w roku 1758 przeniósł się do Zamościa. S Salomon syn Mojżesza . I. Jakow Reifman dużo pisał. (Kiriat Yam 1948). D. tym sposobem uratował im życie. XX).mieszkanka Zwierzyńca (pocz. można go z powodzeniem odnosić do osoby reb Jakowa Reifmana. Salomon syn Mojżesza jest autorem obszernego traktatu napisanego w jęz. Pereca funkcjonującej od 23 maja 1925 roku przy Zjednoczeniu Szkół Żydowskich w Zamościu P Perelmutowie Boruch i Mendel . że uda im się przeżyć. M. wybitnego uczonego. Rendler Gitla . które dla tejże młodzieży wygłaszał. Po wyzwoleniu wyjechał do Izraela. Gdy wybuchła wojna Szajkę ukrywała kobieta z Tworyczowa o nazwisku Wyłupek – pomagał jej ksiądz z Tarnogóry lub Krasnegostawu (informacja nie jest do końca ścisła). astronom – zajmował się również filozofią. Wajszczuk Edmund . Byli to: Blank Herszek.dokonanym przez rabina z Dubna.Adler Szaja. Wank Szol . fizyk. XX wieku). Kuperszmied Abraham. córkę Rajzę i najmłodszego syna. Singer Daniel Lejb. Edelsztejn Hele. 1933 roku odbył się w Lublinie Zjazd tej partii – z Żółkiewki uczestniczyło 21 osób.zamożna rodzina mieszkająca w pocz. Wildman Jankiel .w latach osiemdziesiątych XIX wieku dzierżawił we wsi Wieprzec młyn. w roku 1753 opublikowano w Berlinie jego dzieło w jęz. którzy byli jego pacjentami wspominają go jako dobrego lekarza a nade wszystko człowieka". dlatego miejscowe dziewczęta – koleżanki ochrzciły ją w 1938 roku w tajemnicy przed rodziną. Wagner Josek . Pochlebnik Szloma. rymarze . Ż Żydzi z Izbicy Informacje o wymienionych poniżej Żydach izbickich – więźniach uciekinierach z Sobiboru zamieścił w swoich wspomnieniach "Z Żółkiewki do Izraela" Chaim Zylberklang (Lublin 2003 s. w roku 1885 zatrudniał czterech robotników. Szmajsner Szloma.mieszkał we wsi Dąbie. Żydzi z Łęcznej Wykaz nazwisk Żydów z Łęcznej według wykonywanych przez nich zawodów sporządzony został na podstawie pracy J. mieszkała w okresie międzywojennym w Sułówku. Sznajder Moszko . Zamość Izrael . Waks Syma .syn Abrama Wagnera z Dąbia. Wagnerowie . Jelipta Moszek. Warman Chil – mieszkał w Zwierzyńcu (pocz. W dniach 21 – 23.małamed (nauczyciel)Talmud – Tory funkcjonującej w okresie międzywojennym przy synagodze w Żółkiewce.od 1932 roku kierował partią Bejtar (Stowarzyszenie Młodzieży Żydowskiej im. 06. Berko – prowadził dom noclegowy. Występował ostro przeciwko nauce głoszonej przez pseudo – mesjasza – Sabbataja Cwi. Bronsztejn Fejwel. Trumpeldora) w Żółkiewce.nieznana z nazwiska żydowska dziewczyna. przypis 19) robotnicy . Jej uczucia religijne skłaniały się w stronę katolicyzmu. 42 – 43). XX wieku w Rudce /k Zwierzyńca.Ruchla został rozstrzelana przez ukraińskiego burmistrza Żółkiewki. Radzika "Z dziejów społeczności żydowskiej na Lubelszczyźnie w latach 1918 – 1939" (Lublin 1992. Rotgold Herszek. Enszpejn Berek. T Traub Srul . Matematyk. Żółkiewka. Srul – sprzedawał artykuły spożywcze. Blank Moszek. Szajka . stolarz - .Żyd zamojski. Wagon Chaim Dawid .został zabity przez Niemców. Morawiec Srul. w początkach XX wieku zajmował się sprzedażą mięsa. Brafman Jankiel. pod ich opieką dziewczyna prawdopodobnie przeżyła wojnę. Szapson Szlomo Lejb. żył w latach 1715 – 1772. Żółkiewka. chorował na serce – zmarł w 1943 roku w swoim mieszkaniu – "ludzie.lekarz. zajmował się sprzedażą pieczywa. ukrywał się w Sobieskiej Woli u Władysława Sawickiego. W Wagner Abram . Volksdeutscha – Józefa Żernickiego 19 lipca 1943 roku. dzierżawił młyn.pierwszy przewodniczący powstałej w 1925 roku w Żółkiewce organizacji pod nazwą: "Szlomej Emanuej Izrael") ("Pokój Wiernych Izraelitów") Z Zamość Abraham syn Izaaka Zamość . był nauczycielem Mosesa Mendelssohna. Dawid – wyrabiał i sprzedawał czapki. gm.prowadził mały sklep we wsi Dąbie gm. Szyc Szulim .w latach dwudziestych XX wieku mieszkał w Zwierzyńcu . Zendel . przerabiano wówczas 750q zboża. Niemcy zamordowali jego żonę. oraz u innych Polaków z tej miejscowości. Wajemus Chaim. żona . Doroszewskiego i T. jego syna Joska popędzono do getta w Izbicy.zajmował się sprzedażą owoców.Bronsztajn Moszek.prawdopodobnie rodem z Zamościa.mieszkaniec Zwierzyńca – w początkach XX wieku prowadził sklep obuwniczy. Blatt Tojwie. Kalmanowicz Szulim. Izaak Zamość pełnił funkcję "skarbnika samorządu żydowskiego w Polsce") w pierwszej połowie XVIII wieku. mieszkał z rodziną w Krasnymstawie. Milchaus Chil.mieszkaniec Zwierzyńca. hebrajskim – "Bet Abraham" ("Dom Abrahama"). Gildyner Szmul. Zynerman Moszek.Aszenberg Icek. Chaja Gold. w Czarnymstoku Kiestenbaum Dawid. . Honik Judka. W likwidacji zwierzynieckich Żydów zasłużył się stróż z miejscowej rzeźni – Ignacy Kulik – jak podaje S. Met Moszek. Szulgajcer Josek. Łaja z domu Met Kastenbaumowa.Zagrobli . Gorajcu Zastawie . W tartaku m.Szmul Gildyner.urodzona 30 listopada 1925 roku. Jankiel Met. Kopf Jojna. Jako ostatni rozstrzelany został Jurfest.podczas okupacji uratowany został przez Jana Dziwotę mieszkającego w gorajeckiej kolonii tzw. Złapanych zaprowadzał na posterunek żandarmerii. Met Dawid. Gildyner Lejba. 1949" przechowywanym w Archiwum Państwowym w Zamościu . wówczas w miejscowej szkole powszechnej uczyły się dwie dziewczynki pochodzenia żydowskiego o tym nazwisku .brak nazwy miejscowości. szewcy .1947. We wrześniu 1942 roku grupa około 52 osób została wywieziona do Bełżca (w liczbie tej byli też Żydzi z innych miejscowości. Met Chaskiel. Fink Abram. Bohdanowicz "terroryzował ich. klapy i mankiety białe wyszywane różową włóczką Antczak Franciszek Komendant policji w Szczebrzeszynie. Pogrom zwierzynieckich Żydów rozpoczął się w październiku 1942 roku – zebrano wszystkich i popędzono w kierunku Szczebrzeszyna – wraz z Żydami szczebrzeskimi zostali wywiezieni do Bełżca. wyciągał z ukrycia. w takiej sytuacji Żydzi zajęli się handlem domokrążnym. które zwierające "Wykaz podatników gminy żydowskiej Szczebrzeszyn zamieszkujących w gminę Radecznica". Zaporzu . ślusarz. Na podstawie "Wykazu posiadłości opuszczonych pożydowskich 1945 . Met Josef."Zamojszczyzna w walce z Niemcami "(s. jakie nosiły biłgorajskie kobiety w początkach XX wieku .Aszenberg Mira .miał kołnierz. oraz najbiedniejsi.Hersz Met.Met Abusz. Do gorajeckiej szkoły uczęszczał jeszcze jeden chłopiec żydowski o nazwisku Jankiel Zimerman Oprócz wymienionych osób w Gorajcu w okresie międzywojennym mieszkał Dawid Godgraber . Gorajcu Starawieś . Nazwisko Met pojawia się w Gorajcu w roku szkolnym 1936/1937.Chajka . Met Lejb. Josf Kleiner. Chłopkowie . Żydzi z terenu gminy Radecznica W roku 2001 podczas rozbiórki starego budynku Urzędu Gminy Radecznica znaleziono dokumenty z 1918 roku. 77 – 86) *** Gros Żydów ze Zwierzyńca zajmowało się handlem. Boruch Mantel. Żydzi ze Zwierzyńca Tekst opracowano na podstawie relacji Stanisława Bohdanowicza "Likwidacja Żydów ze Zwierzyńca" zamieszczonych w II tomie Wydawnictwa Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944 pod red. Met Jankiel. Kiedy zabił Żydówkę kołkiem wyrwanym z płotu przebrała się miarka – wyrokiem Podziemia został rozstrzelany wraz z żoną we własnym domu 29 grudnia 1942 roku. Chłopków . gdy Niemcy wkroczyli do osady zabrali co najcenniejsze towary wysyłając je swoim rodzinom do rzeszy. Mantel Szaja. Huna Kafenbaum .nazwa wioski nieczytelna. Przy każdym nazwisku a jest ich 16 podano nazwę wioski z której pochodził dany podatnik: Radecznica .Gildyner Berek. przed wojną bogaty kupiec drzewny i właściciel tartaku – rozstrzelano go za to że "był niepotrzebny". Niektórzy znajdowali zatrudnienie w miejscowym tartaku prowadzonym przez Ernsta Schalhorna – przyjmując ich do pracy stwierdzał: to słaby robotnik. Niemcy w nagrodę za gorliwość pozwolili mu strzelać do Żydów. Gorajcu .Zajdman Dawid.dowiadujemy się iż na terenie gminy Radecznica w okresie międzywojennym mieszkali: w Radecznicy . Godgraber Hana. Ela Met.Zylbersztejn Szmul. Zaporze Szmul Grünbaum. Osjasz Wiselberg z synem Alfredem.Birman Chaim. Zynerman Lejba.Hersz Goldblit. Met Abram. pracowali: Tobiasz Hagen – z wykształcenia muzyk.Altman Hersz. Z. Chaim Fink. Oberferst Mira. Mantel Icek. Izrael Samborski. we wrześniu 1942 roku zmarł w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. "Kalinowym Dołku"). Moszko Szafran i jego syn Dawid – uczeń szkoły handlowej. Podlesiu Małym . ale bardzo tani. Icek Mantel Gorajec . Po likwidacji Żydów tylko on jeden ich łapał. oraz Fajga urodzona 17 marca 1928 roku.ich domy położone były za "starą rzeką") . Huf Sura. które błądziły bez rodziców. wcześniej wskazał Niemcom dom w którym mieszkali Żydzi w Borku pod Zwierzyńcem. Szmul Rostenbaum. w Zaporzu Honik Jankiel. in. Klajner Dawid. Met Ela." algierka nazwa kaftana (dłuższego niż normalny). gdzie ich zabijano. Chaja z domu Met Metowa . Hersz Basowicz .Fajn Szmul.Fluk Abram. Klukowskiego (Zamość 1945) . uganiał się za dziećmi żydowskimi. Dym Jankiel. żądał łapówek. którzy nie mogli się wykupić). Hil Honig. jako delegat z terenu Zamojszczyzny brała udział w Krajowych Zjazdach Kółek Rolniczych. Kierownikiem zamojskiego Arbeitsamtu był R. Biłgoraj. tam zamierzał się kształcić. tzw. z Anną ze Szmigów oraz Grzegorza (1800 – 1859). urodziła się w Udryczach.dragon Ordynacji Zamojskiej zwolniony ze służby po I rozbiorze Polski. Ożeniony był z się z Zofią z Łabuników i miał z nią trzech synów: Jana (1777 – 1841). Zmarł w 1970 roku. oraz dostarczanie jej na teren III Rzeszy. organizator polskiej szkoły w Zawalowie (pow. 20 morgowe gospodarstwo i praktykę weterynaryjną na terenie zarządzanej przez siebie gminy. w zawodzie nauczyciela pracował do 1925 roku po czym pełnił obowiązki wójta gminy Miączyn. przewodniczący rady . pochowany jest na cmentarzu w Szczebrzeszynie). prowadził ponadto własne. bliski współpracownik ks. zmarł 30 czerwca 1977 roku. hrubieszowski) w 1915 roku. Balicki Władysław Urodził się w 23 IX 1911 roku. Arbeitsamt w Zamościu powstał w okresie 10 – 17 października 1939 roku. B Baj Jan Nauczyciel. w Gródku n. pisać i czytać nauczył ją tułacz – powstaniec. ps. Balicki Bazyli Urodzony w 1724 r. na Zamojszczyźnie obecność Awarów odnotowano m. gdzie od 1843 roku ks. Dzięki jej staraniom powstał w Udryczach teatr amatorski. Bakuniak Franciszka Poetyka i działaczka ludowa. angażując się w działalność konspiracyjną – walczył w szeregach Batalionów Chłopskich. "Ziemi Zamojskiej". do rodzinnej wsi. które zdobiły ściany plebanii w Chodlu. w swoich wyprawach posuwali się w głąb Europy.). kurs przygotowujący ją do tej pracy ukończyła w Lublinie. zmarł 20. Wrócił w 1939 r. oprócz powiatu zamojskiego obejmował m. który zatrzymał się podczas swojej wędrówki na jakiś czas w wiosce. Początkowo w Żurawnicy. oraz grot z VI – VII wieku. Stanisława Staszica. Mieszkał w Żurawnicy w domu pod nr 4. miały na celu przygotowywanie i zabezpieczanie rezerw siły roboczej. Awarowie Koczownicze plemiona pochodzące z Azji Środkowej.Artykuły i wiersze Franciszki Bakuniak publikowane były na łamach "Głosu Zamojskiego". Piotr pełnił obowiązki proboszcza. także magazynierem. żonatego z Marianną z Dąbrowskich. pracował także jako np. Malowidła były kompozycjami twórców – ustępy z Biblii i sentencje dopisywał osobiście ks Piotr Ściegienny. W 1938 roku wyjechał do Warszawy. Po wyzwoleniu wraz z kilkoma mieszkańcami Żurawnicy założył Spółdzielnię Spożywców "Jutrzenka" – placówka funkcjonowała do 1948 roku. in. pracować. ożenionego w 1839 r. co zdaniem Ewy i Andrzeja Kokowskich wskazuje iż Awarowie arli w swoich wędrówkach co najmniej do środkowego Bugu. "Siewu". 1833 r . Marvan "arcydzieła" uczniów szczebrzeszyńskiej szkoły Tak określił Szymon Tokarzewski.. gdzie 10 listopada zorganizowano zamiejscowa placówkę. żołnierza II pułku piechoty liniowej.05. Bugiem – odkryto tutaj grób wojownika – koczownika datowany na XII – XIII wiek."Chmura". Bakuniakówna Zofia ps. Był głównie handlowcem.Arbeitsamty Niemieckie Urzędy Pracy. dymisjonowanego w 1827 r. "Dorotka" Komendantka Wojskowej Służby Kobiet w obwodzie hrubieszowskim w okresie: listopad 1941 – maj 1944. Była członkiem miejscowego Kółka Rolniczego im. później w Zwierzyńcu. zamieszkałego na powrót w Żurawnicy. Podjął pracę w tej spółdzielni i pracował w niej do końca życia (do 31 VII 1973 r. Jacentego (we wcześniejszych zapisach – Hiacynta) Jakuba (dwojga imion) (1797 . później spółdzielnię przejęła pozostająca pod państwową kontrolą GS "Samopomoc Chłopska". R. Wojna pokrzyżowała te plany.). Aussenstellen (Niemcy zatrudniali w nim 18 osób). Piotra Ściegiennego rysunki i malowidła wykonane przez uczniów szczebrzeszyńskiej szkoły z lat czterdziestych XIX wieku. Organizowaliśmy wycieczki po Polsce na które było zapotrzebowanie dla członków i pracowników Banku Spółdzielczego i ich rodzin. Zarząd Kasy zatrudnił mnie[Aleksandra Garbacika] na stanowisku księgowego. z zawodu garncarz. ponieważ byliśmy blisko i nie ograniczaliśmy swobody dysponowania ich pieniędzmi. Dużą pomoc i zrozumienie wykazał Inspektorat Kas Stefczyka w Lublinie oraz Bank Rolny w Zamościu. Urząd swój sprawował pod koniec XVII wieku.ów. był mocny finansowo.S z mojej inicjatywy fundował nagrody dla wyróżniających się uczniów oraz opiekunów. uzyskaliśmy pozwolenie na budowę. uczniów Zarząd B. który udzielił kredytu w kwocie 500. Pomieszczenia Kasy stały się ciasne. jesienią 1947 roku dawni działacze Kasy postanowili reaktywować jej działalność. Ciągle wzrastały zyski z obsługi kont i kredytów. Radecznicę. Zainteresowanie naszą placówka było duże. Zawadę. ale znaczne utrudnienie stanowiła jej lokalizacja . pracownik umysłowy .". Szczebrzeszyna.Aleksander Garbacik. a szczególnie Przewodniczący Rady Miejskiej. Uchwałą Rady Miejskiej przydzielono Bankowi Spółdzielczemu pusty plac w obrębie centralnego placu Szczebrzeszyna . bo Kasa nie miała pieniędzy.ulokowano ją w domu p. (Leszek Balicki) Banachowicz (.. Od stycznia 1951 przejęliśmy obsługę bankową Gminnych Spółdzielni w: Szczebrzeszynie. Surowy.uciążliwy dojazd. uciążliwe okazały się przepisy regulujące wymagania jakim powinny odpowiadać Kasy. Skończyła się wojna.) Burmistrz Tomaszowa Ordynackiego. majątek Kasy i zasoby gotówkowe przejęli Niemcy. Zespół był żywą wizytówką szkoły i Szczebrzeszyna. Wiosną 1950 roku Kasa została przeniesiona z Wielączy do znajdującego się w centrum obsługiwania Szczebrzeszyna . Z chwilą oddania budynku Banku Spółdzielczego do użytku Cukrownia Klemensów2 zleciła nam swoją obsługę z czasem zrobiła to Mleczarnia Szczebrzeszyn. to trudne zadanie powierzył mnie.. 000 złotych. Był również radnym Gromadzkiej Rady Narodowej (wówczas w Brodach Małych). Po wyzwoleniu. Zapotrzebowanie na pożyczki było duże. brak komunikacji. 000 złotych."tępił dostrzeżone błahostki w sposób twardy.Wawrzyniec Hałasa. Walne zgromadzenie Delegatów podjęło uchwałę o konieczności wybudowania nowego. S. Michalowie. kasjer ..placu Tadeusza Kościuszki.pożyczkowych a w niedzielę po południu wykonywałem swoje obowiązki. Zarząd B. Po pokonaniu wielu barier administracyjnych sporządziliśmy dokumentacje. która od 1925 roku aż do wysiedlenia 5 grudnia 1942 roku funkcjonowała w Wielączy. Kółka Rolnicze chętnie u nas lokowały wypracowane dochody.Józef Ząbek. Józefa Ząbka przy ul. Koszt całkowity inwestycji wyniósł 1. zatrudnialiśmy już dwunastu pracowników. Dużą pomoc i zrozumienie wykazały władze Szczebrzeszyna. szkół oraz powstających instytucji otworzyliśmy punkty kasowe w: Radecznicy. W maju 1954 roku w Warszawie w siedzibie "Domu Chłopa" odbył się Zjazd Krajowy Delegatów Kas Stefczyka. Na skutek licznych zatargów z mieszczanami udało się na pewien czas zdjąć go z urzędu – w okresie 1689 – 1694 nazwisko Banachowicz nie występuje w wykazie pracowników tomaszowskiego magistratu. mieliśmy wypracowany zysk w kwocie 500. sekretarzem Komitetu Gminnego i członkiem Powiatowego Komitetu PSL. Osada kadrowa: kierownik . zapraszano go do obsługi imprez i uroczystości w okolicznych wsiach oraz okolicznych zakładach pracy. pojawia się ponownie w roku 1695 roku. Celem usprawnienia obsługi rolników GS . Zakupiliśmy 20 kompletów strojów dla zespołu tańca ludowego przy Liceum Ogólnokształcącym. twardą ręką rządził miastem (jak odnotował dr Janusz Peter). Przez pierwsze trzy lata pracowaliśmy bez zapłaty.zakładowej związku zawodowego. która rozpoczęliśmy w 1975 roku. przyjęto nazwę Bank Spółdzielczy. Michalowie (później G [minna] S[ półdzielnia] Deszkowice. trzeba było wszystko odbudowywać. własnego budynku dla potrzeb Banku Spółdzielczego. Był to pierwszy po wojnie nowy budynek powstały w Szczebrzeszynie. w zasadzie wszyscy podróżowali furmankami. Bank Spółdzielczy w Szczebrzeszynie Początek Banku Spółdzielczego w Szczebrzeszynie dała "Kasa Stefczyka". Aktywizowaliśmy środowisko wiejskie poprzez organizację szkoleń i kursów w ramach współpracy z Kołami Gospodyń Wiejskich. Niedzieliska. np. We wtorki i czwartki załatwialiśmy interesantów spółdzielni oszczędnościowo . S. całe gminy . Do końca 1971 roku spłaciliśmy w Banku Rolnym udzielony nam kredyt. Kasa obsługiwała rozległy teren: Wielączę. in..Sułów. Bank Spółdzielczy wzmocnił swoją pozycję. Sułowie. Był duma i wizytówką miasta. Dla upowszechnienia nawyku oszczędzania i racjonalnej gospodarki pieniądzem wśród młodzieży. a w Szczebrzeszynie brakło lokalu spełniającego te wymagania.000 zł. całkowicie wypracowanych jako zysk B. wymagający.100. Byliśmy w tym okresie zdolni do wspierania inicjatyw i potrzeb w środowisku. Zamojskiej. nie raz brutalny. (Aleksander Garbacik) "Bartek" Kryptonim plutonu stacjonującego w rejonie Szczebrzeszyna → kryptonimy . Kąty I i II. na którym m. tutaj założył prywatną aptekę (przetrwała do końca 1951 roku.. Jednym z więźniów w początkowym okresie funkcjonowania obozu był szczebrzeszyński Żyd – Efraim Farber – swoje przeżycia z tego okresu opisał we wspomnieniach zatytułowanych "W bełżeckim piekle" (zostały opublikowane na łamach Księgi Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie. Obydwoje już nie żyją. Od marca 1942 roku obóz w Bełżcu stał się obozem zagłady – łącznie poniosło tutaj śmierć około 600. uczył się w Warszawie. a następnie żydowską – więźniowie budowali umocnienia przeciwlotnicze na granicy ze Związkiem Radzieckim. Kiriat Yam 1984). W czasie okupacji Gustaw Bączkowski zaangażowany był w działalność konspiracyjną – służył pomocą partyzantom z terenu całej gminy.03. jego oddział stoczył wiele walk z Niemcami. (Stanisław Zybała) Bełżec Miejscowość położona na Roztoczu Środkowym – początkami sięga wieku XV. iż jest "podporą świętej gminy Szczebrzeszyn położonej w Rosji. w roku 1809 Bełżec wszedł w skład Księstwa Warszawskiego. w którym od wiosny 1940 osadzano ludność cygańską. ps. wcześniej pracował w kilku miasteczkach na terenie Galicji. ps.zmordowany został przez bandę UPA (Ukraińska Powstańcza Armia.. W roku 1931 przybył do Radecznicy. który pod koniec okupacji liczył około 700 osób. (relacja Łaszkiewiczowej – sąsiadki Benderów) Ber Issachar Do Szczebrzeszyna przybył na zaproszenie miejscowego kahału (XVI w ) by objąć posadę rabina.1917 – 25. "Zwierciadło kapłaństwa" napisane została w roku 1550 . ponad 13 lat".. Basaj Stanisław. We wstępie do Darów kapłaństwa żartował sobie. Osadzeni zostali w józefowskim areszcie gminnym. gdzie mieścił się zakład zachował się do dziś szyld z nazwiskiem Sabiny Bender. urodzony 14 sierpnia 1879 roku w Jońcu (pow. W roku 1756 zbudowano w Bełżcu drewnianą cerkiew greckokatolicką. faszystowska nacjonalistyczna organizacja wojskowa działająca na wschodnich terenach Polski). Benderowie Jan i Sabina Właściciele kaszarni zlokalizowanej przy ulicy Zamojskiej (funkcjonowała do lat 90 XX wieku) w Szczebrzeszynie – "obrabiali kaszę jęczmienną. "Korsarz".1945).. W 1942 roku zorganizował oddział partyzancki Batalionów Chłopskich "Rysia". Po wyzwoleniu organizował w powiecie hrubieszowskim Milicję Obywatelską . w tym znaczna część żydowskiej społeczności Szczebrzeszyna. ponieważ w pobliżu rozwijał się Tomaszów Ordynacki stanowiąc zagrożenie głównie w zakresie handlu miasto Bełżec nie ostało się zbyt długo – w roku 1676 wymieniany jest jako wieś. którzy utrzymali pozycje do czasu nadejścia I Frontu Ukraińskiego. Jest autorem dwu prac: "Zwierciadło kapłaństwa". ich dom zrównali z ziemią. W aptece pracował do końca swoich dni – zmarł w 1953 roku. kilka lat pracował na Bałkanach. Niemcy zajęli Bełżec 18 września 1939 roku – założyli tutaj obóz pracy..000 Żydów z Polski i Europy. komendant Rejonu Józefów. Za karę Niemcy rozstrzelali na oczach mieszkańców tej miejscowości jego rodziców. W roku 1963 na terenie byłego obozu odsłonięto pomnik upamiętniający Zagładę. Bartoszewski Konrad "Wir" Porucznik AK. urodził się w Polankach (powiat tomaszowski). Piński).Bartłomiej Z pochodzenia chełmianin. w styczniu tegoż roku została upaństwowiona. podczas I rozbioru Polski miejscowość znalazła się pod zaborem austriackim. naczelnikiem Urzędu Pocztowego w Józefowie.". na mocy pozwolenia Zygmunta III Wazy lokował miasto Bełżec. jaglaną. uzyskując nazwę "Apteka Społeczna nr 110 w Radecznicy"). Bączkowski Gustaw Z zawodu farmaceuta. Odbili ich partyzanci po brawurowej akcji. gdzie zdobył gruntowne farmaceutyczne wykształcenie. oraz "Dary kapłaństwa". 29 września 1400 roku z nadania Władysława Jagiełły otrzymał wójtostwo w Rubieszowie /Hrubieszowie/. i gryczaną. 25 lutego 1943 został aresztowany wraz z Hieronimem Miącem. Bełżec został wyzwolony przez żołnierzy Armii Krajowej w liczbie 700. biedni byli. Na niewielkim drewnianym budynku. siostrę.11. w roku 2008 otwarto muzeum – jego dyrektorem został lubelski historyk dr Robert Kuwałek. W roku 1607 Samuel Lipski. "Ryś" (24. wtedy na tych terenach pojawili się pasterze wołoscy. Związek Kupców Polskich . Wincenty Szyduczyński (50). Zajdlicowa (100). Anna Piróg (100). w roku 1929 na uposażeniu biblioteki znajdowało się 500 tomów autorów polskich i żydowskich łącznie. Z księgozbioru korzystało (stan na rok 1926) około 200 osób. Jakóba Abramowicza Funkcjonowała (w połączeniu z czytelnią) w okresie międzywojennym. Bezruczko Marko Ukraiński pułkownik. Maćkiewicz (50). Kołłątajówna (100). pełny tekst apelu znajduje się w Księdze Pamiątkowej przechowywanej w zbiorach obecnej biblioteki.oddział Szczebrzeszyn ofiarował na mocy uchwały z dnia 11 lutego 1949 roku 3000 złotych. Na lokal biblioteczny przeznaczono pomieszczenie będące własnością obywatela Budzyńskiego. Bezuch Czesław Podczas okupacji pełnił funkcję rusznikarza w rejonie Skierbieszów i w gminie Grabowiec w obwodzie hrubieszowskim. w tym Manifest Komunistyczny Marksa). Biblioteka funkcjonowała do roku 1940. rodzina Adamusów z Klemensowa (500). oraz libri exotici (książki o oryginalnej. medyczne. przed jej zamknięciem zdołano część zbiorów rozproszyć u czytelników celem uratowania przed zniszczeniem przez Niemców. który powołano w osobach: K. oraz ze zbiorów męża. Naprawiał broń dla partyzantów zgrupowanych w Armii Krajowej. Przy bibliotece zorganizowano Kółko Dramatyczne. który ofiarowując uczelni swoje bogate o dużej wartości naukowej zbiory zapoczątkował rozwój placówki. Kilarski . Guzowski (100). Komitet Organizacyjny Biblioteki.(żydowskim 5310). Jasina (100). (część nazwisk z powodu trudności odczytania nieczytelnych podpisów nie została w tym przekazie uwzględniona). W roku 1785 Stanisław hr. prof. Gwardii Ludowej oraz dla partyzantów radzieckich. Z. Smarkalowa (50). wtedy nowo powstały oddział Macierzy Szkolnej jako jedno z najpilniejszych zadań przyjął założenie biblioteki. który zapoczątkował budowę gmachu biblioteki – otwarcie miało miejsce w 1668 roku. poetycko – gramatyczne. W odpowiedzi na apel zaczęły napływać pierwsze książki i pieniądze – lista darczyńców jest długa. Nieco więcej informacji na temat tej placówki pochodzi z roku 1938 – staraniem Koła Miłośników Książki. retoryczne. M. w tym 5 dla dzieci). Anna Mystowska (6). które w trudnym powojennym okresie wykazały się obywatelskim poczuciem obowiązku – w nawiasie podano ilość książek lub kwotę przekazaną przez poszczególne osoby: dr Z. Spółdzielnia Wydawnicza "Książka" z Warszawy (6.Andrzeja Krobskiego. Władysław Budzyńska (100). Okolicznościowe przemówienie na temat "Człowiek i książka" wygłosił dr Klukowski. matematyczne.wystosował w dniu 1 października apel do mieszkańców miasta z prośbą zwrot przechowywanych książek. Biblioteka Miejska w Szczebrzeszynie Historia Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie początkami sięga roku 1906. wspomina w niej rabi Ber o swoim nauczycielu Remu z Krakowa. na mocy uchwały z dnia 13 lipca 1949 roku również 3000 złotych. Biblioteka Akademii Zamojskiej Powstała w roku 1596 staraniem Jana hetmana Zamoyskiego. filozoficzne. uroczyste otwarcie oczekiwanej od dawna biblioteki. Podstawę księgozbioru stanowiły książki z jej prywatnych zbiorów. historyczne. Zamoyski przeniósł zbiory do Warszawy – dały one początek Bibliotece Ordynacji Zamoyskiej. Pieniądze ofiarowali: Kilarski (500 złotych). że miarodajne czynniki pamiętając o ich potrzebach kulturalnych . Działalność placówki reaktywowano w 1948 roku – pracami organizacyjnymi zajęła się żona doktora – Wanda z Szymańskich Klukowska. była własnością gminy żydowskiej w Szczebrzeszynie. Aniela Basajewska (200). B. Kaucha. swoje prywatne zbiory mocą zapisu testamentowego przekazał także Tomasz Zamoyski. wymowy Akadami Zamojskiej . warto jednak poznać nazwiska osób. prawne. Aniela Dziwota (100). rodzina Szczygłowskich (13). Kolejne dary przekazywali zamojscy profesorowie. Drożdżykowie (8 książek. Władysława Guzowska (100). oraz wsparcie finansowe. Krobski skatalogował księgozbiór według wydziałów Akademii jako: teologiczne. mało znanej tematyce). Klukowski (15 książek). Klukowski – przewodniczący biblioteki i S. Po raz pierwszy zbiory Biblioteki Akademii Zamojskiej zostały skatalogowane w latach 1674 – 1675 przez prof. pod datą 5 lutego 1949 roku (nr 35) – Mieszkańcy Szczebrzeszyna wierzą. Biblioteka im. O działalności szczebrzeszyńskiej biblioteki pisała ówczesna prasa: pod datą 27 stycznia 1949 roku "Życie Lubelskie" (nr 26) zanotowało – "nastąpiło wreszcie dnia 16 bm. któremu przewodniczył dr Zygmunt Klukowski otwarto Bibliotekę Miejską. podczas wojny polsko – rosyjskiej w 1920 roku kierował obroną Zamościa przed Rosjanami. wiadomo. Pracował na roli. urodzony w 1889 roku. biblioteki zamojskich bibliofilów Do grona zamojskich bibliofilów. do najcenniejszych należał niewątpliwie "Statut Jana Łaskiego z 1506 roku". Biblioteka "Sokoła" w Szczebrzeszynie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"/o Szczebrzeszyn prowadziło dla potrzeb swoich członków bibliotekę. Biblioteka Państwowego Domu Młodzieży w Szczebrzeszynie O jej istnieniu świadczą pojedyncze już dziś egzemplarze książek zachowane w zbiorach biblioteki przy Liceum Ogólnokształcącym. Bogaty zbiór ex librisów oraz dzieł z zakresu nauk prawniczych zgromadził Henryk Rosiński. Swoje biblioteki posiadali także: Janina Zubowiczowa – jej księgozbiór obejmował ok. W bibliotece Kazimierza Zaremby znalazły się zbiory z zakresu sztuki i literatury pięknej. Edwarda Kopcińskiego – posiadał zbiory z zakresu sztuki i bibliofilstwa.funkcję tę sprawuje do dziś. brak książek pisarzy współczesnych. były to dzieła o treści przyrodniczo – humanistycznej. Michała Pieszkę – zebrał ok. tysiąca tomów z zakresu nauk humanistycznych i literatury pięknej. H. Na pojedyncze egzemplarz sygnowane wspomnianą pieczątką natrafić można w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. którą sygnowano książki będące na uposażeniu biblioteki szkolnej w Szczebrzeszynie do roku 1852. prywatne biblioteki należy zaliczyć: Bolesława Leśmiana – zgromadzony przez poetę księgozbiór liczył około 1. że jej opiekunem był Złomaniec (jego imię nie jest znane). tysiąca tomów z dziejów Zamościa i geografii. oraz Władysław Romuald – posiadał księgozbiór religioznawczy. nie wiadomo też jak była zasobna i jakie publikacje składały się na jej księgozbiór. Wandę Madlerową – jej księgozbiór liczył 500 tomów. W roku 1965 po odrestaurowaniu bóżnicy.(Szczebrzeszyn nie ma nawet kina) przyjdą bibliotece z pomocą w powiększeniu skromnego na razie księgozbioru. od października 1917 roku pracował jako milicjant w Permie (miasto w Rosji nad rzeką Kamą. tomów z zakresu: literatury pięknej. które oznakowane są okrągłą pieczątką o treści: "Państwowy Dom Młodzieży w Szczebrzeszynie". którzy posiadali niezwykle cenne z uwagi na zgromadzony księgozbiór.ze zbiorów bibliotecznych korzystało 15 osób. pod datą 15 kwietnia 1949 (nr 104) "Życie Lubelskie" pisało: Niedawno uruchomiona Miejska Biblioteka Publiczna liczy już obecnie blisko 200 czytelników. Gdy odeszła w 1997 roku na zasłużoną emeryturę obowiązki kierownika biblioteki przejęła Maria Krępa . w roku 1971 w "Bibliotecznej Służbie Informacyjnej nr 1 " ukazał się artykuł jej autorstwa informujący o działalności placówki. u stóp gór Ural stanowiących granicę między Europą a Azją). Biblioteki im. rosyjskim i niemieckim. Po zamknięciu ówczesnej Szkoły Realnej książki zostały przekazane do Biblioteki Rządowej. 2 tys. Biblioteka w szczebrzeszyńskim Magistracie W roku 1929 liczyła 455 tomów . wśród liczących około tysiąca tomów. Bielak Antoni Pochodził z Domorowa (pow. Biblioteki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Nie ukończył żadnej szkoły samodzielnie zdobywając wykształcenie. wypożyczania książek odbywały się we w czwartki. Zofię Pohoską – jej zainteresowania oscylowały wokół literatury pięknej i humanistyki. Kazimierza Lewickiego – jego zbiory zyskały miano "biblioteki polonistycznej". w centralnej części pieczątki widnieje orzeł. francuskim. Biblioteki Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie. stąd zgromadzone o takiej treści dzieła. Stan księgozbioru znany jest na podstawie relacji Jadwigi Syrkowej – kierowniczki Szkoły Powszechnej (żeńskiej nr 2) – "książki stare. Łopacińskiego w Lublinie. Długoletnim kierownikiem biblioteki była Maria Wójcik. która zaadaptowano na Dom Kultury biblioteka została z prywatnego domu przeniesiona do nowego lokalu. sztuki i ludoznawstwa w językach polskim. obecnie mieści się w budynku Urzędu Miejskiego. Bolączką nowo otwartej placówki jest zbyt mała ilość książek . Ryszarda Ostrowskiego – zgromadził szereg z zakresu sztuki drukowanej i grafiki. biłgorajski). Placówkę zlokalizowano prawdopodobnie w świetlicy "Sokoła" (obecny budynek stolarni przy Szkole Zawodowej) wybudowanej staraniem dyrektora Fabryki Kalafonii i Terpentyny "Alwa" . posiada ona bowiem zaledwie 700 tomów". Pieniędzy na kupienie nowych książek nie ma".Andrzeja Waligóry. Przed wybuchem Rewolucji Październikowej powołany został do armii carskiej. Biblioteka Szkoły Zamoyskich Nazwa pieczątki (o owalnym kształcie) z charakterystycznym koziołkiem. dobór nieszczególny. Od października 1919 roku członek . filozofii. funkcję tę sprawował do roku 1913. trzy domy modlitwy. Jego dziełem są znane na terenie Biłgorajszczyzny światki znajdujące się w miejscowych kapliczkach. specyficzny język. W roku 1860 w mieście było: 3. 215 Polaków. Pamiątki po biłgorajskich sitarzach przechowywane są w miejscowym muzeum – Zagrodzie Sitarskiej. domów murowanych było 483. wyrabianiem sit zajmowali się także miejscowi Żydzi – były to sita tzw. Bień Paweł (16. Z wytworzonymi sitami i przetakami wędrowali w Polskę.000 rubli. bardzo ładne.Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). 1828 – 21.. słynny w sita i przetaki. Po stłumieniu powstania styczniowego władze zaborcze za wszelką cenę dążyły do likwidacji obrządku unickiego chcąc by unici przechodzili na prawosławie – ci protestując zmieniali swój obrządek na łaciński. W latach trzydziestych XIX wieku istniały w mieście dwie parafie – grecko . Prawa miejskie wraz z przywilejem na jarmark i targi otrzymał Biłgoraj z rak Stefana Batorego w roku 1578. uczestnik walk o Monte Cassino. W początkach XX wieku miasto zamieszkiwało ponad 3500 Żydów. Wytworzyli własny. protoplastą której był Dymitr z Goraja od szlachty ruskiej . administratorem której był Eliasz Sajkiewicz. Odbudowany po wyzwoleniu. dwa cmentarze. O wywodzeniu się rodziny Gorajskich. 10. IV. na pograniczu Bidaczowa i Łazor. Biłgoraj zasłynął jako prężny ośrodek sitarsko – przetakarski. W roku 1699 staraniem ówczesnego właściciela miasta – Marcina Szczuki powstał pierwszy kościół parafialny. Jedną z parafianek Biłgoraja obłożono karą 25 rubli. Reportaż powstał jako wynik badań grupy osób zorganizowanej przez filantropa Jana Blocha celem zbadania warunków w jakich żyją i pracują Żydzi z Tomaszowa Lubelskiego i okolicznych miejscowości. Biłgoraj Miasto położone nad rzeką Ładą na skraju Puszczy Solskiej w obrębie Kotliny Sandomierskiej. oraz obrządku łacińskiego. O Biłgoraju pisał Ignacy Krasicki" "zaszczyt jego wieloraki. Bieliński Jan dr Absolwent szkół szczebrzeskich. Przy ul. 1. IX. W latach 1916 – 1918 z inicjatywy koła Polskiej Macierzy Szkolnej zorganizowano pięć bibliotek. już od XVII wieku poczynając całe rodziny biłgorajan trudniły się tym rzemiosłem. Rynek wyłożony był kamieniami. kilkanaście chederów. Założył własny zakład wodoleczniczy w Nowym mieście n/Pilicą.804 Żydów. na ślady którego możemy dziś natrafić w opracowaniach etnograficznych. m." (relacja Haliny Różańskiej). drewniane. w Banachach. w których ukazał życie społeczności żydowskich z okolic Tomaszowa Lubelskiego. przebudowany u schyłku XIX wieku został zniszczony przez Niemców podczas bombardowania Biłgoraja w 1939 roku. którą zarządzał Antoni Płaszkiewicz. znajdowała się synagoga. in. uczestnik powstania styczniowego. 1883 roku – 12 stycznia 1884 roku naczelnik powiatu biłgorajskiego zatwierdził jego wybór na rabina. w parafii Biłgoraj w omawianym okresie na takie posunięcie zdecydowały się aż 304 osoby. Z roku . płk. Do miasta przybył ok.". Kościuszki (dawnej Tarnopolskiej) znajdowały się zabudowania bogatych Żydów. (19.bojarów świadczy dziś nazwa jednej z dzielnic Biłgoraja – Bojary. 1985). pochowany na cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim. Biedne i brzydkie. 01. 1891) Cykl reportaży autorstwa Icchoka Lejbusza Pereca.. Jedna z rzeźb Pawła Bienia. które musiała płacić co tydzień ąd aż nie powróci do obrządku unickiego. Matka Boża Bolesna w 1938 roku trafiła do Muzeum Etnograficznego w Krakowie "Bilder fun a prowinc" ("Obrazki z podróży na prowincję". pełni dziś funkcje kościoła parafialnego.. pierwszy w Polsce hydroterapeuta. Targi odbywały się w czwartki. Biłgoraj był dużym skupiskiem ludności żydowskiej – tutaj żył i pracował dziadek Isaaca Bashevisa Singera ze strony matki – Mordechaj Zylberman. W wieku XIX wartość rocznej produkcji sit i przetaków wynosiła 40. 1886) – pochowany jest na cmentarzu w Puszczy Solskiej. Kolejny obiekt sakralny ufundował w 1755 roku Eustachy Potocki – wzniesiono wówczas barokowy kościółek. Założone zostało w XVI wieku przez Adama Gorajskiego. W okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej w Biłgoraju znajdowało się sporo Żydów – "ich domy stały w rynku. "niemieckie". Oprócz warsztatów sitarskich w Biłgoraju funkcjonowała fabryka kapeluszy. 1903 – 6.. Rzeźbiarz ludowy.unicka. Biliński Wojciech. lepsze gatunkowo od polskich. szkoła żydowska. studenci medycyny – Tadeusz Błachuta. fundatorem którego był właściciel majątku Różnówka – Nowakowski. Program szkoły podobny jak w placówkach tego typu na terenie kraju. negatywu: 4968) Ciosmy – kapliczka domkowa z 1892 roku. lekarze . zachowana w zbiorach Muzeum Lubelskiego Dąbrowica – krzyż "morowy" z 1848 roku Dąbrowica – Ciosmy – kaplica kłodowa poświęcona powstańcom 1863 roku Korytków Duży – kapliczka słupkowa z 1848 roku. 1942 roku) oraz Symplicja Pietrzniak. Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich . istnieją dwie wersje) funkcjonował w 1944 roku obóz pracy dla przesiedlonej ludności. Stefan Szmidt. za jej fundatora uważany jest Marcin Szczuka o czym świadczy zachowana na jednej z bocznych ścian inskrypcja. starosta wąwolnicki. Andrzej Muranowicz (pracował od roku 1942). Kuczyńskiego te Postument wystawili Roku 1821 Biłgoraj – Puszcza Solska – kapliczka z 1860 roku na cmentarzu.siostry zakonne. W roku 1936 gmina żydowska posiadała własną bibliotekę.. Świeżego (nr. − krzyż żelazny na kamiennym cokole z XIX wieku. kapliczka domkowa z 1894 roku także znajdująca się na miejscowym cmentarzu Biłgoraj – Sól – w zbiorach Muzeum Lubelskiego zachowało się zdjęcie kapliczki z 1934 roku. personel pomocniczy . Andrzejówka – kapliczka z 1935 roku Andrzejówka – Bukowa – krzyż z daszkiem z 1909 roku Biłgoraj – kamienna figura z 1699 roku. gdzie Niemcy dopuścili się wielu zbrodni. przełożonymi których były: Alojza Zielińska (do 24. Na terenie miast i powiatu aktywnie zaznaczyli swoją obecność partyzanci z Gwardii Ludowej.. kamienna figura Chrystusa z 1907 roku . Jana Nepomucena z zachowaną inskrypcją: Bogu na chwałę Wiekowi na Pamięć dla Honoru S. za staraniem IDX Sebastyana Szczerkowskiego Ręką zaś Aug. W roku 1608 synod bełżycki skierował do Biłgoraja katechetę Wojciecha Czechowica – pracował do roku 1610. Lucjan Kopeć. Jana Obywatele Biłgorayscy Sebastyan y Maryanna Grabińscy Stanisław y Franciszka Józefy y Doroty Grabińscy Stanisława Zofia Mazurkowie y inni przykładni do tey Fundacyi. przyklasztorne zabudowania OO. Roman Szymański. autorstwa J. Prowadzili ja nauczyciele rekrutujący się z katechetów lub alumnów przygotowujących się do stanu duchownego. Walerian Szczepankiewicz (od 1942 roku). Poniżej wykaz najstarszych kapliczek z omawianego regionu sporządzony na podstawie podane pracy. biłgorajskie kapliczki Kompendium wiedzy na temat biłgorajskich kapliczek (zlokalizowanych w samym mieście Biłgoraju i na terenie powiatu) stanowi praca Krzysztofa Garbacza "Na szlaku biłgorajskich kapliczek i krzyży przydrożnych" (Zielona Góra 2009). w powiecie – Teodorówka funkcjonowała Szkoła Rolnicza Ludowa Żeńska. Zbigniew Krynicki. biłgorajska służba medyczna w okresie okupacji Dyrektor .ich walkę i poświęcenie upamiętnia wzniesiony staraniem mieszkańców miast pomnik.MS.dr Stanisław Pojasek. Armii Ludowej. fotografia z 1938 roku przedstawiająca krzyż wykonany przez Franciszka Ciosmaka w 1851 roku. utrzymywana była z dochodów zboru kalwińskiego i dostępna dla wszystkich. Z chwilą wybuchu wojny miasto zostało zbombardowane i zniszczone. Franciszkanów z końca XVIII wieku. 1830 roku pomnik Ignacego Krasickiego. W Biłgoraju (lub Dylach.1919 pochodzą informacje o istnieniu w Biłgoraju Szkoły Handlowej. W roku 1630 decyzją [Zbigniewa?] Gorajskiego powołano na nauczyciela Jakuba Marcellusa. biłgorajska szkoła przy zborowa Założona staraniem Adama Gorajskiego. Pamiątki z przeszłości Biłgoraja przechowywane są w Muzeum Regionalnym. z zabytków warto wymienić wzniesiony ok.Michał Kowalik. Joachim Juhnke. na którym w początkach ubiegłego stulecia mieszkańcy Biłgoraja zawiesili tabliczkę z napisem "Chwała bohaterom 1863 roku" − figura s. IV. następnie Andrzeja Jezierskiego (1610 – 1611)... Wykształcenie duchowne otrzymał w Chełmie w 1831 roku. Policja Polska (granatowa). który został sekretarzem Powiatowego Komitetu Wykonawczego PPS w Biłgoraju. Policja Ukraińska. Stanisław Nahajski. po wyzwoleniu w szeregi Wojska Polskiego. syn parocha. Dywizja Kościuszki poniosła znaczne straty – około 900 zabitych i rannych.Korytków Mały – Andrzejówka – kapliczka z 1837 roku Majdan Stary . oraz utworzenia Policji Żydowskiej – obydwaj wraz z pozostałymi członkami Judenratu zostali rozstrzelani. Organizatorem był adwokat Wincenty Bubko. Józef Stryjecki. W mieście stacjonował także oddział Policji Ochronnej Schultzpolizei (Schupo). Policja Żydowska. W maju 1942 roku został wraz z grupą 2000 osób pochodzenia żydowskiego (i z własną rodziną) wywieziony do obozu w Sobiborze. obowiązki prezesa pełnił Josef Wajsman Bank Udziałowy w Biłgoraju – powstał w 1928 roku. Wstąpił do partyzantki. nie cieszył się zaufaniem ludności ani żydowskiej . Czynni biłgorajscy działacze PPS to: Jan Jabłoński. w tej liczbie 91 wziętych do rosyjskiej niewoli. skąd uciekł podczas słynnego sobiborskiego buntu (wrzesień 1943 rok). Urząd Skarbowy. mjr. Policja Leśna (Vertschutzkommando). w sierpniu 1940 roku wraz z vice prezesem Hillelem Janowerem odmówił wytypowania grupy Żydów do obozu w Bełżcu. Inspektorat Szkolny.kapliczka kłodowa z 1918 roku Potok Górny – kapliczka domkowa z 1898 roku Tarnogród – kamienna figura św. Urząd Techniczny. biłgorajskie urzędy okupacyjne Utworzone zostały po opanowaniu miasta przez Niemców. w dwa lata później został naczelnym wodzem powstania. nie miał obrotów. . w roku 1875 przeszedł na prawosławie. W 1949 roku wyjechał do Izraela. urodzony w Hrubieszowie. oraz garnizon Wermahtu. Ukończył 5 klas szkoły średniej w Szczebrzeszynie. Pomocnicza Policja Porządkowa (Sonderdienst). Tadeusza Kościuszkę a oddziałami armii rosyjskiej pod dowództwem płk. jego działalność trwała zaledwie trzy lata – "prowadził on podejrzane transakcje finansowe. Skład osobowy Komitetu stanowili ponadto: Seweryn Rutański. Policja Kryminalna (Kripo). W Biłgoraju posiadały swoje siedziby powiatowe komendy rożnych rodzajów policji: Gestapo (Geheime Staatzpolizei). Kazimierz Szul. Jana Nepomucena z 1848 roku biłgorajscy działacze Polskiej Partii Socjalistycznej PPS rozwinęła swoja działalność w Biłgoraju na przełomie XIX i XX wieku. Żandarmeria. Wydział Powiatowy (Gemeindeverband). Jan Głogowski. ani polskiej". 1926 – 2002). Antoni Markiewicz. Biskupowicz Jakub (17. założycielami których byli miejscowi Żydzi: Biłgorajski Bank Spółdzielczy – utworzony został w 1925 roku. bitwa pod Dubienką Rozpoczęła się 18 lipca 1792 roku pomiędzy oddziałami armii koronnej dowodzonej przez gen. III. Urząd Pracy (Arbeitsamt). Zmarł w 1878 roku. Kościuszko zyskał awans na generała lejtnanta i szefa 4 regimentu buławy polnej koronnej. Bojarski Michał Urodził się w roku 1806. Sąd Grodzki. biłgorajskie placówki finansowe okresu międzywojennego W latach dwudziestych ubiegłego stulecia w Biłgoraju funkcjonowały placówki finansowe. Palmenbacha – była najbardziej krwawą bitwa stoczoną w 1792 roku. Agronom Powiatowy (Kreislandwirt). pełnił obowiązki proboszcza w Tereszpolu. utraconych 6 dział. czyli Tajna Policja Państwowa. Pomimo klęski zachowała nadal sprawność bojową. Bin Szymon Prezes biłgorajskiego Judenratu. Bolesław Zarzycki. którzy uczynili z Biłgoraja siedzibę powiatu wchodzącego w skład dystryktu lubelskiego: Starostwo Powiatowe (Kreishauptmanschaft). na prezesa wybrano Icka Wircnera Bank Kupiecki – utworzony został w 1929 roku. mieszkał na przedmieściu Biłgoraja – Bojarach. "Blumkowie" Popularna w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku w Zamościu rodzinna orkiestra żydowska. "Błędy " Opowiadanie Isaaca Bashevisa Singera o działalności sekty Sabataja Cwi w Szczebrzeszynie. Historia milczy. Blumberg Ignacy Pierwszy burmistrz miasta Józefowa powołany na stanowisko nominacją króla saskiego Fryderyka Augusta z dnia 15 marca 1811 roku. w końcu lista zaginęła). Walczące strony stoczyły ją w szyku konnym z użyciem broni białej. Przy pochówku poległych powstańców brał udział Robert Przegaliński pod pisarz sądu Pokoju w Szczebrzeszynie – ich ciała złożono we wspólnej mogile naprzeciwko byłej Fabryki Mebli w Zwierzyńcu. na stanowisku tym przepracował 30 lat.) Ostatni z biłgorajskich sitarzy – według przeprowadzonych przez studentów Zakładu Etnografii i Etnologii UMCS badań (1951 rok) "trudnił się tkaniem siatki na krojscach (zamienna nazwa krosen). Dulęba Walery Dominik. powiastce tkwi jakaś część prawdy. Stoczona została stoczona przez ułanów 1 Dywizji Jazdy pułkownika Juliusza Rómmla i 1 Armii Konnej generała Siemiona Budionnego. miał wówczas 60 lat. gdy sporządził tekst dla szanowanego w mieście obywatela i bogatego człowieka – Motła Wolbroma z błędem w domu tego ostatniego zaczęły dziać się dziwne i przykre rzeczy: choroba żony rabiego Motła. Bogdanowicz (. Dulęba Bronisław. Mieszkańcy Józefowa na jego uposażenie zebrali kwotę w wysokości 300 złotych rocznie. z których szczególnie jedna na trwałe zapisała się w historii Zamojszczyzny. Telesz Wojciech. Zmagania zakończyły się porażką i wycofaniem żołnierzy rosyjskich w głąb Królestwa Polskiego. bądź okolicach balach. Dulęba Walenty. Roller Seweryn. Horodyński Władysław. Błazik Franciszek (1927 – 2005). Pierwsza potyczka pomiędzy XIX korpusem rosyjskim (stanowiącym część 5 armii rosyjskiej) a częścią IV korpusu austriackiego (wchodzącego w skład 4 armii austriackiej) rozegrała się na terenie gminy Komarów w 1914 roku. Bitwa pod Komorowem miała miejsce na polach Woli Śniatyckiej w 1920 roku. Szmot Jan. Zagorski Jan. Kaczała Jakub. jej skład osobowy stanowiło pięciu braci Blumów. znana jako bitwa pod Komarowem. byli to: Bartołd Józef. podczas wojny udzielał pomocy potrzebującym. W mieście zapanował spokój. mjr. Neumark Lambert. W 1923 roku zwierzynieccy harcerze wykonali brązowe tablice z nazwiskami poległych i umieścili je na obelisku (według Przegalińskiego poległo 51 powstańców. Przyjmij go Panie w progi wiekuiste".... Nowacki Jan..bitwa pod Panasówką Stoczona została 3 września 1863 roku pomiędzy oddziałem Marcina "Lelewela" Borelowskiego a Rosjanami. Nyary. ale dlaczego pisarz o tym wspomniał? W każdej opowieści. to też chętnie zapraszani byli celem przygrywania do tańca na organizowanych w Zamościu. ich nazwiska spisano i długo były przechowywane.. czyste. Bocheński Hipolit (1829 – 1891).. Skałowski Mieczysław. Bitwa zakończyła się sukcesem strony polskiej. Neumark Bogusław. w Komarowie i jego okolicach walczyły oddziały Frontu Północnego z niemiecką 4 Dywizją Lekką. Pochowany jest na cmentarzu w Hrubieszowie – na jego nagrobku zamieszczono napis "Zostawił imię nieskalane. We wrześniu 1939 r. był kaleką. czy to tylko literacka fikcja. z tego 100 chrześcijanie i 200 złotych Żydzi. mieszkał na terenie powiatu biłgorajskiego. bajce. Gdy sporządzano wspomnianą tablicę z trudem udało się odtworzyć 19 nazwisk. Po odkryciu błędu i zdemaskowaniu winowajcy sabatajczycy opuścili Szczebrzeszyn. Wiszin. Jeden z jej członków był soferem(pisarzem). Zawirski Józef. . Remberger/Rainberger. Poruszony przez Singera problem rodzi pytanie: czy rzeczywiście w Szczebrzeszynie byli zwolennicy Sabataja. rejent powiatu hrubieszowskiego. często przechowywał zagrożonych aresztowaniem. Grywane przez nich utwory miały charakter rozrywkowo – zabawowy. bitwy komarowskie Na terenie gminy Komarów miały miejsce trzy bitwy. pożar. zginął w styczniu 1943 roku zastrzelony przez Niemców w obejściu gospodarza Furlepy w Czarnymstoku... Boromirski Gasper Komisarz obwodu hrubieszowskiego (XIX wiek). a także produkował bron i amunicję. akowiec. Bohun Piotr Nauczyciel szczebrzeszyńskiego gimnazjum. ukończył 5 klas szkoły średniej w Szczebrzeszynie. Tereszpol).) Z zawodu weterynarz. Borelowski Marcin Lelewel Marcin Borelowski urodził się 29 października 1829 roku w Półwsiu Zwierzynieckim (Podlasie). Urodził się w 1806 roku. Zdobył zawód blacharza.Bogucki Bolesław W 1906 roku założył w Szczebrzeszynie Towarzystwo Pożyczkowo – Oszczędnościowe. Prawosławie przyjął w 1875 roku. z jego inicjatywy spalono kukłę Hitlera puszczając ją jako Marzannę na wody Wieprza. w okresie okupacji pełnił obowiązki burmistrza w Szczebrzeszynie. powstańcy mieli 35 zabitych i 109 rannych." zapisane w dwu brulionach na papierze czerpanym ze znakiem wodnym papierni ordynackiej nad rzeką Sopot. Borucki (. współpracował z "Podkową". Gostyńskiego do zbiorów Biblioteki Wojewódzkiej im. gdzie poległ wraz ze swym adiutantem Wallischem Borman Jan Uczeń Szkoły Wojewódzkiej W Szczebrzeszynie – niezwykle staranny i pilny na co wskazują jego notatki z przedmiotów "dawanych w Szkole Wojewódzkiej Zamoyskiej na rok 1825/1826. w połowie 1863 roku pod Tomaszowem Lubelskim. odezw. towarzystwa tego typu były najbardziej rozpowszechnionymi instytucjami kredytowymi w początkach XX wieku na Lubelszczyźnie. Centralny Komitet narodowy mając na uwadze jego zasługi mianował go pułkownikiem i oddelegował na Podlasie celem organizacji sil zbrojnych. Brał udział w organizowaniu policji narodowej. Od 1860 roku zamieszkał w Warszawie. . Bojarski Michał Proboszcz unicki. Wiosną 1939 roku przemawiał na wiecu mieszkańców Szczebrzeszyna. Łopacińskiego w Lublinie.. H. tereszpolski. kawaler Orderu Legii Honorowej. wykorzystując spadek terenu przy drodze wiodącej do Zamościa (tuż za dzierżawioną wioską) pozakładał w 1894 roku liczne stawy. 3 września 1863 roku stoczył zwycięską bitwę pod Panasówką. W roku 1934 zostały przekazane przez ks. 6 września tegoż roku został śmiertelnie raniony pod Batorzem. zmarł w 2008 roku. straty Rosjan w tej potyczce zamknęły się liczbą 300 żołnierzy (z 4000 biorących udział w walce). Marcin Borelowski "Lelewel" walczył pod: Krasnobrodem. Bohun przyjaźnił się z Zygmuntem Kimaczyńskim. jego pomnik znajduje się w Hrubieszowie. Lublin 1958). w Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944. Borsuk Bolesław Wieloletni sołtys wsi Lipowiec (gm. zmarł w 1878 roku. chociaż był Volksdeutschem (co odnotował dr Klukowskim. Bohlen Antoni Długoletni dzierżawca Rogoźna. ulotek. był synem parocha ( (duchownego unickiego). Nauczyciel szkoły powszechnej w w Czarnymstoku. wykształcenie duchowne otrzymał w Chełmie w 1831 roku. Po roku urzędowania został zastrzelony przez Niemców. następnie uczył się studniarstwa. pierwszy komendant placówki a potem rejonu Radecznica. jego oddział w połączeniu z grupą powstańców dowodzonych przez Kajetana Cieszkowskiego oraz 17 kompanią węgierska pod dowództwem Edwarda Nyary stoczył 3 września 1863 roku bitwę pod Panasówką (→ bitwa pod Pansówką) – połączone siły trzech ugrupowań wynosiły 1100 żołnierzy. gdzie czynnie uczestniczył w tworzeniu tajnych kółek patriotycznych. w wydawaniu tajnej prasy.. w roku szkolnym 1828/ 1829. syn lekarza ordynackiego – Fryderyka Alfonsa i Krystyny Lessel. 27 lutego 1855 roku zmarła mu żona. po czym wyjechał do Warszawy by podjąć studia filologiczne. ks. Biblioteka szkolna wzbogaciła się wówczas o: Dziennik Powszechny Krajowy z 1834 roku Tygodnik Polski z 1839 roku Dziennik Sylwan z 1832/ 1833 roku figury geometryczne ze skrzynką pamiętnik rolniczo – techniczno z roku 1833/ 1834 łańcuch mierniczy do pomiaru gruntu Bractwo Szkaplerne Najświętszej Maryi Panny Założone zostało w 1684 roku przez cechy rzemieślników tomaszowskich. z przekonania wielki patriota i społecznik. Pierwsza wystawa prac artysty miała miejsce w latach 1860 – 1862. było umacnianie wiary członków oraz dbałość o ich morale.Borowski Józef Aptekarz z Łaszczowa. z zamiłowania etnograf. s. Toruniu. XVII. Monachium. Świadectwo urodzenia zostało spisane w obecności prof. Dreźnie. Rektor hrubieszowskiej szkoły wydziałowej. Opiekun jego nieletnich synów Konstantego i Maurycego. oraz w posiadaniu prywatnych kolekcjonerów. Józef Brandt zmarł 12 czerwca 1915 roku w Radomiu. Praca została pomyślana jako podręcznik dla słuchaczy kursów przygotowawczych do Szkoły Głównej. Anny Utworzone zostało 8 maja 1598 roku przy kościele tarnogrodzkim z inicjatywy arcybiskupa lwowskiego Dymitra Solikowskiego za pozwoleniem biskupa przemyskiego. proboszcz łaszczowski po porozumieniu z rodziną zmarłego i za zgodą Sadu Pokoju w Tomaszowie przeprowadził licytację zadłużonej apteki. Boryski Jan Kanty. Zamoyskich – Fortunata Janiszewskiego. Podczas I wojny światowej zajmował się przemytem broni . w placówce nauczano wg. proboszcza parafii Szczebrzeszyn – Marcina Gosiewskiego. Jan Brandt jest autorem szkiców etnograficznych publikowanych na łamach miesięcznika geograficzno – etnograficznego "Wisła": "Lud z okolic Smorynia w pow. przez pierwsze dwa lata po złożeniu egzaminu dojrzałości pracował w miejscowej szkole jako nauczyciel przedmiotów filologicznych. Kielcach. Plan autorstwa ks. W roku 1834 wyjeżdżał do Warszawy celem zakupienia książek i pomocy naukowych do szkoły. oraz ojca – Fryderyka Alfonsa i brata matki – Józefa Lessla 29 lipca 1841 roku. Niewielkie dochody uzyskiwane ze sprzedaży medykamentów stały się przyczyną znacznego zadłużenia. on sam zmarł niedługo potem.. t. gdy jego ojciec otrzymał posadę akuszera gubernialnego rodzina Brandtów przeniosła się do Warszawy. t. kolejnym właścicielem placówki został "prowizor farmacji Henryk Koskowski". 29 lipca 1833 roku ukończył Uniwersytet w Charkowie. Krakowie. zatwierdził je biskup chełmski – Jacek na Święcach Święcicki specjalnym pismem z dnia 19 maja 1684 roku. Lublinie. Brandt Jan Właściciel majątku Smoryń (powiat biłgorajski). W roku 1855 osiadł w Łaszczowie. Bractwo św.326).. Bytomiu. Antoni Kostkiewicz. Po raz pierwszy w historii szkoły połączył nauczanie religii z nauką o moralności. ks. ułożonego przezeń planu lekcji. Boryskiego obowiązywał do roku 1833. urodzony 11 lutego 1841 roku w Szczebrzeszynie.gdy Rosjanie zbliżali się do Smorynia wysadził skład broni zlokalizowany w obrębie zabudowań na jego posesji. prezentował swoje płótna w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Warszawie. W roku 1926 w Muzeum Okręgowym w . Rapperswil. Warszawie. W roku 1858 wraz z domem w którym została zlokalizowana odsprzedano ja Władysławowi Raczyńskiemu. Józef Brandt mieszkał w Szczebrzeszynie zaledwie kilka lat. Borzęcki Teofil Absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum. ks. Wrocławiu. s. Brandt Józef Stanisław Adam Malarz batalista. "Przemysł drobny w powiecie biłgorajskim" (Wisła 1902. XVI. W roku 1826 opublikował pracę "Treść logiki popularnej poprzedzona krótkim wykładem psychologicznym". Celem działalności Bractwa. Prace Józefa Brandta znajdują się w krajowych i zagranicznych muzeach: Tarnowie. Biłgoraj" (Wisła 1903.511). Poznaniu. 20 marca tegoż roku. Gimnazjum im. tańce lubelskiego. "Poradnik dla kierowników zespołów instrumentalnych". "Dąb" Urzędnik ordynacki ze Zwierzyńca. komendant miejscowej szturmówki. Lublin 1962. artykuł O muzyce ludowej (Kalendarz lubelski 1958). jest autorem "Obrazków lubelskich". Mach – taniec lubelski (1953). właścicielka budki ze słodyczami. IX. oraz krótką notatkę biograficzną zamieścił Henryk Zwolakiewicz w Studiach i Materiałach Lubelskich. H Łopacińskiego w Lublinie. południowym do Rawy Ruskiej i Niemirowa. Karol Namysłowski (Literatura Ludowa 1959. s 13 – 14. 1905 roku w Zamościu. W roku 1932 podjął pracę nauczyciela w gimnazjum w Łukowie. wschodnim do Hrubieszowa. którą prowadziła w Zamościu przy Lubelskim Przedmieściu nr 142. 5 tańców lubelskich (Lublin 1952). "Suity lubelskiej". wydał: 10 pieśni lubelskich (Lublin 1954). Brygada 2 im. Wykaz prac Aleksandra Bryka. Bryk Aleksander Urodził się 6." (Krzysztof Leszczyński) . spisany został dla potrzeb Polskiego Radia. nr 5 – 6). Autor "Oberka od Szczebrzeszyna". absolwent Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie. muzykolog. rozstrzelany 25 listopada 1942 roku Brandwoj Menia Zamojska Żydówka. w roku 1789 nazywany "Bubiłek".Lublinie prezentowano jego prace malarskie i rysunki. Jarosława Dąbrowskiego Rejonem jej działań były lasy Zamojszczyzny na wschód od szosy Sieniawa – Biłgoraj – Frampol w kierunku północnym aż do Krasnegostawu. ps. w czerwcu 1926 roku został ograbiona przez drobnych włamywaczy na kwotę 200 złotych. którego nutowy zapis sporządzony 15 lutego 1951 roku znajduje się w Zbiorach Specjalnych Biblioteki Wojewódzkiej im. Do zadań Brygady należało utrzymanie w stałym zagrożeniu dla Niemców szlaku kolejowego na trasie Rejowiec – Lwów. nauczyciel. W latach 30 . Etnografia I. kompozytor. Jednym z najstarszych przodków jest Maciej. a w roku 1797 – "Bubiłko". który miał za zadanie utrzymywanie kontaktów z oddziałami Armii Czerwonej. "Suity biłgorajskiej". zaangażowany w działalność konspiracyjną. Aresztowany w styczniu 1942 roku na skutek donosu "Wismana" (agenta Gestapo na Zamojszczyznę) przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu – nr obozowy 68777. Aleksander Bryk opracował: lubelskie pieśni regionalne na chór mieszany męski i żeński. oraz szos: Biłgoraj – Szczebrzeszyn – Zamość Wola Obszańska – Józefów – Tomaszów Lubelski Zamość – Tomaszów Lubelski – Rawa Ruska Józefów – Zwierzyniec Zamość – Hrubieszów Zamość – Krasnystaw Szczebrzeszyn – Turobin – Żółkiewka – Krasnystaw z pośród żołnierzy brygady wyodrębniono ponadto jeden baon. Fundatorzy – Tomasz i żona Maryanna Bubiłki. Tańce lubelskie – Mazur (1957). pracę poświęcona życiu i twórczości Karola Namysłowskiego . Brandt Stanisław. tańce symfoniczne. " Bratniak" Organ prasowy uczniów szkoły handlowej w Zamościu (okres międzywojenny). 1934 r."Karol Namysłowski" (Lublin 1961). Bubiłkowie Wielopokoleniowa rodzina z Wielączy.tych XX wieku małżeństwo Bubiłków – Marianna i Tomasz ufundowali w Wielączy figurę przydrożną: "Boże zmiłuj się nad nami. ) Podczas okupacji pełnił funkcję generalnego dyrektora Ordynacji Zamoyskiej. skrzypek i założyciel orkiestry dętej (1951 rok) w Aleksandrowie (pow.) Magister farmacji. Roczny dochód uzyskiwany przez akademię wynosił 1400 złotych – rektor Akademii razem z kwestorem "kontrolowali zarządzanie wsią i godzili spory gromadzkie". Bukowa – miejscowość w pow. Grzegorz Bzdziuch (z Aleksandrowa III) – klarnet. 1906 – 26.. "Dopiero po wyzwoleniu zaczęli podpalać te budy i brać odszkodowanie by postawić przyzwoity dom" (relacja Tomasza Misy z Goraja). biłgorajski). Butler Franciszek Właściciel dóbr Radzięcin (powiat biłgorajski). hr. Butler Antoni. Pierwotny skład założonej przez niego orkiestry stanowili: Jan Bzdziuch (syn założyciela) – tenor. dochody czerpane tytułem opłat czynszowych przez miejscowych włościan. trochę bogatszych. w zarządzaniu majątkiem ordynackim pomagał mu główny księgowy. "budziarze" Trochę złośliwe określenie używane w odniesieniu do mieszkańców wsi Zastawie k. którym z nominacji władz niemieckich został Grosenik. Właściciel Radzięcina (pow. Jak głosi rodzinna opowieść w roku 1863 ocaliła życie swemu starszemu bratu Janowi Bulak. biłgorajskim. wówczas kilkunastu mieszkańców wsi Deszkowice pod "wodzą" Pawła Chwiejczaka chciało skosić pszenicę rosnącą na polu folwarcznym. (Tomasz Misa) Buhaczowski (. oraz dochody z dzierżawy miejscowej karczmy stanowiły uposażenie dla siedmiu profesorów zamojskich."buda" Kitowskiego Konny środek transportu. (Aleksandra Bulak) Bunsch (. bunt deszkowicki Miał miejsce w lipcu 1930 roku.. Stanisław Nowak – klarnet. dzięki jego staraniom zwolniono z obozu przejściowego w Zwierzyńcu 100 osób. Doszło do zatargu z policją – aresztowano Chwiejczaka i jego pomocników. Bzdziuch "Twardowski" Franciszek (13. istniał tutaj założony na początku okupacji obóz pracy dla Żydów Bulak Andrzej → Woźniak Marcin Bulakówna Magda Rodem z Sułówka. Goraja.. "budy") zabudowa. które to określenie funkcjonuje w Goraju do dziś.. Tomasz Przytuła – . oraz Białą Ładę. Całe zajście opisano na łamach ówczesnego "Słowa Zamojskiego". Być może (są to tylko domysły) mieszkańcy Zastawia w odniesieniu do gorajaków.02. gdzie w okresie międzywojennym i w pierwszych latach po wyzwoleniu istniała bardzo licha (tzw. sytych używali nazwy "sutry". w roku 1705 założył wioskę Frampol – w roku 1735 uzyskała prawa miejskie. biłgorajski). które oddane zostało im w zamian za serwituty. pracowników Ordynacji.. 07.. lubiła jeździć konno w męskim przebraniu. kursował ze Szczebrzeszyna do Zamościa w okresie międzywojennym – jednorazowo mógł pomieścić około 20 osób. Bukowina k/Biłgoraja Wieś należąca do Akademii Zamojskiej. lokował Frampol (Marek Butler fundował dla kościoła we Frampolu rokokowe ołtarze). Na stanowisko wybrany został przez okupacyjne władze Zwierzyńca w styczniu 1940 roku. właściciel składu aptecznego w Szczebrzeszynie – 15 listopada 1941 roku został rozstrzelany wraz z grupą mężczyzn ze Szczebrzeszyna w Zamościu. który został ranny podczas potyczki z Rosjanami pod Sułówkiem. 1979).)/Bünsch (. zaś w Petersburgu jego staraniem zaczęto wydawać "Wiestnik ruskich Jewrejew". mieczników oraz tkacki. w roku 1720 biłgorajscy sitarze otrzymali przywilej nadany im przez Katarzynę Szczucką. działacz społeczny i wydawca. Roman Przytuła – bębenek. Od "cebularzy" wzięła swoją nazwę gazeta "Cebulanka" (czyli Lokalne Nowiny Gorajskiej Gminy. kotlarski. syn Stanisława) powstało ich czternaście. Wrocław 1961. 296 – 299). Ustawy cechów zostały zatwierdzone przez Zygmunta III Wazę (cech szewski 7 marca 1616 roku). Gdy 30 czerwca 1933 roku dekanat szczebrzeszyński połączono z zamojskim. Wiosną 1932 r. (1896-1988) Urodził się 14 marca 1896 r. krawiecki. bednarski. z rąk biskupa lubelskiego Leona Fulmana otrzymał święcenia kapłańskie. W Lublinie pracował przez osiem lat (1924-1932) angażując się w działalność Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej i Akcji Katolickiej. kowalski. lub przez Jana Żółkiewskiego (cech tkacki. gdzie w dwadzieścia lat później wydawał tygodnik hebrajski "Hamelic" ("Orędownik"). został mianowany proboszczem parafii św. Funkcję wikariusza pełnił w parafiach: w Konopnicy. Adam Seroka – trąbka. Tarnogórze. Cederbaum Alexander Redaktor. bednarski. W 1930 roku.dekanatu zamojskiego. grabarski. stelmachowski. został kanonikiem gremialnym. a to z tej racji iż w przeszłości (okres międzywojenny) wiele osób. a później w Seminarium Duchownym w Lublinie. w wieku 34 lat nominowany został na kanonika honorowego Kapituły Zamojskiej. Bystrzycki. w roku szkolnym 1815/1816 uczył religii w miejscowej Szkole Wydziałowej. informacji zebranych przez Jana Brandta) w Biłgoraju pracowało 343 sitarzy.trąbka. tenor. Franciszek Muca – bębenek i trąbka. W roku 1871 wyjechał do Palestyny. cech sitarski biłgorajski Powstał na początku XVIII wieku. Bronisław Sokal – trąbka. Wraz z inż. C "cebularze" Lokalna nazwa stosowana na określenie mieszkańców Goraja. Funkcję dziekana pełnił do 20 marca 1946 r. od roku 1840 mieszkał w Odessie. Kolegiacie Zamojskiej oraz parafii św. stolarski. Jan Nizio – klarnet. Cieślicki Józef ks. ślusarski. dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury. . 19 kwietnia 1919 r. s. w roku 1920 sitarze założyli stowarzyszenie pod nazwa "Stowarzyszenie Wytwórców Sit w Biłgoraju" – pierwszym prezesem został Stanisław Znak. istniał cech mieszany – kuśnierski. Pierwszy występ orkiestry miał miejsce podczas Świąt Wielkanocnych 1954 roku. Upadek cechów następuje wraz z utratą przez Polskę niepodległości (1772). powtórne zatwierdzenie ustaw cechowych miało miejsce w 1724 roku. Cieślicki stanął na czele największego dekanatu w diecezji . głównie kobiet handlowało czosnkiem i cebulą. tam kontynuował wydawnictwo "Hamelic'a". kolejny dokument regulujący działalność cechu to "Dekret dla cechu sitarskiego z 1746 roku" (obszerna treść dekretu została opublikowana w XVIII tomie "Prac i Materiałów Etnograficznych". w której w maju 1939 r. cech złotników. Pawła w Lublinie. Jan Torba (Tarnowski) – tenor. w Urzędowie. szewski. wówczas ks. Były to cechy: rymarski. Urodził się w Zamościu w 1816 roku. 1616). Waligórą brał udział w próbie rozbiórki cerkwi unickiej Akcja ta została powstrzymana z inicjatywy dra Klukowskiego. ukazująca się od maja 2009 roku pod red. piekarski. Kapituła Kolegiacka nadała mu ponadto tytuł prałata scholastyka (1952) i kustosza Kapituły (1959). złożony z Polaków i Żydów. Mikołaja Biskupa i dziekanem w Szczebrzeszynie. W jego dekanacie znalazła się także Kolegiata Zamojska. kowalski. Tu ukończył szkołę powszechną Dzięki sugestiom miejscowego nauczyciela podjął naukę w Gimnazjum Męskim w Sandomierzu. w roku 1815 w Hrubieszowie istniały cechy: szewski. cechy rzemieślnicze hrubieszowskie Początek organizacji cechów hrubieszowskich przypada na początek XVII wieku – w roku 1616 (starostą hrubieszowskim był wówczas Jan Żółkiewski. oraz cechy stricte żydowskie – krawiecki i szklarski. dwumiesięcznik Kółka Dziennikarskiego działającego przy Gminnym Ośrodku Kultury w Goraju). tkacki (ich skład osobowy stanowili wyłącznie Polacy). Od 1929 roku prowadził sekretariat generalny Ligi Katolickiej Diecezji Lubelskiej. ks Wikariusz szczebrzeszyński. dziennikarz. Marty Miszczak. W roku 1827 (wg. W kwietniu 1989 r.zmarł 31 grudnia 1988 r. szpital i śmierć .Stefan Wyszyński.wtedy Cymberski złapał konie za wędzidło." jadąc na święto ludowe do Zamościa przez Szczebrzeszyn zastąpił nam drogę komendant posterunku w Szczebrzeszynie – Cymberski. aktorzy zagrali m. w tym Wojciecha Pełczyńskiego ojca ludowej poetki Honoraty Banach (zginął na Majdanku). ciekawą przeszłość.w 1952 roku godność prałata scholastyka. Chorował. powoli wracając do zdrowia. Tak też się stało . W roku 1943 jak wspominał jego szwagier . Zawsze towarzyszyła mu zaburska orkiestra w pełnym komplecie.*** Ks. czyli kaplica Clenthorn" oraz farsę "Żoko. Obrocz). Filipa i Mateusza. skąd nie .Jan Krukowski z Zaburza . Chwiejda Jan Mieszkaniec Latyczyna (gm. Radecznica).organizował na terenie gminy Radecznica obchody świąt ludowych. Manczyn i Mikołaj z Chłaniowa wybudowali kościół pw. w roku 1419 dziedzice wsi – Gworko. Chłaniów Wieś w powiecie zamojskim posiada bogatą historię. około 100 furmanek . aresztując 25 osób. przeszedł na emeryturę. czyli życie szulera". która miał miejsce w dniach 17 – 18 września 1939 roku. Stanął na moście i znów chciał zatrzymać cały konwój. 23 lipca 1944 roku wieś została spacyfikowana. zginął podczas potyczki z Niemcami w okolicach Zwierzyńca (stacje kolejowe Biały Słup.(Leszek Balicki) Chechłowski Tomasz Andrzej Kierownik objazdowej trupy teatralnej."to jego aresztowanie – wspominał Jan Krukowski . małpa brazylijska". a Chwiejda wstał z siedzenia i zaczął batem okładać Cymberskiego po rękach. W XIX wieku w Chłaniowie istniała karczma. że był lewicowych poglądów. przeniósł go na probostwo do Zaklikowa. wikary Władysław Kłos. W czerwcu 1940 roku został ponownie aresztowany tym razem przez Niemców . Chwiejda również nie chciał się zatrzymać . wyjeżdżał też na tego rodzaju uroczystości do Szczebrzeszyna i Zamościa.tak mi oświadczył adwokat Ukrainiec . gdyż był moim szwagrem byłem kilka razy u tego adwokata. Pozostał w Zaklikowie w charakterze rezydenta. dowódca 3 batalionu 75 pp. który miał wpływy w gestapo i urzędował przy Sądzie Okręgowym w Lublinie. św. komedię "Lekarstwo co minutę". Cymberski wtedy puścił konie i my ruszyliśmy w stronę Zamościa. Chwiejda wyciął konie. Później jednak. która w roku 1832 dwa razy odwiedziła Hrubieszów (w kwietniu i czerwcu) – "przedstawienia odbywały się w murowanej stajni na rynku. w 1972 roku przyjął stanowisko kapelana Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej w Irenie. Chodorowski Tadeusz Major. wyminął nas i pojechał w stronę cukrowni w Klemensowie. Również tutaj uzyskał kolejne dowody uznania ze strony władz kościelnych . w tym 16 osób pochodzenia żydowskiego. Józef Cieślicki był organizatorem komitetu pomocy dla Żydów zwłaszcza w początkowym okresie okupacji. w okresie międzywojennym wieś liczyła 571 mieszkańców. Przyszła jednak ciężka choroba..Sewer Krasnopera.prałata kustosza w Kapitule Zamojskiej.bo po drodze furmanki z okolic Szczebrzeszyna dołączyły do nas. Podczas II wojny światowej mieszkańcy wiele wycierpieli od Niemców – 19 października 1942 roku hitlerowcy w nocy okrążyli wieś. działacz ludowy okresu międzywojennego . Cieślickiego. Z tej grupy 17 osób już nie wróciło do rodzinnej wioski. Po ostatnim pobycie u niego wprost mi oświadczył.. powrócił do Szczebrzeszyna w rok później nowy biskup lubelski .. i był oskarżony do Niemców jako komunista . został zwolniony z probostwa. a w 1959 roku awansował na najwyższe po dziekanie stanowisko . Jakuba. in. Później ukrywał się na terenie diecezji tarnowskiej. gdyż jest to przedwojenny komunista.miało coś wspólnego z tym. Po tym zdarzeniu Chwiejdę aresztowano i osadzono na trzy miesiące. Cymberski jednak nie chciał dać za wygraną. miał obchodzić 70 -lecie stanu kapłańskiego. rozstrzelano 45 mężczyzn. a za nami cały konwój. a ja robiąc starania o Chwiejdę. początki miejscowości sięgają połowy XV wieku. że tacy ludzie jak Chwiejda światła dziennego nie zobaczą. Były to dowody uznania poprzednich zasług ks. W czerwcu 1969 roku z uwagi na stan zdrowia. Po kilku dniach nastąpiło zwolnienie. melodramat "Tysiąc lat. Pracował tu długo.z więzienia na Zamku w Lublinie został wywieziony do Oświęcimia.". Tu spędził ostatnich 16 lat życia. ponieważ zgłosił się za niego (dobrowolnie) ks. nie chciał się zatrzymać i pojechaliśmy dalej w stronę Zamościa. W czerwcu 1940 roku został aresztowany przez Niemców i wywieziony na Rotundę w Zamościu. i na własną prośbę. W 1945 r. siadł na rower. dramat "Sen. Po wyjściu cały czas był nachodzony i prześladowany przez policję granatową. prowadzącej od Bodaczowa do pobliskiej cukrowni w Klemensowie na głębokości 60 – 100 cm. Fiodora F.powrócił.. Przeprowadzone badania pozwoliły na ustalenie istnienia cmentarzyska kultury łużyckiej. nie mógł jednak na mocy decyzji władz zaborczych sprawować posługi kapłańskiej na terenie diecezji lubelskiej i warszawskiej wobec czego rozpoczął prace w w diecezji kujawsko – kaliskiej). która kulka została wylosowana uczeń odpowiadał na parzyste. co zaowocowało wydaniem po powrocie do kraju interesującej pracy "Syberia pod względem etnograficznym. Aresztowany i skazany za ten czyn przez najwyższe instancje sądu wojennego (Audytoriat Polowy) na karę śmierci ocalał dzięki łasce Namiestnika hr.tytuł pracy autorstwa Meira ben Samuela.. Wg. który z uwagi na młody wiek skazanego (ks. Jan nie pozostał obojętnym wobec rozgrywających się wydarzeń – w maju 1863 roku udzielił na swojej plebanii schronienia mjr.. znany jest jako wynalazca pługów. Jan jest także autorem "Kazań pasyjnych" (Warszawa 1890). Bartłomieja Apostoła Goraju. z pochodzenia Czech. Na zesłaniu zbierał informacje. o których poinformował pracowników Państwowego Muzeum Archeologicznego (PMA) w Warszawie nauczyciel szczebrzeszyńskiego gimnazjum – Paweł Fenc. Cichocki Roman Absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum. Wraz z nim zginęli dwaj Niemcy. Chytroś (. rolniczym i przemysłowo – handlowym" (Włocławek 1898). Zmarł w Brześciu Kujawskim. Podczas okupacji współpracował z Niemcami – na skutek jego donosu zginęło z Sułówka i okolic kilku mężczyzn. Chyliczkowski liczył wówczas 33 lata)zamienił wyrok na zsyłkę w głąb Syberii. oraz pięć obiektów wczesnośredniowiecznych. Jana Chyliczkowskiego na Zamojszczyźnie datuje się od roku 1859. danych PMA w Warszawie znajdowało się wówczas (stan na rok 1933) kilkanaście naczyń z Bodaczowa. (24. Znaleziono cały szereg naczyń. Gdy wybuchło powstanie styczniowe ks. Z zesłania ks. wydana w 1650 . a następnie Krasnojarska. Waliszowi i kpt. Jak się później okazało był członkiem niemieckiej V Kolumny. których Niemcy rozstrzelali na zamojskiej Rotundzie. W styczniu 1864 roku ks. X. ciągnienie losów Odbywało się podczas każdego egzaminu w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie – istniały wykonane w tym celu przez tokarzy drewniane kulki (gałki) z drewna bukowego . 1830 Warszawa – 3. Jan Chyliczkowski wywieziony został do Wołogdy. " Chyliczkowski Jan. Źle odnosił się do dzieci i ich rodziców. szczebrzeszyńskiego Żyda. gdy przeprawiali się przez Goraj. ks. "Cook Haitim" "Ucisk Czasów" . administracyjnym. został wówczas proboszczem parafii św. Ukończył Seminarium Duchowne i Akademię Duchowna w Warszawie. W zależności od tego. Święcenia kapłańskie otrzymał 27 maja 1854 roku. co w konsekwencji bardzo ułatwiało naukę. Został zlikwidowany w czerwcu 1941 roku przez miejscowych partyzantów na drodze między Sułowem a Deszkowicami. W latach 1948 – 1985 w Łaszczowie odkryto i przebadano dwadzieścia pięć grobów należących do kultury łużyckiej. na temat istnienia których nie ukazała się żadna publikacja. losując uczeń ykiem dłoni wyczuwał które drewno jest bardziej miękkie. Obecność ks. w latach 1855 – 1858 pełnił obowiązki katechety w II Gimnazjum Realnym w Warszawie. Berga (1790 – 1874. 1902 Brześć Kujawski). często wymierzał (nawet dziewczynkom) kare chłosty bijąc w przysłowiową "łapę". (Helena z Majewskich Bulakowa) ciałopalne cmentarzysko z końca epoki brązu w Bodaczowie Odkryte zostało w 1933 roku podczas naprawy drogi bitej. pow. zamojski).opatrzone były numerami parzystymi i z drzewa grabowego – te opatrzono numerami nieparzystymi. ks.. ostatni namiestnik carski w Królestwie Polskim). Sułów. cmentarzysko kultury łużyckiej w Łaszczowie Położone jest na niewielkim wzniesieniu w pobliżu rzeki Białki – taki sposób lokowania cmentarzysk zdaniem Józefa Niedźwiedzia jest charakterystyczny dla kultury łużyckiej. Chyliczkowski powrócił po 20 latach. Marcina Borelowskiego → Borelowski Marcin "Lelewel". lub nieparzyste pytanie. Stępnickiemu ze sztabu płk. gdzie rozpoczął pracę w miejscowej szkole powszechnej. VI. gromadził materiały etnograficzne o mieszkańcach krasnojarska i okolic. w 1937 roku przybył do Sułówka (gm.) Z zawodu nauczyciel. W latach trzydziestych ubiegłego wieku cukrownie wydzierżawiono spółce akcyjnej "Towarzystwo Cukrowni i Rafinerii Klemensów". X. p. Czarnołuski (.). działacz administracji państwowej. Zdzisława Szeląga.. Zamoyskiego w 1895 roku (funkcjonowała do roku 2004) – obiekt został zlokalizowany został na gruntach wsi Bodaczów. sygnowana (skrót) "J. Wyszyński. Czernicki (. w półroczu zimowym 1529/1530 rozpoczął naukę na Uniwersytecie Krakowskim – studia ukończył w 1535 roku bakalaureatem sztuk wyzwolonych. opakowania po artykułach aptecznych. Zamość gięte krzesło wyprodukowane w Fabryce Wyrobów Drzewnych w Zwierzyńcu. ale ją wychować w duchu patriotyzmu. Po wyzwoleniu cukrownia została zmodernizowana. Zawiera opis pogromu społeczności żydowskiej podczas powstania Chmielnickiego w 1648 roku. także miejscowi chłopi mogli sprzedawać zasiane przez siebie buraki. do druku zostały udostępnione przez prof. założonej przez Ordynację Zamoyską w 1884 roku narzędzie stolarskie z Goraja (okres międzywojenny) credo Bronisław Pietruszyńskiego Cytowane poniżej słowa stanowiły życiowe motto zasłużonego dla Szczebrzeszyna i polskiej kultury fizycznej Bronisław Pietruszyńskiego – wypowiedział je podczas uroczystości wręczania mu nagrody przyznanej przez "Sztandar Ludu" w 1978 roku -"wspólnym naszym zadaniem jest nie tylko nauczyć czegoś młodzież.. Cruciger Feliks Urodzony w Szczebrzeszynie. w roku 1912 funkcję tę pełnił inż. Wśród prezentowanych eksponatów z terenu Zamojszczyzny znalazły się: butelka szklana po alkoholu. polski policjant aresztowany przez Niemców i zamordowany w Oświęcimiu. buraki uprawiano na gruntach ordynackich. "Coraz krótsza pamięć" Tytuł wystawy zorganizowanej przez Muzeum Wsi Lubelskiej w 1987 roku w lubelskim salonie PP Desa przy Krakowskim przedmieściu 58 w Lublinie. Spłonął w 1967 roku. syn Andrzeja. opakowania po środkach czystości. niesienia sobie w razie potrzeby wzajemnej pomocy". judaika.) Rodem z Zamościa. w 1943 .000 ton cukru.roku w Krakowie. Na lamach Tygodnika Zamojskiego (15 – 21 września 2010 r.. Pierwszy superintendent zborów kalwińskich w Małopolsce. Około 1546 roku wraz z dziedzicem tej miejscowości – Stanisławem Stadnickim przeszedł na protestantyzm. porcelanę. Czekanowski Stanisław (1868 – 1963). Dla potrzeb zakładu (jak podaje Krzysztof Czubara) uruchomiono sieć kolei wąskotorowej o długości 50 km łącznie. Pierwsza kampania cukrownicza uruchomiona został pod koniec 1895 roku – surowiec przerobowy. na której prezentowano przedmioty codziennego użytku (opakowania po artykułach spożywczych. Mieszkał w Niedźwiedziu. meble. Pierwszym dyrektorem cukrowni był Michał Lubiński. dr hab. w latach 1934 – 1944 pełnił obowiązki prezesa Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego. Oster". którą obsługiwało 6 parowozów i 90 wagonów.) Aptekarz w Nowym Zamościu (1591) czarnostocki wiatrak Zlokalizowany w części wsi zwanej "Rusią" stanowił podczas okupacji punkt obserwacyjny dla partyzantów z oddziału "Podkowy". butelki. Cukrownia Klemensów Powstała z inicjatywy Maurycego hr. w listopadzie 1550 roku uczestniczył w I Synodzie Kalwińskim w Pińczowie. poszanowania wspólnego dobra. artykuły piśmienne i papiernicze. 1554 rok). ziemianin.. największą moc przerobową uzyskał zakład w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku – produkowano wówczas rocznie ok. Na synodzie w Słomnikach (25. t. szkło stołowe i galanteryjne. ubiory. W roku 1940 obowiązki dyrektora pełnił Stanisław Maliński. fajans. który to synod stworzył podstawy organizacyjne kalwinizmu w Małopolsce wybrano Crucigera superintendentem. 12. nr 37 (1605) ukazały się jego wspomnienia z przełomu września i października 1939 roku obrazujące ówczesną sytuacje na terenie ziemi hrubieszowskiej. obrazy i. gdy Jan Zamoyski nabył do swojej ordynacji Czernięcin wypędził stąd kalwinów i oddał kościół katolikom.dzieje wsi" Praca autorstwa Joanny Pawlas i Bożeny Romańskiej . Od 1937 roku szkoła w Czernięcinie funkcjonowała jako 7. Cybulska Jadwiga Nauczycielka ze szkoły powszechnej w Szczebrzeszynie – opiekowała się pierwszą drużyną szczebrzeszyńskich skautek powstałą w dwudziestoleciu międzywojennym. Uroczysta inauguracja roku szkolnego odbyła się po raz pierwszy w r.IV).. władze oświatowe zaczęły przejmować szkoły. Bożena Romańska) czernięcińskie szkolnictwo podstawowe Rozpowszechnianie oświaty w Czernięcinie zapoczątkował w 1860 r. Kościół wraz z budynkiem szpitalnym po 117 latach został rozebrany i na jego miejscu postawiono nowy. Piękno Czernięcina opiewał w swoich Sielankach żyjący i tworzący tutaj w XVI wieku sławny poeta Szymon Szymonowicz. w której zgromadzono przedmioty znajdujące się niegdyś w dworku poety. wielu sławnych ludzi.powstała w kooperacji z uczniami szkoły podstawowej w Czernięcinie (klasy I . do jej dyspozycji oddano budynek szkoły w Żurawiu z dwoma izbami lekcyjnymi. A jednak. Między 1928 a 1930 rokiem szkoła stała się 4 . (Joanna Pawlas. przy bliższym poznaniu wieś ta odkrywa swoje walory: czyste powietrze..1966/67. 1326 roku. pochowany na cmentarzu w Kosobudach. Na jego miejscu w 1416 r oku miejscowy dziedzic Dobrogost z Szamotuł Świdwa wybudował drugi z kolei kościół ( również drewniany). Katarzyna Panna. W powojennym wyżu demograficznym na jednego nauczyciela przypadało około 60 uczniów.klasowa realizując trzy szczeble programu w pełnym zakresie. mająca swoje ujście w Wieprzu.. Szkoła mieściła się w starym budynku należącym do Urzędu Gminy w Turobinie. szkołę jednoklasową przekształcono na dwuklasową szkołę rozwojową. W 1923 r. więzień obozu na Majdanku (1941 -1943) i Borowicze (1944 – 1946). żołnierz Armii Krajowej. W czasie najazdów tatarskich kościół został spalony. Nowy budynek szkolny wybudowany został po II wojnie światowej w latach 1964. jego fundatorem był dziedzic Bogdan Świdwa z Szamotuł .pl/horajec czernięcińskie obiekty sakralne Pierwszy kościół (drewniany wystawiono w Czernięcinie ok.1966 w ramach akcji "Tysiąc szkół na tysiąclecie państwa polskiego". a następnie ks.założył szkółkę parafialną. liczące po kilku uczniów. Na pierwszy rzut oka nie odznacza się niczym szczególnym . Wraz z żoną Zofią objęli 2 etaty nauczycielskie. W latach wojennych szkoła pracowała na okrojonym programie nauczania i w zmniejszonej do 3 obsadzie nauczycieli. budynku jednak nie rozbudowano. administracyjnie podlegał Gubernium Lubelskiemu.republika. Były tam dwa pomieszczenia używane jako sale lekcyjne.kościół katolicki w Czernięcinie został zamknięty.brak tu wielkich tradycji historycznych. W 1648 roku Czernięcin przeżył najazd Kozaków. W 1740 roku z inicjatywy ks. patronką parafii czernięcińskiej została św. W budynku szkoły obecnie znajduje się Izba Pamięci Szymona Szymonowicza. Andrzeja Fabiańskiego. który rwał do 1736 r. rozebranym przed II wojną światową." . W 1574 roku pojawili się we wsi kalwini . którzy znów zniszczyli kościół. ciekawe. Stefan Chamerski . W 1868 r. oraz na stronie internetowej: www.klasową szkołą powszechną z pięcioma nauczycielami. która mieściła się na plebanii."Czernięcin to jedna z większych wiosek gminy Turobin w województwie lubelskim. Należała do nich również szkoła jednoklasowa w Czernięcinie. (Joanna Pawlas. Antoniego Górskiego zbudowano trzecią z kolei świątynię przy której istniał szpital. bogatego folkloru. pośrednio Zjednoczonej Kancelarii Austriacko – Czeskiej w Wiedniu. Cyrkuł zamojski Powstał na mocy decyzji władz carskich w 1782 roku. czasem tajemnicze miejsca. Leży na granicy Roztocza i Wyżyny Lubelskiej. Nowy budynek mieścił 8 sal lekcyjnych. przeniesiona została do budynku gminnego. Bożena Romańska) Czerwienic Seweryn (1911 – 1948). ks. dostępna w bibliotece szkolnej. Wzdłuż wsi płynie rzeka Por. Jej kierownikiem został Józef Książek. Dopiero w 1595 roku. do pełnej obsady brakowało 3 nauczycieli. piękne krajobrazy. Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. Na czele urzędu cyrkularnego stał . Jednocześnie nauczyciele prowadzili komplety tajnego nauczania. stając się jednocześnie szkołą rządową.. "Czernięcin .roku została aresztowana jego córka Halina – członek Armii Krajowej. kasa cyrkułu zlokalizowana była w Żółkwi. w 1964 roku powstało Kółko Rolnicze. Bruch Kletensbaum i Chuna Kafenbaum – handlowali tytoniem i innymi drobiazgami. w Dachau. Zamościem. za użytkowanie ziemi płacili czynsz . z Kafenbaumów ocalała Nesia i jej mąż Szloma. grupa mężczyzn. według danych z roku 1877 administracyjnie przynależał do Guberni Lubelskiej. Trzy osoby we wsi (rok 1912) zajmowały się handlem: Maria Mazurek – prowadziła skład piwa sprzedając je beczkami. 1 stycznia 1973 roku połączono gromady Gorajec i Radecznica tworząc w ten sposób gminę Radecznica o 14 wsiach. Czarnocki Adam (Dołęga Chodakowski Dorian) (1784 – 1825). Malec Stnisław. W 1973 roku uruchomiono linię autobusową łączącą Czarnystok z Radecznicą. bądź tytułem pracy zarobkowej: na Zachód wyjechał Stanisław Furlepa do powiatu hrubieszowskiego – Bolesław Terejko. w okresie wykonywania zleconych zadań otrzymywali dietę tzw. Do powiatu chełmskiego . parafii katolickiej w Szczebrzeszynie – sprawy sądowe rozstrzygano w Sądzie Pokoju w Szczebrzeszynie (tutaj też funkcjonowała poczta obsługująca wioskę). Zaburze. w jej miejsce ustanowiono pięć gromad: Czarnystok. Koprowski Seweryn. Kozłowski (. pierwszy polski archeolog.052 mórg gruntu włościańskiego. podczas okupacji zaangażowany w działalność Ruchu Oporu. Czarnystok został częściowo wysiedlony w lipcu 1943 roku. Podczas pożaru wsi (lipiec 1944 roku) mieszkańcy ratowali się ucieczką do pobliskiego lasu. Dragoni nie odrabiali pańszczyzny. Po wyzwoleniu – daje się zauważyć niewielkie w skali wsi migracje – mieszkańcy Czarnegostoku wyjeżdżają bądź w celach matrymonialnych. W roku 1960 połączono Czarnystok z Gorajcem w jedną gromadę z siedzibą w Gorajcu. w roku 1880 domów było 75 – mieszkańców 635.. dwóch posłańców. Jan Smoter. Cyrkuł dzielił się na 15 dystryktów sądowych – praca każdego z nich kierował justycjariusz. etnograf. Dokonał wielu zapisów na rzecz kościołów i i klasztorów. Jan Ducher. W roku 1564 Czarnystok należał do braci Latyczyńskich – Jana i Mikołaja. spokrewniony z hetmanem Czarnieckim. w tym w Zamościu i Wojsławicach właścicielem których został w roku 1666 po ożenku z Katarzyną Hulewicz. W roku 1868 po ustanowieniu gminy państwowej Radecznica Czarnystok został do niej włączony. praktykant.. koronny. Koczot Stanisław. dzięki jego odkryciom w pocz. XIX wieku wyjaśniono sporną kwestię co do istnienia Czerwienia → Czerwień Czarnystok Wieś w powiecie zamojskim zlokalizowana na Roztoczu.miejscowość Chredków wyjechał Kazimierz Sidor. pełnili służbę przy kancelarii ordynackiej wykonując różne polecenia. Jan Makowski. W skaład gromady Czarnystok weszły wówczas trzy wsie – Czarnystok. Położył duże zasługi w odbudowie zamojskiej Starówki. Czajka Henryk (1926 – 2005). powiatu zamojskiego. 15 stycznia 1944 roku w Czarnymstoku zginął nauczyciel Piotr Bohun. w tej liczbie Michał Łyp. Lublinem. oprócz niego zatrudnionych było 2 – 3 komisarzy. więziony na Zamku w Lublinie. W roku 1906 wójtem gminy Radecznica został włościanin z Czarnegostoku – Kruszyński. gminy Radecznica. do Zgorzelca Tadeusz Wrona. Tutaj podobnie jak w innych wsiach ordynackich stacjonowali dragoni żołnierze pozostający do bezpośredniej dyspozycji ordynata i jego sukcesorów. W latach 1955 – 1975 mieszkańcy Czarnegostoku przy wydatnym poparciu rządowym zbudowali szosę łączącą wieś z Lipowcem.z ćwierci łana 75 złotych rocznie. dwaj kanceliści. Według spisu z roku 1827 we wsi znajdowało się 100 domostw zamieszkałych przez 662 osoby. zastrzelony został w obejściu gospodarza Antoniego Furlepy. 31 grudnia 1954 roku rozwiązano gminę Radecznicę. Czarniecki Stefan Stanisław Pisarz polny. Gorajec. "strawne". w ich użytkowaniu pozostawało 2. Trzęsiny i Wólka Czarnostocka. w roku 1603 część wsi odkupił od nich Jan Zamoyski i włączył do Ordynacji – odtąd Czarnystok położony był w obrębie klucza gorajeckiego dóbr ordynackich. Młodzi nie zorganizowani chłopcy próbowali walczyć z wkraczającymi do wioski Niemcami – dwóch zginęło: Jan Małysz i Leonard Furlepa .). Początkami sięga schyłku XVI wieku – pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1526. obydwie rodziny żydowskie wywieziono we wrześniu 1942 roku do Szczebrzeszyna. W początkach XVIII wieku dzierżawcami Czarnegostoku byli Młodeccy. sekretarz.starosta. W roku 1963 Czarnystok został zelektryzowany. Radecznica i Zakłodzie. Żłób Jan znalazła się w obozie przejściowym w Zwierzyńcu. ponadto wieś została włączona do obwodu lecznictwa otwartego z . na przełomie XVIII – XIX wieku cała wieś znajdowała się w posiadaniu Zamoyskich. w rezultacie uzyskano połączenie samochodowe z: Biłgorajem. Działalność oddziału została przerwana na czas okupacji. Inni czarnostoccy strażacy znani z ofiarnej pracy to: Józef Furlepa. który po ukończeniu Kolegium Serafickiego w Radecznicy i Wyższego Seminarium Duchownego został księdzem zakonnym o imieniu Anzelm w Zgromadzeniu Bernardynów.Zofię Zdunek ze Stańczyków i Magdalenę Bzdziuch ze Stępników. Malinowska z Wólki Czarnostockiej. Janina Wrona z Wólki Czarnostockiej. Michał Furlepa. Genowefa Smoter. *** Od 1896 roku funkcjonowała we wsi szkoła. były wojewoda zamojski – Stanisław Rapa. Paweł Krzak – malarz (zm. Leokadia Furlepa. Pierwszym nauczycielem był Zbyszkow z guberni orłowskiej. Józef Jaskóła. Jan Misiąg – nauczyciel miejscowej szkoły (zm. ks. ślubowania zakonne złożyła dnia 15 sierpnia 1987 roku we Włocławku. mieszkał we Lwowie i Samborze . gdzie do maja 1945 roku zatrudniony był jako robotnik rolny. Janina Łosiewicz z Wólki Czarnostockiej. z Wólki Czrnostockiej. (jego jednostka stacjonowała w Kowlu). W okresie międzywojennym gdy wzrosła liczba dzieci objętych powszechnym nauczaniem poza pomieszczeniami w szkole miejscowi gospodarze udostępniali swoje izby na zajęcia lekcyjne. Trzęsińską parafią na przestrzeni lat 1922 – 1995 zarządzało dziesięciu księży. Józef Perskiewicz – w 1943 roku wraz z mieszkańcami parafii (ludnością z Trzęsin. Na duchownego prymicjonowany został w 1933 roku. Bzdziuch. Pierwszym proboszczem został ks. Helena z Sobczaków Wronowa. jednego z pierwszych proboszczów parafii Trzęsiny zapewne potrzebna do obrządku paschalnego przy symbolicznym grobie Chrystusa. emerytowny major WP – Alfred Smoter. Smoter. Byli to: Kruszyński. po kampanii wrześniowej dostał się do niewoli niemieckiej.1983). która wzniesiono staraniem wójta gminy Radecznica na miejscu dawnego domu żydowskiego i kuźni – żydowską rodzinę usunięto z zajmowanej posesji.1983). Z chwilą powstania parafii założono cmentarz. Czarnostocki oddział straży pożarnej powstał w 1923 roku – naczelnikiem został podoficer WP Michał Bzdziuch. Józef Gładysz. Marcin Małysz. po wyzwoleniu komendantem został Jan Furlepa po nim opiekę nad strażakami przejął Feliks Smoter – funkcję te pełnił przez kilkanaście lat na ile pozwalało mu zdrowie i kondycja fizyczna – powołany w 1937 roku do wojska. w rok później . Janina Ryba.był proboszczem parafii Zawalów. Przez osiemdziesiąt lat działalności czarnostockiej straży pożarnej przewinęło się przez jej szeregi około 70% ogółu męskiej społeczności Czarnegostoku. Pięciórek. Natalia i Genowefa. Jan Byk. Aleksander Harkot – pełnił obowiązki przewodniczącego Rady Gminy Radecznica. Marcin Mrozek. Józefa Gładysza. która współpracowała z Rosjanami – to za jej sprawą dwaj gospodarze: Marcin Sitarz z Wólki Czarnostockiej i Andrzej Poznański z Gorajca zostali zesłani na Sybir. cmentarz zlokalizowany jest na obrzeżu lasu będącego częścią składową Puszczy Solskiej. Władysław Olech. ludowy poeta – Władysław Koczot. Janina Sobczak. Po nim pracowało trzech nauczycieli i jedna nauczycielka. siostry Krzysztoniówny – Janina. W roku 1916 na bazie tej szkoły zorganizowano szkołę ludową. do tej pory w obrządku cerkiewnym taka oprawa Świąt Wielkiej Nocy nie występowała. Leokadia Pacyk. W latach 1943 – 1946 pełnił funkcje kapelana w radecznickim kościele. 1992). Marianna Smoter. A. Helena Furlepa. swoją pracą w szeregach OSP dobrze przysłużyli się wsi. kanonik Julian Brzezicki jest jedenastym proboszczem na tej placówce. Leon Rapa. obecnie rezydujący od 1996 roku ks. Kazimierz Siemczyk. Czarnegostoku) trafił do .przychodnią zlokalizowana w Gorajcu. Józef Kruszyński. *** Poprzedniczką straży pożarnej w Czarnymstoku była "straż ogniowa" założona przez ks. Ostatnią nauczycielką w okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej była córka popa z Łaszczowa – Halina Łopatyńska. W pamięci mieszkańców Czarnegostoku szczególnie zapisali się: ksiądz Gąsiorowski – sprawował duszpasterską opiekę nad Związkiem Maryi Niepokalanej założonym przez parafianki – młode kobiety. Antoni Mazur. Jurek. za jego czasów założono przy szkole sad. stąd wyjechał do Dukli. Józef Małysz. Paulina Furlepa. Michał Małysz. Maria Mrozek – siostra w Zgromadzeniu Sióstr "Wspólnej Pracy" od Niepokalanej Maryi. pracą których kierowała Antonina Pięciórek – do Związku należały: Sitarz. Zmarł 28 grudnia 1947 roku w Łodzi. Gładysza. Jan Kijek. najstarsze nagrobki pochodzą z lat dwudziestych XX wieku – w 1925 roku pochowano: Janinę Jaskułę i Józefa Duchera. Prezesem Zarządu wybrano ks. *** Czarnystok należy do parafii Trzęsiny – erygowanie której miało miejsce w 1925 roku. Na trzęsińskim cmentarzu spoczywają także: Feliks Smoter – długoletni opiekun oddziału OSP (zm. powierzone mu obowiązki pełnił do roku 1930. Helena Furlepa. Stanisław Łosiewicz. Józef Grygiel. Wśród absolwentów szkoły podstawowej w Czarnymstoku znaleźli się ludzie tej miary co: bracia Ferdynand i Czesław Braszko (z zawodu lekarze). . 1922). Lipsko. wymienione zostało w "Powieści dobroczynnej". po ukończeniu . ks. znane były jako ośrodki o charakterze gospodarczym. W roku 1999 Jan Paweł II wyniósł na ołtarze ks. Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Pierwsze wzmianki o Czermnie pochodzą z 981 roku. Czerwień Gród obronny zlokalizowany nad Huczwą. Krzyżem Walecznych. 1909 w Zadnodze. Dniem "Czynu chłopskiego" ogłoszono 15 sierpnia 1937. Krzyżem Partyzanckim. D Dankiewiczówna (. Upadek Czerwienia nastąpił w wieku XIII. Zygmunt administrował trzęsińską parafią w okresie od 2 maja 1930 roku do 8 lutego 1932 roku – zginął 30 stycznia 1943 roku męczeńską śmiercią w Goleszynie. a także zaangażowała się w działalność Ludowego Związku Kobiet – w roku 1942 została przewodnicząca na powiat tomaszowski. ks. pozostałe: Guciów. 30% stanowiła młodzież wiejska. kiedy zniszczyli je Tatarzy rozbierając na rozkaz Batu – Chana wały obronne. VI. Radecznica). "Czyn chłopski" Określenie największej w dziejach Zamojszczyzny manifestacji antysanacyjnej. od 1949 Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. konstruktor ula. absolwentka Szkoły Rolniczej w Sitnie. tam Niemcy wrzucili zwłoki. V. Wacław Daruk. pow. na ten okres archeolodzy datują ślady osadnictwa. Zygmunta Pisarskiego. rozstrzelana przez Niemców we własnym obejściu gospodarczym za opóźnienie w dostawie kontyngentu. Od roku 1945 członek Polskiego Stronnictwa Ludowego. 1859 – 12. Andrzeja Kokowskiego kierownika Katedry Archeologii UMCS. Brała udział w bitwie pod Zaborecznem i Różą. od jego nazwy wzięło się określenie "Grody Czerwieńskie" dla zespołu grodów rozmieszczonych między górnym Wieprzem a Bugiem. Czyńka Onufry (23. pośród których Czerwień i Wołyń (Gródek Nadbużański) pełniły funkcję obronną. pełniła również funkcję radnej Powiatowej i Miejskiej Rady Narodowej w Tomaszowie Lubelskim. Od lat na terenie Czermna prowadzone są prace wykopaliskowe pod kierunkiem prof. gdzie opisano wyprawę Włodzimierza I na Lachów i zajęcie przez jego wojsko grodów: Przemyśl. autor podręcznika z zakresu pszczelarstwa. (Bogusław Garbacik) Czuwara z Lipików Paulina Urodzona 25. Czerwień i innych. Sąsiadka. w tym ok. w której uczestniczyło około 25. Czermno Miejscowość położona na północnym skraju powiatu tomaszowskiego.obozu przejściowego w Zwierzyńcu – gdzie służył duchową i fizyczną pomocą swoim współwyznawcom. W latach 1936 – 1939 pełniła funkcję sekretarza Zarządu Związku Młodzieży Wiejskiej RP (Rzeczpospolitej Polskiej). Jan Mazur – zarządzał parafią w latach 1953 – 1957. w przeszłości znana jako Czerwień ("Złoty Gród") i wchodziła w skład Grodów Czerwieńskich stanowiących system obronnych umocnień. Czerwieniec Agnieszka Mieszkanka Wielączy. Urodził się dnia 15 sierpnia 1928 roku we wsi Zadębce. grody zlokalizowane były na wschodnich ziemiach Polski rozciągały się od Horodła po Przemyśl. W czasie okupacji wstąpiła w szeregi BCh. Pochowany jest na cmentarzu w Hrubieszowie. Szubartowski. Szczebrzeszyn.XII. 01. nestor pszczelarstwa w regionie hrubieszowskim. w latach dwudziestych ubiegłego wieku skierowana została do pracy w czteroklasowej szkole powszechnej w Podborczu (gm. Za swoją postawę podczas okupacji i walkę z wrogiem odznaczona mi. Pomieszczenia lekcyjne mieściły się w domu Franciszka Krzaka.. w powiecie hrubieszowskim. Tomaszów Lubelski. ks. Daruk Wacław. 000 robotników folwarcznych i chłopów. Gród Czerwień (obecnie wieś Czermno k. Tyszowiec → Czermno) funkcje obronne pełnił na przełomie X. Rodzinie nie pozwolono dokonać pochówku – wyznaczeni sąsiedzi wykopali dół obok stodoły.) Nauczycielka pochodząca z Galicji. in. gdzie została ciężko ranna. w której pracował do przejścia na emeryturę w 1996 roku. dzierżawcy chmielnickiego. Lipsko. co zaowocowało napisaniem (uznanej dziś za czołową w jego twórczości) powieści poetyckiej Tehe. Wincentemu Dawidowi nie obce były zmagania ludności polskiej mieszkającej w rejonie Kaukazu o przetrwanie i zachowanie własnej tożsamości. "Dekady czytelnicze" Spotkania organizowane w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku na terenie województwa zamojskiego we wszystkich gminach. Podczas pobytu na zsyłce Dawid obserwował życie miejscowej ludności. początkujących nauczycieli i w ogóle dla osób kierujących pierwsza nauką dzieci (Lublin 1868). w tym utrzymanie jedynego polskiego kościoła w tych okolicach . Szkoły szczebrzeskiej po roku 1830. sam redagował Wędrowca. Jego nazwisko figuruje w "Katalogach i spisach duchowieństwa diecezji chełmskiej i lubelskiej z 1858 roku". gdzie przebywał do roku 1853. których miłość zagrożona została splotem wielu. Krótka gramatyka polska dla dzieci polskich (Warszawa 1864). Płocku. czyli sposób ułatwiający naukę języków obcych. 18 . dekanat szczebrzeski należało 95 wsi tworzących 14 parafii. W roku 1772 w obrębie dekanatu znajdowało się 26 cerkwi parafialnych. W roku 1965 został rektorem kościoła Świętego Ducha w Kraśniku. t. Kosobudy. tudzież spamiętywanie imion własnych i cyfr w jeografii. auł to osada górali kaukaskich. starościną kamieniecką na zakup zboża w należących do niej dobrach. (Warszawa 1854). Wydawał także znakomite i bardzo poczytne w ówczesnej Polsce prace z zakresu pedagogiki: Krótka gramatyka polska (Warszawa – Lublin 1882). Największe uznanie jako pedagogowi przyniosła mu praca Nowa mnemonika. (Warszawa 1860).urodził się 1816 roku w Szczebrzeszynie – tutaj uczęszczał do szkoły średniej – wspomnienia Wincentego Dawida z lat szkolnych opublikowane zostały na łamach Kalendarza Lubelskiego (Notatki z życia. w roku 1816. Zaangażowany w działalność Stowarzyszenia Ludu Polskiego został aresztowany w 1844 roku jako "podejrzanego politycznie wcielono go do armii rosyjskiej i wysłano na Kaukaz". . Szewnia). współpracował z Redakcjami kilku czasopism. statystyce i.przejęty ich losem wydał po powrocie do kraju Wiadomości o kościółku katolickim w Diszlagarze na Kaukazie (Warszawa 1857) .25). Ruskie Piaski.całkowity dochód ze sprzedaży opracowania przeznaczony został na potrzeby kościoła. Po powrocie do kraju podjął prace w szkolnictwie – pracował w Lublinie. Wincenty Dawid zmarł 15 marca 1897 roku w Warszawie. Ksiądz Wacław Daruk zmarł 12 kwietnia 2005 roku w szpitalu w Szczebrzeszynie po długiej i ciężkiej chorobie. W 1840 roku do diecezji chełmskiej ukraińskiej. Tygodnik poświęcony podróżom i krajoznawstwu. pogrzebowej przewodniczył zamojski biskup pomocniczy Mariusz Leszczyński. tradycje kulturalne regionu dekanat szczebrzeski diecezji unickiej chełmskiej Informacje odnośnie jego istnienia pochodzą z lat 1772 – 1914. s. technika. Powieść kaukazka. Czarnystok. p. Mszy św. stanowił wówczas jeden z 22 dekanatów tej diecezji. Dawidowski zmarł około 1865 roku. Tematami spotkań były: problematyka wychowania. Kolejną pracą z czasów służby wojskowej są Wspomnienia z podróży i wycieczek po Kaukazie (wydane w latach 1854 – 1855).Gimnazjum i Liceum Biskupiego w Lublinie w 1949 roku rozpoczął studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie. Dawid Wincenty Syn Pawła i Anny ze Skubińskich Dawidów . Warszawie. słuchał ich legend. Metoda początkowego nauczania czyli przewodnik dla rodziców. Pracował jako wikariusz w parafiach Łabunie i Milejów. rolnictwo. podań. W latach 1837 – 1841 Wincenty Dawid studiował na wydziale filologicznym Uniwersytetu Petersburskiego. 15 kwietnia w parafii Trzęsiny. 16 cerkwi parafialnych i 7 filialnych (Bortatycze. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Trzęsinach. W roku 1643 sam Boruch był dzierżawcą tarnogrodzkim. często o podłożu polityczno – plemiennym (rodowym) wydarzeń. Kalendarz Lubelski 1879. żył na przełomie XVIII i XIX wieku. które cytuje w pracy "Dzieje kapituły zamojskiej" Franciszek Stopniak (Lublin 1962). Po zakończeniu nauki pracował kolejno w Suwałkach i Lublinie. Ks. Dawidowski Tomasz Proboszcz szczebrzeszyński. Święcenia kapłańskie otrzymał dnia 20 lutego 1955 roku z rak biskupa lubelskiego Piotra Kałwy. Rozłopy. z tego okresu znana jest treść kontraktu jaki zawarł z Elżbietą Kalinowską. czyli zburzenie aułu Dubby. pogrzeb odbył się w piątek. W roku 1970 został mianowany proboszczem parafii Trzęsiny. Rzecz yczy dwojga młodych ludzi. Dawidkowicz Boruch Faktor Żyda Dawida. 1905 Krasnystaw – 30.8 wsi. Ks. Czech i Węgier zostali zatrzymani w getcie na Nowym Mieście. deportacja ludności Zamojszczyzny Rozpoczęła się zimą 1942 roku. jako "fortecy murowanej w miejscu niezwykle dogodnym przeciwko najazdom Scytów. W roku 1923 ponownie powrócił do Polski. skąd deportowano ich do obozu zagłady w Bełżcu. 1979 Lublin). Potoczek (filia w Szewni). w roku 1929 Seminarium Duchowne w Lublinie. Pracował ponadto w handlu (Mińsk. Od 6 listopada 1951roku – 10 lipca 1977 roku pełnił obowiązki dziekana i proboszcza parafii Tarnogród. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tarnogrodzie).000 w Oświęcimiu. Lipsko. Aleksander Górski). w roku 1948 wstąpił do PZPR. podczas okupacji niemieckiej więziony w obozach w Oświęcimiu i Mathausen. a następnie jako współwłaściciel sklepu. dzieci. W roku 1950 uzyskał doktorat z prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Władysława Jagiełły w Krasnymstawie. co stanowiło dla nich dodatkowy. Historię osady Krzeszów nad Sanem. 000 Majdanku. Depczyński Wincenty. Suchowola (filia w Krasnobrodzie). wrześniu i październiku tegoż roku. proboszcz z Topólczy /k Szczebrzeszyna. 03. Monografia historyczno – gospodarcza stanowiąca cenny przyczynek do poznania dziejów Tarnogrodu (egzemplarz dostępny jest m. Kolejne transporty miały miejsce w maju. wcielony do armii carskiej odsłużył w jej szeregach cztery lata (1914 – 1918. "De obitu magnii Zamosci. kilka tysięcy osób. lata 1922 – 1923). Opracował ponadto: Historię parafii Krzeszów. bolesny cios. badań przeprowadzonych przez Witolda Kołbuka średnia liczba miejscowości składających się na jedną parafię wynosiła 6. niektóre z nich. Ukończył dwie klasy progimnazjum oraz kursy rzemieślnicze. Katalog kapłanów diecezjalnych i niediecezjalnych zmarłych w latach 1918 – 1978. "Descriptio veteris et novae Poloniae" Dzieło Stanisława Sarnickiego wydane w 1585 roku w Krakowie.wg. bowiem Pesach to święto wolności upamiętniające wyjście Żydów z niewoli egipskiej. Współpracował z KPP. Pierwszy transport miał miejsce 11 kwietnia 1942 roku w przeddzień święta Pesach. Denkiewicz Michał Urodzony we wrześniu 1893 roku w Wierzbie k. literata z Rygi w Brunszwiku. był Skierbieszów. którzy pracowali w diecezji lubelskiej oraz Martyrologium duchownych diecezji lubelskiej. Uczestnik powstania zamojskiego 1918 roku – poszukiwany przez policję ratował się ucieczką na teren Rosji. znajduje się w nim opis Kryłowa. Brał udział w rewolucji 1917 roku. Sól. Jedną z pierwszych wysiedlonych miejscowości z Zamojszczyzny deportowano kilkadziesiąt tysięcy osób. Kosobudy. in. w lutym 1918 roku powrócił do kraju. Zamościa. w roku 1963 otrzymał godność szambelana papieskiego.5 tys. Szczebrzeszyn (w roku 1842 proboszczem parafii był ks. wywieziono wówczas ok. Siedliska (filia w Bortatyczach). 2. 01. Deportacja nie ominęła najmłodszych mieszkańców germanizacji wywieziono do Niemiec 4. W okresie od stycznia do kwietnia 1918 roku pełnił obowiązki intendenta w mińskim szpitalu wojskowym. W latach 1912 – 1914 pracował jako stolarz i robotnik na kolei w Smoleńsku. od kwietnia 1917 roku uczestniczył wraz z 17 Dywizją Strzelców w walkach na froncie zachodnim). Ad eius filium Thomam pro consolatione epistola i Honori herois Zamoscii" Tytuł pośmiertnych wspomnień o Janie Zamoyskich . obowiązki dziekana pełnił ks. Niemiec. ks. Wincenty Depczyński jest ponadto autorem kilku prac. jak: Historia parafii Tarnogród ukazały się drukiem. Obrocz (filia parafii w Tarnowie). jak najlepiej uzbrojone na . wydanych w 1605 roku przez Dawida Hilchena. sierpniu. Józef Lisowski. Ogółem znalazło się w obozie na zostało wywiezionych na Zamojszczyzny – celem deportacje Żydów zamojskich Żydzi z Zamościa a także przywiezieni tutaj z okolicznych miejscowości. głównie ludności wiejskiej roboty do III Rzeszy. Ukończył Gimnazjum im. w latach 1942 – 1945 członek PPS. (20. zakonników oraz duchownych poza diecezjalnych nękanych w miejscach kaźni na terenie Lubelszczyzny w latach 1939 – 1945. Depczyńskiego Tarnogród 1567 – 1967. W połowie XIX wieku (1863 rok) w obrębie dekanatu znajdowały się parafie: Biłgoraj. w tej liczbie 16. Branew. W roku 1970 nakładem Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Tarnogrodzie ukazał się praca ks. z centralnej Polski. zatrudniając się jako robotnik sezonowy i stolarz w Chełmie. 2500 osób. mówiły o nim. dzierżawa których przynosiła rocznego dochodu 137 rubli. jako o regionaliście i twórcy tego muzeum. a tym samym rodzina uniknęła represji. społecznika i regionalisty w jednej osobie – dr Janusza Petera z Tomaszowa Lubelskiego – autor pracy / biografii o swoim bohaterze wypowiada się tak: " w domu rodzinnym często słyszałem wymieniane przez rodziców nazwisko doktora Janusza Petera . Brody Małe.. polegała na lokalizacji osiedlonych na Zamojszczyźnie na mocy dekretu cesarza Józefa II z 14 marca 1784 roku potomków byłych kolonistów niemieckich z: Palatynatu. dawne locum Zarządu. Z okresu powstańczego pochodzą 22 piosenki Franciszka Kowalskiego.lekarza. byłej siedzibie Towarzystwa.funkcjonował dzięki zabezpieczeniom na 38 morgach 76 prętach ziemi ornej i łąkowej. śpiewaną do dziś jest zaczynająca się od słów: "tam na błoniu błyszczy kwiecie. Huszczkę. Pracownicy szpitala wspominali go jako budowniczego nowego szpitala tomaszowskiego. będąc na wycieczkach w Muzeum Regionalnym słuchałem opowieści o Januszu Peterze. przy ogniskach.zgodnie z treścią Dokumentu. "Doktor Janusz Peter. "Do moich towarzyszy oblężenia" (przy szklance) Utwór Franciszka Kowalskiego. W wyniku przeprowadzonego rozeznania przez policje SS dystryktu Lublin akcją zdecydowano się objąć wsie: Antoniówka. Mówiono o nim. dobromierzyckie żetony Służyły jako lokalny środek płatniczy podczas zakupu towarów produkowanych w folwarku Dobromierzyce gdy zarządzał nim Stanisław Gąsiorowski (żył w latach 1838 – 1886). gdzie w stopniu podporucznika dowodził plutonem w szwadronie kpt. Andrzeja Zamoyskiego w Szczebrzeszynie . kilka żetonów znaleziono w obrębie wsi. Białobrzegi. "Dolina" Zginął w wieku 21 lat 4 lipca 1941 roku podczas akcji na kasę gminną w Sułowie." Praca została wydana w roku 1997 nakładem Tomaszowskiego Towarzystwa Regionalnego. Główne obchody uroczystości mają zawsze miejsce w Dziekanowie. Alzacji i Lotaryngii. Dom schronienia dla ubogich starców i kalek Utworzony został w 1845 roku staraniem hr. Wycofująca się grupa szturmowców dowodzona przez "Narbuta" wrzuciła do pomieszczenia w którym leżał zabity "Dolina" wiązkę granatów by Niemcy nie rozpoznali zwłok. nauczyciela literatury polskiej w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. Wspomnienia byłych żołnierzy AK i BCh snute na zbiórkach harcerskich. Społecznik i regionalista" Praca autorstwa Janusza Brodowskiego.. Rogoźno. Dokument regulujący sprawy pomiędzy Żydami a chrześcijanami rozsądzane przez sąd jarmarczny w Zamościu Wydany został w 1604 roku przez ordynata Jana Zamoyskiego . utwór ten napisał podczas pobytu w twierdzy zamojskiej. Tego dnia w kościołach parafialnych na terenie gminy Hrubieszów odbywają się msze w jego intencji. a nie jak dotdotychczas po łacinie. Dni Staszicowskie Obchodzone są w dniu imienin (8 maja) założyciela Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego Stanisława Staszica. Gdy wybuchło powstanie listopadowe F. gdzie do dziś istnieje okazały dworek. najbardziej popularną.wzór miast niemieckich".".. jako o lekarzu . Horyszów. Doleżal Kazimierz ps.partyzancie. który żył i pracował w Tomaszowie Lubelskim. W przytułku znajdowało schronienie sześć osób. którego to języka Żydzi nie znali. Kowalski wstąpił do powstańczego wojska. Nazwisko doktora Janusza Petera na stałe związało się z Tomaszowem Lubelskim. Płoskie. Michała Golejowskiego. W szkole podstawowej. orzeczenia wydawane przez sąd jarmarczny dla Żydów winny być wpisywane do akt po polsku. Deutschstämmige Akcja wyszukiwania spolonizowanych wsi niemieckich. Sitaniec. Dom Starców i Kalek . Brody Duże. pracy i pasjom znanego lekarza.. który w czasie okupacji uratował życie wielu partyzantom polskim i radzieckim. członka Tomaszowskiego Towarzystwa Regionalnego poświęcona życiu. Kraśnik. "państwo łabuńskie" odziedziczyły siostry po Braciach Bonifratrach – wówczas sprowadzone je z Zamościa do Szczebrzeszyna. które składały się z rajtarii. W roku 1795 zamieszkał w Tyszowcach. biłgorajski) "dominium scebresinum" Posiadłość Dymitra z Goraja nadanie której potwierdził przywilejem z 1388 roku Władysław Jagiełło. ich posiadłości i powinności ("osiadłość wsi Żurawnica"). spotykamy listę nazwisk mieszkańców wsi Żurawnica. piechoty oraz dragonii. 26 maja 1791 roku uzyskał dyplom lekarski. co wynika z list poboru. Jacko Jurkowic. Byli więc zwolnieni z czynszów. arkebuzerii. a więc. prowadził szczebrzeszyńską i okoliczną szlachtę pod własną chorągwią na wojnę. Trzech z nich jest "na posłudze". dragoni Formacja wojskowa. przemieszczająca się konno i prowadząca walkę pieszo. Michał Wróbel. Wieprzowe Jezioro "z wsiami i dobrami przynależnymi". ponadto Siostry posiadały zabezpieczenie na "państwie łabuńskim". siedzieli więc na półłankach. której sens już wyjaśniano. Dostal Franciszek Lekarz medycyny. oficer Batalionu Korpusu Pogranicza "Ostróg". W późniejszych latach w rejestrach poborowych spotykamy ponadto zapis: "z osobna półłanków 4 kniaziowych. Zostały wszystkie wyliczone dyplomem cesarza Józefa II z 1786 roku zatwierdzającym Ordynacje Zamoyską. pierwotnie piechota.Funkcjonował w Zamościu w okresie międzywojennym – o jego nie najlepszej kondycji finansowej świadczy fakt dokonywania darowizny przez obywateli Zamościa – dr Dulewskiego i Tobiasza Fuksa. a ponadto "służyli". służy". Machnio Hlipczyk (później Lipczyk). "Dominium Tomasovience" Dobra wchodzące w skład klucza tomaszowskiego Ordynacji Zamoyskiej . Dorfgemeinde Szczebrzeszyn Kreis Zamosc Gmina niemiecka utworzona 31 sierpnia 1943 roku po uprzednim wysiedleniu ze Szczebrzeszyna około 1000 osób. Turobin. Byli to: Piotr Padrzyk. dominium Sióstr Miłosierdzia Do roku 1864 stanowiły miejscowości: Wólka Panieńska i Kalinowice. zanotujmy nazwiska tych dragonów. Dymitr jako dziedzic Szczebrzeszyna posiadał władzę sądowniczą. Zawadki.000 złotych wypłacało Siostrom 800 złotych rocznego procentu. uzbrojone w krócice i szable. Wojska zorganizowane były w regimenty lub szwadrony składające się z kompanii. Maziły i inne miejscowości. które z lokowanych na nim 31. Składały się nań: Szczebrzeszyn. Ich zaletą byłą wielka mobilność. W XVIII w. Wólka Łosiniecka. Domański Eugeniusz (1913 – kwiecień /maj 1940). być może zainteresowanych. lub "Stedgemeinde Szczebrzeszyn". Wszyscy oni posiadali gospodarstwa półłanowe. Dla pamięci potomnych. Z czasem dragonia została przekształcona w jazdę. wyszkoloną również do walki w szyku pieszym. Eugeniusz Domański pochodził z Korytkowa Dużego (pow. Oprócz tej nazwy na określenie Szczebrzeszyna używano zwrotów "Hauptordf Szczebrzeszyn". Pierwsze oddziały dragońskie pojawiły się we Francji w połowie XVI w. obydwaj wpłacili pewne kwoty pieniężne. w miejsce których sprowadzono kolonistów niemieckich. zginął w Katyniu. Hwiedko Tarabara. W skład gminy oprócz miasta Szczebrzeszyn weszło 31 wsi. Goraj i okoliczne wsie. Dragonów było zatem więcej o . Świetnie walczyli w zwarciu.Waśko Sierko. W inwentarzu włości szczebrzeskiej z 1653 r. Jeniec Kozielska.. jak na warunki Żurawnicy pełnowymiarowe. zatwierdzał powagą swego imienia ("swoją zwierzchnością") układy majątkowe szlachty. w Polsce w pierwszej połowie XVII w. w tym 13 polskich i 18 niemieckich – w tych mieli zamieszkać wyłącznie niemieccy koloniści. Dragonia należała do wojsk autoramentu cudzoziemskiego. Pasieki. skąd przyjeżdżał do Tomaszowa celem świadczenia usług medycznych. dragoni stali się jednym z najliczniejszych rodzajów jazdy w armiach europejskich. Jednak nazwiska aż sześciu osiadłych gospodarzy opatrzono klauzulą "dragon. Szara Wola. którzy dragonami służą i wolni od czynszu". absolwent Akademii Wiedeńskiej. dyplom publikowany był w "Statutach Ordynacji Zamoyskiej". Łosiniec.Rogoźno. Stanowiły ją lekkie oddziały kawalerii. założycieli wsi. Gorajec a także sama Żurawnica. Uchanki. 1658. Warto zauważyć. in. Czarnystok. artylerii litewskiej 1770 – Adam Chołoniewski. nie wszystkie przywileje udało się zachować.: Kosobudy. urzędnik ordynacki. 1667. W Żurawnicy gospodarstwa były półłanowe. 1665. pozostało bez źródeł utrzymania. 25 rodzin. wiedzy i kultury. Jóźwiakowskiego Skauting i harcerstwo w Szczebrzeszynie 1915 – 1939 (Szczebrzeszyn 1994. Zginął w czerwcu 1941 roku . uczestniczyć w ćwiczeniach. Szacuje się w literaturze. Skład osobowy Drużyny. Nie można więc ocenić ich zasług bojowych. Kwoty żołdu w wojsku ordynackim są także różnie określane. Przynosili później te wartości do rodzinnej wsi. Wg. nabywać doświadczenia. egzemplarz dostępny w zbiorach Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie). Musiało to być poważne zasilenie gospodarstwa. konwojach itp. dubienieccy starostowie Starostwo dubienieckie niegrodowe (nazwane od miasta Dubienki) powstało przez wydzielenie niektórych dóbr z dawniejszego starostwa horodelskiego. córka Leopolda. Chodziło jednak najprawdopodobniej o potomków Tarabarów. Lustracji z 1765 roku składało się z: Dubienki. Strzelce. Berezowiec. Oczywiste jest też.. Ordynat postanowił ulokować ich w 22 wsiach swoich dóbr przyznając im nadziały gruntów. Ziemię tę otrzymywali na własność. Drużyna zakończyła działalność w listopadzie 1939 roku. że służyli. 8 gr) oraz hiberny (podatek z dóbr królewskich na utrzymanie wojska) – . Nie ma bowiem dzienników służby. Wskutek tego posunięcia 200 dotdotychczasowych stałych dragonów. folwarku Janów – Ostrów. Nawet dzisiaj wieś taka zyskałaby miano wojskowej. Byli także w korzystniejszej niż inni sytuacji materialnej. Musieli więc bywać w świecie. eskortach. także śpiewakiem. Drużyna Pogotowia Powołana została we wrześniu 1939 roku w obrębie Placówki Pogotowia Społecznego w Szczebrzeszynie. w tym zastrzelona wraz z matką w sierpniu 1944 roku Maria Rytko. Weźmy jednak najmniejszą kwotę – 144 zł rocznie. komendant zwierzynieckiej szturmówki. podkomorzy łucki Starostowie z tytułu sprawowanych urzędów opłacali podatek od zarządzanych przez siebie dóbr: kwarty – ¼ dochodów w skali roku (5802 zł. tym bardziej zapisów o ich udziale w walkach. Po pierwszym rozbiorze duża część Ordynacji znalazła się pod zaborem austriackim. Nie wiemy przede w wszystkim jak ścisłe były związki żurawnickich dragonów ze służbą. gen. że roczny dochód netto kmiecia z gospodarstwa jedno łanowego w latach 1560-1570 wynosił 30-35 zł. (Leszek Balicki) Drozd Lucjan Członek zwierzynieckiego Koła Śpiewaczego zginął w 1941 roku wraz z Franciszkiem Sierpińskim. zaangażowany w działalność konspiracyjną. po zakończeniu wojny w Ośrodku Zdrowia we Frampolu. Wprawdzie po usilnych staraniach ordynata cesarz Józef II w 1786 roku zatwierdził istnienie ordynacji i część jej praw. którą już wcześniej prezentowano. Ten zapis powtarza się w latach 1656. Starostami byli kolejno: w roku 1765 – Eustachy Potocki. Nie jest to jednak koniec dragońskiej historii Żurawnicy. że rzeczywisty czas służby wynosił tylko ¼ nominalnego – dawał on 36 zł. już w 1773 r. a więc równowartość dochodu z jedno łanowego gospodarstwa. Pewne jest jednak. członkini Armii Krajowej – w okresie okupacji pracowała jako sanitariuszka. Kładniow. Dubicki Stanisław Mieszkaniec Zwierzyńca. stanowiło 38 harcerek (imienny wykaz znajduje się w pracy S. że w połowie XVII wieku w Żurawnicy mieszkało ok. choć pewnie żołnierzy i innych formacji. Dubiel Marianna Rodem z Frampola. Zlikwidowano przede wszystkim wojsko ordynacji. obowiązkach. Nie mamy bliższych wiadomości o przebiegu tej służby. którzy nie zostali nie wymienieni z nazwiska.następców zasadźcy Żurawnicy. kasztelan buski 1771 – Celestyn Czaplic . Lipowiec. Co druga rodzina miała zatem swego przedstawiciela w wojskach ordynackich. Z leżących bliżej Żurawnicy wsi były to m.. członek Zarządu Gminnego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Musieli więc oddawać się tej służbie. wartach. miejscowości Starosiele. że żołd pobierano za czas rzeczywistej służby. Jeśli przyjąć. Łączna liczba dragonów w służbie ordynackiej wynosiła 12 lub 13. które uratował ze stadniny hr. kapitan rezerwy Wojska Polskiego. Płoskiem II. Janowi Zamoyskiemu 80 sztuk koni. Karol Dębiński – kanonik katedralny lubelski. Dubienka Początkowo miejscowość funkcjonowała pod nazwa "Dębno" lub z jęz. Tekst drukowany był na łamach "Chirurgii Narządów Ruchu".był również w Szczebrzeszynie. Dziekanów Wieś zlokalizowana we wschodniej części gminy Hrubieszów. III.przez długi czas fundację przypisywano rodzinie Machałków. W czasie okupacji administrator folwarków Ordynacji Zamoyskiej w Zawadzie. bo i oni w biskupie katolickim widzą posłańca Bożego. W tych latach. Franciszek Jaczewski odwiedził Zamojszczyznę . światła i cienie przyrządów rozciąganych" Praca dr Janusza Petera. niosącego pokój i miłość wszystkim bez różnicy . Dziekanów był jedną z gmin Towarzystwa. które w roku 1557 szczebrzeszyńscy Żydzi zadeklarowali się płacić panu miasta – Andrzejowi Górce tytułem wdzięczności za "uchylenie zakazu zajmowania się handlem". zamieszkiwał tutaj również Stanisław Staszic podczas pobytu w dobrach hrubieszowskich. "Dzieje. Nazwę "Dębno". "Dubno" przemianowano na "Dubienkę" na mocy przywileju Zygmunta II wydanego w początkach XVIII wieku. że wszyscy synowie Izraela podzielają radość katolików. jako taka przynależała administracyjnie do starostwa horodelskiego.. proboszcz włostowicki i dziekan nowo. IV 1935 r. technikach medycznych stosowanych podczas leczenia złamań kości. dyrektora szpitala w Tomaszowie Lubelskim traktująca o sposobach. ponadto Andrzej Górka poddał Żydów sądownictwu miejskiemu. 3 gr rocznie. oraz kaplica Grotthausów. duszpasterska wizyta Miała miejsce w czerwcu 1905 roku.472 zł. w roku 1815 dworek został spalony przez Moskali. Wdzięczny za ten nieoczekiwany dar Jan Zamoyski zatrzymał Dyakowskiego zatrudniając go jako administratora folwarków. Kuźnia z 1810 roku.. z. gdzie bardzo serdecznie podejmowali go zarówno katolicy. aż w końcu sprawa została wyjaśniona . Z tamtego okresu zachowały się we wsi: zarządzówka Staszicowska . pole po drugiej stronie szosy (po stronie Niedzielisk) należało do Dygasów.. Na przełomie 1941/1942 roku.starzec mieszczanin wyrażając radość miasta i parafii całej podał chleb i sól. do roku 1939 pracował w (nazwa nieznana) majątku na Wołyniu. Obiekt zbudowany został w roku 1911 . dziedzicznych prezesów Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego. metodach. rosyjskiego "Dubno". t. jak wspominał pracujący tutaj Aleksander Garbacik "był punktem zbornym żołnierzy Armii Krajowej. I.z chwilą utworzenia Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego → Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie..dworek przez wiele lat funkcjonował jako rezydencja i kancelaria kolejnych prezesów Towarzystwa. aż do pożaru prawdopodobnie w latach 30 . VIII. Aleksandra Ledóchowskiego w Smrodanie." figura postawiona rzekomo przez Machałków jest figurą postawioną przez Dygasa Andrzeja w 1911 roku. Płoskiem I. ówczesny biskup lubelski – ks. jak i miejscowa ludność żydowska . w roku 1800 odkupił ja Stanisław Staszic . Upadek Dubienki jako miasta nastąpił po pierwszej wojnie szwedzkiej (1563 – 1570).aleksandryjski. W wieku Dubienka XIX stanowiła jeden z głównych punktów składowych dla zboża spławianego po Bugu. a sam folwark. kahał przez usta swego rabina zaznaczył. od roku 1799 stanowiła własność Ignacego Cetnera.. Dyakowski Kazimierz Były członek Polskiej Organizacji Wojskowej. "dwoista danina dawna" Zobowiązanie pieniężne. Po pożarze i po komasacji nastąpiła zmiana miejsca pola na Wielączę nr 102 wraz z przyległymi gruntami i od tej pory . odbitka tego unikalnego dziś opracowania w ilości 39 stron znajduje się w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tomaszowie.tych. kiedy na Zamojszczyźnie Niemcy wysiedlali poszczególne wsi Kazimierz Dyakowski zatrudniał w administrowanym przez siebie folwarku wielu ludzi z AK.zanotował relacjonujący na łamach "Kroniki Rodzinnej" przebieg podróży ks. Do folwarku w Zawadzie doprowadził i przekazał hr. istota." (Bogusław Garbacik) Dygas Andrzej Fundator przydrożnej figury zlokalizowanej około 500 m od skrzyżowania szosy szczebrzeskiej z Wielączą Komasacją. przywileje. Czernięcin.W. Spaliły się również prawa.relacja Mariusza Dygasa – potomka wieląckich Dygasów. które z nich korzystały podczas sprawowania liturgii.chociaż nie bezpośrednio. oraz zestawienie sum i czynszów kapitulnych. tekst których dostępny jest w Bibliotece Publicznej Gminy Radecznica w Radecznicy. . ze stołą i manipularzem od JW. który strawił część kościoła. Materiały źródłowe dotyczące kapituły i kolegiaty zamojskiej zachowały się w Zespole [Akt] Kapituły i Kolegiaty przechowywanym w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie – zebrał je i opublikował ks. Tarnawa. Biskupie. IV. pierwszy właściciel Szczebrzeszyna. Mazurka "Przemysława". Dokument ten ma niezwykłą wartość historyczną – stanowi szczegółowy wykaz pozostających na uposażeniu zamojskiej świątyni przedmiotów i szat liturgicznych z uwzględnieniem ich walorów artystycznych. którego jest łokci trzy i podany ad usum infułatom zamojskim tylko w ten czas. W dniach 5 – 14 maja 1671 roku biskup Krzysztof Żegocki dokonał wizytacji kolegiaty zamojskiej. fundatorów. Bolesław Kumor. Wola Czernięcińska. Wszystko to zostało zabrane i na pewno zniszczone przez Michała Dyma byłego pracownika Urzędu Bezpieczeństwa w Zamościu. przy którym osadził Franciszkanów. Podczas swojej bytności w Szczebrzeszynie Dymitr fundował w 1394 roku kościół drewniany. x. wówczas cały powiat wraz miastem włączony został do metropolii halickiej . pieczętował się herbem "Korczak". Lektura protokołu z przeprowadzonej wizytacji w kolegiacie zamojskiej (24 kwietnia 1765 roku) dostarcza także kilku innych ważnych informacji biblioteka kapitulna[znajdowała się] w szafie za . nadanie to potwierdził w 1388 roku Władysław Jagiełło dodając mu klucz turobiński. który (oprócz meldunków kierowanych do niego podczas okupacji przez Wyłupka "Wartę". w roku 1398 dla nowo powstałej parafii wyznaczył uposażenie potwierdzone przez Jakuba Strepę. Dymitr z Goraja Z pochodzenia Rusin. Dzieje kapituły i kolegiaty zamojskiej w świetle zachowanych materiałów źródłowych. Fołtynowiczu 4. róznego koloru wyszywane jedwabiem. Cichońskiego "Lisa". ornat na dnie białem w kwiaty. Krukowski w swoich wspomnieniach. Tomasza i Teresy ordynatów Zamoyskich fundatorów anno 1746. fundacje. a córka Walentego i Anny Dygas". łańcuch złoty w pancerz robiony.imc. Żabno. Grabowskiego "Tośka" – oficer szkoleniowy komendy okręgu IV BCh. który otrzymał wraz z powiatem szczebrzeskim w 1379 roku od Ludwika Węgierskiego. na który składały się Turobin. oraz część domów kapitulnych przy nim.intendenta szczebrzeszyńskiego szpitala. który dokonał rewizji na skutek jakiegoś donosu na mnie. protokół sporządził Feliks Szaniawski. kiedy pontificaliter celebrują od J.zapisał J. jego opiekunem został nieznany z nazwiska rektor Jan. Prze wiele lat Dymitr z Goraja pełnił obowiązki podskarbiego koronnego – w roku 1398 jego staraniem parafia szczebrzeszyńska została podporządkowana w obrębie administracji kościelnej arcybiskupowi halickiemu – Jakubowi Strepie. Godzisza "Kraśnika" i innych) przechowywał egzemplarze konspiracyjnego pisma "Z Ziemi wysiedlonych" oraz "pisma różnych wydawnictw i organizacji o różnych odcieniach politycznych. rozporządzenia i zapisy kolegiaty przechowywane w archiwum kapitulnym – zeznania w tej sprawie składał 18 maja 1658 roku przed Trybunałem Lubelskim ówczesny kanonik i prokurator (pełnomocnik w sprawach kontaktów z instytucjami rządowymi) kapituły zamojskiej – Jan Unikowski. Grygla "Orła". czy posług kapłańskich – małych kobierców po nieboszczyku x. Malinowskiego "Kosa". o wadze od 40 do 50 kilogramów. Jako pracownik zamojskiego UB dokonał również rewizji w domu Jana Krukowskiego w Zaburzu. Dymitrowi przysługiwało prawo sądzenia osiadłej w nim szlachty. w roku 1398 wzniósł drugi kościół pod wezwaniem św. były sołtys wsi Podborcze (jego wspomnienia zatytułowane "Mój pamiętnik" opublikowane zostały w: "Pamiętnikach Nowego Pokolenia Chłopów Polskich". w sporządzonym przez siebie protokóle wizytacyjnym zamieścił dodatkowo spis inwentarza kolegiaty i poszczególnych kaplic funkcjonujących przy niej.. wskazania osób. Madeja "Mrówkę". Trójcy.W. notariusz lubelski.Machałkowie mieszkający przy figurze w wyniku upływu czasu i potrzeby konserwacji podpisali figurę swoim nazwiskiem. O jego poczynaniach wspomina Stanisław Ferenc. *** W roku 1658 (w Wielki Czwartek) wybuchł w Zamościu pożar. przegradzało go z metropolią księstwo bełskie. Tak powiada ciotka – siostra mego dziadka Mariana.. Warszawa 1998. t. (Krzysztof Leszczyński) Dym Michał Pracownik Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Zamościu od 10 listopada 1944 roku. Pawłowicza dziekana zamojskiego. duchowy bastion. kościół Matki Bożej Loretańskiej i św. kolegiatę. Wraz z uzyskaniem stanowiska administratora diecezji przemyskiej biskup Skarszewski eryguje oficjałat okręgowy dla tej części diecezji w obrębie której położony jest Zamość. Decyzja cesarza Leopolda tym bardzie podniosła na duchu zamojskie społeczeństwo. a przed chełmińskim. 7500. W roku 1772 przeszła diecezya pod rządy austriackie"). która przez lat trzydzieści kilka razem z krajem oderwana była od pasterstwa poprzedników moich. że inne obiekty sakralne klasztor bonifratrów. parafia unicka pozostawały zamknięte. Zamoyskiego jak i władz duchowych kolegiackich o zachowanie priorytetowych dla Zamościa i jego mieszkańców wartości. infułat zamojski na którą de propio peculis viva manu dał i lokował sumy kapitalnej zł pol[skich] 19 500 et quidem: − 1º Na Żydach starszych wołyńskich. 4 stycznia 1786 roku Andrzej hr. zawieszono działalność funkcjonującej przy świątyni kapituły zamojskiej. który w 1790 roku w imieniu kapituły zamojskiej zwrócił się do cesarza z prośbą o przywrócenie do życia innych.. 3. Podczas I rozbioru Polski w 1772 roku Zamość znalazł się pod zaborem austriackim. . Katarzyny. Zamoyski powołując się na postanowienia konstytucji sejmowych Rzeczpospolitej. Zamojskie duchowieństwo odzyskując kolegiatę czyni dalsze starania o przywrócenie funkcjonującej przy świątyni kapituły wszystkich praw i przywilejów potwierdzonych przez papieży i polskie sejmy. skoro w piśmie skierowanym do duchowieństwa i ludności świeckiej zamieszkującej w obrębie diecezji przemyskiej napisał: okoliczności te mnie. Przemyśl w swoim czasie był siedliskiem wykształcenia humanitarnego. po unii lubelskiej siedział między [biskupem] łuckim a żmudzkim. przy kolegiacie pozostawało 4 wikariuszy i kaznodzieja. Biskup Skarszewski zdawał sobie doskonale sprawę z doniosłości i znaczenia tej decyzji.. na których Żydzi starsi zamojscy iuxta oboquentiam iuscriptionis in Castro Bełsensi facte tenetur censuum corocznie płacić binis rathis [musieli] od sumy kapitalnej zł pol. Zaistniała sytuacja niosła ze sobą zrozumiale komplikacje – stała się przedmiotem wielu zabiegów zarówno ordynata Andrzeja hr. Wojciecha. W roku 1809 Zamość został zdobyty przez wojska ks. Ten krótki okres wolności przyniósł istotne zmiany natury administracyjno – kościelnej.000. Dekanatów liczyła diecezja 9 "przez samych wysoko wykształconych biskupów. Możemy sobie wyobrazić jakie zapanowały wówczas w Zamościu nastroje.000. − 4º Na kahale janowskim itidem coram iisdem actis commisorialibus zapisanej zl pol. działalność najważniejszych instytucji społecznych w mieście została wstrzymana – zamknięto Akademię zamojską. Poczynania ordynata czynnie wspierał dziekan infułat zamojski – Aleksander Trębiński. Na mocy kolejnej decyzji – nadwornego dekretu sygnowanego datą 10 luty 1792 cesarz Leopold przywraca do życia zamojską świątynię. oraz związanych z Ordynacją Zamoyską przedłożył cesarzowi Józefowi II prośbę w sprawie przywrócenia do życia kolegiaty zamojskiej. parafia ormiańska. Piotra z Bunina i Andrzeja Krzyckiego. szczególny nacisk kładąc dziekanię kolegiaty i beneficjów parafii szczebrzeszyńskiej. Fundatorem kapeli muzycznej był Mathiam Pawłowicz. ważnych dla życia społecznego miasta instytucji – obok kolegiaty wymienia także akademię i seminarium duchowne. przecież kolegiata to "serce" miasta. Sama tylko obietnica Zbawiciela naszego pokrzepia mnie i mogę być pewny pomocy Jego w zarządzaniu ta częścią diecezji. 1000. Baltazara Dulewskiego jako koadiutora dziekana infułata zamojskiego. gdzie zamościanie zawsze w trudnych chwilach szukali (i szukają) wsparcia polecając się opiece swojej Matki Bożej Hetmańskiej. actis commisorialibus zeznanej i zapisanej sumy zl pol. Józefa Poniatowskiego – miasto krótko cieszyło się wolnością – już w roku 1813 po ośmiomiesięcznym oblężeniu do Zamościa wkroczyli Rosjanie. − 2º Na kahale turobińskim według inskrypcyjej in actis commissorialbus arcis Zamoscensis uczynionej zł pol. nieudolnego przerażają przydanym ciężarem nowych obowiązków pasterskich. − 3º Na kahale szczebrzeskim coram itidem. czyniąc miasto jego siedzibą – na stanowisko oficjała "wraz z odpowiednią władzą w zakresie jurysdykcji kościelnej" powołany został ks. ostoja polskości. który przekazał administrację na d okręgiem zamojskim z miastem Zamość włącznie biskupowi lubelskiemu Wojciechowi Skarszewskiemu. Seminarium Duchowne. 6. Każdy dziekan infułat zamojski z chwilą utworzenia kapituły otrzymywał przywilej noszenia infuły podczas spełniania czynności liturgicznych – 17 października 1791 roku rząd austriacki mając na uwadze prośbę kapituły zamojskiej zaakceptował ks.kratą w kaplicy św. tym samym potwierdził przywilej noszenia infuły przez dziekanów kapituły zamojskiej. ograniczone zostały przywileje infułata zamojskiego. Zamość z racji włączenia do Księstwa Warszawskiego znalazł się pod jurysdykcją biskupa przemyskiego – Antoniego Gołaszewskiego (jak podaje Zygmunt Gloger "biskup przemyski siedział ósmy z rzędu niżej warmińskiego. Feliks Troszyński – pełnił obowiązki proboszcza w Hrubieszowie. Bezpośrednim administratorem kolegiaty zamojskiej został w tym momencie biskup lubelski – Józef Marcelin Dzięcielski. zaręczając uroczyście. Kajetan Straz – prepozyt tarnogrodzki..gruntowa przebudowa kolegiaty miał miejsce w latach 1824 – 1826. Zajmuje się uposażeniem kapituły. On także wzorem swego poprzednika podjął istotne decyzje odnośnie kolegiaty zamojskiej. kanonik zamojski. w roku 1838został scholastykiem zamojskim. od roku 1838 kanonik zamojski. germanizacja. od 1830 sekretarz kapituły zamojskiej. oraz zmian wewnątrz diecezjalnych (na mocy bulli papieża Piusa VII Ex imposita nobis a Deo z 30. kanonikiem zamojskim został w 1838 roku. VI. Przypomina o obowiązku odprawiania aniwersarzy.. Początek XIX wieku przynosi kolejne zmiany w dziejach zamojskiej świątyni – na skutek administracyjnej zmiany granic państwa. w dokumencie nr 148 sygnowanym datą 29 lipca 1812 roku spotykamy ciekawy zapis o przystąpieniu kapituły zamojskiej do konfederacji generalnej. zapewne celem umocnienia swojej pozycji politycznej. Okres okupacji przyniósł ogromne straty w potencjale ludzkim naszego kraju. służby Bożej. co stanowi cenny przyczynek do poznania historii zamojskiego duchowieństwa: Aleksander Ulidowicz – pełnił obowiązki kapelana wojska w Królestwie Polskim. zgładzonych w obozach. łożyć ku potrzebie i ratunkowi ojczyzny chce i będzie.. Zamojscy duchowni chcąc upamiętnić te bolesne wydarzenia zwrócili się do papieża Piusa XII z prośbą o udzielenie przywileju noszenia nowego stroju kanonickiego koloru czarnego i rubinowego. który usiłował stworzyć oddane mu stronnictwo. Walenty Wojtasiewicz – proboszcz z Sitańca. wywiezionych do Rzeszy. cokolwiek w jej mocy jako zgromadzenia duchownych byłoby. Józef Biesch – senior wikariusz przy kolegiacie zamojskiej (1815 rok). zmarł w 1856 roku. od roku 1838 kanonik zamojski. historyk kolegiaty zamojskiej. w dokumencie – projekcie reorganizacji kolegiaty zamojskiej wydanym 20 czerwca 1832 roku (oryginał w jęz. od roku 1828 kanonik zamojski. 1818) wytyczone zostały nowe granice diecezji lubelskiej w obręb której decyzją biskupa Skarszewskiego z dnia 15 grudnia 1818 roku włączono Zamojszczyznę. pełnił obowiązki prokuratora .. iż duchem jedności i miłości braterskiej tchnąc na zawsze. śpiewów liturgicznych i obowiązków chórowych w kapitule. W maju 1817 roku duchowieństwo zamojskie gościło biskupa Wojciecha Skarszewskiego – po dokonaniu wizytacji kapituły administrator wydał częściowy dekret dotyczący: kolegium wikariuszy. fundusze w wysokości 100. Streszczenia obszernego łacińskiego tekstu dokonał ks. tysiące dzieci oderwanych od rodziców.Był proboszczem w Dubience. Mateusz Bełcikowski – proboszcz w Potoku. że kapituła przystępuje chętnie do akcesu konfederacji generalnej. Możemy sobie postawić w tym miejscu pytanie: co skłoniło członków kapituły zamojskiej do udzielenia wsparcia Fryderykowi Augustowi? Z treści zachowanego dokumentu dowiadujemy się. Odpowiedź/brewe papieża odnośnie noszenia opisanego powyżej stroju otrzymała kapituła zamojska w lutym 1958 roku – dokument . W okresie tym rządy w Polsce sprawował (w całkowitej zależności od Napoleona I) Fryderyk August.000 wyłożył Rząd Królestwa Kongresowego. Jan Dynowski – kanonik honorowy zamojski. był również jej prokuratorem. Antoni Gosiecki – prepozyt turobiński. w roku 1838 został kanonikiem zamojskim. odprawiania mszy fundacyjnych. Zamojszczyzna ucierpiała szczególnie – pacyfikacja. w roku 1830 pełnił obowiązki prokuratora kapituły. Joachim Jędrzejewicz – proboszcz w Rachaniach. Bolesława Kumora. w roku 1834 pełnił obowiązki kanonika penitencjarza. stanem i restauracją budynków kościelnych . Kumor – podaję za nim: dotyczy on stałej rezydencji kanoników przy kolegiacie. a najszczególniejszym zapałem ujęta wszystko. w roku 1858 został kanonikiem lubelskim.. w roku 1815 mianowany został vice kustoszem. Antoni Kościakiewicz – kanonik zamojski (1838).Mateusz Kosiarski. następnie prokurator kapituły zamojskiej. kanonikiem zamojskim został w roku 1838. W roku 1924 dziekan kapituły zamojskiej otrzymał od papieża Piusa XI brewe mocą którego potwierdzone zostały dotdotychczasowe przywileje dotdotyczące używania przez niego pontyfikaliów. przywilejów odpustowych. kustosz zamojski. łacińskim) znajduje się lista ówczesnych kanoników zamojskich. od 1830 roku pełnił obowiązki sekretarza kapituły zamojskiej. Swoją decyzję członkowie kapituły zamojskiej uzasadnili tak: ma on być pamiątką okrucieństw okupacji niemieckiej na Zamojszczyźnie w czasie drugiej wojny światowej. archiwum i biblioteką kapitulna. prepozyt tomaszowski. od 1838 roku kanonik zamojski. Fabian Sędrowski – proboszcz w starym Zamościu.wspólnego stołu wikariuszy i prowadzenia odpowiednich ksiąg w kancelarii parafialnej. Pełna wersja dekretu ukazała się 5 sierpnia 1817 roku. stąd pomysł zwołania konfederacji generalnej. w roku 1829 kanonikiem penitencjarzem (uprawnionym przez biskupa do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach podlegających jurysdykcji ordynariusza). był kanonikiem honorowym płockim. porządku nabożeństw i katechizacji w kolegiacie. W Zbiorze Dokumentów Kolegiaty i Kapituły Zamojskiej opracowanym prze ks... dziekanem infułatem zamojskim został w 1828 roku. pełnił obowiązki proboszcza w Kumowie. duszpasterstwa wśród więźniów. Ignacy Czarnołuski – od roku 1806 pełnił funkcję kanonika honorowego zamojskiego. prawnej (mam na myśli wewnątrz gminne przepisy żydowskie i uwarunkowania prawne. Abusz Met .) Bardziej znany w historii gminy jest okres międzywojenny . Gmina Żydowska Gorajecka istniała jako prężny ośrodek do początków XX wieku.Gildyner Berek. Huf Sura. Gildyner Szmul. Met Chaskiel.Altman Hersz. w Zaporzu Honik Jankiel. Gorajcu . gdzie znajduje się drewniany budynek starej szkoły mieszkała rodzina żydowska. w Czarnymstoku . Chaja Gold – Radecznica.Kiestenbaum Dawid.Met Abusz. 1949 przechowywanym w Archiwum Państwowym w Zamościu dowiadujemy się iż na terenie gminy Radecznica w okresie międzywojennym mieszkali: w Radecznicy .Aszenberg Icek.Zagrobli . Mantel Icek.jednym z nich był kupiec i sklepikarz .miejscowi Żydzi zajmowali się drobnym handlem.otrzymał wówczas pozwolenie od Zarządu Ordynacji Zamoyskiej na zamieszkanie w wiosce .rodzinę usunięto z zajmowanej posesji z chwilą gdy wójt gminy .ich domy położone były za "starą rzeką". albo najbogatsza grupa ludności żydowskiej z terenu gminy. Przy każdym nazwisku a jest ich 16 podano nazwę wioski z której pochodził dany podatnik: Hersz Goldblit – Radecznica. skoro ludzie ci wznieśli własnym sumptem okazała bóżnicę. Jankiel Met – Gorajec. . *** . Gorajcu . który zamordowany został przez hitlerowców w 1942 roku.zwrot użyty w jego tytule .zapisany na pergaminie o wymiarach 47 x 34 cm z pieczęcią Rybaka. wówczas w miejscowej szkole powszechnej uczyły się dwie dziewczynki pochodzenia żydowskiego o tym nazwisku . "Kalinowym Dołku". Godgraber Hana. Zynerman Lejba.. Ela Met – Gorajec. Na "Rusi" mieszkał także Dawid Kiestenbaum. Izrael Samborski – Radecznica. dzieje ludności żydowskiej z terenu gminy Radecznica Z lat czterdziestych XIX wieku pochodzą informacje o tym. Met Josef. z rodziny Metów zamieszkałych w Gorajcu z wojennej pożogi ocaleli: Pesia Rajzla z domu Fink Metowa. Met Dawid. wniosek taki nasuwa się po przeczytaniu wyżej cytowanego dokumentu . która miała sklep z materiałami. Met Jankiel.. Huna Kafenbaum . Zynerman Moszek.Zastawie . wyciśnięta na czerwonym tuszu.Starawieś . Prawdopodobnie w Gorajcu mieszkała w przeszłości najliczniejsza. Met Ela.urodzona 30 listopada 1925 roku. pieczenia chleba. zatem przewodniczący tej gminy. które zwierające Wykaz podatników gminy żydowskiej Szczebrzeszyn zamieszkujących w gminę Radecznica.1947. Klajner Dawid. Met Moszek. Dym Jankiel. Podlesiu Małym .że pobyt temu Żydowi dopóki się dobrze sprawować będzie może być pozwolonym. Do gorajeckiej szkoły uczęszczał wówczas jeszcze jeden chłopiec żydowski o nazwisku Jankiel Zimerman. Chaja z domu Met Metowa .byli to: Bruch Kletensbaum i Chuna Kafenbaum handlowali tytoniem i innymi drobiazgami. Na podstawie Wykazu posiadłości opuszczonych pożydowskich 1945 . działalnością usługową . Met Lejb. Szmul Grünbaum – Zaporze.. Oprócz wymienionych osób w Gorajcu w okresie międzywojennym mieszkał Dawid Godgraber . Do szkoły powszechnej w Czarnymstoku uczęszczało w 1939 roku troje żydowskich dzieci . Aszenberg Mira.Żydzi z terenu gminy Radecznica organizacyjnie podporządkowani byli kahałowi szczebrzeszyńskiemu. Fajga i Mojsze.Fluk Abram.Lejzor Honig. Dużym skupiskiem ludności żydowskiej była Radecznica . W roku 1896 w Czarnymstoku. Hersz Basowicz . bo monopolu na ten artykuł zaprowadzić nie można. posiadał własne gospodarstwo.Żydzi mieszkujący na tych terenach znajdowali się: w Czarnymstoku . Mantel Szaja. Josf Kleiner – Gorajec. Chłopkowie .Łopatyński wyraził zgodę na pobudowanie wspomnianej szkoły. Honik Judka. Żyd był kowalem.Birman Chaim. oraz współpracująca z nim Zarząd byli bezpośrednimi przełożonymi radecznickich Żydów w kwestiach natury religijnej. Hersz Met – Gorajec.Chajka . Gildyner Lejba. z rodziny Kafenbaumów ocalał z wojennej pożogi Szloma i jego żona Nesia.podczas okupacji uratowany został przez Jana Dziwotę mieszkającego w gorajeckiej kolonii tzw. ani z tym Żydem w ugodę wchodzić nie trzeba. z podpisem Gildo Brungola de speciali mandato cardinali a publicis Ecclesiae negotiis przechowywany jest w Archiwum Kapituły Zamojskiej. Fink Abram. Nazwisko Met pojawia się w Gorajcu w roku szkolnym 1936/1937. Met Abram.. Gorajcu . posiadał własną kuźnię . oraz Fajga urodzona 17 marca 1928 roku. Szmul Rostenbaum – Radecznica.podatnicy gminy żydowskiej w Szczebrzeszynie wskazuje na jedną istotną sprawę . Chaim Fink – Gorajec. ani szynkowania zapewniać.brak nazwy miejscowości.nazwa wioski nieczytelna. Kopf Jojna. w miejscu. Prawdopodobnie były to dzieci Rywki mieszkającej na "Rusi".o imionach .. Icek Mantel – Radecznica. Oberferst Mira. Hil Honig – Radecznica. Szmul Gildyner – Chłopków. iż do Radecznicy przybył Żyd o nazwisku Oberweis Icek . W roku 2001 podczas rozbiórki starego budynku Urzędu Gminy Radecznica znaleziono dokumenty z 1918 roku.Szangla. Boruch Mantel – Radecznica. Łaja z domu Met Kastenbaumowa. Grupę Żydów ukrywających się na łąkach pod Smoryniem rozstrzelali (prawdopodobnie na skutek donosu) Niemcy.ukryli się w piwnicy Batorskiego na Zaporzu.zarabiał na życie pasąc krowy.posiadamy informacje przynajmniej o trzech. Po wyzwoleniu organizował w powiecie hrubieszowskim Milicję Obywatelską zmordowany został przez bandę UPA (Ukraińska Powstańcza Armia.03. 8 pkt. że na terenie gminy grasowały bandy . Stanisław Zybała) działacze ruchu ludowego na Zamojszczyźnie Ruch ludowy na Zamojszczyźnie ma wieloletnią tradycje.Zagroble obecnie już przerobionego na szkołę powszechną. Jest autorem zbiorku pieśni chłopskich wydanych w 1928 roku na powielaczu – utwory powstały z okazji 10 – lecia powstania pierwszego Rządu Ludowego. wobec czego władze gminne pozwoliły zająć go na potrzeby szkoły powszechnej. który jednemu z nich Rubinowi Weistuch umożliwił wyjazd na roboty do Rzeszy. Żył w latach 1904 – 1973. 1 zarząd gminy niniejszym zgłasza wniosek o przejęcie na rzecz samorządu . Po wyzwoleniu córka Batorskiego Helena została zaproszona tytułem wdzięczności przez wspomnianego Rubina do Hajfy w Izraelu. że ów nieznany z nazwiska gospodarz Gruszki.Żydówką czeską..jedna z tych grup zabiła na tle rabunkowym ukrywającego się w Czarnymstoku Żyda (jego nazwisko nie jest znane). więzienie. faszystowska nacjonalistyczna organizacja wojskowa działająca na wschodnich terenach Polski).Żydzi z terenu gminy byli albo rozstrzeliwani na miejscu. W czasie wojny zginęło ogółem w Radecznicy ponda pięćdziesiąt osób pochodzenia żydowskiego. Zginęła również jego żona i dzieci . banda Dyma. poprawę warunków bytowych dla nich i przyszłych pokoleń. − Błasiak Józef. Gdy zjawiła się policja zaczął uciekać i wówczas został postrzelony. Nr 10/48r poz. ps.Szpugowie z Topólczy. Do najbardziej znanych na Zamojszczyźnie działaczy ludowych należeli: − Basaj Stanisław. gdzie się osiedlił ze swoją żoną . P. w lasach czarnostockich. Ustaw R. 75 oraz zgodnie z art. który jest niezbędnie potrzebny Zarządowi gminnemu na ten cel. . jednym z okrutnych eksternistów był nieznany z imienia Baranowski. że miał czysty . spora ilość osób z tego regionu narażając życie aresztowania.jedna z rodzin uratowała żydowskie małżeństwo z dzieckiem. miejsce gdzie został pochowany mieszkańcy wsi określają dziś jako "Żydów dół". na bagnach i na łąkach pod Smoryniem. z tej racji. Innym miejscowa ludność udzielał schronienia i dostarczała żywność. Po wyzwoleniu ludzie ci wyjechali do Ameryki. które prowadziły głównie działalność rabunkową . Niektórzy z nich ukrywali się w okolicznych lasach – w Podborczu w kompleksie leśnym zwanym "Cetnarem". Prawdopodobnie . położonego we wsi Gorajec . Zdarzenie takie miało miejsce w Czarnymstoku . "Ryś" (24. skutkiem czego w miesiącu lutym 1947 został przejęty pod zarząd Zarządu gminnego. o którym pisał Zygmunt Klukowski w Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944 (Lublin 1958 ) to Sulowski. Wiadomo.podjął wówczas pracę w spółdzielni Spożywców "Społem" w Hrubieszowie. W 1942 roku zorganizował oddział partyzancki Batalionów Chłopskich "Rysia".nieznany z nazwiska mieszkaniec Gruszki przechowywał w oborze sześciu Żydów z Radecznicy. Po zakończeniu działań wojennych nikt z gorajeckich Żydów nie rościł pretensji do budynku bóżnicy. gdzie ginęli wraz z miejscową ludnością żydowską. W piśmie z dnia 17 marca 1948 roku skierowanym przez Zarząd Gminy w Radecznicy do Biura Obwodowego Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Zamościu28 czytamy: Na Zasadzie ustawy z dnia 30 stycznia 1948 roku ogłoszonej w Dz.poświęcała się pracy mającej przynieść lepsze jutro. raniony przez Niemców wrócił do zdrowia dzięki opiece swojej pracodawczyni.Okres okupacji przyniósł całkowita zagładę . który pod koniec okupacji liczył około 700 osób. celem przydzielenia go na szkołę.11. od listopada 1939 roku związany z Zamojszczyzną .aryjski wygląd. skąd przysyłali paczki żywnościowe jako dowód swojej wdzięczności. W Gruszce Zaporskiej także ukrywano Żydów . Żydów z terenu gminy zabierano także do pobliskiego Szczebrzeszyna. (Regina Smoter Grzeszkiewcz. Podczas okupacji pracował w Komendzie BCh Obwodu Hrubieszów.Zarządu gminnego budynku murowanego /bożnicy/.bo do końca zagadnienie to nie zostało wyjaśnione . Budynek ten był wzniesiony kosztem gminy żydowskiej mieszkańców wsi Gorajec i obecnie nikt do niego nie rości prawa. Ukrywał się w lasach zaburskich.po rozmowie z Heleną z Batorskich Krukowską wiemy. zaś obecnie korzystając z dobrodziejstw wyżej cytowanej ustawy Zarząd gminy chce przejąć go na własność. w tym słynne w Berezie Kartuskiej .1945). urodził się w Polankach (powiat tomaszowski). Zagładę radecznickich Żydów przeżyło dwóch chłopców .1917 – 25. Dziś w nocy ( 22 marca 1943 ) roku) umarł Żydów rozstrzelali polscy policjanci z Radecznicy. w Zaburzu żydowskim chłopcem o imieniu Chaim opiekowała Mrówkowa . Nazwisko Hany Wofson z Gorajca figuruje w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" (Kiriat Yam 1984) na liście zawierającej nazwiska pomordowanych szczebrzeszyńskich Żydów. rodzina Zawiślaków z Czarnegostoku (ich poczynania odnotowano jeszcze przed wybuchem wojny). urodzony w lutym 1904 roku w Kotlicach. Zaangażowany w działalność związku Młodzieży Wiejskiej RP oraz stronnictwa Ludowego. uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku. Po wyzwoleniu zaangażował się w działalność Stronnictwa Ludowego. Gryn Jan ps. aresztowany w 1944 roku wywieziony został w głąb ZSRR. W 1941 roku objął funkcję komendanta Obwodu BCh Zamość. powrócił w listopadzie 1947 roku. Wacław Daruk jest autorem wspomnień: "Bez głaskania po głowie" (1973). Za swoją działalność odznaczony został . 1893 Sól. gdzie pełnił funkcję łącznika i kolportera prasy Stronnictwa Ludowego "Roch". rolnik urodzony w Huszczce w powiecie zamojskim. W roku 1922 otrzymał mandat poselski z listy Chłopskiego Stronnictwa Radykalnego (ChSR). W roku 1944 wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej RP "Wici". Zadenuncjowany do gestapo podczas likwidacji grasującej na terenie powiatu bandy został aresztowany wraz z żoną Anną . na przełomie sierpnia i października 1942 roku był komendantem Okręgu IV BCh (województwo lubelskie). Ur. Pracował jako nauczyciel w powiecie hrubieszowskim. a następnie Stronnictwa Ludowego. "Dziennik jednego roku" (1973). ps. Dzioch Jan. od roku 1959 Kuratora Szkolnego Warszawskiego. 05. Zginął zamordowany przez bandę (nie wiadomo przez jaką) we własnym mieszkaniu w Gorajcu wraz z rodzicami Anną i Antonim. Ukończył szkołę podstawowa. Klimaszewski Ignacy – z zawodu nauczyciel. 1923 Sabaudia. w kwietniu 1925 roku został wiceprezesem Zarządu Naczelnego ChSR. Aresztowany podczas okupacji przez Niemców zmarł w Oświęcimiu. Dziduch Jan (ur. "Miron" . w latach 1927 – 1931 należał do Stronnictwa Chłopskiego.zmarła w szpitalu więziennym w Zamościu. uciekł z więzienia. a w marcu 1943 roku grupa której przewodził przekształciła się w oddział partyzancki Po wyzwoleniu wstąpił do Milicji Obywatelskiej. Udzielał się w pracach Koła Związku Młodzieży Wiejskiej RP w Tomaszowie. Od roku 1918 sprawował w swojej gminie funkcję wójta. 1945 okolice Tomaszowa Lubelskiego). Ukończył Gimnazjum Humanistyczne w Zamościu oraz Wydział Rolniczy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. gdzie wstąpił (8 lutego 1940 roku) do II dywizji Armii Polskiej. a następnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. hrubieszowskiego i tomaszowskiego. w mieście Hrubieszowie ukończył Wyższy Kurs Nauczycielski oraz Wydział Pedagogiczny Wolnej Wszechnicy Polskiej. Greniuk Piotr (1902 – 1955). udzielał się również w pracach na rzecz harcerstwa – w latach 1928 – 1933 pełnił obowiązki komendanta hufca Hrubieszów: w roku 1932 zorganizował Muzeum Etnograficzne Ziemi Hrubieszowskiej. rolnik (2. Rodem z Soli k/Biłgoraja. W roku 1941 zorganizował grupę ZWZ.05. Żołnierz armii rosyjskiej. W okresie 1945 1947 pełnił obowiązki inspektora szkolnego w Nowym Sączu. 16. Jest autorem kilku zbiorków etnograficznych i materiałów świetlicowych: "W naszej świetlicy" (1946). absolwent Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie. Był również zastępca dowódcy oddziału. Tomaszowski – 9. W dniach 3 .(20. ułan I Pułku Ułanów Krechowieckch. uczył się krawiectwa a następnie prowadził własne gospodarstwo rolne. współautorem opracowania "Kościuszko w pieśni i poezji" ( 1946). 1916 roku w miejscowości Trzeszczany. 1908 . od roku 1922 członek PSL "Piast". Mieszkaniec Gorajca.09. w Oświęcimiu). zginął w Oświęcimiu. Działacz Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej. XI. pow. Do kraju powrócił w 1945 roku. Od roku 1931 należał do Stronnictwa Ludowego.1943). "Plon niesiemy plon"( 1946). internowany do Szwajcarii pracował jako nauczyciel w gimnazjum i liceum ogólnokształcącym dla żołnierzy i uchodźców. Kędra Jan.18. VII. oraz Janem Mazurkiem. Od początku okupacji organizował na terenie powiatu zamojskiego a później biłgorajskiego komórki Stronnictwa Ludowego "Roch".02. wkrótce wszyscy przeszli do BCh. W 1918 roku wybrany został na wójta gminy Sól. Uczestnik wojny obronnej 1939 roku. hrubieszowski.12 luty 1943roku pozostające pod jego dowództwem oddziały BCh podjęły działania przeciw siłom okupanta na pograniczu powiatów biłgorajskiego i tomaszowskiego. 23. W latach 1948 – 1950 zorganizował Uniwersytet Ludowy\Szkołę Wieczorową dla dorosłych w rodzinnej wsi. oraz poruszające problematykę społeczno – oświatową. Po upadku kampanii wrześniowej przedostał się do Turcji. powiat tomaszowski. pow. oraz jednostki Batalionów Chłopskich. podległe mu oddziały udzielały pomocy wysiedlonej ludności z powiatów: zamojskiego. Grygiel Jan. Pisał również artykuły traktujące o sztuce ludowej i przemyśle ludowym.inżynier. Pełnił funkcję komendanta Obwodu BCh Biłgoraj oraz członka Powiatowego Kierownictwa Ruchu Ludowego. W latach 1943 – 1944 organizował pomoc dla osób wysiedlonych i prześladowanych przez Niemców. biłgorajski – zm. "Znicz". Związku Młodzieży Wiejskiej RP. pow. w 1922 roku otrzymał mandat z listy Polskiego Stronnictwa Radykalnego . Pasją jego życia poza praca w szkolnictwie była etnografia i etnologia.− − − − − − − − Daruk Wacław. W 1941 roku wstąpił do Batalionów Chłopskich. od 1933 roku członek Związku Młodzieży Wiejskiej RP (Rzeczpospolitej Polskiej) w Trzeszczanach. oraz wydawanej przez BCh. Piskorska Irena ps.". Współorganizator I Kadrowej Kompanii BCh. Towarzystwo Szkoły Świeckiej. Wrzesień 1939 . urodzona w Łaskarzewie. Odznaczony został złotym krzyżem Orderu Virutri Militari. zginęła podczas operacji "Wicher" skierowanej przez Niemców przeciwko partyzantom w Puszczy Solskiej w czerwcu 1944 roku. W okresie okupacji zaangażowana w działalność konspiracyjną – była łączniczką i kolporterką Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego i Komendy Głównej Batalionów Chłopskich w Warszawie – z jej mieszkania rozdzielano centralnie prasę konspiracyjną. Członek BCh – organizowała placówki Zielonego Krzyża (wydział sanitarny Ludowego Związku Kobiet. uczestnik wojny obronnej 1939 roku. "Niezapominajka". "Lilia". w latach 1936 – 1939 studiował w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. Po upadku Powstania warszawskiego zbiegła z transportu do obozu przejściowego w Pruszkowie.lipiec 1944 rok" – maszynopis dostępny w Bibliotece Gminnej w Radecznicy) Jan Krukowski z Zaburza . Świdziński Lucjan Ryszard (1890 – 1963) urodzony w Hrubieszowie.− − − − − − − − − − Orderem Sztandaru Pracy II Klasy. Uczestniczyła w bitwie pod Zaborecznem i Różą.. ps. Absolwent Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie (1934). w okresie okupacji członek Stronnictwa Ludowego "Roch" i Batalionów Chłopskich. . aresztowany przez Niemców zbiegł po dwóch tygodniach pobytu na Majdanku. W latach 1930 – 1938 członek Związku Młodzieży wiejskiej RP w rodzinnej wsi. W okresie międzywojennym członek Polskiego Stronnictwa Ludowego i Lubelskiego Związku Młodzieży Wiejskiej RP. W maju 1944 roku Edward Michoński współorganizował z dowództwem oddziałów partyzanckich skupionych w rejonie Szczebrzeszyna i Radecznicy wielką manifestację patriotyczną z udziałem Komendanta Głównego Batalionów Chłopskich. ps. Michoński Edward ( 1913 – 1979). gdzie uczył matematyki. Ludowej Straży Bezpieczeństwa i ludności cywilnej . rodem z Łaszczowa powiat tomaszowski. W latach 1952 – 1956 Petryk Feliks więziony był na podstawie fałszywych oskarżeń.. szkolenie sanitariuszek). "Kmieć" (1913 – 1987). W roku 1936 wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej RP i Stronnictwa Ludowego. Lewicy PSL. 1913 Krynice. Podczas okupacji zaangażowany w działalność Stronnictwa Ludowego "Roch" i Batalionów Chłopskich na terenie powiatu tomaszowskiego. "Rolnik" (1913 – 1944) urodzony w Zamościu. Liga Przyjaciół Żołnierza. 01. Jest autorem wspomnień z okresu okupacji "Konspiracja nad Wisłą i Sanem 1939 – 1944 " (1967). W okresie międzywojennym był współorganizatorem manifestacji chłopskich w powiecie zamojskim – aresztowany przebywał przez osiem miesięcy w wiezieniach w Zamościu i Janowie Lubelskim. inżynier rolnik. był jednym ze współzałożycieli Banku Spółdzielczego Rolniczo – Handlowego w Hrubieszowie. organizował służbę sanitarną dla BCh. w latach 1947 – 1954 trzykrotnie aresztowany i osadzany w aresztach śledczych. W roku 1931 wstąpiła do Związku Młodzieży Wiejskiej RP. W roku 1914 ukończył matematykę na Uniwersytecie w Kijowie. Śledzia i Zycha. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku – pod koniec tegoż roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. 01. która brała udział w bitwie pod Wojdą. "Skrzydło" – z zawodu nauczyciel. który najwięcej kwaterował i przebywał w Zakłodziu u Krukowskiego Nikodema. Łopuszyński Stanisław – (23. urodzony w Łabuńkach w powiecie zamojskim. pełniła funkcję członka Zarządu Koła we własnej wsi. Munkiewicz z Zagłoskich Michalina ps. gdzie zginęła 2 lutego 1943 roku w obronie punktu sanitarnego. od roku 1942 komendant placówki BCh w swojej wsi. żyła w latach 1925 – 1944. pow. Działalność konspiracyjną w ruchu ludowym rozpoczął w 1940 roku – o jego poczynaniach na terenie gminy Radecznica (pow. "Marysia" (1908 – 1968).szpitale polowe. Pracował ponadto w organizacjach: Związek Nauczycielstwa Polskiego. Pełnił obowiązki komendanta Obwodu BCh Krasnystaw – pod jego dowództwem oddziały BCh rozbiły we wrześniu 1943 roku więzienie w Krasnymstawie uwalniając wszystkich przetrzymywanych Polaków. Od 1945 roku była członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Sokołowski Stanisław. Wiejak Maria. z zawodu nauczyciel. od 1949 roku należała do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. 1943 Rachanie). w roku 1942 do Batalionów Chłopskich. Sokół Jan ps. Jana Hetmana Zamoyskiego w Szczebrzeszynie."Komendantem tego podokręgu (IV zamojskiego)) był Edward Michoński. w roku 1918 rozpoczął pracę w Prywatnej Szkole im. ps. W latach 1919 – 1931 pełnił funkcję prezesa Powiatowego Zarządu PSL "Wyzwolenie" w Hrubieszowie. "Lis". Kołodziej Genowefa – mieszkanka powiatu tomaszowskiego.. "Szarotka" (1925 – 1944) urodzona w Hrubieszowie. Petryk Feliks ps. We wrześniu 1939 roku założył na terenie powiatu hrubieszowskiego organizację ruchu oporu pod nazwą "Gwardia Chłopska". Podczas okupacji pełnił funkcję komendanta placówki Związku Walki Zbrojnej w Łabuńkach. od jesieni 1943 podporządkowany wydziałowi sanitarnemu KG BCh. zamojski) pisze w swoich wspomnieniach ("Moje wspomnienia z lat okupacji niemieckiej. utworzony 1942. tomaszowski – 14. Pochodzący z Latyczyna Zdzisław Kiepek przekazał wycinki z prasy lubelskiej traktującej o procesie Mariana Pilarskiego oraz Ojców Bernardynów. dawny znajomy O. Ks. ze przybył w gościnę jako znajomy O. Aresztowany 12 kwietnia 1950 roku.. Kaleta Kazimierz. bo "Jara" krępowało dane O. "Czarny" był kapelanem stacjonujących na terenie gminy Radecznica oddziałów partyzanckich."Jar" wysunął propozycję współpracy O. Kolejno zostali zatrzymani: Wołoszczuk Józef – syn Antoniego i Magdaleny z Kliszczów. Działalność Inspektoratu miała miejsce w latach od września 1945 do października 1950 (jako ostatni aresztowany został ks. do roku 1939 chorąży zawodowy. Już wtedy niepodległościowcy zamojscy znaleźli schronienie w radecznickim klasztorze. bo na razie nie było i sensu. Wacławowi słowo. Bokszczanina. Aresztowania rozpoczęły się w kwietniu 1950 roku. który na mocy decyzji podjętej we wrześniu 1945 roku w Warszawie przez pięciu pułkowników Armii Krajowej: Niepokólczyckiego. zjawił się natomiast inny. Woźniacki Marian. Józef Wacław Płonka zaangażowali się we współpracę z miejscowym Ruchem Oporu. Stanisława Staszica w Hrubieszowie.. Wacławowi. a także ks. a zgodził jedynie na wizyty "Jara" w klasztorze i gimnazjum. urodzony 16 stycznia 1908 roku w koloni Frank – Kamionka (pow. Ze względu na rolę tego człowieka zaznaczyć należy. Wykształcenie średnie. Ksiądz Płonka odnotował ten fakt w swoich wspomnieniach: do Radecznicy dawni partyzanci prawie nie przybywają. ale w charakterze gościa. Z czasem "Jar" takiej jak opisano roli i sytuacji zadomowił się w klasztorze i zaczął bywać w odwiedzinach raz i dwa w miesiącu bawiąc po parę dni.. prof..zmarła na Zamku w Lublinie. bo "Jar" z klasztoru często chodził w teren i kontaktował się na miejscu z partyzantami "Krukiem" (zginął we wrześniu 1946) i [. Janie Hugolinie Ryba. Prezesa Stowarzyszenia Żołnierzy Oddziałów Partyzanckich Okręgu Lubelskiego "Wolność i Niezawisłość". Rola jaką "Jar" pełnił nie była tajemnicą na "Górce Radecznickiej". Punkt ten otrzymał kryptonim "Zamek". ps. Wacława i przybył z ze swoją sekretarką "Wiską" . Skowera Władysław – urodził się 11 kwietnia 1904 roku w Przeworsku (pow. "Grom". plutonowy rezerwy. Płonka wyraża zgodę by punkt pocztowo – kontaktowy dowódców i członków Inspektoratu Zamojskiego Wolność i Niezawisłość mieścił się w klasztorze OO. Sanojcy. Podczas okupacji zaangażowana w działalność Wojskowej Służby Kobiet jako łączniczka AK Obwodu Hrubieszowskiego. hrubieszowski). brat zakonny Golba Piotr (organista) oraz: Skowera Władysław. Józef Wacław Płonka – to z nim spotyka się kpt. w Armii Krajowej kapitan (stopień niezweryfikowany. sam ks. Dziękuję również serdecznie kierownik Biblioteki Publicznej Gminy Radecznica Zofii Sykała za udostępnienie materiałów prasowych odnośnie omawianego zagadnienia oraz prywatnego listu skierowanego do niej przez syna Mariana Pilarskiego "Jara" – Janusza Mariana Pilarskiego.Jadwigą Wiącek. Pilarski Marian – urodzony 30 sierpnia 1902 roku w Pisarzowicach (gm. wtedy to – jak odnotował ks. że na terenie klasztoru konspiracji organizować nie będzie. Jerzemu Myszorowi z Chełma Ślaskiego. gdzie została rozstrzelana. Andrzej Szepelak). Biała Krakowska). Po wyzwoleniu klasztor nadal pozostawał ich punktem kontaktowym. po roku 1939 podporucznik. Marian Pilarski.] do których z Zamościa różnymi okazjami przysyłał instrukcje i wiadomości podziemne. Na razie nie było to nic groźnego. Aresztowany 8 kwietnia 1950 roku. o. Bizior Stanisław. były członek Polskiej . Józef Wacław Płonka. którą miała przy sobie) na trasie Hrubieszów – Sahryń przez policje ukraińską trafiła na Zamek w Lublinie. ps. Aresztowana (z pocztą konspiracyjna. o jakiejś współpracy w podziemiu kogoś z klasztoru czy gimnazjum nie było mowy. Z chwilą utworzenia II Inspektoratu Zamojskiego współpracę z "Jarem" przy akceptacji ówczesnego Prowincjała Zakonu Bernardynów Andrzeja Szepelaka podjęli: ks. za co należą mu się serdeczne podziękowania. Płonka. gdy odwiedziny się powtarzały . wydana w 1978 roku przez Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie w ramach konkursu na prace maturalne o tematyce hrubieszowskiej. Szczurka i Jana Rzepeckiego przystępuje do organizacji II Inspektoratu Zamojskiego. Obowiązki gwardiana pełnił wówczas ks. jak podano w Wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 16 października 1951 roku). Ryba Jan. Tor Alfred. Wołoszczuk Józef. Tomaszów Lubelski). który jednak z tego wymówił się. Bernardynów w Radecznicy. Wacława jeszcze z okupacji "Jar" (Marian Pilarski) inspektor podziemnego inspektoratu zamojskiego. "Działalność 2 Pułku Strzelców Konnych w latach 1939 – 1945" Praca maturalna autorstwa Andrzeja Ciesielczuka i Krzysztofa Papugi. Z czasem dopiero. Konspiracyjna działalność radecznickich Bernardynów datuje się od czasów II wojny światowej. siedzą spokojnie. chorąży zawodowy w Wojsku Polskim do 1939 roku. Działalność Ojców Bernardynów w Radecznicy w latach 1945 – 1950 Tekst został napisany w oparciu o materiały udostępnione przez Karolinę Krzysztoń. uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. za udostępnienie informacji o ks. Krosno). 2. w składzie: mjr Mieczysław Widaj (przewodniczący). W Armii Krajowej porucznik.byli to: o. Bernardynów w Radecznicy. pozycję społeczną. "usiłowaniem dokonania przemocą zmiany ustroju Państwa Polskiego. "Zych". Józef Płonka ps. Do chwili aresztowania mieszkał w Zamościu." Płonka Józef – urodzony 10 marca 1912 roku w miejscowości Biała (pow.. Aresztowany 13 kwietnia 1950 roku. Protokolantami byli: por. Rybie i innym odbywała się w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Lublinie w dniach 9 -12 i 15 października 1951 r. Twierdzono. lecz także co do wszystkich innych faktów mających znaczenie w niniejszym procesie". 1913 r. co następuje: (. 01.. Woźniacki Marian – urodzony 28 kwietnia 1909 roku w Tyszowcach ( pow. IV. W uzasadnieniu wyroku napisano m."Jar". z jednej strony jego aktywność przestępczą. Leszek Basiński (asesor). por. Ojciec Ryba potraktowany został łagodniej. Bizior Stanisław – urodzony 15 kwietnia 1918 roku w Szczebrzeszynie. Józef Włoszczuk ps.autor notki biograficznej w "Leksykonie duchowieństwa represjonowanego w PRL". Ur. Podczas przesłuchania prowadzonego przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie pisała lubelska prasa . 8 i 9 z art. Tadeusz Jankowski. o. Nieco więcej informacji podaje Mirosław Piotrowski . w sprawie o. "Czad". VI. Członek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Władysław Skowera ps. skazany został na 6 lat więzienia. Akt oskarżenia stawiał zarzuty wszystkim podejrzanym z art. Bernardynów w Radecznicy w czerwcu 1941 roku . wykształcenie średnie. Ryba Jan – urodzony 28 stycznia 1913 roku w miejscowości Trzemeszna (pow.ks. pow. Władysław Poninkiewicz i sekretarz Maria Kalamarzówna. "Grom".Organizacji Wojskowej. 4. wykształcenie wyższe teologiczne. Rzeszów). Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 16. ppor. 27 KKWP w zw[iązku]. nie tylko co do tego zarzutu. Z zawodu stolarz (ukończył szkolę powszechną i rzemieślniczą). Tarnów). "Orkan". Bernardynów. inteligencję i wykształcenie . Do roku 1939 odznaczony został: Krzyżem Niepodległości. Aresztowany 13 kwietnia 1950 roku. Przebywał w klasztorze OO. 225 Kodeksu Karnego i cały szereg innych.) Co do osk. Andrzej Szepelak. do dokonania morderstwa na służącej klasztoru OO. ps. "Czarny". że klasztor w Radecznicy służył jako miejsce zebrań członków "WiN". Przed aresztowaniem przebywał w klasztorze Ojców Bernardynów w Dukli ( pow. 28. Stanisław Bizior ps. Marian Woźniacki ps. Wstąpił do zakonu OO. Krosno. Bernardynów w Radecznicy i w Dukli. Ze względu na współpracę z władzami podczas śledztwa i procesu. "Robak". gwardian klasztoru OO. o. gdzie dojeżdżał na zajęcia z dziećmi młodzieżą dwa razy w tygodniu napisał o nim ks. jako syn Jakuba i Tekli z domu Kawa. ps. 1946 r oraz wymienionym w pkt.w czasie od jesieni 1946 r. in. Tor Alfred – urodzony 19 lipca 1917 roku w Horyszowie Polskim. Kaleta Kazimierz . szczere przyznanie się do winy. Józef Wacław Płonka. gdzie dnia 20. związków przestępczych. Na poczet kary zaliczono mu areszt tymczasowy od 20. przez uczestnictwo w działaniach konspiracyjnych. Wraz z innymi oskarżonymi uznany został winnym przestępstwa z art. w miejscowości Trzemeszna pow. urzędnik. Henryk Ligęza. 1950 r. 7 Dekret z dn. sierżant zawodowy w Wojsku Polskim do 1939 roku. Aresztowany 20 kwietnia 1950 roku.z drugiej zaś strony. Aresztowany 12 kwietnia 1950 roku. Uwolniony został natomiast od zarzutu podżegania Mariana Pilarskiego ps. IV. Przed aresztowaniem zamieszkiwał w Dębicy Kaszubskiej (pow. 10. Ukończył wyższe seminarium duchowne. członek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. szpiegowskich i terrorystycznych. Tarnów. 11 z art. Rozprawa przeciwko o. Aresztowany 13 kwietnia 1950 roku. gdzie ukończył Wyższe Seminarium Duchowne. 86 § 2 KKWP.urodzony w Chłaniowie 25 sierpnia 1906 roku. syn Jakuba i Tekli z domu Kawa. a także był miejscem przechowywania broni i archiwum organizacji. Krzyżem Zasługi. Ryby: "złożył zeznania szczere i obszerne. Ojca Rybę bronił adwokat Stanisław Wiśniewski. brat zakonny Piotr Golba. Aresztowany 12 kwietnia 1950 roku. Bogdan Szymański. W roku 1939 odznaczony został medalem Dziesięciolecia. "Zakręt". pozbawienie praw publicznych i honorowych na 3 lata oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. syn Pawła i Katarzyny z Jóźwiakowskich. Płonka zeznawał że: poznał Mariana Pilarskiego we wrześniu 1945 roku podczas spotkania na imieninach u Kalety. Aresztowany 13 kwietnia 1950.objął funkcję nauczyciela religii w Radecznicy i pobliskim Podlesiu. okazaną na rozprawie skruchę. [arżonego] Ryby. 86 § 2 KKWP. 1950 r. Jerzego Myszora: Ojciec Jan Hugolin Ryba. członek organizacji "WiN". na podstawie art. Sądzony był wraz z innymi 3 zakonnikami i 6 świeckimi członkami "WiN" . redagowanego przez ks.zmierzających bezpośrednio do urzeczywistnienia zamiaru obalenia władzy ludowej" .. 86 § 2 KKWP [Kodeks Karny Wojska Polskiego]. ppor. występujących pod nazwą "WiN" oraz później Inspektorat zamojski AK . "Śmigło". Kazimierz Kaleta ps. "Eam". Tomaszów Lubelski). którego przedstawiono mu jako komendanta . 1951 r. został aresztowany i oskarżony o przestępstwa z art. "Marian". Słupsk). a ponadto wymienionym w pkt. Bernardynów w Radecznicy Marii Milińskiej. urzędnik. 86 § 2 KKWP popełnionego na terenie powiatu zamojskiego i okolicy. Ojciec Hugolin Ryba przybył do klasztoru OO. Prokuratorem był mjr. z art. Krzyżem Walecznych. 13. I dalej: "Przy wymiarze kary Sąd miał na uwadze. zerwanie z przestępczością oraz czynny żal. Stanisław Chadam. Krzyżem Virtuti Militari. do jesieni 1948 r. "Pistolet". 225 §1KK[kodeksu Karnego]. z art.. Alfred Tor. ściganych przez organa państwowe. a także Marian Pilarski ps. prof. Opinia ogółu społeczeństwa – społeczeństwa trzeźwo i rozsądnie myślącego była zupełnie inna. Wacława do Łęczycy w obecności O. Uznając winę oskarżonych za udowodnioną Sąd skazał: Dowódcę bandy Mariana Pilarskiego oraz szefa "żandarmerii" Stanisława Biziora na karę śmierci. Stanisława Chadama urodzonego w Zaburzu 15 marca 1916 roku w rodzinie Marcina i Franciszki z Tujaków. Tam odprawiano sady bandytów nad bezbronnymi dziewczętami – przechowywano ociekające krwią legitymacje zabrane zamordowanym przez bandytów żołnierzom i robotnikom. Jego następcę gwardiana ks. i w przededniu wyjazdu O. brat zakonny. kapelana AK na terenie klasztoru Ojców Bernardynów w Radecznicy.] 1910 roku w miejscowości Wiązownica (pow. Kazimierz Kaleta i Józef Włoszczuk. Hugolin przyjął do kuchni nową służącą Marię Milińską. Proces Ojców Bernardynów nagłośniła lubelska prasa. Zaprzysiężony został w 1942 roku przez ks. Tam rządził kat i szpieg Pilarski. że postawienie w stan oskarżenia katolickiego kleru stanowiło doskonałą pożywkę ideologiczną dla władz komunistycznych. Bernardynów ks. Ukończył gimnazjum neoklasyczne im. Co o fakcie znanym i doborze czasu i okoliczności sądzić . Na 5 lat więzienia organista klasztoru w Radecznicy. W latach 1938 – 1939 studiował filozofię i teologię we Lwowie.została zabita. którzy odżegnują się i odcinają od Szepelaka. opiekował się również ukrywającym się w tym samym klasztorze w kalwarii Zebrzydowskiej profesorem Józefem Feldmanem (1944 – 1945). Bernardynów.O. Z pośród aresztowanych dodatkowymi zarzutami obciążono ks. Wadowice wszedł w porozumienie z osobą działająca w interesie obcego państwa w celu działania na szkodę Państwa Polskiego W czynie zarzuconym Ojcu Chadamowi uznano że mieszczą się w nim cechy przestępstwa z art. Prowincjała zakonu oo. która została zlikwidowana z polecenia "Zapory" .. Golba Piotr – syn Franciszka i Ludwiki z Kisielów.. Stanisław Chadam zatrzymany został 12 stycznia 1952 roku tytułem podejrzenia o to iż w roku 1951 w Kalwarii Zebrzydowskiej.atach 1950 – 1952 brał udział w ruchu oporu kościelnego przeciw ingerencji władz bezpieczeństwa PRL w sprawy wewnętrzne zakonu OO. Jarosław). Płonki z hersztem bandy. Przemówienie prokuratora i wyrok w procesie "Inspektoratu Zamojskiego" prawdopodobnie opublikowane zostały na łamach "Sztandaru Ludu" z października 1951 roku – dla potrzeb niniejszej publikacji. ks. Jest to opinia jednostronna ukazana przez prasę. dekretu z dnia .trudno powiedzieć. Ryby i Płonki. Cytowane poniżej wypowiedzi zamieszczone w tekście " Na usługach Waszyngtonu i Watykanu prowadzili zbrodniczą działalność przeciw Polsce Ludowej. ojciec Kaperniak wyraził nie tylko swoje uczucia. braciszek zakonny Piotr Golba oraz członkowie bandy Alfred Tor i Marian Woźniacki. Odprawiał nabożeństwa partyzanckie. Hugolina i "Jara". Wacława Płonkę – otrzymał stanowisko kierownika wywiadu na rejon Radecznica – Zwierzyniec. O. w okresie 1939 – 1942 ukończył w Krakowie tajny Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego już jako członek zakonu Bernardynów (do Zakonu Braci Mniejszych Bernardynów wstąpił w 1934 roku) W okresie okupacji Stanisław Chadam działał czynnie w Ruchu Oporu jako kapelan Armii Krajowej (marzec 1942 – styczeń 1945). Szepelaka na 15 lat więzienia. o czym wspomniałam wcześniej przekazał je Zdzisław Kiepek pochodzący z Latyczyna: Działalność bandy Pilarskiego nie mogłaby osiągnąć takiego rozmiaru... Jana Rybę na 6 lat więzienia. Brunona Olbrychta (1942 – 1943). jak i zlikwidowana przed kilku dniami banda "Żelaznego".zamojskiego obwodu WiN. przedstawiając bandytę jako swego prywatnego gościa. W latach 1945 – 1947 zaangażował się w działalność Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 5. Aresztowany 28 sierpnia 1950 roku. Jeden ze świadków. Płonkę na 12 lat więzienia. ale także uczucia zdrowego odłamu członków zakonu Bernardynów. Rejonowy Sąd Wojskowy w Lublinie wydał wyrok na członków bandy Pilarskiego pod nazwa " Inspektorat Zamojski". Były organista. że wizyty Pilarskiego w klasztorze starał się ukryć przed zakonnikami. Od tej pory datuje się współpraca ks. tym bardziej. Był ponadto związany z działalnością partyzancką w Kalwarii Zebrzydowskiej (swoim macierzystym klasztorze). Na 10 lat więzienia skazani zostali: Władysław Skowera. Tam w radecznickim klasztorze ukrywały się zarówno bandy dawno już zlikwidowane. Antoniego Malczewskiego w Sokalu – maturę zdał w 1938 roku. ukrywał w zabudowaniach klasztornych gen. Przed aresztowaniem mieszkał w klasztorze Ojców Bernardynów w Radecznicy. gdyby nie znalazł on wspólników w klasztorze radecznickim. Gwardiana zakonnego ks. a jak wiadomo dziennikarze i redaktorzy poddani surowej cenzurze (tym bardziej że "Sztandar Ludu" był ówczesnym organem prasowym PZPR) nie mogli pisać inaczej pod groźbą utraty pracy i kto wie czy nie zostali by pociągnięci do odpowiedzialności karnej pod zarzutem współpracy z oskarżonymi. Józefa Wacława Płonkę posądzając go o morderstwo Marii Milińskiej konfidentki UB (pracowała jako kucharka w radecznickim klasztorze). Hugolina i "Jara" służąca została zabrana z klasztoru (przez "Zaporę") i nie wróciła więcej . pow. że ona jest konfidentem UB. z czasem okazało się według oceny O. Oskarżony twierdzi. Pisząc o radecznickich Bernardynach nie sposób pominąć jeszcze jednego z nich – o. urodzony 29 [. Pismo dedykowane jest "Jaśnie Wielmożnemu Jegomości Panu Stanisławowi Hrabi Ordynatowi na Zamościu Zamoyskiemu Fundatorowi Liceum Zamojskiego Kunsztów i Nauk łaskawemu Protektorowi. H. Łopacińskiego w Lublinie. ukazała się dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Gminy w Radecznicy.ich obecność datowana jest w klasztorze do roku 1916. Ich nazwiska znalazły się na Planie Ziem Klasztoru Radecznica Lubelskiej Guberni Gminy Radecznica.).profesor fizyki. Sebastian Kubik. Ludwik Dąbrowski..... Franciszek Buśko. Klemensowa i okolicznych wsi zebrali znaczne kwoty pieniężne (w koronach i markach) przekazując je na rzecz Macierzy Szkolnej na Śląsku Cieszyńskim – pełny wykaz darczyńców oraz kwota jaka został zebrana opublikowano na łamach okolicznościowej broszury zredagowanej przez zespół w składzie: A. Bibliotece im. Tekla Świeżawska. historia obiektów sakralnych. historii naturalnej i nauk ekonomicznych w Liceum Zamojskim.tutaj obchody uświetnił wieczór teatralny podczas którego odśpiewano pieśń "Śląsk moja ojczyzna" (słowa Stanisław Splowacz). Broszurę wydano nakładem Koła Macierzy Szkolnej w Klemensowie. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem na Zamojszczyźnie. Bibliotece Gminnej w Radecznicy. już w roku 1919 na łamach "Nowin Zamojskich" (z dnia 9 lutego) ogłoszony został apel o finansowe wsparcie dla Kresów Cieszyńskich.). Marianna Krukowska. Wadowski. 207/97 w przedmiocie zasadzenia zadośćuczynienia. Egzemplarze "Dziejów gminy Radecznica" dostępne są w: Bibliotece Miejskiej w Szczebrzeszynie. oraz w Książnicy Zamojskiej. Andrzej Flak. Obchody zorganizowano jako wyraz solidarności z mieszkańcami Śląska trwały wówczas pertraktacje z z rządem czeskim odnośnie aneksji Śląska do Czech. Franciszek Żuk. Franciszek Olbiński.praca powstała we współautorstwie z mieszkańcami gminy. mechaniki i budownictwa wiejskiego. co potwierdza Odpis postanowienia Sądu wojewódzkiego w Krakowie z dnia 15 września 1997 roku.zawierał zarówno treści teoretyczne jak również porady praktyczne.. Andrzej Rybicki. Marcin Sikora. Michał Bartorski. rozmaitości gospodarczych. Na łamach Dziennika . "Dziennik Ekonomiczny Zamojski" Ukazywał się w latach 1803 . Cenną pozycją w tej pracy są okupacyjne wspomnienia mieszkańców gminy.I. Marcin Krzyszczak. Ojców Bernardynów.). A. H. a całość zamyka niezwykle ciekawy przewodnik po Radecznicy autorstwa Stanisława Zybały . Dziennik Ekonomiczny Zamojski był jak na owe czasy pismem na wskroś nowatorskim . Bibliotece Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Zamościu. Pamiątka obchodu "Dnia Śląska Cieszyńskiego ". Borkowski "Klemensów i Szczebrzeszyn Cieszynowi. W najbliższym regionie Dziennik.13 czerwca 1946 roku...wydano 18 numerów. szczególnie dla niej zasłużonych. Łopacińskiego w Lublinie. Maciej Bałka. która dzierżawili okoliczni włościanie. Aresztowany przez krakowskie UB przetrzymywany był w więzieniu Montelupich w Krakowie bez wyroku Sadu w okresie od 12 stycznia do 13 grudnia 1952 roku. sporządzonym przez Antona Osipowicza Rogaczewskiego. Marcin (. geometrę powiatu zamojskiego w 1896 roku. Miler.dostępny jest w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. dzierżawcy ziemi radecznickiego monastyru Radecznicki klasztor OO.. sygn. Józef Sokołowski. M. w latach 1957 . W odpowiedzi na apel mieszkańcy Szczebrzeszyna. zawiera: informacje wstępne dotdotyczące całości pracy. "Dzieje Gminy Radecznica" Praca zbiorowa pod redakcją Reginy Smoter Grzeszkiewicz.. Paweł Guzowski . Michał Mazur. w Bibliotece UMCS w Lublinie. omawiano zagadnienia dotyczące ekonomii." Obowiązki redaktora naczelnego pełnił Bazyli Kukulnik . Bernardynów przejął po roku 1869 w swoje posiadanie Żeński Zakon Mniszek Prawosławnych . oraz "Piosenkę Ślązaków".1963 był przełożonym klasztoru w Kalwarii Zebrzydowskiej. historię gminnego pożarnictwa.Po wyjściu z więzienia w latach 1954 – 1957 pełnił obowiązki prowincjała Zakonu Bernardynów. Akt III Ko . ciekawe teksty o działalności radecznickiego teatru amatorskiego. Mniszki wraz z klasztorem otrzymały znaczny areał ziemi uprawnej.. S. Michał (. Jakub Jachymek. dzieje ludności żydowskiej. Antoni Marchewka. Wojciech Wdowiak. byli to: Paweł Jasiński.. Pieszko. Dzień Śląska Cieszyńskiego Obchodzony był uroczyście dnia 23 maja 1920 roku w Szczebrzeszynie ( zorganizowano z tej okazji kwestę na rzecz Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego) i Klemensowie . obszerne dane o działalności niektórych z mieszkańców gminy. Józef Mazur. Jakub Kabat.. technologii.1804 w Zamościu . dzieje poszczególnych wsi. Władimir (. Piotr Popławski. handlował artykułami leczniczymi.. Zafascynowany poczynaniami ks. oraz zsyłkę na Syberię opisał w tomie wspomnień "Ciernistym szlakiem". były to prace z zakresu hodowli owiec. po kilkumiesięcznym pobycie na Zamku Lubelskim został zwolniony. ukazywał się w latach 1820–1828). z pochodzenia Szwed. i nawoływał lud. Czasopismo redagowane było przez Konrada Lindnera i Juliana Sobotę. Urzędnicy administracyjni Ordynacji Zamoyskiej ze Szczebrzeszyna prenumerowali "Izys Polską" (Dziennik Umiejętności. Jarockiego w ilości od 1 . E "Echo Biłgorajskie" Miesięcznik oświatowo – społeczny wydawany przez Powiatowy Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Biłgoraju. Filię swego przedsiębiorstwa ulokował w Zamościu. Warszawa Z roku 1863 i lat następnych. Erlich Ludwik (1889 – 1968). Lublin 1992) dowiadujemy się że spośród mieszkańców Zamościa w omawianym okresie aż 8 osób nabyło "Zasady algebry" autorstwa P. Eljasz Żyd hrubieszowski. dziewiętnastowieczni zamojscy prenumeratorzy książek Prenumerata książek na terenie Zamojszczyzny w początkach XIX wieku jest zagadnieniem mało znanym. Z pamiętników powstańca. Kraków 1910 Katorżnicy.(ze Szczebrzeszyna). Wynalazków. Bourdona. Obrazki z życia Polaków na Syberii. P. Warszawa Siedem lat katorgi. surowcami przemysłowymi i artykułami spożywczymi. Warszawa po roku 1900 Na tułactwie. Piotra Uczeń szczebrzeszyńskiej Szkoły Wojewódzkiej – Szymon Tokarzewski... "Echo. znany tylko z imienia – handlował towarami wschodnimi. aresztowany w październiku 1939 roku ("wiedział o schowanych aktach [dokumentach] władz polskich i nie zameldował i tym " . Warszawa. Warszawa 1918 O ucieczce." drukowano w drukarni Sejmiku Powiatowego w Zamościu. przed rokiem 1445 jeździł po nie przez Łuck do Kijowa. Opowieść w dwóch częściach. Pamiętnik Szymona Tokarzewskiego 1846 . pisma o treści geograficznej . od września 1928 roku przemianowano je w "Głos Zamojszczyzny". chemikaliami. Biblioteka Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie prenumerowała "Zoologię" F. emisariusz ks. z okresu jego działalności w tym mieście zachowała się znaczna ilość dokumentów przechowywanych obecnie w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Bydgoszczy.". osoby ze Szczebrzeszyna i Tomaszowa . prawnik.3 egzemplarzy.wspominał Ignacy Kurzępa ze Zwierzyńca). Sędzia Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze. podobnie urzędy Miejskie w Goraju i Tomaszowie. Opowiadania wygnańca. Kunsztów i Rękodzieł. z opracowania Anny Dymmel (Prenumeratorzy piśmiennictwa naukowego wydawanego w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX wieku). gdzie zbierał materiały dotyczące . Zamoyski. Piotra Ściegiennego wciągnięty został przez tegoż do pracy konspiracyjnej "od sioła do do sioła wędrował po kraju.lektura tego rodzaju pism wynikała z rozlicznych zainteresowań hrabiego. Swoje przeżycia tamtego okresu.. Po zajęciu Lwowa przez Niemców ukrywał się na terenie Ordynacji Zamoyskiej . Edwards Samuel Kupiec toruński. W latach 1830 – 1860 prenumeratę książek prowadziło 8 osób z Hrubieszowa. Inne prace Szymona Tokarzewskiego to: Bez paszportu..1857. Kraków 1911 Pośród cywilnie umarłych..przedmiotem ich czytelniczych zainteresowań były praca Zenona Sierpińskiego "Obraz miasta Lublina" Czasopisma naukowe prenumerował ponadto mieszkający w Klemensowie Andrzej hr. Engelhardt Gustaw Szef kancelarii Ordynacji Zamoyskiej. Poświęcony Krajowemu Przemysłowi tudzież Potrzebie Wiejskiego i Miejskiego Gospodarstwa. pl/horajec).matek .. gdy Niemcy zaczęli stosować coraz bardziej rygorystyczne środki wobec miejscowych Żydów wyjechał. ks. W roku 1991 Efraim Farber przemawiał podczas uroczystości odsłonięcia na szczebrzeszyńskim kirkucie obelisku upamiętniającego zagładę Żydów ze Szczebrzeszyna i okolic. Ukazuje w nich Efraim obraz zajętego przez Niemców Szczebrzeszyna.Jakowa Reifmana. strach. wartość produkcji w 1880 roku wyniosła 34. zakłamanie nie obce również społeczności żydowskiej. Ferenc Edward Wieloletni sołtys wsi Zaburze (gm.. codzienną egzystencję miejscowych Żydów..tym bardziej. Szczęśliwy dziadek.Rosę. Nadgorliwi fanatycy.W niemieckiej niewoli . wspomina o prof. Farberowie Ester z Majmonów i Mendel Farberowie byli rodzicami Efraima.. Oprócz wymienionych powyżej wspomnień Efraim Farber jest autorem tekstów. głównie z przeznaczeniem do eksportu na Litwę i na Ukrainę. autor "Wspomnień z lat 1939 – 1946" (dostępne na stronie internetowej: www. a szczególnie członkom Judenratu (nie podał jednak ich nazwisk). fabryka zapałek Uruchomiona została w 1877 roku w Wólce Infułackiej w budynku byłych koszar przez Rejnemana. O Ester nie wiemy nic poza tym. Aktywnie uczestniczył w pracach powstałego w Izraelu Ziomkostwa Szczebrzeszyńskich Żydów. a właściwie poszedł do Tarnogrodu.republika. ból. Jest to rzecz wyjątkowa . przez długi czas stanowiła pod względem administracyjnym przedmieście Łaszczowa) i Podlodowie Zakład istniał od 1878 roku. Po otrząśnięciu się z wojennych koszmarów Efraim zabrał się energicznie do pracy by ocalić to. W szatach arianina w Belgii . powiedział wówczas: "Ziomkowie uratowani cudem od hitlerowskiej zagłady składają hołd nad grobem pomordowanych ojców .wspomniany wcześniej Efraim dzieciństwo i młodość spędził w Szczebrzeszynie. fabryki krochmalu Funkcjonowały w XIX wieku na terenie powiatu tomaszowskiego w Czerkasach (wieś powstała prawdopodobnie w XVIII wieku.z tego okresu pochodzą jego wspomnienia zamieszczone we wspomnianej na wstępie Księdze Pamięci. Był żołnierzem kampanii wrześniowej. w którym zawarł opis synagogi z czasów jej świetności (prezentowany jest poniżej). prowadzili w 1880 roku sklepik zlokalizowany w okolicach szpitala. które to Ziomkostwo po wielu wysiłkach i staraniach wydało omawianą Księgę. którzy przeżyli. Tadeusza Sztumberk – Rychtera. Syn Mendla i Ester . Zakład funkcjonował do 1885 roku." Zmarł w 1991 roku.. oraz teksty: Na cmentarzu.w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" ( Kiriat Yam 1984) znajduje się tekst jego autorstwa. Od połowy maja 1944 roku zamieszkiwał w radecznickim klasztorze. co z przedwojennej żydowskiej szczebrzeszyńskiej rzeczywistości pozostało w pamięci Tych.jako ciekawostkę mogę jedynie dodać iż tej rodziny wywodziła się także żona szczebrzeszyńskiego uczonego z początków XIX wieku . Opisuje również warunki panujące w obozie w Bełżcu. Aresztowany wraz z grupą tarnogrodzkich Żydów znalazł się w obozie w Bełżcu . Po powrocie z frontu. Aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu w biłgorajskim więzieniu uwolniony został w nocy z 23 na 24 września 1943 roku przez oddział AK pod dowództwem kpt. W roku 1878 wyprodukowano 200 000 pudełek zapałek. który przynosił rocznego dochodu rubli 50.rodzin. Lekarz i mohel. podając jego imię jako Stanisław. Wacław Płonka. że brakuje dokumentacji traktującej o przeszłości szczebrzeszyńskich Żydów. sprawowałem się dobrze. że pochodziła z rodziny Majmonów . Na stałe zamieszkali w Izraelu. W zbrojnej walce. F fabryka braci Kabasów Funkcjonowała w Zamościu u schyłku XIX wieku (1896) . Pracowałem ciężko. które zostały opublikowane na łamach Księgi pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie: Zakończyć sprawy przed terminem . Mendel pełnił obowiązki szamesa w szczebrzeszyńskiej synagodze . 200 rubli. Tak zrodził się pomysł napisania Księgi Pamięci w terminologii hebrajskiej nazywanej krótko "pinchasem". W roku 1946 poznał w Polsce swoją przyszła żonę . zmarł w 2008 roku.polityki władz niemieckich odnośnie okupowanej ludności polskiej. .Ludwik i Bolesław Kabasowie wytwarzali powozy. Radecznica). Feldmanowie Berko i Icek Ubodzy szczebrzeszyńscy sklepikarze żydowscy. siostrę i brata. Maurycego Zamoyskiego w Warszawie za Trio F.moll op. "W dniach starości i rozpaczy". podróżowałam przez wiele miesięcy chcąc odnaleźć moje jedyne dziecko. W Łodzi Devora nawiązała kontakt z Lejbelem Goldberg ps. Jan Wypych z Grygli (lokalna nazwa części wsi Podborcze). skrzypek.pl/scebreshinum. wiolonczelę i fortepian. który we współpracy z Centralną Historyczną Komisją w Łodzi kierowaną przez człowieka o nazwisku Szeptl poszukiwał żydowskich dzieci na terenie wyzwolonej Polski – bądź to w klasztorach. Przedmiotem produkcji było: płótno lniane.. Ukazał się również w grudniowym (2010 rok) numerze szczebrzeszyńskiego "Chrząszcza". "Foglarowszczyzna" Grunty należące do obywatela m. Fleischer Devora Do wybuchu drugiej wojny światowej mieszkała w Szczebrzeszynie. Tomaszowa. Sejmik pokrył m. "on później [żydowski pisarz Chaim Grade] odwiedził Dom Dziecka w Łodzi na Piotrkowskiej 88. przekład z jidysz Adam Altman) Flis Stanisława (1918 – 1984). zwrotu tego używa Adam Mastaliński. Nowej 12 – jak podaje Mastaliśki " chrzest na folksa przechodzili ci. Marcin Bartnik. 10 na skrzypce. jej rodzice byli zamożnymi ludźmi – rodzina Fleischerów była znana i ceniona w mieście.umieszczane były początkowo w Domach Dziecka w Łodzi na ul. frampolski ośrodek tkactwa Za początek jego funkcjonowania uważa się rok 1773. szczególnym uznanie cieszyły się frampolskie obrusy. dotdotychczas jej utwory nie zostały opublikowane. ale samotne. "folks" Spolszczona nazwa Volksdeutscha. ludowa poetka rodem z Błonia/k Szczebrzeszyna. która ocalała z hitlerowskiego pogromu. . tekst poświęcony Stanisławie Flis znajduje się na stronie:www. następnie odsyłane do Niemiec. W Zamościu celem werbowania chętnych do do zniemczenia utworzono specjalny urząd przy ul. serwety.. dyrygent i pedagog. notatkę o autorce i trzy wiersze ("Przy żłobku".republika. Jan Wypych s. 50 % kosztów zakupu siewnika rządowego – użytkowany był przez całą społeczność wsi. Kółko Rolnicze funkcjonowało pod patronatem Sejmiku Samorządowego w Zamościu.. Walenty Piwowarek. Tutaj znajdowało się większe skupisko Żydów. Foglara zlokalizowane w okolicach wsi Rogoźno. czysto. obrusy. Michał Olech. 1823 roku władze miejskie odkupiły od niego grunt zlokalizowany nad strumykiem (od tarnogrodzkiego rynku prowadziła do niego nienazwana uliczka).Ferenc Kazimierz Pierwszy prezes powstałego w Podborczu w okresie międzywojennym Kółka Rolniczego. Po dłuższych wędrówkach po miastach i wsiach osiadłam w Łodzi". 27 z 2003 roku Jan Adamowski. brata i siostry przemierzając teren Lubelszczyzny i kraju -". Piotrkowskiej 88 i Narutowicza 18. kompozytor. Devora. ok.płótno produkowano we Frampolu przez około 250 lat! Frayman Moszko Żyd tarnogrodzki. pełne sieroty. "Na pożegnanie obrazu Matki Bożej") zamieścił na łamach Twórczości Ludowej nr 3(55) s. gdzie spotkał uratowane dzieci z polskich rąk śpiące beztrosko i w białych łóżeczkach. Kazimierza. które udało się odnaleźć (oddawano je dobrowolnie lub za pieniądze) . kiedy we Frampolu rozpoczął swoją działalność cech tkaczy. na Dolnym Śląsku. a stamtąd do Palestyny.. "Turek". hr. u schyłku XVII wieku Foglar uczynił na nich spory zapis na szpital tomaszowski. in. w Kamieńcu. po wyzwoleniu na własną rękę rozpoczęła poszukiwania swego dziecka. jak podawał na łamach "Tygodnika Zamojskiego" Krzysztof Czubara .. Relacje Devory Fleischer z tamtego okresu są cennym przyczynkiem do odsłonięcia mało znanej i nie nagłośnionej historii odzyskiwania żydowskich dzieci – te. którego "Dziennik z czasów okupacji" publikowany był w 2008 roku na łamach "Tygodnika Zamojskiego". na którym pobudowano dla potrzeb miasta bydłobójnię. którzy zgłaszali się dobrowolnie lub zostali do tego zmuszeni". W roku 1901 otrzymał nagrodę im. czy u polskich rodzin. Fitelberg Grzegorz (1879 – 1953)." (tekst pochodzi ze wspomnień Devory opublikowanych na łamach "Book of Memory to the Jewisch Community of Shebreshin" (Kiriat Yam 1984.. inni członkowie to: Maciej Ferenc. Ćwikła Michał – w 1880 roku w miejscowości Gózd Lipiński wybudował drewniany kościół Dzierżkowa z Krasińskich Aniela – w 1766 roku jej staraniem wybudowano w Dyniskach cerkiew Dulewski Baltazar – w 1782 roku z jego fundacji wybudowano w Goraju murowany kościół. Radziszewski Ludwik. Sarbiewska Zofia – w roku 1671 fundowała w Goleszynie cerkiew unicką. inż. obiekt murowany istnieje do dziś. hrubieszowski) cerkiew drewnianą. ks. Kurdwanowski Maurycy . Myszkowski Jan – w latach 1667 – 1678 wybudował w Dubie drewniany kościół. konsekracja miała . Krzyżanowski Jan – w latach 1872 – 1875 ufundował w Liskach drewnianą cerkiew. . niewielkich rozmiarów w Dzierążni (pow. Makomaska Konstancja – fundowała w 1828 roku cerkiew unicką. . W roku 1923 został prezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego. fundatorzy. Ukończył Szkołę Nauk Politycznych w Paryżu. . Kluszowski Andrzej – w 1639 roku fundował kościół w Dzierążni. obiekt wybudowano w latach 1948 – 1949. Kazula Stefan – w roku 1630 wybudował w Hrubieszowie cerkiew murowaną. św. Strutyńscy Ambroży i Julianna – w roku 1738 rozpoczęli budowę kościoła w Horodle. które w maszynopisie przekazał do zbiorów "Ossolineum". Kurdwanowskich rodzina – w wieku XVIII fundowała drewnianą cerkiew unicką w Czumowie Kuria Biskupia w Lublinie – fundowała w latach 1929 – 1932 drewniany kościół w Gilowie. Górka Stanisław – przed rokiem 1561 wybudował w Goraju drewniany kościół. Granowskich rodzina – fundowała w 1757 roku kościół drewniany w Chodywańcach.w latach 1777 – 1778 wystawił w Dubie drewniany kościół Kostyński (.. tekst opracowany na podstawie pracy J. syn Ignacego. od roku 1935 piastował godność senatora RP. budowniczowie i projektanci obiektów sakralnych (kościoły i cerkwie). Pawłowski Mateusz. Zamość 2003 Abrek Andrzej – prof. obiekt wybudowany został w latach 1983 – 1985. jego dzieło dokończył w 1755 roku Eustachy Potocki. żonaty z Ludwiką Saryusz . św.Bielską. Myszkowski Adam Kazimierz – w 1622 roku wybudował w Dubnie drewnianą cerkiew. drewnianą kaplicę.). Akademii Zamojskiej. kościół drewniany oraz z dzwonnicą na froncie murowaną kaplicę.w latach pięćdziesiątych XVIII wieku wybudował w Jarczowie cerkiew. ks. Łysakowska Katarzyna – przed rokiem 1672 fundowała w Hrubieszowie nowy. oraz studia na Uniwersytecie w Monachium. Myszkowski Aleksander – w 1626 w miejscowości Dub będącej jego własnością wybudował drewniany kościółek. Rylski Henryk – w 1882 roku fundował w Dłużniowie (pow. który uległ zniszczeniu podczas pożaru miasta w 1561 roku. Kobylański Józef. ks.w 1732 roku rozpoczął w Biłgoraju budowę kościoła (istnieje do dziś). Łabuński Adam – w 1435 roku wybudował w Łabuniach drewniany kościół. Był właścicielem dóbr w Krasnobrodzie i okolicy. biłgorajski) małą. Losenau Losa de – projektował wybudowany w latach 1795 – 1828 cerkiew p w. obiekt wzniesiono w latach 1841 – 1866. Antoniego. Frąckiewicz Wacław – projektował murowany kościół we wsi Czołki (pow.. zniszczony w 1648 roku przez Kozaków został ponownie odbudowany. który wybudowano w latach 1857 – 1858. Jest autorem wspomnień "Moje wspomnienia 1892 – 1932" . Niedźwiedzia "Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego". Tomaszów Lubelski). Mikołaja w Hrubieszowie. tomaszowski) murowaną kaplicę p w. Mańczykowscy Tobiasz i Dorota – w roku 1705 wystawili murowaną kaplice przy kościele w Goraju. Klimek Adam – projektował drewniany kościół w Bondyrzu. Gisges Władysław – projektował kościół w Czernięcinie. Dołęga Żył w latach 1831-1901. Sapieha Jerzy – w I połowie XVIII wieku fundował w Hostynnem drewnianą cerkiew unicką.projektował cerkiew klasycystyczna w Luchowie. Makomaskich rodzina – fundowała w 1860 roku w Dąbrowie (pow. zamojski).w 1677 roku wystawił w Hrubieszowie kościół. w latach 1674 – 1765 wybudował w Bukowinie drewnianą kaplicę. Blacha Adam – około 1903 roku wybudował w Dąbrowicy (pow.Fudakowski Kazimierz h. 1953). malarz. Gajewski Paweł Twórca szkół kilimiarskich → społeczne szkoły kilimiarskie. Maczka. skąd zbiegł. do czasu aresztowania w 1940 roku uczestniczył w pracach Chłopskie Organizacji Wolności "Racławice". Fus Andrzej W roku 1934 przy współudziale Tomasza Bulicza zorganizował we wsi Bukowina (gm. święcenia kapłańskie otrzymał w 1860 roku. Dotarł do granicy niemiecko – belgijskiej. w 1699 roku fundował drewniany kościół parafialny.. Członek Centralnego Związku Młodej Wsi.miejsce w 1759 roku. oraz polską szkołę i sierociniec dla polskich dzieci. Tracz Jan – w 1920 roku z inicjatywy mieszkańców Krynic przy poparciu dziedzica Grzegorza Lipczyńskiego skończył budowę kościoła. od roku 1868 pracował w diecezji chełmskiej – był kolejno administratorem w: Lublinie. którzy ucierpieli na skutek działań wojennych. wg. były to tereny już wyzwolone przez żołnierzy gen. projektu Wiesława Kononowicza. Tajna prasę bukowńskim politykom dostarczali Michał Fus (pochodzący z Różańca) i Dubiel (pochodzący z Majdanu Siennickiego). Oświęcim. zmarł po roku 1885. w 1934 roku budował kościół w tej miejscowości. Założył ośrodek dla Polaków. G Gajda Jan Urodzony 1836 roku w Galicji. Po roku 1936 prezes Powiatowego Związku Młodej Wsi w Hrubieszowie. Biszcza. ponieważ wokół Radecznicy znajdowały się rosyjskie posterunki zatrzymali się w Andrzejówce położonej kilka kilometrów od Radecznicy.) Mieszkaniec jednej spod radecznickich wiosek. 1906 – 23. Furmanek z Pochwatów Katarzyna (12. Zienkiewicz Jan – w latach 17901793 wybudował cerkiew unicką w Biłgoraju. spoczywa na polskim cmentarzu w Toronto. Wykształcenie duchowne otrzymał w latach 1855 – 1859 we Lwowie. Zamoyski Marcin – w roku 1668 fundował w górecku Kościelny kościół i klasztor. Futa Mieczysław Nauczyciel. długoletnia nauczycielka w Teodorówce. uczestnik powstania 1863 roku. w latach 1936 – 1940 pełnił obowiązki kierownika szkoły powszechnej w Dziekanowie. Wieniawski Antoni – w 1836 roku wybudował w Horodle cerkiew. IX. VIII. Władysław. Radecznicy. autorem cyklu prac "cztery pory roku". Zaroślak Jan – cieśla z Aleksandrowa (pow. jest m. Hilarego brał udział w potyczce z Rosjanami pod Batorzem gdzie grupa radecznickich powstańców została rozbita. pełnił obowiązki dziekana zamojskiego. książę Mazowiecki i Bełski – fundował kościół i klasztor dominikański w Hrubieszowie. Zygmunt III Waza – w roku 1625 ofiarował drewno na budowę cerkwi w Grabowcu. danych z 1965 roku płótna stanowiły . To on przywiózł rannego O. Został burmistrzem w jednym z miasteczek. W roku 1947 wyjechał z polecenia Polonii Belgijskiej na leczenie do Kanady.. biłgorajski). W roku 1987 staraniem społeczeństwa Dziekanowa wmurowano na budynku miejscowego urzędu gminnego tablicę upamiętniającą postać Mieczysława Futy. pochowana na cmentarzu w Radzięcinie. in. Furmanek (. Monice i Buchenwald. z pochodzenia mieszczanin. Wraz z oddziałem zorganizowanym przez radecznickiego Bernardyna O. Biłgoraj) oddział stronnictwa ludowego. w Przemyślu ukończył 8 klas szkoły średniej świeckiej. Aresztowany w 1940 roku został przewieziony na posterunek w Moniatyczach a następnie na Zamek w Lublinie. obiekt wzniesiono wg. Drȍgen. Hilarego w rodzinne strony. Kolejne miejsca pobytu to obozy koncentracyjne w: Sachsenhausen. z których zachowały się dwie "wiosna" i "lato". gdzie został poddany torturom. Szuka Marcin – dziedzic Biłgoraja. pow. W 1875 roku przeszedł na prawosławie. obiekt został rekoncyliowany na kościół rzymsko – katolicki. Świeżawski Stefan – inwestował w 1910 roku w budowę kościoła w Dołhobyczowie. Zmarł 29 stycznia 1955 roku. Zamoyscy – w latach 1842 – 1848 fundowali w Kosobudach cerkiew unicka. 09. Antoni zaś. 25. zmarła jego niespełna roczna córka. 1813). Władysława (24. Antoni i Agnieszka mieli synów aż pięciu: Leonarda (30. zamieszkałego na powrót w Żurawnicy. adoptowali dziewczynkę z rodziny Zofii. Ludwik wżenił się w rodzinę Sekreckich. Józefa (1812 . Aleksego i Anny pojął za żonę Antoninę z d. Później. którą poślubił 24. Osiedlił się w Świdnicy. stryjeczny brat Władysława. 1836 r. w okresie powojennym ciągle pracował w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Zwierzyńcu. Justyn. dragona Ordynacji Zamojskiej zwolnionego ze służby po I rozbiorze.). gospodarstwo było bowiem niemałe. ur. żonaty z Franciszką z Tymickich mieli czworo dzieci: Aleksego (1807 . gdy z okazji udanej transakcji leśnej (cechowanie). Był jeszcze syn Andrzej. Zofia. które wiodły prym w tym gospodarstwie. Wandzia. wesoły. Bolesław. Ludwika (19. Bazyli. Po wojnie odnalazła się jej ciocia. oprócz gospodarstwa. galeria postaci i rodzin żurawnickich Baliccy Reprezentantów tego nazwiska było w Żurawnicy chyba najwięcej. Jan. Ludwik. Imię Wandzia miało w tej rodzinie niekonwencjonalną historię.07. skończyli szkoły i urządzili się w życiu.).1914 – 2.w 1839 r. mało komunikatywny. teściowej (zwanej Stachową) i żony.1996) Feliksa (10. Mimo swojej osiemdziesiątki trzyma się jednak nadzwyczaj dobrze. Ma jednak wsparcie w córce i jej rodzinie. 07. w 1864 r. Żył więc 109 lat. co było zresztą niemal zasadą w tej rodzinie.). rodzinę dobrze radzących sobie gospodarzy. 06. wyłącznie synów. 11. ożenionego w 1839 r. W 1825 r. Jana i Halinę.. w 1875 r. Tam ukończył szkołę zawodową. 1833 r.06. żony Bolesława. Primo voto Sekrecka. zmarła pod koniec lat 80-tych. Teść Ludwika. Wkrótce po tym. Urodzona 18. przeniósł się do żony i tam zaczęli gospodarować.11. po ciężkiej chorobie.05. Aleksy i jego żona Anna z Dąbrowskich (ur. Jan miał również co najmniej dwóch synów (Piotra i Wojciecha). dymisjonowanego w 1827 r. 1906 r. Ludwik więc przejął rolę gospodarza. 1977). Byli więc. 1882 r. pracował ciężko. Piotr miał kilkoro dzieci. a więc syn brata Antoniego Balickiego. 1841 r. dorosła już Wanda. ostrym. to kontrast między cichym. żona Bolesława.). Jacentego (we wcześniejszych zapisach – Hiacynta) Jakuba (dwojga imion) (1797 . Mariannę (1816 .). i Jana ur. tak dużo.) i Annę (1817 . Antoni – ur. Wojciechu. zmarł 2 lipca 1996 r. Wspominałem już o Piotrze. Byli to: Jan – ur. Na co dzień zaś milczący. mieli dwóch synów: Justyna ur. uśmiechem.trzeba podkreślić – mieszkał długo. z ojca Jana i Antoniny z Witoszków. i Wojciech – ur. Dzieci mieli czworo. spokojnym usposobieniem Ludwika i władczą naturą obu dam. Nie znam jej dalszych losów. Tak długo. Mieszkał on w Żurawnicy w domu pod nr 4 i . Basia okazała się wdzięczną córką i podporą na starość. żołnierza II pułku piechoty liniowej. która zabrała dziewczynkę. urodzony w 1724 r. lub jego ojca – Justyna. Ludwik miał troje dzieci: Stanisława. s. Jedyny mankament w tym ożenku. W 1966 r. po pierwsze. dzieci jednak także nie mieli. właśnie Wandzię. ożenił się z Agnieszką Skwarek z Kawęczyna. Wkrótce zmarła Janina. zdaje się. poszła na swoje. w 1845 r. też chyba spokrewnionym z rodziną Antoniego. 10. że Władysław. tj. po śmierci żony. że wszystkich nie uda mi się przypomnieć. śliczna brunetka. że zgłaszający jego zgon synowie "rodziców zmarłego nie umieli". Feliks długo pozostawał w stanie kawalerskim. wyjechała do Staszowa. Syn Bazylego i Zofii – Jan. Za dzisiejszym kościołem mieszkała także Aniela Balicka. ale radził sobie nieźle. Ożenił się Feliks w końcu z Janiną z Poznańskich (tych od "Czarnego").09. Była to już bowiem druga Wandzia. wdowa. która mieszkała w Brzegu n/Odrą. 1872 r. Mieszkał tam także Piotr Balicki. Ożenił się z Zofią z Łabuników i miał z nią trzech synów: Jana (1777 – 1841).1922). Baliccy wywodzący się od Bazylego Balickiego. po Józefie. cóż to był za uroczy człowiek.. Czterej pierwsi mieszkali i gospodarzyli w Żurawnicy z tym. Były i boczne odgałęzienia tej rodziny. Tam też się ożenił. Najbardziej pamiętam Stanisława. Małżeństwo z Antonim zostało zawarte 26. Bolesław został sam. wkrótce po wojnie wyjechał na tzw. który był mniej . żonatego z Marianną z Dąbrowskich.05. Ziemie Zachodnie. którzy zaprawieni od młodości do pracy wyszli na ludzi. Najmłodszy z tej rodziny.06. Feliks żyje do dzisiaj. rozpoczął pracę w fabryce elektrotechniki motoryzacyjnej. w wieku 82 lat. wypadło wypić po parę kieliszków wódki. niespotykanym wręcz dowcipem. Stanisław jednak ciężko chorował i dość szybko zmarł. Być może stało się tak za sprawą jego małomówności: wyjątkowo długo trzeba było czekać na to. Basia zdążyła już wyjść za mąż. Marysia. z Anną ze Szmigów oraz Grzegorza (1800 – 1859). 1909 . lecz zmarł w wieku dwóch lat. Marysię. gdy w 1957 r. po wyjściu za mąż.. Gdy opadły zahamowania. w 1867 r. Gucma (ur. Obserwowałem go jednak kiedyś. by się odezwał. 1781 r.05.własność Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Hrubieszowie. W wyniku słynnej akcji ratowania dzieci zza zwierzynieckich drutów moja stryjenka wzięła bowiem na wychowanie dziewczynkę. O Leonardzie i Władysławie jest mowa poniżej.). adoptowali dziewczynkę.01. 1911 – 30. zmarł 20. z celnym.1919) i Bolesława (28. ożenił się po raz drugi z Heleną Sałabonówną (ur.). przyjeżdżała odwiedzać "ciocię" z Żurawnicy – bardzo często nawet z mężem i z dziećmi. oboje długo nie mogli stwierdzić. Gienia Hołowińska wyszła za mąż. ale byłem zbyt mały. Kupiło tę schedę (zresztą za grosze) młode małżeństwo. siostra Ignaca). Gdy odwiedziłem ich ostatnio (lato 2001 r. Po raz drugi zetknąłem się z tą rodziną stosunkowo niedawno.). Stanisława i Jana Bębenków). usiadł na odwróconym wiadrze. Jacek zmarł nagle we śnie. Wojciech. Skończył technikum i gospodarował w Żurawnicy. Była serdeczną koleżanką mojej mamy. Michał Balicki i jego żona Marianna z d. przed Wnukami i Smołami. Nie jedyny to przypadek w Żurawnicy. mieszka gdzieś w Lublinie. pracował początkowo przy odbiorze buraków w Klemensowie. podobno był w Jeleniej Górze i usiłował się ze mną skontaktować. Mężem Eli okazał się również Balicki. by uchronić ją przed zmarnowaniem i rozkradzeniem. On miał na imię Michał (s. Oto po śmierci mojej mamy postanowiliśmy sprzedać nasza ojcowiznę. Wiem tylko. 12 V 2002 r. druga wyszła za Czesława Sasa i jest chyba matką obecnej dyrektorki Szkoły Podstawowej w Żurawnicy. Jarek. Ani. Później pobudował się przy głównej szosie. jadąc w stronę Zwierzyńca po lewej stronie. Zawał. że nie było mnie wtedy w domu. Cześka i Romka. Byli zresztą z Bębenkami skoligaceni: żona Michała Bębenka (ojca Józefa. Został w Żurawnicy. również jeszcze w sile wieku. wżenił się poniekąd w moją rodzinę. Jedna to Walenty Balicki i jego żona. przy budowie domu. mój brat spotkał kilka lat temu jej syna. Mieszkał tam. Nie znam jego dalszych losów. Miał jedyną córkę. Walentego już prawie nie znałem. Zostałem nawet chrzestnym ich syna. jeśli właściwie pamiętam. W wieku czterdziestu czterech lat. ożeniwszy się. a ponadto był maszynistą kolejowym. trochę gospodarował. Ludwika. dość rozległa rodzina Balickich mieszkała za czasów mojej młodości (tj. wraz z dorosłymi już dziećmi. Hanny. Traf chciał. tam stracił zdrowie. razem występowały w zespole artystycznym młodzieży wiejskiej. Dwóch z ich synów. jak zwykle. Ona była koleżanką zabaw wakacyjnych mojej córki. w wieku 33 lat. to bardzo dalekie i nie stanowiły przeszkody dla małżeństwa. Kolejna rodzina Balickich z Żurawnicy. zdaje się. imieniem Jan. Halinę. Tymczasem w ostatnim skupisku zabudowań Żurawnicy. Fatum jednak trwa dalej: syn Cześka. Trochę pracował. Tę znam najmniej. Pamiętam tylko. Jeden ze starszych synów.. w 1984 r. Czesiek Balicki. Wziął za żonę Celinę Kuczmowską. Zrąb dość okazałego budynku długo straszył i denerwował ludzi. Czochra. Romek szukał swojego miejsca na Śląsku. Agnieszka) dokończyli budowę. cierpiał na chorobę Bergera. w 1948 r. Najpierw amputowano mu nogę. Marią (Manią). Bronisława i Antoniego(zm. oboje już chyba na emeryturze. ojca Walentego (jeśli czegoś nie pomieszałem). Hankę pamiętam głównie ze zdjęcia. Żyje gdzieś w okolicach Wrocławia. niebieskimi jak len oczami. Oboje Bartnikowie gospodarują do dziś i nieźle się mają.Fatum jakieś ciążyło nad tą rodziną. Obecnie pełni kolejną misję – jest kościelnym w miejscowym kościółku. 28 V 1935). mojego nieco starszego kolegę z żurawnickich czasów. Ożenił się z Heleną Chwiejczak (ur. To Ela Sierkowska. Maria Balicka była siostrą Michała. którzy mieszkali na parceli zajmowanej także przez rodzinę Bębenków. Początkowo nawet o nich nie wiedziałem. Mieszkali dość daleko. Celina bowiem także pracowała. gdy moja kuzynka i sąsiadka. byli bowiem mniej więcej w moim wieku. Jola. (Szczepan. na tzw. jak się okazuje. ale już przy szosie.1936). był bratankiem Aleksego Balickiego). Druga. mieszkała jeszcze jedna rodzina Balickich. Józef.). by ją zapamiętać. Wybrali się do Fabryki Dywanów w Kowarach. po drugiej stronie drogi na starej wsi.. widziałem ją wprawdzie. Był dość zaradny. Mieli chyba siódemkę albo ósemkę dzieci. by odpocząć. Jedna. Janek (ur. że w latach podeszłych był już głuchy. Trudno przewidzieć losy życiowe. Dowodzi to. Ale to dopiero jedna z rodzin Balickich. przystojniak z wielkimi. Po wojnie wyjechała na Zachód. Michał to syn Bazylego (ur. Nie wszystkie z nich pamiętam. bezpośrednio po wojnie). Później jednak byli serdeczni. 1842) i Katarzyny Hajduk. ojciec Wojciecha. wkrótce i to okazało się półśrodkiem. O istnieniu tej rodziny dowiedziałem się. zdaje się przy likwidacji szkód. Początkowo mieszkał naprzeciwko ojca. by zakupić kobierce do świeżo zbudowanego kościoła w Żurawnicy. Zmarł chyba w rok po swojej żonie (23 I 1995 r. która wyszła za Edka Bartnika. starej wsi. w 1940 r. ładną dziewczynę. Przyznawał się do żurawnickich korzeni. Starszy od Romka i Cześka. ożenił się ze wspominaną już córką Leonarda. Mało jej jednak pamiętam. a jeśli były. razem chodziliśmy do szkół. Jan. nie miałem tam rówieśników. z kim mają do czynienia). ur. później w PZU w Zamościu. znałem dobrze.więcej z mojego wieku i w latach pięćdziesiątych dojeżdżał do Technikum Rolniczego w Zamościu. mojego szkolnego kolegi i sąsiada. . w laboratorium przy szczebrzeszyńskim szpitalu. Dopiero w końcu lat osiemdziesiątych Józef. która bywała w Żurawnicy na wakacjach. że była piękna. Gdzieś w początkach lat siedemdziesiątych rozpoczął budowę domu. i to długo. Obok Wojciecha. gdy Balicki żenił się z Balicką. poszedł na swoje gospodarstwo. Były jeszcze co najmniej dwie rodziny Balickich. Szczepana). Dziś mieszkają już wygodnie i spokojnie. mieszkali również Baliccy. a miał ich bodaj czworo (Krysia. że żadnych koneksji rodzinnych między nimi nie było. moją cioteczną siostrę. skończył Technikum Ekonomiczne w Zamościu. córka Lucjana Sierkowskiego. Najstarszymi dziećmi Michała byli jednak Józef i dwie córki. Ma równie ładną córkę i syna Mirka. jego żona zaś była Tekla. Jego syn. A jeszcze w 1982 r. Jej wybrankiem okazał się Janek Balicki z tej właśnie rodziny. Nagle się przewrócił i więcej już nie wstał. wyjechał do Warszawy. Był czynny w Ochotniczej Straży Pożarnej w Żurawnicy (np. głównie o historii Żurawnicy. 18 I 1882 zm. Nawet urzędujący w Ordynacji Zamojskiej w 1624 r. s. Lipowcu. (wymieniam bliższe miejscowości) w Kosobudach. jako jeden z pięciu (drugi z kolei) synów Agnieszki i Antoniego Balickich. Baliccy byli szlachtą herbową. co robią Baliccy w tych swoich mikrogospodarstwach żurawnickich. Ponieważ łan. 30 I 1944 r. żył 83 lata. Nadano im ziemię jako źródło utrzymania.in. ordynat zamojski rozmieścił swoich "dragonów" w dobrach swoich posiadłości. Leszek – pracownik naukowy. Prowadził go Balicki W. ur. Wyszła za mąż za Jana Balickiego. Ulokowano ich w 22 wsiach. Leonard prowadzi gospodarstwo rolne i wychowuje dzieci. zięciem Jana Hołowińskiego. i nawet na Ukrainie. 28 V 1935 zm.. w 1941 r. Przyjazny.1992 r.). także o czasach. 15 IX 1945 r. W czasie wojny w partyzantce. Balicki Leonard Najstarszy z pięciu synów Antoniego (ur. wraz z matką Agnieszką. w końcu młodzieniec. nadając im 232 ćwierci i 345. początkowo ze swym bratem Mikołajem. w 1948 r. w 1941 r.1961 r. łączniczka. . później córką Marią. Początkowo w Żurawnicy. Wiedliśmy długie rozmowy. obsługiwał końmi dowóz do pożaru). 23. Brat Leonarda. Kazimierza – ur. pracować.5 ha i został gospodarzem (por. m. Ponadto. Jej bracia: Stanisław (ur. 12 II 1994. Przed wojną i po wojnie zajmował się dodatkowo wyrębem i wywozem drewna z lasów. a także w Żurawnicy. Później spółdzielnię przejęła pozostająca pod państwową kontrolą GS "Samopomoc Chłopska". każdy dostał więc "ćwierć". Wyszperałem. Z Janiną miał Władysław troje dzieci: Leszka. zmarł 2.). Długo szukałem prawdy. W latach 1900-1920 przebywał "za chlebem" w Stanach Zjednoczonych. która urodziwszy troje dzieci zmarła w młodym wieku. "ludzki" dla swych poddanych. ur. Gospodarowali na swoich "półłankach". i jak zwykle. i w Królestwie. Gorajcu. że był to Wojciech Balicki. Michała i Tekli. Maria – dziennikarz.Odtąd. żył w latach 1880-1930 (daty przybliżone). tam już bowiem mieszkała ich część. Skwarek (ur. Także w BCH. później już samodzielnie ( Relacja Bolesława Balickiego (22 maja 2003 r. w Żurawnicy był sklep z artykułami spożywczymi. człowiek z autorytetem w środowisku. s. Marcin Balicki (prawdopodobnie wnuk Grzegorza. drugi był mężem Gieni Hołowińskiej.: rozdz. 4. z d. Czarnymstoku. a powtarzającym się herbem był "Topór".1871. W 1938 r.1883 r. do rodzinnej wsi. rzekomo w nagrodę za jakieś zasługi wobec króla i ojczyzny. Wrócił w 1939 r. Podobno do dziś czasami nazywają ich "dragonami". Żonaty z Marianną z Dąbrowskich. obecnie na emeryturze. 6 "Dragoni").)..in. brata mej babci. w wyniku I rozbioru Polski. m. Nina.. Po wojnie na gospodarstwie. Agnieszka. Urodził się w 1909 r. 29 IX 1961 r. 30 I 1944 r.ur.. Dzieci: Maria (zwana i znana niemal wyłącznie jako Mania). W Żurawnicy otrzymali oni 23 "ćwierci" i tyluż było prawdopodobnie obdarowanych. pisarz prewentowy nazywał się Jan Balicki. Szanowany gospodarz. I w Galicji. i Marię . Batalionach Chłopskich (pseud. ps. Pierwszy to ojciec mego "następcy na włościach". 23 I 1995 r. Bazylego). w 1944 r. Był ojcem Józefa i Jana.IX. okrojono jej przywileje.. żyła bowiem 34 lata (zm. Pozostał wdowcem do końca życia.) – absolwent Technikum Drzewnego. W czasie wojny – w partyzantce. Dzieci wyjechały z Żurawnicy. Leonard spoczywa na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie. Kazimierz – ekonomista. zm. Dlatego właśnie wie. których nie pamięta. 17 I 1938 r. W 1941 ożenił się z Janiną Wróblewską. zm.). Marek (ur. a także Ludwika. tam zamierzał się kształcić. zabroniono jej utrzymywania własnego wojska. który zdaje się po powrocie z "Ameryki" założył sklep. Wszyscy zdobyli wyższe wykształcenie i podjęli pracę zawodową. a ponadto. Maria do Świdnika. w 1871 r. ur. zm. Prowadzili ją do 1948 r.. obecnie na emeryturze. Miał naturę społecznika. To on. pracownik naukowy Politechniki Wrocławskiej. w 1939 r. czy we wsi nie znalazłby się jeszcze jakiś Balicki. Rodzice: Antoni ur.) A w ogóle to po wielu szperaniach w historii zastanawiam się. 17 ha. Młodego Janka odwiedziłem niedawno kilkakrotnie. mieli być gotowi do służby. Feliksa i Bolesława. Balicki Władysław Urodził się w 23 IX 1911 r. I na koniec: nie dam głowy. Skwarek. Mimo młodego wieku chłopak dużo wie. przypomniał mi o owych dragonach osiedlanych w Żurawnicy. zm. ur. pracownik przemysłu drzewnego w Miliczu.) i Agnieszki z d. gdy w 1772 r. Wraz z kilkoma podobnymi zapaleńcami założyli Spółdzielnię Spożywców "Jutrzenka". co jest rzadkością – umie słuchać. Leszek i Kazimierz do Wrocławia.. Rzecz okazała się nieco bardziej prozaiczna: w Żurawnicy mieszkali dragoni hetmana i kanclerza Zamojskiego. czyli po ok. I bądź tu mądry o kogo chodzi! Ostatnio wyjaśniono mi.właśnie z opisywanej rodziny.5 zagonów. jako jednostka podstawowa liczył ok. W końcu znalazłem. Jego dziadek.XI. Wojna pokrzyżowała te plany.. Podjął pracę w tej spółdzielni i pracował w niej do końca życia (do 31 VII 1973 r. Ordynacja Zamojska znalazła się częściowo w zaborze austriackim. że w 1929 r. "Chmura").. zwłaszcza we własnym gospodarstwie.12. 1936 r. Jerzy.córka Anna 1819 r.). w wieku 16 lat. Marianna z Balickich urodziła się 8 V 1869 r. czego się podejmował i uczynny w stosunku do innych. Był wyjątkowo rzetelny we wszystkim. urodził się syn Stanisław. w 1796 r. Miał wielkie doświadczenie w sprawach rolniczych. 20 II 1939 r.1940 r. ur. w stronę lasu. Józef. W dniu 9. zmarł 29 grudnia 1853 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie. poszła za mężem. Wówczas Bębenkowie przenieśli się wyżej.Stanisława. Michał Bembenek pojął za żonę Mariannę z Balickich. 4 I 1834 r. urodziła się Marianna (później zamężna z Kieszem. pracował jednak także jako np.). Jego żoną była Marianna z Kowalskich ur. Był również radnym gromadzkiej rady narodowej (wówczas w Brodach Małych).) 1820 r. Nowe zabudowania zasiedlił z rodziną w 1951 roku. . Marianny. z której wywodziła się Marianna. w 1834 r. Stanisława znałem najmniej. Józef. Surmacz. o jej dalszych kolejach życia nie mamy jednak wiadomości. który zmarł 16 XI tegoż roku. W 1874 r. 11. – córka Agnieszka. Często służył radą i pomocą sąsiadom. Ślub formalnie odbył się w dniu 22 VII 1905 r. trzecie . Kapuścińska). lecz za przyczyną niechlujstwa różnych pisarzy gminnych i magistrackich. Kurzawska). Wiadomo. Maria w 1950 r. 1822 r.02.. urodził się im syn Tomasz. 1831) 1834 r. starej wsi obok Kapuścińskich. dobrze .. Na początku lat 50-tych inwestuje we własne gospodarstwo. która zmarła w 1871 r. – bliźniaki: s. Jan i Marianna Bembenkowie mieli dość spory przychówek. O ich dzieciach mamy skąpe wiadomości. Ale to było już w czasach współczesnych. sekretarzem komitetu gminnego i członkiem powiatowego komitetu PSL. Z tego właśnie powodu urodzony 4 I 1897 r. żona Michała. Tam urządzili swe lokum trzej bracia Bębenkowie: Józef. urodził się syn Michał (zm. syn Józef został początkowo odnotowany w księgach metrykalnych jako Balicki (nazwisko panieńskie matki) i dopiero po uznaniu (22 VII 1905 r.. 1826 r. Michała i Józefy. córka Helena (zm. Najmłodszy.). Ciągle aktywny. Jan urodził się w 1788 roku. zmarła 10. w wieku 75 lat. W 1867 r. – syn Józef. Mimo podstawowego zaledwie wykształcenia. synowie Michała. siostrę mojej babki. Jedno (syn Tadeusz-Mikołaj) zmarło po miesiącu od urodzenia w 1937 r. powojennych. uruchomiono kolej. Był ponadto tzw. Gdy w 1916 r. Był on synem Anny Bembenek. W Żurawnicy. Lista może być niepełna. ciągle się uczył. W rzeczywistości małżeństwo to istniało znacznie wcześniej choć ze względu na prześladowania religijne nie mogło być zawarte. Był głównie handlowcem. był dwukrotnie żonaty. czytał wielkie ilości książek. złotą rączką. przewodniczący rady zakładowej związku zawodowego.) małżeństwa Michała i Marianny zaczął nosić nazwisko Bembenek. wdowy po Danielu. 1876 r. po powrocie z wojska. w 1921 r. Najwcześniejsze wiadomości o tym rodzie pochodzą z końca XVIII wieku. z d. za dzisiejszą wewnętrzną drogę żurawnicką ("szosę").Prawdopodobnie niepełna lista dzieci wyglądała następująco: 1813 r.05. liczne dzieci jednak zmarły w okresie niemowlęcym..) – Jan. Z trzech braci Bębenków zostało wkrótce tylko dwóch.). Na miejscu starego domu postawił swoje "gniazdo" syn Józefa. Po śmierci jej rodziców przejęli gospodarstwo. Jan.09.) z Bartłomiejem Kowalskim 1816 r. – syn Daniel. Następnie. (4 XI) wziął za żonę Katarzynę Hołowińską ur. Ożenił się z Marią z Bielców. Prawdopodobnie z pierwszego małżeństwa pochodziła córka Ewa. był więc lubiany i poważany. 22 I 1898 r. (Była ona córką Stefana i Marianny z d. drugie – Józefa i Katarzyny Bębenków. Wymieniony jako ostatni w kolejności syn. Mieli dwoje dzieci. Michał Bębenek zmarł w 1943 r. Bębenkowie Niektórzy pisali się: Benbenkowie lub Bembenkowie I to nie z powodu jakichś fochów. Obie panny były wyjątkowo urodziwe. później zaś (20 III 1899 r. ożenił się więc po raz drugi z Marianną z Tulejów (ur. Na parceli za obecną "szosą" były więc kolejne zabudowania: pierwsze – Balickich (Walenty). 1844 r. że 4 XI 1854 r. Szymona Romańskiego i Katarzyny z Lepionków (oboje z Lipowca). trafił do Majdanka i nigdy już nie wrócił. zm. – syn Jozafat (zm. Stanisław i Jan.. Pierwsza żona Józefa jednak szybko zmarła. zamężna (od 1841 r. szczególnie w zakresie upraw roślinnych. 25 V 1905 r. Anna zmarła 9. Marysia (ur. 25 V 1949 r. budynki znalazły się blisko torów. Leon. żonaty z Marią Szpuga z Topólczy. Mieszkali oni na tzw. 1827) 1829 r. 28. w domu nr 47 mieszkał wówczas Jan Bembenek (pisownia z ksiąg metrykalnych). c. 18 X 1831 r. – syn Jan.04. Pod koniec życia chorował na serce i astmę. (c. Została im jedyna córka. najbliżej szosy mieszkała rodzina Balickich. aresztowany w czasie wojny przez Niemców. (zm. ciągle pracujący. urodziła się jeszcze jedna córka – Anastazja. Wcześniej. zm. Obawiali się nowego wynalazku: "wystarczy iskra na strzechę i wszystkie zabudowania pójdą z dymem" – mawiano. 1869 r. Zmarł 30 czerwca 1977 r. także magazynierem. Gdy wyszła za mąż (Trusz). Ożenił się z Genowefą z d.później w Zwierzyńcu.). (zm. pszczelarzem. gdy tego zaniechali. Jego praprzodkami byli: Jerzy Budzynski i Marianna z Sierkowskich.) już tylko Maria (w Choszcznie) i Stanisława w Żurawnicy.). Mieli dwoje dzieci. wyemigrował na Zachód. Opisuje to w swojej pracy wspomnieniowej "Kolczasty trakt". Bronisławę (1926) i Zofię (1933). Z siódemki dzieci żyją do dzisiaj (2002 r. Józef. Po wojnie. Spędził ok. na nowym cmentarzu na tzw. "Śmiga" podjął pracę w Zakładach Mięsnych w Zamościu i tam zamieszkał. 1990 r.). a właściwie trzy rodziny Budzyńskich mieszkały pod Przekopem. Leon i Stanisława zostali w Żurawnicy. Mimo tego pracowali do końca życia. ok. Zresztą Jan także żył krótko – zmarł kilka lat po rodzicach. Gienek. W centrum wsi. ok. do Wrocławia. jaki zastał.). Najmłodsza z rodzeństwa. Po drugiej stronie drogi mieszkała także rodzina Budzyńskich.). Fela.) i jego żona Marianna z d. Zmarł jednak ok. miał żonę Teklę. Z tego. "Gajku" Budzyńscy Dwie. że Eugeniusz. co wiem. którzy mieszkają do dzisiaj w Żurawnicy i oboje doczekali się już wnuków. Jan nie był już tak zapobiegliwy jak ojciec. Widać usiłowali wdrażać nowinki – pamiętam bowiem alejkę dojazdową do ich gospodarstwa. bodaj czy nie do Wróblewskich. ok. Dodać należy. Obsadzona była czarnymi i białymi morwami. 1942). oprócz talentów życiowych potrafił także spisać i pozostawić rodzinie ciekawe wspomnienia opisujące historię rodu Bębenków. Najstarsza .1887 r. 1990 r. pochodzą z Brodów Dużych. Bujwida we Wrocławiu. Mieli ono sześcioro dzieci: Jana (ur. Gienek – w Zamościu. w 1857 r. w wieku 65 lat. Obok zresztą mieszkała samotnie jego siostra Anna. 13 X 1897 r. Gienek – do Szczebrzeszyna. Józefa (1914). 31 X 1913 r. Ojciec. Tomasza Wróblewskiego i Katarzyny. I to właśnie Marcin mieszkał na Wólce. Był to przede wszystkim Marcin Budzyński. Halinę (ur. Był przez długi czas prezesem Oddziału Wojewódzkiego Centrali Nasiennictwa. jeszcze przed wojną. W lipcu 1962 r. prawdopodobnie skoligaconych z poprzednimi. Dobrzy gospodarze. Henryka wyprowadziła się z Żurawnicy i nie znam jej losów. ma obecnie lat 66. 1942 r. Wawrzyńca przy ul. Jończak (ur. Tu się wykształcił. Chwiejczakowie Rodowodu rodziny Chwiejczaków nie znam zbyt dokładnie. 23 IX 1907 r. ona chorowała na ischias. wychowywali siedmioro dzieci: Janina (1922). Zbudował swoje gospodarstwo. Józef był przed wojną sołtysem wsi. odziedziczył po ojcu niemal wszystkie zdolności (nie tylko zresztą on. Rozproszone są również ich groby. Janek (1924). Marcina (1897) i Zofię (1907 – później żona Jana Wróblewskiego). Był stolarzem i cieślą. w 1889 r. Eugeniusz (oboje 1932).1919 – później mieszkał w Świdnicy. Marysia i Janek wywędrowali na ziemie zachodnie. a później jego żona.) oraz najmłodszy – Romek. wydanej w Warszawie 1971roku. ludzi – własną pracą dorobili się godziwych warunków bytu i szacunku otoczenia. Marcin (ur. z d.). hodować jedwabniki. podupadali na zdrowiu. że Jan zajmował się kopaniem kamienia (do dziś chyba istnieje "kamieniarnia" Budzynskiego). Katarzyna przeżyła męża o kilkanaście lat.wychowane. Janinę (1922). po kolejnym ataku padaczki zmarł w szpitalu w Szczebrzeszynie Józef. Wasąg (ur.. Ciężka praca i warunki życia zrobiły swoje. Wykorzystując swoje wszechstronne zdolności. Mikołaj i Katarzyna mieli czworo dzieci: Agnieszkę (ur. Stanisława(1936). Feliksa (1928).Janka oraz Fela zostały pochowane na cmentarzu parafii św. już w dorosłym wieku. Maria. wziętym szewcem. Jego brat znalazł się w Tomaszowie Lubelskim i także już nie żyje. Wszystkie dzieci wyszły na tzw. W latach sześćdziesiątych oboje zmarli. Rzadko zdarzało mu się . Ich protoplasta wżenił się do Żurawnicy. 1939) i Stanisława (ur. Od lat czterdziestych Józef. z nowatorską żyłką choć o różnych charakterach. Mieszkali w środku wsi. a słodkich jak miód owoców. ożenił i mieszkał. Wróblewską (ur. Leonarda (ur. Mikołaj Budzyński ur. Józef powoli się dorabiał. Stasia. Ogrodnictwa i Sadownictwa (CNOS) we Wrocławiu. Synowie Walenty i Piotr zostali na ojcowiźnie. Ich syn. On miewał ataki padaczki. morwy zostały na pociechę dzieci z całej wsi. Zmarła w 1979 r. Annę (1889). żył w latach 1882-1949. grał na klarnecie. w 1862 r. Janek – prawdopodobnie w Zgorzelcu. jego brat Stanisław oraz Katarzyna i Leon spoczywają na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie. Próbowali chyba. próbował zakładać koło Stronnictwa Ludowego. Franciszek. ożenił się z Katarzyną Sierkowską (ur. przed "górą" mieszka bodaj najliczniejsza rodzina Budzyńskich. w 1909 r. W latach sześćdziesiątych w ich domu zamieszkiwała jeszcze matka i jej dzieci: Henryka (ur. Później. 1935 r.) mieli jedynego syna Jana (ur. Liczna rodzina rozproszyła się po świecie. Jan (zwany Śmigą) (ur. Reszta opuściła gniazdo rodzinne: Janina. zm.). Po wojnie Budzyńscy wybudowali nowe budynki. roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Marysia skończyła 70 lat (2002 r. Akceptowali to obrywanie nikomu niepotrzebnych. Byli to Jan i Florentyna Budzyńscy. c. Leon (1926). zaledwie zdołał utrzymać gospodarstwo w stanie. Wiadomo.). także Leon). pracowite.). Z tak licznego rodzeństwa żyje już tylko dwoje: Marysia w Choszcznie i Stasia w Żurawnicy. Jan ożenił się z Feliksą z d. a później do Zamościa. Na dodatek był jeszcze pomocnikiem sołtysa. Był jeszcze jeden Chwiejczak – Stanisław. który zmarł zaledwie przed kilku laty. ok. Ich syn. obok Poznańskich. Wywodzą się oni od Marcina i Marianny Budzyńskich. Bliższych danych o nich nie mamy. 1940). tzw. mieszkało troje Kniaziowskich. H. wybrał i zaczął aktywnie się udzielać. pewnie fundamenty domu lub piwnicy – prawdopodobnie Józefa) i gospodarowali sobie na posiadanych żurawnicko -turzynieckich hektarach. Kapuściński Wojciech Jeden z tych. oficerem rezerwy na czele. przez pewien czas nawet kierownikiem Szkoły Podstawowej w Żurawnicy. Helena wyszła za mąż w Żurawnicy (za Cześka Balickiego) i poszła "na swoje". Marcin -1920-42" Tu już nie ma wątpliwości. porywczego charakteru i języka. opowiadał o tym. Janka i najmłodszą Marysię. którzy bezpośrednio po wojnie. był elektrykiem. Walenty głównie gospodarzył. zostawiając dwoje dzieci. która również ukończyła Technikum Rolnicze(a może Liceum Ogólnokształcące?) i zmarła w dość młodym wieku. Pod datą 28 lutego 1941 r. s. Drugą była Elżbieta.. Matławska: Zwierzyniec. W Galicji. niejaki Jastrzębski. oraz sześcioro. Po kolei więc: na tzw. który nam. Mieli jednak syna. To chyba jego i jego charakter. Podaję więc dane spisane z pomnika na cmentarzu szczebrzeszyńskim: na tablicy pierwszej: Marianna . Janek. niemal równocześnie z rodzicami. Młodszy syn. których nie znałem. 366. sprowadzano ją bowiem aż z Rosji.bolszewickiej. trochę gospodarzył. b.najstarszy. Miał dwóch synów: Heńka i Mariana. który mieszkał obok. Wojciech . Józef mieszkał przed wojną na Wólce pod Przekopem. Antoni . zmarł chyba na początku lat sześćdziesiątych na raka żołądka. starsza mieszka w Zamościu . nie było natomiast spirytusu. mieszka w Żurawnicy i ma trzech synów). wszystko przez tzw. wynajął na warsztat stolarski. było tego towaru w bród. Gienia wyszła za mąż za Kazimierza Szutego z Turzyńca. tj.1918-42. Nie było natomiast soli. że nie wiadomo. wysoki. Osadzono ich w areszcie przy magistracie. zapisał: "Złota młodzież szczebrzeszyńska z Piotrem Jóźwiakiem.hiszpanki. trochę pomagał ojcu w gospodarstwie. jak to często bywa. Urzędował tam stolarz z Brodów. wtedy. czy mówiąc dokładniej – złotą rączką. dobrze jeszcze utrzymaną. Już 30 września 1944 r. dzieciakom. Był zmyślnym cieślą.przyjechać do Żurawnicy. żył dość krótko. powołanym 9 lutego 1945). że nie palił. Dzieci owego Kniaziowskiego to Józef. Marian. Później był zaangażowanym działaczem Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" (skarbnik w pierwszym Zarządzie GS. częściowo murowaną. R[ada]M[iejska] Zwierzyniec 1991. Jak można sądzić na podstawie epitafium – zapłacił za to najwyższą cenę. Walenty miał czworo dzieci: Ignacego (zwanego Ignac . Walenty i Agnieszka (1895-1983). zresztą o tym się mówiło niemal otwarcie. Zmarł w 1978 r. Ten ma 2 starsze siostry: Renatę (obecnie Łosiewicz. Starą chatę zaś. Maciej wybudował po wojnie nowy dom. Noszono więc do Galicji spirytus w pęcherzach uzyskiwanych podczas świniobicia. U tej ostatniej. wychowywał się na ziemiach zachodnich najmłodszy jej syn – Wojtek (Sławek?). a więc pod lasem.1905-1919. Być może są to ofiary wojny polsko . wciąż kawaler). Niestety. Przekopie. czy jak kto woli. zaborze austriackim na odwrót: soli było w bród (tam przecież leżała Wieliczka. Starszy Heniek. a może grypy. Helenę. Na koniec został inspektorem oświaty szkolnej. został wybrany pierwszym przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Zwierzyńcu. Maciej. kawał chłopa. Ignacy skończył Technikum Rolnicze w Zamościu. następnie dyrektorem zbiorczej szkoły gminnej w Zwierzyńcu. lub była ona droga. gdy wielu miało kłopoty z wyborem postawy wobec nowej rzeczywistości. a z powrotem . że są rodziną. Próbował tam zagospodarowywać wołyński czarnoziem. trochę dorabiał prywatnie. Kniaziowscy Nazwisko w Żurawnicy tak częste. w wieku 74 lat.). był spokojnego charakteru. miał wykształcenie pedagogiczne (Studium Nauczycielskie? później studia) był nauczycielem. czyli w zaborze rosyjskim. 389). zieloną granicę. jak przemycali do Galicji spirytus. Lubił zresztą opowiadać i miał do tego talent. Pamiętam jeszcze ich ojca (być może był to ojciec żony). pracował w Bodaczowie w Zakładach Tłuszczowych. W Królestwie Kongresowym. prawdopodobnie z 1940 r. czy pochodzą z jednego pnia. wybudowali sobie dom naprzeciwko ojca (nawiasem mówiąc: w tym miejscu były jakieś kamienne ruiny. Znany był z ostrego. Na drugiej tablicy obok: "zginęli w Rosji: Józef . Postawny. moim uczniem. pobito przy tym kliwie". po skończeniu szkół był również nauczycielem. Trochę pracował w gminie. Później jednak zdecydował się wyjechać na Kresy. Maciej miał troje dzieci: Gienię. upamiętnił dr Klukowski w swojej "Kronice z lat okupacji" [Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944]. W rezultacie zatrzymano 4 młodzieńców: Jóźwiaka Piotra z Brodów. To Katyń i okolice. wszystko potrafił zrobić.. Jadwigę i Marysię. Wólce. z porażeniem mózgowym.1893-1942. o których wiadomo na pewno. która wówczas szalała.1903-1919. Mimo. Ożenił się biorąc pannę z . Piotr. kalekę. Był też kopalnią wiedzy o historii Żurawnicy i jej ludziach. Zofia 1896-42. Chwiejczaka z Żurawnicy (. miał też wiele innych zalet. Bochnia). Miał Piotr dwie córki: Teresę (po mężu Wędzina). upiła się wczoraj wieczorem i zaczęła robić pijackie awantury. po śmierci Teresy.sól z Galicji. Jednym słowem był aktywnym obywatelem gminy. staruszka. (Por. syn Macieja. nie pił. . miał około pięćdziesiątki.wręcz przeciwnie.. miał również dość ładne zabudowania. Młodsza. zresztą był podobnie cichy. małomównymi a pracowitymi. Agnieszka przez lata samotności stała się nieufna. b. pozostałe: Janina i Władysław pozostali w Żurawnicy. pracowita i tak można wyliczać jej zalety w nieskończoność. pobudował dom i zaczął uprawiać to pszczoły. Jako jedni z nielicznych w Żurawnicy. Hodowała też kilka kur i z tego miała parę złotych. Sąsiedztwo by na to wskazywało. Najmłodszy ich syn. czarne oczy. A mieli ich czworo: Henryk . na posesji naszej sąsiadki. skończył szkołę pożarniczą i do niedawna pracował w zawodzie. Skończyła jakieś tam szkoły. znalazła dodatkowe źródło dochodów. Bardzo ceniła ją i przyjaźniła się z nią moja mama. Walenty Kniaziowski. Miała więc mleko. Mieszkała samotnie. która miała. żona Walentego. Jego żona także nie pracowała – wychowywała dzieci. Obaj raczej nie mieli głowy do nauki i nie kwapili się do tego. Był on nauczycielem historii w LO im. Walenty i Zofia Kniaziowscy mieli trzech synów: Edwarda. mieszkał po prawej stronie drogi (idąc w dół). Nie zdecydowała się na małżeństwo. Dość szybko wyszła za mąż za Edwarda Hołowińskiego z Topólczy. (Ostatnio chyba w Zamościu. Miała osiemdziesiąt osiem lat. Spotkanie odbyło się w Żurawnicy zaledwie kilka lat temu. była moją rówieśnicą. Tomasz miał braci: Jakuba i Michała. ukończył Technikum Leśne w Zwierzyńcu.1-1. Nie mógł tego procederu ścierpieć mój tata – nigdy nie uznał dochodu z handlu (taniej kupić – drożej sprzedać) za uczciwy. Doszło do spotkania tej wielkiej rodziny z dorosłymi już wnukami. wybudował dom i do dziś opływa w dostatki. spokojny. obecnie na emeryturze). mieszkańca Żurawnicy oraz Andrzeja Kniaziowskiego). Ciekawe. a suszarnia i obora – murowane. Znałem ją dobrze. Osąd to subiektywny. tak jak Tomasz. rowach. najmłodsza latorośl Macieja. jej mąż zresztą bardzo szybko się przystosował do swego szczęścia. Czartoryskich w Puławach. Była równieśniczką mojej babci. pracował w "Alwie". lecz przeżyła ją o dziesięć lat. Marysia. Gdy przyszła następna wiosna . Kazia . Stefan był z 1940 r. Natomiast dzieci Michała: Bronisława. Byłem nawet.Brodów Dużych. (Informacja na podstawie relacji H. tj. Miała kawałek pola. Jej taktyka była następująca: wiosną Agnieszka kupowała krowę. Agnieszki Kniaziowskiej. Ale jest i suplement do sagi tej rodziny. cierpliwy. cicha. w osobnym budynku zawierającym trzy w jednym. Jan.ur. w stopniu podpułkownika. w 1940 r. Byli i inni Kniaziowscy. trochę oryginalna w zachowaniach.powtarzała tę procedurę. spokojniutka. dość okazałą posiadłość i zaczął gospodarować. Rzadko utrzymywała kontakty nawet z mieszkającymi obok braćmi. została laborantką medyczną. jednym słowem wybrał fach – został krawcem. którego w okolicy (np. Do Żurawnicy ciągnął jednak bardziej jej mąż. Była to część mieszkalna. ukończył jakiś kurs krawiecki. wszystkie zaś narożniki. Jako najmłodsza była też szczególnie wypieszczona i traktowana. choć jeszcze przedwojenne. Jeździła mianowicie co pewien czas do Łodzi. lecz nie spotkałem jeszcze bardziej idealnego człowieka pod względem przymiotów charakteru. Oto po latach odnalazł się jeszcze jeden członek tej rodziny. to maliny. Nie mam pojęcia. zmarł dość wcześnie. Jej zaletą były wielkie. zdał egzamin mistrzowski. brata Walentego) można nazwać "ordynackim" W podobny bowiem sposób budowane były niemal wszystkie budynki ordynacji: kamień wapienny. Wyglądało to dość zgrabnie i ze smakiem. a zwłaszcza czym wykarmić. Agnieszka zmarła w 1983 r. Kniaziowskiego. krewny Macieja. w lesie. że dom był drewniany. doszli więc do względnego dobrobytu. Edek – rok czy dwa lata starszy. Niestety. W październiku zwykle krowę sprzedawała. kupowała tam kilka bel tkanin różnego rodzaju i sprzedawała w Żurawnicy i okolicach. Janek.obora razem. w zawodowej straży pożarnej jako oficer. ok. Pracuje w zawodzie. O datach śmierci Walentego i Macieja nie mam wiadomości. W latach 70. ale zawsze ładnym i raczej pociągowej budowy perszeronem. najtrudniejszym po wojnie okresie. doliczając sobie odpowiednią marżę. obaj mieli sady owocowe. drzwiowe wykończone były cegłą. żonaty z Zofią. Nie miała jej bowiem gdzie przechować. niż ona. charakter i wszystkie inne okoliczności .5 ha. Pracował w "Alwie" pobliskiej fabryce i to było jego główne źródło utrzymania. wybudował własną. czy byli spokrewnieni. Jakoś sobie jednak radziła. Stasię. była dość ładna. mini -stodoła i mini . Żywiła ją pasąc na miedzach. Zofia. Toteż po ukończeniu szkoły podstawowej Edek wkrótce się ożenił. Walentego i Agnieszki i chyba wielu pozostałych Kniaziowskich. Jakub. w Przekopie) było moc. Mają dwie córki: Anię (po historii) i Monikę (po Akademii Medycznej). i ma ąd. ona gdzieś w laboratorium. w pierwszym. tam się ożenił. Stefana i Jana. Maciej miał zawsze parę ładnych koni. już jednak nie żyją. Krystyna i Edward wyjechały gdzieś w rejon Zgorzelca. na weselu Stasi i Janka. Wkrótce więc oboje wyjechali do Puław. Ładna. Przeniósł się do Biłgoraja. Walenty i Maciej byli solidnymi gospodarzami. otwory okienne. Stąd Edward poszedł na emeryturę. chyba same zalety. Obok Walentego mieszkał Tomasz Kniaziowski. to porzeczki. Walenty zadowalał się zwykle jednym. Osiedlił się w Żurawnicy. Tomasz prawie w ogóle nie posiadał ziemi (miał zaledwie 40 arów). wrócili do Zamościa gdzie on pracował w archiwum KP PZPR. gdzieś w Bieszczadach. jak to się mówi dzisiaj. jako sąsiad. Najsmutniejszy żywot pędziła Agnieszka. Jego dzieci nadal mieszkają w Żurawnicy. Styl tych murowanych budynków (podobny był u Macieja. Stefan. naprzeciwko Michała Sierkowskiego. Danusia początkowo dojeżdżała do pracy w Zamościu. Jednocześnie udziela się czynnie w Association School Boards. Józio (tak go wszyscy nazywali) skończył Liceum w Zamościu. . bodaj liceum w Szczebrzeszynie. misji wspomagającej rozwój szkolnictwa. miejscowego murarza. W końcu żona Tomasza. Drugi z synów Pawła. Ten rodzaj lokacji tym się różnił od innych. Była bardzo grzeczna. byli już w Palestynie. wyszła za mąż i wyjechała. w latach 1983-1992 pracował jako dyrektor Biura Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zamościu oraz w Urzędzie Wojewódzkim w Zamościu. Dzieci mieli kilkoro. za nim poszły także siostry. nazywana wśród sąsiadów "Tomkową" została sama i do końca życia biedowała. czy Kniaziowscy to nie potomkowie owych kniaziów. osiedlając się obok siebie. W ostatnich latach życia odwiedzała często moją mamę. Od czasu do czasu odwiedziło ją któreś z dzieci. Wojciech Kniaziowski miał 4 córki: Gienię (zmarla kilka lat temu). Rodzina Waltera w 1941 roku znalazła się w Kazachstanie. Miał Paweł. Wielka i Kniaziowa. Bodaj w 1995 r. mieszkali na tzw.Walter kupili ziemię na Podolu i tam się przenieśli. wesoła. Z Marysią chodziłem do szkoły. Wojciecha i Jana. prawie wołoskim. Nie wiem o nich nic bliższego poza tym. Tam. znacznie młodszego. zawsze uśmiechnięta ale także wyjątkowo solidna i zdaje się pozostała taką do dzisiaj. obok Brusiów. jest prezesem Zarządu Banku Spółdzielczego w Szczebrzeszynie. pochodziła z Hołowińskich. uosobienie grzeczności oraz Józefa. Ziemi nie mieli z wyjątkiem ogródka przy domu. miał zdaje się na imię Jakub i był bratem Tomasza. Zmarła ok. Prawdopodobnie tak było. Dąbrownia. Nazwiska bowiem ewoluowały. Była to stryjeczna linia tych "drugich" Kniaziowskich spod Przekopu (ojciec Tomasza. był rodzonym bratem Pawła).– skończyła jakąś szkołę pedagogiczną. W latach 1974-1982 był Naczelnikiem Miasta i Gminy Szczebrzeszyn. Żurawnica była założona jako wieś na tzw. wygon. jak mniemam. mieszkali w bardzo leciwej chatce i mieli syna. Przeszedł cały szlak bojowy z ZSRR do Berlina. Oto w połowie 19 wieku wójt gminy Zwierzyniec wykazał w sprawozdaniu. Kniaziowa – to pola uprawne. od 1993 r. Przy głównym trakcie do Szczebrzeszyna. I tu ykamy jednocześnie historii owego "odnalezionego" niedawno jeszcze jednego członka rodziny Kniaziowskich (tych spod Przekopu). wygonie. Jeden z nich. nie znałem. Utrzymywali się również z pracy ojca w pobliskiej fabryce. Obecnie mieszka w Zamościu na stałe. która mieszka w Żurawnicy. miał dzieci dwoje: Danusię. nie wiedzieć czemu – charakterystyczny przydomek . obok zabudowań Leona Kołodziejczyka. Jest obecnie jej prezydentem. W 1943 r. Andersa. była jakąś urzędniczką. 1990 r. Byli to potomkowie Pawła. Krystynę (mieszka w Płocku) oraz Stanisławę (mieszka w Rumi). chyba Józia. Nie wiodło się im więc najlepiej. Reszty rodzeństwa. Paweł był synem Tomasza i Magdaleny z Kowalskich Jego żona. a nie sołtysów. został nawet wybrany człowiekiem roku w tej działalności. Po ukończeniu colleg`u i odbyciu służby wojskowej znalazł się na Alasce. Studium Podyplomowe w Wyższej Szkole Ubezpieczeń i Bankowości w Warszawie oraz Studium dla Analityków Bankowych w SGH. że miał kniaziów. Po zajęciu kresów przez Armię Czerwoną zostali zesłani na wschód. zduna i kolejarza w jednej osobie. Ma dwoje dzieci. Po wojnie mieszkali w Żurawnicy: Wojciech został na ojcowskich "śmieciach" Jan wybudował się po drugiej stronie drogi."Jubka" Byłem nawet kiedyś w odwiedzinach u Jubki. ojca Heńka.. przedwojennego długoletniego sołtysa. dwóch synów. gospodarza światłego. mieszkają podobno w Bilgoraju. który chodził ze mną do klasy. Kurzawscy. Otóż bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej (prawdopodobnie ok. było biednie. Edek. Obecnie. wiosną i jesienią nosił czapkę-pilotkę a ponadto.Irena i Staś wyjechali w ślad za Heńkiem. Zanim jednak Wojciech osiadł po wojnie w Żurawnicy przebył długą drogę. Obecnie ma 50 lat i pracuje jako wysoki urzędnik managementu portowego Dutch Harbor na Alasce. mieszkała także rodzina Kniaziowskich. Mieszka w Żurawnicy.) Wojciech Kniaziowski i ojciec "odnalezionego" niedawno Ricka Kniaziowskiego . chodziliśmy do tej samej klasy. Jest nauczycielką w Opolu Lubelskim. głowa rodziny. Pierwsi od strony Brodów. Potem. dobrze sobie radzącego. Trzy pierwsze porastały lasy. Józio zimą i latem. Tomasz zmarł gdzieś pod koniec lat sześćdziesiątych. Po wojnie znaleźli się w Anglii. Jan. Natomiast Wojciech Kniaziowski z rodziną wylądował w republice Kirgiskiej. Ma syna Andrzeja. że w Żurawnicy istnieją cztery góry: Podlipy. 1938 r. Która z nich to Kniaziowa Góra? Kurzawscy Dość bogato reprezentowane było w Żurawnicy nazwisko Kurzawskich. Zesłanie przeżył jedynie Walter i jego dwie siostry. Marysię. W 2003 r. Bartników i Sierkowskich istniało jeszcze jedno gniazdo rodzinne Kniaziowskich. że byli to już starsi ludzie. Przy wylocie drogi z Przekopu na tzw. Kto wie. Wrócił do Żurawnicy po wojnie. a następnie Akademię Rolniczą w Lublinie. zmarł w 1985 r. Ten typ osadnictwa kresowego był zresztą forsowany przez ówczesne władze państwowe. w 1964 r. Marianna. Walter wstąpił do armii gen. urodził się syn Waltera – Rick. Jednego tylko problemu nie zdążyłem wyjaśnić. On. dobrze sytuowanego gospodarza. z wołoskich stawały się polskie. doszło w Żurawnicy do spotkania rodziny Kniaziowskich mieszkających pod Przekopem z rodziną Ricka z USA. a następnie wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego formowanego na terenie ZSRR. Chatka. był moim rówieśnikiem. Najmłodsi . mimo starości trzymała się nieźle, była schludna i czysta, a Józio poczęstował mnie jakąś zupą. Drudzy z kolei, to to rodzina Józefa Kurzawskiego, "glaglusia". Obok istniejącego do niedawna sklepu, (tego głównego, historycznego), choć nieco bardziej w głąb, mieszkał Leonard Kurzawski. Znam go tylko z tego, że zawsze miał silnego konia – perszerona, a także filigranową, szczuplutką córkę – Marysię, z którą chodziłem do szkoły. Miał też inne dzieci. Najliczniejszą rodziną Kurzawskich byli chyba nasi sąsiedzi ze starej wsi. Było to rodzinne gniazdo Andrzeja Kurzawskiego, zresztą spokrewnionego z nami (czy to on zginął w czasie okupacji w Szczebrzeszynie, zastrzelony przez Niemców? - wspomina o tym Z. Klukowski w swojej "Kronice...") [Dzienniku z lat okupacji...] . Moja prababcia po kądzieli, Józefa, była z domu Kurzawska, po mężu Hołowińska. Tenże Andrzej miał liczną progeniturę. Tak liczną, że nie wiem czy uda mi się całą wyliczyć. Spróbujmy jednak, według starszeństwa byli to: Jan, Piotr, Janina, Genowefa, Bronek, Tadeusz, Maria, Stach, Zosia i Heniek. Chyba wszyscy. Nie było u Kurzawskich luksusów, lecz był porządek, wszyscy musieli pracować i wzajemnie sobie pomagać. Ja kolegowałem się z Heńkiem, najmłodszym z nich, razem byliśmy w szkole, mieszkaliśmy obok siebie, byliśmy zdani na swoje towarzystwo. Razem więc wchodziliśmy w tajniki życia. O jedno zabudowanie wstecz, w stronę Szczebrzeszyna mieszkali jeszcze jedni Kurzawscy. Było to dwoje staruszków, bez dzieci (ostatnio zwróciła mi uwagę moja siostra, że mieli jednak córkę, Zosię, która niedawno zmarła). Niewiele o nich wiem poza tym, że nazywano ich "olejarzami" Prawdopodobnie w przeszłości stary Kurzawski tłoczył olej (w Żurawnicy mówiło się "bił olej"). I jeszcze jeden Kurzawski, dość zresztą oryginalny. Nazywano go "Dzian" Długo nie wiedziałem skąd taka nazwa. W końcu wyjaśniła mi to babcia. Mianowicie Kurzawski wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych na zarobek. Gdy wrócił podobno chodził w kapeluszu i kazał się nazywać "Dzian", co miało w wymowie amerykańskiej oznaczać "Dżon", a więc John. Był to przecież Jan Kurzawski. Odtąd już został "Dzianem" Nic o nim nie wiem. I chyba nie tylko ja. Dzian żył samotnie, z nikim nie utrzymywał kontaktów. A był już stareńki w latach sześćdziesiątych. Wkrótce zmarł. Tylu Kurzawskich pamiętam choć z pewnością to nie wszyscy przedstawiciele rodu. Z list mieszkańców wynika bowiem, że w różnych czasach była to bodaj najbardziej rozgałęziony ród w Żurawnicy. Ja niestety tylko tylu ich pamiętam. Kurzawski Józef Należał do grupy dość znanych osobistości, był bowiem po wojnie jednym z najbardziej przedsiębiorczych obywateli Żurawnicy. Jest jeszcze jednym dowodem na to, że nawet w tamtych czasach łatwiej było zapewnić byt sobie i rodzinie w obsłudze rolnictwa, a nie w samym rolnictwie. Utrzymywał się głównie z zajęcia zarobkowego. Józef był urzędnikiem (tzw. klasyfikatorem) w systemie kontraktacji i skupu żywca. Ponieważ umiał robić to, co robił, wiodło mu się nieźle. Ziemi prawie wcale nie uprawiał. Jeśli w tym zakresie coś się robiło, to za sprawą Stanisławy z Sekreckich, jego żony. Wybudował dom i wszystkie zabudowania gospodarcze. Kurzawscy mieli troje dzieci: Marka (ur. w 1945 r.) - dziś przedsiębiorca w Jeleniej Górze; ładną jak laleczka Marysię (ur. w 1948 r.), która w najlepszych latach swego życia, mając lat osiemnaście nagle zachorowała i wkrótce zmarła na białaczkę. Była starsza o kilka lat od najmłodszego swego brata, Krzysztofa. Marysia wyszła za mąż za Wacława Kowalskiego z Brodów Małych, osierociła syna Wojtka, którego wychowywała Bożena, później żona Stanisława Balickiego, syna Ludwika. Stach i Wojtek mieszkają do dzisiaj w Brodach Małych. Trzecim, dzieckiem Józefa był Krzysztof. Ten został w Żurawnicy, choć także miał ochotę na "emigrację", potem powiększył i unowocześnił gospodarstwo. Wkrótce zmarli także rodzice. Józef Kurzawski żył 55 lat zm.19 VII 1966 r. Dziś na gospodarstwie został Krzysztof, który radzi sobie nieźle. Poznański Bronisław Pochodził z rodziny leśników pozostających w służbie u Zamoyskich. Jego pradziad był gajowym, czy może leśniczym w Michalowie. Na koniec służby ordynat Zamoyski obdarzył go nadaniem ziemi i skierował do Hedwiżyna. Sprzeciw małżonki wobec leśnych ostępów Hedwiżyna spowodował, że wybrał Żurawnicę. I był to dobry wybór, przynajmniej dla Żurawnicy. Bronisław zaś był niekwestionowanym autorytetem społeczności żurawnickiej w całym powojennym okresie. Urodzony w 1913 r., zmarł 28 V 1991 r. Pochodził z rodziny osiadłej w Żurawnicy od dawna. Miał siostrę Jankę (po mężu Sierkowską, zamieszkałą w Rozdołach) oraz Marię, po mężu Świstek, która mieszkała w Topólczy. Był żonaty z Apolonią z d. Wróblewską (ur. w 1915 r. zm. 2 IV 1990 r.). Miał dwie córki: Helenę (ur. 1940 r.) (obecnie farmaceutka, właścicielka apteki w Zwierzyńcu) i Wandę (ur. 1948 r.) (ekonomistka - obecnie pracuje w spółdzielni mieszkaniowej w Lublinie). Nie są łatwe i całkiem jasne koneksje rodzinne Bronisława z pozostałymi Poznańskimi w Żurawnicy. Za moich czasów było ich dwóch i obaj mieli imiona Jan. Miejscowa społeczność bardzo szybko sobie poradziła z tym kłopotem: jeden otrzymał przydomek "Siwy", drugi zaś "Czarny". Chodziło, oczywiście, o kolor włosów. "Siwy" był prawdopodobnie stryjecznym bratem Bronka (po Janie). Był jeszcze jeden Poznański – Leonard, stryj Bronka. Jak wszyscy Poznańscy, był obywatelem aktywnym i świadomym. Bezpośrednio po I wojnie był sołtysem wsi, radnym w gminie. To jego synem był "Czarny", a córką (jedną z trzech) Janka Poznańska, późniejsza żona Feliksa Balickiego. W rejestrach poborowych Żurawnicy z 1845 r. można znaleźć jeszcze Stanisława, a później (np. w 1864 r.) - Antoniego Poznańskiego. Kolejnymi przedstawicielami rodu byli Franciszek (dziad Bronisława) oraz Jakub (ojciec). Autorytet środowiskowy Bronisława wynikał z jego wykształcenia, nowoczesnej postawy życiowej i uczciwości. Był absolwentem szkół rolniczych, znał się na tajnikach pracy rolnika. To do niego szło się po radę w sytuacjach trudnych i ostatecznych. On radził jak założyć sad, jak pomóc choremu zwierzęciu. On pierwszy w Żurawnicy założył wodociąg, łazienkę, kupił radio, telewizor. On pierwszy w Żurawnicy jeździł wspaniałą na owe czasy czeską Javą-250. Stąd np. szczególny obrazek z początku lat 50-tych: wieczór, kuchnia Poznańskich pełna ludzi, którzy nie chcąc nadużywać gościnności, siedzą nawet na podłodze - przyszli posłuchać wieczornego dziennika radiowego. Podobnie było później z pierwszym we wsi telewizorem. Mimo tych prekursorskich pozycji zawsze otwarty, szczery, uczynny, skłonny do pomocy innym. Wspaniały ojciec rodziny. Oboje zresztą kochali, wręcz wypieścili obie swoje córki. Wywianowali je także na nowe życie mieszkaniami. Dziś obie córki wywędrowały z Żurawnicy, dawną posiadłość, zwłaszcza zaś dom zajmuje dorosła już wnuczka, Ania z rodziną. Bronek był ponadto zapalonym myśliwym. Zawsze w wigilię, wracając z tradycyjnego polowania, podrzucał nam zająca. Przez cały okres powojenny związany był z Zakładami Tytoniowymi w Zwierzyńcu gdzie pracował. Jednocześnie prowadził gospodarstwo rolne. Podczas wojny działał w partyzantce, bodaj w AK. Był także więziony "za drutami" w Zwierzyńcu. M. in. jego relacje stamtąd można znaleźć w opracowaniu Cz. Służewskiego: Hitlerowski obóz przejściowy w Zwierzyńcu.(Zwierzyniec 1993). Po wojnie represjonowany. Mimo to zawsze przyznawał się do swojej kombatanckiej przeszłości. Do ruchu oporu należały obie siostry Bronisława. Janina, aresztowana przez UB, siedziała 6 tygodni w więzieniu w Zamościu. Bronisław spoczywa na cmentarzu w Zwierzyńcu wraz ze swoją małżonką Apolonią. Sierkowscy Popularne jest w Żurawnicy także nazwisko Sierkowski. Pierwszy w kolejności, od Brodów zaczynając, mieszkał Michał Sierkowski, którego nazywano niekiedy Łuka- MIchał. Wyjaśnienie tego przydomka jest proste – ojciec Michała to Łukasz, a Łuka to rosyjska wersja tego imienia, tak je zapisywali zaborcy. Właściwie to niewiele o Michale wiem, poza tym, że miał kawałek pola nieopodal naszego domu i czasami, w czasie żniw, on lub jego żniwiarze przychodzili po wodę do picia. Ważniejsze dla mnie było jednak to, że Michał miał córkę, Dankę, w której podkochiwałem się jeszcze w Szkole Podstawowej. Danka jednak po wodę nie przychodziła z tej prostej przyczyny, że tata nie pozwalał jej pracować. Była wszak jedynaczką. Została nauczycielką, lecz jej losów nie znam. Następna rodzina Sierkowskich mieszka do dzisiaj na Przekopie. Dziś jest to Lucjan Sierkowski i jego dzieci. Za moich czasów był to Kuba Sierkowski (dla odróżnieniu od innego Jakuba Sierkowskiego (zwanego "Czeku"), ten nazywany Wasylowym). Rzeczywiście, był to syn Bazylego (Rosjanie pisali – Wasyla), wnuk Grzegorza Sierkowskiego i Marii z d. Danilewicz. Pamiętam Kubę jako człowieka wyjątkowo radosnego, wesołego, pełnego optymizmu. Przy nim zrozumiałem, że mimo wieku, można być pogodnym, radosnym. Toteż bardzo się zasmuciłem, gdy gdzieś w 1962 lub 1963 roku przyszła wiadomość, że Kuba Sierkowski zmarł. Zmarł w wieku 52 lat po tym, jak nabawił się zapalenia płuc rozładowując wagon. Budował dom, w którym obecnie mieszka jego rodzina. Tyle kosztuje poświęcenie. Ostatnio dowiedziałem się, że i Lucjan podupadł na zdrowiu – miał wylew. Lutek ma dwie siostry (Krysię i Zosię) i troje dzieci: Elżbietę, tę która z mężem objęła naszą schedę rodzinną. Jej starszy brat Andrzej, z żoną Moniką mieszka i pracuje w Londynie (ma tam firmę budowlaną). Od czasu do czasu młodsze rodzeństwo jeździ w odwiedziny do brata, okazyjnie reperując swoje finanse. Najmłodszy syn Lutka, Piotrek, mieszka w Żurawnicy, ma czteroletnią córkę Ewę. Kolejna rodzina Sierkowskich mieszkała na tzw. wygonie, obok Bartników, Danielewiczów. Jeśli mnie pamięć nie myli głową tej rodziny był także Jakub Sierkowski, właściciel dość dużego gospodarstwa. Jedynym jego następcą był syn, Władek. Drugi brat, chyba Leonard, wyjechał do Warszawy, mówiono, że pracował gdzieś w dyplomacji, czy też w handlu zagranicznym. Ich ojciec już wtedy poważnie chorował. Władek więc, gdy tylko skończył szkołę podstawową musiał przejąć gospodarstwo i pracować, pracować i pracować. Tak jest do dziś. Następni Sierkowscy mieszkali za Dąbrowskimi. Była to wdowa po Andrzeju (chyba) – Aleksandra, z domu Dąbrowska, zwana powszechnie Oleszką. Mieszkała z dorosłym już synem Jaśkiem, następcą rodu. Nie znałem ich bliżej. W rodzinę Poznańskiego, zwanego Siwym, wżenił się Staszek Sierkowski. Tak powstała jeszcze jedna rodzina o tym nazwisku. Za tzw. górą, czyli za szczytem, na który wspina się wewnętrzna droga Żurawnicy, za zabudowaniami Głowackich, mieszkał kolejny Sierkowski – Andrzej. Kiedyś była to podobno duża rodzina. Została jednak zdziesiątkowana w czasie wojny. O jednym z nich, Franciszku, pisze Z. Klukowski w swoim "Dzienniku z lat okupacji". Autor nie podaje przyczyny represji okupanta. Z opowieści mojej Mamy wiem, że był to młody, niespełna dwudziestoletni chłopak, a chodziło o wykrycie u Sierkowskich nielegalnego w czasach okupacji odbiornika radiowego. Wtedy zmarł i sam Andrzej. Został syn, Stanisław, który wybudował nowe gospodarstwo po drugiej stronie żurawnickiego traktu. Staszek (tak go zwano) był znany z tego, że miał nieco liberalny stosunek do obowiązków rolnika. Podśmiewano się więc z niego, że potrafi odłożyć kopanie ziemniaków aż do pierwszego śniegu. Ile w tym prawdy – nie wiem, powtarzam tylko com słyszał. Ponadto miał sad owocowy, który był przedmiotem pożądania nas, małolatów. Jego właściciel miał zresztą niekonwencjonalne metody walki z nami, szkodnikami sadu. Używał mianowicie do tego celu ...pokrzywy wkładanej w tylną część spodni schwytanego "przestępcy". To skutecznie odstraszało naśladowców. Staszek miał syna, Heńka, utykającego całe życie, prawdopodobnie po chorobie HeinegoMediny. Ostatnio słyszałem, że zmarł, w nietypowy zresztą sposób – znaleziono rower i Heńka w przydrożnym rowie obok posesji Poznańskich i Chwiejczaków. Podobno zawał, lub wylew. Prawdopodobnie znaleźć można Sierkowskich także na przeciwległym krańcu wsi, tym przy zwierzynieckim. Tam jednak miałem rzadsze okazje bywać, mniej ludzi znałem. Nie mogę więc nic o nich powiedzieć. A jeśli już chodzi o pochodzenie nazwisk: w początkach 17 wieku, w rejestrach ordynackich znalazłem kilka nazwisk "Sirko" lub "Sierko", najpewniej byli to protoplaści Sierkowskich. Tymicki Władysław Nie należał być może do wybijających się postaci w Żurawnicy. Mnie zaimponował jego chłopski upór i determinacja w osiąganiu tego, co jest konieczne, zamierzone, upragnione. Tymiccy mieszkali na tzw. starej wsi, między Czochrami i Naklickimi, w starej, chylącej się ze starości chałupince. Mieszkali blisko rzeki, na podmokłym terenie. Tu warto dodać, że było w Żurawnicy jeszcze kilku innych Tymickich. Był Tymicki Jan (zwany Tymczakiem), który mieszkał mniej więcej w okolicach dzisiejszego sklepu. Tymiccy mieszkali jako pierwszy numer na wsi od strony Brodów. Była też rodzina Tymickich w okolicach Bębenków, po przeciwnej stronie szosy. Ten Tymicki, o imieniu Jan, znany był jako "druciarz". Pracował bowiem na poczcie, a ściślej w telefonii. Jako jedyny w Żurawnicy miał telefon już w latach 50-tych. Wróćmy jednak do Władysława. Gdzieś pod koniec lat czterdziestych Tymicki zdecydował się na budowę domu. Zgodnie z panującymi wówczas trendami, nową zagrodę zaczął budować przy głównej wówczas szosie, między Sierkowskimi (Andrzej I Stanisław) i Balickimi (Michałem i Teklą). Podjął ten trud, mimo że, jak mawiają, "bida aż piszczała". Mieli Tymiccy dwóch synów: Ryszarda (1939) i Jana (1941). Z tym młodszym chodziłem do szkoły podstawowej, ze starszym, choć był on dwie klasy wyżej – do Liceum w Zamościu. Czasy były wówczas ciężkie. Obowiązkowe dostawy zabierały niemal wszystkie dochody. Kto nie pracował gdzieś poza rolnictwem – nie miał praktycznie ani grosza – za dostawy przecież nie płacono, a zabierano wszystko. Miasto potrzebowało – brzmiał propagandowy slogan. Tymczasem Władysław budował. Ślamazarnie, głównie własnymi i chłopaków siłami, ale budował. W końcu cel osiągnął – budowę zakończył. "Po drodze" niejako Ryszard potrafił skończyć studia (stomatologia). Do dziś jest dentystą, choć po przejściach (nagła ciężka choroba i śmierć żony), gdzieś w Skierniewicach, czy Sieradzu. Co dzieje się z młodszym – nie wiem. Początkowo gospodarował w Żurawnicy. I ciągle te skojarzenia. Żurawnica, zakładana na prawie wołoskim, miała początkowo wiele nazwisk i imion właśnie wołoskich. Powtarzało się często imię Timko, później Tymko. Prawdopodobnie stąd wzięły się później nazwiska Tymickich, a także przydomki "Tymczaków". Wróblewscy Nazwisko Wróblewskich już prawie w Żurawnicy nie występuje. A były to rody znane i zasłużone dla miejscowej społeczności. Wywodzili się z dragonów Zamoyskiego: kapral Teodor Wróblewski, Stefan Wróblewski oraz trzeci, prawdopodobnie Jan Wróblewski, wszyscy "libertowani" (tj. zwolnieni ze służby) dragoni, osiedleni w Żurawnicy po 1772 r. (por. tab. 1 w rozdz. 6). Później, jeszcze w XIX w. kapral Jan Wróblewski "dawnym zwyczajem służbę pełnił", a jednocześnie był przysiężnym w zwierzynieckiej gminie. Odpowiadało to funkcji sołtysa i przedstawiciela społeczności wsi w gminie. Także w XX wieku niemal na każdym zebraniu gminnym spotykamy nazwisko Wróblewskich: początkowo Franciszka, a później jego synów Wincentego i Tomasza. Ten ostatni był także członkiem zarządu powstałej w 1925 r. gminnej kasy zapomogowo- pożyczkowej w Zwierzyńcu. Prawdopodobnie od Jana Wróblewskiego (1777 – 1855) (wtedy jeszcze pisano Wróblowski), można prowadzić dalsze koleje rodu. Jan, syn Jacentego i Marianny, a później jego syn, Maciej (ur. 1808) i jego żona, Antonina z d. Petrów są przodkami tej rodziny. Maciej i Antonina mieli czworo dzieci: Michała (1839), Mariannę (1842), Grzegorza (1846) i najmłodszego Franciszka ur. 1.09. 1853 r. Franciszek i jego żona Magdalena z d. Danilewicz mieli także czwórkę następców: dwóch synów – Tomasza (1880) i Wincentego (1882) oraz dwie córki: Mariannę (ur. w 1876 r., wyszła za Józefa Chwiejczaka) i Katarzynę (ur. w 1884 r., wyszła za J. Kimaka). Franciszek zmarł 29. 02.1931 r. w wieku 78 lat. Jego syn, Wincenty, żył krótko, zaledwie 46 lat, zmarł bowiem 1. XI. 1928 r. Drugi syn, Tomasz zmarł 15.08.1949 r. w wieku 69 lat. Miał Franciszek ponadto córki, które przez małżeństwa weszły w rodzinne koligacje z rodzinami Chwiejczaków i Kapuścińskich. Wincenty miał trzy córki: Apolonię (po mężu Poznańska), Genowefę (po mężu – Kuczmowska) i Janinę (po mężu - Balicka). Tomasz zaś podtrzymał nazwisko rodowe. Oprócz córek miał bowiem syna – Walentego. Ten z kolei miał także synów: Janusza i Bogdana. Miał także córki. Dalszych losów synów nie znam zbyt szczegółowo. Dopiero ostatnio dostałem nowe wiadomości. Janusz podobno stale mieszkał w Żurawnicy, zmarł w 1999 r. Bogdan wywędrował z Żurawnicy, osiedlił się w Zielonej Górze.Także już nie żyje, zmarł kilka dni przed Bożym Narodzeniem 2003 r. Syn Bogdana mieszka także w Zielonej Górze, syn Janusza wyjechał do Warszawy. W Żurawnicy mieszka jeszcze młodszy brat Janusza i Bogdana – Marian. Ma on cztery córki, a w starej, podupadłej chałupce swych rodziców mieszka jeszcze bezdzietny Tomek. Bezdzietny był również,nieżyjący już, a mieszkający w Czechowicach Julek. Najmłodszy z braci Mirek mieszka w Obroczy. Córki powychodziły za mąż. Tak więc nazwisko Wróblewskich stopniowo, ale skutecznie zanika (Na podstawie relacji Bożeny Smolarczyk (z d. Swacha), córki Alicji (z d. Wróblewskiej) i Stanisława. Swachy. Idąc w kierunku Zwierzyńca, "za górą", za zabudowaniami Szpugów (także stare nazwisko – spotykaliśmy je w Żurawnicy wśród pierwszych osadników) mieszkała druga rodzina Wróblewskich: Jan i Zofia. Zofia ma dziś (2003 r.) 96 lat i jest podobno w dobrej formie. Jan już nie żyje. Mieli dwóch synów: Józefa i Stanisława. Józef był moim kolegą z klasy, później ukończył szkołę oficerską i służył jako oficer zawodowy. Dość wcześnie jednak przeszedł na emeryturę (czy może rentę) ze względu na stan zdrowia. Stanisław był nauczycielem. Pełnił nawet, choć dość krótko, funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej w Żurawnicy. Ze względu na poważne kłopoty ze zdrowiem musiał odejść z tego stanowiska. Ich dalsze koleje życia nie są mi znane. W każdym razie w Żurawnicy już nie mieszkają. Nazwisko Wróblewski w Żurawnicy zanika także i w tej gałęzi. Zubrzyccy Irena i Stanisław Nauczyciel. On, od 1952 roku (lub blisko tej daty) był kierownikiem Szkoły Podstawowej w Żurawnicy. Wcześniej, jeszcze od czasów przedwojennych, szkołę tę prowadzili Wiktoria i Adam Nędzyńscy. Uczyli więc naszych rodziców. Gdy Nędzyńscy odeszli na zasłużoną emeryturę, ich miejsce zajęli Zubrzyccy. Zubrzyccy byli małżeństwem, wydawało się, bezdzietnym. Okazało się wkrótce, że mieli córkę, która po mężu nazywała się Fiałkowska. Młodzi mieszkali w Wywłoczce. Mąż, chyba Witold, prowadził przez pewien czas stację benzynową przy Bramie Szczebrzeskiej w Zamościu. Mieli Zubrzyccy także syna – Jerzego. Mieszkał i pracował w Warszawie, w którymś z ministerstw. Pani Irena Zubrzycka, uczyła matematyki. Robiła to znakomicie, z sercem. Jej mąż, Stanisław, uczył fizyki i języka rosyjskiego. Ich poprzednicy, państwo Nędzyńscy byli nauczycielami i nic ponadto. Raczej na dystans, raczej z dala od wsi i jej problemów. Zubrzyccy natomiast byli ludźmi z temperamentem, takimi, którzy nie potrafią się nie zaangażować. Nie wiem, czy Zubrzycki znał Żurawnicę i jej ludzi wcześniej, przed swoim przyjściem. W każdym razie zaraz po objęciu rządów w szkole, zmuszony realiami, wyszukał najbardziej energicznych, liczących się i chętnych do pracy obywateli Żurawnicy, takich jak np. Poznański, Balicki, Ulanicki i inni. Z ich pomocą utworzył Społeczny Komitet Budowy Szkoły. dotychczasowa szkoła, posiadająca dwa pomieszczenia klasowe i mieszkanie dla nauczycielskiego małżeństwa, powstała jeszcze w czasach pierwszej wojny światowej i przestała już wystarczać. Tym bardziej, że z czteroklasowej szkoły, zafundowanej przez przedwojenną reformę Jędrzejewicza, stała się szkołą o pełnym, siedmioklasowym zakresie nauczania. Powojenny wyż demograficzny zawitał i do Żurawnicy. Rozwiązanie tymczasowe, przedsięwzięte przez Zubrzyckich, polegało na tym, że od Anieli Balickiej, wdowy po Józefie, wynajęto jeszcze jedno pomieszczenie. Było ono odległe od budynku szkoły o jakieś 200 m, znajdowało się zaraz za obecnym żurawnickim kościółkiem. Dzięki energicznym zabiegom Zubrzyckiego i Komitetu, a także mieszkańców, budowa wkrótce ruszyła. Mieszkańcy się opodatkowali, świadczyli robociznę i część materiałów (zwłaszcza drewno), cegłę pozyskano gdzieś z rozbiórki, młodzież pomogła tę cegłę rozładować z wagonów i oczyścić. Część funduszy dodała władza powiatowa. Budowa trwała krótko. Nie była wówczas jeszcze tak zbiurokratyzowana, otoczona przepisami, jak dzisiaj. Chyba już w 1954 r. oddano do użytku nowy, na owe czasy dość przestronny budynek, w którym było 4 czy pięć dodatkowych sal lekcyjnych. Łącznie ze starą szkołą to na razie wystarczało. Po kilku latach i to dzieło okazało się niewystarczające. Rozpoczęto kolejną rozbudowę, a raczej dobudowę piętrowego, stojącego do dzisiaj skrzydła budynku. Szkoła, jej rozbudowa i prowadzenie to nie jedyna domena działalności Zubrzyckich. Oboje, zarówno on, jak i jego żona, zresztą znakomici nauczyciele, udzielali się na zewnątrz, uczestniczyli w życiu wsi. Nie było takiej imprezy, w której by nie brał udziału Zubrzycki, najczęściej jako współorganizator. Byli ze społecznością wsi "za pan brat". On był trochę porywczy, wybuchowy. Ale też różne były przypadki "głów", które przyszło im uczyć. Ona zaś była uosobieniem cnót nauczycielskich i ludzkich. Jedyną jej wadą było to, że namiętnie paliła papierosy. Podobno jednak skończyła z tym nałogiem ok. 1960 r. Była poza tym damą z charakteru i manier, taką jednak damą, która nie wynosi się ponad wszystkich, a wzbudza podziw, poklask. Była nauczycielką z krwi i kości, z autentycznym powołaniem. Uwielbiała ją młodzież. Zresztą z wzajemnością. Opowiadano mi, że nawet na łożu śmierci, gdy bardzo cierpiała, zapytano ją, czy podać jej coś do picia. Odpowiedziała, nie bardzo chyba wiedząc, co mówi: " nie trzeba, zaraz przyjdą dzieci z Żurawnicy, przyniosą mi wody". Oboje rwali na placówce żurawnickiej do emerytury. Potem przenieśli się do Wywłoczki. Stamtąd, zdaje się, pochodzili. Myślę, że Żurawnica pamięta ich jako rzetelnych, oddanych nauczycieli i szanowanych obywateli, którzy potrafili się zintegrować i identyfikować ze społecznością Żurawnicy, stać się jej autentycznymi mieszkańcami, żyć ich problemami. Oddali tej wsi wszystko, czym dysponowali. (opracował Leszek Balicki) Galiński Jan (1870 – 1944), sekretarz generalny Ordynacji Zamoyskich, pochowany na cmentarzu w Zwierzyńcu. "Gazeta Narodowa i Obca" Ukazywała się pod koniec XVIII wieku w Warszawie – na jej łamach oddano hołd ex kanclerzowi Andrzejowi Zamoyskiemu, który zmarł w lutym 1792 roku po powrocie z Włoch. "Gazeta Świąteczna" Pismo ludowe redagowane od roku 1881 przez Konrada Prószyńskiego (Kazimierza Promyka), który stawiał sobie za cel podnoszenie kultury rolnej na wsiach Lubelszczyzny, oraz szerzenie ogólnej oświaty: "Gazeta..." zwalczała ciemnotę szerzącą się na wsiach, alkoholizm, na jej łamach zachęcano do zakładania szkół ludowych."Gazeta Świąteczna" kolportowana była do 125 miejscowości na terenie Lubelszczyzny, w tym również do wsi powiatów: biłgorajskiego - Dąbrówka k. Biłgoraja, Potok Górny, Radzięcin k. Frampola, Rożnowki, Sól, zamojskiego – Mokrelipie, Radecznica, Szczebrzeszyn, Wola Panieńska, Zamość, Zwierzyniec, tomaszowskiego – Majdan Sielecki, Nedeżów, Podhorec, Rachanie, Tomaszów Lubelski, Tyszowce. Gazurek Jakub, ks. Urodził się na Śląsku Cieszyńskim, po zakończeniu działań I wojny światowej z nominacji Austriaków (pod zarządem których pozostawała Radecznica) został radecznickim duszpasterzem. Swoje obowiązki pełnił w latach 1915 – 1918. (Stanisław Zybała) Gehard Wojciech Rodem z Dębowca (gm. Stary Zamość) - nauczyciel, aresztowany prze Niemców zmarł na skutek pobicia w drodze do aresztu. German Prawosławny biskup lubelski, z jego inicjatywy w 1903 roku w Turkowicach utworzono filię żeńskiego monastyru w Radecznicy. Pierwsza przełożoną została ciotka cara Mikołaja II – wielka księżna Maria Magdalena Gorczakowa → Opis prawosławnego klasztoru w Radecznicy... Geszychter J. Żyd szczebrzeszyński, w okresie międzywojennym prowadził skład apteczny, w którym poza środkami farmaceutycznymi i towarami aptecznymi można było nabyć kosmetyki i farby. Skład zlokalizowany był w Szczebrzeszynie przy ulicy Zamojskiej. Gierasimowicz Michalina Fiedosiewna Żona proboszcza parafii hrubieszowskiej [unickiej]. Zmarła w wieku 84 lat , dnia 15 grudnia 1888 roku, jej nagrobek znajduje się na cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim. Gimnazjum Koedukacyjne Gminy Żydowskiej w Zamościu Powstało w 1922 roku. Szkoła miała profil humanistyczny, dla jej potrzeb Żydowska Gmina Zamojska pobudowała dwukondygnacyjny budynek. Placówka cieszyła się dużym uznaniem społeczności żydowskiej z racji wysokiego poziomu nauczania. Istniała do wybuchu II wojny światowej – pierwszym dyrektorem gimnazjum był Rafał Jakubowski. Gimnazjum Koedukacyjne w Hrubieszowie Inicjatorką jego założenia w roku 1944 była absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego – Stanisława Bojarska. Placówka otrzymała imię Królowej Jadwigi; w roku 1950 została upaństwowiona, następnie przemianowana na Liceum Ogólnokształcące im. Unii Horodelskiej. Na przestrzeni lat 1944 – 2004 palcówkę opuściło 2.354 absolwentów. W tej liczbie znajdują się ludzie tej miary co: prof. Antoni Kuczyński – archeolog , pracownik Uniwersytetu Warszawskiego prof. Kazimierz Szymański – pracownik naukowy Politechniki Wrocławskiej Adam Sikorski – wicekurator Kuratorium Oświaty w Lublinie Funkcje dyrektorów szkoły pełnili: w latach 1944 – 1950 założycielka – Stanisława Bojarska, Stefan Wojcieszak, Stanisław Kołaczek, Jerzy Krotkiewicz (1970 – 1977), Halina Bocańska, Wiesław Szlązak. "Głos Kolegialny" Pismo wydane przez radecznickich Bernardynów po uruchomieniu drukarni w 1937 roku (w zabudowaniach klasztornych) - od roku 1937 nazwę przekształcono na "Młodzież Seraficka". Na temat pisma wypowiedział się naczelny redaktor Kalendarza Serafickiego: "Pismo pozwoli niezawodnie na wykrycie i wyrobienie się młodych talentów literackich, które zaprawiwszy się w młodości w kunszcie literackim w swoim gronie będą mieli sposobność dalej pracować na tym polu." Quazi kontynuacją "Młodzieży Serafickiej" był miesięcznik religijno - kulturalny "Nasza Gazeta" wydawany także w Radecznicy od stycznia do czerwca 2003 roku pod opieką O. Tytusa (OFM). Skład redakcyjny w osobach: Marcina Zymona, Anny Batorskiej, Marioli Tałandy, O. Tytusa, oraz prowadzącej korektę polonistyczną Grażyny Paszko postawił sobie za cel zarówno przybliżanie przeszłości Radecznicy i okolicznych wsi administracyjnie położonych w obrębie gminy jak i spraw dnia codziennego ze szczególnym uwzględnieniem twórczości młodych artystów, przybliżając czytelnikom ich ich poezję, rysunki, zainteresowania. Jak zaznaczono w podtytule pisma, był to miesięcznik religijno - kulturalny, nie mogło więc zabraknąć na jego łamach strawy dla duch i ciała. W numerze 5/2003 odnotowano, iż 4 listopada 1995 roku szkoła podstawowa w Zaburzu otrzymała imię Jana Pawła II, a cały wysiłek kadry nauczycielskiej zmierza w kierunku wychowywania młodzieży w duchu "nauczania Jana Pawła II". Inne godne odnotowania fakty to rozmowa z ks. biskupem Janem Śrutwą - ordynariuszem diecezji zamojsko - lubaczowskiej. Stałe miejsce na łamach " Naszej Gazety" zajmował cykl: " historia poszczególnych wsi", oraz bieżące informacje o tym, co ciekawego wydarzyło się na terenie gminy Radecznica. "Głos Ziemi Zamojskiej " Miesięcznik, a następnie dwutygodnik nielegalnie redagowany i wydawany (pocz. XX wieku) przez Tadeusza Łuczyckiego, nadleśniczego Ordynacji Zamoyskiej, społecznika i kolportera na terenie Lubelszczyzny, założyciela Kół Polskiej Macierzy Szkolnej w Józefowie, Górecku Kościelnym, Majdanie Sopockim. Trzeci numer pisma wydany został we Lwowie 15 maja 1906 roku i stąd przez zieloną granicę trafił do Józefowa Ordynackiego. "Głos Ziemi Zamojskiej" został z czasem przemianowany na "Głos Ziemi Zamojskiej i Chełmskiej", ukazywał się do 1908 roku. Głowacki Władysław Z zawodu nauczyciel, pracownik oświaty w Urzędzie Miejskim w Hrubieszowie. Z zamiłowania regionalista – pełnił funkcję skarbnika Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego → Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie. Gmitrowicz Józef Pochodził z powiatu zamojskiego, urodzony w 1898 roku; do roku 1914 pracował w gospodarstwie rodziców, przed rokiem 1917 w fabryce [nie wiadomo jakiej], po czym został żołnierzem Armii Czerwonej. ". Gołąb Jan Nauczyciel i opiekun drużyny skautów w Szczebrzeszynie założonej w 1916 roku przez Franciszka Przyrowskiego. pow. Matraszka. VIII. Wykładał język polski i łaciński.. Jego uczeń – absolwent gimnazjum – Czesław Szczebrzeszak napisał w swoich wspomnieniach o Stanisławie Godziszewskim: "człowiek uczciwy i zacny.. W Zakładzie znaleźli opiekę chłopcy z terenów Łotwy. nocą z 30 na 31 stycznia 1863 roku doniósł do dowódcy twierdzy zamojskiej o wkroczeniu do Tomaszowa oddziału powstańczego. Szczebrzeszyna.). gorajska biblioteka parafialna Istniała (co odnotowano w historii parafii) w czasach dawnej Rzeczpospolitej – jej księgozbiór zarówno w przeszłości jak i w wieku XX był raczej skromny. W Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu znajduje się rzeźba matki Bożej. W roku 1919 w Zakładzie przebywało około 300 chłopców. w szczebrzeszyńskich szkołach pracował do roku 1848 – zmarł w roku 1849. Której wykonana w 1939 roku dostępna jest w zbiorach Muzeum w Lublinie.Od 6 września 1919 roku był członkiem Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Stanisławy Polechajłło. Od roku 1921 Zakład. . w roku 1938 Złotym Krzyżem Zasługi) zostały upamiętnione przez miejscowe społeczeństwo – w miejscowym kościele odsłonięto tablice o treści: "Pamięci s.) Tomaszowski felczer pochodzenia żydowskiego. Gomiela Mikołaj Rzeźbiarz ludowy z Łazor ( 1843 – 10... Dla ich potrzeb zorganizowano dwuklasowa Szkołę Ludową. z obszarów położonych za Uralem. pracę w Szkole Wydziałowej w Szczebrzeszynie rozpoczął w roku 1811 jako kollaborator (pomocnik nauczycieli). ukraińskich i żydowskich". publicysta. Matki dla dzieci polskich. Jego praca (krzyż z figurą Chrystusa) znajduje się we wsi Szeliga (gm.. "Schwytany w okolicy Tarnawatki został powieszony na przydrożnym drzewie". Białorusi. XX w. "gniazdo sierot" Potoczna nazwa Zakładu dla Sierot Wojennych w Turkowicach zorganizowanego w obiektach byłego monastyru przez Główny Komitet Pomocy utworzony w 1918 roku celem pomocy ofiarom I wojny światowej. Litwy. dotychczas dwuklasowa przemianowana została na pięcioklasowa. negatywu 4956 Goraj Dawna posiadłość Dymitra z Klecia. fot. prowadziła s. Huta Krzeszowska. z dobrodusznej i nastrojonej powagą jego miny uczniowie jak zwykle robili sobie żarty. nr. W roku 1920 istniejąca przy zakładzie szkoła. 1908). W 1905 roku zbudował we wsi Banachy kapliczkę. pochowany jest na miejscowym cmentarzu. a sam Goraj rządził się prawem magdeburskim i stał się ważnym (obok Kraśnika) punktem handlowym na obszarze południowo wschodniej Polski. Stanisława Aniela Polechajłło – z Turkowic wyjechała 15 września 1951 roku.) Godziszewski Stanisław Nauczyciel. herbu "Korczak". Jej praca i trud (w roku 1933 została uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi za wybitne osiągnięcia wychowawcze. Gołdak (. Biłgoraj). ale kochali go. pochowany na cmentarzu w Hucie Krzeszowskiej. w rok później na sześcioklasową. w następstwie czego 5 lutego tegoż roku Rosjanie dokonali rzezi w Tomasowie mordując 24 osoby. Godzisz Józef Rodem z Rozłop k.. następnie pracownikiem sekcji polskiej KPR (b) w Niżnim Nowgorodzie. gorajskie "Towarzystwo Wstrzemięźliwości" Zorganizowane zostało w latach czterdziestych XIX wieku przez proboszcza Goraja – ks. która otrzymał z nadania Ludwika Węgierskiego (XIV w. Od tej chwili podpisywał się jako "Dymitr z Goraja". swoje artykuły o tematyce rolniczej zamieszczał na łamach "Zorzy" (pocz. w roku 1819 zdał egzamin państwowy uprawniający go do pracy w charakterze nauczyciela – w roku 1842 powołany został na stanowisko dyrektora. c. która funkcjonuje do dziś (Maria Kiszka) Górkowie Właściciele Szczebrzeszyna. Rafała wojewody bełskiego poślubił 26 lutego 1629 roku. że nigdy w swoim życiu wódki pić nie będą... Mikołaj Powała z Taczowa. Oskarżony przed władzami gubernialnymi. Wczesną młodość spędził na dworze hetmana Jana Tarnowskiego.. Gorajski Adam Syn Jana Gorajskiego i Anny z Osmólskich. W latach 1409 – 1411 brał udział w walkach z Krzyżakami. gdzie założył nowy zbór. gorajski zbór kalwiński Zbór kalwiński w Goraju istniał w okresie przynależności miasta do rodziny Firlejów (pocz. z końcem 1616 roku w Lejdzie. W roku 1581 otrzymał godność seniora dystryktu [lubelskiego kalwińskiego]. tym razem we wsi Rzeczyca. który wraz z przyległościami otrzymali na mocy dekretu sejmowego z 1555 roku.prawnukowie Elżbiety córki Dymitra z Goraja.Metody. Żonę . lokowana w XVII wieku) – obydwaj poświęcili się służbie wojskowej. Ostatnie zachowane o Aleksandrze Gorayskim wiadomości pochodzą z 1448 roku – występował wówczas jako świadek przy sporządzaniu aktu sądowego we Lwowie. Górkowie byli wyznawcami kalwinizmu. Brał udział w wyprawie chocimskiej (1620 rok). który oznakowany przydrożnymi kapliczkami przebiegał z Warszawy przez Stary Zamość w kierunku Lwowa. podczas ich bytności w mieście otwarto szkołę przy zborową – jej rozwój przyćmiła słynna w ówczesnej Rzeczpospolitej szkoła kalwińska w pobliskim Turobinie założona przez . Rektor Gosiewski pochowany jest na miejscowym cmentarzu. Byli to bracia: Andrzej. zaprzestał działalności. Gorajski Zbigniew Syna Adama i Katarzyny ze Słupeckich Gorajskich. odwiedził Bazyleję. jakie ks.. Korczak Syn Iwona vel Iwana (w Szczebrzeszynie zwano go "Iwonią") z Klecia. Filipa Sulimierskiego (Warszawa 1881. Po lokacji Biłgoraja zorganizował miejscowy zbór. Z małżeństwa z Teodorą urodziło się troje dzieci: Adam. Za jego kadencji stosowano w odniesieniu do niesfornych uczniów kary cielesne – taką otrzymał 23 marca 1827 roku Florian Mitygowski za "nieposłuszeństwo profesorowi historyi p. po roku 1575 został przywódcą kalwinów lubelskich (w jego kamienicy w Lublinie po roku 1570 zorganizowano lubelski zbór kalwiński). Adam Gorajski zmarł w 1602 roku. następnie służył w wojsku w randze rotmistrza. t. zmarł w 1448 roku. które natychmiast rozwiązały Towarzystwo. oraz Rafał – stolnik lubelski.. XVII wieku). bratanek Dymitra z Goraja od którego otrzymał Goraj. Adam Gorajski ożeniony był z Katarzyną ze Słupeckich. następnie odebrał biłgorajskim katolikom kościół.. z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Teofila (wydana za podkomorzego kijowskiego Samuela Hornostaja) oraz Zbigniew . II) Gorayski Aleksander h. gościniec Kmicica Pozostałości starego traktu królewskiego. gwałtem do tego napędzał aby parafianie przysięgali. w roku 1615 w Bazylei. Według sporządzonego przez Henryka Sienkiewicza zapisu w "Potopie" przejeżdżał tędy sam Andrzej Kmicic. taka wzmiankę znajdujemy w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Łukasz i Stanisław . Gosiewski Marcin W latach 1819 – 1828 pełnił funkcję rektora w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. Wittenbergę." pod red. Żuchowskiemu za wspólnem zniesieniem się z prefektem i inspektorem szkoły. W 1607 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Gdańsku. stąd przyjęta przez miejscowa ludność nazwa. w roku 1613 przebywał na protestanckim uniwersytecie w Heidelbergu. 19 kwietnia 164(?) roku Adam Gorajski został mianowany kasztelanem chełmskim.Teodorę Leszczyńską. Teodor (od jego imienia wzięła nazwę wieś Teodorówka. w bitwie pod Grunwaldem stał u boku takich rycerzy jak: Mszczuj ze Skrzynna. Aktywny działacz kalwiński.". W latach 1579 – 1584 z bratem Piotrem podróżował poza granicami kraju. Matraszek stosował celem powstrzymania włościan od picia alkoholu były nieco szokujące – kijem..odziedziczył po ojcu dobra we włości radzięckiej i miasto Biłgoraj. w twarz profesora uderzył. Przed rokiem 1595 z jego inicjatywy powstał kolejny zbór kalwiński. Maurycego Zamoyskiego z nowo poślubioną małżonką – Marią z Sapiehów Zamoyską (ślub odbył się 18 lipca 1906 roku w Biłce Szlacheckiej – majątku Sapiehów). Turkowice (1933 – 1934). był gorącym zwolennikiem połączenia cerkwi unickiej z prawosławną – w swoich poczynaniach posunął się tak daleko. Greniuk Piotr (4.Stanisława. dla uczczenia jego ofiarnej pracy na niwie Pańskiej parafianie wmurowali pamiątkową tablicę w kościele pod wezwaniem św. Piotr Greniuk jest autorem kilku zbiorów etnograficznych i materiałów świetlicowych: "W naszej świetlicy" (1945). "Teatru Ludowego". zatrudniony był jako kino operator w kinie "Muza". Ukończył Kurs Nauczycielski (1933) oraz Wydział Pedagogiczny Wolnej Wszechnicy Polskiej. Mikołaja w Szczebrzeszynie.. Żona Grinera (nieznana z imienia) należała do Związku Młodzieży Komunistycznej. profesora historii literatury polskiej i pedagogiki w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. że jest to najdawniejsza budowla na terenie miast sięgająca początkami 1194 roku. Mikołaja w Szczebrzeszynie. W roku 1945 uzyskał na Uniwersytecie Łódzkim tytuł magistra filozofii. Jego artykuły publikowane były na łamach "Polskiej Sztuki Ludowej". w roku 1863 zawiązał w Zwierzyńcu oddział powstańczy. Poza budynkiem mieszkalnym w obejściu znajdują się: drewutnia. Grabiński Andrzej Pierwszy właściciel pobudowanej w 1810 roku zagrody sitarskiej przy ul. dwukomorowy spichlerz.. a w roku 1952 etnografii i etnologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.) Leśniczy ordynacki. w okresie między powstaniowym pozycja ta weszła do "ścisłego kanonu pomocy szkolnych". skład osobowy którego stanowili: pracownicy służby leśnej. obawiając się Niemców wyjechali oboje wraz z 6 – 7 miesięcznym dzieckiem z wycofującymi się ze Szczebrzeszyna Rosjanami we wrześniu . prałat kolegiaty zamojskiej. robotnicy folwarczni. pedagog. w lipcu 1906 u wejścia do kaplicy pałacowej w Klemensowie witał ordynata hr. V. Górski Aleksander Proboszcz parafii unickiej w Szczebrzeszynie. Żył lat 64 lat. ponadto dbali o rozwój Szczebrzeszyna i jego bezpieczeństwo – rozpoczęli budowę murów obronnych czerpiąc środki finansowe z dochodów miejskich. niesiemy plon" (1946). Aleksander Górski wypowiedział się także na temat cerkwi zlokalizowanej przy obecnej ulicy Sądowej. Grabowski Jan Proboszcz parafii Szczebrzeszyn na przełomie XIX – XX wieku. W podziemiach jej spoczywać miały zwłoki fundatora obiektu – Andrzeja Górki i jego rodziny. X. budynek inwentarski (w przeszłości istniały jeszcze dwie obszerne stodoły. 1902 Orchowice – 30. Nadstawnej 32 w Biłgoraju (obecnie muzeum biłgorajskich sitarzy). wozownia – wiata. "Plon.. Kolejnym celem było opanowanie miasta Tomaszowa. jego parafian. pełnił przy tym funkcję komendanta hufca Związku Harcerstwa Polskiego. że wystosował do generał – gubernatora lubelskiego prośbę o przeprowadzenie śledztwa w sprawie 62 unitów. Pierwszą potyczkę. zmarł 4 maja 1913 roku. Grabarski Jan Nepomucen Proboszcz parafii szczebrzeszyńskiej. "Gramatyka polska na klasę I i II " Podręcznik autorstwa Teodozego Sierocińskiego. z zawodu krawiec. że "został zmuszony przez wpływy zewnętrzne do przejścia na obrządek łaciński". niestety zakończoną porażką stoczył oddział Gramowskiego z załogą rosyjską stacjonująca w Szczebrzeszynie. 1955 Iłowiec). którzy przeszli na obrządek łaciński. "Przysposobienia Rolniczego". Gramowski (. urzędnicy ordynaccy.. etnograf. w roku 1900 uzyskał pozwolenie od władz zwierzchnich kościelnych na odbudowę kościoła pod wezwaniem św. Hrubieszów (1928 – 1933). które powstańcy zajęli bez trudu. Pracował jako nauczyciel na terenie powiatu hrubieszowskiego: Nowosiółki (1923 – 1928).) Żyd szczebrzeszyński. absolwent Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Szczebrzeszynie. Delegowani do Szczebrzeszyna przez władze rządowe wysłannicy nie udowodnili nikomu. Griner (. chłopi i rzemieślnicy ze Zwierzyńca i okolic. które nie zachowały się do dziś). które znalazły się tutaj podczas okupacji jako nasiedleńcy. aptekarz.zrobiono mu prostą trumnę i pochowano na cmentarzu w Trzęsinach. ani uzyskać danych odnośnie rzekomo prowadzonego w Tel – Awiwie kina (Wiesław Krzeszowski) groby "wygnańców" Pochówki osób zmarłych na ternie parafii Trzęsiny. . wiadomo. którzy realizowali recepty w turobińskiej aptece. Hrubieszowa). archeolog – amator. dość ciekawa z punktu widzenia pasjonata ma jednak jedna wadę jak zauważyli opracowujący ja archeolodzy Barbara Bargieł i Jerzy Libera – Grodzki "nie prowadził niestety kartoteki. Jego kolekcja. Guciów. a następnie bełzkiego). pochodząca z neolitu. W roku 1973 pracownicy z Zakładu Archeologii UMCS przeprowadzili w Posadowie badania sondażowe – ich zdaniem gród mógł wchodzić w skład Księstwa włodzimiersko – halickiego. Na ile ta wiadomość była wiarygodna trudno dociec – nie udało się pomimo poszukiwań prowadzonych przez rodzinę Krzeszowskich odnaleźć Grinera. Wykonany z granitu lub granitowego diorytu Grody Czerwieńskie Termin. są to m.1939 roku. Bugiem. Po wyzwoleniu dzieci przyjeżdżały na jego grób" (relacja Marianny Smoter z Czarnegostoku). odbywał wycieczki terenowe w okolice Turobina z których przynosił różnorodne starożytne przedmioty.XI wiek. Zawalów). ojciec tej rodziny zmarł w naszym domu . Hrubieszów. datowany na paleolit schyłkowy. kultura magdaleńska siekierka czworościenna. Rachanie. "że urodził mu się drugi syn. wiele egzemplarzy przynieśli mu również mieszkańcy okolicznych wiosek. Jego pasją była archeologia. Z Armią Andersa Griner wszedł na teren Związku Radzieckiego. Krawędzie proste. Jurów. kultura amfor kulistych toporek pięcioboczny w konturach mocno zaokrąglonych. stanowią pozostałości dawnych grodów (Czermno. interesujące materiały odnośnie charakterystyki i historii grodzisk i zamczysk znajdują się w pracy Ewy Banasiewicz "Grodziska i zamczyska Zamojszczyzny" (Zamość 1990). Skierbieszów. można je jedynie określić jako pochodzące z okolic Turobina". W latach 1938 – 1948 prowadził w Turobinie aptekę. Kolonia. Gozdów. Posadów (grodzisko pochodzi z XII lub XIII wieku. o jednym z nich (nazwiska. Horodło. Wiodąca lekturą która umożliwia zapoznawanie się "na bieżąco" z dokonanymi odkryciami są "Prace i Materiały Zamojskie" wydawane przez Ośrodek Archeologiczno – Konserwatorski w Zamościu. klinowata o przekroju prostokątnym i płaskim płaszczyznowym obuchu. jest ich 59. Grodzki Feliks (1863 – 1948). Susiec) i zamków (Goraj. wcześniej w jego miejscu funkcjonowała osada datowana na X. zwężające się w kierunku obuchu. Tyszowce. Skibice. Zainteresowanych dziejami grodu Sutiejsk/Sąsiadka odsyłam do pracy Zofii Wartałowskiej (która powadziła badania w tej miejscowości ) "Gród czerwieński Sutiejsk na pograniczu polsko – ruskim" (Warszawa 1975). w klasztorze Peczerskim (Ławra Peczerska) – zwodzie latopisarskim ukazującym dzieje Rusi od IX – pocz. Wykonana z krzemienia pasiastego. w którym był przed wojną był zatrudniony informując. Gródek n. Uchanie. Terminem tym określono zespół grodów zlokalizowanych w dorzeczu Huczwy z głównym ośrodkiem administracyjnym Czerwieniem (teren obecnej wsi Czermno k. który po raz pierwszy pojawił się w "Powieści dorocznej" ("Powiest'i wriemiennych let") napisanej w Kijowie. in. grodziska i zamczyska Zamojszczyzny Jest ich na Zamojszczyźnie wiele. Przeprowadzane systematycznie przez zakład archeologii UMCS badania dostarczają coraz to ciekawszych informacji o przeszłości tych terenów. że zmarł w domu Jana i Marianny z Mikszów Smotrów w Czarnymstoku . Szczebrzeszyn. Grabowiec. Majdan Górny. w latach 1911 – 1914 prowadziła (w pomieszczenia folwarcznych) tajne komplety z historii polskiej. syna właściciela kina. Przeżył wojnę – w latach 40 (może rok 1947) przysłał kartkę do Wiesława Krzeszowskiego. Sąsiadka/Sutiejsk. Biłgoraja. Grodzicka Zofia Żona oficjalisty z folwarku w soli k. XII wieku. Kryłów. nie zapisywał także skąd pochodzą poszczególne egzemplarze zabytków. Terebiniec. Niemirówek."rodzina z Poznańskiego mieszkała u Wronów. którego nie dało się ustalić). przekłuwacz z dobrze wyodrębnionym żądłem wykonany z krzemienia czekoladowego. co uniemożliwia lokalizację znalezisk. zatartych. Zamch. mieszka w Tel – Awiwie i ma prywatne kino". Orłów Murowany. handlarze żydowscy Mówiąc o handlu uprawianym przez ludność żydowską należy rozróżnić dwa rodzaje tej działalności: handel lokalny (obnośny. Wkrótce nawiązał współpracę z zamojskim gestapo . Janina Gulińska zajmowała się apteką. W maju 1942 roku był świadkiem masakry radecznickich Żydów.Gross . której dopuścili się jego "koledzy po fachu".Grossemik okazał się więc Mężem Opatrznościowym dla Zwierzyńca.nie zrobiło to jednak na nim większego wrażenia.. sam również malował i rzeźbił.. nauczyciel szkoły podstawowej nr 1 w Hrubieszowie.wyniku czego podpisał Volkslistę i przywdział mundur (1940 rok). W roku 1944 Maksymilian Hanf uciekł z Lublina. Opuścił więc Polskę i wyjechał na Zachód. Posiadał jednak dokumenty potwierdzające jego polskie obywatelstwo. do Radecznicy delegowany został z miejscowości Cześniki w roku 1939. gdzie przywozili swoje towary bogaci handlarze żydowscy z terenu Zamojszczyzny. udzielał się w pracach zwierzynieckiego oddziału Ochotniczej Straży Pożarnej. jednak władze Zakonu OO. później Gross – Born. który prowadził kursy malarstwa i rysunku dla współtowarzyszy.Born Obecnie miasto Borne . Hanf Maksymilian Bernardyn. W czasie II wojny światowej zlokalizowany tu był obóz jeniecki Oflag II D Gross Born. wywiezieni zostali do Oświęcimia. Utykał lekko na jedna nogę z powodu noszonej protezy. Za jego sprawą (jak podaje w swoich wspomnieniach → Kurzepa Ignacy) Zwierzyniec nie został spacyfikowany . "Guaria" Pod taką nazwą figuruje w "Atlasie I.detaliczny. w okresie późniejszym "za każde utkane płócienko (spód sita) gospodyni wypłacała im jeden grosz. żołnierz 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Po wyzwoleniu "Tryptyk" przekazany został osobiście przez Jana Zamoyskiego jako dar do kościoła garnizonowego w Warszawie. gdzie przyjeżdżał z zamojskim Gestapo często bywa w gościnie u jej rodziców. wspomnień dotyczące okupacji znajdują się w zbiorach biblioteki gminnej w Radecznicy). podczas okupacji przebywał w Zwierzyńcu.jest autorem dwóch tomów wspomnień (frgm. Gulińscy Janina i Marian Zwierzynieccy aptekarze. A. m. do podpisania Volkslisty zmusza również przebywająca w Radecznicy swoją siostrę – Czesławę. H Han Józef (1928 – 2005). oraz pozamiejscowy – większe miasta na terenie Lubelszczyzny w tym głownie Zamość i Lublin. Bernardynów znając jego okupacyjną przeszłość odmówiły mu przyjęcia. przebywał tutaj Jan Zamoyski. które przyjmowały się do pracy u biłgorajskich sitarzy – praktyka trwała sześc lat – przez pierwsze trzy pracowały za darmo.zachodnim krańcu Pojezierza Drawskiego. Grossemik Niemiec. On to wyjednał u gubernatora Franka. . Wybranką jego serca zostaje Szygendówna. od 1915 roku Marian Guliński pełnił obowiązki komendanta pod obwodu Polskiej Organizacji Wojskowej. dzięki czemu został zwolniony. "groszówki" Nazwa jaka stosowano w odniesieniu do ubogich dziewczyn z Biłgoraja i okolic. podczas wizyt w radecznickim klasztorze. Maksymilian Hanf po wyjeździe z Polski przebywał w Niemczech . Praca początkowo zdobiła ołtarz kaplicy oflagu Neubrandenburg. gdzie zginęli. dostał się do niewoli rosyjskiej. Według ksiąg celnych lubelskich w latach trzydziestych XVI wieku na jarmarkach lubelskich odnotowani zostali Żydzi ze Szczebrzeszyna i Turobina . Udał się do Przeworska i Krakowa z prośbą o przyjęcie do społeczności zakonnej. gdzie dotychczas przebywał. że zamiast pacyfikacji w Zwierzyńcu odbyło się tylko swoiste sprawdzenie dowodów. in.Sulinowo położone na południowo . Jabłonowskiego" wydanym w 1772 roku w Londynie zamek królewski Goraj (inaczej zwany Ładą). 1 czerwca 1941 roku aresztowano ich synów. "Tryptyk". gdzie pełnił funkcję głównego księgowego w Zarządzie Ordynacji Zamoyskiej. jarmarki). ). W czasie wojny Hejnowie wyprowadzili się do pobliskiego Kitowa .stamtąd wraz z synami zabrali ich Niemcy i rozstrzelali podczas zbiorowej egzekucji. pierwszego właściciela miast (herb ten używany jest obecnie) wyobrażającym trzy białe belki na czerwonym tle.Wieprz Por i Topornicę. Pawłowskiego "Szkoły im. L. przepisów. Małka Holc – (Mirka jak zapisano w Kronice tej Szkoły) zginęła z grupą szczebrzeszyńskich Żydów w obozie w Bełżcu. Po powrocie pracował jako nauczyciel. Wyobraża on dwu płytową tarczę na której umieszczono sylwetkę kupca stojącego przy ladzie i wadze. "Historja kościoła zamojskiego ormiańskiego. który obradował w latach 1545 – 1563. Szibotów. Zmarł 20 listopada 1961 roku. z wyrażeniem przywilejów. która jeszcze przed wybuchem II wojny światowej w tajemnicy przed rodzicami przyjęła chrzest wodny. że owe belki symbolizują trzy rzeki okalające Szczebrzeszyn . herby miasta Szczebrzeszyna Szczebrzeszyn w swojej kilkuset letnie historii pieczętował się dwoma herbami – herbem "Korczak" Dymitra z Goraja. do kraju powrócił po zakończeni działań wojennych 1904 – 1918 roku. Zamoyskich w Szczebrzeszynie 1811 – 1926. poseł Królestwa Polskiego na sobór trydencki.na użytek katolikom przywrócił go Jan Zamoyski w roku 1593. Dowolna interpretacja wyjaśnia. w której " własność gruntowa i zabudowania były ściśle oznaczone ze względów fiskalnych". a następnie został wywieziony do zespołu obozów Borowicze (Jogło. Zarys dziejów" ( Szczebrzeszyn 1927). Waldlagar. Maśkę ukryła kobieta z Tworyczowa. w roku 1938 został kierownikiem szkoły powszechnej w Aleksandrowie (powiat biłgorajski). We wrześniu 1944 roku aresztowany przez NKWD . Na mocy decyzji Rady Pedagogicznej została w 1929 roku wychowawczynią klasy I liczącej 58 dziewcząt. a poświęcony był walce z reformacją. Godło to występuje na pieczęci miejskiej z 1636 roku znajdującej się obecnie w Archiwum Lwowskim. (Helena z Majewskich Bulakowa) Herburt Walenty Proboszcz szczebrzeszyński. Ukończył Seminarium Nauczycielskie Męskie. urodzony 9 października 1906 roku w Szczebrzeszynie." . Hejnowie Merla i Fawel Żydowska rodzina z Sułówka. W roku 1915 został wraz z rodziną ewakuowany w głąb Rosji. Himmelstadt Nazwa Zamościa nadana miastu w okresie okupacji na cześć Heinricha Himmlera. szefa Gestapo i SS. przybierając imię Maria – obrządku chrztu dokonały na jej usilną prośbę koleżanki katoliczki. Holc Małka/Mirka Nauczycielka ze Szkoły Powszechnej nr 2 (żeńskiej) w Szczebrzeszynie. oraz narzędzia tkackie.. herb nazywany jest "rzemieślniczym". Pracował jako nauczyciel w Suchowoli. Icka i Maśkę. Hejnowie mieli troje dzieci: Judkę. pochowany jest na cmentarzu w Krasnymstawie. gdy został właścicielem miast. twórcy obozów koncentracyjnych.przebywał na Zamku w Lublinie. znana powszechnie jako "Tchórzawica". dokąd zostały zabrane dokumenty ze Szczebrzeszyna po I rozbiorze Polski. Jego ilustracja została zamieszczona w pracy zbiorowej pod red. "War" Oficer rezerwy piechoty. który został wcielony w skład III batalionu zgrupowania OP 9. Zmarł w roku 1987 w Horaz k/Fuldy. oraz herbem darowanym miastu w 1847 roku przez zaborców.. Później ocalałą dziewczynka zaopiekował się ksiądz z Krasnegostawu. transakcji do kościoła tegoż należących sum i obligacjów od roku 1585 do roku 1700" Kopia rękopisu przywileju nadanego Ormianom przez pierwszego ordynata Jana Zamoyskiego. Był organizatorem i dowódcą oddziału partyzanckiego. zachowała się w zbiorach Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej (dane z lat 1938 – 1939). Po śmierci Herburta "kościół szczebrzeszyński heretycy zarażeni arianizmem opanowali i zdewastowali. (Stanisław Zybała) Hasewicz Włodzimierz ps.które pisał od 1929 roku. Dalsze losy maski /Marii Hejno nie są znane. Jest to najstarszy dokument do historii Ormian w Zamościu i zarazem najważniejszy stanowił bowiem prawną podstawę ich osadnictwa w tym mieście. . w Zamościu przebywał 22 lipca 1941 roku. przedmiotem jej zajęć była matematyka. Ormianie posiadali w Zamościu osobną dzielnicę. Zaszczytnym tytułem honorowego obywatela zostali także obdarzeni członkowie rodziny generała – żona Zofia Piskor i syn Jerzy. Horoszewicz Wincenty Nauczyciel Szkoły Realnej w Szczebrzeszynie (funkcjonowała w latach 1849 – 1852). "Rubiesovia"). Jan "Ptaszyn" Wróblewski (muzyk. doceniony został przez mieszkańców miasta za zorganizowanie Wydziału Zamiejscowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Tomaszowie.w roku 1255 według zapisów w kronikach ruskich zatrzymał się tutaj ze swoją drużyną książę Daniel podążający z Chełma do Halicza. Zamościa Wg. 37) piątym honorowym obywatelem Tomaszowa został Ryszard Kaczorowski .Ksawery Rolle zesłany został do Irkucka . Z roku 1411 pochodzą pierwsze wzmianki o zamku hrubieszowskim . Tomaszowa Lubelskiego Pierwszym z honorowych obywateli Tomaszowa Lubelskiego został gen. republika. którą dowodził została rozbita pd Tomaszowem. Radecznica. honorowi obywatele m. W roku 1393 Władysław Jagiełło przyłączył miejscowość do Ziemi Chełmskiej. Budowla została zniszczona podczas najazdu Bohdana Chmielnickiego. w 1939 roku Armia "Lublin". wraz z Janem Fijałkowskim zamieszany był w sprawę spisku przeciwko władzom zaborczym (1852 rok). przeważają w okolicach miasta czarnoziemy i gleby lessowe. co wskazywałoby na to iż była to w owym czasie dość spora miejscowość. Binder Karl Fredrich. pracował w latach 1851 (?) . zamojskim. Hrubieszów Hrubieszów położony jest w jednej z najżyźniejszych okolic Polski.ostatni prezydent Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie. Horosiewicz Michał Nauczyciel w tarnogrodzkiej szkole unickiej. po raz pierwszy występuje w roku 1564 – zapis pochodzi ze źródeł do historii Ukrainy – Žerela do istoryi Ukrainy znajdujących się w Archiwum Skarbu Koronnego w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Horajec Pierwotna nazwa wsi Gorajec w pow. Początki miejscowości sięgają XIII wieku . Antoni Horodyski pochodził z Mołodiatycz.1864. Kolejny z honorowych obywateli to Jan Świtka. horodelska manifestacja Miała miejsce 10 października 1861 roku. Jan Machulski (aktor). w tej liczbie m. prawdopodobnie już wówczas istniał gród.Hołowiński Wojciech (1897 – 1965). zebrała się wówczas pod Horodłem wielotysięczna grupa ludności rozmaitych stanów i wyznań – przybyłych z różnych części Rzeczpospolitej. gm. Franciszek Kamiński. Lwowskiej. która wniosła mu w posagu dwór kryłowski (wzniesiony w 1820 roku przez Józefa Chrzanowskiego). Pochowany na cmentarzu w Kosobudach. Tadeusz Piskor. Jan Zamoyski (XVI ordynat). Celem tak licznego przybycia były obchody 448 rocznicy podpisania unii horodelskiej → unia horodelska Horodyski Antoni Jeden z najbogatszych (dane z 1878 roku) ziemian w hrubieszowskiem. uczestnik wojny 1920 roku.zlokalizowany był na wyspie okolonej przez rzekę Huczwę. gdzie pracował w gorzelni. nazwa "horajec" posłużyła do tytułu strony internetowej traktującej o historii miejscowości zlokalizowanych w obrębie gminy Radecznica: www. po wykryciu którego jeden z uczestników . Jak doniosła zamojska prasa (Tygodnik Zamojski z dnia 10 – 16 września 2008 roku.pl/horajec. Lech Wałęsa. nr. pobierał 60 rubli pensji. danych z roku 2005 honorowe obywatelstwo Zamościa otrzymało piętnaście osób. Prawa miejskie otrzymał Hrubieszów w roku 1410 z rąk Władysława Jagiełły – wcześniej była to wieś królewska o nazwie "Rubieszów" (łac. W latach 1473 – 1490 Hrubieszów był stolicą . honorowi obywatele m. W wieku XVII z polecenia starosty Ludwika Wilgi reszki zamku rozebrano. jazzman). Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych z trzema okuciami. Jan Paweł II. in. Prochy generała sprowadzone z Londynu spoczywają na tomaszowskim cmentarzu przy ul. Edward Moskal (prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej). ożeniony był z Józefą Gabrielą Chrzanowską. stopniowo popadała w ruinę. W roku 1630 pobierano w Horajcu podymne od 58 domów. W mieście istniały wówczas cechy: kowalski. Marcin Wasilewski z Jarosławca. fabryka "reperacyi maszyn narzędzi rolniczych". stąd obecność dwóch bóżnic murowanych i dwóch cerkwi . Putnowicach.biskupstwa chełmskiego łacińskiego. w roku 1881 staraniem TRH otwarto szpital "przeznaczony dla chorych na sekretne choroby". Miasto stało się wówczas słynne za sprawą Stanisława Staszica. Swoje wspomnienia związane z działalnością Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego opisał Stanisław Staszic w Krótkim rysie życia mego.. Zajęcia z młodzieżą prowadziło 8 nauczycieli . W okresie międzywojennym Hrubieszów (obok Zamościa) należał do miast posiadających najwięcej bibliotek. były to: • funkcjonująca przed rokiem 1923 Biblioteka Publiczna. z czego 53 tomy to książki z zakresu literatury naukowej i popularnonaukowej • Biblioteka Zjednoczenia Kolejowców Polskich – funkcjonowała od roku 1929 • w latach trzydziestych powstała Biblioteka Stowarzyszenia "Rodzina Wojskowa" • Biblioteka Sejmiku Powiatowego.w dzień Wniebowstąpienia Pańskiego i w dniu Podniesienia Św. do cerkwi p w.unickiej pod wezwaniem św. Mikołaja. Ignacy Kosmey z Bohodrycy.prawosławni. W XVI wieku wzniesiono drewnianą synagogę.szlachcicowi udzieliła mu jego była uczennica Anna z Zamoyskich Sapieha. Jadwigi. szewski.. Według danych z roku 1765 w mieście znajdowało się 375 domów. W 1578 roku Żydzi hrubieszowscy otrzymali duże swobody ekonomiczne – ich synagoga zwolniona został od podatków. Krzyża. młyn parowy. która w roku 1932 została przekształcona na Powiatową Centralną Bibliotekę . obowiązki kasjera pełnił Wincenty Sędzimir. z których 95 to katolicy. unici i prawosławni. Swoje nieruchomości w liczbie 17 domów posiadał kościół farny.. Kupiectwo znacznie się podniosło. Od roku 1858 funkcjonował szpital św. Stanisława Staszica pracowała dr Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa rodem z Sambora. szpital żydowski (wybudowany w 1844 roku). św. blacharski. wg. w roku 1929 na stanie biblioteki znajdowało się 65 tomów książek. W Hrubieszowie w początkach XIX wieku istniały: szpital powiatowy św. radnymi zostali: Leon Sanocki z Dziekanowa. dwa wiatraki. W roku 1882 w Hrubieszowie znajdował się browar. zakład kotlarski zatrudniający pięć osób. szkółka elementarna na Przedmieściu Sławęcin (50 uczniów) – wszystkie placówki utrzymywane były przez Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. wg. 82 . Dziekanowie. która istniała do roku 1862. W latach 1929 – 1935 w Gimnazjum Państwowym im. szkółka żeńska (29 uczennic). Zamojska. pozwolono im budować się . handlem. dwa domy przytułki dla starców i kalek. który na zakupionych przez siebie dziewięciu okolicznych wsiach liczących 12. istniały ulice o nazwach: Wójtowska.000 mórg ziemi – Białoskórach. w roku szkolnym 1881/1882 naukę pobierało 187 uczniów.jej pracą kierowała Zofia Rodziewiczowa • Biblioteka Powiatowej Komendy Policji. Hrubieszów zamieszkiwały mniejszości wyznaniowe Żydzi. Busińcu. prawosławnej wystawionej kosztem rządu w 1874 roku. danych z 1866 roku w "Kalendarzu Urgena" opublikowano biogram hrubieszowskiego uczonego pochodzenia żydowskiego – Abrahama Sterna. Przedmieście Sławęcin. W roku 1709 Hrubieszów "trapiło morowe powietrze ". Pomocy w dokonaniu zakupu jako nie . Czerniczynie. Bohorodycy. Jadwigi. funkcjonowało do roku 1945. wtedy wybudowano murowaną. Towarzystwo. oraz cotygodniowego targu "w dzień czwartkowy". siodlarski. oraz fałszerstwem (lichwą?). Z roku 1502 pochodzi informacja o ustanowieniu przez Władysława Jagiełłę dwóch jarmarków . Żydzi trudnili się handlem i rzemiosłem. • trzy szkółki elementarne: dwuklasowa męska (56 uczniów). Hryć Sawa z Czerniczyna. Pobereżanach. trudnić się rzemiosłem. Podstawą działalności Towarzystwa. ulokowane w dawnym klasztorze dominikanów. funkcjonowały dwa przytułki dla starców. Filip Taras z Pobereżan.. Zasady ich funkcjonowania regulowała "Uchwała Hrubieszowskiej Rady Powiatowej w sprawie akcji bibliotecznej w powiecie z dnia 28 marca 1938 roku" . Mikołaja (wymurowana została w 1809 roku). celem której było udzielanie . Według raportu sporządzonego przez rachmistrza Karola Łaskiego 4 maja 1821 roku "w mieście Rubieszowie domów murowanych już dość wystawiono i wciąż murują się. oraz pop i ksiądz nauczający religii. angażował się również nadleśniczy Franciszek Lang. trzy cegielnie.w prace Towarzystwa. Powołano Radę Gospodarczą złożoną z prezesa i i sześciu radnych (dwóch z miasta i czterech ze wsi). kuśnierski.. stacja pocztowa i telegraficzna. szpital św. do klasztoru dominikanów należało 8 domów.. był "Kontrakt Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego". W okresie tym funkcjonowały w mieście szkoły: • Progimnazjum. Jarosławcu. 1 protestant i 9 Żydów. w tym 135 żydowskich. danych z 1931 roku w jej zbiorach znajdowały się książki przekazane w depozyt przez koło Polskiej Macierzy Szkolnej • Biblioteka Polskiego Białego Krzyża (organizacji powstałej w 1918 roku. Edwarda. Na stanowisko prezesa Stanisław Staszic mianował Józefa Grotthusa. a fabrykantów różnych coraz więcej przybywa. jego kontynuacją była Stacja Hodowli Roślin Ogrodniczych w Dziekanowie. Szpikołosach założył w 1816 roku Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. ponadto istniał (od roku 1844) szpital żydowski.". sześć sklepów prowadzonych przez Polaków . Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Spółdzielnia Inwalidzka. Na terenie miasta prężnie działał oddział AK . na której prezentowano osiągnięcia zawodowe. w mieście funkcjonuje 11 warsztatów kowalskich. o związkach najużyteczniejszych i najszkodliwszych". Blaszyński) ówczesną równowartość 100 kg. a podczas okupacji czynnie angażował się wraz z żoną Zofią w tajne nauczanie. Mickiewicza. W mieście znajdowała się Komenda Powiatowa Strzelecka. "Wyga". Bibliotekę prowadzili przydzieleni oficerowie. przesadzanie drzew. historii naturalnej. Moniatyczach i Hrubieszowie. Zapolskiej. gromady.jednym z wybitniejszych oficerów był por. w roku 1829/1830 naukę pobierało trzydziestu terminatorów. Pracownicza Spółdzielnia Wielobranżowa Rzemieślnicza. za działalność w AK zginął zamordowany w marcu 1945 roku przez funkcjonariuszy UB nauczyciel – Wojciech Peszek. Karol Bojarski ps.". I. Hrubieszowa i miejscową Gminę Wyznaniową Żydowską • w powiecie (Białopole) funkcjonowała Biblioteka Polskiej Macierzy Szkolnej. w których naprawia się uprząż końską. W klasie drugiej uczono: płynnego czytania. którymi posługiwali się w pracy. W Hrubieszowie istnieje Muzeum im. rysowali by poznać kształt. hrubieszowskie teatry amatorskie w początkach XIX wieku w Hrubieszowie rozwijały działalność trzy amatorskie sceny teatralne prowadzone przez: Polską Macierz Szkolną . Czechowa. Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego. Po wyzwoleniu przystąpiono do odbudowy..1975. w każdej z nich zatrudniony był jeden nauczyciel. Szkoła uzyskała status dwuklasowej. W roku 1938 Alina Mandatowa z Hrubieszowa ukończyła Kurs Bibliotekarski Instytutu Oświaty Pracowniczej w Warszawie. poznawania liter.niedzielna Działalność placówki datuje się od roku 1829.. W roku 1991 w Muzeum zorganizowano wystawę "Hrubieszowscy nauczyciele i ich pasje". Przy Komendzie funkcjonowała biblioteka żołnierska 2 pułku strzelców konnych. co stanowiło (jak obliczył M. Okres okupacji przyniósł ze sobą ogromne straty w ludziach. gdzie przechowywane są pamiątki po założycielu Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego. moralności. danych z roku 1836 na terenie powiatu hrubieszowskiego funkcjonowały cztery szkoły rzemieślniczo – niedzielne. Fredry. jako ciekawostkę należy podać że miejscowa ludność ze "staszicowskich " wsi świętuje dzień 8 maja jako święto swego dobroczyńcy.na repertuar składały się komedie Korzeniowskiego. • Biblioteka żydowska im. co ilustruje poniższa tabelka miejscowość Hrubieszów Horodło Dubienka Kryłów nazwisko nauczyciela ilość uczniów Antoni Cyrański Bazyli Mankiewicz Michał Jakubowicz Karol Piotrowski 113 27 38 14 uposażenie 200 zł nie pobierał 300 zł nie pobierał . Brenera subwencjonowana przez Magistrat m. szczepienie drzew) zoologi (użytkowanie zwierząt). Znajdują się dwa punkty usługowe. artyści często odwiedzali okoliczne wsie.fachowej pomocy władzom wojskowym w pracy kulturalno – oświatowej wśród żołnierzy). H. działania matematyczne (uczono czterech działań o liczbach). punkty usługowe szklane. Jan Slonzak był działaczem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Stanisława Staszica. przydatność narzędzi. elementów biologi "podziału na królestwa." na terenie powiatu hrubieszowskiego i w samym Hrubieszowie nastąpił rozwój rzemiosła. zainteresowania i pasje blisko trzydziestu pedagogów pracujących w szkołach hrubieszowskich i okolicznych na przestrzeni lat 1915 . który w latach 1928 – 1969 pracował jako nauczyciel języka polskiego. Bałuckiego. program klasy pierwszej obejmował naukę: religii. botaniki. rzędy. hrubieszowska szkoła rzemieślniczo . Uczniowie w ramach zajęć poznawali również treść Starego Testamentu. o jej działalności pisano na łamach Miesięcznika Katolickiego (1935 nr 8). żyta. Przybyszewskiego. Odmienny repertuar reprezentowali artyści skupieni w Towarzystwie Szerzenia Oświaty "Światło" – grywano dramaty Słowackiego. W Hrubieszowie funkcjonowało również Towarzystwo Miłośników Sceny. zniszczonych zostało wiele domów. (urządzanie ogrodów. Szczególnie dużo uwagi poświęcono osobie Jana Slonzaka (1907 – 1991) rodem ze Skryhiczyna k/Dubienki. zgłoskowania. ponadto pełnił funkcje dyrektorów szkół podstawowych w: Grabowcu. Wg. usługi świadczą: Spółdzielnia Pracy Remontowo – Konserwacyjna. Jak wyglądała czytamy w broszurze propagandowej "Ty i Twoja Rada" wydanej nakładem Wojewódzkiego Frontu Narodowego w Lublinie (Lublin 1954) . Wyspiańskiego. roczna opłata za naukę wynosiła 18 złotych. Huberman Bronisław (1882 – 1947). Maurycego Zamoyskiego. Terebin. danych z 1828 roku w Hrubieszowie tkactwem zajmowało się czterysta osób. skrzypek. obydwaj z Hrubieszowa. Hyża(Kisielów) Wieś w przeszłości zlokalizowana na pograniczu włości szczebrzeskiej i klucza nowo zamojskiego. w roku 1880 . W roku 1593 Jan Zamoyski odkupił odkupił włość szczebrzeską od braci Czarnkowskich – Hyża wraz z nią przeszła w posiadanie Zamoyskich. w latach 1972 – 1977 pełnił obowiązki zastępcy komendanta Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu (TSWL). W roku 1919 hurtownia zrzeszała 73 spółdzielnie z terenu całego powiatu biłgorajskiego. Po raz pierwszy wystąpił publicznie w wieku 7 lat. w którym znajdował swoje locum teatr żydowski prowadzony przez Hustlika. Czerniczyn. wyroby tytoniowe. Wyrabiano w nich w owym czasie rocznie ok. pułkownik Wojska Polskiego. wyroby cukiernicze. 000 łokci płótna w samym mieście i ok. hrubieszowski żydowski zespół handlowy Funkcjonował pod koniec XIX wieku. dzierżawca zajazdu zlokalizowanego na tzw.. żył w XIX wieku. Hustlik Szloma Żyd hrubieszowski. Od roku 1410 stanowiła własność franciszkanów szczebrzeskich.1998". składy tych materiałów znajdowały się w piwnicach. uliczki boczne Żydzi hrubieszowscy określali jako "pereułki".Od roku 1864 hrubieszowska szkoła rzemieślniczo – niedzielna utrzymywana była z budżetu państwa. Zespół ten należał do kilkuset miejscowych handlarzy żydowskich. w miecie istniało pięćset warsztatów tkackich. Antoni Wiatrowski został pierwszym dyrektorem – na stanowisku tym pozostawał do roku 1929. 300. która nazywano Sutki. zagrał wówczas wraz z orkiestrą Warszawskiego Instytutu Muzycznego VII Koncert Skrzypcowy Jacques'a Pierre' a Rode'a – swoim występem zachwycił hr. Handlowano: śledziami. na samym przedmieściu Hrubieszowa – Sławęcinie tkactwem trudniło się siedemdziesiąt osób. Kontynuacją placówki była funkcjonująca w okresie międzywojennym hrubieszowska szkoła rzemieślnicza. Hurtownia Współdzielcza Powstała w Biłgoraju w 1917 roku z inicjatywy działaczy lewicowych "w celu przeciwstawienia się prywatnemu handlowi".. Wolica. składały się nań: dwa rzędy kramów i jatek przecinające rynek z wąską uliczką. odtąd pracujące w tym dziale osoby zaopatrywały "bezpośrednio ludność Biłgoraja w artykuły spożywcze. naczynia kuchenne. "Kozackim rogu". w roku szkolnym 1925/ 1926 rozpoczęło naukę 62 uczniów. autor monografii szkoły "TSWL 1944 – 1995". a ponadto w dowód uznania i zarazem zachęty do dalszego rozwijania talentu podarował skrzypce Stradivariusa. W roku 1918 utworzono Dział Detaliczny.". buty. 000 w okolicznych wsiach. materiały piśmienne. zespół wystawił m. Huss Ryszard (1932 – 2005). Uprawą lnu i konopi zajmowali się mieszkańcy wsi: Pobereżany. Swoje towary sprzedawał na terenie całego kraju. Zginął rozstrzelany przez Niemców w 1942 roku. 100. drewnem i meblami. Metelin. w okresie międzywojennym prowadził siec sklepów z tapetami. Z wykształcenia historyk. urodzony w Częstochowie. in. hrubieszowscy tkacze Wg. wyroby jubilerskie. W roku 1924 złożyli w tej sprawie wniosek do Sejmiku Powiatowego Hrubieszowskiego – wniosek rozpatrzony został z pomyślnym skutkiem. Hudes Motł Żyd hrubieszowski. Inicjatorami jej utworzenia byli nauczyciele Antoni Witer – Wiatrowski (częściej występujący pod nazwiskiem Wiatrowski) oraz Feliks Czarnkowski. oraz pracy "Garnizon Zamościa wczoraj i dzisiaj (1618 . Ślipcze. który zorganizował mu występy we Lwowie i Marienbadzie. niektórzy z nich posiadali kilka warsztatów tkackich. kierownikiem został Śmieciuszewski. Otella Szekspira. solą i wapnem. Hurtownia zaopatrywała spółdzielnie spożywcze na trenie powiatu biłgorajskiego w niezbędne artykuły. Bohodryca. słowem w niezbędne artykuły codziennego użytku. w części naziemnej targowiska sprzedawano tkaniny. ) . Cichoń Jan – uczył łaciny Czarnecki Ambroży – w roku szkolnym 1946/1947 pełnił obowiązki dyrektora gimnazjum Doleżal Maryla Głazowska Antonina – nauczycielka geografii. – nauczyciel wychowania fizycznego Gumowska Wanda Hasiec (. rodem z Gorajca Jonko Kazimierz – nauczyciel śpiewu Jóźwiakowska Janina – w zastępstwie męża przebywającego w obozie w Dachau pełniła obowiązki dyrektora szkoły (funkcji tej pozbawiono jej po przyjęciu w Szczebrzeszynie w 1946 roku biskupa Stefana Wyszyńskiego) Kapalski Franciszek ks – uczył religii Kopytowa Joanna – uczyła historii Kot Jan – nauczyciel prac ręcznych Lubos Jerzy – nauczyciel języka łacińskiego Łukomska W.przedmiotem jego zajęć była chemia i fizyka. po zawarciu związku małżeńskiego z Wandą Słotwińską wyjechał do Lublina Rzepecka (. Haścowa . organizacyjnie przynależących do placówki Niedzieliska – Mokre... inż – wykładał matematykę.) . pełnił obowiązki wychowawcy Popielec (.uczyła języka niemieckiego Sławek Walery – nauczyciel geografii W roku szkolnym 1945/1946 niektórzy z nauczycieli powrócili w swoje rodzinne strony – Rzepecka. – nauczycielka wychowania fizycznego Michalski Antoni – prowadził zajęcia z języka niemieckiego Niechaj Józef – historyk Piwowarkowa ze Szczepańskich Felicja – przedmiotem jej zajęć był język polski Podlewski Antoni – prowadził zajęcia z biologii Pomarański Andrzej. Bogusław Wróbel Eugeniusz Wróbel Mieczysława Wróbel Kazimierz Wróbel Michał Ciurysek b.nauczycielka języka polskiego w klasach pierwszych ( było ich cztery). Siedliska. rodem z Poznańskiego Przysada Bronisław – przez wiele lat uczył matematyki Rogowski (... Imienny wykaz żołnierzy członków Armii Krajowej zamieszkałych we wsiach: Wielącza Zawada.) . Niedzieliska.wyjechała na "Ziemie Odzyskane". wójt gminy Mokre syn wójta gminy Mokre syn wójta gminy Mokre syn wójta gminy Mokre córka wójta gminy Mokre brat wójta rolnik .). w okresie międzywojennym potomek Sajkiewicza A[dam] Sajkiewicz posiadał we wsi 290 ha ziemi. w Szczebrzeszynie pracowała do roku 1957 Głąb F.. imię i nazwisko pseudonim/stopień wojskowy/inne informacje zawód/miejsce pracy pokrewieństwo Tomasz Wróbel Edward Wróbel.. Płoskie...została odsprzedana Sajkiewiczowi. – krótko uczył języka łacińskiego.. I imienny wykaz nauczycieli pracujących w szczebrzeszyńskim gimnazjum po wyzwoleniu. Walery Sławek wyjechał do Opoczna (Aleksander Piwowarek) Imienny wykaz żołnierzy. Jerzy Lubos. Bodaczów.. Folwark Kąty (Kąty II). Jan Bzdziuch Tadeusz Gał Władysław Baj Paweł Kusz Marian Czop Adam Majdan Aniela Krawiec Wojciech Krawiec Jan Bożek Jakub Gał Aleksander Ordyniec Antoni Buryś Józef Buryś Robert Wal Władysław Kaszyca Bolesław Hałasa Ludwik Hałasa Józef Koziołek Aleksander Garbacik Piotr Żołyniak Stanisław Grula Feliks Zych Jan Gawlik Aniela Gawlik Eugenia Gawlik Justyna Wróbel Genowefa Wróbel Bolesław Michalec erkaemista.kierownik szkoły w Wielączy nauczyciel brat Jana Bzdziucha brat Szczepana Bzdziucha pocztowiec nauczyciel .to on podczas akcji"Siedliska" zlikwidował szefa akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie kolejarz nauczyciel organista córka organisty Jana Gawlika córka organisty Jana Gawlika siostra Genowefy Wróbel siostra Justyny Wróbel.Wojciech Gębala Franciszek Pupiel Wacław Zub Władysław Hałasa Szczepan Bzdziuch. żona Aleksandra Garbacika jego cała rodzina udzielała się w walce z wrogiem "Biały" podoficer zawodowy brat Ludwika Hałasy brat Bolesława Hałasy "Mściwy". plutonowy. zginął brat Józefa Burysia brat Antoniego Burysia "Wilczur" oficer rolnik siostra Wojciecha Krawca brat Anieli Krawiec nauczyciel. Stefan Prus dowódca 9 pp. p[ułku] podhalańskiego. żołnierz września z 4.Marcin Czerwieniec Mieczysław Duszyński Józef Wiatrzyk Tadeusz Ciurysek Czesław Ciurysek Gustaw Wróbel kolejarz kolejarz kolejarz brat Czesława Ciuryska brat Tadeusza Ciuryska syn wójta. podchorąży kierownik szkoły w Niedzieliskach nauczyciel Władysław Kaszyca Stanisław Aurzecki Stanisław Ryń Feliks Podobiński . wybuchła druga mina "Żubr". ciała nie znaleziono gajowy zmienił nazwisko na Stagnowski podchorąży kolejarz kolejarz "Róża" "Czop" jego domu często kwaterował "Adam"(mjr. niedaleko od cmentarza w Wielączy "Derwisz" Stanisław Szponar Marian Szewc Adam Sokołowski Stanisław Domaszewski Józef Domaszewski Emilia Zych Józef Zych Marcin Magdziak Jan Koczołap Franciszek Roman Feliks Wróbel Jan Bednarz Edward Waga Eugeniusz Bożek Jan Świergoń zginął przy podnoszeniu parowozu (pracował jako kolejarz). zginął we wrześniu 1944 roku – zamordowany na Zamku Lubelskim bez sądu) . Armii Krajowej. zginął pod Osuchami.dom stał na odludziu. Anker Hana. Ziomkostwo Żydów Szczebrzeskich wydało w 1984 roku Księgę Pamięci swojej gminy (Book of Memory to the Jewish Community of Shebreshin) – posiłkując się tą lekturą.). Azeka – córka bogatego kupca. Ajdelsberg Eliezer. Alder Jakow. Alman Jakub – zginął jesienią 1942 roku zamordowany przez żandarma Jana Sieringa znanego w szczebrzeszyńskim środowisku jako "Łebniak ". że spichlerz przy młynie jest już gotowy. Akarflug Hana. Ajzen Hilel. Afer Arim. nieznana z nazwiska. wg danych z roku 1789. w związku z czym prosi o ubezpieczenie tegoż spichlerza. Altron Sura – urodzona w 1938 roku. Zamoyskiego w folwarku Zawada nauczyciel zginął (komandor Eugeniusz Jereczek) indeks nazwisk Żydów szczebrzeszyńskich Żydzi pojawili się w Szczebrzeszynie przed rokiem 1507. Aszenberg Sara. Ader Hersz. Akarf Hana. gdy do miasta przyjechała z wizytą królowa Marysieńka Sobieska. Anker Elkana. Data wizyty królowej nie jest dokładnie znana. Ajzen Nechama. Ader Brane. Ajzen Dod. Kasja. Ajzen Lejba..Zofia Zych Podobińska - dyżurny ruchu Bolesław Michalec Tadeusz Rypulak Jan Łuczka Anna Magdziak Jan Tukiendorf Jan Tyszko Tadeusz Podobiński Bronisław Gorzkowski leśnik kolejarz. Ajzen Moszko.. Ackerpflug Leibl . a także korzystając z innych źródeł sporządziłam indeks nazwisk Żydów szczebrzeszyńskich poszerzony (w miarę dostępnych materiałów) o elementy biografii. Akarflug Szamaj. Abramow Szloma – szynkarz.. Akarflug Fajga. Aszkenazy Salomon – wspólnie z S. Abramowicz Jakub – kupiec. a te przypadły na lata 1674 – 16966 . Rachela. Landau. a po jego wydaleniu z granic Polski (z przyczyn bliżej nie znanych) z bratem Samuelem dzierżawił w połowie XIX wieku młyn ordynacki. Ader Lejzer. w roku 1639 przewoził do Wrocławia towar należący do niejakiego Rafała . Aberferst Lech. Regina) także córek bogatych kupców na szczebrzeszyńskich łąkach. Ajchenblot Lejb. Ashenberg Sanvel – autor tekstów: "Dwaj aktywni dla ludzi" i "Echo sądu króla Salomona" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Ajzen Ciopora. kupca chrześcijańskiego. Jerusa. Arensztajn Szloma Saja. Rebeka. zapewne miała miejsce w okresie rządów króla Jana III Sobieskiego. Jemina. tańczyła z grupą dziewcząt (Jechelia. Alder Elich. Ader Nechemia. Anker Jakow. kulturalną i polityczną historię miasta. Akarflug Golde. Akarflug Reisze. Aberferst Brane. Aberferst Jakow.. nr aktu urodzenia 63/1938. od tego czasu aż do ostatecznego rozwiązania "kwestii żydowskiej" przez hitlerowskiego okupanta w 1942 roku współtworzyli z miejscową ludnością gospodarczą. 31 sierpnia 1886 roku wystosował pismo do rządcy klucza zwierzynieckiego. w obrębie którego położony był wówczas Szczebrzeszyn. Ajzen Szloma. Hersz. pracował jako furman u Jana hr. Ajzen Etel. Abontak Abram. Apelbaum Mosze.. Akarflug Hersz. A Aberferst Abraham. Ajzen Abraham. Ader Rebeka.autor tekstu "Stłukłem okno wystawowe" zamieszczonego w Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie (dalej w Księdze Pamięci. Aberferst Ezechiel. Aberferst Jehudit. Barik Josf. Beglajbter Perl. W Polskim Słowniku Biograficznym podano nazwisko Berman Lehman Ben Naftali Katz . Bejtszer Sara.. Bejtszer Ester. Beglajbter Hersz. to spojrzenie pamiętam do dziś. Berensztejn Lejb. który z Armią Czerwona wyjechał na wschód.. Beglajbter Ester. Bejtszer Zelig. Bak Chaim. Becher Sara c.. Berger Rajzel. Bejtszer Symcha. Ber Issachar – autor prac: " Zwierciadło Kapłaństwa" i "Dary Kapłaństwa".S. Berger Abraham. Berger Jakow Szloma. Bakser Jechosze.) – żona byłego ławnika. Bejtszer Jakow. Beglajbter Jakow. Bergman Rojza. Bejtszer Chaja Bajla. Berger Chaja. Po drugie – Lehman napisał "Wygląd kapłana" – Ber Issachar "Zwierciadło Kapłaństwa".. Zanim Ber Issachar/Lehman osiadł w Szczebrzeszynie pełnił obowiązki rabina w kilku gminach żydowskich. Becher Abracham – autor tekstu " Nie spóźnij się na pociąg" zamieszczonego w Księdze Pamięci. "Sprawozdanie z rozdawania posiłków i chleba wśród wygnańców". Bekier Menia – przyjaźniła się z Zofią Basajewską. gdzie piastował urząd rabina pracę zatytułowaną "Dary Kapłaństwa" ("Matanot Kehuna").. Becher Simcha. bogatego kupca. Biebel Baruch – autor tekstu "Powinieneś odwiedzić psychiatrę" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Bejchmar Hinda – jej nagrobek znajduje się na szczebrzeszyńskim kirkucie. Bechagen Mendel. Bejtszer Hana. Bergman Rywka. syn Naftalego Kohena.. Bejtszer Ita. Berger Dod.. Biebel Batia – autorka tekstów:"Noce pogromu" i "Mój dom zniszczony" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Beglejbter Abraham. Bejtszer Anwar. Bejszer Symcha. Bajer Symcha – w połowie XIX wieku zajmował się uprawą winnej latorośli. urodził się na Wołyniu. "Obóz w Bełżcu". Bejtszer Mosze. Becher Daniel. jest również autorem zamieszczonych w niej tekstów: "Szczebrzeszyn po wojnie". von Rossenroth w Silzbach w 1677 roku. Bernsztejn Fajga. Becher Szloma. być może jest to ta sama praca. Berszła Mendel. Bejtszer Jechudit. Beglajbter Machal.. Berger Hinda. Beglajbter Zisze. Becher Gitl. Beglajbter Szmuel.. Barik Lejbisz.. "Och.. Berger Mosze Hersz.. Bechagen Mordechaj. którego dokonał badacz Kabały Christiana.) – w okresie międzywojennym prowadził sklep obuwniczy. Frejdy. Bergman Boruch. Beglajbter Isachar. Barik Mosze. Bejsztcher Symcha. Beglajbter Daniel... Berger Idl. Barik Israel. W roku 1674 prawnuk Ber Issachara wydał ponownie tę pracę... Beglajbter Meir. Blaukman Chil – w okresie międzywojennym i podczas okupacji pełnił obowiązki rabina – marca 1938 roku . Becher Chaja Rebeka. Bajczer Ita. "Wygląd kapłana"/ "Zwierciadło Kapłaństwa" zostały wydane w przekładzie na język niemiecki. 18 lutego 1827 roku był świadkiem ślubu Icka Hersza Szejnera i Hindy Ester Feldman. Bergman Sznajdel. Bejczer Ita. Berland Jechsekiel..G). O jego pobycie w Szczebrzeszynie świadczy napis skopiowany z macewy przez innego szczebrzeszyńskiego uczonego – Jakowa Reifmana. Becher Pinchas. Bejtszer Mordechaj. Bergman Israel. że Ber Issachar miał dwóch synów.. Bejtszer Lejba. Beglajbter Natan. Beglamber Herszko. Bergerowa (. Rabbi Issachar zmarł przed rokiem 1604. Biebel Pinchas – autor tekstów: "Polska" (pieśń). "Szatan pozostał bezczynny". Bejtszer Male. Bejtszer Eliezer. Berger Josef. Bergman Henoch. Berensztejn Wolf. Berger (. Bejtszer Miriam. Beglajbter Berisz.. Berensztejn Jechiel. Berensztejn Perla. gdy wkroczyli do miasta we wrześniu 1939 roku duże ilości wygarbowanych skór i wraz z nimi wyjechał z miasta. Bejtszer Luzer. Bejlampter Lejb – szkolnik szczebrzeszyńskiej synagogi. Berder Josef.. Becher Henoch – pracował w Zespole redagującym Księgę Pamięci. Bernstein Abraham – autor tekstu "To nie powinno być trzymane w rękach" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Berger (Elbaum) Sima – autorka tekstu " W wirach wojny" zamieszczonego w Księdze Pamięci. która zachowała takie o niej wspomnienie: Menia idąc na kirkut w grupie Żydów przeznaczonych na rozstrzelanie z żalem patrzyła na mnie. Berger Mosze. Beren Szulim. Beglanbter Leyb. Becher Haskiel. Ber Issacharowi także przypisuje się jej autorstwo. Barik Pinchas. Becher Czarna. Barik Jankiel. Becher Sara. Berger Bajla. Becher Eliezer.. Bergman Brucha. Becher Dod. Beglajter Icchok. a inne tłumaczenie tytułu (moje uwagi R.. Berger Pejsach. Beglajbter Hana. Bakser Eliezer Ber. Bekier (...... Bejtszer Josef Dod. Berger Bese.) – jeden z najbogatszych Żydów szczebrzeszyńskich w okresie międzywojennym. Barik Jechosze. ty moje miasto" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Bernsztejn Perla c. Bakowicz Josł....rabiego Zyskinda. Becher Towa. Bechagen Szachna.. w przedmowie do niej wspomina jego syna . Becher Hana.. prowadził sklep obuwniczy. Bejtszer Dod. Baumfel Jankiel. Bejtszer Josef. Wspomniane wcześniej "Zwierciadło Kapłaństwa" powstało w roku 1550 – w podpisie do tej pracy zamieszczona jest modlitwa.. Hany. (które z pewnych względów należy utożsamiać z osobą Ber Issachara) – mianowicie ten uczony z XVI wieku napisał w Szczebrzeszynie.B Babat Szloma. z której wynika. Beglajbter Lejzer. Bejtszer Abram. Barik Hana. Becher Pinchas Mosze. Beglajbter Abraham. Becher Bajla Gołda. chcąc ratować życie przekazał Rosjanom. Zginął gdzieś zastrzelony po drodze. Berger Lejba. Bak Mendel. Cuker Mosze. że małżeństwu Brucha z domu Sztern i Froimowi Elbaum urodziło się 11 marca tegoż roku martwe dziecko płci żeńskiej. Citrin Danoch. czy przeżył Bułka Jako. Coler Berl.. Citrin Szmuel Lejb. marca 1794 roku oskarżył przed Radą Ekonomiczną Ordynacji Zamoyskiej pisarza prowentowego Godlewskiego. wraz z Zofią Basajewską (Kościk) uczęszczała do III klasowej szkoły powszechnej kierowanej przez p. Briks Hinda. Cuker Hinda. Cylkler Jan. nr aktu urodzenia 82/1938.. ale jeszcze publicznie go zwymyślał/ Błaj Ita –urodzona w 1938 roku. Cukier Skarla. Bronsztejn Beni.. Brener Miriam. Funkcję swą sprawował w Szczebrzeszynie. Bronsztein (. Bronszpigel Pinchas. które wyznaczył ordynat Jan "Sobiepan" Zamoyski dla zamiejscowych rzeźników. Blufeld Moszko. Cuker Hersz. Blejwas Gecel. Cuker Josef. Błaj Zelman. Chmielasz Beniamin.. Bronszteinowa – dentystka. Bracht Eliezer. Bronsztejn Debora. Brener Szloma. Chmielasz Cipora. Boim Etel Fajga – autorka tekstów: "Niebiesko – białe pudełko ze zbiorami dr Herzla". o to.18 Błaj Ita Lea. z dwoma córkami została wywieziona do Bełżca w październiku 1942 roku. Chmielasz Szajndel. mieszkał przy ulicy Zamojskiej. Brandel Rachmil – szkolnik synagogi. 18 lutego 1827 był świadkiem ślubu Icka Hersza Szejnera i Hindy Ester Feldman.. w okresie poprzedzającym wybuch II wojny prowadziła sklep z materiałami ("łokciwy"). Borensztejn Sara.) – we wrześniu 1940 roku został pobity przez Niemców. Chmielasz Lea. Cuker Jechosze. Chmielasz Berisz.. Chmielasz Emanuel – autor tekstów: "Ulica w Szczebrzeszynie". według danych z roku 1789. Citrin Jechosze. Frampolu i Józefowie w latach 1910 – 1918. Cuker Itsze Meir. Cuker Rouwen. Cuker Meir.. Brinker Beniamin. Boim Boruch. Citrin Dod Eli. Błaj Szyja. Boim Abraham. w roku 1663 stawał przed Trybunałem Zamojskim – oskarżono go o pogwałcenie praw cechu rzeźników zamojskich. C Cajbergier Kandla. Błaj Szmuel. Israel. Była zdolną.. "Na zewnątrz wojskowy. za to.. Bronsztein Iza – córka dentysty. duchem pionier" zamieszczonych w Ksiedze Pamięci. Chmielasz Hana. Brukier Teria i Tobia – w połowie XIX wieku zajmowali się uprawa winnej latorośli24 Bryks (. Bronsztejn Mala. Cukersztajn Jankiel. Błat Jakow Mosze. Bral Josef. Cytryn Moszko Chaim – urodzony w 1938 roku.. Chmielasz Fajgele.. Cuker Jakow.Citrin Ester Gitl. "Podobna do synagogi w Amsterdamie". Cukersztajn Herszel. Cukersztajn Cwi. Brener Chawa. jej rodzice byli dobrze sytuowani." Szkoła Żydów" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Borensztejn Lejb. Citrin Jakow. Cuker Chaja. Cuker Icchok. Cytryn Jankiel.Briks Efraim.19 Brander Rachner. Chmielasz Szmuel. Coler Josf. Borek Lejzor. Briks Gitl. Cuker Pinina Pesl. Boim Towa. Czasner Abraham. Coler Hanoch.na podwórzu magistrackim bili wczoraj (22 października 1939 roku wszystkich bez wyjątku. Bluzer Berek – kupiec. Iza zginęła podczas zagłady szczebrzeszyńskich Żydów w 1942 roku. Błaj Mincze.. Borensztejn Jechiel. Chmielasz Abraham. Cukersztajn Jankiel. Bronsztejn Aron.. Citrin Jankiel. Czaban Markus – rzeźnik.) . Rabinowi nawet nie darowano. Cimerman Rachela. że nie zauważył jak nadchodzą i nie zdjął przed nimi czapki. Citrin Moniek. Briks Szajndel. Brener Rachel. nie wiadomo. że ten nie tylko odmówił zapłaty za pół cetnara żelaza (kupionego od Berka).14 Już od samego początku wojny rabin był szykanowany przez Niemców. Briks Icchak. Bronsztejn Abraham – rabin okręgu dozoru bóżniczego w byłej guberni lubelskiej.. Blejwas Izrael. Błat Sara. Cukersztajn Szajndel. Chmielasz Miriam. Brener Jechosze.Cymbyrg Szloma. Boim Mordechaj. Coler Mordechaj. Chmielasz Rebeka. Błaj Jente. "Jeden w naszym czasie – Hersh Getzl Hochbaum". Cuker Riwa. Chmielasz Renele. Brabsberg Ciwia.. Braner Ester. Braner Meir. Boim Małka. Boim Jakow Mosze.. Chmielasz Jechosze. Brener Melech. zatrudniali służącą – Polkę o imieniu Janina. Chmielasz Elkana. Coler Itka. Cukersztajn Jidl. Chmielasz Riwsze. Blejwas Ben Cijon. Citrin Jakow Szaja. Blejwas Sara. Blejwas Szmul. Briks Etel. inteligentną dziewczyną. Briks Naftali.. według danych za rok 1789. Błat Rachel. Cuker Rachel. Boim Josef – autor tekstu "Rabbi odszedł" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Goraju. Burstein Avieser – autor tekstu "Cudowna droga wizjonera z Lublina zamieszczonego w Księdze Pamięci. Cytryn Mortko – szynkarz. Citrin Chaim. Briks Herszel. Citrin Jente. co odnotował dr Klukowski .. nr aktu urodzenia 69/1938. Bokowicz Josł. sprzedawał mięso w dni inne niż te. Briks Jakow. Chmielasz Jakow. Chmielasz Szabtaj.. Citrin Hana. Borensztejn Nachum. Cuker Lea. Cuker Icchak Meir.wraz z Froimem Sztern składał oświadczenie przed urzędnikiem stanu cywilnego. to ona opowiadała Izie i jej przyjaciółkom – Lusi Ostowicz i Zofii Basajewskiej bajki.. Cytryn Abuś – szynkarz.dentysta. Cuker Elka.Bronfenbrener Chaim. Cuker Abraham. Cimerman Jechosze. nr aktu urodzenia 42/1938 Cywia nieznana z nazwiska. Blejwas Simeon. Blejwas Lejbke. Cuker Male. Czasner Bat Cijon. Brener Israel. W roku 1906 był członkiem zarządu Towarzystwa Pożyczkowo – Oszczędnościowego założonego w Szczebrzeszynie przez Bolesława Boguckiego. Perl. Boim Chaim Szmuel. Cuker Mordechaj. . Misiołka. Blusztejn Nyson – urodzony w 1938 roku. Citrin Nuta. Czasner Bajla. Ejzen Ela.. "Szczęśliwy dziadek". Dajlas Ester. Drajer Dod Itsze. Drajer Josef. Dramat Menachem. Dimant Josef. Domatszewski Fajga. w ciężkich czasach ludzie przychodzili na grób rebego Simchale by przypomnieć mu jego wolę i prosić o wstawiennictwo.. Farber Boruch. Dalkart Josef – syn kabalisty Mattiahu. Elbaum Mordechaj – autor pieśni "Nie zapomnij o umarłych" zamieszczonej w Księdze Pamięci. dobry reb Szlomo chodził w pobliżu żydowskich domów i nasłuchiwał czy jest tam płaczące dziecko. Elboim Pinchas. Elbaum Szloma. Farber Mendel – ojciec Efraima. Elboim Rajzel. którego nazywano "dobrotliwym" – reb Szlomo odszedł w 1840 roku. Dim Itka. gdy wszyscy mężczyźni i kobiety byli zgromadzeni w synagodze. wiadomo.. Dim Zlata. Eisen Moszko –piekarz. Elboim Sima. Dimant Szloma. oraz "Na cmentarzu" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Dim Zisze. Erlich Chaim. "W szatach arianina w Belgii". Dimant Lejba. Elbaum Fanel. Farber Abraham.Erich Chaim. Matki zwykły były zostawiać małe dzieci pod opieką starszych.do roku 1999 mieszkał z rodziną w Kiriat Yam (Israel). . Farber Efraim – więzień obozu w Bełżcu. urodzony w 1887 roku. Ettenberg Berl autor tekstu "Dobroduszny uzdrowiciel" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Drajer Sura. który odszedł 150 lat temu. bogato zdobiona wewnątrz". Dawidowicz Izaak i Kielman – serwitoranci królewscy. Elboim Hana.. w roku 1938 składał wspólnie z rabinem Chilem Blaukman/Blankman oświadczenie przed urzędnikiem stanu cywilnego o urodzeniu przez Bruchę Sztern Holcowa martwego dziecka.Dyner Moszko E Efenberg Dawid – w roku 1860 zalegał ze spłatą czynszu. Dornbarst Rouwen. Elbaum Ela. Drajer Towi. Dimant Wolf. Diner Jechudit.. związany był ze światem chasydyzmu i Kabały. Czasner Jechiel. sprawowałem się dobrze". autor tekstów: "Korony wysadzane złotem i diamentami". skąd ratował się ucieczką . D Dajlas (. Dim Dina. Domatszewski Hana. Falast Nachum. o doręczeniu mu w tym przedmiocie stosownego pisma poinformował rządcę klucza zwierzynieckiego urzędnik ordynacki Turski.. Davidovitz Dawid– autor tekstów: "Skromna na zewnątrz. Diner Lea. Dim Sandar.. Dim Ethel. Drajer Hersz. Czasner Lejbisz. Dim Melech. Dim Nachman. Fajler Rebeka. by przybliżyć czytelnikowi ciekawe relacje związane z tym obiektem.). inskrypcja zatarta i trudna do odczytania. kto ma prośbę do Niebios może przyjść do tego grobu i prosić o pomoc Wszechmogącego" i rzeczywiście. Elboim Josł. Fajler Saul. Fajlr Fajwel.. Pośród innych nagrobków znajduje się macewa rebego Szlomo. Dornbarst Lea. Dinersztejn Meir. Dim Icchak. Dajlas Hinda Bajla. Eflinberg Dawid. Dajlas Ichudit. Diner Mosze. Erlich Jechsekiel. "Pracowałem ciężko. Draserg Judka. Elboim Jakow. Dim Frument. Erlich Rochama. "Zakończyć sprawy przed terminem". Elbaum Froim – szewc. Dajlas Hanach. Żydowski cmentarz w Szczebrzeszynie Obok wejścia na cmentarz żydowski stoi macewa pomiędzy dwoma dębami do połowy zapadnięta w grunt. Elboim Abraham. Domant Ester. Engelsberg(. a następnie na język polski – przełożył Mariusz Grzeszkiewicz pragnę go zacytować w całości. "Jeden z najsłynniejszych domów modlitwy" zamieszczonych w Księdze Pamięci.Drajer Aron. Domatszewski Mirla. Dimant Hana. Dim Ester. Dimant Simeon.. czego dokonała synowa Mendla Farbera – Rosa Farber.Czsner Boruch. Dajlas Szloma. Dajlas Itsze Meir. Falchandler Boruch. F Fajler Josef. Elboim Bajla. że zawód ten uprawiał w latach 1854 – 1855. Dimant Menachem. Elboim Dod. (gdzie zmarł).) – 14 maja 1942 roku zbiegł z aresztu na posterunku szczebrzeszyńskiej żandarmerii. Erlich Dod. Fajwel Riwka. Ludzie mówili. W roku 1991 brał udział w uroczystości odsłonięcia na szczebrzeszyńskim kirkucie obelisku upamiętniającego zagładę Żydów ze Szczebrzeszyna i okolic. Drajer Wolf. Drajer Berisz. Dajlas Fejcze. Czasner Jakow..Drajer Motł.. Dim Rajzele.. że zgodnie z jego wolą na nagrobku wyryto napis: "każdy. Czasner Motł. Drajer Debora. pierwotnie na język angielski.. Powiedziano o nim: w wieczór poprzedzający Jom Kipur. Ponieważ tekst traktujący o żydowskim cmentarzu w Szczebrzeszynie doczekał się przekładu. Drajer Cwi. Jest to nagrobek sławnego reb Simchale. "W bełżeckim piekle". Ejzen Lejba. mieszkał w Szczebrzeszynie w XVI wieku. Efraim Farber czynnie udzielał się w pracach Ziomkostwa Żydów Szczebrzeskich – jego staraniem wydano w 1984 roku w Kiriat Yam Księgę Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie. "W niemieckiej niewoli". Drajer Machel. Elboim Brucha. Elboim Mosze. Erlich Israelke. Michał Korybut Wiśniowiecki potwierdził 15 listopada 1669 roku w Krakowie nadane im wcześniej przywileje.. jest autorem kilku tekstów zamieszczonych w Księdze Pamięci: "W walce zbrojnej". Erlich Czarna. Elboim Efraim. Dim Rachel. . jego wzrost i rozwój" zamieszczonych w Księdze Pamięci. w roku 1902 posiadał jeszcze znaczny majątek. Finer Berko. który to plac stanowił część większej powierzchni oznaczonej nr policyjnym 74 przy ulicy Klasztornej (obecna dr Klukowskiego). w okresie międzywojennym współpracował z plenipotentem ordynackim – Otto Kubickim. Feder Rebeka. Feydko Dawid. że pochowani byli ofiarami pogromu Chmielnickiego. Frank Mordechaj. Frost Jona. Feder Joel. Flejszer Mosze. Frost Abraham. córka Hindy Ester i Icka Hersza – wspomniana Blima Tema Szejner podała jako rodowe. Flejszer Ester. Gadchat Ben Cijon. Gal Jankiel. Foks Lea. Frost Awidgor. Frost Towa. Chaima. Fersztat Icchok. czy jej rodowe nazwisko brzmi Majster. Michał Krupa) – z kolei od nich nieruchomość nabyła w roku 1944 Kazimiera z Kapciów Rzepecka. na stanowisko została powołana w 1927 roku decyzją Rady Szkolnej Powiatowej w Zamościu. Foter Benisz. Finkel Frojda. Fogel Sala – urodzona w 1938 roku. Firer Nechemia. Firer Mordechaj.. Garnsztanblit Rachel. Geisthort Beniamin – w połowie XIX wieku zajmował się uprawą uprawą winnej latorośli. Garanrejch Icchak. Frenkel Boruch.żona Josefa Firera. babki I. Firer Hanach. Fleischer Herszek – faktor. Frost Szloma. Frost Sara. Garanrejch Jechosze. c. Fink Lea. Frost Hanach – autorka tekstu "W stroju powszednim i w stroju świątecznym" zamieszczonego w Księdze Pamięci….50 x 0. Fleyschaker Uryn. Fridweld Sara. Frank Sara. wywodził się ze znanej i bogatej rodziny. brak jest danych ile osób zatrudniał. Fersztat (. Fridman Miriam. Frost Lejbel. Feder Szloma. Frost Beniamin. Frank Jakow Lejb. Foks Efraim. Firer Berko. Garanrejch Szolke. Grzegorz Godzisz. Foter Sara. Modena. jego dwaj synowie zginęli wcześniej Gelerntner Drezel. Garansztejn Szmuel. Flejszer Samek. Frost Brucha. Firer Szmuel. Nie wiadomo. Frank Sender. Gawerc Sara. B. Flamówna Gitla – kierowniczka II klasowej Prywatnej Szkoły Żydowskiej im. Fuchs (Ingber) Sarah – autorka tekstu "Ostatni wieczór w moim domu" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Gawec Pinchas. Geld Abraham. Geld Szajndel.50 x 0. Frank Kopel. Feder Sara. Galia Jechosze. Galtman Szaja.64 m2 na rzecz córki Rojzy. Feder Jakow Szaja.Fridweld Eliachu. G Gabriel – nieznany z nazwiska kupiec. Frost Rachel. Feder Mose. Agnieszka Głowacka. 13 listopada 1929 roku małżonkowie odkupili od soistry Josefa – Rojzy plac o powierzchni 0. Firer Rachel.. Foks Fradel. Firer Josef s.gdy młodsze dzieci zaczynały płakać udzielało się to i starszym. Figeltojb Nachum. gdzie zapisano. Fromer Motł. Geld Lea. Fridweld Jehudit.Firer z Szafelów Chaja . Frost Debora. Fersztat Mosze. Fleischer Devora – autorka tekstów: "Szczebrzeszyn pod okupacją Hitlera". Frost Ester. Feder Nich. Foter Berisz. oraz " totufmacki plenipotenta". Foter Sara Hana..Feder Miriam. Gawerc Mordechaj. Na cmentarzu znajduje się również bardzo stary nagrobek matki i jej siedmiorga dzieci. Gelerntner – został rozstrzelany 22 czerwca 1942 roku. Gawerc Pesa. Fortysz Szela. Gawerc Abraham. "Ciocia Marysia". Foks Mala. Feder Lea.64 m2 w równych częściach za 50 zł... Fink Cwi. Firer Ela. Frank Etel. Firer Etel. Flejszer Dan. W takich wypadkach reb Szlomo wchodził do domu i z wielka miłością tulił je. Geisthaut Beniamin.. matka Temy Blimy Szejner. Fehlendler Boruch. Rzeczony plac odsprzedali Firerowie siedmiu właścicielom (Helena Bondyra. Finkel Abraham.. Finkel Boruch. Fruder Moszko. Firer Perla. Gelerntner . Józef Godzisz.) – zamordowany jesienią 1942 roku przez żandarma Jana Sieringa. Foks Szajndel. Gelerntner Icchak. Foks Blima. Frenkel Mordechaj. Firer Chaim – 24 maja 1928 roku nabył od Zanwala Zylbera plac o wymiarach 0. Frost Mosze. Frost Szamaj.. Frost Bronia. Foks Rojza. Frimzon Simcha. Fink Boruch. czy Feldman – na nazwisko Feldman wskazuje akt ślubu Hindy Ester z dnia 18 lutego 1827 roku. Fefer Icchak. Feldman Hinda Ester – żona Icka Hersza Szejnera. W roku 1922 prowadził młyn wodny z tartakiem. Frost Zew.. Garansztejn Zelig. Chaima. Fridweld Rebeka. Feder Debora. w roku 1639 woził do Krakowa krajki i książki. Garansztejn Chaim. Frost Arie. Galtman Rochama. Flajszer Mordko – członek zarządu Towarzystwa Pożyczkowo – Oszczędnościowego założonego przez Bolesława Boguckiego w 1906 roku. Figeltojb Bejnis. Geld Jochwed. Flejszer Szalom. Fiszer Hanach. Frider Mordko. "O postawie dr Klukowskiego" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Anna Szmiga. nazwisko matki Majster. Farber Zelman. Galtman Dod. Fridweld Nechama. Fink Małka. Fryder Mortko. Geld Rachel. Galtman Lea. Fridweld Pinchas. Feder Josf. że związek małżeński został zawarty pomiędzy Ickiem Herszem Szejnerem a Hindą Ester córka Berka i Bimy Feldmanów. Flinder Nich. Fuchs Dawid – autor tekstów: "Przywódca i nauczyciel "Bundu". Garanrejch Jente. Geld Hana. Frost Zelman. Gal Ljuba – autorka tekstu "Wspomnienia nie – szczebrzeszynianina" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Feder Rouwen. Firer Rojza.. Felc Abraham. "Nowe pokolenie. Jan Godzisz. nr aktu urodzenia 67/1938. Fefer Motł. Garansztejn Hinda. Foks Fiszel. Galtman Hosze. Frost Rebeka. ludzie wierzą. Frank Dod.. "24 dzieci uratowanych od katolików". one się uspokajały. Firer Tobia. Singera.. Zyskał dwa przydomki: "Rotszyld ordynacki" – to z powodu znacznego bogactwa. Fridweld Hadasa.. Grajber Towa. Grojsberd Rebeka. Hochman Hall.) – w okresie międzywojennym prowadził skład apteczny. Horowicz Ejzyk. Goldgrober Naftali. Gorfinkel Fiszel. Gillenter Moszko – zamordowany jesienią 1942 roku przez żandarma Jana Sieringa.. Goefinkel Jechosze. dającą wiele do myślenia informację o nim zanotował Stefan Kozicki.. Herman Israel.Holf Szmuel Dod. Goldman Grina. Haltz Szloma. Glazer Lejbke.. Goldgraber Itcze. Grin Gitla. Goldberg Sara.ponieważ sprzedawał na słowo honoru szybko zbankrutował.Mosze Arie. ordery miał spod Monte Cassino. Gryn Gitla. Germanowicz Israel. jakie pozostały po reperacji dachu na Oberży (obecnie siedziba władz miejskich miasta Szczebrzeszyna). Grin Mosze Szmuel. Hilf Hana. Grad Szmuel. Holpern Abraham. Hajner/Hejner Fajwel. dobrze wykładająca swój przedmiot – matematykę. Haltz Abraham. Grosban Gerszon. Geryler Pinchas. Goldman Simeon. Goldberg Rafael.. Grojser Hana.Gillenter Faller – zamordowany w 1942 roku przez żandarma Jana Sieringa. Grojser Simcha.. Hilf Zisze.. Gorfinkel Chaja Etel. Goldgrober Hana. Grojser Jankiel – urodzony 24 sierpnia 1904 roku.. Goldberg Jente. Herman Boruch. w którym poza środkami farmaceutycznymi i towarami aptecznymi można było nabyć kosmetyki i farby. mieszkał w Szczebrzeszynie przed wybuchem II wojny światowej. Gorajer Wolf – szynkarz. Geysthauf Beniamin. Gilis Rejzel. Holf Hana. według danych z roku 1789. Goldgrober Miriam Lea. Herman Lejzer. Izraelowicz Moszek – rzeźnik. Goldgraber Abraham. Holc Lejba – żonaty z Bruchą Sztern.. Grojsberd Mosze Dod. Hochman Abracham. Ingber Woelw l – autor tekstu " Halucynacje w syberyjskiej tajdze" zamieszczonego w Księdze Pamięci.Haring Gitla. Zakład zlokalizowany był przy ulicy Zamojskiej. Goldgrober Chaja. Hochboim Bajla. I Icek – stolarz. Herz Herszko. w roku 1938 liczył sobie 29 lat. Holpern Israel. Harpern Mendel. Germanowicz Szloma. Grand Lejbisz. Grin Ejdel. Gorfinkel Israel. jego rodzicami byli Aron i Chana (rodowe nazwisko nieznane) Grojserowie.. Grojser Motł. Hochman Boruch. HallLejb. nr aktu urodzenia 92/1904. podobno była z nich najładniejsza. Holtz Abram. niż te które dla zamiejscowych rzeźników wyznaczył ordynat. Goldberg Moszko. Grojser Chana. Gernkuper Abraham. . zginęła w Bełżcu. Hochgelertner Pesa. Grosban Gerszon. Gorfinkel Simeon. Haring Jankiel. Gold Abraham. Goldgrober Mendel. Greenspan Rachel – autorka tekstu "W trosce o najuboższych" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Honigman Mosze. Goefinkel Rafael. co zostało odnotowane w aktach Urzędu Stanu Cywilnego 14 marca tegoż roku.. Hajt Meir. Grider Mortko. Hochboim Abraham. Hajner/ Hejner Mosze. Grojser Debora. Honigman Etel. Szloma. Haring Nachmale. Gold Szmul. Honigman Jankiel. Grojser Israel – w chwili śmierci miał 11 lat. Hochboim Lea. Gield Josf.mało kto w kondukcie pogrzebowym szedł. Goldgraber Mordechaj.. Hochboim Hers. Goldgrober Josf. Hochboim Gerszon. Halpern Mendel. Hunef Herszko – szynkarz. według danych z roku 1789. ciekawe kto mu je zacharapczył?. ze brał udział w walkach pod Monte Cassino. Goldgraber Jakow Lejb. Heiszcz Sudko. w roku 1653 sądzony był prze Trybunał Zamojski za pogwałcenie praw cechu rzeźniczego zamojskiego – przywoził do Zamościa mięso w dni inne. Goldgraber Miriam. Grojsberd Riwa. Hilf Mosze. Hochboim Nachum. Grojser Lea. Horowicz Eliasz. Hochboim Berisz. Hochboim Szmuel Ber. Goefinkel Samson. Grojser Aron. Hilf Lejb. Goldgraber Isachar. Githner Anszel. Gold Herszko. Holc Małka – nauczycielka. Gutman Harav Menachem – autor tekstów: "Wizjonier z Lublina" i "Uchowajcie niebiosa" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Hilf Fajga.. Geszychter J (. Hajt Abraham. Grand Berisz. Hischakker Uryn. Gieysthort Benjamin – 17 października 1863 roku odkupił za sumę 18 złotych 150 sztuk dachówek od Zarządu Ordynacji. Haring Hanele. został zabity uderzeniem kamienia w głowę 10 sierpnia 1940 roku. Grojser Abraham. Goldgrober Mosze. Honigman Towa. Gerntner Rachel. Hochboim Rosa. Mieszkał z rodzicami przy ulicy Frampolskiej. . Potrafił też napoić podczas jarmarku wszystkie chłopskie konie nie pobierając za to żadnej zapłaty. Holf Lejbisz. Gelerntner Chawa Sara.. Grinsborg Rachmil. Golber Abuś. Gorfinkel Fajga. nieznany z nazwiska. Germanowicz Iser. wiadomo..Geszichter Josef. Hochgelertner Leml. Holc Brucha z domu Stern – z małżeństwa z Lejbą Holc urodziła 11 marca 1938 roku martwą córeczkę. Gorfinkel Hersz. Haring Israel. Hochboim Hana. Jankiel Grojser zmarł w 1970 roku. Hant Aron. H Hach Mendel.. Honigman Cwi.. Gorfinkel Szprinca. Grajber Zelman. Grinsborg Perla. Grojsberd Pinchas. Goldgraber Gitl.Goldschmit Abraham – autor tekstu : "Harav Hagaon Jechiel Blankman" zamieszczonego w Księdze Pamieci. przy tym szalenie inteligentna i mądra.. pochowany jest na cmentarzu parafialnym. Goldgrober Fajga. Grojser Efraim. Gorfinkel Hesia.. Goldgrober Hersz. Hochman Cirla. Starsi mieszkańcy Szczebrzeszyna pamiętają jak Jankiel założył sklep . miała dwie siostry – Dwojrę i Hanę. Graf Szachna. Małka pracowała w Szkole Powszechnej nr 2 (żeńskiej). Na mocy decyzji Rady Pedagogicznej została w 1929 roku wychowawczynią I klasy liczącej 58 dziewcząt. Lederejch Mosze. nr aktu urodzenia 72/1938.) – malarz. Kahan Debora. Korn Rosa. Landau Elkim. Klatz Icek. jego dwie córki zostały . Leder Tanba Cyrla – urodzona w 1938 roku....Korowicz Ezyk.urodzony w 1938 roku. Lemer (. Jongman Hinda.. Joepast Jankiel. Klejner Berele. Kandel Zisze. "Kulawy Szmul" – przydomkiem tym obdarzono nieznanego z nazwiska snycerza. podkuwał konie. Kolbfeld Kelman. Kichelsberg Szymon.. Kojfman Chaja. Kliger Menasze. Kahan Josef. Kawersztok Rebeka. Katz Herszko. Kojl Rachel Lea. Jankiel – nieznany z nazwiska kowal. Kligier – drukarz.. Jorpast Fedel. Kellner Yehuda – autor tekstów: "Sympatyczne typy" i "Legendarne postaci" zamieszczonych w Księdze Pamięci. Lehler Zysko. Kasel Berl Elimelech. Kojl Aron. Kahan Chaim. właściciel malej drukarenki. Kapech Josef. Lazar Icchak. Knajdel Dodsze. Kawersztok Bronia. wypowiedział się przeciwko zbytniemu zainteresowaniu pulpilem (metoda prowadzenia dyskusji) i zalecał oddanie się studiowaniu Pisma... Kelner Chaja. Janklowa Bajla Zira – w 1852 roku prowadziła sklep z materiałami papierniczymi. Joher Jankiel. Lamowa (. Lebschütz Icek. Kojl Jechosze. Kawersztok Gecl. Kajfel/Kejfel Menasze. Kojfman Zachar. Lason Lejzor. Jaworow Hurowitz Elimelech – duchowy przywódca szczebrzeszyńskich chasydów. Johel Fradel.autor tekstu "Wspomnienia z chederu i pokoju za ścianą" zamieszczonego w Księdze Pamięci….. w połowie XIX wieku wespół z Samuelem Aszkenazym dzierżawił młyn ordynacki. Krawiec Judka.J Jakub ze Szczebrzeszyna – brat Salomona Lurri. Kojfman Abraham. Kliger Mosze. Khol Szmul. Knobel (Stern) Sheindl – autorka tekstu "Tułaczka" zamieszczonego w Księdze Pamięci. rozstrzelany 11 maja 1942 roku. Kojfman Gitl. K Kancenalenbrigen Berisz. Kotlarz Szmuel Itcze. Kojl Tobia. Jongman Ita. Kauf Aron. Kojfman Mala. Kalach Lena. Jongman Hersz. Kajfel/Kejfel Sara. żył w XVI wieku.Lam Szoel. Kandel Icchak. Kohan Uszer. a w dzień targowy przybijał okolicznym chłopom zelówki do popularnych przed wojną "tyszowiaków" ( skórzanych butów z cholewami wyrabianych w Tyszowcach). Landau S.) – została rozstrzelana wraz z dziećmi w październiku 1942 roku przez żandarma Jana Sieringa.. Kopf Wolf. według danych z roku 1789. Kancenalenbrigen Jechosze. Kahan Jente. Kojl Szmul . Kawersztok Itcze Meir. że wyrabiał malowane skrzynie. Leher Zyskiel. Kornsztejn Lejb. Lejbchober Wolf. Kupiec Etel. Kawersztok Jakow. Kojfman Simeon. Landman Tema.65 Jeleń – arendarz myta. Kranf Szyja Griszka. Juda Łukasz. Kuper Gerszon – członek Zarządu Towarzystwa Pożyczkowo – Oszczędnościowego założonego w Szczebrzeszynie w 1906 roku przez Bolesława Boguckiego. Kliger Fajga. Kojl Josf. według danych z roku 1789. Kojl Riwa. Joher Joel. Kahan Ankiel – w roku 1860 zalegał z opłatami czynszu. Kol Berko. Lam Jankiel – autor tekstów: "Heroizm (epizody)". Kalach Ben Cijon. Knajdel Fajwel. Kawersztok Abraham. Kucze Sima. Jongman Riwa. Kojfman Mendel. Kuczer Lejb. Landau Tema. w roku 1584 przeprowadził się ze Szczebrzeszyna do Zamościa. Kajfel/ Kejfel Machal... Klinger Berle. Kelner Pesia. Langbord Fajwel. Kolbfeld Jankiel. L Lafer Chaim. Kauz Shimon – autor tekstu "Czemuż żyjący milczą? Zamieszczonego w Księdze Pamięci. Josow Abram – szynkarz. Katz Berko. Kojfman Jakow. Lechs Josef. nr aktu urodzenia 74/1938. Kahan Uszer.. która na ręce jego [ Ankiela Kahana] przekazana została... Kolbfeld Eli. Lefer Chaim. Leder Chaim. Kisiel Zylber. Kojl Ichud. Kojl Abraham. Kojfman Icchak. Klejner Fanel. Klejner Szloma. Klejner Szmuel.. Kawersztok Chim. Korn Mendel. w środowisku szczebrzeszyńskim znany był z tego. Kawersztok Aszer Rouwen. Jongman Mordechaj. Jongman Towa. Kohan Abram. Kalpfel Szmul. Joepast Hania. zmarł około 1938 roku. Klejner lea. u niej zaopatrywał się w bibułę Ksawery Rolle aresztowany za propagowanie antyrewolucyjnych haseł. Kandel Rebeka. Klech Icek. Jongman Tema. Kasel Jechosze. Kornsztejn Efraim. Lechs Chaja. Kawersztok Berisz. Kojfman Guta. Lam Dod. Kawa Dod. Kahan Abraham. które pobudza człowieka do dobrych uczynków i bliższe jest słuchani słowa Pana. Kawa Rywka. urzędnik ów poinformował Zarząd o przekazaniu exspedycyi. Kliger Samuel Ber. Kliger Jakow. Kojl Simeon. Lass Aharon . Langbord Szajndel. Lam Aron. Kojfman Hanach. Kancenalenbrigen Menasze. Lam Lejzor – na drzwiach jego domu powieszono w roku 1852 odezwę zatytułowana "Manifest". która w swej treści nawiązywała do ówczesnej sytuacji politycznej w kraju. Kupiec Josef. Khol Josek.. Kupiec Rachel. informacji takiej dostarcza pismo rządcy klucza zwierzynieckiego – Turowskiego z dnia 12 stycznia 1860 roku do Zarządu Ordynacji Zamojskiej. Jorpast Abraham. Krofinalny Josef – szynkarz. Kliger Szmul Dod. Lederejch Frejda. Kahan Jechosze.. Kojfman Sara. "Zenik partyzant" zamieszczonych w Księdze Pamięci…. Kojl Szmuel. ) – zastrzelona w 1942 przez żandarma Jana Sieringa. Lichtfeld Dod. Lichtfeld Chaja. Majmon Debora. Montag Mendel.. Mejman Lejba. Mitler Hanasze. Machrowski Icchak. Licht Rebeka. Majmon Hersz. Lichtfeld Josef. Mendelbrim Jakow. Mitler Rebeka. Utwór składa się z trzech rozdziałów . Miler Mosze. Mendelbrim Hana. pierwszy z ich jako akrostych zawiera imię autora. Praca po raz pierwszy została wydana w Krakowie w roku 1650.. Miediner Chaim. Mendelbrim Drezil. Lens Berisz. Lerner Szajndel. Licht Lejzer Eliach. Morgensztern Miriam. Mendelbrim Fiszel. "O galerii postaci". Majmon Hana. Lerner Szloma Itcze. Lichtfeld Mordechaj. w roku 1598 wyprowadził sie ze Szczebrzeszyna do Zamościa. Mantel Rochama Bina. Mejer Lejba. Lens Jente. Miler Cirla.. Les Lipman. Lostman Menasze.81 Luwicz Leiba... Minc Sara. Messinger Menachem – autor tekstu " Małe anioły śpiewają pieśń miłości" zamieszczonego w Księdze Pamięci.. Mincberg Rouwen.. w której zawarł opis pogromu szczebrzeszyńskich Żydów w czasie powstania Chmielnickiego w latach 1648 – 1649. z małżeństwa tego urodziło się sześcioro dzieci.. Morgensztern Dod. Lostman Fajga. Miler Dod. Mitler Icchak. Montag Hersz. Minc Fania. Licht Icchak Eli. Lostman Cwi.. Chaima Firera i jej brata Josefa. Morgensztern Jacob – autor tekstu "Z bunkra do partyzantów" zamieszczonego w Księdze Pamięci..89 Misiejmowa (. Lichtenberg Jente. Milsztajn Jechosze. Lostman Chaim. Lerner Jechiel. Machrowski Benisz. znane są imiona dwóch synów – Hirsz Dawid i Pinchas. Leson Leizer. Liberman Herszko. Minc Michal. Machrowski Hanele. Moba Heszel. Les Zlata.. Messinger Mendel – autor tekstu "Ludowe opowieści" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Liger Etel. Lubliner Araon – sukcesor Leyby Szpera. Lostman Ichudit. Messinger Mosze – autor testów: " Szczebrzeszyn dlaczego?". Libele Jakow. Libel Heszko. człowiek bardzo zamożny. Mel Łaja. M Machrowski Frochter. "Szczebrzeszyn w zapiskach Sejmu Czterech Ziem". Mel Szmuel Zisze. Lotwak/Samuel Itcze. Moba Pesel. a przy tym wyrozumiały dla zięcia. Majmon Abraham. Moba Rebeka. Lichtfeld Debora. Milsztajn Blechte. Mildron Lejba.. Minc Jakow. Milsztajn Mosze. Montak Abram.. Miler Hana. Mildern Efraim. Morgensztern Josef. Miler Josef. Miler Awidgor. Lostanberg Pinchas. Loher Lea. Miler Mosze Josef. Meczunger Moszek – w roku 1929 potwierdzał przed notariuszem wydziału hipotecznego sądu grodzkiego zamojskiego Wiesławem Jaśkiewiczem tożsamość Rojzy Firer c. Lostman Hana. gdy zawierali umowę z Zanwlem Zylbergiem odnośnie kupna placu przy ulicy Klasztornej nr 75. zwolennika Haskali. Lostanberg Josef. Lewin Minda Najza – żona Mejera Szpera. pismo w sprawie jego uregulowania doręczył Majmanowi w styczniu 1860 roku urzędnik ordynacki .. Moba Szmuel. Mendelbrim Jankiel.. Mitler Rachel Lea. Morgensztern .rozstrzelane 18 maja 1942 roku na szosie prowadzącej w kierunku wsi Rozłopy... Milsztajn Israel. Lernzon Icchak Hersz. Mendel Fajwel. Morgensztern Szloma. Lens Zysko. Lichtenberg (. Lostanberg Menachem. Lichtfeld Jechzekiel.. Lemer Rywka – urodzona w 1938 roku. Montag Abram. w 1655 roku sądzony przez Trybunał Zamojski za nieprzestrzeganie terminu dostaw mięsa do Zamościa w dni wyznaczone przez ordynata Jana "Sobiepana" Zamoyskiego Mermelsztejn Dod. Lerman Mosze. Majmon Josef – teść Jakowa Reifmana. Termin ostatecznej zapłaty Zarząd Ordynacji Zamoyskiej wyznaczył mu na koniec czerwca 1838 roku. Mitler Lejb. Lerner Moszko. Majmon Gitl. utwór został opublikowany 1639 roku w Wenecji. Mel Mosze. Mincberg Icchak. Lichtfeld Menasze. Lichtfeld Sara.. Mindberg Jakow – członek Zarządu Towarzystwa Oszczędnościowo – Pożyczkowego założonego w 1906 roku przez Bolesława Boguckiego. niejaki Joshua ben David z Lamberga dopuścił się plagiatu wydając "Ucisk czasów" jako swoją pracę – został zdemaskowany przez Steina Schneidera. nr aktu urodzenia 72/1938. Mitler Rebeka. Minc Israel Mendel. Moba Fajga. Minc Bajla. Majmon Szloma. Mesinger Zajndel. zalegał z opłatami (należności inwentarskie) za rok 1839 i lata wcześniejsze (hipoteka nr 18). Lotwak/Łotwak Sara. Mojżesz – arendarz młynnego. Lipszyc Icek. Lotwak/Łotwak Samuel. Mantel Ester. Milnder Chaja.Turowski. Majmon Rejzel. "Głód wiedzy". Miler Glikl. Mesinger (. Mendlowicz Hirsz – rzeźnik. Montacg Hanach. Les Sara. Morgensztern Mosze. Mel Gitla. Mlidner Haser. Mesinger Icchak Meir. Minc Minc Szloma. według danych z roku 1789. Minc Motł. Malowaniec Daniel – szynkarz. Minc Mosze Genendl.. Miler Jakow. Meir ben Samuel jest także autorem hymnu na powitanie soboty – "Mizmor szir ha szabath" napisanego w języku aramejskim. Meir ben Samuel – szanowany członek żydowskiej społeczności w Szczebrzeszynie. Lotwak/Łotwak Josef. Lens Dod. Minc Israel Menachem. "Otoczenie i środowisko". Majmon Jakow. Majer Ankiel.). Majmon Chaim. Lerner Chaja. Miler Gerszon.) Rywka. "Źródła utrzymania" zamieszczonych w Księdze Pamięci. autor pracy "Cok Haitim" (Ucisk czasów). Majman Lejba – zalegał z opłatą czynszu. Majmon Lejb. Lichtfeld Blima. Lostman Dod. Moba Motł.80 Ludok Eliasz – mieszkał w "dzielnicy" Szczebrzeszyna określanej jako Chałupy na Chmielniku. Mitag Idl. Les Rachel.77 Lemer Icchak. Mielstain (Langbord) Beltche – autorka tekstu " Przeraźliwa noc" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Miler Szmuel. Morgensztern Chaja. Majmon Fradel. Machrowski Szewa. Miler Szloma. Moba Tojba. z która miał sześcioro dzieci: Fajgę. Rajber Fajga.Jeszurun. Pergament Szmul. pochodząca z licznej żydowskiej rodziny. Monterperl Mordechaj. Jakub ponadto dzierżawił wieś Chmielek za roczną opłatą wysokości 3000 złotych. Pieróg Boruch – rzeźnik. Nut Lejba. Naj Motel. Pos Hanasze. 25 sierpnia 1656 Izrael otrzymał od III ordynata zezwolenie na palenie gorzałki czterema baniami. dla której wygłaszał odczyty w pobliskim Zamościu – ich zbiór zatytułowany "Moade Ereb" wydano w 1863 roku w Wilnie. NisenbaumHinda. Najder Itcze. Pos Chaim. Nehl Fajga. Ha Kochabim. Rayker Chaim. Bikurim. Papier Dod. Rajber Mala.Szmuel. Pomeranc Jechsekiel. Pomap Genandel. oraz wolny ich wyszynk. Rajz Simeon. "Peszer Dabar" (Warszawa 1845). Rajz Hana. która przed kilku laty przeszła na katolicyzm i osiedliła się na wsi w Gorajcu. Naj Chaim. Rajz Ben Cijon. Rajber Lejbel. Nadel Jakow. Inne prace Jakowa Reifmana to: " Tabnit ha – Bait" (Żółkiew 1844). Rechsztejn Ester. Zatwierdził również prawo własności do folwarku na Przedmieściu Janowickim. który został zamieszczony w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" (Kiriat Yam 1984). Nut Henoch. Rajfer Fajga. Nudel Mordko. 18 lutego 1827 roku w jego obecności został zawarty związek małżeński pomiędzy Ickiem Herszem Szejnerem a Hindą Ester Feldman. NikalsbergMosze. związanym z Haskalą. oraz ich wyszynk. był postępowym pisarzem i krytykiem literatury żydowskiej.Nisenbaum Issachar. że przywoził do Zamościa mięso w dni inne od tych które dla zamiejscowych Żydów wyznaczył ordynat Jan "Sobiepan" Zamoyski. w roku 1653 sądzony był przez Trybunał Zamojski za to. Rajber Zindel. Hakarmel. Rajz Perc. Mejera. Nut Rebeka. "Arbaah Charaszim" (Praga Czeska 1860). P Papa Israel. Hamagid. O Oberwais (. Piekarz Moszko. Nut Naftali. albo hebrajski. według danych z roku 1789.. Pomeranc Szmul. Pomap Hersz. Nurdmel Rejzel. Perl Aron. Od 1940 roku pracowała na posterunku szczebrzeszyńskiej żandarmerii. Nikalsberg Simeon. Nobel Jakow. Nugiel Fajwel. Rajz Pinia. po drugie społeczność żydowskich miast i miasteczek w Polsce. Nadel Lejbisz.) – kobieta lat 30. Nut Mosze. Perl Zelik – rabin. Nisenbaun Niche. Najder Szmuel. Za udzielenie tego przywileju – Jan "Sobiepan" Zamoyski nałożył na Izraela Nosalczyka czynsz roczny w wysokości 100 zł na ołów do cekhauzu zamojskiego. "Kol Mebaser" (Praga Czeska 1859). "Chut ha M’szulasz" (Praga Czeska 1859). Rajz Josef. zastrzelona 16 listopada 1942 roku – posłano ją po coś do miasta. Rasgprut Herszko. Najder Mosze.. poszedł za nią żandarm i strzelił z tyłu w głowę Oszyja Zyra – szynkarz. Rajz Chaja. Ponadto ogłaszał drukiem swoje artykuły w czasopismach niemieckich i hebrajskich: Cyjon. i jak bardzo wszystkie drogi do ich wykształcenia były zamknięte. jej przedstawiciele w osobach Jakuba I Jelenia dzierżawili młyny. R Rabinowitz Jeremiachu. Rajber Jakow. "Tol Rabenu Zerachija Halevi" (Praga Czeska 1853). Rajber Arie. Rajchszten Abraham. Pomeranc Szmuel. Rajfer Benisz. K’bucat. Nisenbaum Nachum. którzy zostali wykształceni w normalnym trybie (chodzili do szkoły) nie mogą sobie nawet wyobrazić jakie trudności mieli w poprzednich czasach pobożni Żydzi. Reifman Jakow – w Szczebrzeszynie mieszkał w początkach XIX wieku. Papa Israelke. przechrzta. a więc języki w których nie było prawie żadnych książek z których mógłby poznać świat i jego problemy. Ha – Mebaser. gorzelnie i stawy rybne w Ordynacji. Nisenbaum Bina. Nosalczykowie /Nosołowicze – rodzina mieszkająca w Szczebrzeszynie w XVII wieku. Chachamim. Nagelrejter Rebeka. Rajber Szloma. Nikalsberg Berisz. N Nadel Docie. Mojżesza i Jakuba Hersza. sycenie miodu i warzenie piwa. Nurdmel Jechosze. Aleksandra. Szymona. Pierwsze próby swojej poezji zawarł w tomiku "Tuszyjah U – M’zymah. O życiu i działalności Jakowa Reifmana obszerny tekst napisał Icchak Warszawski (Isaac Bashevis Singer). Nisenbaum Gołda. którzy pragnęli się kształcić. Monterperl Nachum. Orient. Rajber Zeptel. Monatsschrift. Nugiel Fajnel. Kochbe Iicchak. Po pierwsze taki młody człowiek nie znał żadnych innych języków jak jidysz. z uwagi na jego unikalną wartość biograficzna podaję przekład z jidysz dokonany przez Adama Altmana: Wielki Żyd i genialny człowiek Ludzie. Rajz Fajga. . Nidman Lejba. Rajchszten Etel. Oprócz pisania zajmował się pracą z młodzieżą żydowską. Nut Abraham Chaim. Dla syna Izraela Nosalczyka – Mejera III ordynat Jan "Sobiepan" Zamoyski wydał w 1642 roku zezwolenie na palenie gorzałki i warzenie piwa. Pelzler Reca – żona Pinchasa Szpera urodzonego 23 kwietnia 1919 roku. Nudel Ariel Lejba. że gdy był jeszcze dzieckiem trzyletnim to już matka Rachel budziła go z rana i prowadziła do mełameda. która Jakow znalazł u swego teścia było dzieło filozoficzne "Chozari/Kuzari" napisane przez poetę Jehudę Halevi. W Opatowie stare książki. jako pisarz wprowadził się do Opatowa. którzy z nim się uczyli zapędzać w kozi róg [wkładał ich sobie za pas]. t. rozdrażniły jego apetyt dla spraw ducha. że w domu swego teścia Jakow znalazł wielki skarb – tym skarbem było kilka książek. biblioteki. Oprócz tych wiadomości Jakow czasami czytał w książkach o tych znawcach problemów świata – wiedział. W tym czasie wszyscy maskilim mieli tylko jedna drogę do Haskali – uczyć się języka niemieckiego. W swojej biografii opowiada Jakow Reifman . W wieku 17 lat został narzeczonym – swojej narzeczonej nigdy przedtem nie widział. matematyki. Dowiedział się z ksiąg. Nowe możliwości w Szczebrzeszynie O współżyciu tej pary mamy bardzo mało wiadomości. Ryzykowali swoim jestestwem. czy poszerzył swoją wiedzę nawet z geografii. już wtedy zaczął wykazywać się jako zdolny chłopiec [zdolna głowa]. Jedna książką było "More Nebuchim" Rambama (Mojżesza ben Majmonidesa) – dzieło filozoficzne pisane po arabsku. Gdy Jakow miał cztery lata spalił się dom jego ojca. który był bogatym człowiekiem przyrzekł swemu zięciowi utrzymanie [kies] po to. zaćmienie słońca. i I Księgi Pięcioksięgu). a jego teść był bogaczem. że ten albo inny sławny rabin miał dyskurs z takim niedowiarkiem. który pragnął wyjść poza krąg wiedzy objętej Pismem Świętym. których nie było w języku rosyjskim. że są ludzie. Zdolna głowa do pojmowania wiedzy Jakow Reifman urodził się w roku 1817 we wsi Łagów k. i opanowało go straszne pożądanie wiedzy – co tam piszą w tych księgach. Związek małżeński z takim człowiekiem byłby wielkim mezaliansem. Który Żyd chciałby takiego zięcia?. Jedyne co się dowiedział o tych ludziach posiadających wiedzę. musiał więc [ojciec] opuścić tę miejscowość. Jego ojciec pan Hirsz był "pisarzem" (umiejącym pisać) – prowadził korespondencję w zarządzie lasów. Jakow był chłopcem. ale wiadomo. Opatowa w radomskiej guberni. że oprócz Tory są jeszcze inne dziedziny wiedzy. Jakow. którzy potem stali się sławni – ich nazwisko stało się znane jako człowieka wiedzy był Jakow Reifman. Jednym z takich młodych ludzi . że gdzieś tam – w dużych miastach są ludzie. którego podejrzewano oto. to. (Opcie jak nazywali miasto Żydzi) nie mógł o tych sprawach otrzymać żadnych informacji. Prze kilka lat po jego śmierci już krążyło o nim cały szereg legend. Jakow uchodził za człowieka uczonego. z których Jakow uczył się wiadomości ogólnoświatowych (w sensie poza biblijnych) tak rozbudziły jego chęć poznania świata. to dzień. żadnych dokładnych szczegółów. To wszystko jeszcze bardziej pobudziło jego ciekawość świata i rozbudziło wyobraźnię. Co tam piszą w książkach? Przebywając w domu modlitwy dowiedział się. Takiego młodego człowieka nawet wykluczano z domu modlitwy bet ha – midrasz. drugą książką. o tym uczeniu się. to już powinien być na tyle przygotowany. że po kilku miesiącach znał je na pamięć. później zostało przełożone na hebrajski. który odznaczał się wielką ciekawością. Jeżeli taki młody człowiek poznał jakieś prawo z logiki. są uniwersytety. nikt nie mógł mu o tym powiedzieć. i doszło do jego uszu. że dąży do nauki czegoś innego prócz Tory. Ale w Opatowie. o tych bibliotekach. który odznaczał się zdolnościami zaczął wszystkich chłopców. bibliotekach i. że są specjaliści z matematyki. którzy potrafią do tych rzeczy dojść drogą umysłową. W wieku 15 lat przestał pobierać naukę u mełamedów i zaczął uczyć się sam. bito go i bardzo często zsyłano do wojska. odpowiadać na wnioski i budować zamki na lodzie wokół problemów poruszanych w Talmudzie – to znaczy umieć komentować. jednak swaci bardzo często doprowadzali do związków ludzi z różnych miast. o których już przedtem słyszał. ale których w Opcie nie było. W księgach pisano.Galicji i na Litwie nie tolerowała każdego. albo muzyki. Jednak wielu takich pobożnych młodych ludzi w żydowskich miastach i miasteczkach prawie że ryzykowało swoim życiem by osiągnąć wiedzę. to znaczy chciał poznać świat jak najdokładniej. I ten teść. zanim jednak chłopak nauczył się rzeczywiście studiować jedną stronę z Gemary. W roku 1836 Jakow osiedlił się w Szczebrzeszynie. Po pierwsze: w języku niemieckim były dostępne wszelkiego rodzaju książki. w którym to się stało był dla niego dniem szczęśliwym. d czego oni się uczą. W tych czasach uczono dzieci w przeważającej mierze wersetów Księgi Genezis. żeby zadawać pytania. później u innych mełamedów. prowadził indywidualne nauczanie dzieci. ani też w języku . Jakow na początku uczył się u swego ojca. którzy potrafią wyliczyć (przewidzieć) kiedy będzie zaćmienie księżyca. że do znalezionych w Szczebrzeszynie dorwał się z takim zapałem. czego uczą ci profesorowie?. jego teść Josef Majmon mieszkał w Szczebrzeszynie – to dość daleko od Opty. To nie zaspokoiło jego głodu wiedzy. z człowiekiem. ażeby mógł poświęcić się nauce. Tam w Opatowie pracował jako mełamed (uczył alfabetu. odwrotnie – te książki jeszcze bardziej rozbudziły jego pragnienie poznania świata. że są wielkimi niedowiarkami. między innymi z z żydowsko – niemieckimi badaczami [poszukującymi w Biblii] – Abrahamem Geiger i Icchakiem Mordechjem . że jeszcze nigdy jeszcze nic tak go nie ucieszyło jak właśnie ten kielich . Złoty kielich od Montefiore Z czego Jakow Reifman żył w późniejszych latach. I chasydzi wskazują. Sławny angielsko – niemiecki filantrop Mosze Montefiore przysłał Jakubowi Reifmanowi złoty kielich. ale to nie przeszkadzało mu w tworzeniu poezji w języku hebrajskim i aramejskim. to mieszkaj z nim. gdyż jest to język lekko podobny do żydowskiego (jidysz). I długo nie trwało jak Jakow Reifman zdobył pomiędzy żydowskimi uczonymi znaczącą pozycje filozofa. "Księga soferów z Erec Israel". Było już za późno. że przepowiednia rabina sprawdziła się. Ale nie ma rzeczy . Jeżeli szczebrzeszyńscy Żydzi nie wierzyli. czy ma się rozwieść z mężem. tak jak wszyscy inni pobożni Żydzi. które przynosiły mu jakiś dochód było publikowane. a bardzo tego chce. Złapany na gorącym uczynku Prędzej. po drugie niewątpliwie maskili z całego świata trochę go wspierali materialnie. Jakow Reifman był z natury racjonalistą. Po pierwsze: okazuje się. W każdej Księdze z Pięcioksięgu są przypisy w języku aramejskim. Napisał też książkę o dużym i rozgałęzionym rodzie żydowskim Rapaport (zamieścił w niej drzewo genealogiczne tej rodziny). Skąd u Jakowa znajomość aramejskiego?. Jakow Reifman dostał właśnie te książki Mendelsohna. siedział i uczył się. że studiuje. Po drugie: tata był wielkim uczonym. Między jego książkami były pozycje: "Beit Jakow" (Dom Jakuba" – to książka o Pismach Świętych. który już od dawna był miastem maskilów z wykształconymi ludźmi. "O logice w Talmudzie". będziesz miała z nim dobrego syna. Ona odpowiedziała. że ich niedowiarek Jakow Reifman jest przyjęty w świecie. że Jakuba Reifmana żona pojechała do starego rabina w Bełżcu – Szaloma pytać o radę.polskim. to właśnie ten kielich przekonał ich do pozycji Reifmana. Na zewnątrz nie okazywał tych wszystkich objawów. Nie mamy dokładnej odpowiedzi na to. tak wię aramejskiego uczył się z tych przypisów. które maskili przyjmowali. która z rana po przebudzeniu się polewa sobie ręce. Sławny żydowski filozof Mosze Mendelsohn (twórca Oświecenia żydowskiego – Haskali) przetłumaczył Księgi Święte na język niemiecki – drukowano je z alfabetem hebrajskim. Nie było lekką sprawą otrzymać ten przekład. W swej krótkiej autobiografii napisał Jakow Reifman. Po trzecie w tamtych latach w Szczebrzeszynie nie musiano mieć wielkich pieniędzy żeby się utrzymać. uważał . szybko wyuczył się niemieckiego. że dla umysłu nie ma żadnych tajemnic. kiedy się bardzo. gdy otrzymał od swojego zwolennika z Amsterdamu – Abrahama Chaima Wagne skrzynię pełną rzadkich ksiąg. ale rabin spytał. których nie można osiągnąć. tak dalece nie tolerancyjne było żydowskie społeczeństwo dla wszystkich maskilów. wypełniał wszystkie nakazy Biblii. żeby teść mógł go wygonić. Najbardziej lubił logikę wiedzy. człowiekiem. Bo po pierwsze: tata. że Jakow Reifman został złapany w sidła nowych poglądów. Poza tym Jakow prowadził się na zewnątrz tak samo jak inni pobożni Żydzi. W jakiś sposób Jakow dostał w Szczebrzeszynie książkę przełożoną na język niemiecki. Z dziesiątką rubli w tygodniu można było przeżyć. modlił się. mimo to dawał ojcu przynależną cześć. Druga wielką radość przeżył Reifman. Reifman korespondował z wieloma współczesnymi mu uczonymi. I postrzegał swojego ojca jako cząstkowego niedowiarka. to tata. Wtedy rabi odpowiedział – jeżeli on szykuje tę wodę do polewania rąk. wydalano z domu modlitwy i bardzo często musiał on rozwieść się z żoną. nauczył się pisania po hebrajsku z określeniami tego języka używanymi w ówczesnych czasach. jednym z tych wyróżniających się uczonych w Polsce. Jakowa Reifman jedyny syn Natan był pobożnym młodym człowiekiem. Szczebrzeszyn miał jedną zaletę. czy rzymuje tego zwyczaju. że tak. bo gdy spostrzeżono młodego człowieka studiującego Święte Księgi w przekładzie Mendelsohna dawano mu policzek . a był jeszcze trzeci powód dla którego niemiecki był językiem używanym przez maskilów. że wiele jego książek. że mąż szykuje sobie wieczorem wodę. który wierzył w umysł. i dlatego taką satysfakcją był dla Jakowa ten podarunek. Tak że on. Tak więc często ten przekład niemiecki był punktem wyjściowym dla większej ilości maskilów do nauczenia się języka niemieckiego. którą Montefiore sam ułożył. której nie miał Opatów – położony był blisko Zamościa. bo Reifmanowie już mieli dziecko. Po drugie: wyuczenie się niemieckiego było o wiele łatwiejsze. tym niedowiarkiem. a później stał się more [nauczycielem?] w Lublinie. czy później dowiedziano się w Szczebrzeszynie. który otrzymał od Mojżesza Montefiore. które od czasu do czasu publikowano. Pisał wiele książek i publikował duże rozprawy w hebrajskich i niemieckich żurnalach. gdy zmarł jego teść?. To w jaki sposób Jakow go otrzymał trzeba było okryć tajemnica. otrzymywał tez książki niemieckie. czy ten mąż wieczorem szykuje sobie wodę. na którym była wygrawerowana hebrajska piosenka. z czego się utrzymywał. krótko mówiąc nie był wyrzutkiem społeczeństwa.nie chwalono. niewątpliwie zarabiał też coś na swoich artykułach. "Sanhedryn". Chasydzi opowiadają. Riotman Nachum. Rotenteler Mincze. Roitman Rojza. Rozenberg Jechosze. Petersburgu. Rosenblum (Scher) Bella – autorka tekstu "Rozczarowanie socjalistycznym reżimem w Polsce" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Roitman Fajga – autorka pieśni "Wspomnienie" zamieszczonej w Księdze Pamięci. ponad wszystko lubił nowe rzeczy i otwartość. Był bardzo popularny w lubelskich okolicach. prawdopodobnie Perec znał Reifmana osobiście. Warszawie. Rotman Mosze. którzy sami kierowali swoimi umysłami. Jakow Reifman zmarł 13 października 1895 roku w wieku 78 lat. i jeśli kogoś nie cierpiał.. Safer Nach. Wilnie. gdy obchodzono jubileusz 70 lecia urodzun Jakowa Reifmana na zebraniu w hebrajskim Kneset Israel wydrukowano krótką biografię Jakowa Reifmana. Roitman Brane. Po drugie był wrogiem niewierności..Sapin . tylko czasami lubił obracać się w towarzystwie. polityki.. ale pobożnym Szczebrzeszynie. Roitman Israel. Rider Bronia. Remer Ariel. Resenblitz Sura. Remer Chaja Bina. wychował też pobożnego syna – on też był pobożnym Żydem. przeinaczeń. Po trzecie lubił samotność.Jostem. Roitman Motł.. Reyner Israel. Rotenberg Kielman. greckiego i arabskiego.. Musiał każdą rzecz sam przemyśleć. Rider Awigdor – autor tekstu "Nocna zmiana w piekarni" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Pradze. który jak już uprzednio powiedzieliśmy był miastem maskilów.. Rotenteler Rojza. Bardzo prawdopodobne. Jego księgi wydawano w: Berlinie. Rejchter Szmuel. którymi pogardzano. która mówi: "Gdzie się zwracam widzę jego ducha który poszukuje w zakamarkach Tory światła i płomienia Nie zapomniałem cię bracie – kto cię może zapomnieć ilu takich Jakubów Reifmanów jest na tym żydowskim świecie Niewielu" Gordon nie należał do ludzi. żeby wychować syna w ten sposób.. Roitman Chaja Ita. poety I. Roitman Jechosze. To chyba rzadkość między maskilami. Remer Ezril. ale mówiono o nim z szacunkiem. Gordon stworzył o nim pieśń hebrajską. Napis brzmiał: "Wspomnij imię naszego wielkiego nauczyciela i pana. rabbiego. samodzielnie wypowiadał swoje myśli. to nie robił do niego słodkich oczu.. Rejszman Ankiel – w styczniu 1860 roku otrzymał pismo odnośnie spłaty zaległego czynszu. Hebrajski poeta J. którzy szafują pochwałami. że lubił być oryginalny – nie lubił powtarzać myśli innych. Resz Hania. Rejsztcher Symcha. Roitman Chinke. Ryng Pinchas. Rybin Jankiel. Przeto też przyjaźnił się z ludźmi młodymi. Rozenfeld Fajga. Samborski Nechemia. Remer Hinda. przeto dalej zamieszkiwał w tym małym. L.. Rejfer Szloma. Chasydzi postrzegali Reifmana jako niedowiarka. gdy był on jeszcze młodym maskilem w Zamościu. Rozenfeld Binem. w przeciwieństwie do innych maskili. W późniejszych czasach nauczył się łaciny. szczególnie wysoko ceniono go w Zamościu. Remer Hana. Po czwarte był bardzo oddanym przyjacielem. ze on [Jakow] rzeczywiście był pobożnym Żydem. między innymi przekazując tam rysy jego charakteru. S Sachawolski Abraham Ichud. wspomnij imię kapłana który o tyleż pomnożył studnię Tory Usta kapłana będą strzegły wszelkiej powierzonej mu wiedzy jak przestrzega w księdze: Zwierciadło kapłaństwa wielki czynem w komentarzach wielu: Dary kapłaństwa" Rejber Icek. Pereca. Bez wątpienia Jakow Reifman był wzorem dla pisarza.. Rozenblat Icchak. w którym mógł zostać pobożnym i jednocześnie pracować nad pogłębianiem swej wiedzy. Zewnętrznie prowadził się Jakow jako pobożny Żyd. do których dochodził. Roitman Jakow Mosze. Po pierwsze. L. .Rewitman Fajga.. do których nie dochodził jeszcze w ich studiowaniu fałsz. Reuweni Ariela – autorka tekstu " Menachem Messinger naiwny 80 letni malarz" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Roitman Chaim. Sachawolski Ben Cijon. Ruy Szmul. Wiedniu. Safir Dod. informację o dostarczeniu pisma przekazał do Zarządu Ordynacji urzędnik ordynacki – Turowski – rządca klucza zwierzynieckiego. Roitman Gitl. rzucają słowa na wiatr Nie powtarzać innych W roku 1888 obchodzono. przekontrolować. Rozenfeld Arisz. Rotenteler Fajwel. Rozanajl Israel. *** Jakubowi Reifmanowi zawdzięczamy wzmiankę o wspomnianym wcześniej Ber Issacharze – skopiował napis z jego macewy znajdującej się w czasach współczesnych Reifmanowi na szczebrzeszyńskim kirkucie. Szacher Iser. Szacher Jakow. prowadził w okresie międzywojennym sklep spożywczy. Szacher Sara Perl. jego macewa wrośnięta jest głęboko w ziemie. Szolow Herszko – szynkarz. SZ Szacher Abraham.. Szper Jakub Hersz s. Szisel Benisz. Szic Zalman. zalegał z opłatami (należności inwentarskie)za rok 1838 i lata wcześniejsze. Szejner Icek Hersz – syn Pinkasa i Rywki (nazwisko rodowe nieznane) urodzony 1808 roku w Tomaszowie. Szmul – nieznany z nazwiska sklepikarz. Szafer Jakow... zmarł w 1840 roku.). 3 maja 1831 roku zmarł na skutek epidemii cholery – oświadczenie o jego śmierci złożyli przed urzędnikiem stanu cywilnego dwaj szkolnicy: Leyb Beglanbter liczący 64 lata i Rachmiel Braundel. która założył na Szperówce (Przedmieście Szczebreszyna). Szic Icchak.. Sofer Icchak.. studiował Kabałę – jego ścieżki były oparte na i wyznaczone prze podstawy Kabały i tajemnicę umieszczona słowem rabiego Salomona bar Izaaka w Zoharze i Poprawkach. Szacher Dod. tuż przy wejściu na cmentarz pomiędzy dwoma dębami. Szacher Isaja. Szper Abraham Szloma – żonaty z Łają Mendelsburg. Szcher Chaja Etel. Snajder Brucha. Stern Bracha – autorka pieśni "Moje miasto Szczebrzeszyn" zamieszczonej w Księdze Pamięci. Sznajder Szloma. Szoul Pinchas. Szackmer Dod. Szisel Chaja – pracowała w Zespole Redakcyjnym Księgi Pamięci. Szcher Hanach Mala. Szacher Hinda.. Szic Jankiel. Stern Shalom – autor pieśni "Cichy lament" zamieszczonej w Księdze pamięci. Szper Haskiel – sukcesor Leyby Szpera. Smali (Catz) Rywka – autorka tekstu " Na brzegach Wieprza " zamieszczonego w Księdze Pamięci. Szafharc Israel Dod. Szper Gitla – wyszła z Lejzora Rosset.103 Stemmer Ytzchak – autor tekstu "Między życiem a śmiercią" zamieszczonego w Księdze Pamięci. oraz łąkę za rzeka Wieprz – umowa kupna została spisana przed rejentem Okręgu Zamojskiego – Walerym Głowackim w dniu 24 października 1858 roku. Szejba Mosze. Szacher Lezer. Szacher Mordechaj.. Szer Jakow.. Szper Hirsz Jakub s. Szper Jehuda s. Szer Simeon. Tema Blima była babką I. Lejb Szper był dwukrotnie żonaty – pierwsza żona – Nirla (rodowe nazwisko nieznane) urodziła mu: Icka Jehudę Mordkę i Haskiela Szlomę. Szoel Lam – pracował jako pomoc kancelaryjna c[esarskiej] i k[królewskiej] Komendy w Zamościu (pocz. urodzona 1 lutego 1833 roku w Szczebrzeszynie.. Silber Szmul. Nieco wcześniej(12 kwietnia) Lejb Szper sporządził testament dla zabezpieczenia dzieci i uporządkowania spraw. w Szczebrzeszynie zamieszkał po zawarciu związku małżeńskiego z Hindą Ester Majster/Feldman pradziadek Isaaca Bashevisa Singera. Zelmana. Szajwic Idl. Pinchasa. Szper Abraham. Szic Lejb.. Pochowany jest na szczebrzeszyńskim cmentarzu. jego ojcem był Szloma Szper. Szacher Mosze. Szafer Bela. Sbrahama. Szpakowski Eli.. Szper Icek – postrzegany jako twórca koloni rolniczej. Druga . Szper Josf.. Szisel Bronia. numer aktu urodzenia 54/1938. Szejner Lejbisz. Szic Mosze. Szajnberg Rywka – urodzona w 1938 roku. Szcher Hanach Lea... Szor Chaja c. Szacher Nacha. Szacher Szpringa. Szper Itcze Meir.. Szper Lejb – dzierżawca dochodów konsumpcyjnych. Szacher Berl. Lejby. numer aktu urodzenia 70/1938. Sznajder Fajwel. 60 letni wówczas mężczyzna. Lejby. cadyk – nosił przydomek "dobroduszny". Szic Bese. którą to należność obowiązany wpłacić do kasy ordynackiej do końca 1838 roku. Simeona. Silber Abuś. Singera. Szajwic Zanwel. Szacher Chaim. Szeybaum Leyzor. Szejba Lejb.Szacher Fania. B. Sznajder Boruch. Szacher Fajga. Szisel Abraham. Szmirch Fajga. Szejner Lea. Szejner Tema Blima – córka Icka Hersza i Hindy Ester Szejnerów. Szic Dod. Szacher Lejb. Singer Tewel. Szer Łaja – urodzona w 1938 roku.. Szpejzinger Hersz. Szpakowski Alter... Szak Hanach. Szajwic Małka. Szper Hana Rywka. Smali Debora. Szmirch Todos. Szafer Abraham..Chava – autorka tekstu " Sprawiedliwy" zamieszczonego w księdze Pamięci.. Szajwic Eliachu. Szlomo. Szpejzinger Etel. numer aktu urodzenia 70/1938. a ponadto kupili od Mortk Szpera dom pod nr 355. XIX w.. Szmirch Hadasa. Staupfmanowie Abram i Teria – w początkach XIX wieku zajmowali się uprawą winnej latorośli. Szejner Szloma. Szer Hasa. Akt zakupu nieruchomości potwierdzono wpisem do Księgi Umów Okręgu Zamojskiego w dniu 28 grudnia 1858 roku. Szafer Rojza.Lejb urodził się około 1785 roku. Szejner Sara. tudzież chcąc zachować sławę. Stern Sara. Lejby.. według danych z roku 1789..... 26 lipca 1850 roku została poślubiona w wieku 17 lat Szmulowi Zinger (z Końskich ) w Tomaszowie. Szpakowski Ezekiel. czy małe dzieci pozostawione pod opieka trochę starszych nie płaczą. Szacher Aron.. Szper Jankiel. on chodził od domu do domu i nasłuchiwał. oraz córkę Fajgę.. Szper Hinda c. Suesser Moshe – autor tekstu "Potajemne działania w sztiblu" zamieszczonego w Księdze Pamięci.. Szelk Kancel. Schytz Zelman. Sytz Dawid. Szafer Icchak. Szor Mosze s. Szic Hanach. Szisel Bina. Stern Abraham – autor tekstu "Anioły przeniosły go do Ziemi Izraela" zamieszczonego w Księdze Pamięci. matka miała na imię Tema (rodowe nazwisko nieznane). która dotychczas utrzymywał. Szer Icek – urodzony w 1938 roku.117 Szper Haskier. Szmirch Josf. Szajwic Lejbisz. Szacher Rafael Hersz..Stromec Habuś. Szacher Simeon. Szacher Szloma Israel. Szperowie byli właścicielami domu w Rynku pod nr 11.109 Szer Mosze. Szinena Dawid – syn rabiego Jakuba ze Szczebrzeszyna. Szacher Bronisz. Szor Rachel c. Jeśli tak było brał je w ramiona i serdecznie uspokajał. że gdy w Jom Kipur dorośli byli w synagodze. O cadyku opowiadano. Szisel Aron. Szpira Lea. Mejera. Szpul Hersz. Szpilzinger Hersz. Szper Mosze. Szpringer Mosze Aron. Szrift Berl. Sztibel Chaja. zastrzelona w październiku 1942 roku. Sztejnklaper Hana. Szpul Esel. Szpul Miriam. Sztibel Lejzor. Sztoker Motł. Szpul Brucha. Szwajcar Frajdel. Szwajcar Josf Hersz. Szpringer Becalel. Szryber Jankiel. Szpul Sonia. Sztern Frajda. Szper Perla z Baumfeldów – żona Moszko Szpera – 1 września 1838 roku małżonkowie odkupili od Haskiela Szpera dom w Szczebrzeszynie wraz z gorzelnia i murowanym spichrzem. Szper Pinchas s. Szrift Chaja. Sztern Rajza. w roku 1938 liczył sobie 54 lata. Sowa oficer instrukcyjny internat. Sztohl Hersz. Sztejnberg Mendel. Szper Szaja – ur. Szpul Chaja Bina. Sztohl Sara.. Sztibel Icek. Szrift Rouwen. Sztibel Welwel. Szpilzinger Motł. Szper Majer Szymon – urodzony 1832 roku. Katarzyny cerkiew. Szpringer Hersz. 5 stycznia 1918 roku w Zamościu. Szper Naftul – w maju 1839 roku sprzedał część swojego domu Moszkowi i Hanie Rywce małżonkom Szper. w swojej treści nawiązywała do ówczesnej sytuacji politycznej w kraju. zdjęcia jego autorstwa zostały zamieszczone w pracy zbiorowej pod red. Sztech Israel.. Szpira Bina. Rynek 34. Sztibel Ezriel. Szryba Jankiel. Sztibel Lea. wydanej w Szczebrzeszynie w 1927 r. Szpringer Mosze. Szrift Aron – autor tekstu "Ostatni pociąg" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Szpringer Hersz. Mejera. Sztibel Israel Szloma. Szper Mordka s. Szpringer Dod. Szpul Hanach. zmarł w 1908 roku w Zamościu. oraz Hindy. W dniu 10 czerwca 1939 wykonał jako jedno z ostatnich zdjęcie dzieci ze szkoły powszechnej w Czarnymstoku. Szper Moszko. Sztob Motł. Szpul Gecel. Sztrajzel Sara Gitl. Sztok Szloma Szmuel. Szpringer Lejb. Sztorman Abraham. Razem z rabinem Chilem Blaukman składał przed urzędnikiem stanu cywilnego oświadczenie o urodzeniu martwego dziecka przez Bruchę Holc. Szreybaum Leyzor. Szper Perla c. Szrift Josf. wnętrze sypialni internat. Są to w kolejności numerycznej stron: fragment wnętrza kościoła św. Szpringer Josef. Szajndla Szper Szmul. Szper Mońko – sukcesor Lejby Szpera. Sztibel Hana Perl. Szreyber Zyra. Szpul Josf. Strajcherowa (. Szrift Mosze. Szpringer Pesa. Szpira Icchak. zalegał z opłatami należności inwentarskich za rok 1838 mi lata wcześniejsze. W. Sztern Jakow Szaja. Szpul Szmuel. kupiec i szynkarz. Sztohl Efraim. Sztrajcher Szajndel. Sztern Israel. Szreychta Lejba. Sztern Hana... Szplizinger Chaja. Szpringer Isajachu. Szpira Aszer. Szawjcar Lea. sygnowane jego firmową pieczątką stanowi dziś cenną pamiątkę znajdującą się w posiadaniu Marianny Smoter z Czarnegostoku (zamieszkałej w Lublinie). Szternfeld Gadalia. Sztohl Jona. Sztibel Icchak. Sztronzer Pesa. Sztob Perl. Sztibel Hersz. Sztibel Ita. Lejby. Szryft Hana. Sztam Simcha. Sztronzer Aron Dod. Szpul Samson. Sztibel Nota. Sztajnberg Josef. Szpiy Szymon. Sztrajcher Bronia. Szreybaum Naftul. Zarys dziejów" . Szwajcar Hana. Szper Pinchas Herszek. Szrift Icek. Szrift Szloma. Dzieci: Perla. Szper Majer. Sztronzer Towa. Szternfeld Josef. Sztibel Lejbisz. Ostateczny termin spłaty wyznaczyła mu administracja Ordynacji na koniec czerwca 1838 roku.. Szymona. Sztern Simcha. Szpringer Perla.W (I stopień). Szpringer Berl. Szaji. zm. Sztibel Niche. Sztibel Mosze. żona Mendla Cukier zamieszkałego w Tomaszowie. Sztrajcher Sosza Lea. Sztrajcher Chaim Lejzor – fotograf. Szpira Josł. Szpira Rebeka.Szrejbman Lejzor. Szpringer Szymon. Sztorfeld Gerszon. Szpringer Moszko Icek. Szper Liba Gitla – córka Icka Szpera. Szrit Reca. Szrift Bajla. Szpul Ita.żona Łaja – córka Abrahama Willausz była matka Josefa Arona i Hirsza Jakuba. Sztern Dod. Sztern Froim – nauczyciel. który miał miejsce w Szczebrzeszynie w 1922 roku. Sztibel Chja Ita. Sztajnberg Riwa. Szpul Mosze. Aleksandra. Szwajcar Alfer. Sztern Efraim Szaja. Sztaner Mintcze. Szpil Rachel. Szpringer Jan – w roku 1927 otrzymał od Rady Szloknej Powiatowej w Zamościu pozwolenie na itwarcie w Szczebrzeszynie II klasowej Szkoły Prywatnej im. Szpringer Chaja Lea. małżonkę Lejby Holca. Szper Pinchas – żonaty z Recą Etel Pelzler. Szper Szymon. Szternfeld Zelig. Szwajcar Jankiel. Szwajcar . Sztajnberg Hersz. Szrift Isajachu. Sztibel Ester. Aleksander (* 6 czerwca 1900 roku). Szpringer Abraham. II grupa przy obiedzie Zakład Sztrajchera zlokalizowany był przy ul. Szwajcar Icchak. Szper Mordko – na drzwiach jego domu umieszczono w 1852 roku odezwę polityczna zatytułowaną "Manifest". Zamoyskich w Szczebrzeszynie 1811 – 1926. Sztohl Gecel. Szrift Sara. Szpringer Brucha. Szwajcar Mordechaj. Szpul Kajla. Ludwika Pawłowskiego "Szkoły im. Szplizinger Monisz. Modena. Szper Mortko – szynkarz. Szreiba Lejb. na jego rzecz w maju 1861 roku Icek Szper tytułem posagu dla córki zapisał 540 rubli srebrem. Szpringer Rejzel. Szpringer Simeon. Szrejber Isajachu. Sztibel Jechosze. Sztibel Zisł. 30 stycznia 1858 roku. Szwajcar Jakow. żonaty z Chawą Efrus z Hrubieszowa. według danych z roku 1789. Szwajcar Gołda Zajdel. Szpringer Chaja.) – dentystka. Sztibel Bejcze. Sztronzer Rachel. Sztarker Motł. późniejszy kościół unicki zamieniony przez Rosjan na cerkiew bóżnica pluton hufca szkolnego P. Sztern Zalman. miał sześcioro dzieci: Fajgę. w głębi ppor. Szrift Dina. Mojżesza i Jakuba Hersza. Szprynger Josef – przewodniczył na wiecu Ogólnopolskiego Związku Robotniczego Żydowskiego. Zajdel Mosze. Tolkop Czarna. Zilber Sara. Wajsfeld Szajndel. Wagner Abraham. Waldman Abraham. Waks Fajga c.. według danych z roku 1789. Wolf Mala. Tolkop Mosze Aron. Zelman – nieznany z nazwiska piekarz – piekł bardzo chleb pszenno – razowy.. Wolfson Abraham – pracował w Zespole Redakcyjnym Księgi Pamięci.. dzierżawił sad. Wajnblat Lea. Wajnblat Josef. Zajdman Mendel. T Tancer Szmuel. Weinbrod Ankiel. Wildman Jechwed. Szwarc Beniamin.. Waks Hana Ita. Waicz Ankiel. Zirer Israel. Zira Kajltcze. inger Bajla. Tochsznajder Icchak. Warik Johanes. Wolf Bracha Zager. Wagner Cila. Tochszejder Debora. Tofel Izrael. Wajnblat Arie. Wajnberg Jeremiachu. Trager Ben Cijon. Trager Jechosze. Wajnrab Szachna. Trager Chaim. Wagner Szmul. Zirer Lejzer. Wajnrab Ita Riwa. Zajdel Jakow. Traeger Yankel Itche – autor tekstu "Stłukłem okno wystawowe" zamieszczonego w Księdze Pamięci. W 1942 roku został oficjalnie przydzielony do pracy w szpitalu przez Arbeitsam. Sznycel Josif – w styczniu 1915 roku władze rosyjskie odmówiły mu udzielenia koncesji na prowadzenie biblioteki. Wercer Jeremiachu. Tofel Rachel. Wajnblat Perla. Trager Jerchemiel. od lat dostarczał do szpitala w Szczebrzeszynie mięso. Zilber Gitl. Zisbrener Fajga. Tanenbojm Israel. Trager Raszke. Warman Israel. Szyja Rebeka. Waldman Chaim. Wolf Mosze. Wajnberg Szalom. Tanenbojm Mordechaj. który miał miejsce w Szczebrzeszynie w 1922 roku. Wajnberg Niche. Trenkel Norma. Welczer Herszek. Waks Szaja. Waldman Towa..Mosze. Zilbersztajn Lejbel. Wagner Lejzer. Wainbladt Ankiel. Szja Hana. Szymin Szmul. Tochsznajder Szajndel. Zilbersztajn Hana. Szytz Zelman. 15 października 1942 roku rozstrzelany pod Michalowem. Tochsznajder Hana. a w Szczebrzeszynie znalazła się podczas zagłady miejscowych Żydów. Weymel Szloma. Wolfson Josef. Welczer Szol. ZirerEzriel. Zero Lejzor – rzeźnik. Zira Rejzel. Zisbrener Hana. Zinger Jechosze. Waks Michael. Tochsznajder Etel. Wajs Szaja – przemawiał na wiecu Ogólnopolskiego Związku Robotniczego Żydowskiego. Szwajcar Rouwen.. Szychta Moszko.Wajnblat Chaim. Wainstok Mosze – pracował w Zespole Redakcyjnym Księgi Pamięci. Waks Chaim. Warman Rebeka – rodzina Warmanów zginęła podczas pierwszego bombardowania Szczebrzeszyna. Zajdel Gerszon. Wolf Jechosze. autor tekstu "Troska o chleb powszedni" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Zilber Jakow. Zilber Icchak. Waks Mosze. Wajnberg Jakow.. Wajnman Chaja. Wajnryb Abraham Itcze.. . Warman Lea. Wagner Rywka – urodzona w 1938 roku. Tayczer Gerszon – szynkarz. Zelcer Szalom.. Werer Israel. Ungar Hersz Lejb. Zilbersztajn Ester. Winbroad Ankiel. Szwarc Efraim Itcze. W Wagmajster Ester. Waldman Lejbisz Mosze. Zajdel Sepora. Zigeltoh Mendel Jona. Tochsznajder Ezriel. Trager Mordechaj. Wajnblat Zelig. Zajdel Mirla. Wolfson Hanach z Gorajca – nie wiadomo czy była poślubiona Wolfsonowi ze Szczebrzeszyna i pochodziła z Gorajca. Zilber Fajga Lea. Tochsznajder Josef. Wagner Eliezer. Tochsznajder Itcze. Waser Szlomke. Wolfson Elka. Waks Ihud. Zilber Sosza. Wajnsztok Saul. Wajnblat Lejbel. Zisbrener . Wajnberg Hersz. Szychter Helman. Wagmajster Jechzekiel. Wajnrab Abraham. Zilber Mordechaj Josef. Szwarcman Jechosze. Trager Hana.. Szytr Dawid.139 Zajdel Aron. Unger Menashe – autor tekstu "O hiszpańskich emigrantach w Polsce" zamieszczonego w Księdze Pamięci. Wajnsztok Zelda Wajs Fajga. Zilber Rebeka. Waks Aron Lejb. według danych z roku 1789 Terobiner Gerszon. Wildman Perla. Waks Abraham Icek.. Zilberlicht Mosze. Z Zacher Daniel – szynkarz. Zilber Abraham. Szychter Moszko. Waks Chaim Zelman. Zilber Szmul. Waks Jakow. Waks Perla. Waser Chaim Mosze. Szychtr Moszko. Wajmn Mordechaj. Zajer Zon. (uwaga moja RSG). Wajnberg Debora. Zewa. czy jej rodowe nazwisko brzmiało Wolfson. Wilner Hase. Woltarz Abram. Wayar Jankiel. Szyja Dod. Zilberlicht Hana. Trager Ariel. Szychter Zelman. Waldman Lejb. Szwrac Efraim Icchak... Zilber Ester. Wolfson Debora. Waks Gitl. Waldman Mordechaj.. Woltarz Josef. Waks Rachel. Szwarberg Daniel. Wajnberg Wolf. Wagner Ojzer. Tanenbojm Hersz. Traeger (Tal) Cwi – pracował w Zespole Redakcyjnym Księgi Pamięci. Szwarcman Chawa. Wjnblat Wajnblat Gecl. Wajnberg Boruch Lejb. Warman Josef.. Zilbersztajn Arie. Zigeltoh Efraim Pinchas. Szytz Mordko. Waks Sara. Zilberklang Szloma. Zajdel Szajndel. Wartman Nachum. Wajsfeld Ejzyk. U Uncug Rebeka Rachel. Tochsznajder Lejbisz.. Zisbrener Perla. Wajnblat Mendel. Waks Neche. Zigeltoh Aleksander. Tofel Mendel. Wax Jankiel. numer aktu urodzenia 19/1938. Wildman Rachel. Tochsznajder Motł. Trager Chaja. Szyja Szmul. Zilber Lejb. Szyja Jakow. Weiman Leib.. Szwajcar Zelman. Zilberlicht Sosza.. Pinchas, Zisbrener Saul, Zisbrener Szloma, Zischonig Israel, Zischonig Nachum, Ziser Ezriel, Ziser Hersz, Ziserr Miriam, Ziser Matut, Ziser Mosze, Ziswrager Mosze, Zolberlicht Szmuel, Zuza Jankiel, Zygier Leizer, Zylber Abuś, Zylber Lejba, Zylber Szmul, Zylber Zanwel właściciel placu przy ulicy Klasztornej; w roku 1929 odsprzedał jego część Josefowi Firer, Zylberman Symcha - urodzony w 1938 roku, numer aktu urodzenia 85/1938,143 Zyngier Elka - urodzona w 1938 roku, numer aktu urodzenia 112/1938, Zyra Luzer – szynkarz, według danych z roku 1789,145 Zysa Szloma, Zyskind – syn Ber Issachara, informacja o nim pochodzi z tekstu modlitwy , którą Ber Issachar zamieścił w podpisie do księgi Dary Kapłaństwa. Ipatijewskaja Letopis" ("Kronika Hipacego") Kronika ruska, w której znajduje się wzmianka iż w roku 1255 książę Daniel Halicki upolował pod Hrubieszowem sześc dzików, w tym trzy osobniki zabił osobiście, i pomodlił się do św. Mikołaja. Jak podaje Antoni Wiatrowski, autor opracowania "Dzieje Hrubieszowa w świetle źródeł, dokumentów i zabytków historycznych" (Zamość 1957), historycy rosyjscy, m. in. A. W. Łonginow dopatrywali się w tej wzmiance "dowodu istnienia w Hrubieszowie cerkwi pod wezwaniem tego świętego" . Iwaszkiewicz Jan, ks prefekt Kanonik i proboszcz parafii grecko – unickiej w Szczebrzeszynie, mieszkał w parafialnej wsi Rozłopy. Według relacji swego podopiecznego (ucznia gimnazjum – Czesława Szczebrzeszaka) był to mąż najzacniejszy, prawy kapłan, uczniów wszystkich uważał jak swoje własne dzieci - stopnie z religii dawał za postępowanie mówiąc: "religia uczy jak być dobrym chrześcijaninem, bo można umieć co do litery katechizm, a być skończonym łotrem". Z miejsca swego zamieszkania przyjeżdżał na furze w deskach [furmanką], gdy wjeżdżał do Szczebrzeszyna zdejmował czapkę, na pytania uczniów "po co pop ziębi sobie głowę" zwykł odpowiadać "bo mi się nie chce fatygować i zdejmować czapkę, jak mi się kłaniacie". J Jabłoński Feliks (1887 – 1940), kapitan artylerii, zginął w Katyniu. Symboliczny grób Feliksa Jabłońskiego znajduje się na cmentarzu parafialnym w Zamościu (przy ul. Peowiaków). Jabłoński Tomasz (1844 – 1918), powstaniec 1863 roku więziony w cytadeli warszawskiej, zesłany na Sybir. Pochowany jest na cmentarzu parafialnym w Zamościu (przy ul. Peowiaków). Jachtoma Jan Pochodził z Barchaczewa (pow. zamojski), urodził się 1 września 1895 roku. Otrzymał podstawowe wykształcenie. Od roku 1914 służył w armii rosyjskiej, w roku 1917 znalazł się na froncie na Wołyniu; udzielał się jako agitator rewolucyjny w Armii Czerwonej (działalność tego rodzaju prowadził m. in. w Permie). Po powrocie do kraju osiedlił się w rodzinnej miejscowości. Od 1931 roku należał do Polskiej Partii Socjalistycznej "Wyzwolenie". Zmarł 21 stycznia 1941 roku. Jachuła Józef, ks Rektor kościoła pod wezwaniem św. Katarzyny i kapelan szpitala w Szczebrzeszynie (ur. 27 listopada 1892 roku w Białowodzie powiat kraśnicki, zm. 14 września 1961 roku). W pamięci mieszkańców miasta zachował się jako "dobry pasterz [który] duszę swoja kładzie za owce swoje". Nagrobek ks Józefa Jachuły znajduje się na szczebrzeszyńskim cmentarzu. "Jahoda" Anatol Szydoruk Dowódca oddziału (sotni) Ukraińskiej Powstańczej Armii, żołnierze którego w Palmową Niedzielę 1945 roku zamordowali 23 mieszkańców Kryłowa oraz 16 milicjantów, byłych żołnierzy Batalionów Chłopskich. Jakubik Zbigniew, ps. "Marek' Żołnierz AK, operowany przez dr Klukowskiego po bitwie pod Osuchami; za namową Doktora napisał swoje wspomnienia z tego okresu - ukazały się w "Wydawnictwie Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w okresie okupacji 1939 – 1944 t II" (Zamość 1946) zredagowanym przez Z. Klukowskiego. Zbigniew Jakubik jest również autorem pracy "Czapki na bakier" (Warszawa 1977), pierwsze opowiadania opublikował w 1949 roku. Żył w latach 1920 – 1976. Jan I Olbracht (1459 – 1501), od roku 1492 król Polski. Za namową Jana Amora Tarnowskiego, właściciela Szczebrzeszyna wytyczył przez miasto drogę wiodąca z Ziemi Chełmskiej do Wielkopolski, co wpłynęło korzystnie na gospodarczy rozwój Szczebrzeszyna. Janiszewski Fortunat Wykładał w szczebrzeszyńskim gimnazjum filozofię – zmarł 6 marca 1848 roku; pochowany jest na miejscowym cmentarzu wraz z trójką swoich dzieci, co może sugerować iż profesor zginął nagle razem z nimi. Bardzo wymowne epitafium zamieściła na nagrobku żona: " Zginął zbyt wcześnie dla Rodziny, Przyjaciół i Uczniów, pozostawił w ciężkim żalu żonę i dwoje dzieci" Fortunat Janiszewski żył zaledwie 44 lata (* 1804 roku) Jankiel "Siulali" Nieznany z nazwiska Żyd szczebrzeszyński, przed wojną sprzedawał bibułę do papierosów firmy "Solali", ponieważ przy wymawianiu przekręcał nazwę obdarzono go przydomkiem "Siulali". Jankiel nie doczekał końca wojny – zginął zastrzelony przez żandarma - świadkiem zajścia był mieszkaniec Kawęczyna Edward Czuk, który opisał powyższe zdarzenie w tekście wspomnieniowym o zagładzie szczebrzeszyńskich Żydów, opublikowanym na łamach Tygodnika Zamojskiego (1982 nr 36 s. 5 -9) - "dopadam do okna, bije tego Jankla "Siulali". Bije go całym rozmachem karabinu... A biedny Jankiel skonał, płakał, wił się w kurzu i prochu.." Janus Franciszek Wincenty Weteran powstania styczniowego, rodem z Biłgoraja. Zmarł 17 stycznia 1933 roku, jego pogrzeb przekształcił się w wielką manifestację patriotyczną. Jarmark św. Kiliana Organizowany jest corocznie w Skierbieszowie w dniu św. Kiliana – 8 lipca (tradycja jarmarków sięga XV wieku) można na nich kupić wyroby rzemiosła ludowego, swoją twórczość prezentują śpiewacy ludowi z terenu Zamojszczyzny. jarmarki na Zamojszczyźnie W przeszłości odbywały się w: Annopolu, Biłgoraju, Frampolu, Goraju, Janowie Ordynackim, Józefowie k/Biłgoraja, Krzeszowie, Krasnobrodzie, Szczebrzeszynie (w ciągu roku było tutaj sześć jarmarków w terminach: po Niedzieli Śródpostnej, przed św. Filipem i Jakubem, przed św. Janem Chrzcicielem, po Wniebowzięciu NMP, po św. Michale, przed św. Mikołajem), Tomaszowie, Tarnogrodzie, Zamościu - dane z roku 1885) Jarosz Aniela Nauczycielka, podczas okupacji udzielała pomocy osadzonym w obozie przejściowym w Zwierzyńcu skromna, nie obnosząca się ze swoją pracą uczyniła wiele dobrego dla więźniów. Pochowana jest na cmentarzu w Szczebrzeszynie; grobem opiekuje się rodzina Książków. (Katarzyna Książek) Jednacz (...) Gajowy w lasach kosobudzkich, wraz z kolegą (nazwisko nieznane) wskazał Niemcom schron gdzie ukrywały się cztery żydowskie rodziny – ludzie ci zostali rozstrzelani przez żandarmerię niemiecką, ich skromny dobytek zabrał kolega Jednacza. Obydwu gajowych rozstrzelali żydowscy partyzanci. (Eugeniusz Jereczek) Jehoszua, s. rabina Dawida z Zamościa Dopuścił się plagiatu przypisując sobie autorstwo pracy Meira ben Samuel ze Szczebrzeszyna zatytułowane "Cook Haitim" ('Ucisk Czasów"), którą wydał w przekładzie na język rosyjski w publikacji " Cztenja w Obszczestwie istorji i drewnostiej" (Petersburg 1859); oryginał autorstwa Meira ben Samuel ukazał się w 1650 roku w Krakowie. Jezierski Wojciech Żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku. Wspólnie z Józefem Markiem organizował sieć konspiracyjną Związku Walki Zbrojnej – Armia Krajowa w Radecznicy. W maju 1942 roku przeszedł do Batalionów Chłopskich. Szlify podoficerskie zdobył w Wilnie; zadbał o przechowanie w czasie okupacji sztandaru Ochotniczej Straży Pożarnej z Radecznicy. Żył w latach 1914 – 1971) (Stanisław Zybała) Jeżewski Władysław Rządca klucza zwierzynieckiego, żył w latach 1834 – 1892, jego nagrobek znajduję się na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie. Oprócz posady administratora zajmował stanowisko dyrektora filii Banku Polskiego, był Radcą Stanu. Jeżo Wiktor "Olszyna" (1905 – 1942), z zawodu nauczyciel, od roku 1934 pełnił obowiązki dyrektora szkoły powszechnej w Bondyrzu. Gdy wybuchła wojna zorganizował we wsi placówkę Służby Zwycięstwu Polski, aresztowany przez Gestapo przetrzymywany był w Zamościu, na Zamku w Lublinie a następnie wywieziony został do Auschwitz – Birkenau gdzie zginął 25 listopada 1942 roku. język "w okrętkę" Tak nazywali biłgorajscy sitarze swój zasób słów, którymi posługiwali się jeszcze w latach pięćdziesiątych XX wieku. Nazwa "w okrętkę" tłumaczy się jako język niezrozumiały, wyprowadzający w pole słuchaczy. Skład leksykalny "okrętkowego" języka wywodzi się z wielu krajów Europy do których docierali sitarze sprzedając swoje wyroby – Rumunia, Rosja, Włochy, Niemcy. Kilkanaście słów (30) z tego zapomnianego dziś języka zebrał i opublikował Michał Pękalski w XVIII tomie, cz. I "Prac i Materiałów Etnograficznych" (Wrocław 1961 s.281); oto kilka z nich: wódka – parucha, złodziej – repik, paszport – motyl. Jojna Kozak Zamojski złodziejaszek, nie wiadomo skąd pochodził; w czerwcu 1926 podczas jarmarku w Nowej Osadzie okradł mieszkańca Michałowa (Michalowa), gm. Sułów – Jana Kościuka na kwotę 20 złotych. Józefa Soroki i Jana Wójcika wspomnienia z Berezy Kartuskiej Obóz w Berezie Kartuskiej w swym założeniu był obozem koncentracyjnym, w którym osadzano przeciwników rządu sanacyjnego, zwłaszcza komunistów. Jako taki funkcjonował od 1934 roku; ostatnich więźniów zwalniano z chwilą wybuchu II wojny światowej. Nazwę wziął od miasta Bereza Kartuska położonego nad rzeką Jasiołdą, które do roku 1939 należało do Rzeczpospolitej Polskiej, obecnie Bereza Kartuska znajduje się na terenie Białorusi. *** Józef Soroka, rodem z Zamościa – działacz polityczny zaangażowany w ruchu ludowym i młodzieżowym "Wici" (pełnił funkcję prezesa powiatowego) przebywał w osławionym obozie przez osiem miesięcy – od stycznia do sierpnia 1939 roku. Jego wspomnienia opublikowane w zbiorowej pracy "Bereziacy" wydanej nakładem Zakładu Historii Partii przy Komitecie Centralnym PZPR (Warszawa 1965) traktują o sytuacji politycznej na Zamojszczyźnie w latach trzydziestych XX wieku, oraz o jego osobistych przeżyciach w obozie. W omawianym okresie Zamojszczyzna była istnym tyglem politycznym - "w organizacjach naszych na styku czterech powiatów tej części województwa lubelskiego aż kipiało", odbywały się manifestacje, a których do historii przeszła manifestacja ludowa w Szczebrzeszynie 4 czerwca 1934 roku z udziałem około 15.000 ludzi – chłopów i robotników; jak przystało na zaangażowanego w słuszną sprawę działacza politycznego Józef Soroka także wziął w niej udział. Jego wspomnienia z tamtego okresu są cenne nie tylko ze względu na wydźwięk polityczny, ale również dlatego, że pokazują ówczesną sytuację społeczną na zamojskich wsiach choćby taka krótka relacja:" zaledwie w dziesięć dni po burzliwej manifestacji w Szczebrzeszynie, na kilkanaście godzin przed moim aresztowaniem byłem we wsi Sąsiadka, gdzie wybuchł wielki pożar..." Pobyt w Berezie Kartuskiej wspomina Józef Soroka jako "wychowywanie go na patriotę" - "wystawia łeb chyba najgorszy kat Berezy, przynajmniej ja go tak oceniałem, Klusek. Przez cały czas mego pobytu w Berezie byłem jego ofiarą, wszędzie, gdzie mnie dopadł, bił, było to po prostu jego pasją." Po wyjściu z Berezy Józef Soroka powołany został do wojska - 27 dywizji stacjonującej w Kowlu. Przed wyjazdem na front poddany został oględzinom lekarskim - " lekarz wojskowy w randze majora zwrócił uwagę na żółte pręgi na moich plecach i zapytał: "co mają znaczyć te "kiełbasy" na plecach?" Odpowiedziałem mu, że to są "lekcje wychowawcze..." Sposób obchodzenia się z zatrzymanymi przez służbę więzienną pozostawiał wiele do życzenia, traktowani przedmiotowo, bici za najdrobniejsze przewinienie, a często bez przyczyny, wszyscy, którzy tam się znaleźli przeszli twardą szkołę życia. To, co pozwoliło im przetrwać – to niezachwiana wiara w słuszność wyznawanych poglądów, którym poświęcili się bez reszty, nadzieja w lepsze jutro, sprawiedliwość, która miała kiedyś nastąpić. Obraz panujących w Berezie relacji więzień – służba więzienna oddaje wymowna wypowiedź Józefa Soroki:" za co przyszedłeś? [rozmowa strażnika z zatrzymanym]. O ile aresztowany odpowiedział, że nie wie padał rozkaz "skłon!", i Klusek z całą siłą walił pięć pał w siedzenie. I znów pytanie: a teraz wiesz za co ?..., a jak więzień połapał się, że trzeba powiedzieć , że "za komunizm", wówczas Klusek z uśmiechem mówił: "trzeba ci było s...synu od razu tak mówić. " Więźniowie przebywający w Berezie Kartuskiej pracowali w różnych grupach zawodowych przy wszystkich niemal robotach na terenie obozu: w betoniarni, w pralni (tutaj szli tacy, którzy nie mieli już sił ciągnąć nóg za sobą - wspomina inny więzień tez z Zamojszczyzny - Jan Wójcik (nr obozowy 610), w kartoflarni. Więźniowie pracowali jako szewcy, kowale, blacharze, sprzątali pomieszczenia, w których przebywali policjanci - "można tam było czasem znaleźć w muszli klozetowej skrawek gazety. Należało go dokładnie wymyć, wygładzić, dobrze schować, aby policjanci nie znaleźli..., wieczorem zaczytywano się tymi strzępami, by skleić z nich obraz tego, co się działo na wolności. " Najliczniejszą grupę stanowili betoniarze, osoby wyznaczone do niwelacji terenu, oraz grupa karno ćwiczebna; strzegła ich policja uzbrojona po uszy. Jan Wójcik podaje teksty pieśni śpiewanych podczas jego pobytu w obozie: białoruskiej, która kończyła się słowami: "Nam nie straszny gumowyje pałki, "Padnij", "czołgaj", areszt, post, My nie sahniom pierad faszyzmam karki, My jszli i budziem iści na prost." oraz polskiej, śpiewanej przez grupę betoniarzy, w której pracował: "Kostki twarde muszą być w bereskiej betoniarni, Co dzień pała płacą nam, co tydzień raport karny. Czego stoisz, bój się Boga, komendanta pana, Ma przyjechać delegacja, mówią z Lewiatana." Komendantem obozu, w okresie gdy przebywali tam Józef Soroka i Jan Wójcik był pułkownik Kamola Kurhański (lub Kostka - Biernacki, taką wersje nazwiska podaje Józef Soroka). Więźniowie reprezentowali sobą różne ugrupowania polityczne, wywodzili się z różnych środowisk, zróżnicowani byli pod względem wieku i wykształcenia. Obok rdzennych Polaków w Berezie odsiadywali swoje wyroki Żydzi, jeden z nich Mendel Skrobek zwolniony w 1935 roku jako pierwszy opublikował w Paryżu broszurę o straszliwych warunkach panujących w obozie. józefowska drukarnia hebrajska Założona została w 1820 roku w Józefowie przez rodzinę Waxów, w zakładzie zatrudniano ponad sto osób. Hebrajskie druki z Józefowa sprzedawano w Moskwie i Stambule, drukarnia funkcjonowała do roku 1860. Przyczyny upadku były dwie: konkurencja drukarzy warszawskich, oraz nałożona przez władze carskie cenzura; nie pomogła nawet pomoc ze strony Zarządu Dóbr Ordynacji Zamoyskiej. Jóźwiakowski Stefan (2.09. 1902 – 18.05.1962), z zawodu lekarz, przez wiele lat świadczył usługi medyczne ludności Szczebrzeszyna i okolic pracując w miejscowym szpitalu. Harcerz, uczestnik wojny 1920 roku; w 1939 roku podczas walk z okupantem został ranny pod Świeciem. Stefan Jóźwiakowski pełnił obowiązki szefa sanitarnego Obwodu Zamojskiego AK pod pseudonimem "Jaga", pochowany jest w kwaterze partyzanckiej na szczebrzeszyńskim cmentarzu. Judenrat szczebrzeszyński Rada Żydowska powstała w listopadzie 1939 roku na mocy rozporządzenia szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy na Generalne Gubernatorstwo – Reinharda Heydricha. Do jej obowiązków należał nadzór na członkami gminy – a dokładnie ścisłe wypełnianie rozkazów i rozporządzeń władz okupacyjnych. Szczególnie przykrym bywał obowiązek sporządzania list członków społeczności żydowskiej przeznaczonej do obozów zagłady - Żydów szczebrzeszyńskich wywożono do Bełżca, ciężkich robót, grupa Żydów ze Szczebrzeszyna pracowała przy budowie lotniska w Klemensowie, oraz przy pracach melioracyjnych w Bortatyczach, zbieranie nałożonej przez Niemców kontrybucji - "obębniono (zapisał w "Dzienniku.." dr Klukowski pod datą 18 lipca 1940 roku) staroświeckim zwyczajem i rozlepiono na ścianach zarządzenie burmistrza, że wszyscy Żydzi w wieku od 16 do 50 lat muszą codziennie meldować się w Judenracie..." 6 lipca 1940 roku szczebrzeszyński Judenrat potwierdził odbiór produktów żywnościowych i odzieży pochodzących z darów amerykańskich dla wysiedlonej i ubogiej ludności żydowskiej – były to niewielki ilości dziecięcych trykotów, swetrów, sukienek, oraz: 14 kg tłuszczu, 43 puszki skondensowanego mleka, 100 kg żytniej mąki, 64 kg kaszy, 25 kg cukru. Kopia pokwitowania została opublikowana w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" (Kiriat Yam 1984 s. 231). Jak bardzo złą opinią cieszył się szczebrzeszyński Judenrat pisze na łamach wspomnianej Księgi... Efraim Farber: "Część członków z wielką gorliwością, z własnej inicjatywy pomagała wykonywać bestialskie zarządzenia wydane przeciwko ich cierpiącym braciom. Pamiętam przypadek, kiedy Judenrat otrzymał zarządzenie niemieckie by dostawić do Bełżca 300 młodych ludzi. Przewodniczący Judenratu – czcigodny, pełen szacunku Żyd pilnujący przykazań boskich spotkał mnie wtedy na ulicy i zameldował mi, żebym się stawił. Odpowiedziałem mu: "ja się nie stawię dobrowolnie do Niemców, do niemieckich żądań." To on mi odpowiedział "u mnie nie będziesz mędrcem" (przekład z jidysz – Adam Altman) Jurikwa Iwan Komendant powiatowy (biłgorajski) policji ukraińskiej. Wspólnie z oddziałem policji ukraińskiej Włodzimierza Darmochwałą z Tarnogrodu →"Siczowyje Stryłki" brał czynny udział w pacyfikacji wiosek: Potok Górny, Dąbrówka i Zagórki – Ukraińcy spalili wówczas 68 gospodarstw, zginęło 18 osób, w tym ks. Nowosad. jurydyki szczebrzeszyńskie Istniały w Szczebrzeszynie dwie – po franciszkańska, składająca się z części dworskiej; w roku 1890 stanowiła własność L[eona?] Sajkiewicza, oraz po proboszczowska – funkcjonowała na prawach samodzielnej włości. jurysdykcja Jakuba Strepy Jakub Strepa, arcybiskup halicki na prośbę szlachty powiatu szczebrzeskiego – Dymitra z Goraja i jego żony Beaty z Bożego Daru, Janusza ze Żdanowa, Mikołaja z Latyczyna, Zbyszka z Targowisk włączył w 1389 roku powiat pod administrację (nadzór) metropolii halickiej - oprócz prośby szczebrzeszyńskiej szlachty o podjęciu korzystnej w skutkach decyzji zadecydował także niedobór kadry kapłańskiej (katolickiej) na tym terenie. Przyjęcie zwierzchnictwa abp. Strepy niosło za sobą pewne zobowiązania ze strony miejscowej ludności - obciążona został tzw. "dziesięciną biskupią" - 12 groszy praskich płaconych od łanu użytkowanej ziemi, w tym 6 groszy na rzecz rektora kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja w Szczebrzeszynie; dotychczas szczebrzeszyńska szlachta płaciła na rzecz miejscowego kleru dziesięcinę swobodną (wg. własnego uznania). Zasadę pobierania dziesięciny biskupiej (jak podaje T. M. Trajdos "Kościół Katolicki na ziemiach ruskich") uregulował w 1426 roku Władysław Jagiełło wydając "przywilej ustalający niepodważalne zasady poboru świadczeń na rzecz arcybiskupstwa". K Kaczmarczyk Julian ps. "Lipa" Jeden ze współorganizatorów "Straży Chłopskiej", która skupiała w swoich szeregach ludowców z powiatu biłgorajskiego, tarnobrzeskiego i niżawskiego. Kaczmarczyk dowodził oddziałem, który wszedł w 1944 roku w skład I brygady Armii Ludowej Kafarski Michał Mieszkaniec Szczebrzeszyna - z zawodu kupiec, zmarł w obozie w Dachau w roku 1941 – "był to bardzo spokojny człowiek, przeszedł ciężkie koleje w Rosji, zrównoważony, opanowany, z prawdziwie męską postawą znosił wszystkie przeciwności losu – napisał o nim dr Z. Klukowski. "Kalendarz Prawosławny" Opublikowany został w latach trzydziestych XX wieku w Tomaszowskiej Spółdzielni Wydawniczej "Głos Prawdy" w nakładzie 10. 000 egzemplarzy. "Kalendarz Seraficki " Drukowany był w latach 1926 – 1939; pierwszych dwanaście numerów ukazało się nakładem Redakcji Dzwonka III Zakonu we Lwowie – ostatni, 13 numer wydany został w Radecznicy – trzynastka to liczba antoniańska, 13 czerwca przypada uroczystość tego Cuwórcy – napisał w przemowie O. Jan Duklan Michnar. Kalendarz drukowano w drukarni zwanej "Prowincjonalską", której moc przerobowa wynosiła 1000 arkuszy na godzinę. Mieściła się w lokalu Kolegium Serafickiego OO. Bernardynów w Radecznicy, zecerami byli: Stanisław Świętalski i Aleksander Stankiewicz. Oprócz "Kalendarza..." spod prasy drukarskiej wychodziły różne akcydensa, ulotki, czasopisma i. t. p. Drukarnia była "oczkiem w głowie" Kolegium a "słoneczkiem" Prowincji Bernardyńskiej. Zaprzestała pracę wraz z wybuchem wojny. Okres wojenny przestała nieczynna, po wyzwoleniu w 1944 roku nie wznowiła pracy, a po 1950 roku została zdemontowana i ślad po niej zaginął. "Kalendarz Seraficki " na rok 1939 został wydrukowany w nieznanej liczbie egzemplarzy – nakład do końca nie został rozprowadzony. Jego część przeleżała okres okupacji w magazynie. W roku 1944 po uruchomieniu szkoły został rozdany młodzieży, z tym, że wyrwano wtedy jedną kartkę, ponieważ pisano na niej bardzo źle o ZSRR, a Zakon OO. Bernardynów bał się przykrych konsekwencji ze strony Bolszewików z rodowodem Rosjan, bo doświadczył od nich już wiele złego w wieku XIX. Na treść Kalendarza... składają się informacje dotyczące: hierarchii Zakonu Serafickiego, sposobów oznakowania nowego roku w poszczególnych krajach, spraw stricte religijnych jak: wykaz dni świątecznych, postnych, czasów zakazanych, świąt ruchomych, wykazu odpustów, oraz wiele materiałów o działalności Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanów), oraz OO. Bernardynów - w tym o roli jaką odegrali w dziejach Radecznicy ( i okolic), gdzie przybyli w 1919 roku. Do czasu objęcia przez nich kościoła pod wezwaniem św. Antoniego msze odprawiali kapelani armii austriackiej i polskiej, ale nie tylko. Znajdują się również bardzo ujmujące wiersze – "Z Nowym Rokiem" autorstwa Fr. Marka Pociechy, oraz Fr. Marka Piechoty - " Milion Cię nie zna" - milion Cię nie zna, a przecież Ty Panie za pogan także krwi przelałeś zdroje, kiedyż więc wolność na świecie nastanie, kiedyż nadeślesz nam królestwo Twoje... Działalność OO. Franciszkanów i Bernardynów nie ograniczała się w latach trzydziestych XX wieku do posługi duszpasterskiej w przydzielonej parafii – Bracia wyjeżdżali na misje. O tym traktują teksty - " Franciszkański posiew krwi w Chinach", przekładu którego z francuskiego na język polski dokonał O. Hipolit Legowicz (OFM), "Zakon franciszkański a misje", autorstwa Fr. Jukudyna Łaby, czy Fr. Romana Pitołaja " W 25 lecie misji na Sachalinie". Można także przeczytać opowiadanie o czasach kasaty radecznickiego sanktuarium, św. Antoniego – autor tekstu O. Jan Duklan Michnar przytacza zabawne, a zarazem smutne zdarzenie ... wtedy dziekan zamojski ks. Szydoszyński nocą wykradł obraz św. Antoniego i wywiózł go do Łabuń... Ozdobą publikacji są "Staropolskie roraty" autorstwa Władysława Syrokomli, a ponadto relacje o losach powstańczego oddziału 1863 roku zorganizowanego przez radecznickiego bernardyna – O. Hilarego - O. Hilary nie zważając na niebezpieczeństwo, nie zważając na swój podeszły wiek urządzał zebrania wtajemniczonych i spiskowców w sukmanach, czy to w czeladnej, czy w klasztorze, czy w której z wiosek. Przy okazji odpustu, czy wizyty w dalszej stronie starał się pozyskiwać nowych członków... Zorganizowana przez O. Hilarego partia liczyła około 300 ludzi. Wszyscy zebrali się w lasach k. Podlesia w ostatnich dniach marca 1863 roku. Powstańcom od chwili wyruszenia z Radecznicy towarzyszył O. Hilary. Po kilku dniach połączyli się z większą grupą w okolicach Goraja. Swój chrzest bojowy radeczniccy powstańcy przeżyli pod Zawichostem. Pod Batorzem oddział został rozbity - z oddziału O. Hilarego niewielu zostało przy życiu. Kilkudziesięciu padło już dawniej, kilkudziesięciu rannych przed bitwą jeszcze pozostawiono w Chrzanowie, reszta zdziesiątkowana straciła łączność pomiędzy sobą. O. Hilary ranny poważnie w prawe przedramię wracał na swoim siwku do domu... "Kalendarz Seraficki na rok 1939" jest bogato ilustrowany; zawiera między innym: zdjęcie ówczesnego papieża Piusa XI postrzeganego jako "papież misyj"; kościoła OO. Bernardynów we Lwowie, gdzie spoczywają relikwie Błogosławionego Jan z Dukli, kościoła i klasztoru OO. Bernardynów w Radecznicy, gmachu w którym mieściło się Kolegium Serafickie i drukarnia OO. Bernardynów, zdjęcie maszyny na której drukowano Kalendarz. Uzupełnienie stanowią liczne ciekawostki, jak: wykaz lekarzy w Polsce na rok 1938 – 12. 427, co w przeliczeniu na liczbę mieszkańców dawało 3,7 lekarza na 10.000 osób mieszkających w będzie burza. Z inicjatywy dr Klukowskiego zorganizowany został Komitet Opieki nad rannymi żołnierzami – na jego czele stanął ks Franciszek Kapalski. wiadomości astronomiczne. dzięki jego staraniom znaleziono dla nich lokal w jednym z opuszczonych domów żydowskich.. wyroby kamienne. Studiował medycynę we Francji i w Niemczech. żebym mógł szpital utrzymać i obsłużyć taka liczbę rannych". 57 klasztorów. bez której mowy nie ma. a więcej szukaniem pomocy dla innych". Jacek Rogatko. 322 braci laików. Trzeciego Zakonu. a uzyskane w ich trakcie materiały są zawsze dokładnie lokalizowane w terenie". 96. Po wyzwoleniu (1945 – 1948) członek Polskiej Partii Robotniczej. w latach 1915 – 1917 robotnik w fabryce drutu w Aleksandrowsku. Regina Smoter Grzeszkiewicz) Kaleta Feliks Rodem ze Szczebrzeszyna.. 253 kapłanów. 3 prowincje. Kapalski Franciszek.1930 udzielał się w pracach Komunistycznej Partii Polski. aresztowany przebywał w więzieniu w latach 1923 – 1924. ptaki się chowają. 174 kleryków. biuletyny. Władysław Kamiński aresztowany został 25 października 1844 roku w Kielcach w aptece Floriana Pantoczka.we wrześniu 1844 roku w kościele pobenedyktyńskim na św.ówczesnej Polsce. Kalmansohn Jakób Lekarz żydowski.. kapłani z Trzęsin . Piotr Ściegienny . podczas obrad Sejmu Czteroletniego wypowiedział się w kwestii równouprawnienia Żydów. słowem okazano mi naprawdę rzeczową pomoc. Krzyżu w Kielcach miał zachęcać wiernych do "skupienia się koło sztandaru Matki Boskiej przeciw wrogom jej ojczyzny i wolności ludu". W okresie 1913 . Ostrowcu Kieleckim i Dęblinie. 749 zakonników ogółem.000 tercjarzy (osób należących do tzw. bydło ryczy niespokojne. (Stanisław Zybała.. a przede wszystkim ksiądz Kapalski skupują rozmaite artykuły. w jego drukarni tłoczono: ogłoszenia w języku polskim.. jest autorem pracy o Franku i Frankistach wydanej w języku francuskim. w latach czterdziestych XX wieku czynnie zaangażowany w działalność agitacyjną. gdzie występował pod pseudonimem "Fulek". Hrubieszów) – kolekcjoner zabytków archeologicznych. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego na stałe zamieszkał w Warszawie. jest parno. Kamiński Władysław Syn nauczyciela z Hrubieszowa. co zostało zrozumiane przez jako zapowiedź powstania. ks Postać znana i lubiana w szczebrzeszyńskim środowisku . wychodzą bałwany. siłą sprawczą której był ks. 1925. Do roku 1915 pracował jako murarz w Zamościu. Samouk. szczególnie w okresie okupacji ks Kapalski okazywał swoja troskę i uczynność względem potrzebujących "zajmował się mniej kapłaństwem. Kania Piotr Rolnik z Gródka n. w roku 1938 było. archeolog tak pisze o nim: "jego poszukiwania cechują się systematycznością. "Biskup". Ksiądz Kapalski pełnił także obowiązki kapelana Zamojskiego Inspektoratu Armii Krajowej. Kolekcja Piotra Kani liczy bardzo wiele okazów – są to: narzędzia krzemienne. Zmarł 16 listopada 1963 roku w Warszawie. gliniane. w tym przepowiednie pogody . anonse. Dr Klukowski napisał o nim w "Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944" "Członkowie Komitetu. metalowe i kościane. udzielał się również jako tłumacz języka hebrajskiego. gdy słonko przypieka. przed I wojną światową nauczał dzieci z Podborcza (w różnym wieku) czytania i pisania – zajęcia odbywały się w mieszkaniu gospodarza o nazwisku Piwowarek. Podano również ciekawą statystykę odnośnie liczebności Zakonu Franciszkanów w Polsce. Kapłan Feliks Urodzony 30 sierpnia 1893 roku w Zamościu.pracował tutaj w latach 1937 – 1947. które "podług rozmaitych zakonów żyją w świecie". Członek Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy – największą aktywność partyjną przejawiał w latach 1915 – 1918. przy pomocy mieszkańców miasta – głównie kobiet i dzieci organizował doraźną pomoc dla wysiedlonych z Poznańskiego. 1926. Kaminer Max Biłgorajski drukarz okresu międzywojennego. pochodził z Hrubieszowa. Bugiem (gm. 1939. uczestnik Rewolucji Październikowej. Mazur był więźniem obozu koncentracyjnego w Dachau. po ukończeniu Gimnazjum i Liceum Biskupiego w Lublinie w 1949 roku rozpoczął studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie.Janina. pogrzeb odbył się w piątek. Przyjęto wyznanie wiary zatwierdzone przez papieża Urbana VIII . ks.) z Wólki Czarnostockiej. W pamięci parafian zapisał się jako dobry kapłan. Leokadia Pacyk (jej matka pochodziła z Łypów). Karpiński Andrzej Dziekan szczebrzeszyński.. ks. Stanisław Szubartowski . Ksiądz Wacław Daruk zmarł 12 kwietnia 2005 roku w szpitalu w Szczebrzeszynie po długiej i ciężkiej chorobie.. Czarnegostoku trafił do obozu przejściowego w Zwierzyńcu gdzie służył duchową i fizyczną pomocą swoim współwyznawcom . wraz z innymi z terenu Zamojszczyzny brał udział w obradach Synodu Zamojskiego w 1720 roku. Józef Perskiewicz – od lipca 1936 roku do 8 kwietnia 1945 roku .września 1928 roku do lipca 1929 roku. podczas sprawowania przez niego duszpasterskiej opieki nad parafią nasze strony odwiedził w 1947 roku ówczesny biskup lubelski Stefan Wyszyński.. Święcenia kapłańskie otrzymał dnia 20 lutego 1955 roku z rak biskupa lubelskiego Piotra Kałwy.. Zygmunta Pisarskiego. z roku 1965. W roku 1965 został rektorem kościoła Świętego Ducha w Kraśniku. Kazimierz Gąsiorowski – od kwietnia 1945 roku do 7 lutego 1953 roku sprawował duszpasterską opiekę nad Związkiem Maryi Niepokalanej założonym przez parafianki . Julian Brzezicki. m. Pisarski nauczał tutaj religii. ks. Józef Gładysz – od września 1925 roku do września 1928 roku . Helena z Sobczaków Wronowa.od 8 grudnia 1957 roku do kwietnia 1970 roku . pracą których kierowała Antonina Pięciórek.urodził się dnia 15 sierpnia 1928 roku we wsi Zadębce.w 1943 roku wraz z mieszkańcami parafii. Janina Łosiewicz z Wólki Czarnostockiej. "organistówkę". ks.Trzęsińską parafią na przestrzeni lat 1922 . część Kol. Padziński – od 17 lipca 1929 do 5 kwietnia 1930. w powiecie hrubieszowskim.. wybrany na urząd po roku 1954.. Antoni Peret . ludnością z Trzęsin. z której dowiadujemy się (przy okazji prymicji ks. rześkie powietrze mówiąc. Janina Ryba. a później na kolanach biskupa pojechał wraz z nim furmanka do Trzęsin. Pracował jako wikariusz w parafiach Łabunie i Milejów. ks. in. iż ks. wdychał zdrowe. Mariusz Leszczyński. poświęcenia i otwarcia dokonał ks.. Janina Sobczak..1995 zarządzało dziewięciu księży. uroczyste otwarcie Domu. Genowefa Smoter."często spacerował po lesie. którego Niemiec postrzelił w rękę. ks. Poświęcenia tablicy dokonał 12 czerwca 1999 roku Jan Paweł II podczas pobytu w Zamościu.młode kobiety. W Czarnymstoku witał Jego Ekscelencję pełniący obowiązki ministranta Stanisław Rapa. tzw. Janina Wrona z Wólki Czarnostockiej. bp.w "Kronice parafii Trzęsiny" zachowały się poczynione przez niego notatki. obecnie rezydujący od 1996 roku ks.". oraz Czarnystok i i Wólka Czarnostocka.00. W 1999 roku w Trzęsinach odrestaurowano dawny budynek Ordynacji Zamoyskiej.podczas okupacji ks. dobrze sprawujący posługę duszpasterską. co odnotowano w Kronice Szkoły w Czarnymstoku. ks."ks. W roku 1931. proboszcz parafii Trzęsiny) Kardasz Andrzej Pierwszy wójt gminy Stary Zamość. Wacław Daruk – od 5 kwietnia 1970 roku do 17 czerwca 1996 roku . bł. Edwarda Borsuka ze Smorynia). Jan Mazur – od 7 marca 1953 roku do 24 sierpnia 1957 roku . pobyt w Trzęsinach był dla niego bardzo wskazany z uwagi na wyśmienite wręcz w tych okolicach warunki zdrowotne .. 11.wszystkie klasztory prawosławne włączono do reguły . Jan Ołdak – od 8 lutego 1932 roku do lutego 1936 roku. Helena Furlepa (wydana za mąż na Trzęsiny). Paulina Furlepa. "Karol" Kryptonim plutonu stacjonującego w rejonie Szczebrzeszyna. ks. Ducha w Kraśniku Lubelskim i prefekta szkół kraśnickich. Malinowska (. Buczyn. Perskiewicz z parafii Trzęsiny opatrywał rannego.(ks. który zorganizowano w celu "urządzenia kościoła ruskiego."... ks. Po powrocie z obozu zapadł na zdrowiu. Mszy św. że to mu bardzo pomaga". pogrzebowej przewodniczył zamojski biskup pomocniczy Mariusz Leszczyński. Natalia i Genowefa. Smoryń.byli to według sporządzonej przez niego listy następujący kapłani: ks. należały: Marianna Smoter. Stanisław Szubartowski przed objęciem probostwa w Trzęsinach pełnił obowiązki rektora kościoła Św. 15 kwietnia w parafii Trzęsiny o godz.założył "straż ogniową"(poprzedniczkę straży pożarnej w Czarnymstoku) potrzebną zapewne do obrządku paschalnego przy symbolicznym grobie Chrystusa. W skład nowo utworzonej parafii nad która sprawował opiekę duszpasterską weszły wioski: Trzęsiny. Helena Furlepa. ks. m. ks. w którym utworzono Dom Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży – placówka otrzymała imię bł. Teodorowskiej pod nazwa Budy Komodziańskie (z parafii Radzięcin). siostry Krzysztoniówny . Zygmunt Pisarski – od 2 maja 1930 roku do 8 lutego 132 roku. in. Do Związku. A. kanonik Julian Brzezicki jest jedenastym proboszczem na tej placówce . W trzęsińskiej parafii pracował do przejścia w stan emerytalny w 1996 roku. Leokadia Furlepa (siostra Pauliny). miało miejsce dnia 7 listopada 1999 roku. Ustawa Kasy Zapomogowo – Pożyczkowej objęła pracowników dóbr ordynackich położonych w powiatach: zamojskim. Kawa Szczepan Mieszkaniec Długiego Kąta (pow... tomaszowskiego i hrubieszowskiego celem omówienia ruchu ludowego wywołującego zastraszające obawy w części zamieszkiwanych przez uczestników zebrania powiatów.000 rubli. Zamoyskiego w 1905 roku dla uczczenia 300 rocznicy śmierci założyciela Ordynacji – Jana Zamoyskiego. Uchwały Synodu zatwierdził następca Urbana VIII – papież Benedykt XIII. 1649 1599 ostatni kaznodzieja 1586 1595 1596 1598 1599 1602 1604 1609 1614 1620 miejscowość Krasnobród Biłgoraj Biłgoraj Biłgoraj Radzięcin Radzięcin pełniona funkcja kaznodzieja kaznodzieja kaznodzieja kaznodzieja kaznodzieja Radzięcin ministrowie . działacz społeczny. odznaczony Złotym Znakiem Związku OSP. Jej pracami kierował: Zarząd. Celem Kasy. którego roczna pensja wynosiła ponad 200 rubli. 1 września 1936 roku w jego mieszkaniu w Zamościu odbyło się spotkanie ziemian z powiatów: zamojskiego. Stanisław Zajączkowic ks. Kasa Przezorności i Pomocy Urzędników Ordynacji Zamojskiej Utworzona została w 1904 roku staraniem Maurycego hr. Członkiem Kasy mógł zostać każdy pełnoletni etatowy pracownik ordynacji. Dla zasilenia funduszy Kasy potrącano wkłady w wysokości: • od zarobków wynoszących 200 – 499 rubli 7% • od zarobków wynoszących 500 – 797 rubli 8% w razie wypadku lub choroby członkowie Kasy.Oszczędnościowa Ordynacji Zamoyskiej Utworzona została z inicjatywy Maurycego hr.. Adam ks. Zamoyskiego. tomaszowskim. oraz pracowników zatrudnionych na terenie nieruchomości położonych w Warszawie. Nerlich Wojciech Jan Radziszowski Łobodziński Tomasz Gorzkowski Adam z Sandomierza Jan Grzybowski Grzegorz Milicius Jan Biskupski Marcin Crocinus Sebastian Cropcius kalwińscy w zborach zamojskich (zlokalizowanych na terenie lata pracy 1639 od 1616 zm.prowadził kronikę oddziału.. Rada Przedstawicielska (zwana zamiennie Radą Reprezentantów) w ilości 12 osób.. krasnostawskim. Głównym zadaniem Kasy była realizacja celów emerytalnych. 1641 zm. biłgorajskim i janowskim. w roku 1911 do Kasy należało 165 urzędników.bazyliańskiej. zapomogowo – pożyczkowych. było zabezpieczenie bytu pracowników ordynackich oraz ich rodzin w razie śmierci któregokolwiek z członków Kasy.Na jej rzecz ordynat wpłacił jednorazowo 60. biłgorajski). hrubieszowskim. Kasa Zapomogowo . a wdowy i dzieci po zmarłym miały prawo do "znaczniejszej zapomogi". współorganizator straży pożarnej w Długim Kącie .. Jan Grzybowski ks. Statut Kasy opracował sekretarz Zarządu Głównego Ordynacji Stanisław Jasiński. Daniel Roborius ks. Kaznodzieje i ministrowie Zamojszczyzny) imię i nazwisko ks.. Crocius ks. oraz Komisja Rewizyjna reprezentowana przez trzy osoby. otrzymywali zapomogę. Kazerski Stanisław Ziemianin. był najstarszym synem Michała i Matyldy z Daniewskich. w roku 1892 wyjechał na studia do Paryża – naukę rozpoczął na Sorbonie.badawcze z zakresu socjologii. gdzie studiował socjologię i ekonomię. miał tym samym prawo używania tytułu barona. Kelles – Krauzego są: • Klasowość naszego programu (1894) • Socjologiczne prawo retrospekcji (1898) • Rzut oka na rozwój socjologii w XIX w. publicysta . socjolog. co wykorzystał w okresie. w roku 1962 ukazało się dwutomowe wydanie jego Pism Wybranych.Wawrzyniec Donik Baltazar Kawaturski Wojciech Grabiec Stanisław Orłowski Piotr Gilowski S. Wystąpił na I Międzynarodowym Kongresie Socjologii (4 października 1849 roku). by po roku przenieść się do Collège Libre des Sciences Politiques.1610 1570 1582 1586 1595-1600 1600-1601 1601 1602 Krasnobród ministrowie Mokrelipie minister Biłgoraj ministrowie Kryłów ministrowie Kelles – Krauz Kazimierz Urodzony w Szczebrzeszynie 2 marca 1872 roku. Prusicki Jerzy Pontanus Piotr Milicius Jan Węgierski (?) Paweł Obrębski Jan Dębski Andrzej Jezierski Wojciech Czechowicz Mateusz Raków Piotr Artomius Iwan Wandlowius Wojciech Grabiec Myslowicius Krzysztof Serpentyn Grzegorz Jankowski Jan Bochnicius 1627 1586 1602 1603 1603 1660 1547 1622 1623 1610 1606 . teoretyk i działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. dodatkowo pieczętując je sygnetem herbowym. Zmarł w miejscowości Pernitz (Dolna Austria) 24 czerwca 1905 roku – pochowany został na cmentarzu Centralnym w Wiedniu. Przodkowie Kazimierza Kelles – Krauzego wywodzili się ze szlachty kurlandzkiej osiadłej w XVI wieku w Polsce. Kazimierz Kelles – Krauz prowadził prace naukowo . nawiązał wówczas bliższe kontakty z przedstawicielami Polskiej Partii Socjaldemokratycznej (PPSD) Galicji i Śląska. ponadto autorstwa K. W roku 1901 osiedlił się z rodziną w Wiedniu. gdy był zaangażowany w działalność konspiracyjną – używał tego tytułu w listach do żony. (1901) • Darwinizm w socjologii (1903) • Socjologia i psychologia (1904) . W latach 1882 – 1890 ukończył gimnazjum w Radomiu. H.. ostatnie prace wykończeniowe przeprowadził ks. który poprosił Abrahama Sterna o edukację wnuka. Po śmierci matki opiekował się nim dziadek. w roku 1593 uzyskał od Jana Zamoyskiego pozwolenie na oddanie w dzierżawę na okres trzech lat Sułowa i Sułówka. Jan Unikowski. Mikołaja w Szczebrzeszynie. jedną. klemensowskie starodruki W liczbie ponad tysiąca (z XVI i XVII wieku) pochodzące z Biblioteki Zamoyskich w Klemensowie przechowywane były do czerwca 2005 roku w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. uczucia podburzają i krzywią. uwierzmy raczej w pracę. Warszawa 1838). a nieodrobienie ich ciąży na naszem sumieniu: praca zaś do szczęścia się naszego przyłoży" Kimaczyński Antoni Wikariusz szczebrzeszyński. Kijowski (. prof. "Kilka prawd z ekonomii politycznej" Praca autorstwa Andrzeja Augusta Zamoyskiego. Symcha Kleiner jest autorem prac: "Dobry komentarz do Księgi Hioba" (Lwów 1834. "Historia Polonica" Jana Długosza (1615). Czesława Bartnika. co namiętnościom tylko dogadzając. własnym sumptem i staraniem wzniósł w 1620 roku murowany kościół w Szczebrzeszynie w miejsce drewnianego fundowanego przez Dymitra z Goraja.. w naukę. bo dużo zaległości mamy. proboszcz szczebrzeszyński. Łopacińskiego w Lublinie. a także piękny komplet mebli znajdujący się w posiadaniu osób prywatnych w Hrubieszowie. 000 woluminów. Klemensów . z którego (relacja o. Kleiner Symcha Syn Efraima Fiszla z Hrubieszowa. dnia 22 lipca 1917 roku udzielił w miejscowym kościele parafialnym ślubu Michałowi Bartnikowi (synowi Jacentego i Antoniny z Hanaków) z Marianną Bartnik (córką Adama i Zofii z Poźniaków)późniejszym rodzicom ks. Kolejni proboszczowie szczebrzeszyńscy odbudowywali go ze zniszczeń. Około 1644 roku został spustoszony i spalony przez Tatarów.• • • Kilka ważnych zasad rozwoju sztuki (1905)Portrety zmarłych socjologów (1906) Wybór pism politycznych (1907) Materializm ekonomiczny (1908) Kicki Sebastian Proboszcz szczebrzeszyński. Gramatyk hebrajski i egzegeta biblijny. Kieślicki Mikołaj Pierwszy infułat zamojski. oficjał chełmski. Wacława Płonki) OO. kierat wialnię i sieczkarnię. mieszkaniec Szczebrzeszyna (jak podaje Jan Jurczykowski) – weterynarz) dzierżawił gospodarstwo rolne w Brodach małych k/Szczebrzeszyna. w tej liczbie tak unikalne publikacje jak: "Herby rycerstwa polskiego" Bartosza Paprockiego (Kraków 1584).) Lekarz. księgozbiór liczył ok. "Saxsonia" Albertusa Krantza (Frankfurt 1575). przeznaczonego do sprzedaży. Na skutek przeprowadzonej po wyzwoleniu reformy rolnej zlikwidowano jego majątek. która nam pomoże do wygodnego wypełniania naszych obowiązków codziennych. Bernardyni z Radecznicy "za cenę 31.000 złotych kupili młocarnię parową. wykonał ambonę i drzwi katedry lubelskiej. cenną myśl pochodząca z z tego dzieła przyjął Zespół Redakcyjny Teki Zamojskiej za swoje motto: "nie wierzymy tym pismom. które to wsie stanowiły uposażenie kościoła pod wezwaniem św. 13. w której można odnaleźć również wątki szczebrzeszyńskie. Budynek był konsekrowany przez biskupa chełmskiego – Jerzego Zamoyskiego. W roku 1668 kościół został na nowo konsekrowany przez biskupa sufragana chełmskiego – Mikołaja Świrskiego. "Ma – Male" o źródłosłowach języka hebrajskiego (Warszawa 1836). Razem z dr Boruckim (także weterynarzem) przeprowadzali w okresie międzywojennym kontrole sanitarne mięsa pochodzącego z uboju. Decyzją prezydenta miasta Zamościa – Marcina Zamoyskiego przekazany został Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zamościu. autora autobiograficznej pracy "Mistyka wsi" (Radom 2003). Kiesewetter Ludomir Rodem z powiatu hrubieszowskiego. wspomina żołnierz Batalionów Chłopskich z Radecznicy Władysław Jezierski zbiórkę żołnierzy BCh z placówek Radecznica.Klemensowi. połączonych z akcją charytatywną na rzecz Macierzy Szkolnej. Zaporze.produkowano wówczas rocznie ok. Jedna grupa udała się do gospodarstwa Michalów. Kazimiera Kapeć) pozostającego pod opieką Adama Zamoyskiego z Kozłówki. na których z czasem powstał Klemensów odstąpili w latach 1744 1745 Franciszkanie zamojscy Tomaszowi Antoniemu Zamoyskiemu. podczas dorocznych spotkań dyskutowano nad problemami modernizacji rolnictwa. z priorytetowym zagadnieniem. miejscowość znalazła się wówczas w kluczu szczebrzeskim.Jana Korby i L. W roku 1940 obowiązki dyrektora pełnił Stanisław Maliński. Zamoyskiego uruchomiono w Klemensowie cukrownię (funkcjonowała do roku 2004) . Grabiński.braku podstawowych środków spożywczych. także miejscowi chłopi mogli sprzedawać zasiane przez siebie buraki. Podczas okupacji w Klemensowie Niemcy zorganizowali lotnisko . przy moście odcięto druty telefoniczne. druga z wozami konnymi do Cukrowni Klemensów. Projektantami pałacu byli: Jan Andrzej Bem i Jerzy de Kawe. Po wyzwoleniu cukrownia została zmodernizowana.Stanisław Grabski. Kółko miało swoje locum przy cukrowni w Klemensowie. Z Michalowa zabrano kilkanaście sztuk bydła i koni (były to sztuki mające licencję) i zabito tam kilka sztuk trzody chlewnej. jednopiętrowy murowany pałac .posiadłości ordynackie. Dla potrzeb zakładu uruchomiono sieć kolei wąskotorowej o długości 50 km łącznie.pod datą 17 marca 1941 roku dr Klukowski zapisał: Ludność jest zaniepokojona olbrzymimi zapasami benzyny. cały wygon koło cukrowni założony beczkami. największą moc przerobową uzyskał zakład w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku . Zamoyskiego (istniało w latach 1843-1847.placówka przestała istnieć z chwilą gdy klemensowski park przekazany został w dzierżawę na okres 12 lat.jedna na drugiej. że gromadzą jakieś inne materiały. który wybudował na nich (ulegając prośbom swej żony . (któremu groziło oderwanie od Polski i przyłączenie do Czech). Gorajec i placówek pobliskich zwołano w Kolonii Zaburze (na Świniarkach) na godzinę 22 .dramatyczne. 12.Początki miejscowości sięgają XVIII wieku wiemy. jego aspektów technicznych i społecznych. in: L. urzędnicy ordynaccy. Zamoyski prowadził w pobliskim Michalowie i Deszkowicach wzorcowe folwarki. w obrębie których był już Klemensów podzielone zostały na klucze dóbr.obiekt został zlokalizowany został na gruntach wsi Bodaczów. Na lotnisku robota wre od rana do nocy. przyjaciele Zamoyskich.Rozłopy. które odwiedzane były przez Klemensowczyków podczas tychże zjazdów.gą.surowiec przerobowy.obiekt został ofiarowany synowi ordynatorstwa . w parku pałacowym w Klemensowie pomiędzy drzewami beczki z benzyną ułożono w 3 warstwy . Oprócz benzyny. kilkakrotnie był przebudowywany. na premierach poza ordynatorstwem bywali: plenipotent .Anieli Teresy Michowskiej) późnobarokowy. Na akcję wyruszono przez wieś Szperówka do mostu na szosie Szczebrzeszyn . w roku 1912 funkcję tę pełnił inż. in. Przyjechało bardzo dużo lotników. Staraniem Rodziny Zamoyskich zorganizowany został (także w okresie międzywojennym) w pałacu teatrzyk przy którym funkcjonowało kółko recytatorsko . Wyszyński. W pracy kółka zaangażowana była młodzież z okolicznych zamożnych rodzin oraz członkowie Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" ze Szczebrzeszyna ( m.Jan Columbani. w stajni moich rodziców (Jezierskich w Radecznicy) była przetrzymywana klacz . budowniczym . rekwizyty sprowadzano z Warszawy. W latach trzydziestych ubiegłego wieku cukrownie wydzierżawiono spółce akcyjnej "Towarzystwo Cukrowni i Rafinerii Klemensów". Pierwszym dyrektorem cukrowni był Michał Lubiński. w pracach ugrupowania udzielali się m. w roku 1858 Klemensowszczycy zainicjowali powstanie Towarzystwa Rolniczego). Szerokim echem na Zamojszczyźnie odbiło się zorganizowanie w Klemensowie i Szczebrzeszynie w 1920 roku obchodów Dnia Śląska Cieszyńskiego. Andrzej hr. Funkcjonująca pod niemieckim zarządem Cukrownia stanowiła łakomy kąsek dla miejscowego (zamojskiego) Ruchu Oporu z tej prostej przyczyny . buraki uprawiano na gruntach ordynackich. zdaje się. Część gruntów należących do Bodaczowa.1767. Śledzińskiego powstało w Klemensowie Koło Polskiej Macierzy Szkolnej (PMS). Zaburze. zabierając je na furmanki.1857 w Klemensowie funkcjonowała szkoła ogrodnicza prowadzona przez pozostającego do dyspozycji Zamoyskich ogrodnika Sierugowskiego . do których niewątpliwie należał cukier w czerwcu 1944 roku radeczniccy partyzanci dokonali napadu na gospodarstwo rolne w Michalowie i cukrownię Klemensów . W okresie międzywojennym (1905 rok) z inicjatywy działaczy ludowych . młodzież szlachecka z okolicznych dworów. Pierwsza kampania cukrownicza uruchomiona został pod koniec 1895 roku . W czerwcu 1943 roku w klemensowskim pałacu zatrzymały się duże oddziały żandarmerii i SS. że na mocy dekretu cesarza Józefa II z 1772 roku potwierdzającego Ordynację Zamoyską . Pałac wystawiony został w latach 1747 . współredagował również Rocznik Gospodarstwa Krajowego. Klemensowska rezydencja Zamoyskich była miejscem spotkań "Klemensowczyków" . Górski i W.ziemiańskiego ugrupowania zorganizowanego przez Andrzeja hr.000 ton cukru. którą obsługiwało 6 parowozów i 90 wagonów. Ruch samochodowy wzmożony. a wszystkie inscenizacje odbywały się w pałacu klemensowskim. W latach 1842 . W roku 1895 z inicjatywy ordynata Maurycego hr. t. Brodu Starego i Brodu Nowego (Wołoskiego). Białobrzegów. Płoskiego.zawarł je w "Wydawnictwie Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1945". kiedy jego żona i córki starały się o rentę rodzinną. Topólczy. Sułowa. Składał się ze: Szczebrzeszyna.mój tata po śmierci swego brata. Wielączy. Deszkowic. przed śmiercią podyktowała swoje wspomnienia dr Klukowskiemu. kiedy to oddziały AK uniemożliwiały przetransportowanie armii niemieckiej żywności na wschód. Wieprzca. Wólki Wieprzeckiej. wskazano nazwisko mojego taty.3 km² powierzchni. w tym zysku ok. z klucza szczebrzeskiego w tymże roku spodziewano się osiągnąć rocznego przychodu ok.Jana Loca Maria Loc . Ta akcja miała miejsce między mostami w Michalowie. połowy Pniowa. Zarudzia. Topornicy. tę wojenną . a żona jego syna – Jerzego – Wanda Klukowski w pracy "Dangerous journey to freedom" (New York 1990). klucz szczebrzeski Klucz szczebrzeski był jedną z najbardziej zaludnionych. nie znał też nikt z rodziny. Górecka. 11 – 13 "Listopad w Norymberdze 1946.. Wysokiego. Turzyńca. Wszepec (wieś dziś nie istniejąca). O pobycie dr Klukowskiego w Norymberdze wspomina także synowa doktora.. Złojca.. Michalowa. Powałka i Pniów) oraz 2 wsie stanowiące uposażenie plebana szczebrzeszyńskiego (Sułów i Sułówek). złotych. Błonia. zorganizowanej przez miejscowych [klemensowskich] partyzantów (z oddziału "Podkowy") opowiada córka jednego z nich . 173 – 201 znalazły się relacje autorstwa Z. mój tata wraz ze swoim bratem Bolesławem brał udział w akcji lokalnej. nr 11 s. Okazało się że archiwa znajdują się w Londynie. roczne przychody ze wszystkich majątków Ordynacji wynosiły ok. Tata ukrył się wtedy u mojego dziadka. Klucz liczył 653.wikt i opierunek. jak to się mówi . Obroczy. Sułowca. W roku 1931 Zofia zachorowała na zapalenie opon mózgowych – zmarła w Szczebrzeszynie. Niedzielisk. Później była obława na akowców zaangażowanych w tę akcję. Fragmenty "Dziennika z lat okupacji. O innej akcji. 1956 nr 19/20 s. Klukowski Zygmunt Dyrektor szczebrzeszyńskiego szpitala w latach 1916 – 1946. Żurawnicy. Poznań 1949 s. zł rocznie. 6 tys. Kawęczyna. 12 tys. gdzie Zygmunt Klukowski wystąpił w charakterze świadka eksterminacji ludności Zamojszczyzny przez niemieckiego okupanta. że tata miał pseudonim "Gąsienica".Oczkoś: jak sobie przypominam z opowiadań. Stanowił więc prawie 18% dóbr całej Ordynacji co dawało mu trzecie miejsce pod względem obszaru. Klimczuk Zofia Pielęgniarka ze szczebrzeszyńskiego szpitala.Przy okazji dowiedziałam się. Dziadek Józef tez bardzo pomagał w wojnę żołnierzom AK. Wśród wykazanych wsi znajdowało się 7 wsi szlachty lennej (Topornica.według szacunków w 1605 r. zostały wykorzystane jako materiał dowodowy na Procesie Norymberskim w 1946 roku. Powałki (wieś dziś nie istniejąca)." dotyczące zagłady szczebrzeszyńskich Żydów zostały opublikowane w Biuletynie Żydowskiego Instytutu Historycznego. kronikarz wydarzeń jakie miały miejsce podczas okupacji na Zamojszczyźnie . Radecznicy. furmani dostali po 30 kg cukru. w obrębie tego cyklu wydawniczego ukazał się również Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944 (Lublin 1958). Źrebce. Nielisz. Relacje z z przebiegu procesu zostały opublikowane w Kamenie: R. Bortatycz. Bodaczowa. Dane opublikowane we wspomnianym "Wydawnictwie. Nielisza. Siedlisk."Pacyfikacje i egzekucje w powiecie zamojskim w latach 1939 – 1944". 23: 1946. 200 tys.. Kosobud. Zofia Klimczuk była siostrą zakonną prawosławnego klasztoru żeńskiego w Radecznicy. 207 – 241. rękopis dotychczas nie opublikowany znajduje się w depozycie na Katolickim Uniwersytecie Ludowym. cukier wydawano nam w piekarni Bogdana Strusińskiego w Radecznicy. Sułówka. oraz w kwartalniku tegoż Instytutu wydawanym w Polsce w języku jidysz: "Bleter Far . Notatki świadka w procesie". Radecznica. Zawsze mieli schronienie. Sułowiec. a ponadto dochodowych jednostek organizacyjnych w całej Ordynacji Zamoyskiej ..". Rozłóp. do klucza szczebrzeszyńskiego należało także 5 folwarków. Wywłoczki. W AK była wówczas konspiracja . Z Cukrowni Klemensów zabrano kilkanaście ton cukru.. Klukowskiego o pacyfikacji Zamojszczyzny . pracowała tutaj w 1919 roku kiedy do miasta przyjechał dr Zygmunt Klukowski by objąć posadę dyrektora w szpitalu. Na obszarze Ordynacji leżała ponadto wieś Hyża – własność franciszkanów szczebrzeszyńskich. a trzeba było udowodnić jego przynależność do AK. bibliofil → Order Białego Kruka. V.chciał im pomóc i co najciekawsze nie znał pseudonimu stryjka Bolesława.przez kilka dni. Otrzymaliśmy po 10 kg cukru. a swojego stryja w gajówce Krzywe zlokalizowanej w lasach kosobudzkich. Źrebiec. W Biuletynie Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Po wyzwoleniu część zwierząt wróciła do gospodarstwa Michalów. Był także jednym z najsilniej zaludnionych i najbogatszych kluczy w Ordynacji. była "Ziemia Tomaszowska" . Feliks Daniłowicz z Sułowca.) Szut .4. a w roku 2007 nakładem tegoż wydawnictwa "Zamojszczyzna (1918 – 1943)". fizykę .. Jan Rekiel. Stanisław Kulik. W roku szkolnym 1937/1938 szkołę ukończyło 126 uczniów. O. Kolegium Serafickie Otwarte zostało w Radecznicy staraniem O. historię. kierownikiem placówki został O. uczniowie używali podręcznika "Puer Romanus" drukowanego przed wojna we Lwowie. że to kontynuacja przedwojennej siódmej klasy.O. II. Jan Kołodziej. W roku szkolnym 1923/1924 funkcjonowały cztery klasy. Józef i Jan Pruszkowscy. emerytowanego prof.na wypadek wtargnięcia Niemców uczniowie i nauczyciele mieli mówić. Emil Seroka. t. Przy Kolegium istniała biblioteka nauczycielska i uczniowska. Kobierzycki Ludwik Jan Z jego inicjatywy w 1920 roku powstał w Tomaszowie Lubelskim Związek Tomaszowian – organem prasowym Związku. Jego kontynuację stanowiło otwarte w kwietniu 1944 roku gimnazjum na koszt Organizacji. Edward i Jan Woźnicowie z Latyczyna. Ryszard Zawiślak. które yczą bezpośrednio Zamojszczyzny należy zaliczyć: • Imienny wykaz ofiar terroru niemieckiego w Zamojszczyźnie • Konspiracyjna służba zdrowia w Zamojszczyźnie w latach okupacji niemieckiej • Konspiracyjne duszpasterstwo w Zamojszczyźnie 1939 – 1944 • Pamiętnik zakonnicy prawosławnej o klasztorze w Radecznicy. O. O.funkcję swą sprawował tylko przez rok.O. gabinety: fizyczny.wykładał łacinę. Julian Kędziora.uczył przyrody.zajęcia prowadził O.. jego losy związane są ze Skierbieszowem. Zajęcia odbywały się w budynku dawnej szkoły powszechnej.) Kuna z Podlesia przedmiotem jego zajęć była historia. Jan Duklan Michnar. W roku szkolnym 1922/1923 w Kolegium wykładano: język łaciński. gdzie urodził się w 1943 roku. dotychczas nigdzie nie publikowanych – do tych. I. W trudnym okresie swego życia – lata pięćdziesiąte XX wieku (w 1948 i 1952 roku przebywał na Zamku w Lublinie. Paulin Wilczyński język niemiecki . przyrodniczy i historyczno . Dyrektorem mianowano Leona Syroczyńskiego. (. W roku 1943 dr Klukowski zajmował się tajnym nauczaniem.O. naukę rozpoczęło około 60 uczniów . IV z. Stefan Żywot. Marek Tatka religię. punkt zorganizowano w pomieszczeniach szpitalnych.O. W gimnazjum pracowali: O. Zygmunt Kimaczyński ze Szczebrzeszyna prowadził zajęcia z matematyki. Księgozbiór Dr Klukowskiego zdeponowany został w bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.1927. Politechniki Lwowskiej . przeważnie były to dzieci okolicznych rolników. geografię . Jednym z uczniów radecznickiego gimnazjum był ks. Stanisław Dziura z Zakłodzia... Jan Duklan Michnar. W roku 2004 na łamach "Karty" (nr 42) ukazał się tekst dr Klukowskiego "Praktyka w Szczebrzeszynie". grecki. . Kolegium Serafickie funkcjonowało do 1939 roku.) Bibliografia prac dr Zygmunta Klukowskiego jest dość rozległa. Ireneusz Hanaka . Eugeniusz Boruta. O. Wacław Płonka. Jozafat Biernat język polski . oraz "Zamojszczyzna (1944 – 1959)". z jego inicjatywy (w czynie społecznym) zorganizowano w Krasnobrodzie izbę porodową na osiem łóżek. gdzie jako lekarz udzielał pomocy medycznej współwięźniom) Doktor zaprzyjaźnił się z małżeństwem Danutą i Tadeuszem Jaszczykami → nieznane dedykacje dr Klukowskiego.O. Köhler Horst Prezydent Niemiec (stan na 2010 rok).Geszichte" (1951 t. który nie omieszkał podać w swoich wspomnieniach nazwisk kolegów: Eugeniusz Gąsior z Podlesia. Czesław Stanisław Bartnik. Kobel Władysław Przewodniczący Prezydium Gminnej Rady w Krasnobrodzie (1954 rok). tam tez znajduje się kilka prac w rękopisach. t. Jego Rodzice (niemieccy chłopi z Rumunii) zostali nasiedleni tutaj przez Niemców pod koniec 1942 roku. Mgr. Gabriel Czupka matematykę. Julian Kędzior przyrodę . (..pismo ukazywało się w latach 1922. Jan Duklan Michnar.geograficzny.. W roku 1980 ukazał się dalszy ciąg po okupacyjnych wspomnień Doktora: "Dziennik 1944 – 1945" wydany w 1990 roku w Lublinie. niemiecki . Metodego Sikory 17 stycznia 1922 roku. Paweł Głowala z Zakłodzia. religii uczył dyrektor gimnazjum ks. Naukę w trzech klasach pobierało 79 uczniów. szeptuchy. Tam szwadron został rozwiązany. Razem więc do tej najbliżej położonej stacji kolejowe było 41 km. co uboga ziemia urodziła. jedynej wysepce polskości. Szkołę powszechną ukończył w roku 1922.polskiej. Odmowy posyłania dzieci. zatajając swój młody wiek. Jedzono to.VIII. Wieś Podzitwa otoczona była bagnami tak. do miasteczka Raduń. Za to do końca namiętnie palił papierosy. do odległego o dziewięćdziesiąt kilometrów Wilna. Jego przodkowie mieszkali tu od ponad 250 lat. W niedzielę wybrać się do kościoła do odległego o 18 km Radunia. Pierwszy rok. W tychże Pocieluńcach. literatury i historii ojczystej tj białoruskiej czy litewskiej. w powiecie Lida graniczącym z woj. Elżbiety i Ireny. że choć np. Kilka następnych lat pracował dorywczo. tak jak jego przyszła żona i wielu młodych ludzi. Starostowie mieli prawo zsyłać bez sądu przeciwników do obozu w Berezie Kartuskiej. przyszła żona Romana. i chyba nikt w całym jego długim życiu nie widział go podchmielonego. w drużynie założonej i prowadzonej przez nauczycielkę panią Jadwigę Cybulską. Ludzie mieszkali często w kurnych chatach. Bieda była tam nieopisana. Na całe życie zostało Romanowi wspomnienie fatalnej aprowizacji. a następnie zaścianek szlachecki Pocieluńce. A lubił się bawić i tańczyć do białego rana. trzeba było jechać drogą okrężną. lecz niestety nie zachowały się z wcześniejszego okresu żadne dokumenty.Kołodziejczyk Roman Urodził się 28 lutego 1904 r w Szczebrzeszynie.1929 r w Sokalu. Dalej 23 km autobusem do stacji kolejowej Bastuny. lub musiało uciekać za granicę. Jako wodzirej wystąpił tez w filmie "Kardiogram" nakręcanym w Szczebrzeszynie. lub do lekarza to. Wileńskim. na kursach rolniczych organizowanych przez Kółka Rolnicze. i co złowiono w jeziorach. a także poziom higieny. świadczeń na rzecz szkoły. zimą bogatsi buty z wyprawionej przez miejscowych skóry. i uzyskaniu prawa nauczania w szkolnictwie powszechnym. Dr Klukowski wymienia ich nazwiska w swoich wspomnieniach zdeponowanych w KUL. co utkano z lnu. Ludność miejscowa białoruska i litewska. W ten sposób i Romanowi na początku lat trzydziestych XX wieku cofnięto prawo nauczania. rodzinnym mieście Stefanii. Roman rozpoczął w niej naukę mając 11 lat. Z tej stacji jeździło się na zakupy lub "do kultury". i był tam jedynym nauczycielem. Nie patyczkowano się wtedy z opozycją. jak ogromna większość mieszkańców Szczebrzeszyna. Wilno to do dzisiaj piękne miasto. Pieniędzy otrzymanych za grzyby wystarczało tylko na sól. aby się do niej dostać. Niestety niedługo odebrano prawo nauczania również . zgłosił się wraz z kilkunastoma harcerzami i kolegami ze Szczebrzeszyna. Po drodze z Podzitwy do stacji kolejowej mijał Roman najpierw wieś Pielasy. Na niższym szczeblu rugowano ich z pracy. innego urzędu. Był harcerzem. nocne napady na szkołę były na porządku dziennym. Starsi zostali wcieleni do regularnych oddziałów. Na nogach noszono łapcie z łyka. po zajęciu przez Austriaków. Uczył w szkole czteroklasowej. często społecznie. do tworzonego w Zamościu przez mjr Jaworskiego II szwadronu "Jazdy Ochotniczej". a nie obcej. Teresy. Służbowo do inspektoratu. w przeciwnym kierunku. Władze szkolne wyposażyły Romana w rewolwer. do Lidy w linii prostej było 16 km. Kilka tygodni żywieni byli grochem często niedogotowanym. uczyła Stefania Bielańska. Dochowali się czworga dzieci: Romualda. to. a pewnie i dłużej. rywalizowała między sobą o przekształcenie jej w szkołą białoruską lub litewską. bo bliżej były tylko cerkwie prawosławne. a później i działaczem Narodowej Demokracji będącej w ostrej opozycji do rządzącego obozu Piłsudskiego. Chodzono w tym. co wyhodowano. i mógłby z nim konkurować chyba tylko Kraków. dał las. Lekarzy zastępowali znachorzy i baby. Wzięli ślub 25. otwarto w Szczebrzeszynie pierwszą od 63 lat szkołę. gdzie znajdowała się cerkiew i parafia prawosławna. do odległej o 30 km Lidy. W roku 1920 Roman. nawet oficjalnie nazywano te tereny Polską "C". Można sobie wyobrazić brud i zaduch w chatach. a młodsi wrócili do szkoły. Roman Kołodziejczyk był. Na wszystkich zabawach był wodzirejem. Wielu opozycjonistów zostało aresztowanych. piechotą lub furmanką. Organizować zabawy i jeździć po kuligach. Ale ile razy w roku można odbyć taką podróż? Co robić przez cały rok? Polować. pracował za darmo jako dar dla odrodzonej Polski. czy jak wtedy mówiono skautem. Nauczyciele i administracja lokalna powiatu lidzkiego żyli i bawili się w swoim gronie. Po zdaniu matury w roku 1927. wełny i w kożuchach. I o uczenie swoich dzieci mowy. gdyż w zdecydowanej większości byli "obcymi" sprowadzeni z dawnej Kongresówki i Galicji. przy czym świetnie prowadził tak walca jak i mazura czy poloneza. Nowogródzkim. Najpierw 18 km drogą wiejską. że był znakomitym tancerzem. wrogo nastawiona do polskiej szkoły. i rozpoczął naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Szczebrzeszynie. został skierowany do pracy nauczycielskiej we wsi Podzitwa w woj. W roku 1915. Do dzisiaj panie. Jedyny zarobek przynosiły ogromne zbiory grzybów. które go znały wspominają. Po przeszkoleniu szwadron wyruszył na front. i w niedługim czasie osiągnął Międzyrzecz Podlaski. członkiem. które po wysuszeniu sprzedawano za grosze przyjeżdżającym specjalnie po nie żydowskim kupcom. Na zabawie jak i w życiu prywatnym nie pił alkoholu. w której znajduje się "Szlakówka" nazywała się Starybród (nie Stary Bród). i stworzyć okupacyjny reżim. Często liczba uczestników balu sięga 150 osób. jak wspomina w swojej książce "Armia Krajowa na Zamojszczyźnie" Jerzy Jóźwiakowski. Przewodniczy Kołu Absolwentów Seminarium Nauczycielskiego. Po . Dla Moskali. aby jak najokazalej przyjąć swoich gości. do którego Sokal należał. Roman Kołodziejczyk . Przeżyła w tych czasach tragiczny los Sokala. były wspólne imprezy wypełniające wolny czas emerytów. Na taki bal. wśród których są.organizujący bal seniorzy wprost się prześcigają w pomysłach nad zestawem menu.w umówionym miejscu. Polski w pojęciu elit rosyjskich nie było. że w Galicji rządzili Polacy w tym także. Na emeryturze dużo pracuje społecznie. Znowu jest nauczycielem ZSZ w Szczebrzeszynie skąd w roku 1964 odchodzi na emeryturę. Niezwykłą popularność przynosi mu funkcja Prezesa Klubu Seniora przy Miejskim Domu Kultury.10. Wspominała często pobyt Moskali. współtworzy książkę "Zakłady Kształcenia Nauczycieli i Ich Wychowankowie". którego energia i zaangażowanie stały się motorem działania Klubu. która przekształciła się ZWZ a potem w Armię Krajową. Ojciec kierownik sekretariatu sądu.stawiają się członkowie zaprzyjaźnionych klubów.jego żonie. jak wtedy i dzisiaj na tych terenach nazywa się Rosjan. przystępuje Roman do tajnej organizacji niepodległościowej.emerytowany nauczyciel. krytykę usunięcia religii ze szkół itp. Nie wiedzieli. W zaborze austriackim. od "głubinki" Syberii do Petersburga.był tylko jakiś Kraj Priwiślański. Stefania rozpoczęła naukę w szkole podstawowej sióstr Felicjanek. dr Jóźwiakowski. gdzie szczątkowe szkolnictwo istniało tylko w dużych miastach. Zwierzyńca. Krasnegostawu i Zamościa. Już w pierwszych dniach wojny wojska austriackie dwukrotnie opuszczały Sokal pod naporem rosyjskim i dwa razy wracały. Po tzw odwilży Gomułkowskiej Wojewódzka Komisja Weryfikacyjna przywraca go w lutym 1957r do pracy w szkolnictwie.11. rozpoczęła starania o wznowienie działalności Gimnazjum i Liceum w Szczebrzeszynie. Po szesnastu latach prezesowania odszedł na wieczny odpoczynek Roman Kołodziejczyk. Panowie w odświętnych garniturach. polskie szkolnictwo było dobrze rozwinięte. aby wreszcie opuścić go na dłużej. w Szczebrzeszynie z powodu braku szkół panował powszechny analfabetyzm. że wg aktu kupna miejscowość. a pewnie i nie chcieli wiedzieć. gdzie w tym czasie starostą był Polak Władysław Korostkiewicz a burmistrzem Eugeniusz Wysoczański. przed którym chowano się w piwnicach. 18 hektarowe gospodarstwo rolne koło Szczebrzeszyna zwane "Szlakówką". Wspaniałym przedsięwzięciem okazały się Bale Seniora. ks Kapalski. na którym można było zacząć rabunek. Dyr. W latach 80. dziczy w porównaniu do dotychczas panujących tam stosunków cywilizacyjnych. Prowadząc gospodarstwo Roman i tutaj udzielał się społecznie m. od banku Rolnego w Zamościu. organizuje wraz z kolegami zjazdy absolwentów. dr Klukowski. Owocem tych kontaktów. Tuż po wyzwoleniu przewodzi grupie działaczy. wrogi stosunek do PZPR i ustroju. in. jednak wybuch pierwszej wojny światowej ją przerwał. Odwrotnie niż w zaborze rosyjskim. a panie w pięknych kreacjach świetnie się bawią. Józefowa. Sokal był już wrogą Austrią. Suto i pięknie zastawiane stoły. myśleli tylko o rabunku i wódce. A "sałdaty" w 100 % analfabeci spędzeni do wojska z całej przestrzeni "matuszki Rassyji" od Władywostoku przez Azję. kiedy to przechodził on kilkukrotnie z rąk do rąk. Jednak już w 1953r zwolniono go za przeszłość polityczną. Zmarł 29. często wspominając swoje młode lata. w Sokalu. Krasnobrodu. Liceum Aleksander Przysada: "Niemalże wizytówką działalności Klubu był jego pierwszy prezes. (Romuald Kołodziejczyk) Kołodziejczyk z domu Bielańska Stefania Urodziła się 14. ąd wszystkim w Klubie brakuje wspaniałego humoru prezesa i wygłaszanych przez niego patriotycznych piosenek i wierszy". drugi sędzia. i zaciętymi walkami.1906 r w Sokalu w rodzinie pracowników wymiaru sprawiedliwości. Odbywało się to z huraganowym ostrzałem artyleryjskim. Ponieważ nie mogli dostać pracy w żadnej instytucji państwowej kupili w roku 1934. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczęła naukę w Prywatnym Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Sokalu. Już w październiku 1939 r. Naukę mogła Stefania kontynuować dopiero po wojnie. organizując wraz z innymi Spółdzielnię Mleczarską w Szczebrzeszynie. Tak wspomina b. która przy poparciu burmistrza Przysady. Zostaje nauczycielem Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Szczebrzeszynie. dlatego odsetek ludzi wykształconych był tam znaczny.tych i 90-tych ubiegłego wieku pełnił funkcję prezesa organizacji kombatanckiej w Szczebrzeszynie. a np. Z jego inicjatywy Klub Seniora nawiązał współpracę z podobnymi klubami z Tarnogrodu. A także grabieżami i mordami straszliwych Kozaków. Jako ciekawostkę można podać.1995 r w wieku prawie 92 lat. jeden wujek adwokat. a więc terenem zdobycznym. W tymże Gimnazjum i Liceum przez następnych kilka lat był przewodniczącym Komitetu Rodzicielskiego. nauczyciel rysunku w zamojskich szkołach średnich. Z dziejów kultury humanistycznej • S. Helmstedt i Zamość.. Bolesław Płodowski. W 1929 roku w 300 rocznicę śmierci Szymona Szymonowicza zorganizowano w Zamościu staraniem Zygmunta Klukowskiego Ogólnopolski Zjazd Naukowy poświęcony życiu i twórczości Szymonowicza. Andrzej Kołodziejczyk. Wanda Madlerowa – wdowa po lekarzu. Adolf Cort. Publikacje Nowych Uniwersytetów w XVI w . Michał Bryłowski. w zaścianku szlacheckim o oficjalnej nazwie Pocieluńce. ochronki dla dzieci i szkółki miejskiej. pod egidą KMK wydali kilka druków bibliofilskich: • S. łączyła pracę zawodową z prowadzeniem znacznie zmniejszonego w powojennych latach gospodarstwa. Po zakończeniu drugiej wojny światowej powróciła do zawodu nauczycielskiego ucząc w szkole podstawowej w Brodach Dużych. Komitet Organizacyjny Wystawy w składzie: dr Zygmunt Klukowski. która zapoczątkowała działalność Koła. 17. Zdobycie przez dzieci wyższego wykształcenia. były największym jej szczęściem. Z inicjatywy dr Klukowskiego w roku 1927 przejęto na mocy aktu notarialnego pomieszczenia Biblioteki Miejskiej w Zamościu założonej w 1905 roku przez Zdzisława Kłossowskiego . Zaścianek posiadał 7 klasową szkołę powszechną. Utworzenie Koła. Kazimierz Lewicki .Wandę) • B.Królewiec i Zamość. oraz wydano nakładem Komitetu Obchodu 300 Rocznicy Śmierci Szymonowicza kilka liczących się pozycji książkowych traktujących o poecie i epoce w której żył: • Szymon Szymonowicz i jego czasy pod red. i siłą sprawczą był Zygmunt Klukowski. Marian Małuja. W roku 1929 wyszła za mąż za Romana Kołodziejczyka. Rzecz o o mecenacie Jana Zamoyskiego • S. w jego pracach brało również udział małżeństwo Młodożeńców – Wanda i Stanisław..w roku 1939 Biblioteka posiadała na stanie ok. Kot. in w zbiorach Biblioteki im. członkowie – ks. które nałożyło na absolwentów szkół średnik obowiązek tworzenia tego typu organizacji. i wychowaniem czworga dzieci.000 woluminów i 900 stałych czytelników. przełożona gimnazjum żeńskiego i rejent Henryk Rosiński z czasem przekształcił się w Zarząd KMK. oraz materiał sprawozdawczy z przebiegu obrad. w roku 1925 zatwierdzono Statut Koła. Nazwę tą miejscowi wymawiali z wileńska.białorusko: Pacjeuńce. Jednym z najważniejszych przedsięwzięć zamojskiego KMK było wydawanie w latach 1938 – 1939 Teki Zamojskiej . jej celem było niesienie pomocy początkującym nauczycielom. Medyceusz polski XVI wieku. dostępne są m.03. Trzy Ballady (1926) . który miał miejsce w dniach 28 – 29 czerwca 1952 roku. Kot. było odpowiedzią na zalecenia Ministerstwa Oświaty. i gromada wnucząt. Kraków (1929?) • bibliografię Szymona Szymonowicza autorstwa Jadwigi Królińskiej. w skład Komisji Rewizyjnej weszli: ks Grabowski.. H. Leśmian. Koło Macierzy Szkolnej w Szczebrzeszynie Powstało na zebraniu organizacyjnym dnia 12 sierpnia 1906 roku – zapisało się 27 osób.pisma o profilu historycznym (ukazało się sześć numerów. Wacław Wietrzykowski. Kwadraty (zbiór wierszy z okładką projektowaną przez żonę poety .dyrektor gimnazjum męskiego. Wacław Kosior.jego ukończeniu została zatrudniona w powiecie Lida. Jan Czechoński. Redaktorem Teki. Koło postawiło sobie za cel założenie w mieście biblioteki. Zmarła 18. z tej liczby wybrano Zarząd Koła w składzie: prezes – ks. Stanisław Sawilski. w swych założeniach pismo nawiązywało do wydawanej przez braci Pomarańskich – Stefana i Zygmunta w latach 1918 – 1921 Kroniki Powiatu Zamojskiego. Aleksander Krzywdziński. Stanisława Łempickiego • S. W rok po Zjeździe wydano Pamiętniki Zjazdu Naukowego im Szymona Szymonowicza w Zamościu – znalazły się tutaj referaty wygłoszone podczas sesji zjazdowych. Edward Kopciński . Jadwiga Degurska.1989r w wieku 82 lat. (Romuald Kołodziejczyk) Koło Absolwentów Liceum Pedagogicznego w Szczebrzeszynie Powstało z inicjatywy absolwentów podczas Pierwszego Zjazdu. a więc pocałunki czy całusy.artysta malarz. Stanisław Mystkowski. Obowiązki sekretarza redakcji pełniła Zofia Sochańska. Zygmunt Klukowski jako zapalony bibliofil zgromadził wokół siebie grupę ludzi o podobnych zamiłowaniach . Młodożeniec.wspólnie. Od roku 1934 obydwoje prowadzili gospodarstwo rolne zwane w Szczebrzeszynie powszechnie "Szlakówką". Łempicki.. Koło Miłośników Książki Koło Miłośników Książki (KMK) w Zamościu powstało z inicjatywy dr Zygmunta Klukowskiego w 1923 roku w październiku urządzono w gmachu zamojskiego gimnazjum wystawę z dziejów polskiej książki. Łopacińskiego w Lublinie). Niezmiernie pracowita. W roku 1924 członkiem Koła został Bolesław Leśmian. Kazimierz Oleszek. Marcin Bardel z Krasnobrodu ("Z Krasnobrodu przez obozy i obczyznę do rodzinnych stron") . Zamoyskich. kiedy rosyjskie wojska wkroczyły na teren naszego kraju. dr ps. Edwardowi tablicę pamiątkową. Rada sprawy wojennej (1935) • K. Łukaszewicz. w Krasnobrodzie. Takie młode Żydki. Podczas pacyfikacji Zamojszczyzny w 1943 roku Róża Zamoyska zorganizowała akcję pomocy dla dzieci znajdujących się w obozie przejściowym w Zwierzyńcu – dzięki współpracy z Radą Opiekuńczą Powiatową w Biłgoraju przewodniczącym której był Jan Zamoyski uratowano z obozu 480 małych i chorych dzieci. Szczebrzeszynie. oraz ks. a ludność żydowska chcąc znaleźć w nich sojusznika prowokowana (zwłaszcza w środowisku młodych ludzi) hasłami komunizmu dopuszczała się takich czy temu podobnych czynów zasługuje dziś na pogardę i zdecydowane potępienie. Komitety Powitalne biskupa Jaczewskiego . Zamoyski. bogato ilustrowany.. w skład Zarządu Wydziału Zamojskiego weszli: Zygmunt Klukowski.. Wspomnienia starego lekarza o czasach powstania listopadowego (opracował dr Klukowski). wyłaniając z ich składu idącą z nimi na współpracę Milicję Czerwoną. Komitety zakładali dowódcy rosyjscy. oraz zbieżność tematycznego zakresu działalności Komisji.T. Żołnierze AK wspomnianego Obwodu odsłonili w Tomaszowie Lubelskim poświęconą ks. gdzie pozostawały pod opieką przydzielonych im przez Niemców starszych osób. złożoną głównie z osób pochodzenia żydowskiego. Klukowski ze Szczebrzeszyna ("Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944").z ich inicjatywy za zgodą wojskowych władz radzieckich powołano latem 1946 roku Publiczną Średnią Szkołę Zawodową Komitet Opieki nad Ofiarami Wojny Utworzony został w latach okupacji niemieckiej przez Różę z Żółtowskich Zamoyską i ks... Gładych. Działalność Komisji.Sochańskiej. Ostatnie wydawnictwo książkowe Koła Miłośników Książki ukazało się w 1938 roku. Tadeusz Gładych był uczniem zamojskiego gimnazjum • J. Michał M. ks. Komisja Regionalistyczna Utworzona została w listopadzie 1927 roku przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Lublinie. sytuację tę opisują dr Z. 9 lipca 2006 roku w 31 rocznicę jego śmierci b. którzy znaleźli się na terenie Zwierzyńca i okolic. często także potrzebujących pomocy – spontaniczna reakcja członków Komitetów często ratowała życie zarówno dzieciom jak i ich opiekunom. oraz Jan Kot . Stanisława Szepietowskiego w Zwierzyńcu. Książeczka moja." W Szczebrzeszynie wg. Komitety Ludowe Powstawały w miasteczkach Zamojszczyzny (m.zaczynają rządzić Żydzi – komuniści. Stefan Miler... pozakładali czerwone opaski i zaczynają wprowadzać nowe porządki. Czas po 17 września 1939 roku. in. Zamościu. • Kołszut Edward. "Skowronek" Kapelan AK w Okręgu Tomaszowskim. 1928 (referat wygłoszony na Szkolnym Święcie Książki. trwała krótko – bezpośrednią przyczyną jej likwidacji była rezygnacja Urzędu Wojewódzkiego z finansowania wydawnictwa "Region Lubelski". Komitet Odbudowy Szkół w Szczebrzeszynie Powołany został w lipcu 1944 roku po wejściu Rosjan do miasta. Pracami Komitetu kierowali dr Zygmunt Klukowski. Członkowie Komitetu organizowali akcje pomocy dla Polaków wysiedlonych z Wielkopolski i Pomorza. Komitety Pomocy Wysiedlonym z Zamojszczyzny Powstawały w podwarszawskich miejscowościach – celem ich było udzielanie pomocy dzieciom wysiedlonym z Zamojszczyzny do Garwolina. relacji najstarszych mieszkańców Żydzi rozbrajali wracających po klęsce kampanii wrześniowej polskich żołnierzy. Znalazły opiekę w domu pp. był to esej Zamość autorstwa Zofii Serafin . Mińska Mazowieckiego. Pieszko. Kazimierz Lewicki. Zwierzyńcu) we wrześniu 1939 roku gdy wkraczali do nich Rosjanie. w myśl postanowień Towarzystwa. w miastach powiatowych województwa lubelskiego powstać miały autonomiczne wydziały Komisji Regionalistycznej. Siedlec. z działalnością oddziału lubelskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Fryderyk Platner. Z chwilą wycofywania się wojsk sowieckich za Bug członkowie Komitetów i Milicji wyjeżdżali razem z nimi. jeszcze nawlekam igłę bez okularów. pochodzę z biednej rodziny. pracownik naukowy Instytutu Politechnicznego w Warszawie.202. "Grab". bez niczego. Wyszywałam .to szłam sobie. Liczę sobie 93 rok. jej oddział znajdował się w Szczebrzeszynie. "Kmicic".s. Jeszcze synowi przeczytam. Soroka". "Szewernad". Mnich – włościanin. Kanonik Wadowski – ostatni przedstawiciel kapituły kolegiaty zamojskiej.. Dużo radości odnajdywała Leokadia Komornik w pisaniu wierszy – szłam ścieżką. ps. na dzień 1 stycznia 1938 roku 1. Komornik Stanisław Rodem z Podborcza. ps. żebym zabawiała się tym. "Rdzawicz". tutaj jeszcze kwitną. z domu nazywam się Paszko.. Ale dalej. Miałam już tę smykałkę w ręce. do których to fragmentów obuwia szewcy przykuwali podeszwy drewnianymi kołkami zwanymi szpilkami . żołnierzami BCh z Podborcza byli: Komornik Jan. Koncewicz Jan Tomasz (1795 – 1859). Tutaj [do Podborcza] przyszłam na służbę i tu się zapoznałam ze swoim mężem . Będą ludzie dobrze wspominać.o. "Regent". Według danych z roku 1936 obrót roczny obydwu placówek wyniósł 26.. Przeżyłam II wojnę światową . Po upadku . Kwapisz Jan.187. ale to nie wszystko robiła wspaniałe kwiaty! z karbowanej bibuły. Bogu dzięki. Wypych Władysław.. W pochodzie wiodącym biskupa do kolegiaty zamojskiej szli: osiemdziesięcioletni ks.. ps.844. Jana Organizator komórki konspiracyjnej BCh w Podborczu. prałat Tomasz Petrykowski. Sajkiewicz – radca. Dziuba – mieszczanin. uczestnik kampanii wrześniowej. O sobie Leokadia Komornik opowiadała: Pochodzę z Teodorówki z biłgorajskiego powiatu. ks. Jana. to już wzięłam się za robotę. Wypych Jan s. to te stokrotki zobaczyłam .. "Fosz".606. bowiem.trzeba było.61 zł.94 zł. ps. Komornik Michał." Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Zamojskiego Funkcjonowała w Zamościu w okresie międzywojennym.251. A później. Wypych Marcin. ps.Bóg wie komu ile ja tego już nawyszywałam . W stolicy Ordynacji – Zamościu dostojnego gościa witali: Maurycy hr Zamoyski. ps. Bardzo dużo. Komornik Jan s. proboszcz parafii zamojskiej. Zborowski – inżynier.Zawiązywały się w każdej miejscowości/parafii Zamojszczyzny którą odwiedzał w 1905 roku. Krzak Jan. Wypych Józef. był również oficerem szkoleniowym na powiat zamojski. Ferenc Stanisław. żeby coś robić.. ile ja pamiątek pozostawiłam po sobie. tylko z bliziutka widzę. Śmierć widziałam. W całym sadzie bielutko było .dużo opowiadać by o niej można było. W polu pracowałam. ps.670. wkłady oszczędnościowe i czekowe mieszkańców Zamościa Szczebrzeszyna wyniosły łącznie łącznie (w Kasie i Oddziale) na dzień 1 stycznia 1937 roku 179. pełnił obowiązki komendanta Placówki w Podborczu. jak to u ludzi . zyskał miano "kamasznika". technolog. były kapral Wojska Polskiego. ps.117. 35 zł. za swoją. ale byłam jeszcze zapędzona. w roku 1937 – 42. "Jurand'. wyratowałam jeszcze czterech chłopców. zawsze coś robić. Była członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych – jej prace znajdują się w Lubelskim Muzeum. to już bardzo marnie widzę. Tomaszewski Władysław. baldachim nieśli: Świdziński – radca. bo on nie widzi. o i zaraz o stokrotce wierszyk ułożyłam: stokrotka moja stokrotka wiem ze jesteś malutka czemu depczesz mnie po główce skarży się mała stokrotkach widzisz przecież masz oczy że jestem taka malutka Leokadia Komornik zmarła w 2008 roku w wieku 96 lat. ps. "Kopytko".wyszłam za niego. ps. "Pistolet". Kazimierza. jak wyszłam za mąż. co odnotował w w "Kronice wsi Podborcze" Stanisław Ferenc – "potrafił skroić i uszyć wszelkiego rodzaju obuwie ze skóry miękkiej. Gdy weszłam do jej malutkiego pokoiku w malutkiej pomalowanej na różowo! chatce w Podborczu zabrakło tylko pszczół i motyli by czuć się jak w prawdziwym kwietnym ogrodzie. Komornik Leokadia Poetka i hafciarka w jednej osobie. bo musi mi to Pan Bóg dał.drogę do Warszawy by wyścielił może.34 zł. Przez dowództwo BCh został awansowany do stopnia porucznika. Warszawa 1985. pochodziła z Długiego Kąta /k Biłgoraja • dr Zygmunt Klukowski ze Szczebrzeszyna • dr Władysław Wróblewski ze Zwierzyńca • doktorzy Jabłoński i Janusz Peter z Tomaszowa Lubelskiego • dr Pojasek z Biłgoraja • dr Kazimierz Bieńkowski Z wymienionym personelem współpracowali: Jan Hauslinger. Zginął w bitwie pod Osuchami 24 czerwca 1944 roku • lekarz Lucjan Kopeć ps. na zachód od Koziej Woli. dr Józef Spoz. usypane zostały na terenie dawnego powiatu tomaszowskiego wzdłuż linii: Honiatyczki.. Służbę sanitarną zorganizowano zarówno w szpitalach (lekarze nieoficjalnie udzielali pomocy Żydom. pływanie.zginęła pod Osuchami • dyplomowana pielęgniarka Janina Roguska – Bartoszewska ps. Obiekty . Tyszowce [Dąbrowa]. dr Franciszek Bardzik. jazda konna. "Kwiatkowski" • dr Helena Poradowska ps. jak i w leśnych obozowiskach partyzanckich. "Oldan". Katarzyny. Suszkowski poza opieką nad uczniami miał za zadanie przygotowywać ich do egzaminów końcowych. dr Felicja Warchałowska. "Skiba". Hubinek – na wschód od tej linii kopce można spotkać w Podsadowie. "kopce tatarskie" Wzniesienia "służące do ostrzegawczo – wiciowej sygnalizacji". konwikt Bursa założona w 1828 roku dla uczniów Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. jak fechtunek. Klukowski). Zamoyskich w Szczebrzeszynie. Przyczyną takiej niechęci do sławnego pogromcy Turków i Tatarów było popieranie przez tegoż francuskiej kandydatury na tron Polski. W latach 1841 – 1848 prowadził działalność publicystyczną – swoje artykuły ogłaszał w Rocznikach Gospodarstwa Krajowego. Wasylowie. dr Saciuk. "Ksantypa". Klątwy. s. W drugiej połowie stycznia konfederacja dotychczas o zasięgu lokalnym przekształciła się w konfederację ogólnopolską. na czele której stanął król – Jan Kazimierz konspiracyjna służba sanitarna w powiecie zamojskim Organizatorem konspiracyjnej służby sanitarnej na terenie miasta Zamościa i powiatu był dr Julian Tyczkowski ps. Podlodów. tańce. następnie w Biłgoraju. Zawiązana w Szczebrzeszynie konfederacja miała bronić władzy hetmańskiej – konfederaci obradowali w kościele OO. które to ugrupowanie zamierzało odebrać mu urząd i skonfiskować dobra rodowe. początkowo pracował w Szczebrzeszynie. 99 – 105) przedstawiała się następująco: • lekarz – Tadeusz Błachuta ps. rannym partyzantom). Franciszkanów pod wezwaniem św. Powodem przystąpienia Sobieskiego do konfederacji była zniewaga jaka spotkała go ze strony elit rządzących na czele z królem Michałem Korybutem Wiśniowieckim. "Helena" • pielęgniarka Danuta Wójcik ps. "Nina" • dr Zbigniew Krynicki ps. przedwojenny lekarz powiatowy (wspomina o nim na łamach "Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944" dr Z. dr Matuszewski. "Radwan" – został ranny pod Osuchami • pielęgniarka Barbara Kopeć ps. "Łuna"." Inicjatorami zawiązania konfederacji byli: hetman wielki koronny Stanisław Potocki i hetman polny Stanisław Lanckoroński. we wspomnianym roku w konwikcie przebywało 12 uczniów. dr Leopold Bielecki ps. "Antoni Sas". Konfederacja szczebrzeszyńska Została zawiązana 4 listopada 1672 roku przez hetmana Jana Sobieskiego i prymasa Prażmowskiego. "Passiflora". Opracowany przez konfederatów uniwersał "powoływał pospolite ruszenie szlachty i oddziały łanowe." W roku 1830 bursę zamieszkiwało 32 uczniów. jej opiekunem był nauczyciel publiczny – Suszkowski. "Korab" • dr Bolesław Ałapin ps.. Obsada (podaję za Janem Gryglem. konfederacja tyszowiecka Zawiązana została 31 grudnia 1655 roku w kościele pod wezwaniem św.powstania listopadowego w 1833 roku przyjął posadę nauczyciela w Gimnazjum im. "udzielać jej [młodzieży] potrzebne talenta. Leonarda w Tyszowcach przeciwko Szwedom. autorem pracy "Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939 – 1944" . aktem tym opowiadali się po stronie Jana Kazimierza. członka podziemnej organizacji "Roch" i Batalionów Chłopskich. obywatel ziemski. gdzie w okresie letnim ma swoją bazę Roztoczańska Konna Straż Ochrony Przyrody. lat 40 zamordowany przez Niemców 22 lipca 1942 roku zamordowany przez funkcjonariuszy UB 1 kwietnia 1945 roku zamordowany 10 grudnia 1943 roku w okolicach Zamościa zamordowany 10 grudnia 1943 roku w okolicach Zamościa zginął na Zamku w Lublinie w 1942 roku zamordowany przez funkcjonariuszy UB 2 lutego 1945 roku zginął z rąk Niemców zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa (UB. lat 34 Stachula Stanisław. W latach 1842 – 1842 rodzina Zamoyskich ufundowała nową cerkiew unicką. od roku 1881 szkoła początkowa. starych domów zrębowych z czterospadowymi dachami. W wieku XVIII we wsi funkcjonowały trzy karczmy. kosobudzka lista ofiar nazwisko i imię. pochowany jest na cmentarzu w Szczebrzeszynie. Bezpieki) zamordowany przez funkcjonariuszy [zamojskiej] Bezpieki 2 lutego 1945 roku . cerkiew grecko – unicka (od 1624 roku). Na dzień dzisiejszy (dane z roku 1986) w Kosobudach zachowały się: dziewiętnastowieczna karczma z dwuspadowym dachem. 5 marca 1944 roku na terenie wsi walczył radziecki batalion pod dowództwem Piotra Werszyhory. W odległości 5 km od Kosobud znajduje się dawna gajówka ordynacka Krzywe – obecnie leśniczówka Dębowiec. lat 19 Burcon Marian. dr). która w latach 1874 – 1919 przemianowano na prawosławną. lat 22 Radliński Józef.zostały "wkomponowane" w system obronny tego obszaru. Kopczyński Ksawery Hrubieszowianin. żołnierz Armii Krajowej. żołnierz Batalionów Chłopskich. pochowany jest na cmentarzu w Hrubieszowie. jej członkiem jest m. Żył w latach 1891 – 1964. w latach 1954 – 1964 pełnił obowiązki prezesa Zarządu Powiatowego Polskiego Czerwonego Krzyża. awansowany został w 1944 roku do stopnia majora. W okresie okupacji – 30 grudnia 1942 roku Niemcy rozpoczęli w rejonie Wojdy – Kosobud atak na zgrupowane oddziały partyzanckie. in Piotr Niczyporuk zafascynowany historią Kosobud i wspomnianej gajówki. Kosobudy Najstarsza wieś na Zamojszczyźnie położona na Roztoczu Środkowym w obrębie Roztoczańskiego Parku Narodowego – pierwsza wzmianka o Kosobudach pochodzi z 1389 roku. Korczak Michalewski Jan Stanisław (1858 – 1915). Za zasługi poniesione w walce z okupantem (udzielał się przede wszystkim jako lekarz). łowczy i nadleśniczy Ordynacji Zamoyskiej. w roku 1589 wieś została przyłączona do Ordynacji Zamoyskiej. stworzony podczas zagrożeń ze strony Tatarów (XVI – XVIII wiek). lat 18 Burcon Stanisław Kościk Michał Kowala Jan "Mały". Pierwsza nazwa Kosobud to "Kosopa". wiek Burcon Eugeniusz "Borówka". pseudonim. 3 stycznia 1943 roku około 300 mieszkańców zabrano do obozu przejściowego w Zwierzyńcu. żołnierz Batalionów Chłopskich. a następnie na kościół rzymsko – katolicki. kilka drewnianych. "Kordian" Pseudonim konspiracyjne dr Janusza Petera (→ Peter Janusz. po ciężkiej walce został powstrzymany przez oddział Antoniego Bajona "Groma". św. zwany w szczebrzeszyńskim środowisku "Prociem" nadał położoną w obrębie szczebrzeszyńskiej włości wieś Hyrzę w roku 1812 (po kasacji konwentu franciszkanów w 1783 roku) został przekazany Siostrom Miłosierdzia św. uważany za zwolennika rusyfikacji całej ziemi chełmskiej i Podlasia. zabijaniu bydła w zarazach zachwalonemu. jego nagrobek znajduje się na szczebrzeszyńskim cmentarzu. a w ich miejsce sprowadzono prawosławne mniszki Krzyżanki. zmarły 21 marca 1881 roku. Pierwotny obiekt był budowlą drewnianą – z upływem czasu ulegał niszczeniu. jak twierdzą historycy (m. być może. Cerkiew została administracyjnie podporządkowana duchowieństwu diecezji prawosławnej chełmskiej. 1786). a Dymitr wykorzystując dobry moment zdecydował się na ufundowanie miastu jeszcze jednej świątyni (pierwszą fundowaną przez niego w 1394 roku był obecny kościół pw. W roku 1785 został dziekanem Uniwersytetu Lwowskiego i dyrektorem Studium Medycznego. wyzwolonych y filozofyi doktora za dokładnym J. Jakuba Kostrzewskiego. Mikołaja). Nie znany nazwiska popa sprawującego bezpośredni nadzór nad świątynią. Chlebowski wezwanie św. Fundatorem kościoła wraz z zabudowaniami klasztornymi był prawdopodobnie pierwszy właściciel miasta – Dymitr z Goraja. Katarzyny w Szczebrzeszynie. wojewodzie podolskiemu. św. w wieku 56 lat – spoczywa na miejscowym cmentarzu. W roku 1883 kościół zamieniono na cerkiew prawosławną (nosił wówczas jak podaje B.". Przełożył również na język polski pracę Rafała Steidelea "Księga o sztuce babienia z przyłączonemi figurami" (Lwów 1777. Doroboz i innych wsi. przekład dzieła Wolsteina "Księga o zarazach bydła u chłopów" (Lwów 1785) dedykował Janowi Zamoyskiemu. C.. Klasztor służący OO. Zmarł w Zamościu około roku 1798. lat 20.K. trudnych dla miasta chwil podał ks. którym w 1410 roku bratanek Dymitra z Goraja . wraz z wikariuszem generalnym Braci Mniejszych Leonardem. Katarzyny.. od których ciągłego rozgłosu nie tylko chorym ale zdrowym łby puchną. przeprowadzał nawet wizytację miejscowej apteki. Bieńkowski) erygował wówczas parafię szczebrzeszyńską. Zapewne od imienia patronki ordynatowej kościół otrzymał wezwanie św. wkrótce ze Lwowa przeniósł się do Zamościa gdzie pełnił funkcję lekarza domowego rodziny Zamoyskich. Wincentego a Paulo. franciszkanin. Bernardynów w Radecznicy. 1774" . żołnierz batalionów Chłopskich zamordowany przez funkcjonariuszy UB 2 lutego 1945 roku "Kosoocy Germańcy" Pogardliwa nazwa nadana przez zamojskich partyzantów Turkiestańczykom. Trójcy) – rezydujące w klasztorze Siostry Szarytki zostały usunięte. Interesujący zewnętrznego wyglądu świątyni (1867) przekazał w swojej Encyklopedii Orgelbrand: gmach był tak zbudowany. którzy poszli na współpracę z Niemcami.M rozkazem. Opis tamtych. Jest autorem pracy "Sztuka babienia ku nieuchronney dzieci przy porodzie potrzebie.Świrgoń Eugeniusz "Wirus". Druga praca w przekładzie na język łaciński ukazała się we Lwowie w 1785 roku. z przyłączonym wraz z wyłuszczeniem zdania. a swą aktywną działalnością [mile postrzeganą przez władze zaborcze] w . a w jego pomieszczeniach urządzono szpital. Babic. dlatego syn pierwszego ordynata – Tomasz Zamoyski wraz ze swą żoną – Katarzyną z Ostrogskich Zamoyską w miejsce drewnianej wybudował w latach 1620 – 1638 świątynię murowaną. Zewnętrzne też mury ogród klasztorny otaczające miejscami do 10 łokci wysokości dochodzą i w strzelnice są opatrzone.. aby w potrzebie napad nieprzyjacielski mógł wytrzymać. Tatarom i Armeńczykom. wiadomo jedynie że w latach 1905 – 1941 biskupem wspomnianej diecezji był Elogiusz Gieorgijewskij. rzecz miała miejsce w 1398 roku.C. Kostrzewski Jakub W roku 1783 objął w Tomaszowie Ordynackim posadę lekarza – starał się o uporządkowanie spraw sanitarnych i medycznych w mieście. Franciszkanom. gdy Szczebrzeszyn odwiedził arcybiskup halicki Jakub Strepa.Prokop. przeciwnego". We Lwowie w drukarni Antoniego Pillera r. ten zwięzły ale jakże wymowny opis oddaje w zupełności panujące wówczas w Szczebrzeszynie nastroje. in. Wadowski: z kościoła zrobiono cerkiew i biją w dzwony. a niemniey ku miłemu rodzących pożytkowi krótko y doskonale zebrana przez J. Arcybiskup Strepa przebywając w Szczebrzeszynie (16 stycznia tegoż roku) inkorporował powiat szczebrzeszyński do diecezji katolickiej halickiej.. Tłumaczył z języka niemieckiego na język polski i łaciński dwie prace Wolsteina z zakresu weterynarii – jedna została opublikowana w Wiedniu w 1782 roku – "Uwagi nad zarazami bydła. Chmielka. Prawdopodobnie ostatnim intendentem szpitala przed sprowadzeniem do Szczebrzeszyna prawosławnych mniszek Krzyżanek /Elżbietanek które spełniały określone posługi w szpitalu był Wincenty Krzoss. Oddziały złożone z przedstawicieli tych narodowości w czerwcu 1944 roku "zwaliły się do Łukowy. F. Kościół pofranciszkański pw. M. Funkcję kapelana Sióstr Miłosierdzia pełnił (nie znany jest okres jego działalności) Aleksander Słupecki ze Zgromadzenia OO. znajdującym się w pośrodku budynku . został wcielony do 7 Pułku Piechoty . Sól z filią w Majdanie Księżpolskim. Biłgoraja. W dniu 21 marca 1939 r. Od 16 kwietnia 1973r.letnią wówczas Marianną. Zmarła w 2008 roku. św.drewnianym pomieszczeniu. gdzie zginął. a następnie przy pomocy różnej wielkości młotków poddawany obróbce. 27 kwietnia 2007 r. doczekali się czterech wnuczek i wnuka. Jan Kot zmarł 21 września 1996 r.: Marian Olech. Kot Jan Syn Tomasza i Zofii urodził się 28 lipca 1917 r. Palenisko służyło do rozgrzewania metalu w żarzącym się węglu. Lipsko. Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 r.Marianna Kot ( pochowani są na cmentarzu w Gorajcu). Tereszpol. urodzony w Wadowicach w 1900 roku.wraz z grupą więźniów wywieziony został do Sonnenstein w Saksonii. radomski). średnia ilość wiernych w obrębie parafii wynosiła 1029 osób. Jak cała kampania wrześniowa. Powstała ona w wybudowanym przy drodze charakterystycznym dla tego typu warsztatów . Jan Kot udzielał się także społecznie jako radny Gminy Radecznica podczas kadencji 1984 -1988. Kossobudy. Praktykę u niego zdobywali m. Branew. W 1946 rozpoczął organizowanie już własnej kuźni. Prawosławna cerkiew w Szczebrzeszynie zlokalizowana w obecnym kościele pw. Praca w kuźni stanowiła jego pasję . Szczebrzeszyn.Dumie Państwowej przyczynił się do ogłoszenia w 1912 roku aktu o wydzieleni Chełmszczyzny z terenów Kongresówki.szczególne zainteresowanie przejawiał w dziedzinie naprawy sprzętu rolniczego. Swoim doświadczeniem w wykonywaniu zawodu dzielił się z innymi osobami. . Na wprost drzwi wejściowych do kuźni umiejscowił palenisko. w Źrebcach k. Otrzymał też Odznakę Pamiątkową Batalionów Chłopskich.nosząca ślady upływającego czasu. (Małgorzata Fudali . w Izbie Rzemieślniczej w Lublinie (świadectwo Nr 14650). Aresztowany 18 marca 1941 roku przebywał w Auschwitz .kowadle. wyjechał na front do Iłży (obecnie woj. zakończyła się klęską. Była to bardzo istotna część kuźni. "Klon". zmarła jego żona . legionista. W okresie międzywojennym oficer kontrwywiadu w 9 pułku piechoty Oddziału II WP Legion w Zamościu. Potoczek z filią w Szewni. Wraz z przesuwającym się frontem w kierunku wschodnim arł w rejon Równego i Kowla. Stały związek z Gorajcem przypieczętował ślub z najstarszą córką Bździuchów . Do dzisiaj w Gorajcu Starej Wsi stoi jeszcze warsztat pracy Jana Kota .. wtedy po zakończeniu działań pierwszej wojny światowej rekoncyliowano kościół. Tytuł czeladnika kowalskiego uzyskał po złożeniu egzaminu 25 września 1948 r. i tylko we wspomnieniach brzmi odgłos uderzeń młotem w kowadło.21 . W dniu 2 września 1939 r. Szczebrzeszyn jako dekanat parafii prawosławnej chełmskiej dzielił się na 13 parafii: Biłgoraj. Szczebrzeszyńska cerkiew pełniła funkcje parafialnej.wnuczka Jana Kota) Kowal Aniela Współzałożycielka Zespołu Śpiewaczego w Rudzie Solskiej. Po powrocie w rodzinne strony wstąpił do organizacji konspiracyjnych walczących z okupantem. W 1912 roku w obrębie diecezji znajdowało się 282 parafii prawosławnych. Bolesław Mazur ze Źrebiec. Od 1943 roku walczył w szeregach Batalionów Chłopskich obwodu zamojskiego. uczestnik wojny 1920 roku. Dopiero tak ogrzany metalowy element za pomocą szczypiec był umieszczany na . Otrocz z cerkwią filialną w Tarnowie. Za postawę podczas II wojny światowej odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Marianna i Jan Kotowie wychowali dwóch synów i córkę. Suchowola z filią w Krasnobrodzie.. w celu jego łatwiejszej obróbki. w Ochotniczej Straży Pożarnej w Gorajcu Starej Wsi oraz w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Radecznicy. których się nie spodziewali. posiadał tytuł mistrza w rzemiośle kowalstwo. Medalem „Za Udział w Wojnie Obronnej”. in. Do Gorajca Jan Kot przybył wraz z rodziną po wysiedleniu rodzinnej wsi Źrebce. Niemcy ponieśli jednak pod Iłżą duże straty. jako żołnierz placówki w Źrebcach.Legion Chełm. Katarzyny funkcjonowała do roku 1917. Topólcza i Złojec.kuźnia. pow. mieszkała w Soli k. Dramatyczna bitwa rozegrała się 8 i 9 września. które przypadło na lata wojenne. Wraz z bratem Feliksem pomagał w gospodarstwie Jana i Katarzyny Bździuchów. Tam też spędził życie młodzieńcze. Szczebrzeszyna. Naukę rzemiosła kowalskiego pobierał w Szczebrzeszynie u mistrzów zawodu Budzyńskiego i Barańskiego oraz w Tworyczowie u Łupiny. Odznaką Grunwaldzką oraz Odznaką Weterana Walk o Niepodległość. Służył w 5 Kompanii Strzeleckiej w Chełmie. Posługiwał się wówczas pseudonimem "Kulon". gdzie zostali rozformowani. Edward Krasula. mazowieckie. Jego dowódcą był Feliks Pietruczuk ps. Siedliska z filią w Bortatyczach. Kowalczyk Wojciech Mieszkaniec Zamościa. trochę zajmowała się tkaniną artystyczną. W lipcu 1999 roku na II Międzynarodowym Plenerze Malarskim dla Osób Niepełnosprawnych w Górowie Iłowieckim zdobyła nagrodę Euro . Jej malarskie zapiski nie pozwalały przejść obok nich obojętnie. ale nie przeszkoda dla osoby o tak ogromnej energii i głębokiej duszy.wspomina Stanisław Zybała i świetną gawędziarką. Plac pod zabudowę wydzierżawił Krzos od władz miejskich. pejzaże. Zimą uczyła się malować akwarelą . stojąc pewnego razu na warcie ułożył słowa słynnej dziś piosenki: "tam na błoniu błyszczy kwiecie.malować zaczęła. Choroba w niczym nie przeszkadzała w późniejszej ich realizacji . Kowalikowie mieszkali w Radecznicy na osiedlu przyszpitalnym. Pierwsza wystawa prac Stanisławy Kowalik miała miejsce na wiosnę 1994 roku.Anna Kaznowską. zmarła w 2000 roku . o nowościach wydawniczych oraz o klasykach literatury nie tylko polskiej. Nagrodzona została z pracę Martwa natura .to małe utrudnienie.Kowalik Eugeniusz Uczeń Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie. architektura.tematyka różnorodna. Ta ich szczególna energia.. tak dla zapełnienia wolnego czasu. Zdarzało się tematem jej prac były obrazy jej wspomnień i snów. Prace w większości zostały rozdane znajomym i przyjaciołom.była osobą oczytaną . Tacy ludzie jak pani Stasia do końca pozostają w naszej pamięci . chyba pod tytułem " Osada Radecznicka" (dostępna jest w Bibliotece Publicznej Gminy Radecznica). Kowalik Stanisława Stanisława z Tomaszewskich Kowalikowa urodziła się 17 grudnia 1937 roku w Sąsiadce. później na stanowisku kierownika gospodarstwa rolnego w Państwowym Szpitalu w Radecznicy. których nie mogła wcześniej realizować ze względu na całkowite oddanie się rodzinie i pracy zawodowej. za użytkowane budynki pobierał wysoki czynsz od władz rosyjskich. z Radecznicy wyjechali do Szczebrzeszyna (1974). Pracowała w wyuczonym zawodzie . Malowała głównie latem. Kozacy Dońscy . która trwała do ostatnich lat życia Stanisławy. Tematem jej płócien były pejzaże. okupację przeżyła z rodzicami w w rodzinnej wsi ." Z okresu zamojskiego pochodzi także 22 najbardziej znanych piosenek żołnierskich jego autorstwa. Gdy wybuchło powstanie listopadowe wziął w nim udział – przetrwał oblężenie twierdzy zamojskiej. Kowalski Franciszek (1799 – 1862).wspominają Stanisławę Anna i Janusz Kaznowscy. Stanisława Kowalik zaczęła malować po przejściu na emeryturę .początkowo jako agronom w Urzędzie Gromadzkim w Radecznicy. napisał nawet prace licencjacką o Radeczncy. Z czasem pomiędzy przyszła animatorką kultury (Anna kończyła wówczas Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Częstochowie o kierunku wychowanie plastyczne) a początkująca malarką zadzierzgnęła się serdeczna przyjaźń. trochę w handlu (osiem lat). Będąc w Bibliotece lubiła sobie porozmawiać o aktualnych sprawach. znajdują się w prywatnych zbiorach.Fundacji Bałtyk. w latach 1847 – 1850 ukazało się 6 tomów tłumaczeń tych dzieł.. w których zamykała często siebie.obraz został zakupiony do prywatnej kolekcji w Niemczech. i ze względu na to. Tworzyła jako osoba niepełnosprawna. by zabić bezczynność z powodu kalectwa. aresztowany w 1928 roku za przynależność do Komunistycznej Partii Polski – zmarł po kilkuletnim pobycie w więzieniu. kozackie koszary Wybudowane zostały w Biłgoraju w roku 1880 staraniem mieszczanina Jana Krzosa dla 13 pułku Kozaków dońskich. które Stanisława nazywała osiedle Jaśmin. napisał również wspomnienia o Adamie Mickiewiczu. zmarł w 1862 roku w Kijowie. Ukończyła Technikum Rolnicze w Zamościu.jej ojciec był czynnie zaangażowany w walkę z okupantem . Po upadku powstania dłuższy czas przebywał w Galicji. martwa natura. tłumacz dzieł Moliera. postaci. poeta. Jej mąż był nauczycielem.swoją artystyczną obecność w życiu Szczebrzeszyna zapisała na krótko . powiedziała kiedyś w jednej z rozmów.jej pierwsze prace powstały w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. W roku 1829 objął posadę nauczyciela języka polskiego i literatury w szczebrzeszyńskiej Szkole Wojewódzkiej. Pierwszych lekcji rysunku udzieliła jej instruktorka miejscowego Domu Kultury .. Kozacy przynosili także wysokie dochody właścicielom biłgorajskich restauracji i szynków. Podczas pracy w Radecznicy bywała częstym gościem w miejscowej gromadzkiej bibliotece prowadzonej przez Stanisława Zybałę .walczył w szeregach Batalionów Chłopskich.. Oddanie się malarstwu było spełnieniem jej marzeń. pamiętnikarz związany z Zamojszczyzną – jest m. w którym opisał Tyszowce: Tyszowce. senator Królestwa Kongresowego. gród nie znany ni z murów ni z gmachów W niskich swych gospodach spod słomianych dachów Brzękiem skuszonych kajdan znak do walki daje Wśród stolic kraju. aby żadnemu uczniowi nie była dana promocja do wyższych klas. Święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1796. 1836 – 20 listopad 1919. Koźmian postarał się wówczas o przyłączenie do kolegiaty probostwa szczebrzeszyńskiego. in. pochowany jest na cmentarzu w Hrubieszowie. żył w latach XII. Latem 1915 roku do wsi stary Zamość przybył oddział Kozaków Dońskich celem ewakuowania mieszkańców. duchem stolicy się staje "kozy" Warkocze uplecione ze słomy. absolwent Uniwersytetu w Petersburgu. Tomasza w Zamościu (wiek XIX). Jego poczynania sprawiły. in. Po zakończeniu ewakuacji wieś została spalona. położył duże zasługi na rzecz kolegiaty zamojskiej. W dowód uznania tych zasług staraniem Kapituły zamojskiej został mianowany proboszczem parafii św. które w czasach kasaty Kapituły → Dzieje kapituły i kolegiaty zamojskiej w świetle zachowanych materiałów źródłowych. że pełnił jednocześnie funkcję proboszcza w Szczebrzeszynie i Zamościu. W Zamościu pracował do roku 1890. że "wypada. (Marianna Smoter) Kracz Władysław . Na cmentarzu parafialnym w Tomaszowie Lubelskim znajduje się nagrobek Iwana Stiepanowa. po czym został skierowany na stanowisko dyrektora gimnazjum realnego w Łowiczu." Wymagał również od nauczycieli. w roku 1811 mianowany prałatem infułatem zamojskim – jako taki w roku 1814 wizytował Szkołę Wojewódzką w Szczebrzeszynie – mające się odbyć w dniach 20 – 22 lipca popisy /końcowe egzaminy uczniów przesunął na dzień 27 – 29 lipca. pochowany na cmentarzu w Biłgoraju. Koźmian Kajetan (1771 – 1856). Koźmian Józef Kanonik lubelski. w roku 1877 otrzymał awans na zarządzającego progimnazjum żeńskim (utworzone zostało 10 września 1869 roku. bibliotekarzem. Kozicki Leon (1835 – 1908). Kozłow Grigorij Strażnik komendy powiatowej w Biłgoraju. tak m. obowiązki proboszcza pełnił przez 46 lat. Kозловский Петр Онуфевичь Duchowny unicki. pochowany na cmentarzu w Hrubieszowie. który zmarł 21 kwietnia 1893 roku. ponadto oświadczył. aby nauczali z podręczników "przepisanych przez Dyrekcję Edukacyjną". Koźmian Józef Szczęsny Biskup kujawski. tłumacz. Kozakin Mikołaj Rodem z guberni mińskiej. zaś klasy szóstej uczniów przeznaczam aby powrócili do klasy piątej. pielgrzym jerozolimski. Ks. żył w latach 1834 – 1906. swoje locum znalazło w budynku byłej Akademii Zamojskiej). w roku 1809 powołany został na członka Rządu Tymczasowego. poeta. zostało od niej odłączone.Ich obecność na Zamojszczyźnie odnotowano na przełomie XIX i XX wieku – w Biłgoraju od 1880 roku funkcjonowały → kozackie koszary. W roku 1867 otrzymał (decyzją władz rosyjskich) nominację na nauczyciela matematyki w progimnazjum męskim w Zamościu. że poziom nauczania w wizytowanej placówce jest tak niski. owijano nimi nogi okręcone uprzednio w onuce i na wierzch zakładani buty (tyszowiaki). sotnika (dowódcy szwadronu) 15 Dońskiego Pułku Kozackiego. Poza pracą pedagogiczna pełnił kilka innych funkcji: był sekretarzem rady pedagogicznej. peregrynował w roku 1890 do: Betlejem Grobu Pana Jezusa. Doliny Jozafata i Góry Kalwarii. ubierali się podczas srogich zim mieszkańcy Czarnegostoku. urodzony w 1772 roku w województwie lubelskim. autorem poematu "Stefan Czarniecki". in. kiedy jej członkowie będą już pływać na statkach marynarki handlowej. W sumie władze bezpieczeństwa zatrzymały co najmniej kilkadziesiąt osób. Punktem przełomowym jak się wydaje było zatrzymanie 24 czerwca 1952 roku na Żoliborzu w Warszawie Krystyny Metzger. Posiadała placówki w Lublinie. a inspektor Szkoły – prof. Redaktor Stefan Martyka został zastrzelony w Warszawie we własnym mieszkaniu. za"planowanie" rozbrojenia kilku milicjantów i za rzekomą próbę wysadzenia pociągu jadącego do Moskwy skazano na śmierć także Tadeusza Klukowskiego . Jaśle i Wrocławiu. Jest budowlą piętrową. W procesach w różnych częściach kraju. który miał swoją kwaterę na organistówce w Zwierzyńcu. historyka Zamojszczyzny. byli: Bogumił Olszewski. był kilkakrotnie niszczony i odbudowywany. Na czele stał Andrzej Sobota vel Zenon Tomaszewski ps. Katowicach. kierownikiem łączności była Krystyna Metzger. "Jan". kryty polskim łamanym dachem. przy której musiano znaleźć jakieś dokumenty. Członkami organizacji m. Organizacja podzielona była na dwa piony – "starych" i "młodych". a należeli do niej przeważnie studenci i młodzież szkół średnich. debry (wąwozy wokół Szczebrzeszyna) spotkał przy ognisku miejscowych Żydów. (Krzysztof Leszczyński) Krasnobród Krasnobród położony w centralnej części Roztocza Środkowego. którym zarzucono zabicie redaktora Martyki (choć Martykę podobno osobiście zastrzelił Zenon Sobota). podczas wyprawy z kolegami w tzw.. Władysław Kracz potrafił jednak udobruchać rabina nazywając go "panem dobrodziejem". W czerwcu 1952 roku. Po zamachu władze bezpieczeństwa rozpoczęły intensywne śledztwo na terenie całego kraju. Bogumił Olszewski spotkał się dowódcą organizacji "Kraj" – centrali "Wyka" i został mianowany kierownikiem placówki Gdynia. Alfred Hałasa. gwałtowne zamachy. Bogumił Olszewski odbywał wyrok w zakładzie karnym w Sztumie.syna dr Zygmunta Klukowskiego. wszyscy on byli uczniami tego samego roku Wydziału Mechanicznego PSM. Lublinie. Ostatecznie zapłacił poszkodowanemu 5 rubli. która otrzymała kryptonim "Grusza". Dziewięć miesięcy wcześniej – 9 września 1951 roku członkowie organizacji"Kraj" wykonali wyrok śmierci na pracowniku Polskiego Radia prezenterze propagandowego programu"Fala – 49". Tydzień później bowiem na terenie całego kraju zaczęły się masowe aresztowania członków organizacji"Kraj". że uderzył w naczynie z wrzącym olejem – ten wylał się na stojącego obok Żyda niszcząc mu chałat i powodując oparzenia. którzy "przesmażali olej na pokost". Kolumnowa galeria z gontowym dachem łączy . w których sądzono członków organizacji "Kraj" poza karami wieloletniego więzienia aż w 10 przypadkach orzeczono kary śmierci. Olszewskiego Bogumiła skazano na karę 10 lat więzienia. który nałożył na niesfornego ucznia karę w wysokości 20 rubli. w pozostałych zamieniono je na więzienie. Jednego dnia zlikwidowano grupy w Warszawie. Bytomiu. Na karę śmierci za przynależność do organizacji "Kraj". czym dopuścił się przestępstwa z art. na Dworcu Wschodnim w Warszawie. Katowicach. jej pełna nazwa brzmiała "Krajowy Ośrodek – Kraj" (w pewnym okresie występowała też jako "Krajowy Komitet Porozumiewawczy"). 86 p. w malowniczej dolinie Wieprza. Jaśle i Wrocławiu. w drodze z Wielączy do Gdyni. 2 lipca podczas próby aresztowania funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa z Zamościa zabili dowódcę organizacji Zenona (lub Andrzeja) Sobotę. skutek był taki. "Kraj' Organizacja założona w roku 1949 przez byłych członków Armii Krajowej i Szarych Szeregów. Poznaniu. Chcąc zrobić im kawał rzucił w kierunku ogniska grudę ziemi. Marian Gembala – pochodzący z Wielączy. Według innej wersji Sobota otoczony w swej kryjówce przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa popełnił samobójstwo strzelając sobie w głowę. dlatego też posiada status miejscowości letniskowej.Uczeń Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. Do spotkania tego jednak już nie doszło. utratę praw na 3 lata i przepadek mienia za to. dywersję. otoczony przepięknymi lasami stanowi doskonałe miejsce do odpoczynku. rabunki i wrogą propagandę – obalenie przemocą ustroju Państwa. Obecnie posiada cechy architektury klasycystycznej. Ustalono. werbował do niej nowych członków i spełniał inne polecenia. Krośnie. Mimo wniesionych apelacji w tych pięciu przypadkach kary śmierci wykonano.pamiątką po dawnych właścicielach jest znajdujący się w dzielnicy Krasnobrodu zwanej Podzamkiem pałac. Sprawa otarła się o rabina. autora znanego "Dziennika z lat okupacji" i świadka w procesie norymberskim w 1946 roku. Obiekt zlokalizowany rozległym parku. Krośnie. W przeszłości należał do Leszczyńskich . Zamościu. 2 KKWP. Centrala organizacji mieściła się w Warszawie i nosiła kryptonim "Wyka". Poznaniu. że głównym celem gdyńskiej grupy będzie nawiązanie kontaktów z zagranicą po ukończeniu Szkoły. że wstąpił do bandy"Jana" pod nazwą"Kraj" mającej na celu przez szpiegostwo. Kiewlicz nie zrobił z całego zajścia większej afery. W sumie spędził za kratami ponad 4 lata. Dowódca organizacji"Kraj" wyznaczył też datę inspekcji placówki w Gdyni – miała ona mieć miejsce latem tego roku. Takie wyroki zapadły między innymi przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie w sprawie przeciwko czterem osobom. dla potrzeb miejscowej ludności pracowali też garncarze . Po drodze odpoczywano spożywając skromny posiłek. Placówka otrzymała nazwę "Szlomej Emunej Isroel" ("Szkoła Pokoju Wiernych Izraelitów") . Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe "Tarbut" .Jakubowi Puszczykowi objawiła się Matka Boża. otrzymał wezwanie Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Obiekt wraz z zabudowaniami klasztornymi wybudowany został w latach 1690-1699 jako wotum wdzięczności za uzdrowienie.celem jego działalności było upowszechnianie kultury żydowskiej wśród dorosłych. W roku 1924 decyzją stowarzyszenia "Biblioteka i Czytelnia Salomona Ettingera" udostępniono mieszkańcom Krasnobrodu bibliotekę. W roku 1925 krasnobrodzki oddział organizacji Żydów Ortodoksów w Polsce uzyskał od Rady Szkolnej Powiatowej w Zamościu koncesję na prowadzenie prywatnej szkoły z językiem wykładowym polskim. primo voto Zamoyska wzniosła murowany kościół – jego budowniczym był architekt Zamoyskich J. Po Zamoyskich Krasnobród przejęli Tarnowscy. W Krasnobrodzie istniała gmina żydowska (kahał) – podczas powstania Chmielnickiego w 1648 roku jej członkowie wraz z miejscowa ludnością wiele ucierpieli od Kozaków. Pielgrzymka miała miejsce w przeddzień święta Matki Bożej Jagodnej. ponieważ tym miejscu. W miejscowym muzeum zachowano pamiątki po nieżyjących już garncarzach – przekazane zostały z pośród pamiątek zachowanych przez rodziny nieżyjących artystów. M.. Gdy wybuchło powstanie styczniowe (nie można wykluczyć.niestety rzemiosło to zanikło około 1985 roku z chwilą śmierci ostatniego garncarza. W roku 1929 powstało Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe "Jabne" . że niektórzy z mieszkańców Krasnobrodu wzięli w nim udział) krasnobrodzianie byli świadkami potyczki rozegranej przez oddział Marcina Borelowskiego "Lelewela" z wojskiem carskim .. uniwersytetów ludowych. Kościół do dziś stanowi miejsce pielgrzymek mieszkańców Zamojszczyzny. Obok kaplicy znajduje się figura przedstawiająca objawienie się Matki Bożej Jakubowi Puszczykowi oraz Stacje Różańcowe wykonane z kamienia przez miejscowego artystę . przybywają tu również ludzie z odległych zakątków Polski. organizowanie kursów wieczorowych. Dodatkową atrakcją źródełko z kapliczką na wodzie. Obecność lasów. a co za tym idzie dużej masy drewna zadecydowała o rozwoju gonciarstwa.. nawet z odległych miejscowości. z których wypływa woda. Po przybyciu na miejsce brali udział w całonocnym nabożeństwie. Społeczność żydowska znana z szeroko rozumianej przedsiębiorczości zaznaczyła swoją obecność w dziejach miasta (zwłaszcza w okresie międzywojennym) zarówno poprzez działalność gospodarczą jak i oświatową. Link. pielgrzymi śpiewali pieśni Maryjne. gotowane jajka. następnie do Zamoyskich. utracił je w roku 1870 – status miasta uzyskał Krasnobród ponownie w roku 1994. oprócz wspomnianych stowarzyszeń w okresie międzywojennym w Krasnobrodzie istniały jeszcze: Stowarzyszenie Robotnicze Wychowania Fizycznego "Jutrznia". Celem upamiętnienia tego. a rano każdy udawał się do kapliczki na wodzie by nabrać w butelkę wody z cudownego źródełka.Andrzeja Gontarza. in Bondyrz. Tarnogrodzie. Frampolu i innymi włączona został do Okręgu Ordynacji Zamoyskiej . lub – jak podaje Stanisława Stolarczyk w wieku XVII. Równolegle z prawami miejskimi Zygmunt III Waza obdarzył go przywilejem na sześć jarmarków rocznie i jeden co tygodniowy targ. w roku 1640 mieszkańcowi Krasnobrodu . Zamościu. Przedstawicielka tego rodu – Katarzyna Zamoyska ufundowała w pobliskim Podklasztorze w 1664 roku kaplicę. w miejsce której królowa Marysieńka Sobieska. Turobinie. 21 listopada 1669 roku na mocy decyzji Michała Korybuta Wiśniowieckiego gmina żydowska krasnobrodzka wraz z gminami w: Szczebrzeszynie.celem jego działalności było: prowadzenie ochronek dla dzieci. Pod kapliczką znajdują się źródła. Ze Zwierzyńca cała grupa wcześnie rano wyruszała w kierunku Krasnobrodu mijając na trasie m. Jak wyglądała pielgrzymka w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku opowiada Marianna Smoter rodem z Czarnegostoku: idący na pielgrzymkę mieszkańcy parafii Trzęsiny zbierali się w Zwierzyńcu – zazwyczaj pielgrzyma podwoził ktoś z rodziny furmanką na miejsce zbiórki. zwaną "Kaplicą Objawień". mająca właściwości lecznicze po tę wodę przyjeżdża bardzo dużo osób.. szkół elementarnych i zawodowych.zginęło 42 powstańców. na który składały się: chleb. ważnego w dziejach Zamojszczyzny wydarzenia w roku 1930 wzniesiono pomnik. Stowarzyszenie nie cieszyło się zbytnią popularnością wśród żydowskiej społeczności Krasnobrodu i Zamojszczyzny w ogóle – jak podaje Jerzy Doroszewski – każdy z oddziałów funkcjonujących na terenie Zamojszczyzny i Lubelszczyzny nie przekroczył liczby 30 członków.. Prawa miejskie uzyskał w roku 1576. biały ser.pałac z oficyną wybudowaną na przełomie XVIII i XIX w.decyzja ta dawała Żydom zamojskim "prawo uczestniczenia (jako Okręg Ordynacji) w sesjach Sejmu Żydów Korony". szeroko pojęta praca oświatowa wśród dorosłych. gdzie rozegrała się owa potyczka (jak głosi miejscowy przekaz) Marysieńka Sobieska podczas panującej zarazy morowej (dżumy) ufundowała na źródełkiem kaplice z obrazem św. Rocha – patrona osób chorych na zakaźne choroby.nauczanie odbywało się na bazie programu siedmioklasowej szkoły powszechnej ze szczególnym uwzględnieniem "nauki religii żydowskiej" Szkoła rozpoczęła działalność 15 marca 1926 roku – z chwilą otwarcia naukę . Nieopodal miejsca. Ponadto Krasnobród słynie z przepięknej okolicy. gdy Niemcy zaczęli ich wywozić do robót publicznych. sporty zimowe.. Innym pismem był "Zew podziemi" . jednym z z żołnierzy AK działającym w rejonie Krasnobrodu był absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie – Stanisław Michoński "Lis". który znany był w Krasnobrodzie jako człowiek solidny. bowiem z nieogrodzonych stawów zaczęły uciekać ryby. Pierwszym komendantem gminy z ramienia "Straży Chłopskiej" ("Chłostry") . jak i Armii Krajowej. Pomocy rannym udzielali: dr Konstanty Łastowiecki i dyplomowana położna Zofia Służewska "Błyskawica". żebyśmy nie mieli urządzić izby.. Antoni Rycak (z zawodu piekarz). Jan Łubiarz. doskonałych warunków klimatycznych. zrujnowanej gospodarki. Tyle pracy na nic. to sam myślałem.ciężkie czasy nastały dla Żydów krasnobrodzkich w lecie 1940 roku. O problemach Mieszkańców Krasnobrodu w latach pięćdziesiątych XX wieku czytamy w broszurze propagandowej wydanej nakładem Wojewódzkiego Komitetu Frontu Narodowego w Lublinie (1954. in: Władysława Zarębowa. kiedy na teren Zamojszczyzny weszły oddziały radzieckie w rejonie Krasnobrodu rozbroił się I batalion 9 Zamojskiego Pułku Piechoty AK. Gospodarstwu rybnemu PGR Krasnobród groziło zniszczenie całej hodowli. We wrześniu 1939 roku w okolicach Krasnobrodu oddziały armii "Kraków" dowodzone przez gen.. Niby to nasza wieś gorsza od innych. tyle pieniędzy pójdzie w błoto!" Gminna Rada zwróciła się z apelem do okolicznych chłopów..pobierało 46 osób. wcześniej ten sam los spotkał ludność żydowską .. czy co. gdzie znajduje się spora pływalnia. zniszczonych domów. Po wyzwoleniu nastał czas odbudowy – odbudowy życia. Stanisław Kobiałko. jest znany w całej Polsce z silnie rozwiniętego kultu Maryjnego i ze znakomitych wód leczniczych. odezwał się jeden z chłopów. bo mi wszystkie ryby uciekną.). Skład osobowy krasnobrodzkiej placówki stanowili m. gdy został aresztowany w maju 1943 roku jego obowiązki przyjął nauczyciel z Majdanu Wielkiego – Józef Downar. Krasnobród został wyzwolony 23 lipca 1944 roku przez dywizję pułkownika Szestakowa z I Frontu Ukraińskiego.a weźmy przykład choćby z mieszkańców Krasnobrodu. Wacław Stasiewicz "Bystry". kolarstwo. Punktem kontaktowym krasnobrodzkich partyzantów był sklep spożywczy w Krasnobrodzie. "szarwarku" (obowiązkowej pracy na rzecz wsi). "Porodówkę" (z chwilą otwarcia liczyła 8 łóżek) urządzono w zabudowaniach "pod lasem u Płachcińskiego". W czerwcu i lipcu 1943 roku Niemcy wymordowali znaczną część mieszkańców. Potem w 1942 roku wyłapywali mężczyzn i masowo wywozili samochodami do Zamościa. Od lat siedemdziesiątych XX wieku w mieście funkcjonuje ośrodek sportów wodnych . redagowany był w schronie zlokalizowanym w lasach zaburskich.numer poświęcony "sprawom politycznym związanym ze zbliżaniem się frontu wschodniego – ukazało się 50 egzemplarzy formatu A4 drukowanych na powielaczu.. W zabytkowym pałacu Leszczyńskich zlokalizowano Sanatorium Rehabilitacyjne im. Zofia prowadziła ponadto kurs sanitarny wg. Wiosną w czasie roztopów zaczęły się walić groble. Jak w zeszłym roku wiozłem po nocy żonę do Zamościa . sprzęt medyczny ofiarował kierownik Wydziały Zdrowia Powiatowej rady Narodowej w Zamościu. Suchowola. później funkcję tę pełnił Antoni Bajan. komendantem placówki w Krasnobrodzie był pracownik urzędu gminnego – kpt. który dostarczył jej dr Julian Tyszkowski. skrupulatnie wykonujący polecenia Rady "i nigdy nie odmawiał swojej pomocy". Kto żyw pospieszył na ratunek. pod koniec 1942 roku w obrębie gminy Krasnobród do BCh należało 12 osób."Ratujecie towarzysze – prosił. Szyllinga stoczyły swój ostatni bój z okupantem. "Bartosz" (zginął 25 września 1943 roku wyskakując z drugiego piętra budynku Gestapo w Zamościu). głównie przy budowie dróg. "Zezula". gmina Krasnobród oznakowana został kryptonimem "P" w jej obrębie walczyły z okupantem zarówno oddziały Batalionów Chłopskich. Stanisław Gielmuda – pełnił obowiązki wójta po zastrzelonym przez Niemców Kotowskim. jest wymarzonym wprost miejscem do uprawiania wielu dyscyplin sportowych (kajakarstwo. gdzie pracował Czesław Sak "Sokół".. które były kolportowane na terenie Zamojszczyzny: od 1 marca – 10 czerwca 1944 roku ukazywał się dwutygodnik "Z ziemi wysiedlonych".. Materiał potrzebny na budowę pomieszczenia dostarczyli krasnobrodzianie metodą tzw. Janusza Korczaka dla dzieci ze schorzeniami reumatycznymi.formacji zorganizowanej przez dowództwo BCh został Jan Nogas. Do krasnobrodzkiego rejonu AK (powstała w 1940 roku) należały placówki: Krasnobród. W roku 1954 staraniem Gminnej rady Narodowej pod kierunkiem przewodniczącego prezydium rady – Władysława Kobla zorganizowano w Krasnobrodzie izbę porodowa – ano macie rację przewodniczący. że dobrze byłoby mieć coś takiego na miejscu. Łabunie – pierwszym komendantem rejonu został kpt.. podręcznika "Zabiegi pielęgniarskie".. 21) . Działacze Batalionów Chłopskich wydawali pisma konspiracyjne. Podobny los spotkał następnie kobiety i dzieci. Kierownik gospodarstwa przyszedł do Gminnej Rady . Krasnystaw . oprócz szkoły funkcjonował tradycyjny cheder. s. Szefem wywiadu rejonu Krasnobród był Czesław Harczuk "Janusz". prowadzono też kursy języka hebrajskiego. wędrówki piesze.. "jak i pożytek krajowy" – biłgorajskie druki znane były na terenie całej Europy.. Kraus Andreas Volksdeutsch ukraińskiego pochodzenia.. Kreiner Aron/Słucki Arnold (* 1920 Tyszowce . w 1921 roku otwarto szkołę średnią. w której tłoczono dzieła wyłącznie o tematyce religijnej w języku hebrajskim przede wszystkim na eksport.. Kilńskiego w Warszawie. poeta. w lipcu wszyscy zostali rozstrzelani bez procesu w Kumowej Dolinie pod Chełmem. prawa miejskie otrzymał w 1394 roku. J. pierwszym powiatowym komendantem w stopniu kpt. "Kronika Powiatu Zamojskiego" Pismo wydawane w latach dwudziestych ubiegłego stulecia (1915 – 1918) przez Zygmunta Pomarańskiego & s -kę w Zamościu. który pracował w miejscowej szkole średniej jako nauczyciel rysunku. tłumacz pochodzenia żydowskiego. obowiązki kierownika redakcji pełnił Ludwik Kobierzycki. Krochmal Mendel Menachem Rabin krakowski. Na treść publikacji składały się tematy dotyczące: spraw społeczno – kulturalnych powiatu . oraz w krasnostawskim więzieniu. istniał Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Skórzanego. W jednym ze swych responsów wspomina o zamojskim Żydzie. ziemie południowej części powiatu wchodziły w skład Ordynacji Zamoyskiej. Z miastem związana jest postać Janusza Świeżego – absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. w tym zwalczaniem analfabetyzmu. Redaktorem odpowiedzialnym za merytoryczną stronę pisma był Julian Wyszyński.Krasnystaw położony u ujściu Żółkiewki do Wieprza w przeszłości funkcjonował jako starostwo grodowe. wśród zatrzymanych znalazł się kpt. Barbara była harcerką drużyny "Błękitnej" Hufców Polskich. J. w której było izdeb 2 i komnat 2. Niewidziajło. który został zabity podczas podróży handlowej na Śląsku. Jak wieść głosi po zwycięstwie po Byczyną (1588) na arcyksięciem austriackim Maksymilianem Habsburskim – pretendentem do tronu polskiego Jan Zamoyski więził tegoż we wspomnianym zamku. W roku 1926 urodziła się w Krasnymstawie Barbara Wajszczuk – córka Edmunda (lekarza) i Marii z Bieguńskich. Według danych z roku 1928 w mieście istniały dwie biblioteki przy dwóch kompaniach łączności 8 pułku piechoty. W okresie międzywojennym w mieście funkcjonowała fabryka prochu i materiałów wybuchowych. Resursa "Ogniwo". ale ówczesny biskup "pomieszkiwał zwykle w Skierbieszowie". W czerwcu 1940 roku rozpoczęły się w mieście pierwsze aresztowania. którym zarządzali urzędnicy ziemscy. Służył w szeregach Armii Czerwonej. sanitariuszką kampanii harcerskiej batalionu "Gustaw" zgrupowania AK "Róg" w powstaniu warszawskim – ciężko ranna zginęła w zbombardowanym szpitalu przy ul. W roku 1863 Waleria Mossakowska otrzymała od Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zezwolenie na założenie w Krasnymstawie Wyższej Szkoły Prywatnej Żeńskiej III klasowej. 1972 Berlin Zachodni). która zajmowała się działalnością polityczną i pracą kulturalno – oświatową.. W listopadzie 1939 roku powstał w Krasnymstawie Związek Walki Zbrojnej przemianowany w 1942 roku na Armię Krajową. "Kronikę. Kronberg Nuta Właścicielka drukarni hebrajskiej w Biłgoraju (okres międzywojenny). Swoją siedzibę miał w Krasnymstawie Zarząd Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej – na terenie powiatu znajdowały się 44 koła ZMW." Dlaczego "Maksymilianowska?". rezerwy został Michał Niewidziajło." tłoczono w drukarni Stanisława Dżała w Lublinie. a następnie śląski. Według "Lustracji województwa ruskiego 1661 – 1665" w mieście znajdował się zamek " murem wkoło obwiedziony. brama jest z przejazdu Maksymilianowską nazwana.zm. W roku 1676 powiat krasnostawski składał się ze 167 wsi i kilku miast – w tej liczbie oprócz Krasnegostawu znajdował się Zamość wraz z twierdzą. W roku 1935 gościł w Krasnymstawie Teatr Wołyński im. W latach trzydziestych funkcjonowała bibliotek miejska. W roku 1410 przeniesiono z Hrubieszowa do Krasnegostawu stolice diecezji łacińskiej. koło Polskiej Macierzy Szkolnej zajmującej się szeroko pojętą pracą oświatową wśród dorosłych. Słowackiego z Łucka prezentując "sztuki o charakterze rozrywkowym". w roku 1926 znajdowały się dwie filie "Ridnoj Chaty" – Towarzystwa Dobroczynności i Oświaty założonego przez społeczno – oświatowych działaczy ukraińskich zamieszkujących Lubelszczyznę – w maju 1929 roku na walnym zjeździe "Ridnoj Chaty" uczestniczyło dwóch delegatów z miasta Krasnegostawu. 31 sierpnia 1942 roku mianowany został burmistrzem gminy niemieckiej w Szczebrzeszynie . dał się poznać jako miłośnik folkloru. Królikowski Józef Mieszkaniec wsi Wisłowiec. wybuch II wojny światowej spowodował przerwę w jego twórczości – do malowania powrócił dopiero w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Jego prace Orka. Bezpośrednim sprawcą aresztowania Marcina Krzeszowskiego był granatowy policjant ze szczebrzeszyńskiego posterunku – to on powiedział w obecności Niemców: "." (Wiesław Krzeszowski) Krzeszowski Wacław Mieszkaniec Szczebrzeszyna. Przed wybuchem wojny i krótko podczas jej trwania pracował jako nauczyciel w Wywłoczce. Malował wiejskie motywy i pejzaże. Urząd swój sprawował przez dwie kadencje. złaź stary (Marcin pracował przy układaniu słomy). unikalne dziś egzemplarze dostępne są w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. ojciec Wacława Krzeszowskiego założyciela kina "Muza". oświatowych. organizator chórów. Urodził się w Podborczu (powiat zamojski).zamojskiego. wydał je pod pseudonimem "Podwiński" dr Klukowski w 1944 roku . Do rodzinnego Szczebrzeszyna powrócił na stałe po zawarciu związku małżeńskiego."Pieśni oddziałów partyzanckich Zamojszczyzny. Oddział . Aresztowany w zastępstwie za ukrywającego się syna zaangażowanego w działalność konspiracyjną – zginął w obozie na Majdanku. szerzenia kultury. a później w Sulejówku".. urodzony w Szczebrzeszynie. pójdziesz z nami. przeszłości Zamojszczyzny. Łopacińskiego w Lublinie. Biłgoraju. służbę w wojsku rozpoczął w wieku 26 lat. gospodarczych. którym dowodził istniał w okresie luty 1943 – czerwiec 1944. Scena rodzajowa. podporucznik. (Romuald Kołodziejczyk) Krzak Paweł (1900 – 1992). Sąsiedzi. Był członkiem Stowarzyszenia twórców Ludowych. w roku 1940 wstąpił do konspiracji– był dowódcą oddziału OP9/III w kompanii "Groma" Armii Krajowej. Interesował się pracą oświatową wśród dorosłych. pochowany jest na cmentarzu w Trzęsinach. zmarł w 1992 roku. w maju 1944 roku zmarł w Oświęcimiu. wśród partyzantów znany był jako"Topola". Kryk Leonard Nauczyciel szkoły powszechnej absolwent Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Szczebrzeszynie. w roku 1918 podczas pierwszych wyborów w niepodległej Polsce wybrany został na wójta gminy Stary Zamość. absolwent szczebrzeszyńskiego Seminarium Nauczycielskiego. ale przez to niepowtarzalnego i pełnego uroku w swoim przekazie. Tracze. ps. Pełnił obowiązki zastępcy komendanta Placówki Tereszpol. Jako zawodowy wojskowy rozpoczął z chwilą wybuchu II wojny działalność konspiracyjną .znajdują się w muzeach w: Lublinie. legionista II Brygady. reprezentował typ malarstwa prymitywnego. Tomaszowie Lubelskim. Ginące chaty przechowywane są w Muzeum Okręgowym w Zamościu. . całe dorosłe życie spędził w Czarnymstoku."był w straży w Belwederze przy Piłsudskim. pochowany jest w kwaterze wojennej na szczebrzeszyńskim cmentarzu. Pejzaż. Krzaczek Stefan. Zainteresowania i działalność pedagogiczną przerwał wybuch wojny. H. Pierwsze rysunki i obrazy zaczął tworzyć w latach I wojny światowej – inspiracją były przemarsze różnych formacji wojskowych przez rodzinną wioskę. Jego wspomnienia z czasów okupacji opublikowane zostały w III tomie Wydawnictwa Materiałów do dziejów Zamojszczyzny do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944 (Zamość 1946) → Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944. "Gruda" Nauczyciel z Tereszpola. malarz ludowy. "Topola" Nauczyciel.nie ma młodego.tytuły których nie są mi znane ." "Topola"" zginął w bitwie pod Osuchami 25 czerwca 1944 roku. Jan Kryk opracował również nuty do do pieśni śpiewanych przez zamojskich partyzantów. Rzeszowie. Krzeszowski Marcin Mieszkaniec Szczebrzeszyna. "Bruzda". "Kronika Powiatu Zamojskiego" była pismem apolitycznym. gdzie przywędrował za żoną – w roku 1926 założył rodzinę.w domu Krzeszowskich przy ulicy Zamojskiej odbywały się pierwsze spotkania organizacyjne członków Związku Walki Zbrojnej. co przyniosło zaszczytna funkcje – służbę w straży przybocznej Józefa Piłsudskiego . ( Wiesław Krzeszowski) Kryk Jan ps. Z czasem awansował. Inne . miasto Zamość Krystan Jan Poddany Elżbiety Tarnowskiej. w roku 1516 Elzbieta Tarnowska zleciła mu dostarczenie zwierzyny na swój dwór. Z przywileju nadanego mu dziedzicznie korzystali także jego potomkowie. oraz prowadził szkolenia z zakresu posługiwania się bronią. można je było czytać.Szczebrzeszyn K . Częstymi gośćmi Doktora bywali uczniowie przedwojennego szczebrzeszyńskiego gimnazjum.Mokre G . Książek Marian ps. Zdjęcie Mariana Książka w otoczeniu żołnierzy AK WiN obwodu Tomaszów Lubelski opublikowano w pracy "Żołnierze wyklęci. osiadły we wsi Wywłoczka k. wspomina Izabela z Bakońskich – Gajewska. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po roku 1944" (Warszawa 2002 s.Nowa Osada C . z terenu Szczebrzeszyna i okolic znane są następujące: • Bolek – pluton prowadzący działania operacyjne w Brodach Małych w rejonie Zwierzyńca • Bronek – pluton w Brodach Dużych • Karol – pluton prowadzący działania w rejonie Szczebrzeszyna • Kopacz – tak określano rejon Zwierzyniec • Nr 15 – pod tym kryptonimem rozumiano rejon Szczebrzeszyn • Szczebel – placówka Szczebrzeszyn kryptonimy literowe gmin powiatu zamojskiego Ustalone zostały dla poszczególnych gmin na zebraniu organizacyjnym Batalionów Chłopskich w 1941 roku: A . Za wykonywaną pracę zwolniony został od innych robot pańszczyźnianych.pełnił w jego oddziale funkcje skarbnika. dodatkowo miał pilnować lasu przed szkodnikami. dziedziczki włości szczebrzeskiej. "książek nie pożyczam" Zwrot pojawiający się na ex librisach dr Zygmunta Klukowskiego. 185).Tereszpol H . "ale również napisany dużymi literami widniał w malutkim pokoju doktora zatłoczonym książkami.Krasnobród T . którzy na miejscu korzystali z jego księgozbioru.Suchowola P . lub oglądać na miejscu w jego małym służbowym mieszkaniu przy szpitalu.Łabunie Ł .Skierbieszów D . oraz ks. Wacław . podczas okupacji czynnie zaangażowany wraz z żoną Katarzyną w działalność konspiracyjną. Napis ten znajdował się nie tylko na ex librisach. Terenem jego działalności poza Szczebrzeszynem był rejon Tomaszowa Lubelskiego. Na wchodzących po raz pierwszy robiło to niesamowite wrażenie".Nielisz E . Współpracował z "Podkową" . który rzeczywiście swoich "skarbów" nie miał zwyczaju pożyczać.Zwierzyniec M . Książek Stanisław Jak wspomina dr Klukowski w "Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944". od czynszów i podatków. złowionej " z użyciem sieci lub rusznicy". Krystankowie. noszący nazwisko (podaję za Haliną Matławską) Krystanowie.Wysokie O . Zwierzyńca. Krystaniki.Stary Zamość B . "Nieuchwytny" Służbę wojskową odbywał w marynarce w latach 1932 – 193.kryptonimy Używane były w działalności organizacyjnej Armii Krajowej.Radecznica I .Sułów F . który wykonywał ją za pośrednictwem mianowanego przez siebie sędziego grodzkiego. oraz referentem artylerii w sztabie Inspektoratu Zamość.jego kolportażem zajmował się Jan Krukowski z Zaburza. Po wyzwoleniu pozostał w konspiracji. Księga Sławy Dokument do którego wpisywano w szczebrzeszyńskiej Szkole Wojewódzkiej nazwiska uczniów "zasługujących na nagrodę szkolną na publiczna pochwałę i wpisanie do Księgi Sławy'". Obecnie Ojcowie Bernardyni prowadzą "Księgę cudów" do której wpisywane są świadectwa uzdrowień jakich dokonał "radecznicki" święty – zapisywane są tu tylko przypadki niezwykłe. "Ku Zwycięstwu" Pierwszy numer prasy konspiracyjnej działającego w obrębie gminy Radecznica oddziału BCh. Zamenhofa 18. oficer rezerwy.: zezwolenia na różne czynności prawne udzielane szlachcie.. manifestacji i oblat.odbijany na matrycy przez nauczyciela ze Szperówki k/Szczebrzeszyna . manifestacje. Odznaczony Orderem Virtuti Militari. w marcu 1940 roku rozpoczął działalność w Związku Walki Zbrojnej – początkowo zajmował się wywiadem. W latach 1939 – 1940 mieszkał u rodziców w Szczebrzeszynie. spory o wyrządzone szkody wraz z ich rejestrem/ wykazem. następnie komendantem tegoż obwodu (IX 1943 – VII 1944). którymi obficie nasz Antoś obdarza ludzi nie wspomnę" – wypowiedział się na łamach Tygodnika Zamojskiego (z dnia 30 czerwca 2004 roku.Mariana Książka. przechowywane są w Archiwum Państwowym w Lublinie. teczka "Pacyfikacja Zamojszczyzny". wydrukowany został połowie grudnia 1941 roku . Pseudonimy jakich kolejno używał to:"Kolba".. zmarł 2006 roku w Warszawie. (zawierające nazwiska 246 osób) opublikowane zostały na łamach pracy Stanisława Zgrzywy "Gmina Stary Zamość 1939 – 1944" (Lublin 1964). fragmenty Księgi. "Świder". Z zachowanych fotografii ocalały dokumentujące zagładę zamojskich Żydów w sierpniu 1942 roku. w roku 1943 został zastępcą komendanta obwodu Zamość. brat "Nieuchwytnego" . protestacje. Antoniego" Istniała przy kościele pod wezwaniem tegoż świętego w Radecznicy do czasów II wojny światowej. a od czerwca 1941 roku komendantem rejonu Szczebrzeszyn. spory mieszczan i Żydów. uniwersały. fotokopie Księgi Żałoby . potwierdzone przez lekarzy – "o małych łaskach.Płonka w nie opublikowanych ąd "Wspomnieniach 1939 – 1946" (dostępne w Bibliotece Gminnej w Radecznicy) Stanisław Książek kierował obchodami Święta Ludowego w lasach zaburskich w 1944 roku. "Rota". "Wyrwa". s 14) o. akty publiczno – prawne (np.. Na ich treść składają się: akta procesowe szlachty powiatu szczebrzeskiego podległej jurysdykcji każdorazowego dziedzica. gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej. . "Księga Żałoby gminy Stary Zamość" Znajduje się w zbiorach Andrzeja Kardasza zamieszkałego w Starym Zamościu (stan na rok 1964). szlachty. Skargi chłopów na szlachtę. Innym pismem ukazującym się na terenie gminy (od stycznia 1942 roku) był "Głos Prawdy" . reprotestacje. nr 26. podczas okupacji jego pracownia funkcjonowała na ul... później inspektorem zamojskiego oddziału WiN. jego dystrybucją także zajmował się Jan Krukowski z Zaburza. zajazdy. Jak podał na łamach Tygodnika Zamojskiego (z dnia 24 maja 2006 roku) Krzysztof Czubara prawdopodobnie niemieccy żołnierze przynieśli mu do wywołania film. Urodzony 25 kwietnia 1909 roku w Gruszce Zaporskiej. przełożony radecznickich bernardynów. Zawierają ponadto różne rodzaje zapisów sądowych: sprawy sporne i niesporne. z którego Ksykiewicz zrobił potajemnie odbitki. zostały zaprezentowane na łamach wspomnianego Tygodnika. relacji.Chadama. oraz Instytut Robót Ręcznych i Rysunków w Warszawie. później był dowódcą placówki Szczebrzeszyn. dostępne są w Archiwum KW PZPR w Lublinie. uleczone. Księgi Grodzkie Szczebrzeskie Zachowały się z lat 1612 – 1807. Flawian Bularz.. w końcowym okresie istnienia Armii Krajowej był komendantem obwodu Tomaszów Lubelski. "Księga uzdrowień i szczególnych łask doznanych za wstawiennictwem św. oblaty akt. Księgi podzielone są na: księgi wpisów. księgi dekretów. Ksykiewicz Włodzimierz Właściciel zakładu fotograficznego przy Rynku Wielkim w Zamościu. wzajemne skargi. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Szczebrzeszynie. przywileje. dzierżawców i pracowników administracji dworskiej Ordynacji Zamoyskiej o pobicie. Kuleszyński Mikołaj, ks. Absolwent Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie, autor pracy "Trzy pisma z wygnania" (wydanie drugie ukazało się w 1892 roku we Lwowie), w której opisał postawy szczebrzeszyńskich nauczycieli i uczniów po wybuchu powstania listopadowego. Kulik Ignacy Stróż w zwierzynieckiej rzeźni (okres okupacji). W pamięci mieszkańców Zwierzyńca zapisał się jako ten, co (cytuję za Stanisławem Bohdanowiczem) - znęcał się nad Żydami, terroryzował ich i żądał od nich łapówek. Podczas likwidacji Żydów towarzyszył Niemcom. Gdy w Zwierzyńcu nie było już Żydów Kulik wyciągał ich z ukrycia, uganiał się za żydowskimi dziećmi, te, które udało mu się schwytać przyprowadzał na posterunek żandarmerii. Ignacy kulik za swoje czyny wyrokiem sądu podziemnego został rozstrzelany wraz z żona we własnym mieszkaniu 29 grudnia 1942 roku. Kulpa Ludwik Mieszkał w Józefowie (pow. biłgorajski). Żołnierz AK, sędzia sportowy i zasłużony działacz Ludowego Związku Sportowego na Lubelszczyźnie. Zajmował się boksem, pchnięciem kulą, podnoszeniem ciężarów. W 1959 roku zajął III miejsce w ogólnopolskim konkursie "Mister Polonia". Kultur Liga Stowarzyszenie propagujące żydowską kulturę poprzez sztukę, muzykę, teatr, upowszechnianie oświaty (prowadzenie bibliotek, czytelni, organizowanie okolicznościowych odczytów); w Szczebrzeszynie oddział Kultur Ligi funkcjonował w okresie międzywojennym - w roku 1929 liczył 80 członków. kultury archeologiczne Przeszłość Zamojszczyzny poznawana jest dzięki odkryciom archeologicznym - z uwagi na charakterystyczne cechy odkrywanych przedmiotów, głównie ceramiki i pochówków wyodrębniono kilka rodzajów kultur archeologicznych spotykanych na tych terenach: • kultura lubelsko - wołyńska (stanowiska w Strzyżowie) • kultura ceramiki sznurowej (77 stanowisk w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej i Grzędy Horodelskiej, m. in. Turkowice) • kultura Chłopice - Vesele (16 stanowisk) • kultura strzyżowska (62 stanowiska, m. in. Czerniczyn) • kultura łużycka (Wronowice - Paprzyca, Łuszczów) • kultura pucharów lejkowatych (międzyrzecze Huczwy i Bugu, m. in. Turkowice) • kultura ceramiki wstęgowej rytej (Hrubieszów – Pogórze) • kultura trzciniecka (Tyszowce; cmentarzysko kurhanowe) • kultura zarubiniecka (Czerniczyn, Masłomęcz) oraz stanowisk archeologicznych: Czernięcin – znaleziono naczynia z wczesnego okresu brązu Hrebenne – podczas budowy przejścia granicznego w 2006 roku odkryto tutaj stanowisko kultury tylczyckiej (ludność tej kultury wędrowała (zdaniem dr hab. Jerzego Libery) przez te tereny 13. 000 lat temu), oraz oraz cmentarzysko kultury pomorskiej Łaszczów Kolonia – stanowisko reprezentujące tzw. grupę czerniczyńską okolice Turobina – znaleziska reprezentujące kultury: świderską, wczesny okres brązu, pucharów lejkowatych, wołyńsko – lubelską ceramiki malowanej, magdaleńska, ceramiki sznurowej, amfor kulistych Tokary – krzemienny grot oszczepu , monety rzymskie Turkowice – stanowiska: kultury pucharów lejkowatych, kultury mierzanowickiej (groby szkieletowe wyposażone w zausznice miedziane w kształcie wierzbowego liścia, zawieszki z zębów zwierzęcych, drobne narzędzia krzemienne), kultury trzcinieckiej, kultury wołyńsko – lubelskiej, kultury ceramiki sznurowej, kultury pomorskiej (garnek charakterystyczny dla tej kultury, zdobiony podwójnymi guzami, o powierzchni zewnętrznej chropowatej), Radecznica - odsłonięto grób kultury strzyżowskiej kultury archeologiczne występujące w obrębie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego Najstarsze znaleziska archeologiczne na terenie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego (pod nazwa ta rozumiemy cześć Kotliny Sandomierskiej rozciągającej się na wschód od Sanu do krawędzi Roztocza, w obrębie której zlokalizowany jest Tarnogród i okoliczne miejscowości) pochodzą z IX tys. p. n. e, są to narzędzia krzemienne kultury świderskiej (paleolit schyłkowy – miejscowości: Pawlichy, wschodnia część Różańca (tzw. Jaminszczyzna) − kultura wołyńsko – lubelskiej ceramiki malowanej (okolice Woli Różanieckiej) − kultura amfor kulistych (okolice Różanca) − kultura pucharów lejkowatych ( okolice Korchowa, Kolonia Bukowina Wschodnia, Kamionka − kultura trzciniecka (okolice Tarnogrodu, m. in. Księżpol) − kultura łużycka (epoka brązu) – tereny położone pomiędzy Tarnogrodem a Wola Różaniecką Kunat, pop W roku 1579 osadził na gruntach wsi Rogoźno miejscowość Szara Wola, zwana także Szarym Katem. W roku 1584 Jan Zamoyski zatwierdził te osadę synom popa, oraz "nadał na wieczyste użytkowanie cztery łany prawem sołtyskim i zapisał na tych łanach 20 grzywien". Kuncewicz Tadeusz, ps. "Podkowa" W historii Armii Krajowej nazwisko Tadeusza Kuncewicza zostało zapisane złotymi zgłoskami. Jego niezwykła wprost popularność jaką cieszył się na Zamojszczyźnie przerodziła się w legendę o "Podkowie", żyjącą w pamięci nie tylko tych, co mieli honor bić się o Polskę pod jego komendą... Urodził się 26 listopada 1916 roku w Fastowie koło Kijowa w rodzinie maszynisty kolejowego Stanisława i Anny z domu Mijakowska. W Kowlu ukończył szkolę powszechną i trzyklasową szkolę handlową. Maturę uzyskał w Państwowej Szkole Handlowej w Stanisławowie. W latach 1935 – 1936 pełnił służbę wojskową jako podchorąży Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy w Łucku i 50 pp. W Kowlu. Po ukończeniu kursu kolejowego pracował jako dyżurny ruchu na stacji kolejowej w Ruskich Piaskach. Tutaj zastała go wojna. Jako pracownik PKP nie podlegał mobilizacji. Z konspiracją związał się już w listopadzie 1939 roku. W ZWZ i AK pełnił kolejno funkcje wywiadowcy, dowódcy drużyny i zastępcy dowódcy plutonu szturmowego, adiutanta komendanta obwodu i komendanta tzw. "zachodniego odcinka dywersyjnego". Od wiosny 1943 roku dowodził oddziałem leśnym, który w okresie "Burzy" i OSZ stanowił zawiązek 2 batalionu 9 pp. AK. Po wkroczeniu Sowietów i rozbrojeniu oddziału pozostał w konspiracji. Przez krótki okres był adiutantem dowódcy pułku ppłk. "Adama' i mjr. "Wacława". W lutym 1945 roku został dowódcą dywersji obwodu zamojskiego i już w marcu zaktywizował poakowskie struktury do zbrojnych wystąpień w samoobronie. Podległe mu oddziały pod jego osobistym dowództwem lub na jego rozkaz przeprowadziły do maja 1945 roku około 20 akcji wymierzonych w siły bezpieczeństwa, konfidentów, szpiclów i pospolitych przestępców. Zlikwidowano m. in. 12 postronków MO, przeprowadzono 4 duże akcje rekwizycyjne i odbito z janowskiego więzienia 15 kobiet – żołnierzy AK z Powstania Warszawskiego, które znalazły schronienie w klasztorze Ojców Bernardynów w Radecznicy. *** Jak podaje autor pracy "Związek walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939 - 1944" (Warszawa 1985) - Jan Grygiel - udało się ustalić niektóre nazwiska lub pseudonimy ludzi oddziału "Podkowy", byli to: Feliks Czyż " Zająć", Stanisław Wojciechowski "Miś", Czesław Tchórz "Kowal", Bolesław Polakowski "Wiarus", Jan Lepionko"Łasica", Marian Kopczyński, Józef Lembrych, Marian Tulidowicz, Bronisław Grona (zm.1943), Franciszek Grona, Tadeusz Kalbarczyk "Gzyms", Zienkiewicz, Aleksander Sierpotowski/Sierputowski?, czesław Jóźwiakowski "Most", Aleksander Jóźwiakowski "Błysk", Zdzisław Jóźwiakowski" Huzar",, Jóźwiakowski "Motylek", Stanisław Ryzner "Piorun", Tadeusz Niedzwiedzki "Stern", Antoni Czarnecki (z Wywłoczki), podch. Ferdynand Orzechowski, Zbigniew Podczaski "Sajgon", Wiesław Podczaski, Jan Guzowski "Błyskawica", Jerzy Florkiewicz "Ozdoba", podch. Aleksander Bortkiewicz "Mongoł", "Michał Kwiatkowski "Wojtek" , Adam i Władysław Guściorowie,Marian Kopytko, Boleslaw Grudewicz "Wilczek", Michał Zawiślak "Reja", Kazimierz Łokaj, Roman Paczos "Lasota", Jan Mielnik, Jerzy Prystapczuk "Ryś", Zygmunt Kuncewicz (brat "Podkowy", uczeń gimnazjum) "Podkówka". Z oddziałem Tadeusza Kuncewicza związało zwoje losy także kilku kolejarzy, którzy rezygnując z pracy na kolei wybrali walkę z okupantem: Wacław Hubka "Jar", Franciszek Hubka "Mewa", podch. Tadeusz Karczewski "Irys", Marian Żyła "Wrzos", Kazimierz Orzechowski "Kotwica", Roman Piskorski "Meduza", Tadeusz Mazurek"Kaszub", Waldemar Borkowski "Brodzic", (z Lublina), Nawrocki "Lubicz", Jan Gieysztor "Szachowski", Ireneusz Bryl "Bończa", Marian Mijalski "Maf", Jan Brochowski "Dan", Wiesław Smyk "Czarny", Jerzy Janowski "Blask", Stanisław Mazur "Elski", Tadeusz Jankowski "Romb", "Wikta", "Puci", "Puma", "Życie", "Ryś", Marian Bronikowski "Grzmot", Józef Szmiga "Smyk" i inni. Tadeusz Kuncewicz "Podkowa" znany był w rejonie Szczebrzeszyna "jako ten, w oddziale którego ginęło najmniej ludzi; miał takie szczęście od Boga. Do dziś w ostatnie dni maja odbywają się w kościele pod wezwaniem św. Izydora w Topólczy nabożeństwa poświęcone pamięci "Podkowy" i jego poległych partyzantów, a przy okazji zjazdy "Podkowiaków". Jak podaje autor pracy "Związek walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939 - 1944" (Warszawa 1985) - Jan Grygiel - udało się ustalić niektóre nazwiska lub pseudonimy ludzi oddziału "Podkowy", byli to: Feliks Czyż " Zająć", Stanisław Wojciechowski "Miś", Czesław Tchórz "Kowal", Bolesław Polakowski "Wiarus", Jan Lepionko"Łasica", Marian Kopczyński, Józef Lembrych, Marian Tulidowicz, Bronisław Grona (zm.1943), Franciszek Grona, Tadeusz Kalbarczyk "Gzyms", Zienkiewicz, Aleksander Sierpotowski/Sierputowski?, Czesław Jóźwiakowski "Most", Aleksander Jóźwiakowski "Błysk", Zdzisław Jóźwiakowski" Huzar",, Jóźwiakowski "Motylek", Stanisław Ryzner "Piorun", tadeusz Niedzwiedzki "Stern", Antoni Czarnecki (z Wywłoczki), podch. Ferdynand Orzechowski, Zbigniew Podczaski "Sajgon", Wiesław Podczaski, Jan Guzowski "Błyskawica", Jerzy Florkiewicz "Ozdoba", podch. Aleksander Bortkiewicz "Mongoł", "Michał Kwiatkowski "Wojtek", Adam i Władysław Guściorowie,Marian Kopytko, Bolesław Grudewicz "Wilczek", Michał Zawiślak "Reja", Kazimierz Łokaj, Roman Paczos "Lasota", Jan Mielnik, Jerzy Prystapczuk "Ryś", Zygmunt Kuncewicz (brat "Podkowy", uczeń gimnazjum) "Podkówka". Z oddziałem Tadeusza Kuncewicza związało zwoje losy także kilku kolejarzy, którzy rezygnując z pracy na kolei wybrali walkę z okupantem: Wacław Hubka "Jar", Franciszek Hubka "Mewa", podch. Tadeusz Karczewski "Irys", Marian Żyła "Wrzos", Kazimierz Orzechowski "Kotwica", Roman Piskorski "Meduza", Tadeusz Mazurek"Kaszub", Waldemar Borkowski "Brodzic", (z Lublina), Nawrocki "Lubicz", Jan Gieysztor "Szachowski", Ireneusz Bryl "Bończa", Marian Mijalski "Maf", Jan Brochowski "Dan", Wiesław Smyk "Czarny", Jerzy Janowski "Blask", Stanisław Mazur "Elski", Tadeusz Jankowski "Romb", "Wikta", "Puci", "Puma", "Życie", "Ryś", Marian Bronikowski "Grzmot", Józef Szmiga "Smyk" i inni. *** O czynach dzielnych "Podkowiaków" istniało wiele pieśni, autorami których byli "ludzie z lasu" - do druku zebrał je i opracował Jan Kryk "Topola". Wydane zostały staraniem dr Zygmunta Klukowskiego pod pseudonimem "Podwiński" (rodowe nazwisko matki Doktora) jako "Pieśni oddziałów partyzanckich Zamojszczyzny" (1944); unikalny dziś egzemplarz w najbliższym regionie dostępny jest w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki im. H Łopacińskiego w Lublinie. Oto jedna z pieśni pochodząc z omawianego zbiorku: "Podkowiacy" (słowa napisał podchorąży Marian Mijalski "Maf") W każdym oknie dziewcząt młodych widać głowy, Kiedy przez wieś idzie kompania Podkowy. Oj da, oj dana! Kompanio kochana, Nie masz jak podkowa, nie! Każe dziewczę kocha żołnierza Polaka Lecz z wszystkich najbardziej pragnie Podkowiaka Oj da, oj dana... itd I sam pan porucznik także z tego słynie, Że każdej spotkanej serce wziął dziewczynie. oj da, oj dana... itd Gdy się nasz porucznik przed frontem pokaże, Serce raźniej bije, promienieją twarze Oj da, oj dana... itd Nic nam grad kartaczy szwabskich nie poradzi, Gdy nas sam podkowa do boju prowadzi. Oj da, oj dana... itd Prowadź nas prowadź, drogi poruczniku, W piekło z tobą pójdziem w niezachwianym szyku! oj da, oj dana ...itd Baczność! Równaj w prawo! Już wiara gotowa, Leci w niebo okrzyk : Niech żyje Podkowa! oj da, oj dana...itd Kunz Samuel (1921 – 2010), urodził się na Powołżu, jego rodzice byli niemieckimi osadnikami. W roku 1941 walczył jako żołnierz Armii Czerwonej, gdy dostał się do niemieckiej niewoli postanowił pójść na współpracę z Niemcami wykazując chęć wstąpienia w szeregi SS, gdzie awansował do stopnia podoficera. Wkrótce znalazł się w obozie koncentracyjnym w Bełżcu - przez kilkanaście miesięcy nadzorował prace obozowych strażników. Po zakończeniu działań wojennych wyjechał do NRF, dostał pracę urzędnika i wiódł spokojny żywot. Za swoje czyny (wg. dochodzeń Prokuratury w Dortmundzie zajmującej się zbrodniami hitlerowskimi winien był śmierci 10 osób i udzielenia pomocy strażnikom obozu w dokonaniu zabójstwa 430 tysięcy innych osób) nie został skazany, prawdopodobnie (podaję za Małgorzatą Mazur, autorką tekstu "Nie odpowie za zbrodnie", Tygodnik Zamojski z dnia 1 – 7 7 grudnia 2010 roku, s. 18) ze względu na wiek. Dodajmy iż w obozie w Bełżcu przebywał wraz z grupą szczebrzeszyńskich Żydów Efraim Farber, współredaktor "Księgi Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie " (Kiriat Yam 1984), który ocalał dzięki ucieczce w chwili gdy obóz pracy w Bełżcu przeorganizowywano na koncentracyjny. Efraim zmarł w w 1999 roku w Kiriat Yam. Kupiński Albert Doktor filozofii i profesor ortografii, które to przedmioty wykładał od 1648 roku w Akademii Zamojskiej. Pochodził z rodziny mieszczańskiej; w zamojskim środowisku panowała wówczas moda na używanie przydomków wskazujących miejsce pochodzenia – Kupiński podpisywał się jako "Szczebrzeszyniensis". Jest również autorem pracy o treści panegirycznej wydanej w 1647 roku w Zamościu. "kurator wieczysty" Honorowy tytuł przyznawany ordynatom Zamoyskim po roku 1849, kiedy to szczebrzeszyńskie gimnazjum przemianowano na Szkołę Realną – jako taka straciła dotychczasowy prywatny charakter przechodząc pod wyłączne zwierzchnictwo Kuratora Okręgu Naukowego Warszawskiego. Kurkiewicz Władysław Podczas powstania styczniowego dowodził "'setką" powstańców szczebrzeszyńskich – 26 stycznia 1863 objął dowództwo nad grupą; tego samego dnia powstańcy spotkali się z załogą rosyjską w Zwierzyńcu – po wymianie strzałów wycofali się w kierunku Zamościa. Kuropatwa Jan Podkomorzy lubelski, w 1459 roku udzielił Kazimierzowi Wielkiemu pożyczki w wysokości 500 złotych za co otrzymał w zastaw "Hrubieszów ze wsiami doń należącymi". "Kursy Muzyczne im. Mieczysława Karłowicza" Zorganizowane zostały w Zamościu na mocy decyzji Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego z dnia 24 października 1929 roku. Kursy Wakacyjne Prowadzone były w latach 50 – 60 XX wieku w Liceum Pedagogicznym w Szczebrzeszynie. Organizowanie Kursów miało na celu dokształcanie dorosłych reprezentujących różne zawody. Gros słuchaczy stanowili mieszkańcy okolicznych wsi; jednym z wykładowców była dr Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa. Kusy Wincenty Więzień obozu przejściowego w Zwierzyńcu, po wyzwoleniu kierownik Rozlewni Piwa i Wód Gazowanych w Szczebrzeszynie; mieszkał na Szperówce, jego pracownikiem był ostatni szczebrzeszyński Żyd – Jankiel Grojser. Kuśmierczuk Michał Mieszkaniec wsi Udrycze – w jego mieszkaniu zbierali się (w okresie międzywojennym) trzy razy w tygodniu miejscowi chłopi. Czytano prasę, książki o tematyce rolniczej, przeprowadzano dyskusje na interesujące mieszkańców tematy. Kucharzewski Paweł Wójt biłgorajski – stały dostawca słynnego na okolice zielonego piwa biłgorajskiego na dwór ordynacki w Zamościu. W roku 1662 sprzedał go na sumę 1426 złotych; smakoszami piwa byli Jan "Sobiepan" Zamoyski i jego żona Maria Kazimiera. Kurzępa Ignacy Kapral 7 Pułku Ułanów IV Brygady Jazdy gen. Władysława Beliny – Prażmowskiego, mieszkaniec Zwierzyńca, organista, nauczyciel śpiewu. Zmobilizowany 1 września 1939 roku uczestniczył w odwrocie za Wisłę i Bug. Przez kilkanaście dni tułał się z przygodnie napotkanymi żołnierzami z oddziału rozbitego pod Tomaszowem – pod Suścem dostał się do niewoli niemieckiej skąd zbiegł z pomocą nadleśniczego Kazimierza Pożerskiego. Po powrocie do Zwierzyńca włączył się w działalność konspiracyjną. Współpracował ze Stanisławem Brandtem "Adamem". Od roku 1946 nauczał śpiewu w Państwowym Gimnazjum Leśnym w Zwierzyńcu; pracował jako organista w miejscowym kościele, zorganizował w Zwierzyńcu "Kółko Śpiewacze" i chór szkolny. Jest autorem opublikowanego w 1997 roku pamiętnika "Lata wojny i okupacji", który stanowi cenny przyczynek do poznania okupacyjnych losów mieszkańców Zwierzyńca - w rękopisie pozostaje jego pamiętnik "Wojna polsko – niemiecka" spisany przez Halinę Matławską. Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości. kwestor Zarządca drukarni zamojskiej w XVII wieku, wypłacał drukarzom uposażenie – początkowo tygodniowe, później od sztuki wydrukowanej książki Kwiatkowski Maciej, ks. Proboszcz parafii Radzięcin, 21 listopada 1852 roku dokonał aktu poświęcenia założonego cmentarza, co upamiętnia obelisk (Chrystus na krzyżu na wysokim postumencie) fundowany przez Macieja Kotyłę. Ks. Kwiatkowski zmarł 17 października 1882 roku w wieku 82 lat, pochowany jest na cmentarzu w Radzięcinie. L Lachowiec Edward, ps. "Fruwak"," Konrad' (22 VI. 1912 Łabunie – 18 IV. 1945 Kolonia Łabuńki Tuczapy), absolwent szkoły zawodowej w Zamościu, którą ukończył jako ślusarz – mechanik, po odbyciu zasadniczej służby wojskowej pozostał w wojsku – w roku 1937 awansował na plutonowego. Z chwilą wybuchu II wojny światowej rozpoczął działalność konspiracyjną. Walczył w szeregach ZWZ – AK, pełnił obowiązki dowódcy I plutonu sanitarnego AK w Łabuniach, dowódcy kompanii I batalionu "Norberta" obwodu AK Zamość; w 1942 roku zawarł związek małżeński z sanitariuszką Lucyną Petryk, ps. "Vita", "Weneda". W marcu 1943 roku odznaczony został przez gen. Kazimierza Tumidajskiego "Krzyżem Walecznych". Aresztowany w lipcu 1944 roku przez NKWD w Barchaczowie zbiegł podczas podczas postoju w Tyszowcach. 25 lipca 1944 roku po wkroczeniu do Zamościa został rozbrojony wraz ze swoją kompanią. Zginął z grupa dziewięciu partyzantów w podpalonych przez NKWD i UB zabudowaniach Józefa Bilskiego, Stanisława Adamczuka i Leokadii Pieli w Kolonii Łabuńki Tuczapy. Ladenberger Edmund Były oficer austriacki, inwalida z I wojny światowej – pracował na stanowisku buchaltera w Fabryce Kalafonii i Terpentyny na Brodach k/Szczebrzeszyna założonej przez inż. Andrzeja Waligórę. Decyzją starosty powiatu zamojskiego - Sochańskiego osadzony został w charakterze więźnia (przyczyny uwięzienia nie są znane) w radecznickim klasztorze. W okresie okupacji dzięki jego staraniom został zwolniony z więzienia na Zamku Lubelskim O. Jan Duklan Michnar z Radecznicy, gwardian i rektor Kolegium Serafickiego. Lam Lejzor Jeden z bogatszych Żydów krasnobrodzkich. W okresie międzywojennym handlował drewnem; inni bogatsi Żydzi krasnobrodzcy to: rodziny Lamów, Musieli, Bronsztejnów, Uncykow, Ślomów. Domeną ich działalności był handel i rzemiosło. Wysiłkiem żydowskiej gminy krasnobrodzkiej została (również w okresie międzywojennym) pobudowana piekarnia, istniała mykwa i bożnica – wszystkie obiekty kultury żydowskiej wraz z żydowskimi mieszkańcami Krasnobrodu zostały unicestwione przez Niemców. Latopis Hipacki Nazwa dokumentu pochodzi od jednego z klasztorów w Kostromie (Ruś Kijowska), jego główną treść stanowią zapisy z XIII wieku, wśród nich znajduje się wzmianka z 1268 roku o Grabowcu – jest to opis walk, jakie toczyły się w drugiej połowie XIII w. między Polską i Rusią. lądowiska Wyodrębnione miejsce w lasach, na polanach, gdzie partyzanci oczekiwali na zrzuty broni, amunicji, lekarstw, oficerów i instrukcji dalszych działań; samolotami przywożona także chorych i rannych. Organizacją lądowisk zajmowali się głównie partyzanci radzieccy, którzy pojawili się na terenach Zamojszczyzny z początkiem 1944 roku; szczególnie silne ugrupowanie istniało w powiecie biłgorajskim – zorganizowane przez nich lądowiska istniały na terenie gminy Łukowa i Aleksandrów. Ledóchowski Stanisław Podkomorzy krzemieniecki; 26 listopada 1715 roku stanął na czele konfederacji tarnogrodzkiej skierowanej przeciwko Augustowi II, który dążył do ograniczenia swobód szlacheckich. Po blisko rocznych utarczkach z królem konfederaci uzyskali wyłączność kierowania polityką, zmusili jednocześnie króla do wycofania wojsk saskich z terenu Polski. "Leksykonu duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989"1 [w:] Śląskie Studia Historyczno Teologiczne t. 41 (2008) nr 1. Opracowanie autorstwa ks. prof. Jerzego Myszora, zawiera wiele informacji m. in. na temat radecznickiego duchowieństwa. Ledercremer Leizor Mieszkaniec Hrubieszowa, aptekarz, ukończył studia w Wiedniu. Doskonale znał niemiecki; gdy Niemcy wkroczyli do Hrubieszowa wykorzystywali go jako tłumacza, zapewne dlatego "był jedynym [Żydem], któremu Niemcy pozwolili nosić długą białą brodę". Zmarł w 1942 roku (też jako jedyny z hrubieszowskiej społeczności żydowskiej w okresie okupacji śmiercią naturalną) w 1942 roku w wieku 82 lat. Lerman Jahet Mieszkanka Bełżca. Z chwilą wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu Niemców na teren powiatu tomaszowskiego plac będący jej własnością (na którym spadkobiercy pobudowali młyn i nim zarządzali) zajęli okupanci pod budowę obozu koncentracyjnego. Leszczyński Leonard Przewodniczący Zarządu Szkolnego Związku Młodzieży Polskiej, absolwent Liceum Pedagogicznego w Szczebrzeszynie. Na I Zjeździe Absolwentów Liceum (1952 rok) wygłosił referat na temat "Zadania nauczyciela na obecnym etapie przebudowy gospodarki rolnej na wsi." Leśmian Bolesław (1878 – 1937), poeta, z zawodu rejent (pracował jako notariusz przy dwóch zamojskich sadach – Sądzie Pokoju i Sądzie Okręgowym), jednak swoją kancelarią (jak podaje Z. Klukowski) nie za bardzo się przejmował – "kancelarią swoją nie zajmował się zupełnie, podobno nawet mało znał się na rejenturze..." Dr Zygmunt Klukowski, ordynator szpitala w Szczebrzeszynie znał osobiście poetę, razem udzielali się w Z wyglądu nie można było domyślić się w nim wielkiego poety. "Świrski" (pełnił obowiązki komendanta szkoły). Nauczyciele pracujący w szkole poza zajęciami obowiązkowymi prowadzili Kursy Rejonowe i Pedagogiczne dla Dorosłych – ukończyło je 368 osób. Leśnictwo Jeneralne Lasów Tomaszowskich Siedzibą Leśnictwa. a Leśmiana zajmowało zdaniem dr Klukowskiego dosłownie wszystko: "zainteresowania jego były bardzo rozległe i wszechstronne. Zygmuntów.. decyzją Anny z Gnińskich Zamoyskiej w 1702 roku Leśnictwo. obracając w niwecz jego świat i zaświat. Leśna Szkoła Podchorążych Piechoty BCh podokręgu IV B – zamojskiego Zorganizowana została przez dowództwo w składzie: kpt. ps. oraz "Klechdy domowe". który w 1928 roku został rozparcelowany. z 78 słuchaczy do egzaminów przystąpiło 64... Po śmierci Jakuba Maksymowicza jego żona odsprzedała Leśnictwo.. ps.. Rysunek Adama Leurĕ litografowany przez J. w roku 1681 w dożywotnie posiadanie nadał je wraz z częścią wsi Rogoźno Jakubowi Maksymowiczowi Marcin Zamoyski. Michał Wawryk. Krasnostawskim. budynki gospodarskie. dr Ludwika Zalewskiego (Lublin 1947). 655 absolwentów. Lewin Szmul Lejb W okresie międzywojennym był właścicielem folwarku Smoryń. Zajęcia ze słuchaczami prowadzili: Michał Wawryk. kpr. ppochr.. wydzielono z folwarku Smoryń nowy folwark Buczyn Lewkowicz Beniasz Rabin szczebrzeszyński.. prowadzili też ciekawe dysputy na wiele interesujących tematów. był bardzo małego wzrostu. wachmistrz Piotr Mielnik. Miejsce lokalizacji Leśnictwa. st. Jan Kowalik."." Litografia Leurě'go pojawia się często na publikacjach Stowarzyszenia Przyjaciół Szczebrzeszyna.. "Giewont". obszar na którym znajdowały się pozostające na uposażeniu leśnictwa.. Fotokopia tego rysunku została zamieszczona między innymi w pracach: "Katedra i jezuici w Lublinie" (część II ) autorstwa ks. wojewoda bracławski. Nowiny.. jak bardzo ceniona jest obecnie twórczość zamojskiego rejenta świadczy fakt wydania jego utworów pod wspólnym tytułem "Poezje" (Warszawa 1994) z uwagami edytorskimi i opracowaniem tekstu dokonanymi przez Jacka Trznadla.." Poezja Bolesława Leśmiana była. szpakowaty. ps. W drugiej połowie XIX w. piwnice.za kwotę 600 złotych Franciszkowi Trzcińskiemu →"Foglarszczyzna". W roku 1912 ukazał się tomik "Sad rozstajny". 1947 – 31. "Siłacz" – odbywały się w okresie połowa lutego 1944 roku – do końca maja tegoż roku kolejno w miejscowościach: Nowy Dwór (gmina Wysokie).. Piotr Mielnik. łysiejący. Zajmowały go zagadnienia przyrodnicze. lamus. w tej liczbie 461 mężczyzn. kuchnia. "Ikar". . oraz "Dawny powiat szczebrzeski XIV – XVIII w" – autorstwa Marii Stankowej (Warszawa 1975). Bolesław Leśmian był członkiem Polskiej Akademii Literatury. ps. litograf.. Uczniowie Liceum pochodzili w większości z rodzin robotniczych i chłopskich z okolicznych wsi. (podaję za dr Januszem Peterem) nazywano partykularzem rogozińskim. od czasów pierwszego ordynata była wieś Rogoźno. elew Ignacy Horecki (szef sanitarny). Jan Boczkowski. ps. Ceglińskiego został opublikowany również w "Albumie Lubelskim z 1859 roku. Leśniczówka Marynin. ps. "Podleśny" (kwatermistrz). mjr. 14 stycznia 1700 roku reprezentował swoją gminę na zjeździe rabinów z miast ordynackich w Łukowej.pracach Zamojskiego Towarzystwa Miłośników Książki. Gros uczniów stanowiła rdzenna młodzież szczebrzeszyńska. końcowe egzaminy zorganizowano w lesie w pobliżu wsi Bobrowa w pow. Stanisław Bączek. przez okres trzynastu lat mieszkał w Zamościu. Pisał także utwory dla dzieci – do najbardziej znanych należą: "Przygody Sindbada Żeglarza". od roku 1789 gorzelnia . w roku 1858 "rysował z natury i litografował" szczątki szczebrzeszyńskiego zamku.spłonęła w czasie działań I wojny światowej) wynosił 2 łany. "Szczerbiński". Mieczysław Tura.VIII 1969 roku. Leurĕ Adam Rysownik. która zemściła się na nim. od roku 1788 nowy dwór drewniany. budynki (dwór. sierż.. w dożywotnie używanie otrzymał Józef Załuski... jak pisał Leopold Staff w przedmowie do jego zbiorku wierszy – "ucieczką od rzeczywistości. "Bogdaniec". który odbył się z woli Gryzeldy Zamoyskiej – podskarbiny wielkiej koronnej celem ustalenia spłaty zobowiązań dłużnych (membran) wobec Żydów chełmskich i bełskich. Liceum Pedagogiczne w Szczebrzeszynie Placówka funkcjonowała przez 22 lata – od 1 IX. w 1936 "Napój cienisty". Liceum ukończyło 1. "Grudziński". VII. VIII. VII. 1943 ilość dzieci 182 miejsce wywiezienia Swinemunde . 1943 4. 1943 5. 1943 9. 1943 21. 1943 6. VII. VII. 1943 14. obejmuje okres od 7 lipca – 25 sierpnia 1943 roku. VII. 1943 24. VII. VIII.Graz Bietighein Soest Strasshof Strasshof Strasshof Halle Breslau Halle Brandenburg 11. VII. VII. VIII. wykaz znajduje się w Archiwum Państwowym z Zamościu w Zespole Akt Gminy Radecznica. 1943 16. VII. 1943 25. tomaszowskiego i biłgorajskiego. 1943 23. VIII. 1943 12. VII. 1943 18. 1943 21. 1943 25. VII. 1943 20. znajdował się tutaj obóz pracy. 1943 27. 1943 19. 1943 23. 1943 27. data wywiezienia 7. 1943 Linas Hacedek 297 286 314 352 189 252 392 143 23 58 47 20 97 107 199 394 75 316 244 180 195 6 21 17 25 6 9 9 . VII. 1943 22. VII. VII. VII. W wykazie ujęte są dzieci z powiatów: zamojskiego.Liczebny wykaz dzieci wywiezionych do Rzeszy Sporządzony został przez pracownika Powiatowego Komitetu Opieki Społecznej w Zamościu. 1943 24. 1943 18. 1943 13. VII.niemiecka nazwa Świnoujścia. 1943 24. VII. VII. VIII. VII. 1943 17. VIII. VII. VIII. podczas nalotu bombowego (data nieznana) zginął Stanisław Sikora z Gorajca – relacja Stanisława Zybały Schneidemuhl Halle Posen St[r?]asshof Wien Lehrte Breslau Bransdorf Stargard Stargard Soest miejsce nieznane Kelesterbach Neumark Neumark Bransdorf Wesel Stargard Parchin Karnten . VII. VII. 1943 15. 1943 20. wielobranżowy sklepik – "w torby by wszystko zabrał" (wyraził się na ten temat Jan Borsuk). Zofia Kur oraz aresztowany wcześniej Józef Kur – rodzice Feliksy z Kurów Czajkowej. grunta te były zlokalizowane za tzw. do kraju powróciła 2 letnia Anna pod opieką starszej siostry Haliny. Osterburg. Był senatorem Rzeczpospolitej Polskiej. Tadeusz Kur. Przebywała tam m. Wywieziony został do Niemiec z całą rodziną jako 18 letni chłopiec – jego matka Antonina z Antoników wywodziła się z Czarnegostoku. pracował również jako chirurg w szpitalu powiatowym w Tomaszowie Lubelskim. Lipko Wiesław (1927 . nr L. in. w której przez jakiś czas pracował Mikołaj Berezowski z żoną (przeniesiony później do Gorajca).2005) Żołnierz Armii Krajowej. tam urodziła nam się druga córka – Danusia. działacz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". W roku 1840 Lipowiec należał do unickiej parafii w Tereszpolu.Czesławą i o dwa lata starszym Marianem (ur. Początkami sięga XIX wieku – wieś powstała w obrębie dóbr Ordynacji Zamoyskiej. "Brodzką Górą" w administracyjnych granicach gminy Szczebrzeszyn – tam powstała Kolonia Lipowiec. Józef Pacyk. Pracowaliśmy w gospodarstwie (wspomina Feliksa Czajka w październiku 2010 roku liczyła sobie 96 lat). Tadeusz Kalita. Anna z Koziarów Szeptuch. Stanisław Terejko. który zginął na froncie. W okresie międzywojennym w Lipowcu istniała szkoła powszechna (klasy I – IV). już na emeryturze. Męża jego siostry Katarzyny – Michała Olecha (z Gorajca) wywieźli Niemcy do Oświęcimia.Pieczykolan Józef i jego syn Edward.. W Lipowcu partyzantów nie było. Po wyzwoleniu (ok. Kapuśniak Stanisław.. Z relacji najstarszych mieszkańców (rozmowa przeprowadzona w październiku 2010 roku) . istniało w Zamościu w okresie międzywojennym. in. (Jan Borsuk. Najdawniejsze dzieje wsi nie są dokładnie znane. pierwsi lipowieccy strażacy to: Sirko Tadeusz. Jan Borsuk pracował w majątku pod adresem: Austria Dolna. rodzina Grelów (do dziś żyje we wsi najstarsza z nich Karolina z Grelów Grabowska (stan na rok 2009). uczęszczali do niej m.) Łazorczyk). Borsuków) otrzymali ziemię za serwitut. współtwórcą Fundacji Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. 1938/ 26 na ulicach miasta kwestowano na jego rzecz . W 1921 roku mieszkało tutaj 769 osób. Nasz gospodarz był w porównaniu z innymi dobrym Niemcem.) Duleba.. rodzina Koziarów – Rozalii i Wojciech zmarli w Rosji . Sirko Leon. W 1938 roku niektórzy z mieszkańców (m.. Kobiety często przychodziły do rodziców Jana Borsuka. Mąż na polu. Jan Borsuk. We wsi byli Badacze Pisma Świętego . Podczas wojny w Lipowcu Niemcy zabili dwie Żydówki – ktoś naskarżył. początkowo Niemcy zostawili ją wraz z kilkoma młodymi dziewczynami do dojenia krów. Istniał także sklep prowadzony przez małżeństwo Czajków. do organizacji należeli jedynie dwaj młodzi ludzie – Józef Borsuk (został ranny w bitwie pod Osuchami. Józef Małysz. Małysz Julian.Anny z Koziarów Szeptuchowej Feliksy z Kurów Czajkowej i Jana Borsuka dowiadujemy się iż podczas działań I wojny światowej mieszkańcy wsi zostali wywiezieni do Rosji. ja w obejściu przy krowach. 8 lipca 1926 roku na mocy zezwolenia Starosty Zamojskiego z dnia 1 lipca 1926 roku. Jan Gnida. Rugałów. Post Grosirnik Niderdonau. Gdy przybyli wysiedleni z okolic Hrubieszowa chłopi (na gospodarstwie Borsuków pracował niejaki Opiela) – Anna i jej koleżanki zostały wywieziony na roboty. W Rosji przebywał także z rodzicami kilkuletni Leonard Kur. co pamięta Jan Borsuk) dwóch prawosławnych – Konstanty Popko i (. Początkowo przetrzymywano wszystkich w obozie przejściowym w Zamościu. gdzie mogły się ogrzać i zjeść coś ciepłego. Gnida Jan. Adam Sirko. Jan Mazur prowadził niewielki. Wieloletnią nauczycielką w Lipowcu była także Danuta Kitowska. gdzie zginął. że są we wsi.Towarzystwo Wspomagania Chorych Żydów. po wyzwoleniu wyjechał do Gdańska) oraz Bolesław Glina. uhonorowany został tytułem "Człowiek Roku 2005". J. Obecnie (stan na rok 2010) w Lipowcu mieszkają dwie "badaczki" Pisma Świętego – Feliksa z Kurów Czajkowa i Aniela Mielnik (gdy wstąpiły do ugrupowania religijnego duchowa opiekę sprawował nad nimi (. Feliksa Kur. Gnida Marian. Feliksa z Kurów Czajkowa.. przeżył. Funkcjonowała szkoła.zebrano 115 złotych 53 grosze. Michał Popko. Przez wiele lat pracował jako lekarz gminy Komarów – Osada. w 1938 roku). Lipowiec został wysiedlony w okresie Wielkanocy 1943 roku. Strażacy postawili drewnianą remizę. Wioska się wyludnia. Pawła II w Zamościu. Było także dwóch (z tego. Lipowiec Wieś położona w administracyjnych granicach gminy Tereszpol. Obecnie w Kolonii mieszka kilkanaście osób. zabudowań jest niewiele. 1946 roku) zorganizowano we wsi oddział straży pożarnej. a także Koziara Anna. Na robotach w Niemczech znalazła się także rodzina Czajków – Leonard z żoną Feliksa i dwojgiem małych dzieci . Leon Sirko. następnie zostali wywiezieni na roboty do III rzeszy. Lisowska Maria) . poszczególne rodziny zostały rozwiezione po całych Niemczech. Większość mieszkańców to ludzie starsi. in. Prezesem został Jan Borsuk. Józef Borsuk. I Pierwsze aresztowania nauczycieli na terenie Zamojszczyzny miały miejsce w roku 1940. Zamość. H. a te wydał metodą powielaczową dr Z. obiekty o charakterze socjalnym . s. Józefów Ordynacki. Wojciech Polak. Według opracowań Jerzego Doroszewskiego z powiatu zamojskiego na terenie kraju i w obozach koncentracyjnych zginęło pięćdziesięciu nauczycieli. Hrubieszów. na południe od wsi Radzięcin i Wola Radzięcka. Kryłów. Doroszewskiego "Szkolnictwo na Zamojszczyźnie w latach okupacji hitlerowskiej. dwory – Łaszczów. dwie cerkwie – prawosławna w zaadoptowanym do tego celu kościele pod wezwaniem św. urząd notariusza. Szczebrzeszyn (podcienia. Dąbrowica.Lisowski (. Łaszczów. dwa domy modlitwy (bet – ha midrasze). W roku 1946 została sporządzona lista ocalałych z wojennego pogromu nauczycieli. Piotr Bohun – zastrzelony został w Czarnymstoku w obejściu gospodarza Furlepy).szkoła początkowa II klasowa.w swoim mieszkaniu w Podborczu przeprowadzała egzaminy maturalne . 22 – 42). W obozach koncentracyjnych m. Tomaszów Lubelski. Oleandrów (od końca XVI wieku przemianowano nazwę na Sól). Katarzyny "ogólny ze stałym lekarzem". gdzie ścigany za działalność konspiracyjną ukrywał się pod nazwiskiem Mrozowski.na terenie powiatu zamojskiego tajne nauczanie odbywało się w 29 miejscowościach.. Leonarda na cmentarzu. obiekty o charakterze edukacyjno – urzędniczym. fabryka sukna czarnego i siwego. Łopacińskiego w Lublinie). Inni zajęli się tajnym nauczaniem .zginął w obozie przejściowym w Zwierzyńcu. w rok później z terenu gminy Stary Zamość aresztowano ze szkoły w Wierzbie Franciszka Skakuna i Adama Waśkę. z Krasnego – Biedrońskiego i Michała Ćwika. zamieszkałe w większości przez ludność żydowską). lista zabytkowych obiektów zniszczonych podczas okupacji zabudowa drewniana . unikalny dziś egzemplarz dostępny jest w zbiorach wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im.Biłgoraj. folusz. dr Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa . Powstały wówczas wsie Rzeczyca i Kąty na lewym brzegu Polskiej Łady. w roku 1830 wyjechał z rodziną do Warszawy. Kolejno lokowane wsie to: Gromada. 3 osoby ze Szczebrzeszyna (Stanisław Węgierski . dom schronienia. po wyzwoleniu pełnił obowiązki dyrektora szkoły podstawowej w Gorajcu. Katarzyny i unicka zlokalizowana przy ulicy Turobińskiej (obecnie Sądowa). m. in. jak Jan Kryk "Topola" ze Szczebrzeszyna (zebrał pieśni śpiewane przez zamojskich partyzantów. Biłgoraj. w: • Gorajcu – Stanisław Jeż – Kelna. Małka Holc – zginęła wraz ze szczebrzeszyńskim Żydami w Bełżcu. lokale użyteczności publicznej miasta Szczebrzeszyna U schyłku XIX wieku (dane z 1890 roku) w Szczebrzeszynie funkcjonowały: obiekty kultu religijnego . urząd miejski. jej skład zamieścił Z. t. kościółek murowany św. Goraj (bezcenne podcienia). Stefania Mościowa. po uprzednim wykarczowaniu puszczy (1578). Mańkowski w pracy "Między Wisłą a Bugiem 1939 – 1944" (Lublin 1987. Niektórzy z nauczycieli walczyli z okupantem z bronią w ręku. czy Stanisław Wójcik "Mały" z Krzechowa. in. Kryłów. oraz Sokołówka na prawym brzegu. apteka. Dołhobyczów.kościół parafialny katolicki. zakłady fabryczne . przebywali: • Włodzimierz Hasiec z Gorajca – Pottenboum na terenie Austrii • Stefan Kilarski ze Szczebrzeszyna – Buchenwald • Zofia Kormańska z Zamościa – Ravensbrück • Mikołaj Kuzycz Berezowski z Lipowca – Strasshof. Frampol. lokacje Gorajskich Prace osadnicze w okolicach Goraja (rodowej siedziby rodu Gorajskich nadanej w 1377 roku Dymitrowi z Klecia i jego bratu Iwoni przez Ludwika Węgierskiego) rozpoczął Adam Gorajski i jego bracia w II połowie XVI wieku. stacja pocztowa (od 1887 roku telefon). który pełnił obowiązki komendanta obwodu AK Biłgoraj.młyn wodny o ośmiu kamieniach. zbiory artystyczne – pałac Zamoyskich w Klemensowie.. Zamość 1984. w tym 13 osób z Zamościa. Klukowski pod tytułem "Pieśni oddziałów partyzanckich Zamojszczyzny" (1944). zespoły pałacowe – Łabunie." Rocznik Zamojski. synagoga. uszkodzone bóznice – Szczebrzeszyn.szpital św. losy zamojskich nauczycieli podczas okupacji tekst oparty na publikacji J.) Urzędnik szczebrzeszyński. uszkodzone kościoły – Biłgoraj. Wysoki. Rodzina ta po wojnie przeniosła się do Warszawy zabierając z sobą Leona.Oczkoś. i zapewniła pracę stróża w Wedlu. aktu urodzenia jej ojciec był podleśnym Ordynacji Zamojskiej. Wykopał im w lesie ziemiankę. Tam dała mu mieszkanie. Niezmiernie pracowity i obowiązkowy. zarządzał być może kluczem Księżopolskim. siwa. że Maria była starsza od Lotza o 13 lat. Krasnobrodu. wzbudzający od razu sympatię. ale nie gruba. i był przed wojną kierowcą hr. ale też jak do tego doszło. biorąca udział w rozmowach i dyskusjach. zesłano za to na Majdanek. Ojciec Marii Luge. Być może u niego poznali się. co w tym czasie nie było wśród kobiet powszechne. a potem zaopatrywał ich w żywność. zwany przez rodzinę Jankiem mieszkał w Michalowie. imienia Józef. Godziszewski. przez niektórych. Anegdotyczne były jego wyprawy w niedzielę do Szczebrzeszyna.000 ha. że wszystkie włosy podniesione były równo z głową o kilka centymetrów do góry. Na tych czynnościach schodził mu czas do południa. który obejmował m. Najpierw wyciągał świąteczne ubranie i czyścił go. myć. jako córka Piotra i Kazimiery Radzikowskiej. i często stacjonowali. położeniem i z nazwiskami uroczysk (dzielnic). Maria urodziła się w Hrasiukach w 1882 r. Pracowita poczciwina słynął z powolności. in. Pierwszy. Maria swoją młodość spędziła u hrabiów Łosiów w Narolu. Józef Lotz był prawnukiem sprowadzonego przez Ordynację Zamojską z Kurlandii leśnika. i czarny beret ze srebrnym orzełkiem na głowie. Józefowa poprzez Turzyniec. wesoła. chyba bez rodziny. Wszystkich intrygowało to małżeństwo. posądzany przez to o despotyzm. (gajowy odpowiadał rangą dzisiejszemu leśniczemu. Józef Lotz przepracował w leśnictwie jako gajowy. Tenże Leon przechował aż do końca wojny rodzinę żydowską. od wczesnych lat zupełnie siwy. dowódcy dywersji. Nie tylko dlatego.. w leśnictwie. jeżeli jakie są. Nie podpisał jej żaden członkowie rodziny. a więc obszarem obejmującym dzisiaj dwa czy trzy nadleśnictwa. Pulchna. bardzo przez wszystkich lubiana. Potem zaczynał się golić. na poły domownika . ale także służbowo. a raczej pilnowania całości – zarówno mieć także powinien uwagę na ich porost.1858 : "Podleśniczy. który pomimo szykan gestapo nie podpisał volkslisty. Żywa. uczynny. zwracano się do niego "Leon". Najprawdopodobniej w prosty sposób. a potem przez wiele lat nadleśniczym w Kosobudach. puszczę Solską. Dobra Ordynacji Zamojskiej pod koniec XIX wieku.• • • Klemensowie – Maria Słomińska Latyczynie – Leopold Gwarda Żurawnicy – Adam Nędzyński Lotz Józef Gajowy Jan Józef Lotz używał na co dzień. ale raczej panny do towarzystwa niż służącej. i był podporządkowany bezpośrednio nadleśniczemu) około 60 lat. Jej zachowanie wskazywało na obycie w wielkim świecie. Jak się poznali? On mieszkał. Było to stanowisko w ówczesnej hierarchii leśnej bardzo wysokie. ale grzeczny. bardzo lubiła jazdę konną. prawosławny gdzieś z pod Tarnogrodu. liczyły jeszcze ponad 180. mieszkając w Harasiukach. aby nie mylić go z dwoma bratankami . atletycznie zbudowany."Wrzosa". pracował stryjek Józefa Edmund. W gajówce Krzywe spotykali się. już po uwłaszczeniu chłopów. Kąty koło Zawady z powrotem do Kosobud. Drugi zwany przez rodzinę Zdziśkiem był leśniczym w Zwierzyńcu. obejmował okrąg lasów od Kosobud. a może to on wyswatał tą parę. ojciec pani Marii Loc . Swobodna. Miał Lotz do pomocy w gospodarstwie człowieka na poły parobka. Każdy z nich obejmował ogromny obszar. Wg instrukcji Ordynacji Zamojskiej z 19. Wg. towarzyska.jednym Janem. Wiedziało o tym kilka osób. Józef Lotz był żonaty z Marią Luge (Luż). Wskazywał na to jej sposób bycia. że był już prawie wieczór. Księżopolski i Zwierzyniecki." Musiał mieć odpowiednie przygotowanie. i tem celem najdokładniej obznajomić się obowiązany z miejscowością. i przez których szło prawie całe zaopatrzenie oddziału. Niedzieliska. analfabeta. który mieszkał w Zamchu. bo sam nie byłby w stanie zapewnić im pełnego zaopatrzenia. służbę wojskową w jedynej polskiej dywizji zmotoryzowanej wyposażonej w małe tankietki. podleśny czy oficjalnie podleśniczy. Mieszkał zawsze w tej samej gajówce. tak jak na XIX rycinach.miał na imię Pantalejmon. jako najbliższy nadzór lasów sprawujący. w Krzywem ona w Harasiukach. (w przeważającym procencie były to lasy). Zapamiętałem go ubranego w czarne skórzane spodnie i taką kurtkę. Nie wysoka. słowem wszystkiego w rewirze znajdującego się.XI. bywał tam nawet legendarny Miszka Tatar. błot. być może nawet studia na jakimś zagranicznym uniwersytecie. Kilometr od gajówki Krzywe w uroczysku Mokra Debra miał swą siedzibę oddział ppor Stefana Poździka . i drugim Janem Zdzisławem. W Harasiukach. a tym samym emeryturę. bowiem wszystkimi lasami znajdującymi się w kluczu.mundur czołgistów. Zawiadywał on. Kawęczyn. mająca swoje zdanie. a nieraz i całe oddziały partyzanckie. Nie wiadomo jak się ta francuska rodzina znalazła w Polsce. W jakim charakterze nie wiadomo. uczesana tak. gatunki rosnącego drzewa i naturę ziemi. szczególnie panie. i dzieliły się na trzy klucze. bez gama tłuszczu. który był stałym gościem gajowych. Potem czyścił buty. Wg tradycji rodzinnej rodzice . Klucz Zwierzyniecki np. i robił to tak powoli. a jednego z braci Józefa. Odbywał przed 1939 r. Zamoyskiego. Był gorącym patriotą. obok dozoru zapobiegającego zniszczenia ich. Stanowczy. a najczęściej całymi rodzinami dla zebrania chrustu na opał. Pierwsi osadnicy otrzymujący pozwolenie na zagospodarowanie tych terenów zobowiązani zostali jednocześnie do "służby wojskowej pod jurysdykcja wójta. czyli kniazia jak go wówczas nazywano". Wg. lub "u Lotza". olbrzymim pałacu wybudowanym na miejscu dworu Tarnowskich z XVI wieku. W roku 1947 Lotz oświadczył się Antoninie Głazowskiej nauczycielce Gimnazjum i Liceum w Szczebrzeszynie. "za Lotzem". gdyż Lotz nie żyje już od kilkudziesięciu lat. bardzo oddana gajówce i Lotzowi. lub "Lubiczą". Do dzisiaj np rozdzielając się w poszukiwaniu grzybów umawiają się na późniejsze spotkanie "koło Lotza". lecz Wanda wolała pozostać w gajówce Krzywe. i dla napicia się wspaniałej w smaku wody ze studni liczącej kilkadziesiąt metrów głębokości. Ogromnie dużo pracy i serca w opiekę nad Wandą. Kamionką i Hrebennem) należała do dzierżawy rzeczyckiej z liczbą poddanych 58. poglądy i zachowanie upodobniały ją do zakonnicy. oporządzania i utrzymania inwentarza itp. Komplet książek Kraszewskiego. przyjeżdżała już wozem wyposażonym w półkoszek. Wrócił po kilku latach. miał 20 lat. aby przeniosła się do niego. że być może nie mogła znaleźć lepszej partii. Maria zachorowała i zmarła po kilku miesiącach (28. Postać Lotza jest do dzisiaj popularna wśród mieszkańców najbliższych okolic pomimo tego. pracowita lubiana przez ludzi. trylogię Dumasa w skórkowej oprawie. Też nie wysoka. dokąd wracać została w Krzywym przejmując całą gospodarkę "kobiecą" Pozostała tam przez kilkanaście lat nawet po powtórnym małżeństwie Lotza. Z drugiej była już w takim wieku. in. i zaopatrzenie we wszystko. lub chodząc do lasu na poziomki. że wielu go nie zna.Zdzisław i Janek Lotzowie. mogli ponadto zachować otrzymane . Nie wiemy czy rodzina Marii też była niezadowolona z tego. Lecz ta nie chciała rezygnować ze swego wdowieństwa. co było jej potrzebne do życia włożyli bratankowie Józefa . że ożenił się ze starszą o 13 lat panną. chleba pobocznego zimowego. gdzie "Baśkę" zostawiała. siwa. Z jednej strony był to w świetle ówczesnych stosunków mezalians.1943 roku). wrodzoną inteligencją. na której konno przyjeżdżała z Krzywego. Mieszkała samotnie w gajówce Krzywe aż do swojej śmierci w roku 1988. gdy w 1915r utworzono pierwszą szkołę w Szczebrzeszynie) na pewno zaszedłby zawodowo wyżej. Józef ze swoim ujmującym sposobem bycia. Musiało to być ciężkie życie dla samotnej starej kobiety.Józefa nie byli zadowoleni z tego. księcia mazowieckiego i bełzkiego z roku 1420 Lubycza. "Lustracji z 1667 roku" Lubicza wraz z pięcioma innymi wsiami (m. Po śmierci Marii nie mając.09. i pogarszaniu się zdrowia. pisana wówczas jako wieś "Lubicz" mogła się rządzić prawem wołoskim. gdyż przywiozła do gajówki Krzywe sporo książek m. Zdzisław. Była zamiłowaną czytelniczką książek również podczas pobytu w gajówce Krzywe. podwód brania i innych ekstorsyj". "przed Lotzem" itp. Na mocy przywileju Ziemowita. borówki i grzyby. Wanda przeżyła męża o 15 lat. Posiadała np. bez prądu elektrycznego. Później. Spokojna. zawsze ubrana w sukienki czy spódnice do samej ziemi. w miarę upływu lat. Pracowała u Czyżewskich w majątku Tarnogóra koło Izbicy w przepięknym. ogrzewania pomieszczeń porąbanym drzewem. Andrzej Chodor uwolnieni zostali "od wszelkich żołnierskich stacyj. Na mocy przywileju Jana III Sobieskiego wydanego w Lublinie w 1678 roku "uczciwi kniaziowie wsi Lubycza" – Bazyli Wańczyszyn. oczywiście zaprzężonym w "Baśkę" W ostatnich latach zdana była na pomoc ludzi. a sama szła do miasta po zakupy. Chlebowskim "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego") nazwa Lubycza jest pochodzenia rumuńskiego. W gajówce Krzywe od przed wojny aż do połowy lat czterdziestych ubiegłego wieku mieszkał oprócz Lotza drugi gajowy Kawka. 1973 kiedy to Józef Lotz zmarł nagle prawdopodobnie na zawał serca. exakcyj. Małżeństwo ich trwało ponad 25 lat aż do roku. in. Lubyczę nazywano także " Lubicą". Otrzymała na pewno jakieś wykształcenie w domu lub na pensji. Była o 12 lat młodsza od Lotza. który był nadleśniczym w Kosobudach. Zatrzymywali się u Lotza na kilka słów pogawędki. Jej wygląd. na "Szlakówkę". W czasie choroby Marii przyjechała na Krzywe jej siostra "Pani Helenka". (Romuald Kołodziejczyk) Lubycza Królewska Jak podaje Schneider (cytuję za B. Alexiej Kiszczak. aby opiekować się chorą. Gdyby żył w czasach. i szerokimi poglądami zawsze mierzył wyżej niż zwykły gajowy. ale już nie do gajówki Krzywe. z głęboką studnią. ciekawością świata. proponował nawet. w których działały szkoły (urodził się w roku1895. i roczniki różnych czasopism. i pracowała jako pielęgniarka w przychodni zdrowia w Szczebrzeszynie. Małżeństwo było bezdzietne. Trzy pokolenia ludzi ze Szczebrzeszyna i okolicy znały Lotza ze spraw służbowych. z której trzeba było ciągnąć wodę dla siebie i inwentarza. Urodziła się ona w miejscowości Gorliczyna położonej 4 km od Przeworska jako córka Franciszka i Joanny Malinowskiej. a także przekazują sobie informacje terenowe: "w prawo od Lotza". Miała śliczną srebrzystą klacz "Baśkę". Po wojnie i parcelacji majątków ziemskich ukończyła kurs pielęgniarski. że wyszła ona za mąż za zwykłego gajowego. Niedługo po tym ożenił się z Wandą Kowalską. Piękną pamiątką jej pracy w Tarnogórze był przywieziony stamtąd na Krzywe inkrustowany sekretarzyk. wywieziony w roku 1944 na Sybir za współpracę z partyzantką. Majdanu Górnego. ale już 1 październiku 1941 roku osadzono za drutami pola V pierwszą partię kobiet. Ludność Zamojszczyzny w obozie koncentracyjnym na Majdanku Obóz koncentracyjny na Majdanku funkcjonował od jesieni 1941 roku do 23 lipca 1944 roku. zakład dzierżawiony był m. opuszczając w pośpiechu Majdanek w lipcu 1944 roku dokładnie niszczyli kartoteki więźniów i akta obozowej kancelarii. tak się jednak nie stało. Pierwsze transporty ludności z Zamojszczyzny znalazły się na Majdanku pod koniec czerwca 1943 roku (były to ofiary akcji Grossaktion. Ułazów. Nieco wcześniej .000. który miał miejsce w pierwszej dekadzie lipca przywieziono więźniów z powiatu biłgorajskiego: z Babic (1 lipca). że z tej liczby około 8500 kobiet zamojskich osadzonych było na polu V. *** Obóz na Majdanku przeznaczony był zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Jeśli nawet przyjąć. nie były natychmiast oddawane nowo przybyłym. wówczas miasteczko (prawa miejskie otrzymała w roku 1759) zniszczył pożar – do jego odbudowy brano drzewo z pobliskiego lasu zwanego "Boczków". w tym również niemowląt. z chwilą wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili ok. Jak zeznawał Klemens Drzewiecki "w lipcu 1944 roku na Majdanek przywieziono ponad 800 rodzin z Zamojszczyzny. W okresie międzywojennym mieszkała tutaj pewna ilość ludności żydowskiej. " Ogółem przyjmuje się. W lipcu 1943 roku stan obozu żeńskiego wynosił około 11. która miała miejsce w lutym 1944 roku do Oświęcimia i Ravesbrück . Ogółem na transporty zamojskie przypada więc 12. W czerwcu 1944 roku zaczęto przywozić na Majdanek ofiary akcji wysiedleńczych na Zamojszczyźnie przetrzymywane dotychczas w obozie przejściowym w Zwierzyńcu – w kilku dużych transportach przybyło setki mężczyzn.500. dzieci było około 4000. W jesieni 1944 roku obóz koncentracyjny na Majdanku przekształcony został na muzeum pamięci pomordowanych ofiar hitlerowskiego ludobójstwa. przez M. Pasiek. W kolejnym transporcie. przyjmuje się. jak sugeruje Zofia Murawska "numery kobiece w lipcu 1943 dochodziły do maksymalnej wysokości przekraczając 15. nadto znaczna ich część przebywała na polu III razem z mężczyznami i dziećmi. Łukowej. że podczas transportów w 1943 i 1944 roku (informacje te są niepełne) z Zamojszczyzny przybyło około 2500 osób . W sierpniu 1944 roku powołano z ramienia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego Polsko Radziecko Komisję Nadzwyczajną do zbadania zbrodni niemieckich dokonanych w obozie zniszczenia na Majdanku w mieście Lublinie. że w wyniku niezbyt sprawnej pracy kancelarii FKL numery więźniarek zmarłych. Aleksandrowa (4 lipca). której podczas rozłączania rodzin zginęła . dotychczas nie jest znana dokładna liczba ofiar – Niemcy starannie zacierali ślady popełnianych przez siebie zbrodni: nie prowadzili dokładnej rejestracji więźniów. Majdanu (2lipca)."w okresie transportów z Zamojszczyzny pewna staruszka. które odeszły. Głównym przedmiotem produkcji były naczynia i przedmioty przeznaczone dla celów kultowych ludności żydowskiej. kolejne transporty z tego miasta w liczbie 6 i 11 osób miały miejsce 21 kwietnia i 6 czerwca. in.nazwa ta sugerowałaby odrębność pod względem zarządzania. Księżpola. Woli Różanieckiej.przywożono ich całymi rodzinami.31 marca przywieziono na Majdanek grupę mężczyzn ze Szczebrzeszyna. kiedy to oddziały Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego wyzwoliły miasto Lublin i obóz. Żeńska część obozu otrzymała nazwę Frauen Konzentrationslager (FKL) . Osadzani byli na polu V kobiety łącznie z mężczyznami i dziećmi. Większość osób przywiezionych do obozu stanowiły kobiety i dzieci . 16 września tegoż roku po raz pierwszy w ogłoszonym komunikacie podano charakterystykę obozu. . W początkowym okresie funkcjonowania przywożono tutaj wyłącznie mężczyzn.liczbę kobiet ustalono na około 12. Parnasa. kobiet i dzieci. lub tych. skład narodowościowy więźniów i metody uśmiercania stosowane przez hitlerowców. Huty Różanieckiej. rodzinę Goldsteinów. a wszystko dlatego . m. w tym kilkoro urodzonych podczas jazdy w wagonach bydlęcych. in. albo "Beczków". w roku 1921 było ich 649." Zaledwie niewielka część kobiet z akcji pacyfikacyjnych na Zamojszczyźnie pozostała na Majdanku do chwili ewakuacji obozu. w ramach której Niemcy wysiedlili i spacyfikowali kilka wsi). W roku 1855 ludwik Zieliński założył w Lubyczy fabrykę fajansu i wyrobów kamionkowych. organizacyjnie obóz kobiecy podporządkowany był głównej komendanturze.000 kobiet. należy przypuszczać. Wysiedlana ludność początkowo przywożona była do obozów przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu. z powiatu chełmskiego: z Łowczy (6 lipca). 80% ludności miasta – zostali wymordowani przez Niemców. Bidaczowa. ze zasłużyli się dla kraju swoją odwaga i uczciwością. z Aleksandrowa. znaczną grupę więźniów stanowiły także dzieci. zakład funkcjonował do 1911 roku. wielu zabijali tuż po przekroczeniu przez nich bram obozu. Dąbrowicy (9 lipca) i Dereźni Majdańskiej (17 lipca). W roku 1834 Lubyczę. a stamtąd po upływie kilku lub kilkunastu dni transportowana na Majdanek. Lipowca (3 lipca).wcześniej prawa i przywileje.wiele z nich po kilkutygodniowym pobycie wywieziono na roboty do Niemiec. że kobiet było co najmniej 14.000 osób.500. gdy armia I frontu białoruskiego zbliżała się do Lublina w obozie pozostawało około 2000 osób. *** W porozumieniu ze Związkiem Autorów. Czy przeżył by to jeszcze znów? . Później zabijane główkami o mur. w tym również obozu na Majdanku gdzie ginęli mieszkańcy Zamojszczyzny. To miejsce sadyzmu i okrutnych mąk.ludność z Zamojszczyzny i kalecy jeńcy radzieccy pozostali na miejscu – pozostałych ustawiono w kolumny i wyprowadzono pieszo z obozu. Gdy nastąpiła ostateczna ewakuacja obozu . Birkenau. Mauthausen. Kompozytorów i Wydawców Z.22 lipca 1944 roku. Stutthof. mógł je uratować jedynie zabieg chirurgiczny. Wreszcie pejczami zamordowali kobietę. Ludność z Zamojszczyzny pozostawała na Majdanku do końca trwania obozu . stron 8) "Popularne piosenki".S Ludwik Lidke z Łodzi wydał (brak roku wydania. Buchenwald. To szczyt niemieckiej kultury na punkcie morderstwa ogarnął ich szał.A. że sam przeprowadzi operację. To miejsce straszliwej tortury. ukazuje bowiem cała gehennę obozów koncentracyjnych. Gdyby zwyciężył ten gad " ? Kto widział ww obozie Treblinki ten tłum? Nagich. Komory gazowe.wnuczka straciła zmysły i bez przerwy powtarzała jej imię. 8 sierpnia 1943 roku operowano 8 lub 10 letniego chłopczyka z Zamojszczyzny. Majdanek. SS – mani biciem starali się zmusić ją do milczenia. które w zupełności by wystarczyło podał chłopcu narkozę ewipanową – podczas operacji chłopiec zmarł. Kto dostał się zbirom do rąk..I. Kto próg obozu przekroczył. Sobibór. dziecku groziło uduszenie. obozy to kaźnie i głód. Celowo głodem zasuszone. Treblinka. wśród których znajduje się wstrząsający tekst "Obozy koncentracyjne" autorstwa Jana Litke. W obozie SS – man kres życiu ich kładł.mężczyzn i dzieci łącznie. następnego dnia 200 osób . "Kwiaty Oświęcimia" to dzieci na wiór. "Obozy koncentracyjne" Obozy. 24 czerwca 1944 roku z obozu w Zwierzyńcu przywieziono grupę mężczyzn. a los Dozwolił mu wytrwać do końca. Obozy wchłaniały miliony i wciąż Bez końca. z trwogi oszalałych. Niemiecki sadystyczny kat. Oto był kultury ich wzór.K. w tej grupie kobiety i dzieci z Zamojszczyzny. Niech powie: "Czy istniał by dla innych świat. który oświadczył. Gross – Rosen i Gusen. To z trupów ciągnący się wał. Oświęcim. Zamiast znieczulenia miejscowego. ten postanowiła przeprowadzić przebywająca w obozie dr Stefania Perzanowska . U komór gazowych szczutych sfora psów. Dachau. Który bez końca tam trwał. cyklony i strzał.. wciąż nowych zwożono.gdy dziecko leżało na stole pojawił się dr Blanke. stanowi on moim zdaniem uzupełnienie tekstu . który zachorował na krup – nie było surowicy. kobiet i dzieci w liczbie 91 oso. które w jesieni tegoż roku deportowano do obozu zagłady w Bełżcu. p. Do komór gazowych strzałami. oraz dwie z których znane są tylko imiona ojców rodzin – Herszek i Moszek). Icek Zimmerman zginął w warszawskim getcie. Icek Zimmerman. dzierżawy sadów i. oraz Icek Zymmerman. które zdławił gaz. Gielda. Przy drodze do Teodorowki zginął nieznany z nazwiska krawiec Jankiel. Że legnie znów u naszych nóg ludność żydowska z terenu gminy Radecznica Ludność żydowska mieszkająca na terenie gminy w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej stanowiła liczebnie niewielkie grupy w poszczególnych wioskach . Niech będą tym znakiem. w roku 1918 uiścił podatek (z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) na rzecz Magistratu miasta Szczebrzeszyna w wysokości 20 koron. Lejba z żoną i dziećmi: Jankielem (przed wojną wyjechał do USA). Kielmanem. który mieszkał tutaj z rodziną prowadząc sklep.zaledwie jedna rodzina (Kafenbaumów) mieszkała w Czarnymstoku. Berek i Szmul Gildener utrzymywali się z handlu domokrążnego i sklepowego.Esterę i Szulima.Berek z żoną i trójką dzieci: Chaną.znany z nazwiska mieszkaniec Gruszki .szewc Szloma. ich obecność widoczna jest także w innych wioskach: w Chłopkowie . t. pozostali dzierżawili od wsi plac. Lejba Gildener był rolnikiem. Żona Icka Zimmermana miała na imię Socha. Przed jednością zawaha się wróg. Te stosy ciał. jego grunt położony był na gorajeckiej Tokarce. by dzieci nam nie tłukł główkami o mur. A piece – palarnie dymiły w dzień – noc Paląc ludzi tysiącami.jego żona miała na imię Masia. Dlatego pamiętać należny nam wciąż. większe skupisko Żydów odnotowano w Gorajcu.Solowski przechowywał w oborze sześciu Żydów.Kto słyszał te krzyki pędzonych na śmierć. Nie strzelał. W latach trzydziestych ubiegłego stulecia (tuż przed wybuchem II wojny światowej) we wsi mieszkały cztery rodziny żydowskie . w roku 1950 odwiedziła rodzinną wieś) i Szmulem . O latyczyńskich Żydach nikt z mieszkańców wioski nie pamięta. gazował. W roku 1921 na 650 mieszkańców Chłopkowa 21 osób stanowili Żydzi. Chłopkowscy Żydzi zostali wywiezieni we wrześniu 1942 roku część z nich rozstrzelano. uciekał co sił. Niech się o tym dowie dzisiaj cały świat Jak ludzi mordował wróg – kat. nie łapał nas wróg. Ten wioskę opuszczał. jego matka i siostra Gitla. Szloma mieszkał u gospodarza o nazwisku Tuzin. na którym . Gdy zjawiła się policja zaczął uciekać i wówczas został postrzelony – zmarł w nocy 22 marca 1943. Zginęła również jego żona i dzieci.byli to : Jankiel Gildener. Lub je zasuszał na wiór. były to dzieci Judki Honiga z Zaporza. wg. By znowu nie wrócił ten czas. dzieci: Gitla. niektórych wywieziono do obozów pracy. stolarz Szmul. przyjęli na wychowanie dwoje dzieci . Że jedność to siła – potęga. mordował. Lejzor i Łajka (przeżyła wojnę). Na północno – wschodnim skraju Gruszki Zaporskiej w pobliżu Nowej Wsi w miejscu zwanym "Byki" żyły do 1942 roku dwie rodziny żydowskie (nieco wcześniej (1931 rok) cztery rodziny żydowskie mieszkały u okolicznych włościan w pobliżu Gruszki Zaporskiej (Fiszer. Herszek i Urynek trudniący się handlem. W chwili wybuchu II wojny światowej we wsi przebywali trzej bracia Gildenerowie . Łajką i Perlą (przeżyła wojnę. gminnych zapisów w 1912 roku we wsi żyła rodzina o nazwisku Weistuch trudniąca się handlem.z roku 1912 pochodzi informacja o Szmulu Gildener. I w leśnej gęstwinie się krył. Jankielem i Jentą. Żydów rozstrzelali polscy policjanci z Radecznicy. cyklony lub straszne tortury. By znowu jak rakarz. ci którzy ukrywali się przed Niemcami zginęli na uroczysku "Podleśna ". We wsi ukrywano Żydów . co ostrzega nas. 15 latkowi z Zaporza. jego rodzina składała się z czterech osób. Moszek Wajstuch. . handlem domokrążnym i obnośnym. . .jej nazwiska nie udało się ustalić. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. dwie dziewczynki i chłopiec i imieniu Bencje. nazwiska którego nie udało się ustalić. z żoną (jej imienia nie udało się ustalić). Godził zwaśnionych. Zginęli wszyscy prawdopodobnie podczas pogromu szczebrzeszyńskich Żydów w 1942 roku. Mantlowie mieszkali u rodziny Ciepielaków. mydłem i powidłem". najuboższy we wsi Żyd.wdowa z córką i synem. razem około 12 osób. syn przeżył wojnę. Szaja był radecznickim Żydem.niektórym udało się zbiec. w lutym tegoż roku opodatkowany został kwotą 30 koron na rzecz magistratu w Szczebrzeszynie. t. Hejno służył w wojsku polskim. Wszyscy zaporscy Żydzi utrzymywali się z handlu. zajmował się handlem domokrążnym. prowadził sklep. Małką . Rodzina Honigów zajmowała się rzeźnictwem. wynajmował się do pracy jako kopacz nowin rolnych na po ukazowych gruntach włościańskich. mistrz szewski. We wrześniu 1942 roku wywieziono ich do Szczebrzeszyna.prowadził sklep. Ukrywali się w radecznickich Dołach II z paroma Żydami z Zaporza i Radecznicy.mieszkał z matką i siostrą. Lejzorem. w roku 1941 urodziła im się córka. Herszek był przewodniczącym tej małej wspólnoty wyznaniowej. który pożyczył od Abrama dużą kwotę pieniędzy. Aron utrzymywał sklep Zakłodziańscy Żydzi zostali straceni przez Niemców na terenie Sułowa (w Choinach) . .Judka Honig z żoną Haną i dziećmi: Jentą.Jenta i Symcha Adelerman. W 1942 roku w Radecznicy żyły następujące rodziny żydowskie: . Mieli własny dom (spalił się 25 lipca 1944 roku). Przed deportacją w 1942 roku Bencje ukrył się u rodziny Dziochów. w czasie okupacji był funkcjonariuszem w turobińskim Judenracie. przed 1939 rokiem Motek wyjechał do Ameryki Południowej. mieszkali w komornem u Józefa Sobczaka. pozostali zginęli. Aron Waks . ci którzy mogli. Pewnego dnia ktoś ich zdradził wydając w ręce turobińskiego Schupo.Jenta. Flugowie dzierżawili staw w Podlesiu Małym – hodowali w nim ryby. Szczebrzeszynie i Frampolu. . zajmował się handlem obnośnym.Fridliner Szyja . córkami Henią i Jentą.rodzina Herszka (nieznana z nazwiska). po wyzwoleniu służył w wojsku polskim. podobno udzielał ślubów nowożeńcom wyznania mojżeszowego. . synami Abramem i Szlomą. ukrywał się w Zakłodziu. Z zawodu rzeźnik. W roku 1918 w Zaporzu prowadził handel domokrążny Szmul Grinbaum. że w Zaporzu w 1912 roku żyła jedna rodzina żydowska o nazwisku Fridlinder. córką Gitlą i Rajzlą. Szają. Łajką. Herszkiem. Najstarszy zaporski Żyd .ojciec pięcioosobowej rodziny. rodzina ta prowadziła we wsi sklep. i. ocalało także dwoje Żydów z Radecznicy (byli nieobecni w miejscu ukrycia) . udzielał ślubów. Dawidem.jego żona i pięcioro dzieci: Hejno. handlował owocami.8 kwietnia 1913 roku.stały ich zabudowania. Mieszkał w domu rodziny Marcina i Julii Dziura. dzierżawą sadów "na pniu". uciekli. dopiero w drugiej połowie 1942 roku na tym terenie zaistniały bez kadiszowe pochówki żydowskie.16 października 1916 roku.17 września 1917 roku. Jentą. prowadzili sklep. W latach 1918 – 1939 w Mokrymlipiu żyły trzy rodziny żydowskie . jej siostra Niuńka . W Podlesiu Dużym mieszkała jedna rodzina żydowska . Małka Honig . Rzeźnik. Z masakry udało się zbiec Chunie Strasberger. Josef. Abram Flug zmarł w 1928 roku po nagłej śmierci dziedzica Bramskiego. brat Dawid . Gecel także prowadził sklep "z fajką. jego siostra Ita urodziła się 26 maja 1926 roku.Jankiel Aszenberg z żoną Marią. Jankiel (nazwisko nieznane). była to pięcioosobowa rodzina . młodsza dziewczynka miała na imię Chajka. Z chwilą wybuchu wojny w Zaporzu żyły trzy rodziny żydowskie . Strasberg Gecel z żoną Małka i dziećmi – Itą i Chuną. synami Hejną i Kalmanem. W Podlesiu Małym żyła rodzina Abrama Fluga . młodzież żydowską uczył pisać po hebrajsku.Szaja Mantel. najmłodszą była córka Jankiela.sześcioosobowa rodzina rzeźnika.Lejzor Honig z żoną Małką. Z zawodu krawiec męski. Z zapisów gminnych wynika. załatwiał ich sprawy w urzędach. p.Icek Aszenberg z żoną Bajlą i dziećmi: Dwojrą. − Aron (nieznany z nazwiska). W 1927 roku w Zakłodziu żyło pięć żydowskich rodzin: . Żydzi mieszkający w Zaporzu do 1942 roku grzebani byli na kirkutach w Turobinie.Motek Klajner z żoną Cywią. Jankiel z żoną mieli sklep bławatny. w tej liczbie Szaji Mantel rannemu w nogę (pomocy udzieliła mu Ciepielaczka z Radecznicy). . Żydowskich miejsc pochówków na terenie gminy Radecznica nie było. Chuna Strasberg miał 15 lat.Srul z żoną i trójka dzieci. . W 1942 roku deportowano ich do Szczebrzeszyna – prawdopodobnie dwie osoby z wymienionych rodzin przeżyły okupację.Jokwa . Zamordowanych Żydów z nakazu Niemców pogrzebano na miejscu zbrodni. utrzymywał się z handlu . Niuńką. syn Borucha .Josef Bajczer. a następnie gdzieś uciekł.Judka Honig miał około 90 lat. Ickiem. Moszek i Srul. Następna zagłada dokonana była przez hitlerowców. W Radecznicy zamordowany został również Honig Lejzor .w izbie od północy mieszkał Icek z ciotką.nazywała się Sabina Bresler. pełnił obowiązki prezesa Związku Powiatowego Plantatorów Tytoniu. wyprowadzili z izb obu rodzin 7 dorosłych i 6 z nich zastrzelili tuż obok domu. a miejsce ich pochówku jest nieznane. Zabito w tym czasie jedną Żydówkę . która po wyzwoleniu mieszkała w Katowicach W 1947 roku była w Radecznicy i poszukiwała nieruchomości po swoim ojcu. . W domu Chyla Honiga znajdowała się mała bóżnica i szkółka [języka?] hebrajskiego. dożynki. Jednym z nauczycieli pracujących w janowickiej szkole był Tomasz Mazurek. Moszek z żoną Ryfką. Zajmował się handlem. Menasze. pierwszym kierownikiem (1925 – 1939) był Stefan Bauer. Pewnego dnia do wsi wpadli Niemcy i urządzili zbiorowy mord na żydowskich mężczyznach . oraz Związku Ogrodniczo – Pszczelarskiego. przyjeżdżali indywidualni rolnicy. posiadał własny dom oraz sklep tekstylno odzieżowy. zginęli razem z miejscową ludnością żydowską. którą w Radecznicy nazywano "angielską śmiercią". Prowadził piekarnię i sklep spożywczy "U Fajgi". Przyjechała do Radecznicy z dwoma dorosłymi synami Hipolitem i Mieczysławem. córkę M.Herszek Goldblit. dzierżawą sadów.Srul Samburski. poród odebrała znachorka Kaczorka z Radecznicy). w którym mieszkali spłonął 25 lipca 1944 roku. zajmowali się skupem zboża . Sara Samburska.pozostała po nim córka . Zabitych pogrzebano pod południową ścianą zamieszkałej chałupy. którzy zginęli podczas zagłady. podczas ucieczki został lekko ranny w rękę. Samuel Samburski. Ostatnimi pogrzebanymi w Radecznicy Żydami byli zaporscy Żydzi o nazwisku Honig. Przedmiotem zajęć w szkole były zarówno lekcje teoretyczne jak i zajęcia praktyczne w przyszkolnym gospodarstwie rolnym. . W roku 1936 placówkę przemianowano na Szkołę Przysposobienia Rolniczego im. dom.Edwarda z Honigów Durakowa. którego polskie tłumaczenie brzmi: Pamięci moich rodziców. uszli ze Lwowa by się ukryć przed Niemcami. − dentystka u Lejzora .Chyl Honig z domownikami: Herszkiem. Cywką. córką. emerytowany major WP rodem z Czarnegostoku. (Stanisław Zybała) Ludowa Szkoła Męska w Janowicach Powstała w dwudziestoleciu międzywojennym. . oraz jeden Żyd warszawski ujęci w Gruszce Zaporskiej. 2 lutego 1943 policjant o nazwisku Furmaniak zastrzelił w Radecznicy Żyda Mieczysława Breslera. Gdy na naleganie żandarmów nie chciała odstąpić od skazańca zabito ją razem z mężczyznami. jej mężem i synami: Rubinem. Jentą. Lejzorem.. Niech pamięć ich będzie błogosławiona.odzieżowy zlokalizowany w dworku Waśniewskich. odwiedził miejsce zagłady swoich najbliższych i sąsiadów i upamiętnił to miejsce bryłą skalną z napisem. przyjmowano wycieczki uczniów szkól powszechnych. Podobno zajadle broniła swego męża uwieszając mu się na szyi. Szkoła stanowiła ważny ośrodek kultury rolniczej ówczesnej Zamojszczyzny – organizowano wystawy rolnicze. Najbogatsza rodzina żydowska we wsi.Arie Geld z rodziną. Żyli tu. Posiadali własny dom i transport konny. Świadkowie tragedii oglądali ruchy nieurodzonego dziecka w martwym ciele Sury. . sąsiad Samburskiego i Chyla Honiga. który dał się poznać jako wielki społecznik.Symcha Adlerman z żona Jentą z Samburskich.Surę.ich dom spłonął w lipcu 1944 roku. pierwotnie Rozalia urodziła się w Zamościu. Lejbą.Moszek Weistuch i Icek Mantel – mieszkali w bardzo przeludnionej chałupie z sienią przez środek. rzeźnictwem. Herszkiem. dom spalił się 25 lipca 1944 roku. Weistucha będąca w wysoko zaawansowanej ciąży. Łajką. . Pożar wojenny 25 lipca 1944 roku zniweczył dom Lejzora Honiga i spadkobierczyni nic nie uzyskała. w jego domu od 1942 roku funkcjonowała szkoła powszechna. Luksemburg Róża (1871 – 1919). Szają i Zelikiem zajmował izbę południową . Liczebność jego rodziny nie jest znana. . żoną Serle i dziećmi: Symką. Pierwszy pogrom Żydów z Radecznicy i Zaporza odbył się między 5 a 15 października 1939 roku przeprowadzony przez opozycję antysemicką . Józefa Piłsudskiego. siostry i trzech braci.napadli na dom Moszka Weistucha i Icka Mantla. jednym z absolwentów jest Alfred Smoter. Po latach ocalały z pogromu syn Moszka Weistucha – Rubin. mieszkał w domu Miklińskich. gdzie mieszkała z rodzicami do roku 1873. Wiosną 1943 roku policjanci w służbie niemieckiej pojmali ukrywających się w radecznickich Dołach II Symchę i Jentę Adlerman (pod koniec 1942 roku Jenta urodziła dziecko.ostrzelano wówczas z długiej broni wszystkie mieszkania żydowskie (oprócz Mordki). Prowadzili sklep bławatny. Prowadzili sklep tekstylno . oraz delegacje z czechosłowackich Uniwersytetów Ludowych. Dawidem. siódmemu udało się zbiec. podobnie jak ona działacza rewolucjonistę – Leona Jogichesa. wkrótce skupiła swoją uwagę na ekonomii. przeciwko którym Rząd wystawił ochotnicze oddziały przeciwników rewolucji. . Po zawarciu związku małżeńskiego z Gustawem Lübeckiem uzyskała możliwość wyjazdu do Niemiec. Rok przebywała w więzieniu. Róża Luksemburg została osamotniona w swoich poczynaniach. że Niemcy zostały ogłoszone republiką. Pod koniec grudnia 1905 roku zdecydowała się na przyjazd do Warszawy by naocznie zobaczyć jak przebiega rewolucja.wtedy jej ojciec. Studia ekonomiczne ukończyła doktoratem w roku 1887 obronionym pracą "Die industrielle Entwicklung" Polenus (Rozwój gospodarczy Polski"). Klęska Cesarstwa Niemieckiego w 1918 roku przyniosła Róży Luksemburg przebywającej przebywającej w więzieniu we Wrocławiu nadzieję na wolność. W roku 1889 wyjechała na studia przyrodnicze do Zurychu. Zorganizowane w Berlinie tzw. wydanie polskie ukazało się w roku1958." Nie znajdując zrozumienia dla swoich poglądów i pragnień odsunęła się od życia politycznego na rzecz pracy naukowej. "Wstęp do ekonomi politycznej (1926. przeciwników toczącej się wojny. 15 stycznia 1919 roku Róża zostaje aresztowana i odprowadzona do sztabu "Freikorpsów".. Ciało Róży Luksemburg odnaleziono po kilku miesiącach w jednym z berlińskich kanałów. Związek małżeński z Gustawem nie trwał zbyt długo. który miał ja przewieźć do miejsca osadzenia. Ukrywała się pod przybranym nazwiskiem do 4 marca 1906 roku. Rozalii (Róży) już od najwcześniejszych lat znane były utwory polskich pisarzy – szczególną uwagę poświęcała twórczości Adama Mickiewicza. handlujący drzewem przeniósł się z rodziną do Warszawy. nie została jednak przyjęta zbyt entuzjastycznie – niemieccy działacze komunistyczni opowiadali się za rewolucją w dosłownym tego słowa znaczeniu – Róża Luksemburg "zakładała. ucząc się m. in na pamięć "Pana Tadeusza". W więzieniu pisze tekst o rewolucji rosyjskiej (po raz pierwszy opublikowany został w 1922 roku) krytykując Włodzimierza Lenina i Lwa Trockiego za likwidację swobód politycznych wprowadzonych na krótki okres czasu przez rząd tymczasowy – "wolność tylko dla zwolenników rządu tylko dla członków partii – choćby byli nie wiadomo jak liczni – nie jest wolnością – pisała. Gdy wybuchła wojna. gdzie podjęła współpracę z Socjaldemokratyczną Partią Niemiec. Luksemburgowie byli rodziną na wskroś zasymilowaną. angażując się w działalność tajnego kółka socjalistycznego. a jej rodzima partia opowiedziała się po stronie działań wojennych. "powstanie styczniowe" (1919 rok) zakończyło się klęską rewolucjonistów. W roku 1917 zostaje aresztowana za antywojenną działalność. W lutym 1906 roku aresztowano ją za wspomniana powyżej krytykę pruskiego militaryzmu. Jej edukacja w tym kierunku nie trwała długo. Jest również autorką cennych publikacji o charakterze ekonomiczno – politycznym: "Reforma socjalna. o czym świadczy jej krytyka pruskiego militaryzmu ogłoszona przed wybuchem I wojny światowej. w roku 1913 ukazała się jej praca "Akumulacja kapitału" (wydanie polskie 1963). skupionych pod przywództwem Karola Liebknechta. działacza Socjaldemokracji Królestwa Polskiego pochodzącego z Wilna (zamordowany został przez niemieckich kontrrewolucjonistów w marcu 1919 roku). W Warszawie ukończyła gimnazjum. w której zawarła podstawy swego światopoglądu politycznego.. że możliwe będzie zorganizowanie strajku powszechnego. Uroczysty pogrzeb odbył się 13 sierpnia 1919 roku. Po odzyskaniu wolności nawiązuje współpracę ze "Związkiem Spartakusa" . Przesłuchanie trwało krótko. zajmowała jednocześnie kierownicze stanowisko w utworzonej przez siebie partii. Wyprowadzona ze sztabu zostaje zastrzelona w samochodzie. Po kilku dniach berlińscy rewolucjoniści zostali pokonani. Wraca do berlina i wspólnie z Karolem Liebknechtem podejmuje decyzje o utworzeniu Komunistycznej Partii Niemiec. który doprowadziłby do obalenia rządu i przejęcia władzy przez komunistów. które towarzyszyło Róży Luksemburg przez całe życie było zorganizowanie powszechnego strajku mas robotniczych. zresztą miała towarzysza swego życia. Po powrocie do Berlina niestrudzona w pracy na rzecz wprowadzenia ustroju socjalistycznego podjęła dalszą współprace z socjaldemokratycznym środowiskiem berlińskim. Znawcy przedmiotu (cytuję za Michałem Czajką) określili tę publikację jako "najwybitniejszy wkład Róży Luksemburg do marksistowskiej teorii ekonomicznej". polskie wydanie w roku 1959) Róża Luksemburg uważana za najwybitniejsza kobietę – działaczkę w dziejach ruchu robotniczego była z przekonania pacyfistką. Marzeniem. określane potocznie jako "Freikorps". aresztowana przebywała do czerwca w więzieniu. podczas którego klasa robotnicza zmusi rząd do ustępstw. czy rewolucja?" (1900). przywódcy w tym Róża Luksemburg zostali zmuszeni do ukrywania się. która od roku 1900 nosiła nazwę Socjaldemokracja Królestwa Pilskiego i Litwy (SDKPiL). tym bardziej.lewicową grupą niemieckich działaczy rewolucyjnych. Rok 1893 był przełomowym w jej życiu i zadecydował o dalszej życiowej drodze – Róża Luksemburg znalazła się wśród założycieli partii pod nazwą Socjaldemokracja Królestwa Polskiego. Stało się inaczej. kupiectwo znacznie się podniosło. Łukowski Feliks Fotograf amator. Dziewczynki karmiła mamka – kobieta z Kocudzy. gdzie pełnił obowiązki administratora jakiejś kopalni. po tym czasie jego funkcję przejął Jan Jaźwiski z Uścia a Łopatyński został wójtem gminy Radecznica. w roku 1821 sporządził (prawdopodobnie na polecenie władz gubernialnych lubelskich) raport odnośnie miasta Rubieszowa/Hrubieszowa. Podczas okupacji czynnie działał w Związku Walki Zbrojnej i Batalionach Chłopskich. że ojciec nie wie o niczym... którego siedziba znajdowała się w leśniczówce w Podlesiu Małym (wcześniej w Gorajcu). żona Kazimierza zmarła przy porodzie. jego prace doczekały się także publikacji – na łamach kwartalnika "Karta" (2004. w którym stwierdził że miasto sukcesywnie się rozwija: "domów murowanych już dość wystawiono. Wspomnienia starego lekarza o czasach powstania listopadowego (1852 – 1853)". M . była córka popa z Łaszczowa. Został rozstrzelany 3 grudnia 1939 roku. aresztowany 28 marca 1943 roku wraz z trzema synami został rozstrzelany na stacji kolejowej w Krasnobrodzie. Jan wziął winę na siebie. rodem z Siennic w powiecie tomaszowskim. Gdy wybuchła rewolucja 1917 roku powrócił do Szczebrzeszyna i tutaj sprawował podrzędną role przy Sądzie Pokoju. W okresie międzywojennym jedna z córek Kazimierza Łukaszewskiego (nie znamy jej imienia). Łyś Jan Żołnierz kompanii wrześniowej 1939 roku. później Grodzkim.. Łopatyński Jan Przybył do Radecznicy z Moniatycz. o twórczości Feliksa Łukowskiego wypowiedział we wspomnianym kwartalniku jego przyjaciel – Jerzy Lewczyński "Feliks pasjami fotografował ludzi. żył w latach 1919 – 1985. zajmował się również tajnym nauczaniem w swojej rodzinnej wsi. To ona przekazała dr Klukowskiemu rękopis wspomnień ojca (136 stron zapisanych w dwóch zwykłych brulionach szkolnych). pełnił funkcję reportera (nosił wówczas pseudonim "Pstryk") w Biurze Informacji i Propagandy AK. gajowego z Obroczy Niemcy (prawdopodobnie na skutek donosu) znaleźli bron. a fabrykantów różnych coraz więcej przybywa. W latach następnych latach pełnił funkcję sędziego sądu gminnego. Powstała niezwykła dokumentacja fotograficzna naszej rodzinnej "buraczanej" ziemi tomaszowskiej." Łyś Antoni Gajowy ze Zwierzyńca. Feliks fotografował swoich sąsiadów. twierdząc.. wiekowa staruszka mieszkała w Szczebrzeszynie. w obejściu jego ojca Antoniego. Zmarł w Szczebrzeszynie w latach czterdziestych XX wieku. (Stanisław Zybała) Łukaszewskiego Kazimierza córki Z małżeństwa Kazimierza z Anielą ze Smulskich (ślub odbył się 21 sierpnia 1833 roku) urodziły się dwie – bliźniaczki. W roku 1916 na bazie dotychczasowej szkoły rosyjskiej zorganizowano w Czarnymstoku polską szkołę czteroklasową.to za jej sprawą dwaj gospodarze: Marcin Sitarz z Wólki Czarnostockiej i Andrzej Poznański z Gorajca zostali zesłani na Sybir. Wspomnienia zostały opublikowane przez dr Zygmunta Klukowskiego w 1937 roku: "Kazimierz Łukaszewski. W roku 1906 wyjechał do Szczebrzeszyna a po wybuchu I wojny światowej do Rosji." Łopatyńska Halina Ostatnia nauczycielka w Czarnymstoku w okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej. nr 43) zamieszczono 22 czarno białe fotografie. niemieckich żandarmów i polskich policjantów. partyzantów. W roku 1992 w Muzeum Okręgowym w Zamościu prezentowano prace Łukowskiego na wystawie zatytułowanej "Było to 50 lat temu". Łopatyńska współpracowała z Rosjanami . wciąż murują się. W dniu 4 maja 1884 roku objął stanowisko pisarza gminnego (po Janie Buczyńskim) – pisarzem był do wiosny 1894 roku.Ł Łaski Karol Rachmistrz państwowy. ale najważniejszym tematem jego zdjęć jest wiejska codzienność. Ostatni burmistrz Józefowa w XIX wieku. V. pracował w Osuchach. z zawodu leśniczy. 3. dowódca oddziału partyzanckiego – poświęcona jego żołnierzom tablica pamiątkowa znajduje się w kościele w Mokrymlipiu k. była to prawdopodobnie zdrada dokonana przez "wtyczkę " Gestapo. Dokument na jego nazwisko sygnowany datą 31. Jan Magiera otrzymał od Władysława Warneńczyka zapis na wsi Modryń za jego zasługi jako tłumacz języka węgierskiego. Zmarł w Zamościu. ok. m. Małek Jacek Świątkarz. u Jana Ciosmaka w Ciosmach przechowywany jest jego krucyfiks mając wysokość 28 cm. Kilkunastu Żydów (relacja Edwarda Bulaka z Sułówka) zginęło za jego sprawą w Tworyczowie. . Mackiewicz Karol Szewc zamojski. Przez wiele lat grał w Zaburzańskiej Orkiestrze Dętej.Władysławą z Gochów Makuchową ps. Zamościa o wydanie mu świadectwa dobrego urodzenia w celu przedłożenia go Radzie m. Radecznicy. w celach zarobkowych wyemigrował do Torunia. Radecznica). Franciszek znalazł się w jego szeregach . Majewski (. które zachowały się w dobrym stanie. Madej Franciszek ps. Z małżeństwa tego urodziło się czworo dzieci. pełnił również obowiązki kierownika artystycznego Zespołu Śpiewaczego "Zaburzanki". Łaszczowie i Horodle. z tego powodu wystąpił do Burmistrza i Rady m. podczas działań bojowych w czerwcu 1944 roku wpadł w ręce Niemców. podczas I wojny światowej służył w carskiej armii. W 1918 roku. 1886 we wsi Uście. Magierowie Jan i Wojciech Najstarsi właściciele wsi Mircze i Modryń położonych w gminie Mircze. Majewski Franciszek Rodem z Sułówka. 1765 roku zachował się w Archiwum Toruńskim. Często (jak odnotował w swoich wspomnieniach Ignacy Kurzępa ze Zwierzyńca) "pojawiał się w Szczebrzeszynie w czasie targu i tam strzelał do ludzi bez żadnego powodu – szczególnie lubił mordować Żydów".) Gestapowiec znany w powiecie zamojskim jako okrutnik i zbrodniarz.. łącznik Batalionów Chłopskich (przerzucał konspiracyjną prasę w okręgu IV obwodzie IV b). III. rodem z Zaburza (gm.był kawalerzystą . magazyny broni zrzutowej Komenda AK Obwodu Zamość dysponowała na terenie Zamojszczyzny kilkoma magazynami broni uzyskanej ze zrzutów. zawarł związek małżeński z Agnieszką Łechowicz. Franciszek Majewski zmarł w 1957 roku (Aleksandra Bulak) Makuch Stanisław ps. "Mrówka" Pracownik mleczarni w Szczebrzeszynie. natomiast jego brat Wojciech dokonał zamiany ze swoim synem – oddając mu Gostomię (w ziemi rawskiej) za zarządzaną przez tegoż wieś Mircze (w ziemi bełskiej). Dowbór Muśnicki formował wojsko polskie. gdy gen. jego jednostka stacjonowała w Żytomierzu. "Gejsza". ur. syn burmistrza Tyszowiec. "Kruk" Podporucznik. Uścia i Bukowej – zm. Do kraju powrócił w 1919 roku. Zginął w lasach biłgorajskich w czerwcu 1944 roku wraz z żoną . Strażak w zaburskiej OSP. o jednym wiadomo że istniał w okolicach Bondyrza (relacja komandora Marynarki Wojennej Eugeniusza Jereczka z Zawady).Maciąg Henryk (1946 – 2006). Wykonał wiele rzeźb. z których wychowało się tylko dwoje – Helena i Władysław. Malinowski Julian Absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum.. Funkcje burmistrza w Józefowie pełnił w latach 1868 – 1869. 1810 roku we wsi szewce k. 7 kwietnia 1944 roku żołnierze AK zrobili w Panasówce zasadzkę – Majewski został ciężko ranny. Torunia i starszych cechu szewców. in. Przed objęciem urzędu burmistrza pracował jako kancelista w Tyszowcach. ps. zamordowany przez gestapo 9 września 1943 roku. Powstała na gruntach wyznaczonych przez Tomasza ordynata Zamoyskiego na utrzymanie księży. . czyli z przekazanej do przemiału ilości zboża jedną trzecią zabierali dla siebie. 1899 – 24.24 września 1939 roku żołnierze Armii Czerwonej wymordowali w Grabowcu znaczną ilość przebywających tutaj żołnierzy polskich łącznie z miejscowym lekarzem. nad Huczwą zbudowali jedną z największych cywilizacji w Europie.Małek Izydor. członek Batalionów Chłopskich. którymi kierował prof. Był nieco krótszy od algierki → algierka Masłomęcz Wieś położona na terenie gminy Hrubieszów. Mazur Bolesław (1928 – 2005). na mocy którego Maziły przeszły na własność Ordynacji a parafia została wynagrodzona suma pieniężną. korespondent "Rejsów. ks. "trzeciej miary". 1941 – XII. której w rzeczywistości księża tomaszowscy nie otrzymali. ps. Placówka znana była pod nazwa Konsolidacja Obrońców Niepodległości – Kadra Bezpieczeństwa – Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa. Markiewicz Edward. mieszkaniec Smorynia (powiat biłgorajski).. mały Katyń Określenie stosowane w publicystyce i literaturze dotyczącej historii Grabowca z czasów II wojny światowej . 1944). kpt. z białymi mankietami. znana z osadnictwa Gotów – odkryto na tym terenie cmentarz i osadę Gotów z II – IV wieku naszej ery. mjr (6. Markiewicz Władysław. tartak " i jeszcze jeden zakład nazwany rudą". Andrzej Kokowski z Zakładu Archeologii UMCS wykazały iż Goci pojawili się w Kotlinie Hrubieszowskiej około 180 lat po Chrystusie. 000 Maziły Wieś w powiecie tomaszowskim założona przez tomaszowskich księży. biskup Biskup senior diecezji siedleckiej absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w Zamościu. VI. zmarł w 2008 roku. inspektor Zamojskiego Inspektoratu AK w okresie XII. gdzie "ich Ruscy zabili strzałem w tył głowy. Manzyra Julian Właściciel wytwórni świec łojowych i mydła. urodzony w listopadzie 1889 roku. 1942 – VI. VI. Zwierzyńca (1594 rok). komendant Obwodu Biłgorajskiego ZWZ – AK w okresie XI." (Janina Wieczerska. którą prowadził od 1852 roku w Zamościu. "Kalina". Za wykonywane usługi dla okolicznej ludności (przemiał zboża) pobierali opłatę tzw. jej skład osobowy stanowiło około 60 żołnierzy zorganizowanych w trzy plutony. Dowódca zgrupowania partyzanckiego AK – BCh.. 1944. poległ w bitwie pod Osuchami. Markowicze Dzierżawcy młyna w Rudzie k. Kolejne badania archeologiczne. podczas lokowania wsi duchowni zawłaszczyli część gruntów należących do Ordynacji Zamoyskiej. Dziennika Bałtyckiego"). 1942."Znachor" Komendant Placówki w Kolonii Niedzieliska (kwiecień 1940 – lipiec 1944). Kwatermistrz Obwodu Biłgorajskiego ZWZ – AK. W Masłomęczu mieszkało ich około 10. Pochowany na cmentarzu w Zwierzyńcu. rannych z miejscowego szpitala "ewakuowano" każąc im iść pieszo w stronę Góry Grabowieckiej. ps. 28 lipca 1761 roku ówczesny proboszcz tomaszowski – Białkowski zawarł porozumienie z Klemensem Zamoyskim. "marysieczka" Tak nazywały biłgorajskie kobiety krótki kaftan wyszywany różową włóczką. "Skała". Oprócz młyna rodzina Markowiczów dzierżawiła folusz w Rudzie (istniał od 1580 roku). Mazur Jan. Pochowany na cmentarzu w Zwierzyńcu. Po odwilży został zrehabilitowany i mógł powrócić do pracy w Szkole Zawodowej. Smoter Grzeszkiewicz. które poruszała maszyna parowa o mocy 24 KM. R. przybyła do Szczebrzeszyna z Podlasia. istniała stajnia koni rasowych. Stanisław Michoński zmarł w 1972 roku. czy więcej.. w roku 1885 był tutaj folwark. in w szkole powszechnej w Gorajcu. W 1885 roku w Miączynie znajdowała się cerkiew parafialna po unicka będąca filią cerkwi w Zawalowie (murowana z 1824 roku). której roczna produkcja zamykała się kwotą 36. Rok.nauczyciel uczył wybraną grupę uczniów (zwanych monitorami). dawne gospodarstwo wzorcowe ordynata Andrzeja hr. Anna w 2001 (Jacek Michoński) miejsca straceń ludności żydowskiej Liczebny wykaz ludności pochodzenia żydowskiego wraz z nazwą miejscowości w której miała miejsce egzekucja sporządzony został na podstawie informacji zawartych w Biuletynie Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce . gdzie uczył zawodu w klasach stolarskich.. w 1885 roku zbudował w Wólce Infułackiej pierwszy w powiecie zamojskim młyn parowy. t. szkoła początkowa.000 rubli. cegielnia. młyn zaprojektowany był na 4 kamienie. S. istniała gorzelnia. Wydobywano torf i kamienień wapienny. młyn wodny o 2 kamieniach. chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Michońscy Anna i Stanisław Anna Michońska z domu Sidewicz. dwa młyny wodne. Mejer zatrudniał siedmiu robotników. Zamoyskiego. cegielnia o 4 piecach – roczny zysk z wypalania cegły wynosił 1200 rubli. miejscowa ludność trudniła się pszczelarstwem. pełniącej obowiązki sekretarza Redakcji "Teki Zamojskiej" ) pięć projektów znaku graficznego Teki. albo dłużej pracował w Cukrowni Klemensów. W roku 1939 na łamach "Kalendarza Serafickiego" (Radecznica 1939) Franciszek Boguciński Migdał zamieścił szkic o odzyskaniu przez OO. "Dzieje Gminy Radecznica" (Zamość 2006). a w początkowym okresie swojej pracy także wychowania fizycznego. z których każdy przekazywał zdobytą wiedzę grupie innych uczniów. metoda Bell – Lankastra Wprowadzona została do polskiego szkolnictwa w początkach XIX wieku – polegała na wzajemnym nauczaniu . Smoter Grzeszkiewicz. Przybyła do Szczebrzeszyna z nakazu pracy – uczyła przedmiotów ścisłych. przed wojną ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie w Szczebrzeszynie. urząd gminy.Mejer Chaim Josel Żydowski kupiec z Chełma. obowiązki majstra pełnił młynarz sprowadzony z Austrii. informacje o ludności z terenu gminy Radecznica zaczerpnięto z prac: R. na Zamojszczyźnie metodę tę stosowano m. Przed wojną "zaliczyła" rok. Mękicki Rudolf Artysta grafik na stałe współpracujący z Muzeum Narodowym we Lwowie. Bernardynów placówki w Miączynie "Po latach wojennych i losowych zawieruchach. Męża – Stanisława poznała w Szczebrzeszynie gdy był Dyrektorem Szkoły Zawodowej w której pracowała i tu wzięli ślub. IX ( Warszawa 1957). Rozwar Zybała "Rzeczpospolita Radecznicka (wrzesień 1939 – lipiec 1944) i druga konspiracja" (Lublin 2007) nazwa miejscowości Aleksandrów ilość zamordowanych osób miesiąc i rok. chyba z Konstantynowa gdzie Jej ojciec. Stanisław Michoński funkcję dyrektora Szkoły Zawodowej przestał pełnić na początku lat pięćdziesiątych na skutek uwarunkowań politycznych – miał zakaz pracy w szkolnictwie. Miączyn W latach osiemdziesiątych XIX wieku istniała wieś i folwark o tej nazwie. major rezerwy WP był kierownikiem szkoły i zmarł po pobiciu chyba w 1948 roku. w którym odbyła się egzekucja 36 sierpień 1942 . wiatrak. ordynatów Zamoyskich. W grudniu 1937 roku przysłał do Zamościa (prawdopodobnie na prośbę Zofii Sochańskiej." Michalów Wieś w powiecie zamojskim. lipiec 1943 miejscowi Żydzi zostali zamordowani w obozie w Bełżcu 2000 2 pochodzące z Tarnogrodu 2 196 16 osób przywiezionych Łaszczowa 82 osoby z transportu przewożonego z Tarnogrodu do Biłgoraja 60 kwiecień 1942 – czerwiec 1943 11 październik 1942 marzec 1943 październik 1942 jesień 1942 2 listopad 1942 Luchów Łabunie wiosna 1941 – 1 listopad 1942 liczba nieznana. 20 listopada (3 osoby) Frampol Goraj Grabowiec Hajowniki Horyszów Polski Izbica Jarczów Józefów Korczów Kotlice Krasnobród Kryszyn Księżpol 744 39 73 4 6 11.Biłgoraj (listopad 1942 – 15 4000 styczeń 1943 istniało w mieście getto) Bliżów Bzowiec Górny Chłopków Chmielek Deszkowice Dobużek Dominikanówka Dyle k/Biłgoraja 57 25 4 8 6 osób przywiezionych ze Szczebrzeszyna 18 osób przywiezionych z Łaszczowa 4 6 kwietnia 1943 14 wrzesień 1943 17 października 1943 wrzesień 1942 1942 Listopad 1943 Listopad 1942 Listopad 1942 13 listopad 1942 (3 osoby przywiezione z Goraja). 10 osób 60 osób przewożonych z Tarnogrodu do Biłgoraja 1943 listopad 1940 2 listopad 1942 Majdan Sopocki Małków Markowicze . 15 listopada 1942 (10 miejscowych Żydów). byli to jesień 1942 głównie Żydzi czechosłowaccy pracujący na tutejszym lotnisku 7 ok. 20 październik 1942 (11 Żydów schwytanych w lesie kąteckim – w obrębie wsi Długi Kąt). 1943 maj 1942 19 maj 1942 1941. 000 listopad 1942 – maj 1944 30 wrzesień 1942 21 maj 1942. 4. przed wojną mieszkało tu ok. wśród odznaczonych miejscowości znajdują się m. Osuchy. męczeństwo i patriotyczną postawę odznaczenia – Order Krzyża Grunwaldu. Hrubieszów. Księżpol. miejscowości wysiedlone i spacyfikowane w 1943 roku miejscowość wysiedlona (w) spacyfikowana (s) ilość wysiedlonych (cała wioska (cw)/zamordowanych cw cw Bodaczów Rozłopy w w .000 osób 33 1800 3 10 4 36 zginęli w obozie w Bełżcu. Zamość. Małków. in: Aleksandrów. Zaboreczno. Kitów. 700 Żydów miejscowości odznaczone Orderem Krzyża Grunwaldu Mieszkańcy wielu miejscowości na terenie Zamojszczyzny wykazali podczas okupacji niezłomną postawę w walce z hitlerowskim najeźdźcą – ich poczynania zostały docenione przez ogół polskiego społeczeństwa wyrazem czego są nadawane za walkę.Michalów tutaj Niemcy rozstrzeliwali Żydów przywożonych ze Szczebrzeszyna 20 Żydów pochodzących z Chełma 46 10 35 57 47 1939 1942 czerwiec – lipiec 1942 1943 listopad 1942 druga połowa listopada 1942 (egzekucji dokonała policja ukraińska) październik – grudzień 1942 16 sierpień 1942 lipiec – grudzień 1943 styczeń 1943 jesień 1942 22 maj 1943 październik 1943 21 październik – 16 listopad 1942 10 lipca 1943 1 listopad 1942 18 listopad 1942 maj – czerwiec 1942 maj 1943 Listopad 1942 Mojsławice Mokre Nedeżów Nielisz Niewirków Olchowiec Podklasztor Podlesie Potoczek Radecznica Różaniec Ruszów Skomorochy Wielkie Sułów Szczebrzeszyna Szewnia Tarnogród Topólcza Typin Wola Uchańska Zimno Zwierzyniec 48 20 osób z Krasnobrodu 43 15 6 1 46 osób ze Szczebrzeszyna ok. Zwierzyniec. biłgorajski) Wywłoczka k.Sułów Kolonia Sułowska Deszkowice (I i II) Sochy - w w w s cw cw cw cw. uratowało się zaledwie kilka osób. 180 osób. Zwierzyńca s mieszkańcy wsi w ilości 60 osób zostali spaleni żywcem Niemcy zamordowali ok. 70 osób mężczyźni osadzeni w obozie przejściowym w Zwierzyńcu po interwencji Zarządu Ordynacji Zamoyskiej zostali zwolnieni s s Błonie k/Szczebrzeszyna Przedmieście Zamojskie k/Szczebrzeszyna Domki und Zuckerfabrik Klemensów Źrebce Wielącza w w w w wc . Łukowa) Różaniec (pow. zginęło ok.Niemcy wymordowali wszystkich mieszkańców Trzęsiny – mieszkańców wywieziono na roboty do III Rzeszy Gorajec mieszkańców wywieziono na roboty do III Rzeszy Czarnystok w w mężczyzn w liczbie 63 wywieziono do obozu przejściowego w Zwierzyńcu w w Szczebrzeszyn Lipowiec mieszkańców wywieziono na roboty do III Rzeszy Szarajówka (gm. w tym Maria Szawara Kitów . Młodeccy Dzierżawcy Czarnegostoku (wieś w gm.. Tadeusza Kościuszki. nauczyciel szkoły podstawowej w Czarnymstoku . W 1915 roku. Zagrodach.. dowodził oddziałem wchodzącym w skład Grupy Operacyjnej Gwardii Ludowej im. województwo rzeszowskie.pracował tutaj w okresie powojennym. Dzwoli. zmarł 28 kwietnia 1906 roku. w Zakłodziu. W XV wieku czczony jako patron kupców i podróżnych. ministrowi skarbu Królestwa Polskiego. Mitwoch (.. 1983). księcia Mazowieckiego i Bełskiego kościół dominikanów. podczas wycofywania się wojsk rosyjskich. Ukończył Gimnazjum Humanistyczne "dawnego typu". W Czarnymstoku poślubił Anielę z Łypów. Pod koniec XIX wieku istniał w Ministrówce folwark. "Miszka Tatar" Zbiegły z niemieckiej niewoli oficer radziecki – jego prawdziwe nazwisko brzmiało Michaił Atamanow. do kraju powrócił w 1923 roku.tutaj pracował u rolnika o nazwisku Bate. W roku 1958 przeszedł na emeryturę. W 1921 roku Ministrówka mająca wówczas status kolonii liczyła 33 domy i 254 mieszkańców. Majdanie Sieniawskim. Jan Misiąg pochodził ze Świętoniowej w powiecie przeworskim. jego wezwanie otrzymał fundowany w Hrubieszowie przez Władysława. skoro chłopi zdecydowali się zanieść do rezydującego w Zamościu ordynata . świadczyć może o tym. Była to kolejna z jego placówek . W 1918 roku kolej została rozebrana przez miejscową ludność. XVIII wieku.wcześniej zatrudniony był na Szperówce k/Szczebrzeszyna. Zginął podczas walki z oddziałem niemieckim pacyfikującym Józefów 1 czerwca 1943 roku. który wchodził w skład gminy Miączyn i parafii Grabowiec oraz karczma. co zdaniem Antoniego Wiatrowskiego → Wiatrowski Antoni. W roku 1748 uzyskał dla wsi Komarów.Dub.) Postać znana w środowisku szczebrzeszyńskim (początek XIX wieku) jako "murgrabia" – sprzedawał podręczniki szkolne wydawane zgodnie z rozporządzeniem Dyrekcji Edukacyjnej uczniom Szkoły Wydziałowej w Szczebrzeszynie. Mietlicki Maksymowicz Fiodor Urzędnik biłgorajskiego urzędu skarbowego.1889 . którą dostarczali zaopatrzenie dla wojsk na trasie Grabowiec. Karolówce.03. gdzie Aniela również pracowała." Ministrówka Wieś położona w gminie Miączyn (pow. Stosunki z miejscową ludnością nie układały im się najlepiej.później była niewola na terenie byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.Zawada Tworyczów w w wc Mier Jan Starosta tyszowiecki i kasztelan infułacki. a na jej miejsce przybyła ludność polska. Mikołaj Biskup. Luchowie Dolnym. który uważany jest za jej założyciela. podręczniki sprowadzane były z Warszawy przez administrację dóbr ordynackich. następnie pobyt w Niemczech . iż "Hrubieszów był miastem zamieszkałym przez kupców i leżał na głównym szlaku handlowym. Po wojnie ludność ukraińska została wysiedlona. Część z nich po wojnie wróciła. Jako ochotnik walczył na froncie od roku 1914 do lipca 1915 w 18 Pułku Obrony Krajowej . Podczas II wojny światowej niemal wszystkie zabudowania Ministrówki spłonęły. pochowany jest na cmentarzu parafialnym w Trzęsinach.11.15. Egzamin dojrzałości zdał w roku szkolnym 1910/1911 w Brzeżanach. św. pochodzącą z różnych stron Polski Misiąg Jan (29. zamojski) nazwę swa prawdopodobnie zawdzięcza Janowi Węgleńskiemu. pochowany jest na cmentarzu w Biłgoraju. która stanowiła jego własność prawa miejskie. następnie Rzeszowie. W rok później po zajęciu tych terenów Austriacy zbudowali w Ministrówce konną kolejkę wąskotorową. jako miasto Komarów funkcjonował do roku 1868.. Początkowo uczył się w Jarosławiu. Radecznica) w pocz. którą poznał podczas pobytu w Zakłodziu. ewakuowali się także mieszkańcy wsi. która grała później podczas pokazu filmu. kto będzie na niego skarżyć." (Jadwiga Turowa z Kosobud). który w wieku XVI został zajęty na zbór kalwiński. Floka. Moskalewski Stanisław Członek Narodowej Demokracji. pana ordynata o to nie boję. Stanisław Moskalewski współpracował z unitami z powiatu zamojskiego. a przed całą wsią oświadczyła: jeszcze was lat 3 trzymać będę i choć was pozabijam. Rozległ się głos oficera: "to kara za opieszałość dostawy kontyngentów. Grupie przewodniczył Stanisław Moskalewski ze Zwierzyńca. Inny minister kalwiński z Mokregolipia – Jan Brzycki przyjęty został na Synodzie we Włodzisławiu (4 – 15 październik 1588 roku) jako poseł. Mojżesz z Hrubieszowa Według relacji zachowanych w responsach rabina Majera z Lublina handlował wołami na Wołoszczyźnie.w tej pracy zamieścił artykuł o działalności Rzeczpospolitej Babińskiej. wtedy bardziej impulsywna żona dzierżawcy kazała pobić kilku chłopów. przed którym przechodził oficer i pejczem wskazywał kto ma wystąpić z szeregu. mieszkał w Zwierzyńcu. Jezierskiego. oraz "Roczniki. w Gorajcu – Zagrobli – O. Po paru sekundach 7 ciał skręconych w agonii zwisało z konarów 100 letnich lip. którym umożliwiał przedostawanie się do granicy galicyjskiej. W początkach XX wieku we wsi prężnie działała organizacja polityczna skupiająca miejscowych włościan – Krukowskiego.jak wspomina dr Klukowski – często przyjeżdżał do Mokregolipia k/ Radecznicy. mord kosobudzki Miał miejsce w Dzień Zielonych Świąt 1943 roku – przed kościołem. pochodził ze wsi Kraczkówki. nauczycielka i harcerka. w roku 1671 biskup sufragan chełmski – Mikołaj Świrski dokonał konsekracji. gdzie pełnił funkcje pomocnika rachmistrza wydziału przy zarządzie Głównym Ordynacji Zamoyskiej w początkach XX wieku. Zaś sam Młodecki groził chłopom. Początkowo było to kino nieme. jeśli stan się nie poprawi czeka was kolejna egzekucja. obecnie pozostały po nim tylko ruiny. Mokrelipie Wieś położona w dolinie Poru na pograniczu Roztocza Zachodniego i Padołu Zamojskiego. W latach 1882 – 1928 żył tutaj i pracował ludowy poeta Jakób Raciborski. Józefa Kłodnickiego. to się jm.za jego zgodą Ojcowie Bernardyni z radecznickiego klasztoru nauczali w obrębie parafii religii – w Gorajcu Starej Wsi i Gruszce Zaporskiej – O. Udzielał się również w pracach Polskiej Macierzy Szkolnej – w listopadzie 1905 roku uczestniczył jako delegat Zarządu Głównego PSM na zebraniu inauguracyjnym Macierzy w Zwierzyńcu. W II połowie XVII wieku wzniesiono nową świątynię w stylu neogotyckim według planów architekta Józefa Dziekońskiego. Podczas okupacji duszpasterską opiekę nad parafią sprawował ks. W wieku XIV należała do dóbr Latyczyńskich. gdzie "mogli chrzcić swoje dzieci o brać śluby w obrządku swoich ojców". Wyznaczył 7 mężczyzn. jako taki funkcjonował w latach 1547 – 1579. autor prac: "Księgi hetmańskie". . Zaangażowany był w działalność agitacyjną . Przed każdą projekcją przychodziła Debora Fleischer patrzyła na film. Muszyńska Jadwiga Honorowa obywatelka miasta Zamościa. Paszkę. czytała napisy i komponowała sobie melodię. Józef Masztelarz . gdzie odbywały się narady włościan okolicznych wsi w folwarku ordynackim dzierżawionym przez Konstantego Świderskiego. Ferensa. Wypycha. w roku 1403 Mikołaj z Latyczyna i Tomko z Radecznicy ufundowali kościół. Ireneusz Hanaka.. Wacław Płonka. Mościbroda Eugeniusz W latach trzydziestych XX wieku pełnił obowiązki Prezesa Zarządu Powiatowego (tomaszowskiego). Przekazywał im stosowną literaturę. Rozkazano mężczyznom ustawić się w jeden szereg. w czasie okupacji a także po wyzwoleniu pracowała z młodzieżą.. w zebraniach często brał udział właściciel folwarku w Smoryniu – Józef Brandt (nielegalnie przemycał broń na potrzeby oddziałów powstańczych). Jego założycielami byli Maria i Wacław Krzeszowscy. "Muza" Nazwa powstałego w 1931 roku w Szczebrzeszynie kina.suplikę (skargę). że zabije każdego. w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej. który przyniósł list od "znakomitych mężów ziemi chełmskiej" zapewniający o wspólnej jedności z zebranymi. czyli o pochodzeniu i czynach Polaków" . W Mokrymlipiu urodził się Stanisław Sarnicki – wybitny polihistor. żołnierze oglądali filmy na stojąco. pamiątkowe zdjęcia.: słomiana plecionka na zboże. XVIII. książka kucharska z 1934 roku i wiele innych. że budynek podczas okupacji był wykorzystywany zgodnie ze swoim przeznaczeniem odstąpiono od tego zamiaru. żelazka. W latach osiemdziesiątych XX wieku. a także kula armatnia. żona Grinera . gdy coraz powszechniejsze stały się magnetowidy kino zaczęło podupadać. tradycje. Michałowski ze Skierniewic. W sali tej znajdują się też – zdjęcia. Muzeum posiada monety. ale ze względu na to. Kolejną sale zapełniają przedmioty z zakresu piśmiennictwa. Grinerowie opuścili Szczebrzeszyn z 6 . Sala – izba zawiera rzeczy potrzebne w gospodarstwie domowym – szafkę na naczynia. Zbiórka eksponatów. Griner przeżył dzięki temu.. ale nie tylko w Szczebrzeszynie . z którą wyszedł ze Związku Radzieckiego . kapę.. ołtarzyki. bagnet. palkę z 1849 roku (przekazane do muzeum przez ks. maselnice. in.proces ten rozpoczął się na terenie całego kraju. przez krótki czas funkcję dyrektora pełniła Maria Krzeszowska. "Brewiarz " – modlitwa kapłanów z XIX wieku. a pomieszczenia pobliskiej szkoły zostały zajęte na koszary. Aby zachować przeszłość gminy Stary Zamość – historię.kamizelka oraz flet – eksponaty upamiętniające wielkiego rodaka Karola Namysłowskiego. "św. Wszystkie krzesła z sali kinowej zostały usunięte. książki. Katarzyna". widelce. m. W Starym Zamościu znajduje się zabytkowy. XX wieku. Są to: obrazy.. "Rytuał – przewodnik po nabożeństwach"z XVII wieku. W izbie jest maszyna do szycia. W roku 1939 gdy wojska rosyjskie wkroczyły do Szczebrzeszyna. książeczka do nabożeństwa 1931. Janusza Turczyńskiego. pod nazwą Zamoście pochodzą z 1429 roku . Karola Namysłowskiego w Zamościu. pamiątki ocalić od zapomnienia Klub Seniora działający w ramach Starozamojskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych. magnetofony.. Bohdana Kiszki. welony na kielichy. Do XIX wieku Stary Zamość władany był przez Zamoyskich. prząśnice. Wyświetlali filmy dla swoich żołnierzy. stoją kołowrotki. jak również lampy naftowe. ze służył w Armii Andersa. XVI wieczny kościół – renesansowy z elementami baroku i klasycyzmu. Po zakończeniu działań wojennych do Szczebrzeszyna wkroczyli Rosjanie zaprowadzili wówczas swoje porządki. z zawodu był krawcem. Zgromadzone dotychczas eksponaty (ponad 400 przedmiotów) posegregowano i rozmieszczono w 4 salach. banknoty z XVII.7 miesięcznym dzieckiem wraz z wycofującymi się Rosjanami.członek Polskiego Związku Młodzieży Komunistycznej bojąc się powrotu Niemców namówiła męża do wyjazdu. we współpracy z proboszczem parafii ks. (Maria Kiszka) "my ze szlachetczyzny" Tak mówili o sobie w początkach XX wieku mieszkańcy Krasnobrodu wyrażając się o włościanach z innych terenów Ordynacji Zamoyskiej "tamci z ordynacji". XIX. grafika. płaskorzeźby. Na uwagę zasługuje akt notarialny wystawiony przez Bolesława Leśmiana z 1927 roku. książeczka "Ołtarzyk Najświętszej Maryi Panny"z 1860 r. Heleny Dobrzańskiej Kasiura. manipularze. Muzeum mieści się w budynku wikariatu przy kościele parafialnym w Starym Zamościu.całą instalację wykonał inż. Były nawet propozycje by ją upaństwowić. a po każdym seansie robili potańcówki. dzieża. Jedno pomieszczenie muzeum przeznaczone jest na prezentacje twórczości artystów plastyków wywodzących się z naszej gminy. gdy wprowadzono aparaturę dźwiękowa kinooperatorem został Griner. (Wiesław Krzeszowski) Muzeum Ziemi Starozamojskiej Pierwsze wzmianki o Starym Zamościu.. obyczaje.po wyzwoleniu wyjechał z żoną do Tel Awiwu. Stanisława Króla. W budynku stacjonowała jednostka żandarmerii. Barbara". narzędzia stolarskie. Z chwilą powstania Okręgowego Zarządu Kin szczebrzeszyńską placówkę reaktywowano na nowo.podczas okupacji (w początkowym okresie zostało zamknięte). metaloplastyka.Później kino udźwiękowiono . obowiązki kinooperatora jej mąż Wiesław Krzeszowski. Polakowska. została zajęta przez Zarząd w dzierżawę. Błażejem Górskim zorganizował Muzeum Ziemi Starozamojskiej. a także stuły. Kino funkcjonowało do 1939 roku . przybory szewskie. później Bolesław Górniak. która rozpoczęła się 4 listopada 2008 roku i organizacja muzeum trwa nadal. "Pan Jezus". buty. a nazwę przemianowano na "Odrodzenie".. prawdopodobnie najstarsza w Polsce orkiestra symfoniczna działa do dnia dzisiejszego jako Orkiestra Symfoniczna im. Ta. Ponieważ frekwencja nie dopisywała kino z czasem zamknięto. płyty. Po wyzwoleniu dyrektorką kina była p. m. rzeźby. czajniki moździerze. sa też ubrania. kufer. żarna. W roku 1880 w kościele parafialnym miał miejsce pierwszy publiczny występ Orkiestry Włościańskiej stworzonej przez Karola Namysłowskiego (urodzonego w Chomęciskach Małych). W jednej z sal znajdują się przedmioty i narzędzia gospodarskie np. niecki. szklanki. Mieszkańcy gminy wykazali wielkie zainteresowanie muzeum. rzeźby – "Pieta".po założeniu przez hetmana Jana Zamoyskiego miasta Zamość wieś zaczęto nazywać Starym Zamościem. in: Józefa Bolesława Kiszki. parafii. W tej sali można również obejrzeć szaty liturgiczne – ornaty. a Niemcy zaczęli się wycofywać.. radia. "św. . adaptery. proboszcza Błażeja Górskiego). 56 – 57) Krzysztof Garbacz. mgr inż. najstarsi kapłani gorajscy Parafię gorajska erygowano w 1379 roku. Nagroda im. popularyzowanie tej kultury i odradzanie jej. Ryszard Lubicki i mgr Kazimierz Spaleniec (sekretarz). historyk. Iwaszkiewicz. Kandydatury laureatów zatwierdza posiedzenie Kapituły poszerzonej o delegatów Wydziałów Kultury i Sztuki Urzędów Wojewódzkich w: Białej Podlaskiej. dr Ryszard Szczygieł.". Zamościu. autor przedmowy do pierwszego wydania "Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944" (Lublin 1958). Lublinie. po prostu – jak sam o sobie pisał w jednym z wierszy "regionalny brat" – zmarł 24 kwietnia 1988 roku w Lubartowie". 1761" Broszura wydana przez oficynę Akademii Zamojskiej jako pokłosie sporu toczonego między frankistami a Żydami lwowskimi w 1759 roku na Uniwersytecie Lwowskim N nabożeństwa żałobne Zwyczaj odprawiania nabożeństw żałobnych przyjął się w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie od początku jej istnienia (przypomnijmy funkcjonowała w latach 1811 – 1830) . szczególnie zasłużonym. Byli to: Henryk Frąckiewicz – "jego społecznikowska działalność najsilniej objawiła się w Towarzystwie Przyjaciół Stężycy. dla którego lokalna społeczność była rodziną. którego był twórcą i motorem działania".". Zygmunt Mańkowski. s. zarządzało nią wielu administratorów. W roku 1609 przyjął świecenia kapłańskie otrzymując nominację na prałata i kustosza. Chełmie. projektując większość hrubieszowskich medali. Autorka cennego pamiętnika prowadzonego w latach 1912 – 1919.. Wawrzyniec Starnigiel (1610 1625). 12 września 1984 roku Rada Towarzystw Regionalnych powołała Kapitułę Nagrody. jako główny organizator doprowadza do założenia Towarzystwa Regionalnego w Woli Osowińskiej. a miasto – domem. mszę główną celebrował ks. Józef Lulek – "w pamięci wielu pozostał jako poszukujący nauczyciel. Jakub Skwarski (1625 – 1634) – jego staraniem utworzono w Akademii Zamojskiej (po roku 1647) .. "Regulamin Nagrody przewiduje wręczenie jej co trzy lata przy okazji Zjazdów Towarzystw Regionalnych. Inicjatorem nagrody jest prof. a okazyi nastąpioney od Zwierzchności a temuż Kontra Talmudystami Dyspozycyi na zawstydzenie Żydowskiego urągania z przyłączonemi uwagami o stanie teraźnieyszym Chrześcianów pomieszanych z żydostwem. Nagroda wręczana jest "ludziom działającym na terenie Lubelszczyzny.w przeciągu tygodnia po Dniu Zadusznym odprawiano msze za profesorów i uczniów zmarłych od czasu założenia Akademii Zamojskiej. od roku 1589 pełnił funkcje rektora Akademii Zamojskiej. którego celem jest zbieranie wszystkiego. Liczbę nagród określa każdorazowo Kapituła. Wacław Tuwalski – "w styczniu 1977 roku. w roku 1620 został infułatem zamojskim ks. Jan Gurba. oraz z przestrogami bardzo potrzebnemi y pożytecznemi przez pewnego wydane. bezinteresowny społecznik.Mysakowska Janina Córka Antoniego Mysakowskiego (zesłanego na Sybir.. do Szczebrzeszyna przyjeżdżało wówczas kilku księży łacińskich i unickich. "Nagrodę imienia dr Klukowskiego" po raz pierwszy otrzymali w roku 1985 czterej regionaliści z okazji III Zjazdu Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny. Zygmunt Mańkowski. przewodniczącym której został wnioskodawca – prof. ponad to w skład Kapituły weszli: doc. rozbudzający wrażliwość młodzieży na piękno mowy polskiej. Najstarsi z nich to: prawdopodobnie ( co do końca nie zostało ustalone) ks. Wojciech Mazgaj – Okręglicki Jego działalność przypadła na lata 1582 – 1610 ks. człowiek czynny i prawy. Wincenty Piątak – "będąc uznanym w kraju badaczem historii poczty polskiej pierwszych lat powojennych wniósł znaczący wkład w rozwój hrubieszowskiej filatelistyki. Wincenty Piątak ożywił miejscowy ruch medalierski. Zygmunta Klukowskiego Ustanowiona została celem upamiętnienia postaci dr Klukowskiego. jego fragment (dotyczący wydarzeń w Hucie Krzeszowskiej gdzie autorka mieszkała do 1920 roku) opublikował na łamach pracy "Na szlaku biłgorajskich kapliczek i krzyży przydrożnych " (Zielona Góra 2009. Mają one charakter równorzędny.. zasłużonego regionalisty i społecznika ze Szczebrzeszyna. co dotyczy ludowej kultury. "Myśli z Historyi o Kontra – Talmudystach wiernie zebraney. skąd powrócił w 1923 roku). Petera "Z przeszłości miasta kresowego. Akademii Zamojskiej scholastyk zamojski dr teologii. dziekan infułat i scholastyk Kolegiaty Zamojskiej.. dziekan urzędowski. dziekan bełski kanonik zamojski." Zamość 1947 . s. Jan Kanty Niewieski ( 1721 – 1736) – obydwaj pełnili funkcje rektorów Akademii Zamojskiej. kanonik katedry chełmskiej Jerzy Kaszuba Białkowski Pragnął zastawić we Lwowie srebra kościelne. ks. Baltazar Dulewski – urząd plebana objął 11 lipca 1749 roku. proboszcz tartakowski Jego Królewskiej Mości dr teologii. Walenty Walerian Tuszowski. Dzięki jego staraniom pobudowano w Goraju w latach 1779 – 1782 murowany kościół ks. parafia gorajską zarządzał w latach 1684 – 1693 ks... Kazimierz Matraszek (1829 . Józef Łukasiewicz (1740 – 1749) ks. Funkcje gorajskiego proboszcza pełnił w latach 1695 – 1705 ks. w w rok później przeniósł się na własną prośbę do parafii Biała ks. Maciej Pawłowicz (1705 – 1721). Antoni Paschalski – 1828 rok... byli również kanonikami Kolegiaty Zamojskiej ks.katedrę prawa kanonicznego ks. Walenty Czerwieński (1641 – 1664) ks. przeprowadził reformę Akademii Zamojskiej informacje inne Paweł Krzaczkowski Wojciech Sikorski Piotr Leszczyński Grzegorz Ochocimski Stanisław Gołębiowski Walenty Wścisłowski Jerzy de Laskarys Biskup zenopolitański. Stanisław Dębski (1693 – 1695) ks. dziekan suwalski. profesor a następnie rektor Akademii Zamojskiej. Jędrzej Misiewicz (1736 – 1740) ks. następnie kustosz kolegiaty zamojskiej i rektor Akademii Zamojskiej. dr filozofii i teologii. scholastyk ołycki. konsultator Zgromadzenia Krymskiego Odpustów kanclerz katedralny lwowski. "czemu zapobiegł rząd krajowy." najstarsze kościoły drewniane Zamojszczyzny kościół w Jelitowie. późniejszym Tomaszowie Lubelskim. pracy J. kanonik zamojski kanonik zamojski dr filozofii. dziekan potylicki Wstąpił do Zakonu Kanoników Regularnych w Krakowie (zrezygnowawszy uprzednio z przysługującego mu jako dziekanowi potylickiemu beneficjum) w roku.1857) najstarsi proboszczowie tomaszowscy (XVI – XVII wiek) Opracowano na podst. Paweł Nosiłowski (1634 – 1641) ks. 53 imię i nazwisko Melchior Stefanides Jan Krzycki Jan Sieprawski godności. początkowo kanonik. Jan Ziomkowski – pracował w Goraju przez 27 lat ks. Wojciech Zagórski (1664 – 1684) ks. infułat ołycki. Jan Różeński. kanonik i deputat łucki. kanonik zamojski. zbudowany prawdopodobnie przez Jana . funkcje prof. w roku 1404 w Gorzkowie. spłonął od uderzenia pioruna w roku 1794 Wożuczyn – kościół spalony przez Kozaków podczas powstania Chmielnickiego w 1648 roku Dzierążnia. w Czarnymstoku pracowała przez 6 . kościół parafialny. w roku 1758 nowy obiekt fundował J. wzniesiony został w latach 1627 – 1629 kościół w Dubnie – 1670 rok. przeniesiony w roku 1787 do Grodysłowic służył miejscowym unitom jako cerkiew najstarsze parafie rzymsko – katolickie Najstarsze parafie rzymsko – katolickie na Zamojszczyźnie erygowane były około roku 1394 przez arcybiskupa halickiego Jakuba Strepę w Czernięcinie i Szczebrzeszynie (parafia obejmowała 23 wsi). "Nasze Życie" Miesięcznik wydawany w latach 1923 – 1930 staraniem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie pod redakcją Karola Pieczykolana. XVII wieku. w 1411 roku w Nabrózy. obiekt uległ zniszczeniu. funkcjonował w latach 1637 – 1726. jego wystrój wzbogacały dwie kaplice i dzwonnica. ks. w roku 1778 na jego miejscu wzniesiono nowy kościół w Józefowie fundowany przez Józefa Tomasza Zamoyskiego – funkcje sakralne pełnił do roku 1886 kościół w Łaszczowie – pocz. Miesięcznik redagowali nauczyciele miejscowych szkół. Nauczyciele pracujący w szkole podstawowej w Czarnymstoku w latach 1916 – 1975. "Nasze Życie" Tygodnik (nielegalny) Komitetu Akcji Jednolitego Frontu z Zamościa wydawany był w okresie międzywojennym w Biłgoraju. zbiórką funduszy na druk.PPS. Starego Zamościa. Związków Zawodowych oraz działacze komunistyczni. "Namysłowianka" Część Chomęcisk Małych k. ok. Jeżewski. Funkcje redaktora naczelnego pełnił Edward Dubel. "Nasza Niwa" Miesięcznik kulturalno – oświatowy. lista opracowana na podstawie "Kroniki szkoły" Łysiakówna Józefa (Pieniążkowa) – pierwsza polska nauczycielka. nr 2 "Naszego Życia" z 1925 roku (ze zbiorów Edwarda Chudoby) prezentowany był na wystawie "180 lat prasy na Zamojszczyźnie" na przełomie XI – XII 1983 roku w Zamościu. kolportażem. Radecznicy. "Bundu". fundacji kardynała Radziejowskiego. zamojskiego i krasnostawskiego. A. Gazetę kolportowano na terenie powiatów biłgorajskiego. gdzie urodził się i mieszkał twórca Włościańskiej Orkiestry Karol Namysłowski. 1715 roku. ukazywał się w Hrubieszowie w latach 1926 – 1927. narkoza eterowa Po raz pierwszy narkozę eterową w szczebrzeszyńskim szpitalu zastosował dr Tadeusz Wieniawski w 1847 roku – jego pacjentką była kobieta z okolicznej wsi cierpiąca na martwicę lewej ręki. Wadowskiego) kościół w Chłaniowie. W roku 1409 biskup włodzimierski Grzegorz erygował parafię w Gródku. pisaniem artykułów zajmował się aktyw SL . Tyszowce. od roku 1748 do dziś istnieje nowy kościół w tej miejscowości w latach 1705 1794 funkcjonował kościół w Puszczy Solskiej fundowany przez Tomasza Józefa Zamoyskiego. obiekt pełnił funkcje sakralne w latach 1727 – 1770 w Kryłowie istniał kościół około 1648 roku. drugim z kolei był pobudowany w 1726 roku w roku 1744 zbudowano kościół w Rachaniach. Trytkówna Paulina (Fencowa). prace w czarnostockiej Szkole Ludowej rozpoczęła w roku szkolnym 1916/1917. w roku 1671 (co odnotowano w dokumentach wizytacyjnych) pozostawał w ruinie (wg. Biskup chełmski Stefan w roku 1403 erygował parafię w Mokrymlipiu k. zastępca był Jakub Mandelbaum. Zamoyskiego w 1575 roku funkcjonował do roku 1638 Tomaszów Lubelski – kościół miejski fundowany przez Tomasza Zamoyskiego. Mazurek Genowefa. Wcześniej pracował w gimnazjum w Szczebrzeszynie. Misiąg Jan – w Czarnymstoku osiedlił się w 1940 roku. Przyczołek w szopie nie był zabity deskami. Kormański Jan. Krupa Kazimierz Marian – we wrześniu 1929 roku został przeniesiony do szkoły w Wielączy. Stępkowski Bolesław (mąż Eugenii) – został aresztowany 30 czerwca 1943 roku.. Chmielewscy mieszkali w budynku starej ("carskiej") szkoły. oraz Zygmunt Kimaczyński . Źrubek Czesława.. Zamościa. Bielecki Stanisław. Zofia Skórczyńska. Zielonka Maria. Swoją "przygodę" z Julianem Chmielewski przeżył Kazimierz Mazur rwałem u niego jabłka. zwolniony tego samego dnia o godz. Hasiec Krystyna. Szyduczyńska Teresa. język rosyjsk. uczył muzyki. Wójcik Zofia. to nie dziecko.nauczyciel fizyki. to diabeł. nauczyciele Szkoły Powszechnej (żeńskiej) Nr 2 w Szczebrzeszynie Fenc Paulina. Kikut Helena – rodem ze wsi Sochy. Jan Łopuszański – poszukiwany za tajne nauczanie ukrywał się do końca wojny. Chciałem uciec i te drwa się zawaliły. nauczyciel prowadzących tajne nauczanie w Szczebrzeszynie Tajnym nauczaniem w Szczebrzeszynie zajmowali się: Bielec Franciszek . zawarł wówczas związek malżeński z Aniela Łypówną.. Siembioda Janina. Trębackiej tajny komplet dla uczniów szkoły średniej. właściciel księgarni zlokalizowanej przy ul. Szewczyk Krystyna. 22. Zawołał mnie do szopy. Makara Genowefa. kobiety zgrupowane w LZK brały udział w specjalistycznych szkoleniach. Stępkowskiemu udało się uciec. Komornik Natalia – nauczycielka języka rosyjskiego.wspomina. który nadjechał ze strony Trzęsin by go rozstrzelać. Buba Tadeusz. Tkaczyk Krystyna. Za niej chodziłam do szkoły.00 przez dowódcę oddziału pacyfikacyjnego. biologia. Chmielewski Julian. Górniak Wanda. Antonik Teodora – nauczycielka matematyki.Gąsiorówna Józefa – wychowawczyni klasy II Hartleb Maria – wychowawczyni klasy V Holc Małka /Mirka – wychowawczyni klasy I Jaworska Zofia Krzeklikowa Maria Kulczyński Emil. Zofia Sas – Jaworska (opiekunka żeńskiej drużyny harcerskiej). Płonkówna Mieczysława. Patrzę a on bierze kija. Żuk Maria. Walentyna Sowicka. przed rozpoczęciem roku szkolnego 1939/1940 zgromadził dużo podręczników i pomocy szkolnych. mieli trzy córki. Zając Maria. Skowron Zofia. Julia i Stefan Węgierscy – Stefan Węgierski zginął w obozie przejściowym w Zwierzyńcu po pobiciu w trakcie przesłuchań. jej praca w organizacji polegała na udzielaniu pomocy rannym. Szponar Stefan. Oszyna Emilia. Łach Stanisław. Polak Jan. jej nazwisko zapamiętała Leokadia z Kijków Orchowska – mieszkała u Michała Bzdziucha . często w rozmowach z Marianną Smoter. Współpracowali z nim: Janina Jóźwiakowska. Julia Lewandowska. Sikorski Bolesław. Chmura Zdzisława. ale B. Smoter Regina.Kaszowa Genowefa – do pracy w Czarnymstoku przyjechała w 1933 roku z Nielisza.. Fenc Paweł. Kasprzak Joanna.nauczyciel. 19. Podczas okupacji Genowefa Kaszowa zginęła w Zamościu. u której wynajmowała pokój. Szaynówna Aniela – we wrześniu 1929 roku została przeniesiona do Udrycz k. przedmiotem jej zajęć były: lekcje wychowania gimnastycznego. Przychodzi do do nas do chałupy i mówi do matki: "pani Mazurowa. Krzeklik Medard. Majta Teresa – nauczycielka języka polskiego. Gardzała Danuta. 1 lipca o godz. z wykształcenia muzyk – podczas okupacji zorganizował we własnym mieszkaniu w Szczebrzeszynie przy ul. Jabłka oberwał.prowadziła drużynę zuchową. Zofia Skoczek. Lewandowski Franciszek ks . Szobakówna (Idzikowa) Marja – w roku 1923 został przeniesiona do Złojca. Tracz Jerzy. leżały tam poukładane drwa. Stępkowska Eugenia – zaangażowana w walkę z okupantem. We wrześniu 1945 roku został przeniesiony wraz z żoną do Błonia k/ Szczebrzeszyna). Kiesz Wanda. w latach 70 – 80 ubiegłego wieku pracowała w Liceum Ogólnokształcącym w Szczebrzeszynie. była gminną kadrówką (kadrówki takie składały się od 3 – 5 osób) Ludowego Związku Kobiet. Zamojskiej 30. które podczas okupacji stanowiły zaplecze naukowe dla prowadzących komplety. Kanikuła Danuta – nauczycielka matematyki. rozstrzelany został przez Niemców w obejściu gospodarza Furlepy w nocy z 14 na 15 stycznia 1944 roku o godz... Chmielewska Bronisława – małżeństwo. Stasiuk Jolanta. wspominała o pacyfikacji swojej wsi. Kaziród Maria. do Czarnegostoku przybyło małżeństwo Chmielewskich.lat. Ukrywał się w zabudowaniach Jana Smotra. Maciąg Alina. 2. Bazan Helena. rodem z Podborcza. chemii i matematyki. Bohun Piotr – do pracy w czarnostockiej szkole skierowany został na mocy Pisma Inspektoratu Szkolnego w Biłgoraju z dnia 23 sierpnia 1941 roku. które przyjaźniły się się z córkami Pacyków – Leokadią i Kazimierą. w roku 1923 została przeniesiona do Szczebrzeszyna. Juszczakowa M. Rzepecka Maria . drwa mi zawalił i uciekł".00.15 budynek szkoły otoczył oddział niemiecki. mógł być użyty celem odróżnienia nowo lokowanego miasta od istniejącego już od 1377 roku Goraja (podaję za Ryszardem Szczygłem. zaś osada na "Szczebrzeszynem"." Prawdopodobnie owa pozornie skomplikowana nazwa składa się z trzech morfemów.C. s. Stefana Warchoła czy Halinę Matławską istnieje jeszcze jedna – dokonał jej absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum. 2/jest nazwa topograficzna.Aleksander Piwowarek . szewskiego i garncarskiego. 1985. (Aleksander Piwowarek) nazwa Tarnogród . Do dzisiaj na określenie mieszkańców Frampola z racji znacznej ilości funkcjonujących przed laty warsztatów tkackich używane jest określenie "motki" (anonimowa relacja z Goraja). 25). W roku 1870 Frampol przemianowany został na osadę. Obecna forma nazwy jest więc efektem następujących procesów fonetycznych: 1/palatalizacji(zmiękczeń): r>rz. Prawa miejskie Frampola potwierdził przywilejem z dnia 1 grudnia 1789 roku Stanisław August. dopiero w roku 1773 sukcesor F. obrzeże. Punktem zbornym do którego uciekano w czasie zagrożenia był drewniany zamek na wyspie.C. 3/posiada budowę dwu rdzeniową.prawdopodobnie jednak proces przebiegał następująco: rbbr>bbrr>brz. Teren otoczony rozległymi moczarami stanowił w miarę bezpieczne miejsce. 3/ściągnięcia spółgłoski: -bb>b. szczerbaty). XIII" Pierwsza polskojęzyczna książka o pszczelarstwie – wg danych z roku 1920 zachowały się tylko trzy egzemplarze z pierwszego wydania . Nazwa pospolita breg>brzeż=brzesz (brzeg.D. nazwa miasta Biłgoraj Istnieją dwie wersje co do znaczenia nazwy miasta: "Bił Goraj Tatarów"."podejmując próbę wyjaśnienia nazwy Szczebrzeszyn założyłem następujące tezy:1/ wyraz jest terminem słowiańskim. co oznacza miejsce górzyste. Treścią pracy jest teoria pszczelarstwa. 4/ ulegał procesom natury gramatyczno – fonetycznej. 2/ ubezwdzięcznienia: g>ch. Proces ów przebiegać mógł w sposób następujący: scerb' +breg > scerbbreg>szczebrzeg>szczebrzech +'yn >szczebrzeszyn. nazwa Kryłowa Nazwa miejscowości Kryłow prawdopodobnie związana jest z trudną przeszłością mieszkańców tych ziem.(Aleksander Piwowarek) "Nauka koło pasiek z informaciey pana Walentego Kąckiego Anno Domini M. W świetle powyższego rozważania jest zupełnie zrozumiałe.na Uniwersytecie Warszawskim.D. 4/ nie jest natomiast dla mnie w pełni czytelny zanik spółgłoski "r" z pierwszego morfemu: . które w czasie ich łączenia uległy przemianom gramatyczno – fonetycznym. nazwa "Szczebrzeszyn" Oprócz znanych już interpretacji nazwy Szczebrzeszyn podanych przez Kazimierza Rymuta. w Bibliotece Uniwersytetu Kijowskiego i w zbiorach prywatnych rodziny Chreptowiczów w Szczorsach. krawędź) otrzymała wyróżnik w postaci przymiotnika szczerb' (scerb' ?) (postrzępiony. W ten sposób ukształtowana została nazwa własna mająca kolejno postać szczerb' + brzesz>szczerbbrzesz>szczebrzech – wraz z powstawaniem zrostu nastąpiły zgodnie z naturą tendencje uproszczenia wymowy polegające na eliminacji "r" i skróceniu iloczasu "b".XII w Komarowie u mnie Jana Ostroroga wojewody poznańskiego spisana w Zamościu Roku M. którzy nękani ciągłymi najazdami Tatarów zmuszeni byli do ukrywania się celem ratowania życia i zachowania swojego dobytku. Dzieje Biłgoraja. Z chwila powstania Frampola (1705 rok) miejscowość pozostawała pod zarządem wójta. emerytowany nauczyciel . Butlera Jan Wisłocki ustanowił władzę municypalną oraz zatwierdził działalność cechów: tkackiego.ch>sz. przedrostek "Bieł" (podany w dokumencie lokacyjnym) można tłumaczyć jako "biały". iż to ów wysoki morenowy pokryty jarami i zapadłościami pagór został nazwany po wszelkich fonetycznych procesach "Szczebrzechem".Lewicka Włodzimiera – wraz z Waleria Szejter pełniły obowiązki wychowawczyń w klasie VII Misiałek Józef – w roku 1936 pełnił obowiązki kierownika szkoły Mysłowska – wychowawczyni klasy III Syrkowa Zofia – kierownik szkoły w latach 1929 – 1932 Szrejter Waleria wychowawczyni klasy IV Tomaszewska Maria. lub nazwa o charakterze topograficznym powstała przed założeniem miasta – "goraj". nazwa Frampol Nazwa Frampol wywodzi się od imienia jego założyciela – Franciszka Butlera. "Dróżka". Marcin Turkowicki (studiował w Akademii Zamojskiej. wysokie do kolan. przyjmak – adoptowane dziecko. Biłgorajska. Zwierzyniecka (z drewniana zabudową). Zarzecze. Walenty Turkowicki (1578). którym wygarniano żar z chlebowego pieca. habory – żebra. . Bóżniczna. (Marta Zych) nazwy gwarowe występujące we wsi Czarnystok Stanowią ciekawy zlepek różnorodnych pojęć i znaczeń. chłopiec). dostatek". Jej nazwa. repcie . h. prof. Jakub na Turkowicach Rostowski (XVII w. "Gozdawa". najdus – nieślubne dziecko. 1620 rok). zamojski powstała prawdopodobnie w XVI wieku. odziedziczył wieś po swoim ojcu Wojciechu Rostowskim. Miasto powstało na mocy przywileju lokacyjnego z maja 1567 wydanego przez króla na sejmie walnym w Piotrkowie. rozkraka – niezdara. Autobiografia młodości 1926 – 1959" (Warszawa 1988) podaje nazwy szczebrzeszyńskich uliczek: Pocztowa. "Czternastka". Czesaw Bartnik wywodzi się od prasłowiańskiego słowa " suł". Kościelna. Tarnogród – "gród Tarnowskich" (moja luźna interpretacja – Regina Smoter Grzeszkiewicz) nazwa wsi Sułówek Miejscowość Sułówek (gm. Exsakcionarze Czynszów i Danin Inwentarskich z lat 1833 – 1834. były to: Szkolna. Klasztorna. dziady – buty szyte z filcu. Jan Turkowicki (I. Nadrzeczna. naopowiadać głupstw. scheda – spadek. "Góry". Chałupy na Podzamczu. Łąki na Wólce. W wydanej w 1927 roku nakładem Seminaruim Nauczycielskiego pracy zbiorowej pod red. na brzeczy – na niby. Zarys dziejów" znalazły się następujące nazwy ulic: Frampolska. dychać – kaszleć. W początkowym okresie istnienia wieś w całości położona była nad rzeką Wieprz. moim zdaniem najoryginalniejszych w swej wymowie: brzechać – szczekać. zlągłeś się ? . W latach 1469 – 1778 Turkowice wymieniane są jako majątek rodu Turkowickich – wieś zlokalizowana była wówczas w powiecie i województwie bełskim. wg. Czesław Bartnik w pracy "Mistyka wsi. zofija – wilga. pow. Cmentarna (w przeważającej części z drewnianą zabudową). który zabiegał o jego lokacje u króla Zygmunta Augusta.nazwę miasta Tarnogród prawdopodobnie należny wywodzić od Stanisława Tarnowskiego. pow. Chałupy pod Parkanem. Zielona. na które zakładano gumowe kalosze. palować – często wjeżdżać. Podaję kilkanaście. słowem pozostawać przez znaczną ilość czasu poza domem. Stare Miasto. Kolejni właściciele Turkowic z rodu Turkowickich to: Józef Turkowicki h. "Deszkowice II". wieś w gminie Sułów. XVII w). Ogrody Okopiska. Zamojska ciągnąca się wzdłuż Wieprza po folwark Bodaczów . które tłumaczy się jako "dobro". nadmienić.przestraszyłeś się? nosówka – chusteczka do nosa. 1852 – 1853 (Archiwum Państwowe w Lublinie. "Przy szosie". Targowa.powstały wówczas "dzielnice": "Starowieś". "obfitość". funkcjonowało powiedzenie: "macocha jest tak dobra jak dym z kościuby". pisarz ziemski bełski (1554). zlokalizowana jest w dolinie rzeki Por. Zatylna. "Dąbrowa") nazwy deszkowickich "dzielnic" Deszkowice. Błonie. co sugeruje ks. dranna – niegrzeczna. Mieszkający w Szczebrzeszynie w okresie poprzedzającym wybuch II wojny ks. 1837 – 1838. po roku 1936 (przeprowadzono wówczas komasację) miejscowość zmieniła swoje miejsce lokalizacji . Turobińska. nabylić – wspomnieć. nazywany korbonem – w takim hamaku czarnostockie gospodynie kładły swoje dzieci podczas gdy same pracowały na polu. kociuba – rodzaj motyczki osadzony na długim drzewcu. zamojski) liczy zaledwie 28 gospodarstw. Sułów. Przedmieście Szczebrzeskie. Parkowa. "Rudki". Hebrajska. kolmagi – stojaki na których wieszano hamak. cywać – drzemać. (Aleksandra Bulak) nazwa wsi Turkowice Według miejscowej tradycji ustnej przekazywanej z pokolenia na pokolenie nazwa Turkowice pochodzi z czasów wojen z Turkami. kraczać – chodzić. Akta Ordynacji Zamoyskiej) wymieniają "dzielnice" Szczebrzeszyna: Winnice od Miasta. poł. chodzić gdzie za swoimi sprawami. Zamoyskich w Szczebrzeszynie 1811 – 1926. Zamojska. nazwy szczebrzeszyńskich ulic Nazwy szczebrzeszyńskich ulic odnotował u schyłku XIX wieku Bronisław Chlebowski w wydanym w 1890 roku "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego" (t XI). Cerkiewna. źródeł pisanych od nazwiska Henryka Turka. Chałupy na Chmielniku.– podarte szmaty. który w 1421 roku nabył część wsi Horoszyce. tutaj się osiedlił prowadzać gospodarstwo. Trębacka. Ludwika Pawłowskiego "Szkoły im. niektóre zapewne zapożyczone są z innych języków jak: bachor (hebr. dziady – tak mówiono na jeżyny. W końcowym okresie okupacji.część wsi położona na obniżonym terenie rzeczowniki określające względne położenie terenu lub jego kształt (lub przeznaczenie) miedza – pas ziemi porośnięty trawą. kołbanka – wgłębienie w terenie. Neczaj Mikołaj Oprócz opieki medycznej świadczonej powstańcom styczniowym Mikołaj Neczaj był dowódcą oddziału – po 23 stycznia 1863 roku z jego oddziałem nawiązał współprace Kazimierz Bogdanowicz uwolniony z rąk Rosjan przez przez oddział Karola Kality (dowódca oddziału ochotników w sile 400 piechurów i 60 konnych z terenu powiatu krasnostawskiego). Żydów Dół – podczas okupacji ukrywali się tutaj żydowscy mieszkańcy Czarnegostoku. terenowe nazwy własne używane w formie przymiotników utworzonych od rzeczowników podstawowych. z którego schodzi się do lasu. położone na niewielkim wzniesieniu (tutaj niektórzy z czarnostockich gospodarzy: Smoter Jan. muł – nizinne miejsce.. które prowadzi się na łańcuchu lub powrozie. Jedną z takich wsi jest Czarnystok przynależący administracyjnie do gminy Radecznica. Przy figurach odbywają się popularne majówki – zgromadzenia mieszkańców celem śpiewania pieśni ku czci matki Bożej w miesiącu maju. W grupie rzeczowników możemy wyróżnić: rzeczowniki określające naturalne ukształtowanie terenu dembrza – fragment czarnostockiego lasu o nierównej powierzchni gęsto zarosły drzewami. pastwisk. miejscowe pastwisko dla bydła. osłonie – miejsce otoczone lasem. czasowników. Mikołaj Neczaj został ujęty w potyczce pod Krasnymstawem – . nieużytków.droga biegnąca na znacznym wzniesieniu. Oprócz wymienionych terenowych nazw własnych w Czarnymstoku funkcjonuje także nazwa borczyna. wzgórz..wgłębienie terenu zlokalizowane na wygonie w połowie drogi do czarnostockiego lasu.bób – w Czarnymstoku mówi się bober. Mają różny zasięg – są nazwy których używa cała wieś. Czasem miedze (jak w przypadku Czarnegostoku) bywały przedmiotem sąsiedzkich sporów. określenia traktujące o stosunku danego terenu do określonej osoby. nazwa zapewne pochodzi od wypędzania (wyganiania) bydła. kilka okolicznych wsi.. Nazwy terenowe używane w Czarnymstoku wywodzą się z różnych części mowy: rzeczowników. ale bywają też używane przez grupę gospodarzy albo w obrębie jednej rodziny. Pacyk Jan. którzy nie zdążyli uciec do lasu. Tutaj również harcerze z czarnostockiej szkoły podstawowej organizowali spotkania przy ognisku. paciorek – koralik. której imię lub nazwisko wyrażone jest w przydawce Łukaszów Dół. Nazwą tą określono położony na pograniczu Lipowca i Czarnegostoku niewielki las. Długa Góra – pola uprawne ciągnące się wzdłuż prowadzącej pod górę drogi. przymierzony do dotychczas posiadanego pola uprawnego dodatkowy łąki nadane niektórym z gospodarzy. zapisów Kroniki Parafii Trzęsiny wieś została osadzona w 1536 roku przez Jana. lasów. biegnie wśród sąsiadujących ze sobą pól. Furlepa Antoni posiadali pola uprawne. Górnia Droga . to zaciemnione zbocze.. gryczanej i pszennej.rozległa przestrzeń porośnięta trawą. skierowane ku północy..Rozłopska . Bliski Dół . Wg. gdy Niemcy w pośpiechu uciekali przed wkraczającymi na tereny gminy Radecznica oddziałami radzieckimi ukrywali się tutaj mieszkańcy wsi. wąwóz ukryty pośród pól. gdy jeden z gospodarzy podorywał ją od strony swojego pola.). Mazur Antoni. nazwy użyte metaforycznie lub humorystycznie donica – duża miska do wiercenia maku. przymiotników. Radecznica) Terenowe nazwy własne występują w każdej wsi powiatu zamojskiego – są charakterystyczne dla określonych miejsc (pól. Lipecka Droga – droga biegnąca w stronę Lipowca. rzeczowniki określające obiekty w terenie oraz przedmioty figura – krzyż. słoducha – polewka sporządzona z mąki żytniej razowej.. nazwy terenowe występujące we wsi Czarnystok (gm. przyimków. Graniczny Dół – obniżenie terenu rozgraniczające las czarnostocki od topoleckiego. rzeczowniki oznaczające nazwy roślin . Miejsce to służyło i służy do wypasu krów. posąg umieszczony przy drodze. dołów. co oznacza (w interpretacji Michała Łesiów) zarośla i ma brzmienie ukraińskie. Czarnostockie dziewczęta w okresie międzywojennym i po wyzwoleniu pasły tutaj krowy. będący przedmiotem kultu. bania . Zlokalizowana jest nad brzegiem przepływającej przez Czarnystok rzeki Gorajec. wygon – pastwisko.w okolicach Rozłopskiej zaczynało się Przedmieście Zamojskie przechodzące dalej w wieś Domki. kociuba – przyrząd do usuwania węgli z pieca chlebowego. Inna wersje nazwy wsi podaje Aleksander Piwowarek: Czarnystok. Dołki . stąd nazwa Czarnystok. Położone jest równolegle do osłonia. którzy prawo do zamieszkania na tym terenie nadali prawnukowi Zawiszy Czarnego – pisał się jako Sienko Czarny. smażenica – jajecznica. Krzysztofa i Szczepana Latyczyńskich. przymiarki – odmierzony. napisał ją dr Klukowski pół roku przed śmiercią.rozstrzelany na mocy orzeczenia sądu wojennego (rosyjskiego) 19 marca 1863 roku. W rękopisie pozostał: "Dziennik podróży pisany podczas wakacji 1936 roku" . W roku 1915 Michał Niechaj ukończył w Szczebrzeszynie szkołę elementarną.. Dowodził grupą powstańców. która w maju 1863 roku razem z oddziałem Stanisława Czerwińskiego stoczyła z Rosjanami bitwę w turkowickim lesie – Niewiadomski zginął z grupą siedmiu powstańców zamordowanych przez Kozaków w Małżowie Kolonii pod Tyszowcami. 2 lipca 1929 roku doktorat z zakresu teologii i liturgii wschodniej w Papieskim Instytucie Orientalnym w Rzymie. Mikołaja i św. rosyjska. przed rokiem 1937 mianowano go kapelanem Harcerstwa Polskiego. (Bogusław Garbacik) Nierod Paweł Gorajanin.) Młodszy lejtnant. Pracowali w nim weterynarze austriaccy – Niemcy przekwalifikowali ich na felczerów. awansując do stopni oficerskich.. emigrant. instytucji i fabryk z terenu miasta i okolic celem ustalenia zakresu ich działalności.dedykował je Klukowski Tadeuszowi Jaszczykowi.Niemca o nazwisku Hepp. w latach 1915 – 1919 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Zamościu. 8 października 1927 roku w Rzymskim Uniwersytecie Gregoriańskim uzyskał doktorat z teologii. W latach 1930 – 1939 ks. Jego rodzice byli unitami przymusowo zapisanymi na prawosławie. Czechosłowacji. Informacje o istnieniu dedykacji przekazał Aleksander Piwowarek. "Neue Heimat" ("Nowa Ojczyzna") Nazwa restauracji założonej w Szczebrzeszynie w 1943 roku przez pełniącego obowiązki sołtysa niemieckiej gminy Szczebrzeszyn . w oparciu o relacje którego zostało zredagowane powyższe hasło. oraz kilkunastu artykułów naukowych w czasopismach polskich i zagranicznych. została skierowana do małżeństwa Jaszczyków (Danuty i Tadeusza) . niemiecki szpital połowy Zorganizowany został wiosną 1941 roku w folwarku Zawada administrowanym przez Kazimierza Dyakowskiego. Służbę wojskową odbywał w głębi Rosji. płk. Szczebrzeszyna. Po wywiązaniu się z wojskowego obowiązku zdecydował się na stale osiąść w Rosji. szósta dedykacja nosząca datę 22 czerwca 1959 roku zamieszczona jest w "Dzienniku z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944". W roku 1588 w Wenecji wydał "Epinikion" na cześć Jana Zamoyskiego. Michał podczas podróży do Austrii. zostały zamieszczone w kolejnych tomach Wydawnictwa do Dziejów Zamojszczyzny z lat 1939 – 1944 . wojenny komendant Szczebrzeszyna. nieznane dedykacje dr Klukowskiego Jest ich pięć.. Niemiec i Włoch. 27 grudnia 1944 roku zorganizował konferencję na którą zaproszeni zostali (w liczbie 29) kierownicy urzędów. obelisk upamiętniający jego śmierć wzniesiono w 1963 w Krasnymstawie. Michał Niechaj prowadził na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim wykłady z zakresu teologii porównawczej. Dziennik. Do końca swoich dni mieszkał we Władykaukazie. w latach 1925 – 1935 uczył religii w lubelskim Gimnazjum Biskupim ("biskupiaku"). pisał ks. gdzie odwiedzał bernardyńskie centra odnowy liturgicznej. Jego nazwisko znajduje się na tablicach upamiętniających pomordowanych parafian szczebrzeszyńskich w kościele św. Niegoszewski Stanisław Polski wydawca. Niewiadomski – Prus Juwenal. Katarzyny w Szczebrzeszynie. studia filozoficzno – teologiczne ukończył w 1924 roku w Lublinie – 14 czerwca tegoż roku otrzymał święcenia kapłańskie.praca została zdeponowana w Archiwum Diecezjalnym w Lublinie. w roku 1885 wzięli ślub katolicki w Leżajsku. były kanonier. Niewotin (. Belgii. Jest autorem kilku rozpraw z zakresu teologii porównawczej i literatury wschodniej. nieznany rysunek bramy miejskiej w Szczebrzeszynie . (dr Zygmunt Klukowski) Niechaj Michał Syn Józefa i Elżbiety z Dawidów urodzony 26 marca 1900 roku na Błoniu k. Michał Niechaj zginął 23 grudnia 1939 roku rozstrzelany wraz z grupą inteligencji lubelskiej prawdopodobnie na cmentarzu żydowskim na Kalinowszczyźnie.. . VII. "Oberża" Zamienna nazwa stosowana w odniesieniu do szczebrzeszyńskiego ratusza. Sylwestra (pełnił obowiązki kapelana w szpitalu wojennym austriackim zorganizowanym w 1916 roku w zabudowaniach poklasztornych w Turkowicach). Tekst opublikowany został w "Popisie publicznym uczniów Szkoły Wojewódzkiey Zamojskiej w Szczebrzeszynie. przykładem czego jest pozwolenie jakie wydał w lutym 1771 roku dla syna Jana . do szkoły uczęszczało 26 chłopców i 30 dziewcząt.5 × 22. symboliczna mogła Bronisława Nowakowskiego znajduje się na cmentarzu w Zwierzyńcu. Zginął w ZSRR. języka polskiego . Józefa Piłsudskiego. Pełny tytuł pracy brzmi: "Rysunek Bramy Murowanej w Szczebrzeszynie od strony młyna". Nyklówna Julia Kierownik jednoklasowej Szkoły Ludowej I i II w Turkowicach stopnia. a znaydowane w niey trudności bynaymniey ich nie zrażają. absolwenta szczebrzeszyńskiego gimnazjum. zakłady usługowe. 1898 – 6. a nawet zakład sukienniczy – o jego istnieniu pochodzą dane z roku 1772 .Czytelnia Funkcjonowała w Zamościu w okresie międzywojennym – podczas kwesty ulicznej zorganizowanej 23 czerwca 1926 roku na jej potrzeby zebrano 91 złotych 15 groszy. zadłużony działacz ruchu robotniczego na terenie Zamojszczyzny. Zmarł w roku 1917 w wieku 63 lat. statystyce i. obrońca Lwowa. założonej z inicjatywy ks. przywiązywał też dużą wagę do szkolenia kadr rodzimych. żołnierz I Brygady Legionów Moskalami. wzięła się zapewne stąd.7cm zdaniem inż. Nowakowski Antoni Ojciec Bronisława → Nowakowski Bronisław. VI. Porucznik. Nowakowski Bronisław Urodzony 2 września 1890 roku. Łopacińskiego w Lublinie. "Nowa mnemonika..Zachował się w bibliotece w Klemensowie. niestrudzony bojownik z caratem. odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. zginął w walce z Nowomiejska Biblioteka . Egzemplarz Nowej mnemoniki. Nosalski Mikołaj (1894 – 1965). Zawarł w niej ciekawe wskazówki.ordynat Andrzej Zamoyski zatrudniał wówczas sukienników niemieckich. dostępny jest w zbiorach Biblioteki Wojewódzkiej im. przykłady i ćwiczenia umożliwiające szybkie i skuteczne zapamiętywanie wyrazów obcych. Henryka Gawareckiego około 1827 roku. więziony i zesłany na Syberię. czyli sposób ułatwiający naukę języków obcych tudzież spamiętywanie imion własnych i cyfr w jeografii. t. p" Praca autorstwa Wincentego Dawida. Pochowany na cmentarzu w Zwierzyńcu. O "O szkodliwych skutkach czynioney różnicy pomiędzy naukami" Tytuł mowy wygłoszonej 1 września 1827 roku przez prof. więziony przez Sowietów w Starobielsku w latach 1939 – 1940. Pochowany jest na cmentarzu w Zwierzyńcu. imion. rodem ze Zwierzyńca. 1916). Nowakowski Stanisław (21. wykonany został na kartce czerpanego papieru o wymiarach 32. wskazuje na to data dopisana odręcznie na odwrocie rysunku. że w obszernym piętrowym gmachu oprócz siedziby władz miejskich w przeszłości mieściły się tutaj sklepy. Owszem są nowa pobudką i zachęceniem do skutecznego w dobrych i usilnych chęciach wytrwania". który miał miejsce w dniach 28 – 30 lipca 1828 roku". Hallerczyk. Z pośród wielu trafnych i ciekawych wywodów na powyższy temat interesująca jest ta wypowiedź: "Nikomu jeszcze z pilnych uczniów nauka przykrą się nie stała.Teodozego Sierocińskiego w piętnastą rocznicę powstania Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. H. cyfr. Paszki z Teodorówki (pow. Boża Wola – kościół p. prawdopodobnie wybudowany przez Jana Aleksandra Tarnowskiego. Aurelin – cerkiew z przełomu XIX \XX w. kościół p. w.cerkiew drewniana zaadoptowana dla potrzeb ludności katolickiej z dzwonnicą z roku 1887. Czarnystok ("Ruś") . Bondyrz – drewniany kościółek z lat 1948 – 1949 zbudowany wg. synagoga z 1875 roku. do jej budowy użyto elementów z rozebranej cerkwi pochodzącej z 1765 roku. po roku 1945 częściowo przebudowany.Kniaziowskiego z Żurawnicy. . wewnątrz obiektu znajdowała się drewniana rzeźba Michała Archanioła autorstwa F. obiekt nie jest zajęty na cele religijne. wielokrotnie remontowany. kaplica z 1905 roku.kościół pod wezwaniem NMP wybudowany w latach 1674 – 1675. obiekty zabytkowe Zamojszczyzny Adamów – dworek drewniany z przełomu XVIII i XIX wieku zlokalizowany w rozległym parku. w okresie międzywojennym policja. obecnie kościół parafii rzymsko – katolickiej p. późnobarokowy kościół z lat 1732 – 1755. oprócz osób biorących udział w uroczystościach pogrzebowych podejmowano także biednych – zastawiano dla nich stoły na podwórzu i obdzielano jałmużną. Budy . Baranica – dworek zniszczony podczas działań I wojny światowej. Praksedy. Budymin . Cześniki . Franciszkanów wzniesione w końcu XVIII wieku. od roku 1944 pełnił funkcje strażnicy WOP. plebania – popówka z 1909 roku. Michała Archanioła (XIX w. trochę urzędów i na dole kilka sklepów. "obiadek" Tak w XIX wieku nazywano w Biłgoraju stypę pogrzebowa. Marii Magdaleny z lat dwudziestych XX wieku. odbudowany w latach dwudziestych XX wieku. jego fotografia widnieje na okładce pracy zbiorowej pod red.drewniana cerkiew z 1838 roku. młyn wodny – do dziś używane jest w nim drewniane koło przedsiębierne pochodzące z XIX wieku. Smoter Grzeszkiewicz "Dzieje gminy Radecznica" (Zamość 2006). przyklasztorne zabudowania OO. w. Od roku 1876 w "Oberży" mieścił się Sąd Pokoju. Aleksandrów – kościół drewniany z 1934 roku. przemianowana w 1875 roku na prawosławną. R. projektu inż. Bukowina . Czartowice – cerkiew murowana z 1848 roku. budowniczym którego jest cieśla z Aleksandrowa – Jan Zawiślak. "na kształcenie tegoż w zawodzie sukiennika". który adamowską włością zarządzał do roku 1893. ostatni remont przeprowadzono w latach 1979 – 1981. z czasem domurowano zachodnie skrzydło i dobudówkę. gdzie poeta często przebywał. Chyżowice – dwór z 1920 roku. XVIII wieku (1741 rok). należy do najstarszych drewnianych obiektów sakralnych Zamojszczyzny. łaźnia wybudowana w latach trzydziestych ubiegłego wieku (obecnie. św.). kościół greckokatolicki w stylu barokowym z 1798 roku.murowana kapliczka postawiona miejscu rozebranej z pocz.cerkiew prawosławna. kościół murowany z 1911 roku. Chorupnik – murowany dwór z lat 1915 – 1925. Bononia – murowany młyn wodny z 1925 roku. Czumow – pałac eklektyczny wzniesiony przez Zdzisława Pohoreckiego. św. Chłopiatyn – cerkiew drewniana z lat 1863 – 1864. św. właściciela majątku Różnówka. Czernięcin – murowany kościół z lat 1857 – 1858. Chłaniów – kościół drewniany z pocz. przebudowywany w wieku XIX oraz zniszczeniach wojennych 1939 roku. 1830 roku przez Nowakowskiego.klinkiernia z 1910 roku. pomnik Ignacego Krasickiego ufundowany ok. gruntownie odremontowany po roku 1989. drewniana wieża z 1932 roku (obiekt wpisany do rejestru zabytków). Chłopków – wiatrak koźlak z 1911 roku. Czarnystok – budynek szkoły powszechnej z 1869 roku. drewniana kuźnia z 1937 roku.w. Wszystkich Świętych. Chodywańce – remiza strażacka z 1945 roku. Biszcza – murowana cerkiew z 1912 roku rekoncyliowana na kościół katolicki. zagroda sitarska. wielokrotnie przebudowywany. Czerniczyn – cerkiew murowana z 1870 roku p w. Antoniego padewskiego z lat 1831 – 1834. Biłgoraj – kościół parafialny z 1699 roku.. zaadoptowana na kościół. stan na rok 2009 własność prywatna). XX wieku cerkwi pod wezwaniem św. Bełżec . Adama Klimka. biłgorajski) obecnie przeniesiona do kościoła parafialnego w Trzęsinach . Komarów – Osada .cerkiew greko. w roku 1905 przeprowadzono gruntowna naprawę. Korhynie . Frampol – Janów Lubelski . Nawiedzenia NMP (XVIII w.kościół drewniany z 1777 roku wybudowany przez ks.drewniana cerkiew z 1658 roku. Podwyższenia Krzyża Św. Horodło .drewniany młyn motorowy z końca XIX wieku. drewniany dworek z końca XIX wieku. św. po pożarze w 1814 roku odbudowany w latach 1852 – 1855.cerkiew prawosławna. Grabowiec – kościół murowany z 1715 roku. wokół którego znajduje się cmentarz przykościelny z okresu międzywojennego. XIX wieku fundacji Józefa Świrskiego. Hamernia – młyn i browar z 1792 roku. .kościół drewniany z lat 1919 – 1920 budowany przez Jana Tracza. Dąbrowa – murowana kaplica fundowana w 1860 roku przez rodzinę Makomskich.na trasie znajduje się około 60 kapliczek.katolicka. Grabowczyk – drewniany dwór z XIX wieku. w. obecnie kościół parafii rzymsko – katolickiej Przemienienia Pańskiego (XIX w. Klemensów . w Podwyższenia Krzyża Św.katolicka. Dzierążnia – pałac z lat z przełomu XVIII – XIX wieku wzniesiony przez rodzinę Gurmińskich. kapliczka modrzewiowa z pierwszej połowy XIX wieku.). dom drewniany z 1849 roku. pałac wystawiony w latach 1744 – 1746 przez Teresę z Michońskich Zamoyska. Józefa Kobylanskiego. cerkiew unicka pod wezwaniem św. najczęściej z Chrystusem Frasobliwym.drewniany dworek dawna własność rodziny Ligowskich. Bartłomieja Apostoła z dzwonnica i cmentarz z XVIII wieku.cerkiew greko. w. dzwonnica z 1817 roku. św.). drewniana cerkiew unicka z około 1755 roku. w. drewniana kapliczka z 1890 roku fundacji Michała Ćwika – w latach osiemdziesiątych XX wieku obiekt został przeniesiony do Harasiuk. (XX w. zespół parafialny z XIX wieku: murowana dzwonnica. Dołhobyczów . Goraj – późnobarokowy kościół św. Dobużek – zespół dworsko – parkowy z XIX wieku. drewniana plebania. Tomaszów Lubelski) – murowany kościół z 1840 roku. Gródek (gm. Dłużniów – cerkiew z 1822 roku fundowana przez Henryka Rylskiego.pałac z połowy XIX wieku wybudowany przez Edwarda Rastowieckiego. Horyszów Polski . pow. drewniana szkoła z 1910 roku.) Horyszów Ruski . Dziekanow – cerkiew z 1769 roku. Górecko Stare – dworek z początków XX wieku. murowana cerkiew z 1910 roku. 1953. Jacka. Krynice . Hrubieszów . (XIX w. kościół pod wezwaniem św. "Wały Jagiellońskie". obecnie kościół parafii rzymsko – katolickiej p.). Gilów – kościół drewniany z lat 1929 – 1932.kościół parafialny p. Dub . odbudowany w 1915 roku po zniszczeniach z lat 1914 – 1915. wzniesiony w 10 rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości.w. Gradysławice . Jarczów.).koszary wojskowe z lat 1903 – 1906.drewniany kościółek z 1720 roku. w okresie 1929 – 1939 jego właścicielem był Józef Żylicz. Gózd Lipiński . Andrzeja Boboli (XIX w. kamienna dzwonnica z przełomu XVIII – XIX wieku.kościół parafialny dawna oranżeria pałacu Zamoyskich (XIX w. w latach 1901 – 1904 stanowił własność Eugeniusza Sommera. Józefa Piłsudskiego.kościół parafialny p. kościół z 1768 roku wzniesiony przez Jana Jakuba Zamoyskiego. Krasnobród – kościół klasztorny dominikanów p. w roku 1880 dobudowano kruchtę i zakrystię.grodzisko. żeliwne ogrodzenie z kapliczkami. leśniczówka z II połowy XX wieku. Kalinówka .). kościół neogotycki z lat 1910 – 1914 roku fundacji Świeżawskich. 1880. kościół polskokatolicki. Kosobudy . żonę Tomasza Antoniego Zamoyskiego. kopiec unii horodelskiej z 1861 roku. Jarczów .dwór murowany z z 1841 roku. Obiekt był remontowany w latach 1788. obecnie kościół parafii rzymsko – katolickiej p. Frampol – neogotycki kościół parafialny wzniesiony w latach 1873 – 1878 wg. Mikołaja z 1836 roku. Trójcy (XX w. spichlerz drewniany z 1795. tzw.Dąbie – zespół dworsko – parkowy wybudowany w 1848 roku. Górecko Kościelne – modrzewiowy kościół z 1737 roku. Korczmin .). kapliczka na wodzie z XVIII wieku. budynek szkoły podstawowej z 1929 roku im. Projektu Władysława Siennickiego z Zamościa. Krasnobród Podklasztor – barokowy kościół wybudowany przez Marysieńkę Sobieską w roku 1680 – budowniczym był Jan Michał Link. cerkiew prawosławna Wniebowzięcia NMP z 1873 roku. Gozdów – dwór z końca XIX wieku. 1809. Gdeszyn – cerkiew z pocz. Mikołaja. Podhorce – osiemnastowieczny ołtarzyk z barokowymi rzeźbami. secesyjna kaplica rodziny Hulników zlokalizowana na greckokatolickim cmentarzu. spichlerz) z pocz. W ołtarzu głównym umieszczony jest wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego i obraz Przemienienia Pańskiego. w roku 1854 zarządzał nim Kajetan Kicki.Kryniczki . planu inż. Łukowa – murowany budynek urzędu gminy z 1905 roku. XX wieku.kościół drewniany z 1859 roku.strażnica carska wzniesiona w 1867 roku dla potrzeb rosyjskiej służby granicznej (tędy przebiegała granica austriacko – rosyjska). dzwonnica drewniana z 1873 roku. kościół parafialny z połowy XVIII w.pałac z początków XX wieku. Podwyższenia św. rekoncyliowana w 1919 roku na kościół katolicki.drewniana cerkiew z 1822 roku. drewniana kapliczka św. w latach 1890 – 1905 przebudowany. w 1919 zamieniona na kościół. Nadolce – duży zespół dworski i park z przełomu XIX/XX w. obecnie kościół katolicki. Myców – drewniana cerkiew z 1865 roku pod wezwaniem św. Niewirków . Modliborzyce – późnobarokowa synagoga z 1760 roku. kolejny remont mia miejsce w 1945 roku. Obsza – murowana cerkiew z pocz. od roku 1919 funkcjonuje jako filialny kościół katolicki. Nabróż – kościół z 1684 roku. XIX wieku. stajnia. Majdan Łuczycki – cerkiew murowana z lat 1903 – 1906. rekoncyliowana w 1919 roku na kościół rzymskokatolicki.zespół dworsko – pałacowy z XIX wieku. 1800 roku. Mircze . murowany kościół neoromański z lat 1923 – 1929 projektowany przez Czesława Przybylskiego. . XIX wieku. pierwotnie własność rodziny Rudnickich. Kryszyn .murowany kościół parafialny (dawna cerkiew greckokatolicka) z 1846 roku. drewniany młyn motorowy z pocz.zespół dworski z XVIII wieku. obecnie kościół parafialny. Oszczów . Nielisz . w 1919 roku zamieniona na kościół rzymskokatolicki. Michalów – dwór z 1800 roku. Łosiniec – cerkiew z roku 1875. XIX wieku. Przy prezbiterium znajduje się dwie zakrystie. Majdan Sopocki – cerkiew murowana z 1835 roku fundacji Zamoyskich.murowana kaplica św. pierwotnie unicka. Machnówek . Modryń – cerkiew greckokatolicka z 1740 roku.murowany kościół z 1605 roku fundacji Oleśnickich. Paary k. Prokulskiego. Orłów Murowany – zespół pałacowo – parkowy z 1830 roku. XX wieku. murowane ogrodzenie z połowy XIX wieku. dzwonnica murowana z pocz. Łabunie . pałac z I połowy XVIII wieku. Nawóz .ruiny kościoła z XVII w. kościół drewniany z 1944 roku. Ornatowice . Suśca . autorstwa Antoniego Zagórskiego. spalona w 1877 roku wkrótce została odbudowana. ponadto dwie wieże na frontonie i wieżyczka na sygnaturkę. w 1768 roku budynek poddano gruntownemu remontowi. Miemiany – klasycystyczna kaplica grobowa rodziny de Magóra Madan z pocz. Jana Nepomucena. Miączyn . wielokrotnie przebudowywany.kościół murowany z lat 1900 – 1912.trzynawowy. Krzyża – budynek murowany. projektu architekta Szymańskiego z Lublina.murowana cerkiew z 1814 roku. Perespa – murowana cerkiew z lat 1807 – 1827 fundowana przez Rafała Horodyskiego. w latach 1818 – 1819 obiekt został gruntownie przebudowany. w 1918 rekoncyliowana na kościół katolicki.. w 1919 zaadoptowany został na klasztor sióstr Misjonarek Maryi. Mokrelipie . murowana dzwonnica z ok. kościół drewniany z 1873 roku. ołtarze boczne poświęcono: Najświętszemu Sercu Jezusa i Matce Bożej Częstochowskiej. Łaziska .cerkiew greko – katolicka z 1824 roku fundacji Jana Węglińskiego.cerkiew prawosławna a 1910 roku.. kamienna rzeźba z 1931 roku. kościół z przełomu XVII/XVIII wieku p w. dziewiętnastowieczny cmentarz przykościelny. Antoniego z I połowy XIX wieku. Księżpol – murowana cerkiew z lat 1855 – 1857. Moniatycze – zabudowania gospodarcze (czworaki.dwór z 1766 roku. kościół murowany z lat 1921 – 1926 wg. Łaszczów – zespół pałacowo – parkowy z przełomu XVIII – XIX wieku. Nowosiółki . początkowo w pomieszczeniach pałacowych znajdowało się kolegium jezuickie. w latach 1901 – 1905 rozbudowany i przebudowany wg. ruiny murowanego spichlerza z lat trzydziestych XIX wieku. pałac w stylu eklektycznym z końca XIX wieku. kościół pofranciszkański funadacji Katarzyny z Ostrogskich i Tomasza Zamoyskich. Jana Chrzciciela i drewniana dzwonnica z przełomu XVIII/ XIX wieku.zespół pałacowo – parkowy z pierwszej połowy XIX wieku. Radecznica . Sitaniec . murowany kościół parafialny (dawna cerkiew greckokatolicka) z ok. w 1948 roku rekoncyliowana na kościół rzymsko – katolicki. dzwonnica drewniana na placu przykościelnym. upamiętniający erygowanie parafii w 1925 znajdujący się na placu przykościelnym. od roku 1865 stanowił własność Barbary z Zapolskich Pniewskiej. jak głosi lokalna wieść przez pewien czas zamieszkiwał tam pustelnik. Szczebrzeszyn – kościół parafialny pod wezwaniem św. Szczepiatyn . św. w.cerkiew prawosławna (obecnie kościół parafialny p. drewniana kapliczka z pocz. 1875 roku.dworek Stanisława Staszica – "kaflarnia " z 1890 roku. w przeszłości był cerkwią. pałac klasycystyczny z lat 1813 – 1819 wzniesiony przez Cieszkowskich. XVIII wieku. Stanisława bpa z XIX w.murowana cerkiew z lat 1910 – 1913. Tuczępy . nieczynny cmentarz prawosławny. Szewnia Dolna . Trzeszczany . w roku 1947 ufundowano do niej dwa nowe dzwony. podczas okupacji ukrywała się kobieta żydowskiego pochodzenia. Teratyn – cerkiew prawosławna z 1882 roku. Tarnawatka – kościół z 1890 roku.kościół parafialny ufundowany w latach 1819 – 1823 przez Pawła i Zofię Cieszkowskich. XIX wieku w lesie za cmentarzem parafialnym przy drodze do Żelebska obok źródełka (data na belce 1803 r. św.). XIX wieku. Posadów . Topólcza . Strzyżów .kościół par. Turkowice – budynek czajni (herbaciarni) z 1906 roku będący częścią składową b. Wniebowzięcia NMP z XVI . św.Podlesie Małe – dwie figury przydrożne z 1901 i 1907 roku. Bernardynów p. w. Trembackiej. ratusz ("Oberża") z 1830 roku. synagoga z pocz. domy drewniane i murowane z II połowy XVIII wieku i I poł. w. Potoczek . obecnie kościół filialny p. Wniebowzięcia NMP z XVIII . w.cerkiew prawosławna. Trzęsiny . cmentarz z czasów I wojny światowej wraz z zachowanym drzewostanem z lat dwudziestych XX wieku.kościół parafialny p. Surhów . Tomaszów Lubelski – kościół drewniany z 1727 roku fundacji Zdzisława Zamoyskiego. XIX wieku. budynek dawnych szkół szczebrzeszyńskich z pocz. kościół z lat 1913 – 1924 wybudowany wg. Średnia Wieś – dwór z 1815 roku pobudowany przez Jana Webera de Ruttersdorfa. dawny cmentarz przy cerkiewny. kościół murowany z 1777 roku wzniesiony wg. zlokalizowane przy ulicach: Zamojskiej. monastyru żeńskiego.kościół klasztorny OO. murowany z pierwszej połowy XIX wieku. zaadoptowana w 1992 roku na siedzibę Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.kościół murowany pod wezwaniem św. na jednej z nich widnieje napis "Boże błogosław rodzinie [?] i wiosce" Podzamek k/Krasnobrodu – zespół zabudowań dworskich z przełomu XVIII . Mikołaja z 1620 roku. projektu Bernarda Meretyna. Trójcy z XIX wieku. Przemienienia Pańskiego z XIX w. Skierbieszów . Zielonej i Klasztornej XIX wieku. czerpano z nich wodę do końca ubiegłego stulecia za pomocą kołowrotka (nieczynne).kościół drewniany z 1925 roku pobudowany z rozebranej cerkwi wzniesionej w początkach XX wieku .grodzisko zwane potocznie "okopami Chmielnickiego datowane na IX – X wiek. Terebiń – cerkiew z roku 1779. obecnie kościół filialny p.kościół parafialny p. Siennickiego z Lublina. w.cerkiew prawosławna. projektu inż. .XIX w. która początkowo (po erygowaniu parafii) pełniła rolę domu przedpogrzebowego.XVIII w.park po dworski z połowy XIX wieku. obecnie kościół filialny p. Putnowice Górne . murowana brama z pierwszej połowy XIX wieku.). dawna leśniczówka ordynacka. drewniana dzwonnica z 1890 roku. gorzelnia z końca XIX wieku. Izydora) z 1913 roku fundacji Paschałowa. kościół z lat 1935 – 1949 wg. w. w 1919 rekoncyliowana na kościół katolicki. Antoniego z XVII w.krzyż żelazny na postumencie. cerkiew pounicka "Uspienja" fundowana przez Górków w 1560 roku.zespół pałacowy z XVI wieku.XIX wieku. Bartłomieja z XX w. Zwiastowania NMP ( XX w. w 1950 roku rekoncyliowana na kościół katolicki. Śniatycze .młyn wodny. św.cerkiew prawosławna. wzniesiona został jako wotum hrabiny (?) za ocalenie od zarazy Stary Zamość . przebudowana gruntownie w latach 1952 – 1959. Rzeplin . Poturzyn . w. nieczynny cmentarz prawosławny. projektu Stefana Szyllera. Teodorówka – trzy ponad stuletnie studnie o głębokości 100 m. Tereszpol – cerkiew z roku 1851. Smoryń – drewniana kapliczka z XIX wieku. Tarnogród – cerkiew św. projektu Henryka Marconiego.budynek mieszkalny dziekanów zamojskich.zespół dworski z XVIII wieku. W roku 1700 obiekt został przekazany na użytek Zakonu Bazylianów. Ulikow .ratusz – zbudowany został w latach 1591 – 1622 wg. obecnie nie pełni funkcji sakralnych. M. projektu J. browar z 1806 roku. św. rotunda – wybudowana została w latach 1825 – 1831 pod nadzorem generała Malletskiego.kościół drewniany do budowy którego wykorzystano materiał z rozebranej w Turkowicach cerkwi. zniszczony w 1806 roku przez Austriaków po odbudowie nie uzyskał dawnej świetności. dawny kościół franciszkański – ufundowany został przez Tomasza Zamoyskiego w połowie XVII wieku.kościół drewniany drewniany kościół z lat 1932 – 1933. św.kościół murowany z 1897 roku. Katarzyny – powstał w latach 1680 – 1686 wg. projektu B.jedna z pierwszych bram wzniesionych w Zamościu. Turobin – przydrożna kapliczka.osady germańskich Herulów odkryte w 2002 roku. bóżnica – jeden z piękniejszych obiektów kultury żydowskiej na Zamojszczyźnie. Mikołaja . Źwiartów . gdzie zgromadzono militarne zabytki dawnego Zamościa. Nowa Brama Lubelska – powstała w połowie XIX wieku podczas rozbudowy twierdzy zamojskiej i umacniania fortyfikacji. cerkiew drewniana z 1906 roku. arsenał – obecnie muzeum. Udrycze . kościół pobazyliański pod wezwaniem św. pałac ordynatów Zamoyskich z XIX wieku. przebudowany w latach 1639 – 1651 wg. oraz Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Zubowice . Projektu Jana Jaroszewicz. od 1919 roku funkcjonuje jako kościół katolicki. obecnie kościół parafii rzymsko katolickiej p. w roku 2005 przed pałacem odsłonięto pomnik twórcy Ordynacji – Jana Zamoyskiego. obiekt zlokalizowany jest w północnej pierzei zamojskiego rynku. renesansowy kościół murowany z 1430 roku. zbudowana został na mocy zezwolenia uzyskanego od Jana Zamoyskiego w 1588 roku. W budynku mieści się obecnie kino "Stylowy". Wirkowice – kapliczka przydrożna z XVII i XIX wieku. Wielącza .pierwotnie była to cerkiew zbudowana na mocy przywileju z 1589 roku. zabytkowe kamieniczki przy ul. Zamch – cerkiew murowana z 1842 roku fundacji Konstantego Zamoyskiego. projektu Bernarda Morando. infułatka . Tworyczów . Wieprzów Ordynacki – budynki po folwarczne Ordynacji Zamoyskiej (karczma i wozownia). Ulhowek – najstarsza na terenie Zamojszczyzny drewniana cerkiew w której znajduje się słynąca kiedyś cudami kopia ikony Matki Bożej Korczmińskiej. budynek dworca kolejowego z 1927 roku. Brama Szczerzeska – zbudowana został w 103 roku przez Błażeja Gocmana z Pińczowa. zbudowana w latach 1592 – 1628. św. od roku 1934 stanowi własność księży redemptorystów. w okresie międzywojennym przy budynku Akademii założono ogród botaniczny. Mikołaja w Szczebrzeszynie – Mikołaja Kieślickiego.) Zwierzyniec – barokowy kościół na wyspie z XVII wieku. Stanisława bpa z XIX w. budynek Akademii Zamojskiej – wzniesiony został w roku 1595 wg. fundatora kościoła pw. Projektu B.zespół dworsko – pałacowy z XIX wieku. Ormiańskiej. Werbkowice . w. jego portal zdobi herb pierwszego zamojskiego infułata. Stara Brama Lubelska . Nowa Brama Lwowska – powstała w latach dwudziestych XIX wieku – projektował ją Jan Paweł Lelewel. spichlerz z 1842 roku.kościół murowany z 1870 roku. Morando z inicjatywy Jana Zamoyskiego. klasycystyczne zabudowania dawnego Zarządu Ordynacji Zamoyskiej. do roku 1938 obiekt pełnił funkcje prochowni. Żerniki . obecnie mieści się tutaj filia UMCS w Lublinie. Uchanie – zespół pałacowy z lat dwudziestych XX wieku wybudowany przez Romana Raciszewskiego. zniszczony podczas najazdu Tatarów odbudowany został w 1530 roku staraniem Łukasza Górki.kapliczka św. kolegiata – zaliczana do najpiękniejszych obiektów architektury sakralnej w Polsce. rządówka z XVIII wieku. Wasylków Wielki . Michała Archanioła (XVIII w. w. gdy po bitwie pod Byczyną Jan Zamoyski wziął do niewoli księcia Maksymiliana Habsburskiego po jego przejeździe przez bramę obiekt został zamurowany. kościół parafialny pod wezwaniem św. Wielkopol – młyn nad rzeką Żółkiewką wybudowany w 1936 roku.cerkiew prawosławna.rezydencja ordynatów wzniesiona w latach 1581 – 1586 wg. Zaporze – młyn motorowy z 1930 roku. uczestnik powstania listopadowego. Ulów . Linka. była jednym z najdalej wysuniętych na południe punktów twierdzy zamojskiej. Tyszowce – kościół murowany z lat 1867 – 1870 wzniesiony wg.zespół pałacowy z XIX wieku. pałac Zamoyskich . Zamość . wybudowany przez Pawła Mamonę. Morando. Jana Nepomucena. zbudowany został w 1582 roku. W latach okupacji rotunda stała się miejscem straceń ludności Zamojszczyzny – zginęło tutaj przeszło osiem tysięcy osób. .kościół parafialny p. jego organizatorem był Unterscharfűhrer Artur Schűtz. Paluch) – słomy nie wolno było zmieniać. komendantem obozu został . oraz tablica informacyjna. Cyganie bili się na pięści. w żywność zaopatrywały więźniów również Judenraty z Izbicy i Zamościa. Mieszkał z żoną i córką w Radecznicy. co pozwalało jednorazowo uśmiercić około 4000 osób.. przebywało w nim 420 Żydów. w tym grupa 26. Polaków i Cyganów z czego większość stanowili Żydzi. na głowy tych ofiar.pl/horajec Pierwsze transporty przybyły 17 marca 1942 roku z getta w Lublinie i Lwowie Na terenie obozu istniał ściśle odizolowany od pozostałych sektor do którego wstęp mieli tylko SS – mani i strażnicy." (całość wspomnień dostępna jest na stronie internetowej: www.pojedynczo wrzucali to na plac. gdzie pracowali więźniowie był Stanisław Dorosz.. na drogach i przy budowie mostów. obóz pracy w Bortatyczach Założony został na początku czerwca 1940 roku. gdzie przeprowadzano regulację Łabuńki. 3 czerwca 2005 roku odsłonięto na terenie byłego obozu Muzeum Miejsca Pamięć. W obozie przebywało około 100 mężczyzn pochodzenia żydowskiego. a kto omówił wykonania tego czynu dostawał 30 batogów. W roku 1941 obóz przeniesiono do wsi Zastawie pod Krasnymstawem. autorem projektu mauzoleum jest Andrzej Sołyga. 000 Żydów Izbicy. usytuowany był w obrębie zabudowań folwarcznych ziemiańskiej rodziny Bramskich. głownie z Izraela i Stanów Zjednoczonych Ameryki.. Niemcy korzystając z tej okazji gwałcili młode żydowskie dziewczyny. Obóz funkcjonował w okresie lato . około 10. Trudno sobie wyobrazić te okropieństwa. którzy pracowali na stacji kolejowej. Już na początku istnienia obozu wybuchła epidemia tyfusu plamistego. a dzieci gryzły się zębami. Przetrzymywano w nim Żydów z Zamościa. bielizny też nie wolno zmieniać. znaczna ilość Żydów szczebrzeszyńskich – w tej liczbie nauczycielka Małka Holc. wody do mycia nie było. wytwarzali drewniane skrzynki na potrzeby okupanta. Codziennie po porannym apelu Niemcy pędzili ich do odległych o 5 – 6 km Ruskich Piask. Przy tym zdarzały się bójki między tymi. Właściwy obóz powstał w 1943 roku. I to Niemcom przynosiło pewne zadowolenie. gdzie skoncentrowani byli Cyganie. Kierownikiem stolarni. obóz pracy w Gruszce Zaporskiej Istniał w latach 1940 1941.październik 1940 roku. W roku 1941 Niemcy ogrodzili baraki drutem kolczastym i osadzili w nich jeńców francuskich. po czym zmuszali każdego więźnia żeby załatwił swoje potrzeby do tego rowu na tych zepchniętych . Higiena w obozie była poniżej krytyki (relacjonuje M.. Frampola i Janowa Lubelskiego – pracowali przy regulacji rzeki Huczwy. a z panującego brudu większa część dostała świerzbu.000 Żydów lubelskich. Każdej niedzieli esesmani przynosili kosze starych pomidorów i marchewek . początkowo były to baraki przeznaczone dla pracowników cywilnych zatrudnionych przy budowie dróg. Muzeum (stan na rok 2005) odwiedziło około 32. (Stanisław Zybała) obóz pracy w Turkowicach Zorganizowany został na terenie Zakładu dla Sierot Wojennych w Turkowicach.obóz koncentracyjny w Bełżcu Budowę obozu rozpoczęli Niemcy w październiku 1941 roku –jakie panowały w obozie warunki wspominał nieżyjący już Efraim Farber . Krzyki unosiły się do niebios. 000 osób – Żydów. Ze względu na złe odżywianie większa część szczebrzeszyńskiej młodzieży cierpiała na dyzenterię. Na uposażeniu stałej ekspozycji muzeum znajdują się dwa oryginale elementy z dawnego wyposażenia obozu – fragment instalacji gazowej.republika." w Bełżcu (... w rożnym wieku. kilku z nich udało się uciec (trafili do oddziałów partyzanckich). Cyganki rwały sobie włosy z głowy.000 osób. Obóz funkcjonował w latach 1940 – 1942. w latach 1942 – 1943 zamordowano ponad 500. zwany w środowisku zamojskim "Ne". którzy rzucali się na te pomidory i marchewki. aż on udławił się. 408 m². W lutym 1942 roku pobudowano 18 nowych komór gazowych o powierzchni ok. I tak przez cały dzień znęcano się nad tymi nieszczęśliwcem. Obowiązki kierownika pełnił wysiedleniec z Wielkopolski o nazwisku Paszak. W przerwie obiadowej z położonych bliżej miejscowości żydowskie kobiety przynosiły skromny posiłek więźniom. Biłgoraja. Siłę roboczą stanowili przywożeni tutaj z różnych miejscowości Zamojszczyzny Żydzi. Zwykli brać Żydów do wykopania wąskiego rowu i spychali człowieka do tego rowu. starzy i schorowani Żydzi chodzili do pracy od odległych o 2 kilometry od Bortatycz Białobrzegów. Na jeden pomidor rzucało się setki Cyganów i Cyganek. ponad 20 Niemcy złapali i przenieśli do więzienia w Biłgoraju. Po zlikwidowaniu obozu Żydów wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu.) czyny nawet przewyższały Oświęcim. obóz przejściowy w Zwierzyńcu Budowa obozu rozpoczęła się jesienią 1940 roku. "Wara" (Włodzimierza Hascewicza). Janina Kuryło. że wyjdą za mąż. Od wiosny 1943 roku obóz stał się miejscem pobytu (do czasu dalszego transportu) mieszkańców wysiedlonych i spacyfikowanych wsi z powiatu biłgorajskiego. Skuba. więziono w nim Polaków. Majdanu Kasztelańskiego. Do wysprzątanej izby przynoszono słomę. "obozowe" dziecko Tak nazywano przerzuconego przez druty ze zwierzynieckiego obozu przejściowego chłopca. dziewczyna. zajmował powierzchnię około 4 ha. jeśli jedno. zamojskiego i częściowo tomaszowskiego. Tarnowoli. *** Przygotowania do Świat Bożego narodzenia rozpoczynały się od robienia porządków zarówno w obejściu gospodarskim jak i w domu. Tereszpola. Pilip. Górecka Kościelnego.Hauptstrumfűhrer Hahn. tyle kop pszenicy miał gospodarz zebrać w przyszłym roku z pola). W . Wielu z nich zostało zamordowanych. który zginął w potyczce z Niemcami podczas obrony Józefowa 1 czerwca 1943 roku. Woli Różanieckiej i Tarnogrodu. Jan Kalinowski. która rozścielano na podłodze. pochodzący ze Szczebrzeszyna: Jan Rokosz. miało to oznaczać że z tej strony przyjdzie przyszły mąż. Pardysówki. inni zginęli od wyniszczającej pracy w pobliskich kamieniołomach. Bukownicy.byli to między innymi z Czarnegostoku Michał Łyp. oraz wspomnienia byłych więźniów zebrane i opracowane przez Czesława Służewskiego w pracy "Hitlerowski obóz przejściowy w Zwierzyńcu" (Zwierzyniec 1993) . istnieje w tym przedmiocie kilka drobnych publikacji. Ewa Oczkoś. w skrócie " Pekos" – Pekosiński. W lipcu do obozu przywieziono zatrzymanych z: Żurawnicy. Pierwsze transporty nadeszły do Zwierzyńca z chwilą rozpoczęcia przez Niemców pacyfikacji Zamojszczyzny w czerwcu 1943 roku – z Chłopkowa. wiązało się to z obecnością 12 osób przy stole – jeśli w rodzinie nie było tyle zapraszano sąsiadów. Przed rozpoczęciem wieczerzy wigilijnej łamano się opłatkiem wypowiadając słowa: "dzielimy się tym chlebem anielskim abyśmy byli w Królestwie Niebieskim". Do najbardziej znanych potraw wigilijnych należały: gołąbki z kaszą jaglaną zwane pyzy. Węgierski. bądź wywożone na przymusowe roboty do Rzeszy. Historia obozu ąd nie doczekała się dokładnego opracowania.300 osób. Brzezin. która je wyciągnęła miała pozostać stara panną. dlatego nazwano go od Polskiego Komitetu Opieki Społecznej. kutia – sporządzano ją z gotowanej pszenicy z dodatkiem miodu. Józefowa. Po wieczerzy wigilijnej dziewczęta nasłuchiwały z której strony zaszczeka pies. Florianki. W miarę postępującej akcji pacyfikacyjno – wysiedleńczej do obozu przywożono mieszkańców innych wsi z terenu Zamojszczyzny. Janina Kaproń z domu Cichosz. W kącie stawiano "króla" (snopek zboża). obóz przesiedleńczy w Kryniczkach Był obozem tymczasowym przebywało w nim około 2. jedno nakrycie zostawiano dla spóźnionego gościa. który obozowe szlify zdobywał w Oświęcimiu. Wincenty Oczkoś. Aleksandrowa i Górecka. oraz siano – kładziono je pod obrusem. Gospodynie przygotowywały zazwyczaj 12 potraw. Czarnegostoku. Nie znano jego nazwiska ani imienia. które po dokonanej przez Niemców selekcji przetransportowywano do obozów koncentracyjnych. Batalionów Chłopskich: "Burzy" (Antoniego Wróbla) oraz oddziału Gwardii Ludowej dowodzonego przez legendarnego "Miszkę Tatara" (Umera Achmałłę Adamowa). orzechów włoskich (kto pierwszy zaczął jeść kutie rzucał łyżkę strawy na sufit – na ile rozdzieliła się kawałków. w którym bohater gra samego siebie obrońcy Józefowa Na takie miano zasłużyli partyzanci z oddziałów Armii Krajowej: "Korsarza" (Hieronima Miąca). Janina Dzioch. a nawet Ludowego Wojska Polskiego. żołnierzy Armii Krajowej. Menderski. Batalionów Chłopskich. zginął podczas ataku polskiego podziemia na obóz. obóz śmierci w Błudku – Nowinach Założony został jesienią 1944 roku. Obóz zlokalizowany był przy szosie wiodącej z Biłgoraja do Zamościa. Skubały też słomę ze strzechy – jeśli wyciągnęły dwa źdźbła słomy oznaczało to. Funkcję komendanta sprawował oficer NKWD – Władysław (Włodzimierz) Konowałow. Kawęczyna. pączki smażone na oleju. obyczaje Żurawnicy związane z obchodami Święta Bożego Narodzenia Spisane zostały na podstawie relacji mieszkanki Żurawnicy – Agnieszki Kapłoń w latach siedemdziesiątych XX wieku. maku. polewka z suszonych owoców. Narodowych Sił Zbrojnych. którego znalazła Wanda Cebrykow. o losach Bronisław Pekosińskiego opowiada głośny film Grzegorza Królikowskiego "Przypadek Pekosińskiego". partyzanci z oddziału 'Podkowy" uratowali małą dziewczynkę – córkę Franciszki Małysz . oddział im. stała bazą oddziału były lasy zwierzynieckie. zginęło 25 – 26 osób."Podkowa".drugi dzień Świąt młodzież i dzieci chodzili po kolędzie (po "połazie") – śpiewali pastorałki. "Podkowa" . chrzest bojowy oddziału nastąpił podczas walk w powiecie zamojskim i krasnostawskim.zgubiła się pośród ogólnego zamieszania w czarnostockim lesie. W lipcu 1943 roku "Podkowiacy" podczas akcji wysiedleńczo – pacyfikacyjnej bronili północno – wschodniej części powiatu zamojskiego. z tego okresu pochodzi wzmianka o tym. Jego żołnierze w 1945 roku uwolnili z więzienia w Janowie Lubelskim grupę kobiet – uczestniczek powstania warszawskiego wywiezionych na Lubelszczyznę (relacja ks. Przez oddział przewinęło się około 220 ludzi. M. Ochotnicza Straż Pożarna w Szczebrzeszynie Powstała w roku 1908. stoczył potyczkę z Niemcami pod Obroczą ( 24 kwietnia 1943 roku). jego zwłoki spoczywają w podziemiach radecznickiego klasztoru. Gdy w 1944 roku Niemcy podpalili Czarnystok. Kirowa Dowodzony przez starszego lejtnanta Michaiła Nadielina przybył na Lubelszczyznę pod koniec marca 1944 roku. Starsi uczniowie (pełnoletni) byli strażakami. Dwaj ludzie z tego oddziału jak podał dr Klukowski pobili go i okradli – ich postępowanie tłumaczył sobie upadkiem moralności wśród ludzi obciążonych codziennym okupacyjnym stresem.do roku 1721. Wieczorem chodzono z szopką.819 rubli przeznaczonych na "urządzenie ochrony dla dzieci".ludzie ci ukrywali się w lasie "Cetnar k/ Kawęczynka. współpracował ściśle z Armią Ludową oddział im. oddział "Podkowy" Powstał w końcu maja 1943 roku. Wacława Płonki z Radecznicy). Większość jego członków to mieszkańcy Zwierzyńca. Poza walką z okupantem brali czynny udział w zwalczaniu band rabunkowych. Szczebrzeszyna. Dowódcą oddziału był Tadeusz Kuncewicz . "co miało duży wpływ na komplikacje i utrudnienia w pracy. in bandy Szpugi znanej w terenie jako "Spużaki" . gdy była potrzeba niesienia pomocy. zniszczył urządzenia kolejowe stacji Klemensów (2 maja 1943 roku). Liczył około 70 dobrze uzbrojonych ludzi. istniał w okresie maj 1943 – lipiec 1944. Po rozbrojeniu oddziału 30 sierpnia 1944 roku "Podkowa" pozostał w konspiracji. bo będziemy strzechy rwać". Zamościa i okolicznych wsi. gdzie przebywał 54 lata . zaatakował kolumnę samochodów żandarmerii niemieckiej jadącej z Biłgoraja do Tereszpola i udaremnił karną ekspedycję (28 marca 1943 roku). tzw. nie każcie długo stać. brał udział w wielu bojowych działaniach na terenie Zamojszczyzny: wykoleił pociąg towarowy na linii Krasnobród – Zamość (27 marca 1943 roku). Radecznicy. Miało to również swoje dobre strony. gdzie spłonęła podczas pożaru w lipcu 1944 roku. m. najwyższa liczebność oddziału wynosiła 160 osób. w roku 1929 prezesem oddziału był Malinowski – stan liczebny wynosił 24 członków stałych i 25 wspierających. Ochnowski Bazyli Zakonnik w Zgromadzeniu OO. przed wejściem do domu kolędnicy mówili: "panie gospodarzu każcie dom rozweselać. szczególnie. na placówkę przybył w 1667. Po wyzwoleniu siedziba Straży znajdowała się na terenie Szkoły Zawodowej. że Rada Opiekuńcza powiatu zamojskiego dysponowała kwotą 4. "trzeciego odcinka". Przy końcu lipca 1945 roku wraz z kilkoma kolegami z oddziału pochodzącymi ze Szczebrzeszyna dostał się do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Postanowili sobie za cel dotrzeć na tereny Czechosłowacji. co doprowadziło do zatargu ze strażnikami czeskimi – z rąk "Podkowiaków" zginął komendant wojenny jednego z czechosłowackich miast i jego szofer. W dziejach klasztoru zapisał się jako "sławny kwestarz i opiekun biednych". Szczorsa Dowodzony przez Wasyla Wołodina ps. Na stałe oddział stacjonował w "topoleckich dołach". "Wołodia". Bernardynów w Radecznicy. którzy w każdej chwili stanowili obsadę wozu bojowego Straży" (Bogusław Garbacik) ochronka dla szczebrzeszyńskich dzieci Prawdopodobnie zaistniała utworzona prze władze miejskie Szczebrzeszyna w roku 1890. W okresie okupacji motopompa szczebrzeszyńskich strażaków przechowywana była w zabudowaniach klasztornych w Radecznicy. Podczas akcji "Burza" (lipiec 1944) oddział został wzmocniony do 250 osób i zgrupowany w rejonie Radecznicy. ziemię. z roku szkolnego 1917/1918 pochodzi informacja o istnieniu takiej organizacji na terenie gminy Radecznica. aby część tego ogrodu drzewami owocowemi zasadzoną była. W skład Zarządu weszli: Andrzej Banach – prezes. celem " pokazania uczniom zmysłów natury i właściwości każdej rośliny.. Bryłowski – skarbnik. jej przeznaczenia użytecznego. Zmarł w 1991 roku. Oddział Stowarzyszenia Kupców Polskich Powstał w Szczebrzeszynie w lutym 1942 z inicjatywy Andrzeja Banacha – pełnomocnika Stowarzyszenia Kupców Polskich na powiat biłgorajski (w tym okresie Szczebrzeszyn administracyjnie przynależał do tego powiatu). Po przeprowadzeniu dochodzenia przez kpt. Oddział skupiał 80 szczebrzeszyńskich placówek handlowych i rzemieślniczych..powiedział podczas otwarcia obiektu Jan Zienkowski. Ogród zlokalizowany był nieopodal gmachu szkolnego. .. której potomstwem jesteście. nazwa "odnowiony" wzięła się stąd. J. Tekst umieszczono na drzwiach domu Mordki Szpera i Lejzora Lama. Za działalność w ruchu oporu odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy. ogród botaniczny Założony został staraniem dr Jana Zienkowskiego w 1828 roku przy Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. nauczyciele organizowali: lekcje praktyczne. Ogniska Nauczycieli Szkół Powszechnych Organizowane były w okresie międzywojennym przy szkołach zlokalizowanych w obrębie danej gminy. byle wam zwrócił Ojczyznę. który wypowiedział się odnośnie próby reform przeprowadzonej przez Zamoyskich w ich posiadłościach.. syn geometry ordynackiego. in. członkiem Stowarzyszenia była m.. zarządcy dóbr Ordynacji Zamoyskiej..W. absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum..".przez dwa lata więziony był w Pradze. Na treść "manifestu" składały się hasła wzywające do oswobodzenia z narzuconej przez cara niewoli – "Bracia Polacy.Aleksandra II) pod nazwą "Manifest". Firmanty – członek zarządu." nawoływał w wystosowanej do mieszkańców miasta odezwie. F.taką lekcję praktyczną zorganizowała w roku szkolnym 1917/1918 w szkole ludowej w Czarnymstoku Paulina Trytkówna. dziedziczkę Biłgoraja. Zredagowany i spisany został w Kurowie dnia 20 czerwca 1730 roku. Werbunek ochotników odbył się 14 grudnia – zgłosiło się zaledwie kilka osób. "Odpowiedź na punkta względem wydobycia włościan polskich z rządzonego nimi stanu" Rękopis autorstwa Joachima Owidzkiego. oficer wojsk Królestwa Polskiego. Galant – sekretarz. Krzyżem Walecznych i Krzyżem Partyzanckim.. starościankę wąwolnicką. po czym przekazany w ręce polskich władz bezpieczeństwa – otrzymał wyrok 10 lat pozbawienia wolności. P. m. aby uczniowie mieli sposobność nauczyć się szczepić i pielęgnować tego rodzaju rośliny ". Berchmana okazało się. wygłaszali referaty. Jego poczynania nie przyniosły większego efektu. Odezwa Ukazała się w Szczebrzeszynie 6 maja 1852 roku (w mieście obchodzono wtedy uroczystość imienin następcy tronu .. Zrzeszeni w Ognisku. Za swój czyn zesłany został na 15 lat ciężkich robót do Irkucka. "odnowiony" statut cechowy Dokument normujący podstawy organizacyjne cechu biłgorajskich sitarzy nadany przez Konstancję Marię Szczuczynę. lub szkodliwego. Odezwa Łukowskiego Major Antoni Łukowski. jednomyślnie wzywajcie na plac boju cesarza rosyjskiego. Materna – vice prezes. siostrzeńca Józefa Wybickiego. Życzyć jednak potrzeba. in Kazimiera z Kapciów Rzepecka. iż był to kolejny ze statutów nadanych biłgorajskim sitarzom. że jej autorem był Ksawery Rolle. uczestnik kampanii napoleońskiej przybył do Szczebrzeszyna 9 grudnia 1830 roku celem zwerbowania Szczebrzeszynian do walki narodowowyzwoleńczej . wolność uzyskał w czerwcu 1955 roku. Druk przechowywany jest w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie.. w roku założenia zasadzono w nim 1500 plant."Rodacy! Ojczyzna nasza czeka na pomoc. wiatrak podpalony przez dwóch . Obiekt funkcjonował do roku 1942 – gdy zięć Olanickiego. który za użytkowanie gruntu opłacał czynsz w wysokości 1 złotego i 18 groszy. a następnie członkowie Patroli Prasowych Sprawozdawców Wojennych. Na tym placu w każde rekreacje (dni wolne od nauki) zbierali się wszyscy uczniowie. Misiuta (z pochodzenia był Ukraińcem) wyjechał z rodziną w tomaszowskie. in. cz I Zarys monograficzny 1939 .) Mieszkaniec Podborcza. Korzeniowskiego i S.4 stron. Zamoyskich w Szczebrzeszynie. Mańkowski. przed I wojną światową pobudował we wsi wiatrak.. "Majstra i czeladnika" J. Z. Ogółem wydano 9 numerów. "okrąg" Duży plac przed budynkiem Szkół im. okupacyjna prasa Zamojszczyzny Tytuły prasy konspiracyjnej z terenu Zamojszczyzny znane są z opracowań Ireneusza Cabana i Zygmunta Mańkowskiego (I. Pierwszy nr pisma zredagowali Stanisław Prus ps. otoczony niskimi kamiennymi słupami. in Stefan Smoter.15 maja . przemielając zboże zapewniał utrzymanie sobie i całej rodzinie. Na treść pisma składały się: nasłuchy radiowe. cz.. Na treść pisma składały się: artykuły wstępne. "Wiadomości Polskie" organ Związku Wali Zbrojnej obwodu Zamość. oraz komedie Anczyca i Bałuckiego. "Wiadomości Krajowe OL (oddziałów leśnych)" pismo zgrupowania OP9 na Zamojszczyźnie. Bogusławskiego. Leonarda w Szczebrzeszynie (źródłowo kościół zlokalizowano na lata 1624 – 1630 – pisał o nim Mikołaj Stworzyński w "Opisaniu historyczno – statystycznym dóbr Ordynacji Zamoyskiej w 1843 roku"). w rubryce Nakazy chwili ogłaszali swoje artykuły członkowie Patroli Prasowych Sprawozdawców Wojennych. Za okres 13 . przedruki z prasy podziemnej.1944.) "Echa Leśne " pismo Oddziałów Dywersji Bojowej (ODB). a następnie zgrupowania OP9. które w 1841 roku przyjechało do Hrubieszowa. Lublin 1971. wiadomości z terenu. Dumasa (syna). m. "Białą kamelię" A. złączonymi sztachetkami. Zaczęło ukazywać się przy końcu kwietnia 1943. Egzemplarz "Przeglądu. W zbiorach Zygmunta Klukowskiego zachował się numer za okres od 10 .Gdy w 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe prof. zlokalizowany pośrodku czterech oficyn. ps. redaktorem pisma był dr Zygmunt Klukowski. ukazywało się od marca 1944 roku do maja 1945. II Dokumenty. obsadzony topolami. ukazywał się od kwietnia 1940 roku do lutego 1941 roku. Pismo kolportowano na terenie powiatu i miasta Zamość.31 marca 1944 wydano 5 numerów w nakładzie po 10 egzemplarzy o objętości od 2 . Ostani numer pisma ukazał się pod koniec czerwca 1944 roku.zawiera tylko nasłuchy radiowe. Politycznego" za miesiąc kwiecień 1944 wydany został w nakładzie 75 egzemplarzy z przeznaczeniem dla oddziałów obwodu Zamość. na repertuar zespołu składały się sztuki polskich autorów . do których gorąco przemówił i wszystkich zdolnych do noszenia broni zabrał ze sobą i wyruszył na pola bitew". J. Fredry. Ponowny przyjazd zespołu miał miejsce w roku 1873 – hrubieszowianie obejrzeli wówczas "Zemstę". "Przegląd Polityczny" pismo redagowane przez AK. W okresie późniejszym – rok ekonomiczny 1852/1853 w Exakcionarzach Danin Inwentarskich (AOZ. Olanicki (. Franciszek Kowalski "zwołał natychmiast wszystkich uczniów na okrąg. redaktorem był Tadeusz Gumiński. okopisko luterskie Cmentarz zlokalizowany przy kościele św. Związek Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Okręgu Lublin.Okoński Jan Ch. "Adam" i Wacław Wnukowski. Caban. wiadomości z kraju i ze świata. powielał Lionel Maliszewski. "Pana Jowialskiego" A. Kierownik artystyczny Towarzystwa Dramatycznego."Kabel". na jego treść składały się przeglądy aktualnych wydarzeń politycznych w kraju i na świecie. po 20 maja przerwano cykl wydawniczy. często także profesorowie na wspólną zabawę. Korzeniowskiego. APL) wymieniane są Ogrody Okopiska – mieszkał tutaj m. 14 km) od miasta Zamościa i 66 wiorst (70. choroby. 14 godzin dziennie z małymi tylko przerwami na posiłek. w odległości 32 wiorst (34.. na ile pozwalała okupacyjna rzeczywistość miejscowymi partyzantami. iż siedział w przylegającej do izby komórce i podsłuchiwał jak żona wypytywała chorych o ich dolegliwości. W." O położeniu księży polskich w obozie koncentracyjnym w Dachau znajdują się informacje/wspomnienia publikowane na łamach Tygodnika Powszechnego z 1946 roku. Konstanty Michalski w obszernej relacji "Co trzymało w obozie" pisze: "Utkwiła głęboko w pamięci księży wigilia. Poza mieleniem zboża Olanicki był znany w Podborczu jako znachor – "słynął na okolice jako lekarz jasnowidz i guślarz" – jego jasnowidzenie (co odnotował autor pozostającej w rękopisie "Kroniki wsi Podborcze" Stanisław Ferenc) polegało na tym..1945" (Lublin 1946) nadmienia. prałat koronny papieża Jana XXIII.41 km) od Lublina. Pamiatnoj Kniżki Ljublinskoj Guberni. nr 32) podpisał L. bowiem ks. kanclerz Kurii Biskupiej w Lublinie. lub u schyłku 1939. Z kolei ks." "opiekun" Ta nazwa przylgnęła podczas okupacji do Zygmunta Klukowskiego. ponieważ ks. Jesienią 1941 i 1942 roku w obozie panował głód. Olech potrafił odebrać przesłane mu w paczce żywnościowej "Zagadnienia społeczne" ks. Marcin Bardel z Krasnobrodu w swoich wspomnieniach " Krasnobrodu przez obozy i obczyzny do rodzinnych stron" (Lublin 1994) napisał: "ks. Ks. doktor filozofii chrześcijańskiej. Oprócz głodu dręczyła nas praca. oraz ludnością żydowską z terenu Szczebrzeszyna – mówiono o nim: "opiekun miejscowej ludności żydowskiej Opis prawosławnego klasztoru w Radecznicy wg.. że Doktor opiekował się. nad samą wioską zlokalizowany jest prawosławny klasztor żeński. który swoje wspomnienia "Chrystus . Radecznica to jedno z piękniejszych miejsc Lubelskiej Guberni. B tak opisuje pobyt w obozie: "nadszedł grudzień 1940 roku. Położona jest amfiteatralnie na zboczu odnogi łańcucha Gór Karpackich i gęsto pokryta ogrodami – malutkie domki wieśniaków ledwie widać w gęstwinie drzew. Olech". rosyjskiego Regina Smoter Grzeszkiewicz) Wieś Radecznica znajduje się w południowo – zachodniej części powiatu zamojskiego. jak inni więźniowie odebrano drugie śniadanie. 126 – 136 (przekład z jęz.nastolatków spłonął doszczętnie. Bezpośrednio do klasztoru przylega wspaniały zagajnik ze starymi . Czesławowi Bartnikowi. W Sachsenhausen znalazł się 4 stycznia 1940 roku. Czy wierzyć oczom? Esesmani przychodzili kontrolować kaplicę. Polegało to na odebraniu szeregu przesyłek przed kontrolą SS .04. że "w Dachau ocalał ks. Olech przebywał w obozie razem z nimi opis panujących warunków i sposób traktowania więźniów yczą także jego osoby. On także cały tonie w zieleni. Olech Wojciech . pochowany jest na cmentarzu w Gorajcu.król w Dachau" (Tygodnik z dnia 28 października 1946 roku.1905 .jej przedstawicielem wybrano ks. 30 kwietnia 1945 roku znajdujący się w wyzwolonym obozie księża zwołali zebranie księży diecezji lubelskiej . nazwali ją "Schweinstahl" ("chlew") i zachowywali się jakby tę nazwę traktowali dosłownie. Zrobiło się w bloku ciepło. Olech urodzony w Gorajcu 1905 roku. Urodzony w Gorajcu. otoczony ogrodami. Na stronie 21 w przypisie 1 napisał: "Ks.11.1977.mana. scholastyk kapituły katedralnej. jaką spędzili w Dachau w roku 1940. który to obszar w rozciągłości około trzech wiorst (1 wiorsta = 1. księżom polskim. Olech okazał również dużą pomoc ks. Przed wioską znajduje się rozległa równina z niewielkimi polami i widocznymi na linii horyzontu wioskami.. Niemcy urządzili kaplice. którzy musieli pracować tak. przemówiły szczere przekonania. dręczyły nas szykany z lada powodu. księży ze wszystkich obozów zwieziono do Dachau." Nieznany z imienia i nazwiska ksiądz. z tej racji. Szymańskiego. Żył w latach 8. Dr Zdzisław Golinski w unikalnej dziś pracy "Biskupi i kapłani Lubelszczyzny w szponach gestapo 1939 . aż w jednej z nich znalazła się książka. gdy Amerykanie wyzwolili obóz.0668km) malowniczo wygląda Na wierzchołku zbocza. ks. W odpowiednim momencie wchodził do mieszkania stawiając właściwą diagnozę. Otworzyły się dusze i serca. gdy ten zbierał materiały do pracy "Mistyka wsi" *** Ks. w liczbie ok. uwolniony został 29 kwietnia 1945 roku. Zawierają ogólne dane bez wymieniania nazwisk.. numer obozowy 22411. do Dachau został przywieziony 14 grudnia 1940 roku. Olecha".1.często do krwi. Wojciech Olech aresztowany został na początku 1940 roku . Ljublin 1903 s. W numerze 5 Tygodnika z dnia 22 kwietnia ks. więzień obozów koncentracyjnych w Oranienburgu i Dachau. 1200 zajęli 3 bloki. bicie .. W wieczór wigilijny przyszli do nich gromadnie komuniści by się wypowiedzieć i posłuchać księżych odpowiedzi. bukami i drzewami lipowymi. Po zboczu wzgórza zagajnik opuszcza się do samej wioski.30 rano. jako zupełne sieroty. W zagajniku znajduje się jeszcze sześć kaplic. Jest także kilku małych chłopców. W związku z tym ustanowiono dni uroczystych modlitw/uwielbiania w klasztorze. dziecięce sypialnie. długości 100 sążni (190 m) po stopniach bezpośrednio do głównego wejścia do cerkwi. Niektórzy wieśniacy oddają swoje dzieci do klasztoru po to. Klasztor zyskał już dobrą opinię w oczach okolicznych włościan. Ci przystąpili do remontu kościoła zaadoptowanego na cerkiew. Klasztor został otwarty w 1882 roku – postanowiono odprawiać (z tej okazji) jednodniowe nabożeństwa w dniach 1 i 10 czerwca w dzień św. Ojciec zakonny Christofor posiadający dobre (miłujące) serce wszystkim szczerze zarządzał. aby doprowadzić klasztor w miarę możliwości do poprzedniego stanu i nie szczędzili ani swego wysiłku. Do kaplicy prowadzi drewniany pomost. później prawosławnemu duchowieństwu świeckiemu. Pochowany jest w pobliżu klasztoru. Pełniący obowiązki przełożonego klasztoru ojciec zakonny Innocenty będąc obeznanym z robotami ciesielskimi (ze stolarką)własnoręcznie wykonał ikonostas. Szkoła. Do początku bieżącego roku (1903) przyklasztorna szkoła była jednoklasowa. oraz za zuchwałość zakonników w 1869 roku klasztor został zamknięty. znany jest okolicznej ludności na tyle. byłego wikariusza chełmsko – warszawskiej diecezji. Mieszczą się w nim sale lekcyjne. Z leśnińskiego klasztoru przywieziono kilka sióstr. Z jednej strony pomnika. W 1899 roku radecznicki klasztor został przemianowany na klasztor żeński. On także oczyścił napełniony mułem klasztorny staw i zrobił zaporę. Od tego czasu Radecznica zaczyna zyskiwać dla prawosławnych takie znaczenie. jasny budynek zbudowany został z drewna. wśród których jedna jest drewniana. a drugie – od strony stawu przez zagajnik do góry po zboczu wzniesienia. Zarządzanie klasztorem powierzono mniszce Afanasji. ojciec zakonny Antoni. codziennie poświęca . Prawosławni zakonnicy dokładali wszelkich starań. które złożyły już ślubu wieczyste. Trudno znaleźć bardziej odpowiednie miejsce dla ludzi dążących do dojrzałego samodzielnego życia i nieustannie kierujących swoje myśli do góry (ku Bogu). oraz kilka nowicjuszek. ani skąpych środków. by otrzymały chrześcijańskie wychowanie w duchu Prawosławnego Kościoła. Zajęcia w szkole odbywają się według programu zatwierdzonego przez Synod Święty i rozpoczynają się o godzinie 8. wraz z przejęciem tego obiektu przez duchowieństwo świeckie odczuwali jego brak. że posyłają do niego swoje dzieci miejscowi katolicy. patrząc z drogi wiodącej z Zamościa wydaje się wisieć w powietrzu. uszkodzili piece i w ogóle zostawili klasztor w takim stanie. są to przeważnie dziewczynki. będąc obeznany ze sztuką malarską przyozdobił przyklasztorną cerkiew i znajdujące się przy niej kaplice ikonami swego autorstwa. że na jego odnowienie potrzeba byłoby kilkanaście tysięcy rubli. oraz. matka Afanasja nie patrząc na swoje rozliczne zajęcia związane z kierowaniem klasztorem. Na poświęceniu cerkwi zebrało się dużo prostego ludu i inteligencji. jakie wcześniej miała dla ludności katolickiej. Przełożona klasztoru. kto zastuka do ich drzwi. jak powiedziano wcześnie – apteka – lecznica. ale i katolicy. Teraz jest dwuklasowa. powybijali szyby w oknach. Do 1869 roku klasztor należał do katolickiego duchowieństwa. Klasztor początkowo został przekazany duchowym unickim. W szkole są cztery nauczycielki. stołówka. Remont zakończono w roku 1880 i kościół/cerkiew został uroczyście poświęcony przez wielebnego Modesta. Zakonnice nie odmawiają przyjęcia nikomu. oraz przeprowadził inne prace w kaplicach. W kaplicach umieszczone są małe ołtarze i w uroczyste dni w nich odbywają się nabożeństwa. którzy trafili tutaj na skutek szczególnych okoliczności. piękny budynek – szkoła – schronisko. w tym samym budynku urządzono również aptekę – lecznice. Z klasztornych celi roztacza się przepiękny widok na rozległy horyzont Klasztor widoczny jest w dalekiej odległości od Zamościa. Mieszkańcy położonych w pobliżu Radecznicy wsi. Drugi przełożony. Z wioski do klasztoru prowadzą dwa wejścia: jedno kryte. Tutaj przy samym wejściu do zagajnika mieszkańcy wsi Radecznica wznieśli pomnik Imperatorowi Aleksandrowi II w dowód wdzięczności za uwolnienie ich od pańszczyzny w 1864 roku. Dlatego postanowiono założyć w Radecznicy prawosławny klasztor z podporządkowaniem go wikariuszowi chełmsko – warszawskiej diecezji. W schronisku znajduje opiekę do 100 dzieci w wieku od 3 – 14 lat. Za udział zakonników w politycznej propagandzie. wysoki. a pamięć o nim czczą nie tylko prawosławni. Prawosławni zakonnicy zrobili dużo dobrego dla pod dźwignięcia religijnego znaczenia Radecznicy. By dzieci przebywające w szkole – schronisku mogły uczestniczyć w służbie cerkiewnej zadbano o ocieplenie cerkwi. zdjęli obrazy. Antoniego Peczerskiego. jak w obrębie jego zabudowań powstał nowy. Pośrodku stawu utworzonego ze źródeł. Zakonnicy opuszczając go zburzyli ołtarze. które wygospodarowano ze skarbu państwa (Imperium Rosyjskiego?) na ich utrzymanie. na palach zbudowano drewnianą kaplicę pod wezwaniem Życiodajnego Źródła Matki Bożej. Nie minęły dwa lata od założenia żeńskiego klasztoru. przyzwyczajeni oglądać klasztor. od strony wejścia do zagajnika znajduje się niewielka płaskorzeźba Świętego Aleksandra Newskiego modlącego się przy pomniku. Pomnik ma wygląd obelisku z krzyżem na wierzchu. i jeżeli by dokonywać w nim wyrębu za 2 – 3 lata doszłoby do całkowitego wytrzebienia. w dzień imienin św. ona wydaje lekarstwa. Bierze się pod uwagę i inne zadania. gdzie będą przygotowywane uczennice do cerkiewno – parafialnych szkół – postanowiono w niedalekiej przyszłości zbudować lecznice. Ale można powiedzieć. Dzieci same wyszywają/haftują. I rzeczywiście dzieci wyglądają pięknie – czyste. . Liczba mieszkańców klasztoru sięga 200 osób. Ale okoliczna ludność wie. w razie potrzeby natychmiast udają się do przyklasztornej apteki. zadbane. zdarza się. Plac przyklasztorny i jedyna radecznicka ulica przepełnione były czarnymi sukmanami. Klasztornie posiada żadnych środków. Antoniego Padewskiego wypada według naszego kalendarza na 31 maja. przewielebny german udał się do cerkwi i tutaj odprawił krótkie nabożeństwo. z różowymi buziami. że siostry same cierpiały niedostatek. kamieni. Na szkołę – schronisko wydatkowane są znaczne sumy. że chorych przywozi się do klasztoru z odległości około 100 wiorst. Dlatego. jak szycie. Zakonnice zabiegają nie tylko o to aby je nakarmić i nauczać. Zdarzało się zimową porą. przekraczające skromne środki finansowe klasztoru. ze siostry nikogo nie pozostawiają bez pomocy. Każdy pielgrzym pragnął otrzymać błogosławieństwo arcypasterza i być kniętym jego dłonią. Latem do szkoły uczęszcza około 115 uczennic. Katolicy nie przychodzą do cerkwi i nie uczą się Praw Bożych. aby w nadchodzącym czasie uświęcić ten dzień zgodnie z punktem widzenia kościoła prawosławnego władze diecezjalne uznały za nieodzowne ustalić nowy dzień świąteczny na dzień 31 maja corocznie. zdrowe. że w takiej sytuacji zbiór trawy jest niemożliwy. w skali roku daje to jednodniowy wypiek ponad 30 bochenków chleba. i dzień św. Pięknie prowadzone są w szkole zajęcia rękodzielnicze. Duże sumy przeznaczane są także na mleko dla dzieci. Niekiedy trudno jest zatrzymać chorych w klasztorze. małe dzieci śpią na łóżeczkach z poręczami. tym większa ilość haftów. że tylko na rok zużywa się około 1000 pudów mąki (1 pud = 16. *** Święto w kościelne w radecznickim klasztorze odbywa się 10 czerwca.. Przystępując do budowy oddzielnego budynku dla dwuklasowej szkoły. małoruską (małorusińską) i polską mowę. nawet drwa na opał są kupowane. Antoniego Peczerskiego. Drzew ze swojego zagajnika [siostry] nie mogą wykorzystywać. które nie mogą być zrealizowane z braku środków. W krótkim okresie swojego istnienia zakon poczynił więcej niż w stopniu dostatecznym starań na rzecz oświaty i dobroczynności. że znajdują się w nim odwiedzane przez ludność kaplice. wliczając w to przychodzące z wiosek. Jednakże koło południa cała Radecznica była już przepełniona ludźmi. Dzieci wykazują znaczne postępy we wszystkich przedmiotach objętych programem nauczania. Nawet z trawy z tego zagajnika klasztor nie może korzystać.na nauczanie w szkole kilka godzin. Na szczególną uwagę zasługuje w szkole śpiew. Po wyglądzie koszul można odróżnić uczennice różnych klas: im klasa wyższa. O godzinie 2 po południu przybył z Chełma przewielebny german. że jest on niewielki. O wydatkach można wyrobić sobie pojęcie po tym. Aptekę prowadzi jedna z sióstr – nowicjuszek. z uwagi na ciasnotę w pomieszczeniach siostry zmuszone są odstępować swoje miejsce do spania. Z uwagi na ciasnotę w pomieszczeniach i nieoczekiwany napływ dzieci pośrodku jednej z sypialni zmontowano dodatkowe łóżeczka z poręczami. wiadomo. Dziewczynki ubierają się z małoruska – noszą wyszywane koszule i błękitne sukienki na ramiączkach.38 kg). Ale okoliczna ludność przywykła według dawnego zwyczaju odwiedzać świątynię 1 czerwca w dzień imienin Antoniego Padewskiego. We wspólnych sypialniach dla każdej dziewczynki znajduje się oddzielne łóżko. z których większość to dzieci prawie codziennie potrzebujące matczynej opieki. wesołe. którymi w dniu święta kościelnego zapełnia się cały zagajnik. ale dzieci nie ponosiły w niczym uszczerbku. Apteka – lecznica urządzona jest przy klasztorze właściwie dla potrzeb zakonu. . kolorowymi sukienkami i czapkami z pomponami (?). Zaistniało podejrzenie. taką jaką maja siostry dla przyjezdnych. W przeddzień święta 31 maja cały dzień padał deszcz. z tej przyczyny wprowadzono zakaz. gdyż w świąteczne dni pielgrzymi zatrzymują się tutaj ze swoimi wozami /furmankami. Wszędzie słychać było ruską. że deszcz utrudni pielgrzymom przybycie do Radecznicy na uroczystość otwarcia świątyni. tym bardziej. Prywatne domy były zajęte przez pielgrzymująca inteligencję. zaistniała wobec tego konieczność uzgodnienia z władzami diecezjalnymi odnośnie ustalenia jednego świątecznego dnia jakim obrano (w 1822 roku) dzień 1 czerwca. Powitany przy krytym wejściu na teren klasztoru przez społeczność sióstr na czele z matką przełożoną Afanasją. ze jego działalność jest dopiero w zarodku. ale również ładnie ubrać. udziela fachowych porad. W roku bieżącym (1903) nasz kalendarz opóźnił się w stosunku do zachodniego jeszcze o jeden dzień. Po nabożeństwie jego przewielebność udzielił błogosławieństwa zebranym. Wieśniacy z odległych miejscowości zastawili przyklasztorny zagajnik wozami. Przy czym zwracają się tutaj [o pomoc] nie tylko okoliczni mieszkańcy. Obok klasztoru leżą kupy piasku. biskup lubelski. Cerkiew odwiedzają dzieci tylko podczas dni świątecznych i niedziel. haftowanie i robienie na drutach. dlatego. rolnictwem i uprawianiem rzemiosł (szewstwo. Witold Chomisz z Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przewielebny German pozostał aby w Dzień św. że uroczystości związane z dniem św. Usługiwał przewielebny Gieman. Tutaj odbyła się modlitwa z poświęceniem wody. Od stawu procesja z udziałem wszystkich ludzi skierowała się w stronę klasztoru przez zagajnik. Mikołaja – Ojców Biekarewicza i Timofieja Tracza (ze Szczebrzeszyna). dobrego wyglądu i osiągnięć dzieci. relacji z 1934 roku Zawarty został w "Księdze Pamiątkowej Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych na terenie województwa lubelskiego" (Lublin 1934) . odwiedzili stołówkę. Przepięknie śpiewał zakonny chór. by chronić duchowe stado od duchowych wilków i zbójców. 31 maja zebrali się katolicy pamiętając. biskup lubelski i gubernator odwiedzili przyklasztorną szkołę – schronisko. Uroczystość wręczenia odbyła się w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im H. Obszar miasta łącznie z gruntami wynosi 26."ludność miasta trudni się handlem. tajny radca W. Po zakończeniu uwielbiania odbyła się procesja do przyklasztornego stawu. O. handlu i przemyśle". Przy krytym wejściu na teren klasztoru ustawione były podwyższenia (stragany?) do sprzedaży obrazów katolickich. dziecięcych zabawek. po to. Cerkiew była przepełniona ludźmi. Liturgię sprawował przewielebny german w obecności gubernatora i innych przedstawicieli władzy . i mularstwo). Przybyli z pobliskich parafii duchowni spowiadali wiernych w cerkwi i kaplicach. Większość pozostałych pielgrzymów zebrała się 1 czerwca. ze nie było możliwości dojścia do do przodu. Ich kazania przekazane prostym językiem i dostosowane do warunków włościańskiego życia wywarły na słuchaczach silne wrażenie. opis miasta Szczebrzeszyna wg. w której polecił traktować tę laskę jako symbol swojej władzy i uprawnień. Wieśniacy poświęconą wodą obmywali sobie twarze i chore miejsca. Najwyżsi goście dokładnie obejrzeli sale lekcyjne. . Ojciec Biekarewicz przemawiał w cerkwi. Wielu płakało. dewocjonalii. Po czy udał się do klasztoru. oraz pokropił święconą wodą kapliczki. Po zakończeniu liturgii przewielebny german wyszedł z ołtarza na podwyższenie przed ikonostasem i ogłosił rozporządzenie Świętego Synodu o przemianowaniu radecznickiej żeńskiej społeczności w zakon i mianowaniu matki Afanasji przeoryszą. błogosławił ludzi ponad godzinę. W cerkwi obecni byli gubernator. oraz prof.. tak. napełniali nią swoje dzbany i butelki aby zachować i zanieść do domu. Takim Orderem został uhonorowany 28 czerwca 1959 roku dr Zygmunt Klukowski. Kazimierz Witkiewicz z Krakowa. Władze Zakonu Bibliofilów nadającego Order reprezentował jego Mistrz – prof.30 rano.6 km² Inteligencja składa się z ludzi bądź należących do wolnych zawodów.F Tchórzewskij – z braku miejsca w klasztorze zatrzymał się w prywatnym domu. i inni wyżsi urzędnicy. liczy (dane z roku 1931) 7. Miasto położone jest przy szosie Biłgoraj – Zamość i linii kolejowej Lublin – Lwów. jak 31 maja cały przyklasztorny zagajnik zapełniony był wozami/furmankami. Serdeczne słowo przewielebnego wzruszyło matkę – przeoryszę i pozostałe osoby. Order Białego Kruka Najwyższe odznaczenie bibliofilskie przyznawane wybitnym kolekcjonerom i miłośnikom książek przez Zakon Bibliofilski. O godzinie 6 wieczorem przybył do Radecznicy gubernator.Nie patrząc na zmęczenie po uciążliwej podróży. poświęcona została także każda kapliczka. Co się tyczy kazania na brzegu stawu to swoją nawiązywało do początków chrześcijaństwa. Tak. bądź też poświęcających się służbie państwowej i samorządowej względnie zatrudnionych w spółdzielczości. Łopacińskiego w Lublinie. O godzinie 5 wieczorem wyjechał z Radecznicy gubernator. Obszerna klasztorna cerkiew była przepełniona ludźmi. O godzinie 2 po południu przewielebny german . słuchali śpiewu dzieci i wyrazili zadowolenie z powodu zadbanych pomieszczeń. Na brzegu stawu stało mnóstwo ludzi. Msza 31 maja rozpoczęła się o godzinie 9. władz naczelnych i mnóstwa ludzi. Antoniego Padewskiego według starego zapisu odbywały się 1 czerwca. Modlitwę poprowadził i aktu poświęcenia dokonał przewielebny German w obecności gubernatora. Na ulicy i w zagajniku dymiły samowary. Tutaj odbyło się poświęcenie wodą obeliski Imperatora. Jako szczególne odróżnienie dnia 31 maja od 1 czerwca należy wskazać przesłanie przedstawicieli zamojskiej cerkwi pod wezwaniem św. Dzień 1 czerwca przebiegał podobnie jak 31 maj. Wręczając tej ostatniej pasterską laskę (?) jego przewielebność zwrócił się do niej z mową. Po zakończeniu uwielbiania rozpoczęła się procesja z cerkwi do przyklasztornego stawu. Procesja zakończyła się poświęceniem kamienia węgielnego pod budowę dwuklasowej szkoły. Stąd procesja wróciła do cerkwi przez zagajnik i przewielebny german poświęcił pomnik/obelisk Imperatora Aleksandra. Timofiej Tracz nad stawem.496 mieszkańców. Trójcy prowadzić uwielbienie w przyklasztornej cerkwi. Otrzymawszy arcypasterskie błogosławieństwo ludność rozeszła się po Radecznicy i przyklasztorny zagajnik zaczęto przygotowywać na uroczystości mające się odbyć następnego dnia. gdzie miała miejsce modlitwa z błogosławieństwem. znaczna ilość lasów na jej obszarze stanowiła doskonałe tereny do urządzania łowów na małego i grubego zwierza. Kontynuacją tamtych polowań są organizowane obecnie m. sekretarz – Szyja Hajtler (handlarz. leśniczy).. funkcję prezesa pełnił ks. Związek Rezerwistów – Skupiał byłych żołnierzy legionów. przewodnicząca była Sawulska. tereszpolskim. Jednym z takich przedsięwzięć było zorganizowanie przez tarnogrodzki oddział Hechaluc Pionier akademii ku czci zmarłego poety Brenera.Towarzystwo skupiało 76 członków. organizacje społeczno – oświatowe miasta Szczebrzeszyna. kosobudzkim. Andrzeja Waligóry (dyrektora Fabryki Kalafonii i Terpentyny w pobliskich Brodach).. • Katolickie Stowarzyszenie Polek – założone 4 listopada 1932 roku. kilka Członkami Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" m. • Związek Strzelecki – założony został 26 marca 1933 roku. Ognisko liczyło 16 członków. posiadał własną świetlicę. Skład zarządu stanowili: prezes – Jankiel Rozenzon (z zawodu handlarz. in w obrębie lasów tomaszowskich. skupiał 24 czynnych członków i 31 wspierających.. należało 20 kobiet.. gdy pewnego razu młodego strzelca zaatakował ranny dzik syn Zamoyskiego skoczył z kordelasem na pomoc. siedzibą organizacji była wspomniana szkoła. na które przyjeżdżają myśliwi z zagranicy głównie z Niemiec. jej członkowie stawiali sobie za cel upamiętnianie działalności osób zasłużonych dla kultury żydowskiej. Pracami stowarzyszenia kierował tymczasowy zarząd z prezesem Paulinem Jóźwiakowskim. organizacje społeczno – kulturalne w Goraju w okresie międzywojennym Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej – powstało z inicjatywy instruktora Władysława Kostrzewy w lutym 1935 roku. Cieśliński. • Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet – powstał w lutym 1930 roku . zebrania odbywały się w Szkole Powszechnej nr 1 (męskiej) • Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół". • Towarzystwo Miłosierdzia Chrześcijańskiego św. Mizrahi – Oddział organizacji syjonistyczno – ortodoksyjnej. a honorowym prezesem był Adam Zamoyski. na obiad przywożono myśliwym krupnik. w 1934 roku członkowie Związku zorganizowali przedstawienie amatorskie oraz zabawę taneczną. powstał w marcu 1933 roku z inicjatywy Szyi Hajtlera.. Podstawą działalności "Sokoła" był napisany przez dr Mariana Wolańczyka "Katechizm Sokoli" (Lwów 1927). skarbnik – Moszek Lejba (z zawodu był piekarzem. Janian Zajdlic. właściciel Kozłówki k. który z dniem 12 lipca 1833 roku przejął obowiązki lekarza naczelnego administracyjnego w dobrach Zamoyskich i zatrudniony został w Szczebrzeszynie. przewodniczącym był Stanisław Węgierski. spotkała się ostrym sprzeciwem sióstr Szarytek które sprzeciwiały się przyjmowaniu kobiet dotkniętych chorobami wenerycznymi. założone 8 czerwca 1925 roku. Patronat nad organizacją sprawowała rodzina Zamoyskich. przywożono strzelców i służbę na nagonkę.ordynacki szpital weneryczny Powstał w Szczebrzeszynie w 1834 roku staraniem dr Przystańskiego. Hechaluc Pionier – organizacja o charakterze kulturalnym. Lubartowa. • Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej – założony został w sierpniu 1931 roku. funkcjonowało pod przewodnictwem Sylewińskiej – liczba zrzeszonych kobiet wynosiła 36.. Związek. ortodoksa). do Związku. (Józef Lotz. Gorajski oddział Mizrahi istniał zaledwie rok z racji małego zainteresowania tego rodzaju działalnością wśród społeczności żydowskiej.przewodniczącą Związku była Jadwiga Syrkowa – kierowniczka Szkoły Powszechnej nr 2 (żeńskiej). miejscem spotkań była sala parafialna. Polowania na terenie Ordynacji miały długoletnią tradycje. Łowy odbywały się w nadleśnictwach: zwierzynieckim. Mizrahi reaktywowano w 1935 roku. lub bigos.in. ordynackie polowania Polowania odbywały się przed większymi świętami przed wigilią zawsze polowano na bażanty. ortodoksa). skupiało 39 osób. Wincentego a’ Paulo – założone zostało 4 października 1931 roku.Związek liczył 36 członków. liczył 15 członków. . Działalność szpitala trwała bardzo krótko. wybudowaną staraniem inż. Jan Gwiazdowski. Upolowaną zwierzynę zwożono do pałacu w Klemensowie. • Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej – powstało 17 lipca 1932 roku. "Sokolnicy" posiadali własną świetlicę. siedzibą była świetlica w bursie Szkoły Powszechnej nr 1. prezesem był Grabkowski. byli: Kazimiera z Kapciów Rzepecka. bezpartyjny). Funkcjonowały na przestrzeni lat 1919 – 1933: • Ognisko Związku Nauczycielstwa Polskiego – funkcje prezesa pełnił Stanisław Węgierski. Stowarzyszenie. skupiało 98 osób. przewodniczył mu Cichoński . nie we frakach. Jan Welc.. USA i Kanady. Franciszek Wilczak. Wilnie. jego działalność stała pod znakiem zapytania. jednak po zakończeniu działań wojennych wznowili działalność. Na łamach amerykańskiego pisma "The Polish American" ukazała się notatka: Nie żadna to szlachta. Bidaczów Stary – prekursorem garncarstwa był osadnik z Galicji o nazwisku Welc.występy odbyły się w 14 stanach. aby nam przypomnieć nasze stroje ludowe. Stanisławowie. Charkowie.. Łańcucie. Za największe osiągnięcie orkiestry uważa się wyjazd do Stanów Zjednoczonych w 1925 roku gdzie ciągu trzech miesięcy dała 80 koncertów . wywieziony przez Niemców na roboty zmarł. Drohobyczu. padały propozycje nagrywania płyt. Tarnowie i Krakowie. Przyjechali w sukmanach. Bułgarii. sąd zamkowy (iudicum arcense).. który przeprowadził się do Biszczy ze wsi Budziarze. przestało funkcjonować biuro ordynackie. Orkiestra wznowiła działalność dopiero po półrocznej żałobie. sąd urzędu radzieckiego. Biszcza – prawdopodobnie garncarstwo w Biszczy zapoczątkował garncarz z Ukrainy.. Herszek Zysman (robotnik). Ciosmy – we wsi było dwóch braci garncarzy – po ich śmierci córka jednego (po mężu Futka) kontynuowała rodzinne tradycje. w roku 1848 w Bidaczowie był tylko jeden garncarz. ośrodki garncarstwa w powiecie biłgorajskim (do II połowy XX wieku) Banachy – jednym z garncarzy był (. Aron Degen ( krawiec. pochodzenia ukraińskiego – ostatni z nich zakończył prace w roku 1930. który był jej dyrygentem. W roku 1911 Namysłowiacy wystąpili w wielu miastach Małopolski pozostających pod zaborem austriackim – Sokalu. która już w roku 1948 nie zajmowała się czynnie garncarstwem z powodu złego stanu zdrowia.. a ich muzyka trafia do duszy polskiej.wyjeżdża też zagraniczne trasy koncertowe . W roku 1912 podupadły zawód dźwignął przybyły z Bidaczowa Nowego Andrzej . na cześć muzyków urządzano bankiety i rauty. lecz synowie chłopów przyjechali.21 sierpnia 1925 r. ziemię rozdano chłopom.. Budziarze – znajomość garncarstwa do wsi przynieśli garncarze z Bidaczowa Nowego. RFN. Za jego sprawa i przy wydatnej fachowej pomocy garncarstwo rozwijało się w Bidaczowie Starym dość szybko – jeszcze w latach 1939 – 1944 czynnie pracowało 15 garncarzy. kiedy w drodze reformy rolno – przemysłowej przestała istnieć Ordynacja Zamoyska a tym samym zakłady funkcjonujące pod patronatem rodziny Zamoyskich. NRD. ostatnią ze znających sposób wytwarzania była kobieta. Przemyślu. w tej miejscowości garncarze przestali uprawiać swoje rzemiosło przed I wojną światową. lasy upaństwowiono. W okresie międzywojennym istniało również w Goraju Koło Ligii Morskiej i Komunalnej. Trybunał Zamojski. które rozwinęło się tutaj jeszcze w XVIII wieku. W 1978 roku Namysłowiacy otrzymali status orkiestry państwowej. Członkowie orkiestry rekrutowali się z Chomęcisk i okolicznych wsi. Bidaczów Nowy – rozwój garncarstwa na terenie tej wsi datuje się od lat siedemdziesiątych XIX wieku – konkurencje dla miejscowych twórców stanowili starsi po fachu koledzy z Bidaczowa Starego.. Wieliczce.do ZSRR. bowiem władze powiatowe biłgorajskie podejrzewały go o przynależność do Komunistycznej Partii Polski). Bukowa – garncarstwem zajmowało się kilka osób. Mordka Wajs (uczeń stolarski). Zagrali. przybył wówczas do wsi garncarz Franciszek Grab rodem z Bidaczowa. Zaleszczykach. Rzeszowie. danych z roku 1961 we wsi pracowali trzej garncarze: Jan Dzido. koncertowali w: Warszawie.. w Chomęciskach zmarł Karol Namysłowski. Po powrocie do kraju na muzyków padł cios .) Gonciarz. osiemnastowieczne zamojskie instytucje sprawiedliwości W osiemnastowiecznym Zamościu funkcjonowały następujące instytucje sprawiedliwości: sąd wójtowski. Kijowie. Bochni. "osada urzędnicza" Tak nazywano Zwierzyniec do roku 1944. sąd gminy ormiańskiej. Dereźnia – Zagrody – znany w powiecie biłgorajskim ośrodek garncarstwa. Wg.. Działania I wojny światowej zahamowały działania Namysłowiaków. sąd gminy żydowskiej. Francji. Chmielek – początki garncarstwa w Chmielku sięgają roku 1925. Srul Bromberg (uczeń krawiecki).. sady ugodowe/polubowne. Skład Zarządu stanowili: Lejba Zac ( na co dzień wyjmował się jako furman. Po drugiej wojnie światowej Orkiestra wykonuje koncerty na terenie kraju .. jego działalność odnotowano już w roku 1935 (brak jest konkretnych informacji odnośnie zakresu działań i składu osobowego) Orkiestra Karola Namysłowskiego Założona została około 1880 roku przez Karola Namysłowskiego właściciela folwarku w Chomęciskach. Hechaluc Hamezraki – siedziba stowarzyszenia znajdowała się przy ulicy Frampolskiej. Czechosłowacji.organizowano także spotkania chanukowe. Obecnie ośrodek jest nieczynny. przeszkodzili mu jednak członkowie Ruchu Oporu. Ostaszewski Artur Absolwent szczebrzeszyńskiego gimnazjum.Czyż. ostatni garncarz – Jan Bień zmarł w czasie II wojny światowej Tarnogród – ośrodek garncarski w Tarnogrodzie przestał istnieć w XIX wieku.. Żołnierzy AK ze Zwierzyńca – Romana Paczosa i Bronisława Gronę. w pocz. Kolonia Sól – ośrodek garncarstwa funkcjonował w latach 1937 – 1946. in. podczas okupacji mieszkał w Zwierzyńcu. oraz na poziomie szkoły średniej ogólnokształcącej. 757 uczniów • 1940/1941 . Długim Kącie.dowodów na istnienie garncarstwa w Goraju dostarczają dokumenty: Mapa Poglądowa Królestwa Polskiego (w opracowaniu Wójcickiej) z roku 1885. Według danych. XX wieku pracowało we wsi dwóch garncarzy – Lewkowicz i Lejman." Ostrowski Tadeusz (1927 – 2005). Wólka Biska – w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku we wsi pracowali dwaj garncarze – Franciszek Welc i Andrzej Wróbel. opracowanych przez E. Jego matka nosiła rodowe nazwisko Bolman – gdy Niemcy ulokowali się w Zwierzyńcu razem z dziećmi podpisała Volkslistę. . a jednocześnie współpracował z Niemcami wydając w ich ręce m. t. w roku 1924 już tylko jeden – Józef Cieplechowicz. wtedy miejscowy handlarz ceramiką – Franciszek Kmieć namówił do osiedlenia się we wsi i zajęciem toczeniem garnków Jana Bienia z Bidaczowa Nowego. 855 uczniów • 1941/1942 . przed I wojną światową we Frampolu pracowali tylko Z i B Głowa (ojciec z synem) Goraj . Ostrogski Feliks Wódz wojsk Świdrygiełły. Grona dostał się w ręce Niemców. które w w 1443 roku stoczyły pod Hrubieszowem potyczkę z oddziałami starosty chełmskiego Hryćka Kierdejowicza. XIX wieku w Krzeszowie pracowało sześciu garncarzy. więziony i prześladowany organy bezpieczeństwa Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. z rozkazu Komendy AK Obwodu zamojskiego został zastrzelony w Biłgoraju przez "Gryfa". który przyuczył innych do zawodu. ostatnim sierakowskim garncarzem był Gonciarz. 674 uczniów powiat biłgorajski – ośrodki tajnego nauczania znajdowały się w: Biłgoraju. Frampol – frampolski ośrodek garncarstwa funkcjonował w od 1773 roku do początków XX wieku. żołnierz. Mapa cechów Lubelszczyzny opracowana przez M. Paczos zbiegł podczas strzelaniny.47 nauczycieli. Olszewskiego ("Szkolnictwo polskie na Lubelszczyźnie w świetle sprawozdań Departamentu Oświaty i Kultury Delegatury Rządu RP na Kraj " w: Rocznik Ogniska Nauczycielskiego w Lublinie. Sieraków – ośrodek funkcjonował do II połowy XIX wieku. który zamieszkał we wsi w roku 1937. Łazory – w pocz. 858 uczniów • 1943/1944 – 53 nauczycieli. obydwaj zmarli podczas I wojny światowej. pierwszym garncarzem był Kazimierz Koper z Bidaczowa Starego. zmarł przed II wojną światową. Sól – ośrodek nieczynny.47 nauczycieli. Artur pracował jako szofer niemieckiego starosty w Biłgoraju. zmarł w 1930 roku. jak podaje autor monografii Hrubieszowa – Teodor Korałow " to on zniszczył miasto. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku w Woli Dereźniańskiej pracowali dwaj garncarze – Jan i Józef Kmieciowie. którzy dobili go na zwierzynieckim rynku.. II 1969) liczba nauczycieli i uczniów objętych tajnym nauczaniem w zakresie szkoły powszechnej wynosiła w latach: • 1939/1940 . pełnił obowiązki Inspektora Zamojskiego przy organizacji Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W odwecie Niemcy rozstrzelali 2 lutego na rynku w Zwierzyńcu 20 zakładników przywiezionych z Zamościa. Frampolu.46 nauczycieli. 1 lutego 1944 roku Ostaszewski miał objąć nową posadę i włożyć mundur gestapowca. Krzeszów – początki garncarstwa sięgają polowy XVIII wieku. Ujście – garncarstwem zajmowały się tylko kobiety. jako ostatni garnki toczył w roku 1946 Wawrzyniec Wlaz. "Ziembę" i "Jastrzębia". ośrodki tajnego nauczania na terenie Zamojszczyzny Tajne nauczanie na terenie Zamojszczyzny prowadzone było w zakresie szkoły powszechnej (według przedwojennych programów). Walewską na wystawę w Lublinie w 1956 roku. 831 uczniów • 1942/1943 .30 nauczycieli . swoja działalność zakończyły w XIX wieku Wola Dereźniańska – początki garncarstwa datują się od roku 1920. Wojsławice. Żabno. Tarnawa. Kotlicach – Rudce. Drohiczany. (tajne nauczanie prowadził tutaj Hipolit Kozioł (twórca Archiwum w Zamościu. Absolwent Szkoły Czerwonych Komunardów (elitarna szkoła w Moskwie. pochodził prawdopodobnie ze wsi Branew położonej na terenie Ordynacji Zamoyskiej. Krasne. . Czartowczyku. gdzie kształcono przyszłych działaczy komunistycznych). Poraj. Podzamcze. które nosi jego imię) z żoną Czesławą. Dębowiec. Zajęcia z zakresu szkoły średniej prowadzono w: Biłgoraju. Krasnobród. Organizacją tajnego nauczania na terenie Zamojszczyzny zajmowali się Ryszard Siemieński i Michał Bojarczuk. Krasnobród. Podhorce. Oseredkach. Goleszyn. powiat zamojski – z zakresu szkolnictwa powszechnego tajne nauczanie prowadzono w miejscowościach: Błonie – Kawęczyn. Gruszka Duża. Staraniem kogoś z rodziny Zamoyskich ukończył cztery klasy szkoły w Szczebrzeszynie (biograf nie podał jaka to była szkoła). Tomaszowie. 1370) . Więziony był w Lublinie. Suścu. 16 czerwca 1864 roku został aresztowany. Wierzbie. Nakliku. 1372 – 1378. Potoku Górnym. Władzę nad nimi z nominacji króla sprawowali starostowie grodowi: Otto z Pilicy w latach 1352 – 1369. Czartowcu. Żurawnica. Niemirówku. Kraczewie. Ośrodkami tajnego nauczania z zakresu szkolnictwa średniego były: Zamość. Suchowola. Wólka Wieprzecka. ukończył pięcioklasowe gimnazjum w Radomiu. w roku 1379 zarząd nad powiatem /państwem szczebrzeskim objął tytułem darowizny od Ludwika Węgierskiego Dymitr z Goraja. Radecznica. "Czego oczekuje nauczyciel od muzeum" (Biuletyn Informacyjny. Chełmie. Od 1928 roku pracował jako nauczyciel na placówkach w: Białej Podlaskiej. Moratynie . Biskupice). Zwierzyniec.oprócz miasta Szczebrzeszyna w skład "państwa" wchodziło wiele okolicznych wsi. Komarowie. Gorajec. Wożuczynie. do której skierowany został w 1922 roku. Władysław Opolczyk l. Czernięcin. Tarnogrodzie. Z zakresu szkoły średniej nauczano w Tomaszowie. Michalów. Grabowiec. Wólka Czernięcińska. Deszkowice. Kosobudy. Potoku Górnym. Jaśko Kmita w latach 1369 – 1371. W latach 1915 – 1922 służył w Armii Czerwonej. Józefowie. Szczebrzeszyn. in. regionalista. pochodził z powiatu hrubieszowskiego. Brody Duże. ukończył Wyższy Kurs Nauczycielski w Warszawie. Bondyrz. "państwo szczebrzeskie" Nazwa ta zaczęła funkcjonować pod koniec życia króla Kazimierza Wielkiego (zm. złożonego z dwudziestu chłopów i mieszczan ordynackich. Janki. w miejscowości Zynie. Szopowe – Senderki(?). Przewale. m. P Padyjasek Józef Urodził się 23 stycznia 1899 roku. Podczas powstania dał się poznać jako dobry organizator i dowódca oddziału kosynierów. Wywłoczka. Wolicy Śniatyckiej. Moniatycze. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Szczebrzeszynie. Krzeszowie. Hutki. Ubrodowice. Wiosną 1388 roku król Ludwik potwierdził nadanie dodając Dymitrowi klucz turobiński (Turobin. Czermnie. Ochrona Zabytków 1959). Parada/Porada Paweł Włościanin. powiat tomaszowski – tajne nauczanie w zakresie szkoły powszechnej prowadzono w: Bełżcu. Majdanie Starym. uczestnik powstania 1863 roku.Huciskach. Gruszka Mała. Chruścielu. Miączyn. Tyszowcach. Krynicach. Klemensów. Klemensów – Michalów. zbiegł i przedostał się na teren Galicji. Trzeszczany. Księżpolu. Lubartowie. od 11 listopada 1920 roku członek Komunistycznej Partii Rosji (bolszewików). Majdan Sitaniecki. Owsikowski Adam Nauczyciel. Data jego śmierci nie jest znana. Wożuczynie. Autor artykułów o tematyce regionalnej. Zamość. powiat hrubieszowski – prowadzono "douczanie przedmiotów zabronionych w funkcjonujących szkołach powszechnych z wykorzystaniem wydanych przed wojną podręczników" – Hrubieszów. Z zakresu szkoły średniej zajęcia prowadzono w Hrubieszowie i Horodle. Zawalów. Nedeżowie. Nielisz. Kazimierzówce. Radzięcinie. Latyczyn. Wolicy Brzozowej. Krzeszowie. Radecznica. Zwierzyniec. "Kronikarze są potrzebni" (Lubartów i Ziemia Lubartowska 1958). "Nawet historią dawnej gminy Wielkie warto się zainteresować" ( Lubartów i Ziemia Lubartowska 1958). Skierbieszów. Łaszczowie. Kulików. Uczniem Ksawerego Pasiutewicza był miedzy innymi Jan Borman. Zamojskie i Zarzecze). Wywłoczkę. Trzęsiny. Kawęczyn.. pasterska podróż biskupa Jaczewskiego Franciszek Jaczewski. Jego wykład dotyczący twierdzeń z geometrii elementarnej . Leona Wydźgi. w którego szkolnych notatkach z lat 1825/1826 zachowały się wykłady profesora. Kawęczynek.. Karola Dębińskiego. Sułów.Kilka twierdzeń Jeometryi Elementarnej.. oraz 19 wsi: Brody. w roku 1594 papież Klemens VIII specjalną bullą włączył prepozyturę szczebrzeską wraz z Sułowem i Sułówkiem do uposażenia infułata dziekana zamojskiego (odpis bulli znajduje się w w Archiwum Polskiej Akademii Nauk). imię i nazwisko Józef Strzałka Andrzej Sztrangel Deryło Pułapa Józef Leśniak pseudonim "Zagłoba" miejscowość z której inne informacje pochodził Biszcza Lipiny Zamch Kolonia (miejscowość położona pomiędzy Bukowina a Biszczą) Luchów Górny Bukowina młynarz kowal żołnierz kampanii wrześniowej żołnierz kampanii wrześniowej brat sołtysa wsi Bukowina uczeń Seminarium w Leżajsku w jego domu odbyło się spotkanie organizacyjne (1940) Stanisław Malec (?) Piotr Szymanik Sebastian Łuszczek Sebastian Mirek Andrzej Szymanik Jan Koszel Roch Niedzielski Michał Klecha Pasiutewicz Ksawery Nauczyciel matematyki w klasach II – VI Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. strome.. Deszkowice. Czarnystok.. ściągających się do dowodu następującego XII axiomatu Euklidesa opublikowano w Popisach. ks. Zwierzyniec. proboszcza włostowickiego i dziekana nowo aleksandryjskiego. Żurawnicę.. partyzanci z gminy Biszcza opracowano na podstawie wspomnień Sebastiana Mirka z Bukowiny (rękopis dostępny w Miejskiej Bibliotece w Tarnogrodzie). Seminarium Diecezjalnego . park zamojski Powstał w 1926 roku. prof. Lipowiec. spięte szeroką klamra mostu z czerwonej cegły. biskup lubelski odwiedził Zamojszczyznę na przełomie maja i czerwca 1905 roku.. folwark Bodaczów. opis zamojskiego parku okresu okupacji zachował się literaturze młodzieżowej – autor trzytomowej powieści o losach zamojskich dzieci Kaktusy z Zielonej ulicy (1967). podróż w towarzystwie ks. Leśna szkoła strzelca Kaktusa (1981) Wiktor Zawada tak napisał – tuż za bramą rozpościerało się na kształt olbrzymiej niecki koryto dawnej fosy. Wielka wojna z czarna flagą (1970). Parafia obejmowała miasto Szczebrzeszyn (łącznie z przedmieściami – Błonie.parafia szczebrzeska Erygowana została w roku 1397 przez Dymitra z Goraja. przepaściste jeszcze. Źrebce. Sułówek.. Rudkę. Michalów. Obrocz. jego projektantem był Walerian Kronenberg.. kanonika katedralnego lubelskiego. w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w tejże fosie pływała foka. z 1827 roku. Topólczę. Dr Janusz Peter był t współorganizatorem i założycielem Tomaszowskiego Towarzystwa Regionalnego i założycielem Muzeum Regionalnego – zarówno Muzeum jak i Towarzystwo. Pękalski Michał Regionalista. jak i Żydów. "Gazetki Pereca". Uczestnik powstania zamojskiego (wybuchło pod wpływem Rewolucji Październikowej w dniach 28-30. Członek Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. istota. Perec wydawał także własnym sumptem tzw. W 1888 ukazał się poemat "Monisz". Penkas Tomasz Żył w latach 1891 – 1979. Warszawie i rodzinnym Biłgoraju (lata 1901 – 1907. jako jeden z pierwszych po zakończeniu działań wojennych rozpoczął gromadzenie zabytków archeologicznych z terenu Płaskowyżu Tarnogrodzkiego → kultury archeologiczne występujące w obrębie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. w Bibliotece Miejskiej w Tomaszowie i Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. W roku 1867 uzyskał koncesje na założenie w Zamościu kancelarii adwokackiej. Początkowo uczył się w Bełzie. H. 1891 – 16. Zgromadzone są w zbiorach Muzeum Rzemiosł Ludowych w Biłgoraju. noszą jego imię. Polskiej Partii Robotniczej. Perec Icchok Lejbusz Pisarz. W latach 1907 – 1910 służył w armii carskiej. Tytuł doktora nauk medycznych uzyskał w 1923 roku. Petrykowski (. Stanisława w Lublinie trwała pięć tygodni. odznaczony za swoją działalność Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Edwarda Szubstarskiego. był doradcą prawnym w Ordynacji Zamoyskiej. Jest autorek kilku prac naukowych z zakresu medycyny (→ Dzieje. Jego utwory tłumaczono na jęz. .12. II. w roku 1927 wygrał konkurs na stanowisko dyrektora szpitala powiatowego w Tomaszowie Lubelskim – funkcję tę pełnił do roku 1963. Ceremonię zakończono w podziemiach kolegiaty. Tomaszowskie za okupacji (praca wydana pośmiertnie w 1990 roku. Jest m. włoski. przy trumnach zmarłych ordynatów. Pejach Adolf Urodzony w Biłgoraju w 1885 roku. 1910 – 1914). światła i cienie przyrządów rozciąganych).. rosyjski. w latach 1914 – 1918 w 138 Pułku Piechoty.). "Li omnim" ("Mówią mi"). Biskup Jaczewski witany był bardzo serdecznie zarówno przez ludność wyznania rzymsko – katolickiego. oraz dwu prac uznawanych dotychczas za najcenniejsze źródła wiedzy o Tomaszowie: Szkice z przeszłości miasta kresowego (egzemplarze dostępne m. pracownicy ordynaccy. 1. W okresie sierpień 1931 – sierpień 1938 członek wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików) – do dyspozycji Komitetu Centralnego tej partii pozostawał do roku 1944. Klasztorną) nazwano jego imieniem. biskupiego. Ignacego Kłopotowskiego. francuski. polski. szwedzki. relacje z podróży zmieszczone zostały na łamach Kroniki Rodzinnej (1905). 1963). rektora kościoła św. in. Niemiecki.. Komunistycznej Partii Polski. znał kilka języków. W uznaniu zasług dr Petera dla miasta Tomaszowa uchwałą Miejskiej Rady Narodowej z dnia 28 lutego 1963 roku jedną z tomaszowskich ulic (b. esperanto. etnografią. Peter Janusz (26. ks. W uroczystości udział wzięli: rodzina. hiszpański. Zmarł 3 kwietnia 1915 roku w Warszawie.1918). Pracował jako szewc we Lwowie. XI. W roku 1957 na lamach " Materiałów Starożytnych" (t.. Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. "Haecel" ("Leń"). jego liczne prace zdobią do dziś sale tomaszowskiego szpitala. Łopacińskiego w Lublinie). prałat 3 czerwca 1905 roku celebrował w kolegiacie zamojskiej uroczystą mszę ku czci zmarłego przed 300 laty założyciela Ordynacji – Jana Zamoyskiego w asyście duchowieństwa miejscowego i parafii należących do Ordynacji. angielski. Pełnił ponadto funkcję adiutanta w Niżniegorodskom Gubernialnym Komisariacie Wojskowym (1918 – 1920). malarstwem. in.Lubelskiego. ks. tutaj ukończył również Wydział Lekarski na Uniwersytecie Lwowskim. następnie uczęszczał do gimnazjum we Lwowie. autorem wierszy w języku hebrajskim o tematyce społecznej: "Beit szomen" ("Opustoszały dom"). 2 ) zostało opublikowane jego opracowanie "Znaleziska neolityczne z okolic miasta Biłgoraja" . w 1907 dramat "Bajnacht Ojfn Ałtn Mark" ("Nocą na starym rynku"). oraz ks. Poza pracą zawodową pasjonował się archeologią. miejscowa ludność. kapelana. "Hair hakatan" "Miasteczko").. Patara. kurierka Armii Krajowej na terenie Zamojszczyzny. 30 sierpnia 1939 roku o godzinie 16. w latach 1961 – 1967 pełnił obowiązki sekretarza Koła. Prywatnie. Pieczęcią sygnowane są akta i papiery urzędowe dotyczące Szczebrzeszyna i klucza szczebrzeskiego. Piatak. Gedek. po obu stronach korony litery D [dominium ?] P [privatium ?]. po obu stronach herbu O [ordynacja] Z [Zamoyska]. Dabrowska. jak pisze o niej Ignacy Kurzępa → Kurzepa Ignacy. Ćwierćwiecze Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego (1985) M. Wincentego Michaluka. W roku 1954 z Turkowic przeniósł się do Hrubieszowa.. gdzie zostały udokumentowane jej poczynania. rodem z Hrubieszowa. założył koło Polskiego Związku Filatelistycznego. gdzie również z jego inicjatywy powstało Koło Filatelistyczne. w latach 1941 – 1943 uczęszczał do szkoły mechanicznej Polnische Handwerker Schule. funkcje drużynowych pełniły kolejno nauczycielki: • Stanisława Jonot – 1920 – 1923 • Zofia Jaworska . Hrubieszów – studia z dziejów miasta i regionu (1980) W. m. Najdawniejsze dzieje Ziemi hrubieszowskiej (do XV w). 1996 A. zmarł 26 grudnia 1991 roku. Powiat grabowiecki w roku 1472 (1968) J. aresztowana w sierpniu 1943 roku Piątak Wincenty Regionalista. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. Powstanie styczniowe w powiecie hrubieszowskim (1966) H. Jóźwiakowskiego Skauting i Harcerstwo w Szczebrzeszynie 1915 – 1939 (tekst dostępny w zbiorach Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie). W roku 1955 Wincenty Piątak został pracownikiem Inspektoratu Oświaty Powiatowej rady Narodowej w Hrubieszowie. in.1923 – 1929 • Celina Dębińska – 1930 – 1932 • Halina Zalewska – styczeń 1933 – wrzesień 1939 Od 25 stycznia 1933 roku drużyna prowadziła własną kronikę. W roku 1951 podjął pracę w charakterze wychowawcy i kierownika w jednej osobie w Państwowym Domu Dziecka w Turkowicach. Wyobraża herb "Jelita" zwieńczony koroną w której widać kozła. Podczas okupacji przebywał w obozach pracy w Strżyżowie i Niedrzwicy Dużej. pierwszy niemiecki okręg osiedleńczy . (1965) Cz. a także zaczął ukazywać się biuletyn "Uczymy się filatelistyki". ps. W.Piasecka (. Tylus.00 ówczesna drużynowa – Zofia Sas – Jaworska zwołała zbiórkę na której powołano Drużynę Pogotowia w ramach Placówki Pogotowia Społecznego – w skład Drużyny weszło 38 harcerek. "Żar" "Dziewczyna z lasu". uczył zdolnych chłopców. oraz wydawnictwa w ramach "Biblioteki THR". autor wspomnień o Zwierzyńcu podczas okupacji → Bibliografia (wspomnienia/beletrystyka).. Hrubieszowska rzeźba ludowa (1961) B. w 1943 roku brał udział w "akcji uwolnienia z konwoju kolejowego do obozu w Zamościu wysiedleńców z Mircza" ( podaję za Izabelą Strycharczuk). Jana Baja i Piotra Żołnierczuka. Z jego inicjatywy w 1960 roku powstało Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie. w dolnej części widnieje napis "klucz szczebrzeski". Członek Armii Krajowej. (1987) Funkcję prezesa TRH Wincenty Piątak pełnił do października 1984 roku. następnie prezesa. dotychczas ukazały się: W. Katalog hrubieszowskich stempli okolicznościowych. pieczęć klucza szczebrzeskiego Widnieje na dokumentach zachowanych z Zespole Akt Ordynacji Zamoyskiej przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie. Piątkowski Antoni Instruktor rolny. Gurba. Piątak. O pracy szczebrzeszyńskich harcerek traktuje również praca J. Pierwsza Żeńska Drużyna Harcerska im. rodem z Zawalowa. a "właściwie to prowadził robotę polityczną – uświadamiająca Polaków by nie ulegali rusyfikacji". zaczął ukazywać się "Biuletyn Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego" (TRH). W okresie międzywojennym staraniem szczebrzeszyńskich harcerek wzniesiono na miejscowym cmentarzu obelisk poświęcony powstańcom 1863roku. po roku 1905 zakładał we wsiach powiatu hrubieszowskiego kółka rolnicze. pracując jednocześnie w Liceum Ogólnokształcącym im.). Hrubieszowska pisanka. 14 października otrzymał decyzja Walnego Zjazdu THR godność dożywotniego prezesa Towarzystwa. Piatak. Emilii Plater w Szczebrzeszynie Istniała w latach 1920 – 1939. Stamirski. innych grup przesiedleńców które szczegółowo wyznaczy się do osiedlenia na terenie II/10/I GG Utworzony został z rozkazu Heinricha Himmlera w listopadzie 1942 roku. Bronisław Pietruszyński wychował ponad stu absolwentów. pedagog długoletni nauczyciel w szkołach szczebrzeszyńskich.Volksdeutschów i osób pochodzenia niemieckiego z pozostałych części Generalnego Gubernatorstwa. Odznaczenia i nagrody. indywidualnych osiągnięć należy zajęcie pierwszego miejsca w skoku wzwyż. Teren ten miał stanowić "zabezpieczoną ojczyznę" (jak podawano w niemieckiej dokumentacji) dla: . którzy osiągnęli stopień magistra wychowania fizycznego. Ukończył przedwojenna szkołę podchorążych w Grudziądzu. oraz data powstania) wydał pod ps. gdy poległ polu chwały ten. Do jego wybitnych. in.. słowem wstępnym opatrzył dowódca oddziału OP9 "Adam" "oddaję do waszego użytku zbiorek piosenek żołnierskich śpiewanych w naszym pułku. Czynimy to w momencie. Piosenki te pochodzą przeważnie spod pióra was samych.Za taki uznano. m. od roku 1915 w Izwojłowskim Zapasowym Pułku gwardii w Piotrogrodzie. obejmował tereny Zamojszczyzny na które mieli być sprowadzeni osadnicy niemieccy. "Pieśni oddziałów partyzanckich Zamojszczyzny" Zbiór pieśni partyzanckich śpiewanych w oddziałach partyzanckich AK Inspektoratu Zamość. tym większe maja znaczenie i bliższe być powinny waszemu sercu. na podstawie dekretu führera i kanclerza Rzeszy z dnia 7 października 1939 roku powiat zamojski notowany w dokumentach niemieckich pod kryptonimem II/10/I GG. do marca 1943 roku było wysiedlonych na Zamojszczyźnie już 116 wsi. którzy w celu zniesienia ich obecnego krytycznego położenia.zagrożonych przesiedleńców Volksdeutschów z okupowanych terenów wschodnich . Łopacińskiego w Lublinie. ukończył II klasowa szkołę wiejską. Unikalny dziś egzemplarz dostępny jest w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im H. aresztowany 21 sierpnia tegoż roku doczekał się rehabilitacji w 1953 roku. Pełnił funkcję gońca kolejno w: Zwiemigorodce w guberni kijowskiej przed rokiem 1915.000 Polaków. Maria z Rzepeckich Lisowska z pomocą prof. Pietruszyński Bronisław (1913 – 1981). po wyzwoleniu w 1951 roku Akademię Wychowania Fizycznego w Warszawie. Z ważniejszych wydarzeń w życiu Stanisława Pintala należy odnotować: udział w II konferencji SDKPiL w Rosji (maj 1918) udział w I Zjeździe Komunistycznej Partii Rosji (KPR) (bolszewików) praca na stanowisku sekretarza komitetu KPR (b) w Mińsku od 1919 roku praca na stanowisku zastępcy przewodniczącego Cz K. co je zebrał podporucznik "Topola". Znany jest jako twórca "zielonych" sal gimnastycznych [zespół przyrządów do ćwiczeń gimnastycznych zlokalizowanych na wolnym powietrzu] na Zamojszczyźnie – jego pomysły powielane były przez absolwentów Liceum Pedagogicznego. Po rewolucji lutowej uczestniczył jako przewodniczący Komitetu Żołnierskiego w rozbrajaniu kadetów w Piotrogrodzie. odznaczony został orderem Czerwonego Sztandaru i bronią honorową. był ponadto słuchaczem Wojskowej akademii Policji im. Wspólnie z Józefem Maziem. Pietruszyńskiego zorganizowała "zieloną" salę w szkole podstawowej w Czarnymstoku w latach 70 ubiegłego stulecia.przesiedleńców z Bośni .. Pintal Stanisław Urodzony 10 kwietnia 1894 roku w Biłgoraju. w tym kilkanaście tysięcy dzieci. Zbiorek w ilości 25 (przy większości z nich zamieszczony jest autor tekstu. lub ze względów bezpieczeństwa i policyjnych mają być przesiedleni na teren II/10/I GG lub w obrębie tego terenu . Brał udział w zdobyciu centrali telefonicznej w Piotrogrodzie."Podwiński" (to rodowe nazwisko jego matki) Zygmunt Klukowski w 1944 roku. Zygmuntem Czyżewskim i Czesławem Gajdkiem zainicjował powstanie Ludowego Klubu Sportowego "Roztocze" Szczebrzeszyn. około 41. Na opuszczonych terenach zamieszkali Volksdeutsche z Bośni. którymi uhonorowano Bronisława Pietruszyńskiego: • Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski . oraz trzech w stopniu doktorów. oraz trzeciego miejsca w biegu na 100 metrów podczas jednej z przedwojennych Spartakiad Młodych w Warszawie. oraz rozwój masowego narciarstwa. W 1937 roku padł ofiarą prowokacji. laureat Nagrody Sztandaru Ludu. zebrał je i napisał do nich nuty Jan Kryk ps. Żukowskiego w latach 1931 – 1935. miewał udane starty w lekkoatletycznej ekipie "Pogoni" Lwów. "Topola".GPU (Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucja i Sabotażem) Białorusi w latach 1921 – 1923 praca na stanowisku zastępcy członka Centralnego biura KPR (b) w latach 1921 – 1924. 27 listopada wysiedlono pierwszą wieś – Skierbieszów. Franciszka Ksawerego w Krasnymstawie. Krawczyk.katolickiej Do pracy . nr 1 • Wychowanie fizyczne i sport w: Zakłady Kształcenia Nauczycieli w Szczebrzeszynie i ich wychowankowie . 1960. Aby wieloletnie doświadczenia zostały upowszechnione W. nr4 • Doświadczenie z pracy w SKS Liceum Pedagogiczne. W roku 1872 Jan Piramowicz został lekarzem powiatowym. 1956. który poświęcił mu ciekawy artykuł wspomnieniowy opublikowany na łamach Rocznika Zamojskiego (t . W naszych LZS. 27 czerwca 1926 roku został wyświęcony w katedrze lubelskiej przez biskupa Adolfa J. nr 2 • Jak zapewniam bazę materialna wychowania fizycznego w szkole we własnym zakresie. osiedlił się w mieście w połowie XIX wieku. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna. Pietruszyńskiego)." Piotrowski Paweł Stanisław W roku 1697 otrzymał z rąk Anny z Gnińskich Zamoyskiej. Z.II 1988) • Przygotowanie do zawodu a udział w ruchu sportowym młodzieży Liceów Pedagogicznych. zajmowana przez prawosławnych przez 50 lat. wojewody sieradzkiego. cześnika żydaczowskiego) nominację na urząd starosty w Szczebrzeszynie.1961. W odpowiedzi na powyższe poczynania Zarządu Dóbr Ordynacji PSL Wyzwolenie zorganizowała w Zamościu Oddział Chłopskiego Związku Serwitutowego. Ks. Piramowicz Jan Pierwszy biłgorajski lekarz. Warszawa 1977. doktora teologii i Franciszka Bienieckiego. Pisarski Zygmunt ks.tytuł Zasłużonego Nauczyciela Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej tytuł Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej tytuł Zasłużonego Działacza Ludowych Zespołów Sportowych Nagroda Jędrzeja Śniadeckiego Nagroda "Sztandaru Ludu" Jest autorem kilku prac drukowanych w fachowych czasopismach.Jełowieckiego na kapłana. ucznia Bronisława Pietruszyńskiego. Kosińskiego. Po roku pracy został przeniesiony do parafii Sól w w powiecie biłgorajskim. nr 4 • Przygotowanie uczniów Liceum Pedagogicznego do prowadzenia wf w trudnych warunkach. Andrzeja Abreka. red. nr 10 • Gorąco propaguje zielona salę gimnastyczna w Liceum Pedagogicznym . • • • • • "piłkarze" Nazwa straży zorganizowanej w dobrach Ordynacji Zamoyskiej. S. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna. Jozafata. 1959. Wychowanie Fizyczne w Szkole. 1957. Jego rodzicami byli Stanisław i Władysława z Banszkiewiczów Pisarscy. 1958. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna. Bożeniec . Pamiętniku wychowawców fizycznych . która tytułem rozwiązywania konfliktów na tle serwitutowym "biła chłopów. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna. nr 4 • Ogródek sportowy z niczego. pod red. oraz opiekunów małoletniego wówczas ordynata Tomasza Józefa Zamoyskiego (Jana Odrowąża Pieniążka. Zygmunt został ochrzczony w kościele parafialnym pod wezwaniem Św. brak stosownego zaplecza medycznego w postaci apteki utrudniał w dużym stopniu leczenie – pierwsza apteka w Biłgoraju została otwarta dopiero w 1860 roku. W 1921 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Lublinie. Karola Tarło. 1961. w granicach administracyjnych której znajdowała się we wsi Zamch dawna po unicka świątynia pod wezwaniem Św. Jego działalność doprowadziła do umorzenia 5 mln. Początkowo pracował w Modliborzycach. 1964. nr 3 • Jak polepszam warunki higieniczno – zdrowotne uczniów. Lublin 1975 • "Cezar" (okupacyjne pseudonim B. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna . Zygmunt Pisarski urodził się w Krasnymstawie w dniu 24 kwietnia 1902 roku. podkanclerzego wielkiego koronnego. Św. nr 3 • Z zielonych sal na śnieg i lód. Gimnazjum im. złotych kary narzuconej chłopom "za defraudacje leśne. Wychowanie Fizyczna i Higiena Szkolna. nr 12 • Przyrządy do ćwiczeń w szkole wiejskiej wykonuje sposobem gospodarczym. Wychowanie Fizyczne w Szkole 1955. ich wykaz podaję w opracowaniu Władysława Pańczyka. strzelała do ich dobytku" – wydarzenia te miały miejsce w 1924 roku. Zygmunt otrzymał zadanie zorganizowania przy świątyni (fundacji Rodziny Zamoyskich) parafii rzymsko . ks. Piusa X ukończył we Włocławku. 1934 roku) w rodzinnej wsi męża Podborczu. Zygmunt w kościele parafialnym w Trzęsinach (Księgi Chrztów parafii Trzęsiny 1925 – 1936.00. Księgi Chrztów parafii Trzęsiny w latach 1925 – 2006). Przyjechał oddział żandarmerii na czterech saniach. W 1929 roku za mąż za Jana Piwowarka. Kolejne miejsce pracy ks. Od połowy czerwca 1941 roku składowaną amunicję zaczęto wywozić – w pobliżu Zawady znajdowały się lotniska wojskowe (w Mokrym.następnego roku otrzymał stypendium i miejsce w zakopiańskiej szkole artystycznej." (Aleksander Piwowarek) . w latach pięćdziesiątych XX wieku znajdowało się w podręczniku języka polskiego do klasy VI szkoły podstawowej – jego treść oparta była na autentycznym wydarzeniu: "Wojtek Kołłątaj (brat Jerzego. Borowinie Sitanieckiej. podejmując prace remontowe zaniedbanej świątyni. W okresie okupacji zamieszkała z mężem i dziećmi . Ignacego Chrzanowskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zygmunt ukończył odprawianie Mszy Św. Niebawem powstała plastelinowa scenka z "Młodej Gwardii" o radzieckiej podziemnej organizacji młodzieżowej prowadzącej w 1942 roku działalność sabotażową przeciwko niemieckiemu okupantowi w Zagłębiu Donieckim (główni przywódcy zostali zamordowani przez gestapo). Talent młodego Wojtka został dostrzeżony . później Żydzi. Klemensowie. Rodem z Sambora (dawna Galicja). Ksiądz upadł. Niemcy zaczęli strzelać do pozostałych zakładników. Niemcy wznieśli baraki. plebania została otoczona przez Niemców. Niemcy wtargnęli do kaplicy i zażądali wydania miejscowych komunistów. Zygmunt odmówił jeden z żandarmów odwrócił kapłana twarzą do topoli i strzelił w plecy. 1 kwietnia 1930 roku Ks. Ks. Piwowarkowa ze Szczepańskich Felicja. Zygmunt Pisarski "piwowareczek" Przydomek nadany przez sąsiadów Janowi Piwowarek z Podborcza z racji niskiego wzrostu. pochowana jest na cmentarzu w Gorajcu. (Bogusław Garbacik) "Plastusie " Opowiadanie Wojtusia Kołłątaja ze Szczebrzeszyna. ale drugi gestapowiec strzelił z pistoletu w głowę. Komunistyczne władze oświatowe na gwałt szukały "spontanicznych odruchów społecznych" w rzeczonym temacie. a potem do przygodnie spotkanych ludzi. pociski do dział amunicje.. w jego domu w okresie międzywojennym znajdowała się szkoła. (Magdalena z Piwowarków Kozakowa) plac amunicji Zlokalizowany był na obszarze folwarku Zawada" od semafora na Zamość w kierunku południowo – wschodnim licząc od przejazdu kolejowego" . 30 stycznia 1943 roku około godziny 9.Aleksandrem (ur. Zygmunt rozpoczął pracę duszpasterską w parafii Trzęsiny. Przywożono tutaj bomby lotnicze. w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej pracowała w Zamościu i Hrubieszowie. albo na początku czerwca 1941 roku wszyscy zatrudnieni przy wyładunku zostali wywiezieni do obozu przejściowego w Zamościu. od szosy relacji Szczebrzeszyn – Zamość przez tory zbudowali drogę. gdy ks. Zginęło 29 mieszkańców Gdeszyna. Potoku). znanego archeologa) lubił lepić z plasteliny – często wykonywał różne postaci do do przerabianych w szkole czytanek – był rok 1949 i cały "obóz socjalistyczny" z wielką pompą czcił siedemdziesiąte urodziny "wodza światowej rewolucji". aż wreszcie młodzi Polacy z Zawady. którą przekazano do Warszawy. pracę doktorską pisała pod kierunkiem prof.. oraz Liceum Pedagogicznego. 13 czerwca 1999 roku Ojciec Św. Jan Paweł II w Warszawie beatyfikował 108 męczenników z czasów II wojny światowej. Zmarła w 1987 roku. kiedy Ks. Wśród nich błogosławionym został ks.zabrał się z wielkim zapałem. wkrótce popadł w konflikt popadł w konflikt z miejscowym dziedzicem i niektórymi chłopami. Zygmunta to parafia Perespa (od 1 stycznia 1932 – 31 sierpnia). 1 września roku następnego objął stanowisko proboszcza w Gdeszynie w parafii po unickiej pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. wszelkie ślady po placu amunicji zostały zlikwidowane. Składowali je pod ścisłym nadzorem początkowo więźniowie z rotundy zamojskiej. Do czasu przejścia na emeryturę pracowała w bibliotece szkolnej w Szczebrzeszynie gromadząc od podstaw jej księgozbiór. Pod koniec lipca. Długoletnia nauczycielka szkół szczebrzeszyńskich . Zygmunt Pisarski upadł w proch drogi i już się nie podniósł. próbował jeszcze wstać.Liceum i Gimnazjum Ogólnokształcącego. Musiał opuścić parafię.. 1930 roku) i Magdaleną (ur. później na roboty do Rzeszy. teren otoczyli podwójnym płotem z drutu kolczastego. Z tego okresu zachowały się akta chrztów i ślubów których udzielił ks. Kierownik szkoły pan Marian Pado przypomniał sobie o talencie Wojtusia i zaproponował mu lepienie odpowiedniej sceny. "Platerówki" Popularna w Szczebrzeszynie nazwa żeńskiej drużyny harcerskiej noszącej imię Emilii Plater. Z inicjatywy Jerzego Jóźwiakowskiego; autora pracy o działalności szczebrzeszyńskich drużynach harcerskich "Skauting i harcerstwo w Szczebrzeszynie 1915 – 1939" (Szczebrzeszyn 1994) w dniu 5 maja 1995 roku odbyło się spotkanie seniorek "Platerówek". Płocharz Józef Jeden z najbardziej znanych fotografów na terenie gminy Radecznica. Jego prace pochodzą z lat 1920 – 1930 są bardzo cenne z uwagi na jakość zachowanych fotografii – znaczył je faksymile w ozdobnym otoku, lub bez ozdoby. Z Radecznicy przeniósł się do Rokitowa, tutaj swoje prace podpisywał "Józef Płocharz. Fotograf w Rokitowie, p – ta Turobin, woj. Lubelskie"; przed rokiem 1938 wyjechał na Podole. (Stanisław Zybała) Płonka Józef Wacław,ks Bernardyn, dyrektor otwartego 4 września 1944 roku Prywatnego Gimnazjum OO. Bernardynów w Radecznicy, placówka funkcjonowała do roku 1950 (ukończyło je ponad 400 osób. Podczas okupacji kapelan (ps. "Czarny") stacjonujących na terenie gminy oddziałów Armii Krajowej. Pełnił również obowiązki prezesa oddziału Ochotniczej Straży Pożarnej w Radecznicy. W roku 1946 wyjechał na placówkę do Łęczycy; gdy "Zapora" (Hieronim Dekutowski) zlikwidował w 1946 roku Marię Milińską (pracowała w radecznickim klasztorze jako pomoc w prowadzeniu gospodarstwa) - współpracownicę Urzędu Bezpieczeństwa ks. Płonkę pociągnięto do odpowiedzialności za współpracę z AK. W roku 1951 otrzymał wyrok 12 lat pozbawienia wolności, ułaskawiony został w 1956 roku. Jest autorem wspomnień z lat 1939 – 1946 (rękopis znajduje się w Archiwum Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie, którzy są prawnymi spadkobiercami jego praw autorskich, kserokopia rękopisu w Bibliotece Publicznej Gminy Radecznica w Radecznicy; wspomnienia dostępne są także na stronie internetowej: www.republika.pl/horajec), gdzie opisuje dość szczegółowo losy OO. Bernardynów w radecznickim klasztorze, a także czasy niemieckich i rosyjskich rządów na terenie gminy podczas okupacji i bezpośrednio po wyzwoleniu. pochodzenie nazwy "Turobin" Nazwa "Turobin" prawdopodobnie pochodzi od nazwiska "Turobija", t.j. "bijącego woły" – według zapisu M. Maciaga, który spisał podania i legendy odnoszące się do Turobina (Wisła 1902, t. XII) – "starzy ludzie powiadają o początkach Turobina, co następuje: "dawnemi czasy żył sobie bardzo bogaty pan do którego okoliczne wioski i lasy obszerne należały. Ten pan założył nad rzeką Por ogród, który murem wysokim obwarował. W tym ogrodzie ów pan hodował tury, czyli woły, któremi duży handel prowadził, sprzedając je do dużych miast." pochówki prawosławnych z terenu gminy Radecznica Zachowały się w niewielkiej ilości - na cmentarzu w Tereszpolu spoczywają: ludowa nauczycielka Olena [Helena?] Iwanowna Senczik, urodzona 23 lutego 1878 roku, zmarła 26 lutego 1911 roku, nagrobek wznieśli zięć, mąż i dzieci. Osoba Leny skłania nas do postawienia sobie pytania: skoro była ludowa nauczycielką, gdzie znajdowało się miejsce jej pracy?. Być może była nauczycielką w Czarnymstoku lub w Trzęsinach, a może i w Radecznicy jak powstały tu szkoły początkowe po roku 1895. Podobnie rzecz ma się z Nikołajem Andrejewiczem Łukasiukiem; wolne tłumaczenie napisu z jego nagrobka brzmi: "tutaj spoczywają szczątki ludowego nauczyciela Nikołaja Andrejewicza Łukasiuka. Wieczna pamięć Tobie uczciwy pracowniku, urodził się w 1838 roku, zmarł 11 kwietnia 1906 roku. Wiele lat jako nauczycielka szkoły początkowej w Radecznicy pracowała Maria Andrejewna Tarsanowa. Była wdową, jak podaje miejscowy ustny przekaz. Miała, jak mówią jedni dwoje dzieci – syna i córkę, drudzy, że troje: dwie córki, Xenię Polę oraz syna Sierożę. Wyjechała z Radecznicy w 1914 roku wraz z prawosławnymi mniszkami i całą rosyjską kolonią. Pochówki prawosławnych ze wsi Czarnystok – Ruś znajdują się w większości na cmentarzu parafialnym w Szczebrzeszynie; na cmentarzu w Trzęsinach spoczywają: małżeństwo Oleszczakowie, oraz: Józef Gach (żył lat 20, zmarł 22. VII. 1931 roku), Michał Żuk (żył lat 57, zmarł 18 (15?) II 1930 roku ). W Radecznicy na przykościelnym cmentarzu spoczywa córka Łopatyńskich. Jan Łopatyński był prawosławnym, jego żona (z Sobolewskich) katoliczką. Ich zmarła córeczka Zofia pochowana jest koło grobu Jaworskich na dawnym cmentarzu przykościelnym w Radecznicy; Łopatyńska zmarła w Zamościu. W Radecznicy, w Lasku znajduje się cmentarz obrządku wschodniego. Pochowano na nim ponad 80 osób obrządku wschodniego w okresie parafialnym obu cerkwi prawosławnej (i unickiej). Na tym cmentarzu pochowano też nieznaną liczbę oficerów rosyjskich poległych podczas walk frontowych na polach Radecznicy, Podlesia i Zaporza w 1914 i 1915 roku. Do tej pory zachowały się 3 nagrobki prawosławne z 1888 roku, 1893, 1905 roku oraz 1 w ruinie. (Regina Smoter Grzeszkiewicz, Stanisław Zybała) początki Szczebrzeszyna Początek dziejów Szczebrzeszyna przynosi same znaki zapytania. Czy przed XIII wiekiem istniał gród- nie wiemy. Jeżeli istniał to kiedy powstał – nie wiemy. Kto, w jakim celu go zbudował- nie wiemy. Skąd się wzięła nazwa- nie wiemy. Do jakiego rodu, plemienia należał- nie wiemy. Należy żałować, że do tej pory żaden historyk o odpowiedniej wiedzy i renomie sam, albo na zlecenie władz, nie opracował dziejów Szczebrzeszyna. Historia Szczebrzeszyna interesuje mnie z racji mojej rodziny, która mieszkała tu nieprzerwanie co najmniej od 250 lat. Niniejsze opracowanie oparte jest na materiałach z Biblioteki Narodowej w Warszawie, co daje gwarancję odpowiedniego ich poziomu. Nie znalazłem żadnej monografii tych terenów. Stąd jest to tylko kompilacja znalezionych u różnych autorów wzmianek, najczęściej niewielkich. Praca historyka jest tym trudniejsza im bada on coraz bardziej zamierzchłe czasy, a już szczególnie dotyczące pogranicza. Coraz mniej dokumentów, coraz więcej hipotez. Pomimo tych trudności historycy "popychają naprzód" stan wiedzy korzystając z nowych dokumentów, jakie w miarę rozwoju historii powszechnej odnajdują się np. w ościennych krajach. Ale także od nowa je interpretują, stawiają nowe hipotezy, które pozwalają na ścieranie się poglądów. W ostatnich czasach dużą pomocą dla historyków jest rozwój innych nauk, a szczególnie archeologii. Mówiąc o historykach mam na myśli to nieliczne grono naukowców, którzy wnoszą do wiedzy coś nowego. Nie znaczy to, że nie szanuje tysięcy tych "szarych" historyków, szczególnie nauczycieli, dziennikarzy i popularyzatorów, którzy naukę o naszej historii przenoszą do społeczeństwa. Ale są wśród tych ostatnich i tacy, którzy tworzą własną historię dziejów. Przyczyną jest brak dostępu do dobrych źródeł, a może brak umiejętności szukania. Ręczę, że wiele można znaleźć i w Szczebrzeszynie, i w Zamościu. Błędem jest przekonanie o wyjątkowości jakiejś miejscowości, i bezkrytyczne powtarzanie tego za poprzednikami. Prof. Stefan Świeżawski jeden z najznakomitszych filozofów i wykładowców KUL pisze: "Głęboko w nas zalęgła się Polska, którą nazywam "sienkiewiczowską". Henryk Sienkiewicz był na pewno genialnym pisarzem, ale wzorce, które nam zostawił i na których wychowują się bez refleksyjnie całe pokolenia są okropne. Pełno w nich pogardy i nienawiści do innych narodów, innych bliskich nam przecieżbo sąsiednich- kultur, religii". Oto skutki przekonania o wyjątkowości własnej ojczyzny. W niektórych opracowaniach o Szczebrzeszynie spotyka się niczym nie potwierdzone, a nieraz wręcz nieprawdziwe hipotezy. Jak ta, że przez Szczebrzeszyn przebiegał szlak handlowy Kijów- Praga, czy szlak bursztynowy do Bizancjum. Czasem wystarczyłoby zajrzeć do encyklopedii, książki historyka, spojrzeć na mapę. I skojarzyć otrzymane stąd wiadomości. O tym pierwszym szlaku pisze m.in. prof. Kazimierz Myśliński w swej książce "Lublin w dziejach i kulturze polskiej": "Badania archeologiczne pozwoliły na odtworzenie przebiegu owej "ruskiej" drogi. Biegła ona z Kijowa przez Włodzimierz Wołyński, Gródek nad Bugiem, Sutiejsk pod Szczebrzeszynem, a dalej przekraczała Wisłę pod Zawichostem, aby następnie przez Kraków kierować się na Pragę Czeską do Ratyzbony nad Dunajem". Zaś droga handlowa z nad Bałtyku do Bizancjum była opanowana przez Wikingów, Waregów. Poczynając od Wolina i Truso (dzisiejszy Elbląg) wiodła rzekami Dzwiną i Dnieprem. To oni założyli Kijów i Ruś, i dali jej pierwszą dynastię Rurykiewiczów. Trasę drugiego szlaku bursztynowego opisał już Pliniusz Starszy, a potwierdziły jej przebieg liczne wykopaliska, i opracowania archeologów. Wiódł on z północnych Włoch, przez Wiedeń, Brno, Bramę Morawską, rozgałęzieniem przez Opole lub Wrocław, Kalisz, do ujścia Wisły. Rzymskimi prowincjami były Panonia i Dacja dające bezpośrednią łączność Wiednia z "drugim Rzymem"- Bizancjum. Nie ma również żadnego dowodu na to, że Szczebrzeszyn założyli Lędzianie. Najmniejszego prawdopodobieństwa nie ma również hipoteza, że Szczebrzeszyn strzegł przeprawy przez Wieprz. Czy Szczebrzeszyn należał do Grodów Czerwieńskich? W "Historii Polski" wydanej w roku 2007 prof. Henryk Samsonowicz do Grodów Czerwieńskich zalicza: Czerwień (dzisiaj Czermno), Wołyń (Gródek Nadbużański), Kumów (Chołm obecnie Chełm, którego jedna z dzielnic do dzisiaj nazywa się Kumów), Ugrowiesk (Uhrusk), Wereszyn, Stołpie, Uchanie, Dorohusk, Horodło, Grabowiec, Rubieszów (Hrubieszów). Grody te były nieregularnie rozrzucone na obszarze ciągnącym się około 80 km wzdłuż cieków wodnych Huczwy i Bugu. Owszem później nie mając innej nazwy zaczęto tak nazywać cały region. Jednak prof. Samsonowicz lojalnie stwierdza: "W literaturze historycznej Grody Czerwieńskie stanowią temat licznych hipotez i polemik yczących ich zasięgu terytorialnego oraz roli w dziejach". Samą nazwę "Grody Czerwieńskie" zawdzięczamy Nestorowi mnichowi z Ławry Peczerskiej (Kijów), który żył na przełomie XI i XII wieku a więc w tym samym czasie co i nasz Gal zwany Anonimem. Nestor około roku 1113 zakończył pisanie "Powieści Minionych Lat.....", tzw latopisu, w którym tak jak nasz Gal Anonim po raz pierwszy zapisał pochodzące z ustnych przekazów prastare dzieje powstania swojego państwa. Gal pisał, mówiąc delikatnie, trochę tendencyjnie. A Nestor? Wiemy, że oryginał latopisu Nestora nie dochował się, znamy go jedynie z obszernych fragmentów włączonych do innych, późniejszych latopisów. Znawca i komentator latopisu prof. Franciszek Sielicki podaje, że w roku ukończenia pisania latopisu tj. w 1113 zmarł Książe Kijowski Światopełek Iziasławicz protektor Nestora. Nowym Księciem Kijowskim został antagonista Światopełka - Włodzimierz Monomach. Przekazał on latopis do pisania innym, sprzyjającym mu mnichom. Latopis pojawił się w trzy lata później, jeszcze za życia Nestora, poprawiony na korzyść nowej dynastii. Nazwy "Grody Czerwieńskie" Nestor użył dwukrotnie. Pierwszy raz, gdy w roku 1018 Bolesław Chrobry zajął je wracając z nieudanej wyprawy Kijowskiej mającej na celu osadzenie na tronie książęcym swego zięcia Światopełka. I drugi raz w roku 1031 kiedy Jarosław Mądry przyłączył je znów do Rusi. Prof. Samsonowicz twierdzi, że użycie tej nazwy przez Nestora nie oznaczało, że grody te należały do jakieś wspólnej organizacji politycznej, służyło tylko "na określenie części południowo– wschodniej pogranicza polsko– ruskiego". Zaś prof. J. Skrzypek wysuwa tezę, że Nestor użył liczby mnogiej: Grody Czerwieńskie ponieważ istniały w Czerwieniu dwa grody. Najkrótsza i najlepsza dla Chrobrego droga do Kijowa prowadziła przez grody nad Huczwa i Bugiem, i dalej starą drogą handlową. Przypisuje się Nestorowi, że pod datą 981 r. roku zapisał: "poszedł Włodzimierz ku Lachom i zajął grody ich Peremyszl i Czerwień i inne grody, które do dziś dnia są pod Rusią". Udowodniono, że słowa "które do dziś dnia są pod Rusią" zostały dopisane później, być może słowo "ich" też pochodzi z lat późniejszych. Nestor jedyny raz, w tym właśnie zapisie, użył wyrażenia "ku" (w kierunku) zamiast zawsze przez niego używanego "na" (na kogoś). Może świadczyć to, że Lachy żyli dalej, poza wymienionymi grodami. A więc o początkach dziejów tych terenów wiemy tyle pewnego, że przechodziły często z rąk do rąk. . *** Spróbujmy odtworzyć sobie przybliżoną geografię tych terenów w X wieku naszej ery. Zamość zostanie wybudowany za około 600 lat. O ponad sto kilometrów od Szczebrzeszyna znajduje się mała osada targowa w której za 200 lat zostanie zbudowany gród kasztelański, i nazwie się to miejsce Lublinem. W pięćset lat po omawianym okresie, w 1474 powstanie województwo lubelskie. W odległości 50 kilometrów od Szczebrzeszyna leży niewielki Szczekarzew, który za 400 lat (w 1399 r.) uzyska prawa miejskie i nazwę Krasnystaw. Jedynie Chełm, a właściwie Chołm, już istnieje jako trochę większy ośrodek. W przyszłości w obrębie Ziemi Chełmskiej, powiecie Krasnystawskim znajdzie się Szczebrzeszyn. Osadnictwo na tych terenach nie przekracza kilku ludzi na jeden kilometr kwadratowy. Ogromne lasy, morze lasów jak napisał jeden z w/w profesorów, obejmujące ponad 80% terytorium kraju. W okolicach Szczebrzeszyna, szczególnie po wschodniej stronie Wieprza, zalesienie zapewne dochodzi do 100%. I zupełny brak dróg w dzisiejszym znaczeniu. Pierwsza utwardzona droga ze Szczebrzeszyna w kierunku Zwierzyńca zostanie wybudowana w 1915 r. Przedtem była tam tylko ziemna grobla, prawie każdego roku niszczona przez "wielką wodę". Jeszcze za mojej pamięci w latach 30-tych i 40–tych ubiegłego wieku poziom wód gruntowych był tak wysoki, że w pradolina Wieprza była bagnista, nie rosły tam żadne krzaki czy drzewa, a woda po wiosennych roztopach przelewała się przez szosę na całej długości od Świnki do Wieprza. Na terenie dzisiejszej trafostacji koło Szlakówki odkryto w 1937 r. groby. Po badaniu okazały się grobami z przed kilkudziesięciu lat kiedy to nie można było, w pewnych porach roku, przedostać się do Szczebrzeszyna. Profesorowie Mazurkiewicz i Zins w swoich "Dziejach Lubelszczyzny" piszą: "Rolę ośrodków obronnych tego terenu o zwartej i mocnej organizacji i zasiedleniu pełniły zapewne dwa grody Sutiejsk (dzisiejsza Sąsiadka) oraz ciągle mało zbadany Szczebrzeszyn". Przy czym Sutiejsk nazywają oni, tak jak i nowsze encyklopedie, "Ruski gród pograniczny". Świadczy o tym również nazwa tego grodu. Rozmawiałem z pochodzącym ze Szczebrzeszyna archeologiem Wojciechem Kołłątajem. Powiedział, że jeśli nawet przyjąć, że część "ganu" kiedyś się obsunęła, gród i tak był niewielki. Część przestrzeni zajęły umocnienia, na pozostałej trzeba było pomieścić domy dla ludzi, stajnie dla koni, obory, stodoły itd. Ale czy w ogóle gród istniał? dotychczasowe badania nie udowodniły, że istniał przed XIII wiekiem, lecz jedynie tylko to, że na VII –VIII wiek można datować początki zasiedlenia t. zw. Grodziska. Jednak powszechnie przyjmuje się jego istnienie. Przez kogo został założony? Są dwie możliwości. Odkrycie dołu na przechowywanie ziarna, i półziemiankę mieszkalną o rozmiarach 4x4 m może wskazywać na jakiś ród, który powstał z połączenia kilku spokrewnionych rodzin uprawiających wspólnie ziemię. Jednym ze świadectw takiego organizowania się rodu jest zachowanie w języku polskim aż do czasów nowożytnych około trzydziestu wyrazów na określenie pokrewieństwa. Np. szurzy- brat żony, jątrew- siostra męża, zelwa- mąż siostry itd. Taka siedziba rodu zwana była w późniejszym czasie żupą albo opolem. Bardziej prawdopodobnym jest, że powstał, na miejscu opola, jako strażnica Sutiejska. Badania przeprowadzone przez panią Wartałowską wykazały, że Sutiejsk był grodem daleko większym od Szczebrzeszyna (Teka Zamojska nr. 1 z 1938 r). Prof. Samsonowicz wylicza trzy największe grody tych terenów: Sutiejsk, Chodlik i Przemyśl. Sutiejsk położony na szlaku handlowym był narażonym na napady, i być może potrzebował takiej strażnicy w ciągu osadniczym wzdłuż rzeki Wieprz. Dopiero później utworzyło się wokół grodu podgrodzie z ludnością "cywilną". Może kiedyś odpowie na to archeologia datując znaleziska na terenie samego grodu, i dookoła niego. Za tezą Szczebrzeszyna jako strażnicy Sutiejska przemawia i to, że usypanie wałów i wybudowanie innych urządzeń obronnych wokół grodu, a szczególnie wykopanie imponującej fosy, przez ród w którym jest tylko kilkanaście osób dorosłych posiadających bardzo prymitywne narzędzia jest, wydaje się, ponad ich siły. Odwrotnie, dla jakiejś organizacji jest to daleko łatwiejsze. Może do tej pracy włączyć wielu ludzi np. niewolników, lub zmusić do niej ludność okoliczną. Należy wykluczyć zbudowanie grodu w Szczebrzeszynie dla kontrolowania przejścia przez bród w kierunku wschodnim. Kto miałby to zrobić? Nie było też takiej potrzeby bowiem za kilometrowym bagnem pradoliny Wieprza, prawdopodobnie niemożliwym do sforsowania przez większą część roku, nie było żadnej miejscowości do której prowadziła by jakakolwiek droga. Ciągnęła się tam na wschód i południowy wschód nieprzebyta puszcza. Resztki jej to lasy Roztocza którymi jeszcze dzisiaj można dojść do Lwowa Brody Duże powstały ponad 400 lat po omawianym okresie, Brody Małe, Krasnobród, Susiec, Tomaszów czy Bełżec powstały 100 czy 200 lat po Brodach Dużych, a Biłgoraj jeszcze później. Pozostaje nazwa Szczebrzeszyna. Najczęściej nazwy miejscowości wywodzą się od imienia założyciela, lub charakterystycznego położenia czy otoczenia, zwierząt, drzew itp. Np. imię Częstoch- Częstochowa, Zakopane, Bagno, Turzyniec, Dąbrowa itp. Istnienia imienia Szczebrzuch, od którego mógł być nazwany Szczebrzeszyn, do tej pory nie potwierdzono. Nazwę, jak niektórzy twierdzą, od naczyń domowychszczebrzuchy, lub sposobu ich wytwarzania- szczebrzuszyć nie mogli nadać miejscowości jego mieszkańcy, ale tylko ich sąsiedzi, gdy już istniało podgrodzie i wytwórcy – rzemieślnicy których wyroby znalazły uznanie w oczach sąsiadów. Najwcześniej więc kilkadziesiąt, lub nawet kilkaset lat od założenia grodu. Wcześniej wszystkie osady ludzkie były samowystarczalne. A gród dla konieczności komunikowania się jego mieszkańców między sobą, a także z sąsiadami lub zwierzchnością, tak jak wszystko musiał mieć nazwę od pierwszego dnia istnienia. Gdy rodzi się nam dziecko, i kiedy nie ma jeszcze imienia mówimy: urodziło mi się dziecko, syn, córka, a więc już go w jakiś sposób nazywamy. Od dawna twierdzę, że najbardziej prawdopodobne jest "Szcze werszyna" co znaczyło zapewne "Jeszcze wzgórze" lub "Ostatnie wzgórze". Wszyscy którzy dobrze znają nasz Szczebrzeszyn wiedzą, że jest takie miejsce, gdzie z ulicy Zamkowej można, przechodząc ścieżką 20 metrów z góry w dół, dojść do bożnicy, dzisiejszego Domu Kultury. Jeszcze przed chwilą było się na ostatnim wzgórzu Roztocza (ul Zamkowa), a już jest się na Padole Zamojskim. Gród znajdował się na ostatnim wzgórzu Roztocza. Nazwa jest może ruska, może mieszana "pograniczna". Musiał mieć gród Szczebrzeszyn i miał, moim zdaniem, swoją nazwę od pierwszego dnia, utworzoną od widocznego dla wszystkich położenia. *** Kim byli nasi przodkowie. Zachodnio słowiańscy Lędzianie, czy wschodnio słowiańscy Dulębowie zwani też Bużanami. W "Dziejach Polski" pod ogólną redakcja prof. Jerzego Topolskiego napisano, że na terenach późniejszej małopolski łączenie się rodów w plemiona i w związki plemienne nastąpiło w VII i VIII wieku. Niestety nie ma w tej sprawie żadnych dokumentów. Być może pod koniec tego okresu ukształtował się związek plemienny Lędzian. Nazwa Lędzianie oznacza ludzi żyjących na lędach, terenach łąk i pól nie uprawianych. Inaczej niż polanie, którzy żyli na polach uprawnych. Prawie wszyscy historycy są zgodni, że siedzibą Lędzian były tereny pomiędzy Sandomierzem a Przemyślem. Zgodni są też co do tego, że od słowa Lędzianie pochodzi nazwa Polski w językach Bałtów, Węgrów, Finów, Greków, a u wschodnich Słowian utarła się nazwa Lachy. Do Dulębów najprawdopodobniej należała przynajmniej część wymienionych przez prof. Henryka Samsonowicza grodów położonych nad Bugiem i Huczwą. Także prawdopodobnie Chołm i Szczekarzew. Świadczą o tym znaleziska archeologiczne i nazwy miejscowości. Jako podsumowanie można chyba przytoczyć wypowiedź prof. Jerzego Wyrozumskiego z Uniwersytetu Jagielońskiego: "tereny o niejasnej przed tą datą przynależności politycznej". "Tereny zasiedlone z kilkoma znacznymi grodami, o przejściowym polsko- ruskim etnicznym i kulturalnym charakterze". Tutaj trzeba się odnieść do wcześniejszego okresu naszych dziejów. Plemiona z terenów dorzecza Odry, Warty i częściowo Wisły w obrębie których przodkowie Mieszka I i on sam tworzyli zręby późniejszego państwa polskiego, a więc twór już ponad plemienny, są dosyć dobrze znane i opisane przez Geografa Bawarskiego. Kronikarz Saski Widukind, mnich niemiecki 925- 973, nazywa Mieszka władcą Licikawików czyli Lestkowiczów a więc ludzi (synów, potomków) Lestka- Leszka. Plemiona mieszkające w górnym biegu Wisły i Lędzianie są słabo rozeznani, brak bowiem źródłowych dokumentów, a ze znanych można wyciągać tylko prawdopodobne wnioski. W dokumencie króla angielskiego Alfreda Wielkiego (879- 899) znajdujemy wzmiankę o kraju Wiślan – "Wisle- Land. Zaś w Żywocie Świętego Metodego, napisanym w roku 885 niedługo po jego śmierci, mówi się o potężnym księciu Wiślan, który nie chciał od tegoż świętego przyjąć chrztu. Metody przepowiedział księciu, że dostanie się do niewoli, i tam zostanie przymusowo ochrzczony. Tak też się stało. Przypuszcza się, że może być to echo podboju Wiślan, a może Wiślan i Lędzian, przez Świętopełka władcę Wielkiej Morawy. Językoznawcy zwracają uwagę, że w naszym najstarszym hymnie "Bogurodzicy" można znaleźć elementy języka cerkiewno- słowiańskiego wprowadzonego do liturgii przez Cyryla i Metodego. Nie przypuszczają jednak by Wiślanie przyjęli chrzest z rąk tych świętych. Wraz z upadkiem w 906 r. Wielkiej Morawy ziemie te przeszły pod panowanie Czeskie. Uczony arabski al.- Maludi podaje w połowie X wieku, że Kijów graniczy z Czechami. Jest więc możliwe, że tereny te znajdowały się w tym czasie we władaniu albo Czech albo Kijowa. Przebywający w latach 965966 na dworze praskim Bolesława I- go podróżnik arabski Ibrahim ibn Jakub zalicza je do Czech. Również autorzy "Zarysu Historii Polski" pod redakcja prof. Janusz Tazbira uznają, że po 955r tereny te były "pod zwierzchnictwem Czech". Prawie w tym samym czasie Cesarz bizantyjski Konstantyn Porfigoneta (905959) podaje, że Lendzenanoi wraz z Krywiczanami płacą daninę księciu Kijowa. To "Lendzenanoi" prawdopodobnie oznacza Lędzian. Tzw. Dokument Praski opisuje zasięg erygowanego w roku 973 Biskupstwa Ołomuńskiego. Do jego terenów zalicza się przyszłą Małopolskę. Część uczonych kwestionuje prawdziwość tych dokumentów, część uznaje je za zupełnie wiarygodne. Mieszko w roku 990 (może dopiero Bolesław Chrobry w 998r) za pomoc udzieloną cesarzowi niemieckiemu, otrzymał od tegoż cesarza jako lenno ziemie plemion śląskich, którą zresztą musiał Czechom odebrać siłą, gdyż wcześniej były one w posiadaniu lennym Czech. Ziemię Wiślan, późniejszą krakowską, prawdopodobnie otrzymał Bolesław od Czechów jako wiano swej żony Emildy. Czy wszystko to yczy również Szczebrzeszyna? Nie wiemy. Być może tak, być może nie. Wiemy tylko, że wszystko jest tu płynne jak na każdym pograniczu, i o wszystkim można mówić zaledwie "być może". Pewnym jest tylko to, że w tym czasie nie wykształciły się jeszcze państwa w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, i zależność objawiała się zwykle płaceniem danin temu czy innemu Księciu. Ziemia bowiem, niezależnie polan czy kijowian, była prywatną własnością ich książąt. *** Losy tych ziem nadal były zmienne. Utarła się nowa nazwa historyczna: Ruś Czerwona rozciągająca się od dorzecza Sanu i Dniestru na południu aż do górnej Prypeci na północy. Na zachodzie ograniczona rzekami Wieprz i Por, na wschodzie poszerzona o Wołyń. W czasach rozbicia dzielnicowego Rusi Kijowskiej powstało Księstwo Bełzkie, oraz dwie Rusie: Halicka i Włodzimierska. Ruś Halicka składała się z ziem: Sanockiej, Przemyskiej, Halickiej i Chełmskiej. Obydwie Rusie zjednoczył w Ruś Halicko - Włodzimierską Książę Roman (zmarł w 1205 r). Był synem Mścisława Izasławicza i Agnieszki, córki Bolesława Krzywoustego, króla Polski. W latopisach zwany samodzierżcą całej Rusi, a w Europie zachodniej jej królem. W 1202 roku rozszerzył swą władzę na Kijów. Starając się rozszerzyć swe wpływy w Polsce, mieszał się do walki książąt dzielnicowych. Zginął pod Zawichostem w bitwie z wojskami Leszka Białego. Jego syn Daniel ( Daniło1201-1264) książę Halicko- Włodzimierski, po chwilowym przejściu na katolicyzm, otrzymał od papieża Innocentego IV koronę za pomoc w tworzeniu koalicji anty- tatarskiej. W roku 1253 legat papieski, opat Opizo z Mezano, koronuje w Drohiczynie Daniela na króla Rusi. Stolicą Daniela był Chełm. Dla swego syna Lwa założył Daniel miasto Lwów. Później królestwo to rozpadło się powtórnie na Księstwa Halickie i Włodzimierskie. Ostatni Książe Halicki Bolesław Jerzy II zmarł bezdzietnie w roku 1340. Wtedy sukcesje do tych ziem zgłosił Kazimierz Wielki. Jednak Litwini na tron Halicki powołali księcia litewskiego Lubarta. W rezultacie walki pomiędzy Polską a Litwą Kazimierz Wielki przyłączył do Polski w 1352r. ziemię halicką. Z tego okresu pochodzi pierwszy znany dokument z nazwą Szczebrzeszyna. Wydany został przez króla Kazimierza Wielkiego w "prope Scebressyno opido ruthenieali", co znaczy "niedaleko Scebressyno miasta ruskiego". Po układach z Litwą w roku 1366 tereny między Wieprzem a Bugiem przechodzą pod panowanie Kazimierza Wielkiego. Po niewielkich zawirowaniach w czasach Ludwika Węgierskiego, już za czasów Jadwigi, Ziemia Chełmska wraz ze Szczebrzeszynem znalazła się na stałe w Królestwie Polskim. Najpierw w województwie Ruskim a potem Lubelskim. Historia jeszcze raz chciała naszemu Szczebrzeszynowi przypomnieć jego związki z Rusią. Po ostatnim rozbiorze Polski w roku 1795 Szczebrzeszyn wraz z Ziemią Chełmską znalazł się w zaborze Austriackim, w Galicji i Lodomerii. Galicja od słowa Galicz (Halicz), a Lodomer w języku niemieckim to Włodzimierz. A więc znowu w dawnym księstwa Halicko- Włodzimierskim. (Romuald Kołodziejczyk) poczet starostów hrubieszowskich Buczacki Jakub (1500 r.). Dąbrowski Jędrzej (funkcję sprawował od 1500 roku). Tenczyński Andrzej – starostwo hrubieszowskie otrzymał 21 listopada 1576 roku wraz z żoną Zofią z Dąbrowskich w dożywocie; 8 grudnia 1576 Stefan Batory pozwolił mu dożywotnio wykupić wójtostwo hrubieszowskie. Stanisław Żółkiewski – starostwo hrubieszowskie otrzymał dożywotnio na mocy aktu Zygmunta III Wazy 8 listopada 1586 roku. Jan Żółkiewski – w roku 1619 zatwierdził ustawę cechu tkackiego w Hrubieszowie. Władysław, królewicz, późniejszy król Władysław IV – starostą hrubieszowskim został w 1627 roku. Rafał Leszczyński, starostą został w 1613 roku. Łukasz Opalinski z Bnina – wyodrębnił z zarządzanych przez siebie dóbr hrubieszowskich kawałek ziemi na której erygował wieś Opalin, druga erekcję zatwierdził w 1638 roku Władysław IV. Potocki Stanisław - starostą hrubieszowskim został 5 marca 1705 roku. W roku 1727 odstąpił je Franciszkowi Salezemu Potockiemu. Poczta w Szczebrzeszynie Według danych ze Słowika Geograficznego Królestwa Polskiego pod red. B. Chlebowskiego (Warszawa 1880), już w roku 1887 w Szczebrzeszynie istniała poczta. W roku 1903 jej naczelnikiem był Siergiej Fiedorowicz Obram. O perypetiach urzędu pocztowego podczas I wojny światowej pisał dr Klukowski we wspomnieniach opublikowanych na łamach Tygodnika Zamojskiego ("W przyfrontowym miasteczku"), nr 41 z 1990 roku . Po wyzwoleniu miasta Urząd Pocztowy został uruchomiony ponownie (14 sierpnia) w budynku sprzed 1939 roku nie zniszczonym przez okupanta. Centrala telefoniczna również została uratowana. Po uruchomieniu Urzędu czynności zostały ograniczone do przyjmowania przesyłek zwykłych i poleconych opłacanych gotówką, z tej prostej przyczyny, że brakowało znaczków. 11 grudnia 1944 roku został aresztowany dotychczasowy naczelnik – Kajetan Paździora, jego stanowisko objął delegowany z Urzędu Pocztowego w Zamościu starszy asystent o imieniu Bolesław (nazwisko napisane jest nieczytelnie). W roku 1945 w charakterze pełniącego obowiązki naczelnika Urzędem Pocztowym kierował asystent Tadeusz Kus; 10 stycznia 1945 roku wprowadzono obrót pieniężny za pomocą krajowych przekazów pocztowych. Z dniem 20 stycznia tegoż roku wprowadzono przyjmowanie wszelkich przesyłek zwykłych rejestrowanych za pobraniem listów wartościowych i paczek. Z końcem stycznia 1946 roku dokonano na szczebrzeszyńską pocztę zbrojnego napadu - po sterroryzowaniu pracowników rabusie zabrali sumę 33 złotych stanowiąca resztę kasowa; ocalała kwota 1.186 złotych. Naczelnikiem Urzędu w roku 1946 był starszy asystent Wincenty Łacka – po przeniesieniu tegoż do Radomia funkcję naczelnika pełnił starszy asystent Stanisław Kasperek. Od 9 listopada 1947 roku szczebrzeszyńską pocztą zarządzał starszy asystent Wacław Bujnowski delegowany do Szczebrzeszyna z Olsztyna – Stanisław Kasperek przeniesiony został do Wrocławia. 25 grudnia 1948 roku działalność poczty poddana została gruntownej kontroli, którą przeprowadził inspektor Ministerstwa Poczt i Telegrafów – dyr. Wrona. Od grudnia 1948 roku Urząd Poczty pracował: w dni powszednie od godz. 9.00 – 12.00, w dni świąteczne od godz. 10.00 – 11.00 jednocześnie uruchomiono łączność ze Szczebrzeszyna za pośrednictwem listonosza wiejskiego trzy razy w tygodniu. 4 listopada 1951 roku kierownictwo Urzędu przejął asystent Ładniak Władysław od starszego asystenta Bujnowskiego Wacława, który został przeniesiony do UPT. Chmielnik. Powyższą decyzję podjął pełniący obowiązki Powiatowy Inspektor Ruchu – Pupeć Franciszek. 19 sierpnia 1954 roku przeniesiono znajdującą się dotychczas aparaturę byłego radiowęzła i zainstalowano w pokoju, gdzie mieści się centrala telefoniczna. 11 kwietnia 1969 roku naczelnikiem został starszy asystent – Bolesław Okoniewski. (informacje pochodzą z notatek służbowych pracowników szczebrzeszyńskiej poczty udostępnionych naczelnika - Henrykę Pańczyk) 101 znajdujący się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie. absolwent szkoły oficerskiej Podborcze Wieś położona w zachodniej części Roztocza w subregionie zwanym "Wzgórzami Gorajskimi" . k. wahała się w granicach od kilku do kilkunastu groszy. niekiedy od nieruchomości na peryferiach miasta. gdzie przebywał przez kilka miesięcy. Wojciecha Kurek Stanisław Wypych Stanisław data powołania do stopień wojska/służba czynna sierpień 1939 sierpień 1939 sierpień 1939 sierpień 1939 sierpień 1939 sierpień 1939 sierpień 1939 służba czynna służba czynna szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy szeregowy udział w walkach udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej udział w kampanii wrześniowej przeszedł ze swym oddziałem granice węgierską. "Kroniki Podborcza" (rękopis) Stanisława Ferenca nazwisko i imię Osman Jan Osman Józef Kwapisz Wojciech Gontarz Michał Wypych Józef s. w roku 1700 wynosił 1 złoty i 1 groszy od zatrudnionej w charakterze służącego/ służącej osoby – w Szczebrzeszynie Żydzi zatrudniali wówczas 26 osób.oznacza miejsce "pod borkiem".nazwa wsi nie występowała w oficjalnych spisach ordynackich. inne zobowiązania to: • podatek od posiadanej służby.86 km. o jej istnieniu informuje rękopis 1815. gdzie obok domu była działka gruntu uprawnego lub sad. • opłata od osiadłości (czynsz). W roku 1864 Podborcze składało się z 12 . Wojciecha Olech Józef Głowala Jan s. po wyzwoleniu powrócił do domu udział w kampanii wrześniowej Komornik Jan s.zajmuje obszar 1.podatki Żydów szczebrzeszyńskich Żydzi szczebrzeszyńscy podobnie jak inni na terenie miast ordynackich opodatkowani zostali w 1655 roku. Etymologia nazwy wsi wydaje się bardzo czytelna . 1 złoty – od nieruchomości położonych na peryferiach. W Szczebrzeszynie 2 złote czynszu płacili właściciele nieruchomości położonych w centrum miasta. Najwyższy czynsz płacono od całego placu. • opłaty wnoszone ryczałtowo yczyły uiszczania należności od bóżnicy i cmentarza. które znajdowały się w odległości kilkuset metrów na zachód od wioski. obowiązani byli wówczas dostarczać proch i ołów do zamojskiego cekhauzu. podborczańscy żołnierze września 1939 opracowanie wg. pozostałości owego "borku" istniały jeszcze w latach czterdziestych ubiegłego wieku w postaci sosen zwanych "Kamieńskiego Choinami". szczebrzeszyńscy Żydzi z tego tytułu płacili w XVII wieku 10 złotych. Podborcze osadzone zostało w pobliżu Chłopkowa w roku 1792 należało wówczas do klucza turobińskiego . Jana służba czynna kapral podchorąży. stan liczebny wynosił około 27 osób.niskie domy o sześcio szybowych oknach. a do czwartej trzy lata. składające się z: komory. W Podborczu istniał drewniany budynek szkolny posiadający salę lekcyjną i mieszkanie dla nauczyciela. na jego treść złożyły się następujące informacje: włościanie ordynaccy otrzymują opał . Krzak Antoni po ojcu Tomaszu. W roku 1954 na zebraniu mieszkańców wsi podjęto decyzję o dobrowolnym opodatkowaniu się w wysokości 100 złotych od 1 ha użytków rolnych na budowę szkoły. z jedną izbą lekcyjna i mieszkaniem dla nauczyciela. oprócz tego posiada osadę w Chłopkowie. Łączone były klasy pierwsza z druga i trzecia z czwartą. Do pokrywania dachu służyła słoma . Według "Projektu tabeli likwidacyjnej wsi Podborcze" wieś należała do Działu IV. Pierwszym nauczycielem był Józef Grochowski.w skład tradycyjnej chłopskiej zagrody (lata trzydzieste XX wieku) obok chaty mieszkalnej wchodziły obora i stodoła. By kontynuować naukę przez okres okupacji wynajęto izbę u Jana Wypycha. "Nawsiu" w latach trzydziestych. Według danych z roku 1939 we wsi hodowano: 157 sztuk bydła. były pokryte słomą.w lecie po 1 furze. Sykała Paweł posiada osadę odstąpioną przez Franciszka Ferensa. która wówczas kierował była jednoklasowa. itp. a w zimie po 2 fury w tygodniu w oznaczonym dniu . 9 maszyn omłotowych. Olech Józef syn Walentego.cztery klasy uczył jeden nauczyciel. niekiedy autonomicznie stojący chlew. do Podborcza przybył w 1924 roku . W okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej wieś była bardzo słabo zmechanizowana . Powstało w tym czasie Kółko Rolnicze .w całej wiosce był tylko jeden dom. zwłaszcza dla początkujących młodych rolników. szkoła otrzymała działkę ziemi o powierzchni 1 ha. do budowy którego użyto cegły i dwa domy pokryte blachą. 13 kieratów. W roku 1939 budynek szkoły spłonął wraz z częścią zabudowań wsi. podzielone jednak na części w różnych miejscach położone". Zgodnie z planem pomiarowym wykonanym przez Henryka Korzeniowskiego ziemię na własność w omawianym roku otrzymali:Głowala Stanisław po ojcu Głowali Wojciechu. 53 koni. Do klasy trzeciej należało uczęszczać dwa. przed wojną zajęcia w szkole pan Podolec. Maszyny te należały do zamożnych chłopów.szkoła. Wojtaszek Marcin po ojcu Franciszku. sień i komorę. W latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia spotkać można było w Podborczu pozostałości tamtej zabudowy . 89 sztuk trzody chlewnej. Osman Wojciech syn Jana. Chałupy starsze pochodzące z XIX wieku miały jedną izbę przelotową. Ówczesna szkoła była placówka o profilu czteroklasowym . W roku 1932 mieszkańcy wsi wybudowali nową szkołę o jednej izbie lekcyjnej i mieszkaniu dla nauczyciela. Rozporządzenie dotyczące porządku leśnego dla mieszkańców Podborcza Wydane zostało przez Zarząd Ordynacji Zamoyskiej w 1865 roku. kuchni i pokoju .Ferens Franciszek . bróg .21 Ukazu z dnia 2 marca 1864 roku "włościanie wsi jako nieregularnej zajmują osady odosobnione od obcych posiadłości.w tym okresie wieś należała do dóbr Ordynacji Zamoyskiej. W okresie międzywojennym i tuż po wyzwoleniu używano sierpa. Kwity te pokazują gajowemu wójci gminni dopilnują uzupełnienia tych przepisów a winnych do odpowiedzialności według ustawy gminnej pociągać mogą W okresie międzywojennym ciekawie przedstawiał się zabudowa Podborcza . Wypych Józef posiada osadę opuszczoną przez Mikołaja Krukowskiego. Na mocy powyższego ukazu włościanie nie otrzymali lasu. Program klasy pierwszej i drugiej był realizowany każdorazowo w ciągu roku. Obiekt spłonął w wyniku podpalenia we wrześniu 1939 roku. Komornik Józef. w następnym pan Kuna (młodszy) ze Smorynia. Ferens Michał po ojcu Łukaszu. . Stępnik Franciszek po ojczymie Błażeju Bzdziuchu. a metodą jego łączenia węgieł. bez szczytów.w posiadaniu rolników znajdowały się: 2 siewniki rządowe. potem już do końca wojny Gaczoł. dlatego Zarząd Ordynacji przyznał im prawo zbierania w lasach chrustu na ogrodzenia i szczyp na oświetlenie. Ponad 90% prac polowych wykonywanych było ręcznie. Po siedmioletnim nauczaniu otrzymywało się świadectwo ukończenia czterech klas zamykające drogę do dalszego kształcenia. który następnie zastąpiła kosa. Piwowarek Jan.gospodarstw . Wybudowano go na tzw. oraz wykonanie wszelkich prac niefachowych w ramach czyny społecznego. Budynek szkoły oddano do użytku w 1955 roku. 6 kóz. 2 owce.należały wówczas do Kazimierza Piwowarka i Kazimierza Głowali. Podstawowym budulcem było oczywiście drewno. Ten ostatni przez kilka powojennych lat był kierownikiem wydziału wyznań w K[omitecie] W[ojewódzkim] P[olskiej] Z[jednoczonej] P[artii] R[obotniczej] w Lublinie. w pierwszym roku okupacji uczyła Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa. zgodnie z art. a w zimie w środy i piątki wójt gminy i rządca po wspólnym porozumieniu się między sobą oznaczą z jakiego drzewa i jakimi drogami włościanie mogą wozić drzewo na opał dla wjazdu do lasu za opałem włościanie powinni mieć kwity z pieczęcią dziedzica. W ramach prac Kółka przeprowadzono przysposobienie rolnicze. Były to domu dwuizbowe.zięć Olecha Józefa. Członkowie Kółka stawiali sobie za cel "podnoszenie poziomu zacofanego rolnictwa".w środy. komendantem Edward Olech.618 tomów.przeciętna liczba wypożyczeń wynosiła 13 książek na jednego czytelnika w skali roku. "Sztandar Ludu" (7).00 – 19.Antoni Dymek. Odnośnie tej społeczności w mandacie z roku 1596 wypowiedział się Zygmunt III Waza aby "dziedziców dóbr lennych szczebrzeszyńskich za szlachtę uważać.w roku 1963 liczył 16 członków. Wymiana prowadzona była z Centralą Nasienną poprzez Gminną Spółdzielnię. mieścił się w prywatnym. w roku 1941 zginął przebywający na robotach w Niemczech (wyjechał tam dobrowolnie) Stanisława Głowala "za niedozwolone związki z Niemką". "Świerszczyk" (11).Rosjanie.izba porodowa znajdowała się w Szczebrzeszynie odległym od wsi ponad 13 km. Ludność lepiej się odżywiała i ubierała. We wsi istniał sklep spożywczy będący filią Gminnej Spółdzielni w Radecznicy. Jan Piwowarek . książek. ps. a stamtąd do obozu przejściowego w Zwierzyńcu.ale i z pewną rezerwą. Po dwudziestym września pojawili się "inni "goście . Zatrzymanych umieszczano na placu należącym do Piwowarka w północnym końcu wsi. Korzystano z radia.ogień zaprószyli polscy żołnierze. gdy Niemcy wycofywali się ze wsi zabity został Jan Głowala. "Przysposobienie Rolnicze" (19). Najbardziej zaangażowanym w działalność partyjną był Edward Olech. z pozostałych korzystano za pomocą kołowrotu.Podstawowa Organizacja Partyjna tej organizacji w Podborczu wynosiła wówczas 6 członków i wchodziła w skład Gminnego Komitetu PZPR w Radecznicy.poddany został eutanazji jako osoba psychicznie chora. środy i soboty od godziny 13. Część wsi została zelektryfikowana. prezesem był Stanisław Ferenc. "Płomyczek" (9). Na terenie wsi prenumerowano 13 czasopism. W upowszechnianiu czytelnictwa w Podborczu duże zasługi położyli pracownicy miejscowej poczty .kierownik Stanisław Krukowski i listonosz . Wioska ocalała. Wypożyczenia odbywały się trzy razy w tygodniu . (Aniela z Osmanów Bielecka) podlennicy/manowie Drobna szlachta na prawie feudalnym zamieszkująca włość szczebrzeską. "w roku 1961 zakupiono siewnik. którzy wyprowadzali z zabudowań mężczyzn.00. Wracamy. Duży problem stanowiła w tym okresie opieka lekarska .in.na jego miejsce znaleziono zastępcę. nastąpił rozwój motoryzacji.patrzyliśmy na nie z ciekawością – wspominał Aleksander Piwowarek . w roku 1963 było 46 czytelników . prasy. Na terenie wsi działał oddział Batalionów Chłopskich dowodzony przez Jan Komornika. "Chłopska Droga" (23). gdy ustąpiła wojenna zawierucha i generalnie na terenie całego kraju warunki bytowe społeczeństwa uległy znacznej poprawie również zamojska wieś Podborcze przeżywała okres swego rozwoju.wszyscy mieszkańcy a wśród nich rodziny Piwowarków i Gębków .podborczanie korzystali z Ośrodka Zdrowia w Gorajcu odległego o 4 km. W okresie zimowym organizowano kursy szkoleniowe dla miejscowych rolników z zakresu uprawy roślin i hodowli.m. bo od wieków żadnej ze stanem szlacheckim sprzecznej nie . ciasnym lokalu. Na początku wojny .w tym trzy studnie z urządzeniem pompowym. Rokowicz" Pod koniec czerwca 1943 roku wieś została otoczona przez Niemców. Księgozbiór obejmował 1.17 września znaczna część wsi została spalona .Batorski za posiadanie broni. W 1960 roku z inicjatywy Powiatowego Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych w Zamościu zorganizowano oddział ochotniczej straży pożarnej . Niektórzy z nich zostali wywiezieni na roboty przymusowe . Niemcy wtargnęli do Podborcza w połowie września 1939 roku. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Kółko Rolnicze prowadziło ponadto: komisowa sprzedaż środków chemicznych ochrony roślin.w poniedziałki.ich bliskich krewnych spędzili dwie noce ukryci wraz z mieszkańcami pobliskich wsi na polach i w pobliskich jarach.znalazł się w okolicach Rymarzowa w Sudetach. najbardziej poczytne tytuły to: "Gromada Rolnik Polski"(26 prenumeratorów). W czasie okupacji w Podborczu zginęły cztery osoby: w październiku 1939 roku został rozstrzelany w Radecznicy żołnierz kampanii wrześniowej .Reaktywacja działalności Kółka Rolniczego nastąpiła w 1959 roku. następnego dnia zostali poprowadzeni do Gorajca. organizowali czyny społeczne w obrębie wsi. Podborcze zostało wyzwolone pod koniec lipca 1944 roku . kolejna ofiara hitlerowskiej przemocy to Stanisław Wypych zabrany na roboty do Niemiec . w roku 1963 było ich we wsi 35 . Wokół cisza. w roku 1963 POP liczyła 9 osób. W 1952 roku powstała PZPR .Adeli Sommer pracownicy lubelskiego Arbeitsamtu został zwolniony . który chętnie pojechał do pracy. Dzięki staraniom przyjaciółki jego żony . Oprócz Jana Piwowarka na przymusowe roboty zostali wywiezieni dwaj kuzyni Aleksandra Piwowarka Edward i Władysław. Strażacy prowadzili działalność propagandową i kontrolną odnośnie bezpieczeństwa przeciw pożarowego. w połowie drogi spotykamy sowiecki patrol. Trzeciego dnia pojawiły się pierwsze patrole sowieckie . Wodę do picia czerpano ze studni. w nagłych wypadkach wzywano Pogotowie Ratunkowe . zorganizowano wymianę kwalifikowanych nasion zbóż i ziemniaków dla miejscowych rolników. W latach sześćdziesiątych przy Gromadzkiej Radzie Narodowej funkcjonowała biblioteka. ks. Gajem Gruszczańskim i Gruszką Zaporską wyodrębniono jako uposażenie tejże Fundacji. a wszystko po to. łacińskim. autor tekstu o żydowskim cmentarzu w Szczebrzeszynie zamieszczonego w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" (Kiriat Yam 1984) zanotował. Prefekt.jak sugeruje Urszula Buśko wywodzi się od jej położenia "pod lasem". 1898 w miejscowości Święty Stanisław. do lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia strażacy korzystali z drewnianej remizy. budynek szkolny z prawdziwego zdarzenia wzniesiono dopiero w roku 1950. od roku 1752 odpowiedzialny za remont gmachu Akademii Zamojskiej."Zagłada gmin żydowskich podczas wojny 1648 – 1649 na Ukrainie" . Podziomkiewicz Klemens Kanty. którą przebudowano na murowaną. W roku 1941 został zamordowany w obozie hitlerowskim w Sachsenhausen. społecznik. W roku 1928 uzyskał dyplom lekarza medycyny. po raz pierwszy wydana została w . VIII.. Podlesie Duże Nazwa wsi. Absolwent Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu im. gdzie zabijano Żydów tysiącami i dziesiątkami tysięcy w miesiącu tiszri . Do roku 1940 pod nazwą "Podlesie istniały dwie miejscowości – w tym roku dokonano podziału na Małe i Duże. szanowany przez szczebrzeszyńską społeczność żydowską. dr teologii. Halicz. W roku 1916 otworzono szkolę . We wrześniu 1942 roku miejscowa ludność żydowska została wywieziona do Szczebrzeszyna. Położył ogromne zasługi dla rozwoju szpitala w Biłgoraju i służby medycznej na terenie powiatu biłgorajskiego. Patriota.z braku lokalu mieszkańcy udostępniali na zajęcia swoje izby. roku 5409."należy tu zwłaszcza wymienić Narol. pełnił obowiązki sekretarza Stanisława Górki. Szczebrzeszyn. j. (co odnotował J. albo (co nie jest do końca wyjaśnione) została przewieziona do obozu w Bełżcu.) Poleszak Henryk Rodem z Bełżyc. Cechy poza uprawnieniami stricte policyjnymi posiadały także prawo sądzenia osób naruszających dobra materialne zrzeszonych w cechu rzemieślników. znakomity chirurg i doskonały organizator. I. Na obszarze Podlesia Małego istniał folwark. Mendel Farber. pracował jako nauczyciel w Dubience.". "Polska. właściciela Szczebrzeszyna (XVI w. zdarzało się. że na żydowskim cmentarzu w Szczebrzeszynie znajduje się nagrobek matki i jej siedmiorga dzieci – ofiar pogromu Chmielnickiego. 1967 w Biłgoraju). Polechajłło Stanisława Aniela →"gniazdo sierot" Polej Maciej Pochodził ze Zwierzyńca." cech miał prawo ścigania osób nie należących do cechu jak partaczów i konsumentów kupujących towary nie u majstra. A. pow. Zamoyskich Podlesie wraz z Zaporzem. Od roku 1928 istnieje we wsi oddział ochotniczej straży pożarnej. Zamoyski założył Fundację Szkolną im. że z braku funduszy na remont ks. Pojasek Stanisław (28. Podziomkiewicz płacił robotnikom z własnej kieszeni. zmarł 26.. oraz leśniczówka ordynacka. Wadowski). gdzie zginęła podczas masowych rozstrzeliwań szczebrzeszyńskich Żydów.podlegają służebności". Kazimierza we Lwowie. Jak bardzo Żydzi wówczas ucierpieli świadczą inne dokumenty zebrane przez Żydowską Komisję Historyczno – Archeograficzną Ukraińskiej Akademii Nauk traktujące o pogromach w latach 1648 – 1919 . pogrom szczebrzeszyńskich Żydów Wydarzenia z tego okresu – lata 1648 – 1649 opisał w pracy "Ucisk Czasów" (Kraków 1650) Meir ben Samuel. czyli występował jako policja przemysłowa w obronie praw przysługujących poszczególnym braciom". albo opisanie położenia Królestwa Polskiego" Praca autorstwa Szymona Starowolskiego napisana w jęz. by remont doprowadzono do końca. Tomaszów [Lubelski]. Gdy w 1819 roku ordynat Stanisław hr. policja przemysłowa Powstała w Tomaszowie z inicjatywy miejscowych cechów rzemieślniczych . zaciągał nawet pożyczki. polonezy.. ten portret prawdopodobnie znajduje się w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie.." do słów Edwarda Słońskiego. W początkowym okresie istnienia szkoła mieściła się w domu Karola Namysłowskiego (Chomęciska Małe).. autorami ich są .. Przekładu na język polski dokonał w 1765 roku Wincenty Franciszek Gołębiowski – pracę wydano wówczas pod tytułem "Polonia. otoczył umocnieniami. Na takim popisie. w 1917 roku z inicjatywy członków POW rozpoczęto na terenie gminy Stary Zamość nauczanie dzieci z zakresu szkoły powszechnej. . jest autorem melodii znanej w szeregach legionistów piosenki "O mój rozmarynie. Organizatorami byli: Tadeusz Paszkowski. Jelnicki. Zygmunt Pomarański poza pracą zawodową zajmował się komponowaniem.. dostępne są w zbiorach Biblioteki Wojewódzkiej im. Michał Błaszczak (Komunistyczna Partia Polski). Zamościu. na prezesa wybrano Jana Jachorka. którzy przechodzili do uniwersytetu. Zginął w Oświęcimiu. inne wymienione miasta to: Szczebrzeszyn...egzamin kwalifikacyjny – obowiązywał tych. Alfred Siwiec (Komunistyczna Partia Polski). Kozienicach.. mazurki. Jan Skiba (KZMP) Pomarański Zygmunt (1897 – 1941). Jan Jachorek." Polska Organizacja Wojskowa Konspiracyjna organizacja wojskowa utworzona w 1914 roku z inicjatywy Józefa Piłsudskiego. pamiętnik w opracowaniu Bogusławy Sroczyńskiej opublikowany został w Zamościu w 1980 roku. wydawca dwutygodnika "Kronika Powiatu Zamojskiego" i "Teki Zamojskiej". Stanisława Młodożeńca i Kazimiery Iłłakowiczówny.popis publiczny.Zamość.bratanek doktora . Tomaszów.. lokalny oddział POW utworzony został w 1916 roku we wsiach: Stary Zamość i Wierzba.obowiązani byli go zaliczyć uczniowie klas niższych . który obowiązywał uczniów wszystkich klas. H. .Jerzy Klukowski. komponował muzykę do utworów Bolesława Leśmiana." Starowolski zamieścił w niej opis miast położonych w administracyjnych granicach Ordynacji Zamoyskiej . dzieła naukowe). Cele działanie jakie postawili sobie starozamojscy peowiacy to utworzenie (rekrutacja) lokalnych szeregów oraz kontakt z legionami Polskimi. Teksty "Popisów. Drugi portret zdaniem Izabeli z Bakońskich Gajewskiej namalowała Aleksandra Wachniewska ze Zwierzyńca. autor niezwykle cennego pamiętnika "Zamość i jego instytucje pod względem religii. nie wiadomo. oraz fortyfikacjami . wałami. Jan Maziarczyk. popisy publiczne Odbywały się corocznie w Wojewódzkiej Szkole w Szczebrzeszynie pod koniec miesiąca lipca . Jakub Mandelbaum ("Bund").. na który rektor zapraszał "imieniem Instytutu Świetną Publiczność " uczniowie zdawali: . Tarnogród. do dziś stanowi cenne źródło informacji o Zamościu i okolicach z początków XIX wieku. Łopacińskiego w Lublinie.". Franciszek Król (PPS). który ordynat "najwarowniey ufundował. Piotr Nizioł (PPS).w pierwszym roku nauki w dniach 20 – 22. nauczaniem zajmowała się żona Stanisława Namysłowskiego Polski Związek Myśli Wolnej Zorganizowany został w grudniu 1935 roku w Zamościu. założyciel księgarni "Zygmunt Pomarański & Spółka" (1917). gdzie i i ogrody najlepiej uprawione widzieć można i stawy rybne od nadmiaru ryb z brzegów występujące. członkami Zarządu Powiatowego zostali: Stefan Sendłak (z ramienia Polskiej Partii Socjalistycznej). tłoczono w drukarni Józefa Węckiego i Jana Schlietera w Warszawie. Jan Sokół (Komunistyczny Związek Młodzieży Polskie). Sprawozdania z popisów publikowane były w specjalnym piśmie noszącym tytuł: " Popis publiczny uczniów Szkoły Wojewódzkiey Zamoyskiey w Szczebrzeszynie odbywać się będzie w dniach. pracował jako rejent w Kraśniku. Józef Kusy. dowództwo oddziału powierzono Jelnickiemu.. Józef Soroka (Stronnictwo Ludowe). Z wykształcenia prawnik... Na który Świetną Publiczność Rektor Imieniem Instytutu zaprasza". Hrubieszowie. fosami. miesiąca lipca roku bieżącego.roku 1632. czy się zachował. portrety doktora Zygmunta Klukowskiego Zostały namalowane dwa.. Dziubakiewicz (Związek Zawodowy Pracowników Budowlanych). oświaty i dziejów krajowych". Turobin.egzamin roczny . Włodzimierzu. Mojżesz Klerman ("Bund"). Krzeszów – "lecz prawie żadne nie dorównuje bogatemu Zamościowi. Potocki Mieczysław Kolekcjoner (monety. latach kolejnych w dniach 27 – 29. pisał również marsze żałobne.". Huta. Sól. 14 gmin wiejskich: Aleksandrów. prawosławni. Janów i Biłgoraj. powiat tomaszowski. powiat tomaszowski W dalekiej przeszłości pierwotny obszar powiatu tomaszowskiego przynależał administracyjnie do Grodów Czerwieńskich → Grody Czerwieńskie. powiat tarnogrodzki Jako jednostka administracyjna istniał bardzo krótko . Frampol. był jednym z dziesięciu powiatów przynależących administracyjnie do guberni lubelskiej – jego część składowa stanowił południowo – zachodni obszar powiatu zamojskiego.1945) powiat biłgorajski wchodził w skład Generalnego Gubernatorstwa jako część dystryktu lubelskiego. Od roku 1776 funkcjonował (w zaborze austriackim) dystrykt tomaszowski. Po odzyskaniu niepodległości Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w 1919 roku przyjął ustawę o wprowadzeniu nowego podziału administracyjnego powiat biłgorajski stał się jednym z 19 powiatów województwa lubelskiego. Na skutek reformy administracyjnej w Królestwie Polskim w roku 1866 zniesiono okręg tarnogrodzki (wraz z odebraniem praw miejskich Tarnogrodowi) a z południowo . województwie lubelskim bez miasta Tomaszowa. poczynając od tej daty grody należały na przemian do Rusi. Pod koniec XIII wieku obszar Grodów Czerwieńskich należał do księstwa ruskiego. Goraj. W 1878 roku na obszarze powiatu funkcjonowało 19 szkół podstawowych. w roku 1031 zajął Jarosław Mądry. bądź do państwa polskiego. Gdy przez miasto przechodził kondukt pogrzebowy uczniowie i pospólstwo miejskie chciało trumnę obalić na ziemie i zwłoki pohańbić.Powała (. W okresie Księstwa Warszawskiego (od roku 1809 – 1816)powiat tomaszowski należał do departamentu lubelskiego. Puszcza Solska. danych z 1878 roku 80. od roku 1816 znalazł się w obwodzie hrubieszowskim. W 1866 roku jego obszar wynosił 2647 km² . 1 stycznia 1923 roku do powiatu biłgorajskiego włączono gminy Frampol i Goraj przynależące dotychczas do powiatu zamojskiego. Łukowa. stolicą powiatu był Tarnogród. Gdy na kongresie wiedeńskim (1815 rok) utworzono Królestwo Kongresowe. w roku 1915. które weszło wraz z najbliżej zlokalizowanymi miejscowościami w skład powiatu zamojskiego. W obronie zmarłego stanęła żona – znieważona przez nacierający tłum złożyła skargę na zachowanie szczebrzeszyńskich obywateli do ówczesnego właściciela miast – ordynata Tomasza Zamoyskiego. W roku 981 odebrał je "Lachom" książę kijowski Włodzimierz. administracyjnie powiat dzielił się na: miasto Biłgoraj. Kniaźpol. unici. Tarnowatka i Różaniecka Wola. Na terenie powiatu zamieszkiwali: katolicy. Po utworzeniu w 1912 roku guberni chełmskiej przyłączono do niej powiat biłgorajski. Biszcza. powiat biłgorajski Utworzony został w roku 1842. zmarł w 1620 roku w Szczebrzeszynie.doskonale rozwijało się sitarstwo → rynki zbytu biłgorajskich sitarzy. ten w odpowiedzi nałożył na Urząd Miejski w Szczebrzeszynie karę w wysokości 200 grzywien. liczba mieszkańców (wg. istniały 4 małe browary. Kocudza. protestanci. Majdan Sopocki. 3 osady miejskie (Józefów. W okresie okupacji niemieckiej (1939 . 335. W 1842 powiat przemianowano na okręg.. co stawiało go na .. po utworzeniu guberni chełmskiej powiat tomaszowski administracyjnie przynależał do tejże guberni. Krzeszów. Potok Górny. Krzeszów i Tarnogród (Frampol i Goraj znalazły się w powiecie zamojskim). zajmował obszar 1786 km².zachodniej części powiatu zamojskiego utworzono powiat biłgorajski z siedzibą w Biłgoraju. W 1866 roku decyzją władz carskich reaktywowano powiat tomaszowski. Krzeszowska . Księstwo bełskie w obrębie którego znalazł się dawny powiat tomaszowski otrzymało status województwa bełskiego. w roku 1018 zdobył Bolesław Chrobry. Aleksandrów i Puszcza Solska oraz rozszerzono granice miasta Biłgoraja (przyłączono doń wsie Bojary i Rożnówka z gminy Puszcza Solska). Żydzi. Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku powiat tomaszowski znalazł się w obrębie województwa lubelskiego. obejmował miasta: Krzeszów. powiat zamojski W obrębie guberni lubelskiej znalazł się w 1866 roku. w roku 1366 znów znalazły się pod panowaniem polskim jako księstwo chełmsko – bełskie. Babica. 1 gorzelnia i 6 fabryk .) Arianin. 1 kwietnia 1930 roku zniesiono gminę Goraj (włączono ją do gminy Frampol) i dokonano zmiany granic gmin wiejskich Frampol i Puszcza Solska rozporządzenie to cofnięto z dniem 29 lipca 1939 roku. 1 kwietnia 1927 roku zmieniono granice gmin wiejskich Sól. W roku 1462 księstwo bełskie i chełmskie weszło na stałe w skład Korony. powiat tomaszowski zlokalizowany w obrębie starostwa tyszowieckiego pozostał w granicach województwa bełskiego do pierwszego rozbioru Polski.1810-1842. Podzamcze. którego pobiwszy . garbarnia (Zamość). Pobocze rzadko zabudowano chatkami niewiele różniącymi się od swoich wiejskich odpowiedniczek. wytwórnie gilz papierosowych. Zwierzyniec. Goraj. wytwórnie papieru. fabryka bryczek i wyrobów drzewnych w Zwierzyńcu. Stary Zamość. przed wojną cała dzielnica. hrubieszowski. kopalnia kamienia wapiennego (Smoryń). myślę. prawosławni. browarnictwo. Na terenie powiatu zamieszkiwali: katolicy. Żydzi. a następnie od czarnych praktyk przemytniczych uprawianych na granicy polsko austriackiej przebiegającej po I rozbiorze Polski w okolicach Czernięcina. należących do Dymitra z Goraja. Droga w owym czasie była do wygonu polna. wytwórnie kafli. który nazwał Bykami.93." Niektórzy badacze dziejów regionu wyjaśniają współczesną nazwę wsi Czernięcin najpierw od czarnych obyczajów. smolarnie. powstanie i nazwa miejscowości Czernięcin Powstanie Czernięcina datuje się na koniec XIV stulecia. Cierń ten umieszczono w nowo wybudowanym kościele na Bykach. oraz 15 gmin wiejskich: Frampol. Powiatowa Kasa Chorych w Zamościu Otwarta została 6 sierpnia 1925 roku na mocy Ustawy o ubezpieczeniach społecznych z dnia 19 maja 1920 roku. ale stamtąd wszystkich Żydów w czasie wojny wywieziono. Zamość. Ciemne latarnie i nieczynne studnie to dodatkowe "umilenia" dla przypadkowych przechodniów. który po każdym deszczu zmieniał się w grubą warstwę błota. Pokrywała ją gruba warstwa lessowego pyłu.Ciernięcin" od ciernia. czyli pospolitego ruszenia przeciwko nieprzyjacielowi. młynarstwo. Dziedzic Bogdan Świdwa z Szamotuł chcąc zaludnić swe dobra po lewym brzegu Poru. Wydarzenie to tak wstrząsnęło okolicą. a od "czarnej zbrodni"’ zaczęto używać nazwy "Czernięcin". Sułów. terpentynarie. a przede wszystkim stałych jej mieszkańców. Urodził się l września 1912 r. Według drugiej wersji zachodnia połowa Turowego Boru w górze rzeki Por w połowie XIV wieku należała do Dymitra z Goraja. biłgorajski. później ". administracyjnie obejmowała powiaty: zamojski. Zwierzyniec. filia "Fabryki Maszyn i Narzędzi Rolniczych M. Drobne zakłady zajmujące się produkcją: mydła i świec łojowych. gdzie rynek to była żydowska. Aleksander Piwowarek: ulica Frampolska była obskurna. w Szczebrzeszynie. przemysł mineralny cegielnie. Ponieważ literatura w tym przedmiocie jest znikoma.czwartym miejscu na terenie guberni pod względem zajmowanej powierzchni. że Czernięcin miał imię od cierniawy. kopalnie kamieni młyńskich (w liczbie dwóch funkcjonowały w Senderkach). koszykarnia – Zwierzyniec. wyciął swoją połowę Turowego Boru i na tym miejscu założył majdan. usypał na kościach wrogów mogiłę. Mokre. W kronice kościelnej można odnaleźć jeszcze inne źródło nazwy miejscowości oparte na przekazie ustnym: "Powiadają starzy. Skierbieszów. Łuków. kopalnia piaskowca (Lipowiec). Bondyrz). a później wchodził w skład turobińskiej włości Szamotulskich. że zaprzestano nazywać wieś Ciernięcinem. Istnieją dwie wersje mówiące o powstaniu miejscowości. że warto zacytować ich wypowiedzi: Magdalena z Piwowarków Kozakowa: Szczebrzeszyn był raczej smutny. Udał się więc do papieża Jana XXII. po czym postanowił wybudować kościół. (Joanna Pawlas Bożena Romańska) Poździk Stefan "Wrzos".gorzelnictwo. Pierwsza z nich głosi. powojenny Szczebrzeszyn – wygląd miasta Poniższy tekst został opracowany na podstawie relacji Magdaleny z Piwowarków Kozakowej i Aleksandra Piwowarka. cukrownictwo. Wolski & S – ka w lublinie". Drzewny – tartaki. fabryka parkietów w zwierzyńcu. Nielisz. Krasnobród. po czym zmieniono nazwę miejscowości na "Cirnięcin". Nie było płytek chodnikowych. Tereszpol. Wysokie. ze względu na brak zainteresowania ze strony magistratu zupełnie zaniedbana. istniały również drobne zakłady rzemieślnicze. tutaj ukończył szkołę powszechną i Państwowe . fabryka mebli giętych (Kąty. w których tłoczono olej i produkowano ocet. Suchowola. fabryka zapałek w Wólce Infułackiej. tomaszowski. ąd trwającą przy gościńcu z Turobina do Byków. fabryka skarbowa klinkieru (uruchomiona w 1884 roku w Zamościu). że Czernięcin w końcu XIV wieku był jedną ze wsi powiatu szczebrzeszyńskiego. Papież z zadowoleniem przyjął projekt Świdwy i ofiarował mu relikwię – cierń z korony Jezusa Chrystusa. Po roku 1870 w powiecie znajdowały się dwa miasta: Zamość i Szczebrzeszyn. krasnostawski. zakłady wyrobów miedzianych – Kaczorki. Metalowy manufaktura maszyn i narzędzi rolniczych w Zwierzyńcu. Podobnie brzmiąca nazwa związana jest z legendą o księdzu Ludwiku. Radecznica. rozwijało się rolnictwo oraz przemysł: spożywczy . którzy obraz miasta z lat pięćdziesiątych XX wieku zachowali w swoich wspomnieniach. jakie zapanowały po przejęciu parafii turobińskiej przez protestantów w latach 1741 . który został zamordowany przez swoich rodziców. Początkowo pełnił funkcję dowódcy plutonu w Szczebrzeszynie. Po zajęciu terenów Lubelszczyzny przez Armię Radziecką zaczęły się prześladowania byłych żołnierzy AK. Kampanię wrześniową przeszedł jako dowódca plutonu ckm od Narwi przez Wyszków. albo według otrzymanego pisma: "Rada Państwa mianowała Stefana Poździka do stopnia podporucznika". w ochronie zrzutów broni. W grudniu 1946 r. w czasie obiadu. podjął pracę w nadleśnictwie Kosobudy. gdzie przebywał w więzieniu UB na ul. gdzie w leśnym szałasie pod opieką żołnierza AK i mojej. początkowo sam. Ukrywał się na terenie Krasnobrodu. Służbę wojskową ukończył w 1935 r. zwolniony na mocy amnestii. We wrześniu 1939 roku pomógł Ignacemu Kurzępie. "pożon" Nazwa tańca (pocz. Krótkiej. a następnie Krasnobrodu. przemianowane potem na Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa. Chełm. Krasnobród i Aleksandrów koło Biłgoraja. Po odbyciu służby wojskowej pracował jako nauczyciel . Stefan Poździk. koledzy wykradli Stefana ze szpitala i wywieźli do lasu w okolice Zwierzyńca. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za kilka dni w lesie koło gajówki "Krzywe" postrzelono go w rękę. a potem na Zamku.. Zmarł na zawał serca 28 lutego 1985 r. wyjechał ze Szczebrzeszyna. aresztowany został we wrześniu 1942 roku. W czerwcu 1944 r. w województwie warszawskim oraz w Wólce Okrąglik w woj. Tam dywizja.. W grudniu 1939 r. Tam przeszedł tzw. aresztowano go w Józefowie i wywieziono do Biłgoraja. następnie został przetransportowany do Lublina. brał udział w akcji na więzienie w Biłgoraju. Włodawę. Po rozbrojeniu Niemcy trzymali jeńców w Biłgoraju. W 1934 r. Tam po wyjęciu kuli leżał pilnowany przez żołnierzy. kontynuował leczenie. Siedliszcze. W 1947 r. w okresie międzywojennym prezes Koła Śpiewaczego "Lutnia" w Zwierzyńcu. "Wrzos" został wówczas draśnięty kulą. a w ZBOWiD Medalem Zwycięstwa i Wolności oraz Krzyżem Partyzanckim. w Lublinie. W 1950 roku rozpoczął pracę w cukrowni Klemensów. rannego zawieziono do szpitala w Lubaczowie. W latach 1936-1938 w czasie wakacji odbywał ćwiczenia wojskowe. równocześnie był komendantem placówki w Mokrem. po złożeniu broni przez oddziały AK. początkowo często. Komarów. pracowałam jako pielęgniarka raz w tygodniu przyjeżdżałam robić mu opatrunki. Józefowa i Biłgoraja. zastrzelono Roberta Wala "Mściwego". W 1937 r. XX wieku). który rozpoczynał wesele. W 1945 r. poszukiwany przez gestapo. dostał awans na podporucznika.. wrócił do domu. . zmobilizowany zgłosił się do Zawodowej Szkoły Podchorążych Piechoty w Komarowie. Odznaczony w pracy zawodowej Srebrnym Krzyżem Zasługi. na Dywizyjny Kurs Podchorążych Piechoty w Równem. (Irena Poździk "Kora". Stefan uciekł i wrócił do Szczebrzeszyna. Przy konfrontacji w UB w Zamościu oświadczono mu. wstąpił tu do tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polsce.Seminarium Nauczycielskie. W 1948 roku założył rodzinę. Brał udział w akcjach bojowych. a po otrzymaniu mieszkania zabrał rodzinę. że nigdzie na terenie Zamojszczyzny "taki bandyta" nie dostanie pracy.początkowo w Szczebrzeszynie w szkole dokształcającej. w transporcie rannych partyzantów po akcji pacyfikacyjnej w Puszczy Solskiej. potem rzadziej. w domu w Szczebrzeszynie byli po niego około 30 razy. Uczestniczył w organizowaniu kursów szkoleniowych dla żołnierzy oddziałów leśnych. między innymi w zniszczeniu wieży ciśnień na stacji kolejowej w Szczebrzeszynie. W czasie jednego z pobytów w UB odebrano mu stopień oficerski. 30 lipca 1944 r. poddała się. a potem na budowie Zakładów Tłuszczowych w Bodaczowie. został postrzelony w nogę. przeszedł do oddziału Jana Turowskiego "Norberta". W sierpniu 1939 r. na dowódcę plutonu a następnie na dowódcę wydzielonego oddziału leśnego w okolicy gajówki Krzywe. poszukiwany przez UB. Oba zakłady zostały zmuszone przez UB do zwolnienia Stefana z pracy. Przy pomocy sióstr zakonnych pracujących w szpitalu. 22 kwietnia 1982 roku. córka). bez żadnych starań z jego strony. został powołany do czynnej służby wojskowej. w stopniu plutonowego podchorążego. Uwolniono wtedy kilkudziesięciu więźniów. a od 1942 r. badania. a następnie prowadzili całą kolumnę do pociągu z zamiarem wywiezienia do Rzeszy. taniec prowadził marszałek (gospodarz wesela). gdzie organizowana była dywizja piechoty. W Lublinie do lat osiemdziesiątych był cały czas pod obserwacją UB. wrócił do domu. Stefan wyjechał do Lublina. Praca trwała do połowy 1951 r. akcji na wieś Siedliska w odwecie za mord w Sochach. zwrócono mu ów stopień. W okresie 1945-1946 uparcie poszukiwały go UB i NKWD. wzywany na przesłuchania na kilka lub kilkanaście godzin. Na początku roku 1943 r. W styczniu 1945 r. siedleckim. otoczona przez Niemców. w każdy z gości obowiązany był go zatańczyć. zwierzynieckiemu organiście uciec z niemieckiej niewoli. a potem w szkole powszechnej w Sekłaku. Pożerski Kazimierz Nadleśniczy Ordynacji w Suścu. Prawosławna cerkiew w Radecznicy pod zarząd prawosławnych mniszek przekazana został w 1899 roku. Gazeta Biłgorajska – pierwszy numer ukazał się 1 kwietnia 1921 roku.kolportowany był na ternie powiatów: biłgorajskiego. wyszły tylko trzy numery.pismo Komitetu Dzielnicowego Komunistycznej Partii Polski. w przeszłości jej nagrobek otoczony był szklaną kopułą. zamojskiego i tomaszowskiego. Oświatowe . tkacka. Istniała też Radocznickaja Szkoła Sadowodstwa i Ogorodnictwa z nauką czteroletnią. Miesięcznik społeczno – oświatowy. zaś od roku 190 ze Szczebrzeszyna.ich stan prawny ulegał zmianom: unici. Tereszpol. Echo Biłgorajskie . redaktorzy Romuald Lindner i Julian Sobota. przemianowany został na kwartalnik pod nazwą Ognisko Zamojskie. t. odpowiedzialny Marian mazur. prawosławni. zlokalizowanym pierwotnie wokół kościoła pw. Poświęcenia monastyru i szkoły dokonał biskup 31 maja i 1 czerwca 1902 roku. Antoniego Peczerskiego. red. Trybuna – wydawca i redaktor Wacław Skakuj.. 1912 – 115.informacje o istnieniu cerkwi . Klasztor organizował w porze letniej 3 miesięczne kursy pielęgniarskie. zatem prawdopodobnie znajdują się w Radecznicy do dziś (relacja Stanisława Zybały) została pierwszą przełożoną turkowickich mniszek. w roku 1931 Głos. Do najstarszych ośrodków należy niewątpliwie Czarnystok. Ponadto były pracownie: introligatorska.ukazywało się od 1928 roku. prawosławne ośrodki na terenie gminy Radecznica Na terenie gminy Radecznica oraz w jej najbliższych okolicach znajdowało się kilka ośrodków obrządku wschodniego – Czarnystok. Trzęsiny. kolejne nazwy pisma: Głos Zamojszczyzny . Mieścił się w drewnianym budynku obok cerkwi. W początkowym okresie istnienia klasztoru liczba sióstr wynosiła 30. Naczelny Antoni Pierścionek. pod kierunkiem sprowadzonego z Moskwy artysty.. redaktor – Konstanty Dąbrowski. pozłotnicza. córka naczelnika guberni siedleckiej – Stephana Gromeki a nie jak głosi miejscowy przekaz. ale szczątki księżnej nie zostały ekshumowane. red. Klasztor radecznicki utrzymywał też mały szpital – 15 łóżkowy. zaś w latach kolejno: 1908 – 90.ukazywała się od roku 1919. ukazywała się w latach 1912 – 1922. apteka z codziennym bezpłatnym przyjmowaniem chorych – Skarb Państwa nie łożył pieniędzy ani na ochronkę ani na aptekę. pismo niezależne. wykonywania ikon. W latach 1899 – 1901 zbudowano monastyrski gmach oraz duży drewniany dom dla cerkiewnej szkoły – schroniska i drugi dla duchownego zarządu kościoła pod wezwaniem św. hafciarska i. Antoniego. 1909 – 90.prasa biłgorajska okresu międzywojennego w okresie międzywojennym w Biłgoraju ukazywały się następujące tytuły: Gazeta Urzędowa Powiatu Biłgorajskiego . Przy monastyrze znajdowały się następujące zakłady: dobroczynne – ochronka dla dzieci małoletnich. p. Radecznica . Szkoły cerkiewne opłacane były przez państwo. szkoła przyjęła nazwę "Radecznicka cerkiewno – nauczycielska szkoła". W klasztorze istniały różne warsztaty – najważniejszą była pracownia malarska. pierwsze cztery lata miały program identyczny jak szkoły powszechne. autor artykułów zamieszczanych na łamach pisma. 1913 – 77. malowano w niej obrazy świętych. 1910 – 90. Na mocy tego prawa żaden kupiec jadąc z towarem nie mógł ominąć Tomaszowa. ich przełożoną (igumenią) została Afanasja Gromeko.żeńska dwuklasowa szkoła cerkiewna z uzupełniająco cerkiewno – nauczycielskimi bursami. prawosławne mniszki z Radecznicy → Opis prawosławnego klasztoru w Radecznicy. po której nie ma żadnych śladów. którego ciotka. wielka księżna Maria Magdalena Gorczakowa (jak głoszą radecznickie przekazy ks. Chorych leczyły same zakonnice a w razie poważniejszych przypadków przyjeżdżał doktor z Turobina. prowadzono także jednoklasowa szkołę parafialną we wsi Trzęsiny. prawo składu soli Oprócz Zamościa (miejscem sprzedaży był Rynek Solny) prawo składu soli posiadał Tomaszów Lubelski – przywilejem tym na prośbę Tomasza Zamoyskiego 7 października 1621 roku obdarował miasto Zygmunt III Waza. Filią żeńskiego monastyru w Radecznicy był klasztor w Turkowicach. Mógł się rozwijać dzięki protekcji cara Mikołaja II. Wszystkie zakonnice i nowicjuszki zajęte były pracą. dość krótko ze względu na brak funduszy.. św. była organem urzędowym Wydziału Powiatowego sejmiku biłgorajskiego. W 1911 rokubudynek szpitala wraz z apteką spalił się doszczętnie i na jego miejscu wybudowano murowany budynek na 30 łóżek. 1911 – 111. Pełny kurs nauczycielski trwał 9 lat.. wybudowany staraniem prawosławnego biskupa lubelskiego Germana w latach 1902 – 1910. Gorczakowa spoczywa na radecznickim cmentarzu. ciotka cesarza Rosji – Maria Gorczakowa. w szkole uczyło się około 150 dziewcząt. Ziemia Biłgorajska – ukazywała się od roku 1933 Nowe Życie . potem następował 3 letni okres nauki realizującej program szkól gimnazjalnych i ostatnie 2 lata nauki z uwzględnieniem przedmiotów pedagogicznych. Na podstawie tego traktatu odtworzono wnętrze zamojskiego arsenału oraz wyposażenie artyleryjskie. która w latach 1875 – 1915 funkcjonowała jako prawosławna w obrębie tereszopolskiej parafii prawosławnej. Radecznicki kościół pw. Chwiejdę i Floka – 5 miesięcy pozbawienia wolności.(prawosławnej) w tej wsi pochodzą z 1696 roku . W roku 1851 w Tereszpolu wybudowano świątynię murowaną. Wypycha. Liczba uczennic rekrutujących się z pośród córek miejscowego ziemiaństwa wynosiła: w roku 1835 – 14. francuski.1926 – 3. św. po nich (od roku 1899) w klasztorze zamieszkały prawosławne mniszki.11.5 % ogółu ludności. języki – polski. 1842 – 28. niemiecki. Paszkę. Cerkiew i monastyr funkcjonowały w Radecznicy do roku 1915. W 1915 roku powrócili Bernardyni. Prokop Bratanek Dymitra z Goraja. zarządzał cekhauzem. po tym czasie (do roku 1918) kościołem zarządzali kapelani wojskowi."ponieważ studiował on nauki wyzwolone i powinności tych spełniać nie mógł". Proces odbył się 23 września 1907 roku w Zamościu – wyrokiem specjalnego Wydziału Warszawskiej Izby Sądowej niektórzy z aresztowanych zostali zwolnieni. 1851/1852 – 16. łączniczka w oddziałach AK. św. opieczętowany pieczęcią wielką koronną. inżyniera wojskowego . Pensję zamknięto równolegle ze Szkołą Realną w roku 1852. Antoniego (z Padwy) zamieniono na cerkiew nie parafialną 29 maja 1876 roku. rosyjski. syn Iwonii. Program nauki obejmował : religię. 1850/1851 – 27. Karę odbywali w więzieniu w Janowie Lubelskim. przywilej lokacyjny Biłgoraja Wystawiony został w kancelarii króla Stefana Batorego we Lwowie 10 września 1578 roku. arytmetykę.kierował pracami fortyfikacyjnymi Zamościa. na odbycie kary więzienia skazano: Ferensa – 3 miesiące pozbawienia wolności.1996). Ciastułę – 2 miesiące pozbawienia wolności.Prokopa – 1 rok. Bernardynów został zajęty przez prawosławnych mnichów. historię. odznaczona (1995 rok) Krzyżem Armii Krajowej. nadal pozostająca w dekanacie szczebrzeskim.. miejscowy klasztor OO.w roku 1759 w Czarnymstoku funkcjonowała cerkiew parafialna pw. z którego opłacał czynsz i odrabiał pańszczyznę.pozostającego w służbie Tomasza Zamoyskiego. Prokopowicz Jan Mieszczanin szczebrzeski. W okresie międzywojennym we wsi znajdowało się zaledwie kilka osób wyznania prawosławnego – w całym powiecie zamojskim prawosławni stanowili 4. . Jezierskiego – 6 miesięcy. Antoniego Peczerskiego. Cerkiew otrzymała wezwanie św.11. rysunki i roboty ręczne. Jest autorką publikowanych na łamach "Tygodnika Zamojskiego " (2003 rok) wspomnień "Nieszczęsne życie" – ich treścią są losy ludności polskiej mieszkającej podczas okupacji na terenie gminy Werbkowice i Tyszowce. zwaną również Herzą. Prus Helena (26. Zalewę. Podczas rządów prawosławnych na radecznickiej "świętej" górce dokonano pewnych zmian w wystroju kościoła/cerkwi przerabiając go na bizantyjski. "Praxis ręczna działa" Traktat autorstwa Andrea dell Aqua. 1848 – 32. Na mocy tegoż przywileju Adam Gorajski mógł założyć i zbudować "na nowym korzeniu miasto nazwane Biełgoraj" → nazwa miasta Biłgoraj Prywatna Pensja Żeńska Teofili Rederowej Teofila z Jaszczodołów Rederowa założyła jesienią 1835 roku w Szczebrzeszynie pensję. szkolił artylerię . W roku 1410 podarował szczebrzeszyńskim franciszkanom wieś Kisielów. Dnia 28 marca 1653 roku na prośbę "pewnych" osób trzeci ordynat – Jan "Sobiepan" Zamoyski zwolnił go od tych powinności . Wykładowcami zostali nauczyciele z miejscowego gimnazjum. Praksedy. proces włościan gminy Radecznica 12 stycznia 1906 roku grupa włościan z terenu gminy Radecznica w liczbie 800 protestowała przed urzędem gminy przeciwko wszczęciu obrad w języku rosyjskim – nastąpiły aresztowania. posiadał na Przedmieściu Zamojskim pole uprawne. H."to oni przez trzy dni wywozili książki ze wspaniałej. Marcin Gosiewski. Zadanie to z wielkim kunsztem wykonała Feliksa Gajewska. lat czterdzieści mający stangret z Michalowa. Działo się w mieście Szczebrzeszynie dnia dwudziestego czwartego stycznia tysiąc osiemset czterdziestego trzeciego roku. Krystyna Książek.. Aktu małżeństwa udzielił i stosowny dokument podpisał ówczesny proboszcz szczebrzeszyńskiej parafii ks.20 . Bernardynów im.Prywatne Gimnazjum i Liceum OO. siedemnastego kwietnia wstąpił w związek małżeński z Urszulą Malinowską. Antoniego z napisem: "Św. Janina Maryanna Zuzanna . z zawodu nauczycielka rysunki .w chwili obecnej.. U dołu napis: "Fundacja uczniów z lat 1944 ."nawiązałam kontakt z o. posiadło sztandar. dlatego postanowiono zrobić replikę. Jan Duklan Michnar.] z Michalowa lat trzydzieści dziewięć i Wojciecha Skiby.staraniem o. Od roku 2000 zjazdy odbywają się corocznie w pierwszą sobotę lipca.1950". Szrejter.czynione są starania by odnaleźć pozostałych. Antoniego w Radecznicy. od roku 1862 agent powstańczy. Stanisław Marchewka . "Przebłysk" Pismo uczniów Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Szczebrzeszynie wydawane w latach trzydziestych ubiegłego wieku pod redakcją Józefa Stelmacha. Franciszkiem Rydzakiem. Marcin Gosiewski Kolejno urodzone dzieci Urszuli i Mikołaja Kaczorowskich to: Tomasz . Akt ten stawiającemu i świadkom przeczytany i przez Nas podpisany został a stawiający i świadkowie pisać nie umieją. o godzinie dziesiątej rano stawił się Mikołaj Kaczorowski. Natomiast druga strona przedstawia postać św. Antoniego w Radecznicy" z orłem pośrodku. o. Gimnazjum i Liceum (koedukacyjne) funkcjonowało do roku 1950 (ukończyło je ponad 400 osób . Henryk Batorski.wydatną pomoc w tej kwestii okazali: Adolfina i Józef Kłodniccy. jak podaje Krystyna Książek (absolwentka) odnaleziono ponad 250 osób . jego rodzicami chrzestnymi byli: Tomasz Rogulski z Krystyna Grudzińską. w obecności świadków Wawrzyńca [. Otwarte zostało 4 września 1944 roku . obowiązki redaktora odpowiedzialnego za treść i szatę graficzna pisma pełnił W. Drzewce do sztandaru wykonano staraniem Edwarda Kawki. W okresie swojej świetności Gimnazjum i Liceum.75. Pradziadek papieża ze strony matki . 27 – 28) Przodkowie Jana Pawła II na Zamojszczyźnie.wspomina Feliksa Gajewska. w którym odnotował fakty ze okresu swej działalności w Szczebrzeszynie znajdują się w Archiwum Biblioteki im. Aniela Zych.32 września 1844 roku. Łopacińskiego w Lublinie (sygn. Zawarcie małżeństwa poprzedziły trzy zapowiedzi ogłoszone w dniach: trzeciego. k. dziewiątego i siedemnastego kwietnia tego roku. Wspomnienia Roberta Przegalińskiego z roku 1863. Antoni módl się za nami". Michalów. sługi kościelnego ze Szczebrzeszyna lat siedemdziesiąt mających i okazał Nam dziecię płci męskiej urodzone w Michalowie w dniu wczorajszym o godzinie dwunastej w nocy z jego Małżonki Urszuli z Malinowskich lat dwadzieścia pięć mającej. funkcjonującej przy klasztorze radecznickich Bernardynów książki" . "setki" powstańczej tymczasowy naczelnik miasta. Janina i Edward Kwakowie I Zjazd Absolwentów Szkół Bernardyńskich w Radecznicy. ks. dyrektorem został o. Wacława Płonki znanego w radecznickim środowisku z organizacji tajnego nauczania i czynnej działalności konspiracyjnej oraz duszpasterskiej w oddziałach powstańczych. który na podstawie swojego świadectwa szkolnego podał pełną nazwę szkoły. przy wydatnej pomocy NKWD . Przegalinski Robert Adolf Pod pisarz Sądu Pokoju w Szczebrzeszynie. 1970 . Mikołaj Kaczorowski pracował wówczas jako stangret u Zamoyskich. Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym dziś odbytym nadane zostało Imię Stanisław. św. W rok później 23 stycznia 1843 roku z małżeństwa Mikołaja i Urszuli urodził się syn Stanisław. Joachim Gąbka. św. 22 czerwca 1991 roku zorganizowano staraniem zespołu w składzie: Gabriel Wójcik.w roku 1842. wielu z nich już nie żyje. który został zabrany przez UB przez kilka lat jego poszukiwania prowadził Wilhelm Borzęcki. Janina i Zdzisław Zawiślakowie. komendant tajnej siły zbrojnej tzw. Placówka został zlikwidowana przez ówczesne władze polskie. A Rodzicami Chrzestnymi Jego byli Wawrzyniec Niedzielski z Zofią Jachowską. uroczyste poświęcenie sztandaru odbyło się 7 lipca 2002 roku podczas IV Zjazdu. Na pierwszej stronie umieszczony został napis: " Prywatna Szkoła Stopnia Licealnego im.. ale bezskutecznie.Mikołaj Kaczorowski mieszkał w Michalowie . po raz drugi Feliks ożenił się z Joanną (jej rodowego nazwiska nie udało się ustalić) . Chomęcisk i Zamościa. (ks.5 ara. że dopiero w 1918 r. Julian Brzezicki). Według ustnych przekazów mieszkańców Smorynia (dane z lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia) przez dłuższy czas na cmentarz przyjeżdżała na jeden z grobów rodzina z Krakowa. Najprawdopodobniej cmentarz powstał po 1915 r. dzięki jego protekcji mógł przystąpić do egzaminów w wybranej szkole na ternie Warszawskiego Okręgu Naukowego. 04. żyła w latach 1853 . Zamoyskim do Paryża by późnej osiąść w Dreźnie. usunięcie równoznaczne było z zakazem dalszego kształcenia się w państwowych zakładach naukowych. Przyrowski Franciszek Uczeń Seminarium Nauczycielskiego w Solcu n.niemowlę chrzcił ks. gospodarzy w Michalowie zamieszkałych 29 czerwca 1849 roku przyszedł na świat Feliks Paweł (dziadek Karola Wojtyły!) . Feliks podobnie jak jego ojciec Mikołaj związał swoją przyszłość z rodzina Zamoyskich . Po zaliczeniu stosownych egzaminów otrzymał świadectwo uprawniające go do nauczania w szkołach ludowych. którą mieszkańcy wsi określają miejsce gdzie zlokalizowany jest cmentarz żołnierzy poległych podczas I wojny światowej. Marcin Stefański administrator parafii Szczebrzeszyn (wg.niemowlę przedstawione zostało ks. Cmentarz ogrodzony jest metalową siatką przy metalowych słupkach. Z opresji uratował go Maurycy hr. Nazwa Przykra Górka funkcjonuje też w Koloni – Gorajec (dawna nazwa Kalinowy Dołek) na określenie miejsca w który "straszyło" (Helena z Biziorów Odrzywolska). Marcinowi Gosiewskiemu w obecności świadków: Franciszka Żuka lat dwadzieścia dziewięć i Jana Żuka lat dwadzieścia mających. Zamoyski. przy trasie od Smorynia do Frampola. 28 maja 1857 roku Mikołajowi i Urszuli Kaczorowskim urodził się syn Jan . choć niewykluczone.12.ks. poza zabudową.zmarł 19 sierpnia 1908 roku w Krakowie. 1897.niemowlę ochrzcił ks. rodzicami chrzestnymi byli Łukasz Juszkiewicz i Tekla Gembowska .włościan. Michał Lenkiewicz. "Przykra Górka" Lokalna nazwa pochodząca z okolic Smorynia (pow.zdaniem Rafała Panasa . Na cmentarzu znajduje się 6 mogił zbiorowych. Na cmentarzu pochowani są żołnierze armii rosyjskiej i austriackiej polegli w czasie I wojny światowej. Przysada Andrzej .sierpnia 1846 roku . wtedy proboszcz parafii Szczebrzeszyn . Na mogiłach są metalowe krzyże z tabliczkami "żołnierz nieznany". Mikołaj Kaczorowski prawdopodobnie miał brata Stanisława Mikołaja. Pozwala to domniemywać. na zachód od wsi. czwartki i soboty rano.html).wyjechał razem z Andrzejem hr. Początkowo pracował w Zwierzyńcu (1907 – 1909) w prywatnej ordynackiej szkole początkowej.geocities. po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.. wozowe – "odjeżdżały z Warszawy o 12 w południe we wtorki i piątki". obok lasu sosnowo – dębowego. pochowana jest na cmentarzu wojskowym na Rakowicach w Krakowie. biłgorajski).com/shebreshin/duszpasterze. po lewej stronie tej trasy. z symetrycznie rozlokowanymi mogiłami zbiorowymi. co miało miejsce w 1907 roku. Cmentarz położony jest 800 m. w 1918 roku został kierownikiem szkoły powszechnej w Szczebrzeszynie. Wisłą – w roku 1903 usunięty został ze szkoły "za udział w walce o polska szkołę". przesyłki pocztowe Odprawiane były u schyłku XIX wieku (wg. Na mogile centralnej krzyż żelazny (do niedawna drewniany) upamiętniający założenie cmentarza.21 października 1832 roku odbył się w kościele parafialnym w Szczebrzeszynie chrzest córki Stanisława Mikołaja. która otrzymała imina Zofia Tekla. Ma on układ prostokąta o powierzchni 3. Swoją tułaczkę po Europie zakończył w 1868 roku . Istniały dwa rodzaje przesyłek: listowe (odprawiano je ze stolicy na teren powiatu zamojskiego "we wtorki o godzinie 4 po południu. Do Warszawy przesyłki listowe z powiatu zamojskiego odprawiano w środy. obwiedzionych betonowymi opaskami.. Krasnegostawu. Ostatni z odnalezionych wpisów w Księgach Metrykalnych Szczebrzeszyna nosi datę 17 lutego 1859 roku. skąd roznoszono przesyłki do najbliższych okolic. żonatego z Franciszką z Kurzawów . że w tych miejscowościach funkcjonowały jeśli nie urzędy pocztowe w prawdziwym tego słowa znaczeniu to to z pewnością punkty pocztowe. Akt chrztu podpisał ks.jego rodzicami chrzestnymi byli Kasper Traczykiewicz z Petronelą Sawicówną. Maria była jego pierwszą żoną. wozowe – w środy i soboty rano. Marcin Gosiewski. http://www.zamieszkał wówczas Krakowie3 ożenił się z Marią Scholz. na podmurowaniu. danych z roku 1855) traktem zamojskim z Warszawy do: Piask. w piątki i i soboty o 3 po południu"). Apolinary Łopuski nadał synowi Kaczorowskich imię Franciszek. Aresztowany w 1940 roku zaginął bez wieści. W roku 1472 kolejny właściciel miasta Jan Amor Tarnowski ustanowił jarmark na św. ślusarski. której został prezesem. W rok później jego brat – Andrzej odnawia prawo magdeburskie. którym rządziło się miasto. z jego inicjatywy założono w okresie międzywojennym Spółdzielnię Mleczarską w Szczebrzeszynie. W roku 1661 szczebrzeszyńskie cechy: piekarski. W roku 1934 i 1936 jego staraniem zwołano w Szczebrzeszynie wiece z okazji Święta Ludowego. złotnicki. Agnieszkę (21 stycznia) zwalniając kupców przyjeżdżających do Szczebrzeszyna od opłaty cła i myta (w mieście funkcjonowała wówczas komora celna). Czynnie zaangażowany w pracy na rzecz Stronnictwa Ludowego został w 1935 roku wiceprezesem Związku Powiatowego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Zamościu. że Tarnogród posiadał przywilej "de non tolerandis judes" ) swobodnie się osiedlać oraz "wino. 3/ daninę oddawaną dotychczas na rzecz dworu zamojskiego w naturze (owies) zamienił na opłatę w wysokości 10 groszy. Od roku 1928 zaangażował się w działalność społeczno – polityczną w szeregach Polskiego Stronnictwa Ludowego "Wyzwolenie" w Szczebrzeszynie i okolicznych wioskach. majstrów. 12 grudnia 1583 roku Stefan Batory w przywileju konfirmacyjnym odnowił wszystkie prawa miejskie zawarte w dokumentach. przysięga wierności Złożona została przez nauczycieli Szkoły Wydziałowej w Szczebrzeszynie w lipcu 1815 roku na wierność carowi Aleksandrowi II na mocy rozporządzenia przewodniczącego Wydziału Oświecenia Narodowego – Stanisława Potockiego. 25 października 1643 roku syn Jana Zamoyskiego – Tomasz zatwierdza przywileje wydane przez poprzednich właścicieli miasta i dodaje nowy. 26 czerwca 1643 roku zezwala mieszkańcom Szczebrzeszyna na zabudowę pustych placów. opłat. piwo i inne trunki szynkować. Szczebrzeszyńscy nauczyciele przysięgę wierności złożyli 30 lipca w prefekturze zamojskiej. wymiaru kary. Zamoyski zatwierdził dotychczasowe przywileje otrzymane przez miasto. Pełnił kolejno funkcje radnego Miejskiej Rady Narodowej i ławnika w szczebrzeszyńskim Sądzie Pokoju. W latach 1932 – 1933. 27 marca 1598 roku J. Po przejęciu miast w 1593 roku ordynat Jan Zamoyski przywrócił katolikom kościół zajęty przez braci Górków na zbór kalwiński. 17 października 1584 roku Stanisław Górka nadał mieszczanom szczebrzeszyńskim prawo wycinania drzewa w okolicznych lasach niezdatnego do budowy i zleżałego zatwierdził je 9 stycznia 1585 roku. kuśnierski. rolnik. regulował zagadnienia dotyczące wyzwolin. który gwarantował "prawo do wolnego handlu wszelkimi artykułami na równi z innymi kupczącymi. przywileje miasta Szczebrzeszyna Szczebrzeszyn lokowany był na prawie magdeburskim w roku 1352. 4/ dochody z młyna przeznaczył na potrzeby miasta. . W roku 1694 przywilej podobnej treści otrzymały cechy: kowalski. miecznikowski. oraz zezwolił na: 1/ wyrąb drzewa w lasach potrzebnego na budowę i opał. przywilej tarnogrodzkich Żydów Żydzi tarnogrodzcy. Po wyzwoleni został burmistrzem Szczebrzeszyna. płócienniczy i sukienniczy otrzymały przywilej. Aresztowany w 1940 roku przebywał w obozach w Oranienburgu i Dachau. radnym miejskim nadaje łąkę o 2 morgach powierzchni w miejsce zajętej na potrzeby dworskie przy młynie na rzece Wieprz. 2/ zniósł opłaty od sycenia miodu. podobnie jak inni zamieszkujący miasta Ordynacji otrzymywali od Zamoyskich rozliczne i korzystne dla siebie przywileje. W roku 1560 przedmieszczanie Błonia i Zarzecza otrzymali od Andrzeja Górki przywilej uprawniający ich do korzystania z przepisów prawa magdeburskiego.(1897 – 1948). W latach 1926 – 1931 zaangażował się w działalność Stronnictwa Chłopskiego." Mogli również (pomimo. urzędników miejskich zwalnia od ciężarów w naturze ponoszonych na rzecz pana miasta. oraz w roku 1937 organizował strajki chłopskie. rymarski. który wystosował w tej sprawie okólnik do nauczycieli Księstwa Warszawskiego. zwalniał ich od stawania razem z mieszczanami pod bronią celem jej prezentacji przed każdorazowo wybraną Radą Miejską. kotlarski. stelmachowski." przywilej Jana Czarnkowskiego Wydany został w roku 1593 dla Żydów szczebrzeszyńskich. Aresztowany podczas wysiedlania Szczebrzeszyna w lipcu 1943 roku znalazł się na Zamku w Lublinie. które uległy zniszczeniu podczas pożaru zamku. Jednym z bardziej istotnych był nadany im w 1850 roku przez Stefana Batorego. który określał obowiązki czeladzi. na nowo go uposażył i przyłączył do funduszy infułata kolegiaty zamojskiej. Przywilej zabraniał także w odległości jednej mili od Szczebrzeszyna prowadzić rękodzieło innym rzemieślnikom nie należącym do cechów w szczebrzeszyńskich. szewski. 25 października 1673 roku król Michał Korybut Wiśniowiecki i 6 grudnia tegoż roku Stanisław Koniecpolski nadali szczebrzeszyńskim mieszczanom prawo palenia i sporządzania na swoja korzyść gorzałki pod obowiązkiem płacenia do skarbu dworskiego od 1 – 3 groszy od składu gorzałczanego. bednarski. na Wniebowzięcie NMP (15 sierpnia).2 opublikowany został fragment utworu "Opis mojego życia. Zostali na mocy zarządzenia władz niemieckich zrzeszeni w Radę Lekarską – przewodniczył jej dr Likowski. dentystów. Stefan Luterek. rzeźniczy. lub w Cukrowni Klemensów. Po kilku dniach połączyli się z większą grupą w okolicach Goraja. wzywał do zakładania kółek rolniczych i sklepów spółkowych. Do klasy przygotowawczej uczęszczała młodzież określana jako "zbieranina różnych niedobitków" . W roku 1991 dyrektorem Szkoły Zawodowej został Bogusław Garbacik. pierwszą i drugą metalową. zdolności.grzebieniarski. by mieszczanie za dozwolony w 1673 roku wyszynk "po 3 złote składkowe do skarbu dworskiego wnosili". Jakub Raciborski dał się poznać w swoim środowisku jako wielki społecznik . pseudonimy Tadeusza Kuncewicza Tadeusz Kuncewicz walkę z niemieckim okupantem rozpoczął w roku 1940 organizując pluton na terenie gminy Nielisz – pracował wówczas na kolei. oprócz pracy zawodowej pełnił obowiązki asesora kolegialnego. 21 maja 1770 roku Klemens Zamoyski wydał zarządzenie. akuszerek i higienistek pracujących w grudniu 1940 roku w Szczebrzeszynie. Nosił wówczas pseudonim "Wierny". hafciarski. Hilarego. Klasa handlowa zrzeszała grupę ponad dwudziestu osób w różnym wieku. naczelnemu redaktorowi "Nowej Jutrzenki". Swój chrzest bojowy radeczniccy powstańcy przeżyli pod Zawichostem. O działalności konspiracyjnej mieszkańców gminy Radecznica podczas powstania 1863 roku zachowało się niewiele informacji. rozwoju umysłowego. przyczyna zgonu był karbunkuł. W kwietniu 1942 roku został przydzielony do odbudowy placówki w Zwierzyńcu. iglarski. W roku 1846 pełnił obowiązki lekarza obwodu zamojskiego. na łamach "Twórczości Ludowej" 1992 nr 1 . Kolejni dyrektorzy szkoły to: Stanisław Michoński. który towarzyszył powstańcom od chwili wyruszenia z Radecznicy. w roku 1843 otrzymał nominacje na lekarza miasta Szczebrzeszyna z roczną pensja 159 rubli. aptekarzy. Jana Chrzciciela (24 czerwca). Dyrektorem szkoły był Jan Kot (zm. jedna z nich opublikowana na łamach Kalendarza Serafickiego z 1938 roku stanowi o poczynaniach niewielkiego oddziału pod przywództwem jednego z radecznickich bernardynów O.byli to uczniowie różnorodni pod względem wieku (od 15 – 25 lat).zmarł 30 marca 1904 roku. Skład klasy metalowej stanowili chłopcy. 21 listopada 1984 roku). 12 lipca 1729 roku król August II ustanowił w mieście trzy nowe jarmarki na: św. radeczniccy powstańcy 1863 roku. oraz handlową łącznie 170 uczniów. Poeta bardzo boleśnie przeżył ich stratę. metalową i handlową. wówczas komendant obwodu zamojskiego "Adam" zmienił mu pseudonim na "Podkowa" i polecił zorganizowanie oddziału dywersyjnego.. Raciborski Jakub Włościanin. W roku 1913 ukazał się w Lublinie jego "Zbiorek wierszy i poezji ludowych" – dedykowany Antoniemu Kwiatkowskiemu. We wrześniu 1947 roku szkoła liczyła siedem klas: dwie przygotowawcze. Mikołaja (6 grudnia). pierwszą krawiecką."ganił niedbałe i nieuważne czytanie gazet. zmienił wtedy pseudonim na "Kmicic". w październiku zmarła Katarzyna. Rada Lekarska Grupa lekarzy. Gdy w kwietniu 1941 roku po akcji na kasę gminną w Starym Zamościu rozpoczęły się aresztowania T. Pod . Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa w Szczebrzeszynie Powstała w roku 1946 staraniem dr Klukowskiego i Jana Kota W początkowym okresie istnienia placówki zorganizowano trzy klasy: przygotowawczą. zdał go dopiero za drugim podejściem w roku 1847. Z jego inicjatywy 9 maja 1996 roku placówka otrzymał imię dr Zygmunta Klukowskiego. W wieku 20 lat poślubił Katarzynę Jasińską z Radecznicy . W roku 1844 zobowiązany został do złożenia egzaminu klinicznego i ustnego z akuszerii. felczerów. Aleksander Racewicz zmarł 23 listopada 1858 roku w we wsi Herza pod Zamościem pod Zamościem.. R Racewicz Aleksander Absolwent Uniwersytetu Wileńskiego. poeta urodzony w Mokrymlipiu 15 lipca 1882 roku. na św. zwracał się do rodziców ze słusznym żądaniem by nie obarczali dzieci bez koniecznej przyczyny pasionką (pasaniem bydła). Janusz Padź.z małżeństwa tego urodził się syn Bronisław . dużą pomoc okazali mu miejscowi działacze społeczni. Kuncewicz przeszedł na stałe do konspiracji. którzy poza nauką pracowali w różnych warsztatach ślusarskich prywatnych. z zadania wywiązał się bardzo dobrze. Rastawiecki Edward (1805 – 1874). przeróżne bakalie – pośród tych pyszności zdecydowanie królował krupniczek – mieszanina miodu. Radziwiłłówna Anna Córka Mikołaja Radziwiłła wojewody wileńskiego. w którym znaleźli schronienie podczas działań I wojny światowej Żydzi z okolicznych miejscowości. śpiewy solowe i chóralne. Staszczyka "Dziesiąty Pawilon". która chodziła na "zwiady" do rodziców dziewczyny. Z krótkiego okresu trwania tego małżeństwa zachowało się kilka listów pisanych przez Jana Zamoyskiego do żony. Urzeczeni występem mieszkańcy Radecznicy zapragnęli kontynuować tej formę działalności. (Stanisław Zybała). Monografii dawnej Polski. "Dziesiąty Pawilon" Staszczyka zrobił tak ogromne wrażenie na radeczniczanach. 1579). autor Słownika malarzów polskich. Podobnie postępowali strażacy – jedni i drudzy pobierali opłaty za występy. VII. relacji z lat osiemdziesiątych XIX wieku) składały się: zamorskie przysmaki. poleca żonę Bożej opiece. na który (wg. wino węgierskie. listy zachowały się w "Archiwum Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego".. w zapolach stodół. 1579) – pragnie po powrocie w dobrym zdrowiu małżonkę oglądać. VII. że w 1935 roku wykonali go sami w nowej remizie miejscowej straży pożarnej. reszta zdziesiątkowana straciła łączność pomiędzy sobą. Zmarła podczas porodu córka też – "małżonka jego (podał biograf ordynata Franciszek Bohomolec) z tym światem się pożegnała. kolekcjoner.. X.". list z Połocka 918. XX wieku na Zamojszczyźnie kobietę. historyk sztuki. Wkrótce i córka jego. oraz zbiorowa deklamację wiersza Marii Konopnickiej "A jak poszedł król na wojnę". Posiadał dwór w Nowosiółkach (na terenie późniejszego powiatu tomaszowskiego). ruskie ryby. wódki i korzeni. Hilary ranny poważnie w prawe przedramię wracał na swoim siwku do domu. biłgorajskiego i tomaszowskiego odbywali kurs wakacyjny. Na zakończenie zajęć kursowych urządzili pożegnalny występ: recytacje. pierwsza żona Jana Zamoyskiego. VIII... geograf.Batorzem oddział został rozbity . w którym dziękuje za przysłane owoce (wiśnie i pomarańcze). stąd późniejsze obrazki sceniczne w małych przydomowych sadach owocowych. t." jeszcze nas trzyma Połock. uzyskane ta droga fundusze "aktorzy" przeznaczali na funkcjonujące w Radecznicy Schronisko Sieroce. Warszawa 1904 "rajelupa" tak nazywano w pocz.. jego osadnictwo na terenie Ziemi . "Radosne" Uroczystość powitania biłgorajskich sitarzy powracających z dalekich wędrówek – miała miejsce podobnie jak pożegnanie przy figurze św. 1579). jedynaczka poszła za matką do grobu. in. list ze Świru (13. Na powitanie wracających sitarzy żony przygotowywały obfity posiłek. z miejscowości Postawy (22. list z Wilna (13. ród Rastawickich wywodzi się z Mazowsza. Schroniskowi amatorzy swój repertuar przedstawiali na scenach u siebie i objazdowo. m.." pisał do żony. 1579). by będąc w błogosławionym stanie miała przy sobie jakąś towarzyszkę. Jana Nepomucena na peryferiach miasta.. Radecznicki teatr amatorski Początki radecznickiego teatru amatorskiego sięgają roku 1918 – w byłym gimnazjum rosyjskim nauczyciele z trzech powiatów: zamojskiego. kilkudziesięciu rannych przed bitwą jeszcze pozostawiono w Chrzanowie. na przychaciach i wreszcie w remizach strażackich. Kilkudziesięciu padło już dawniej. Hilarego niewielu zostało przy życiu. I (1553 – 1579). dziękuje za krupki [kaszę?] i czereśnie – "w głodnym kraju sam będąc. IX. Sienkiewicz wymienia w nim także miasto Hrubieszów.. W raporcie podane zostały informacje dotyczące sytuacji materialno – zdrowotnej ludności żydowskiej z terenu Lubelszczyzny. nie mam na ten czas W[aszej] M[iłości] czem oddać . prosi. . raport Sienkiewicza Sporządzony został z polecenia centralnego Komitetu Obywatelskiego na terenie guberni lubelskiej w październiku 1915 roku przez pracownika tegoż Komitetu – Sienkiewicza. którą "jakiś młodzieniec sobie upodobał". Słownika rytowników polskich. O. 1579) – zapowiada w nim rychły powrót do Knyszyna." z Dzisny (18.. przedstawienie sztuki A.z oddziału O. in. Gdy wybuchło powstanie styczniowe przedostał się do Królestwa by wziąć udział w walce . powieści poetyckiej "Dziewczę z Sącza"((Lwów 1861). która strzela z północy od kierunku Zamościa. przybył z Krakowa. Rotunda Zamojska Jeden z elementów dawnych fortyfikacji. rekoncyliacja radecznickiego kościoła Miała miejsce 13 czerwca 1916 roku. gen. W uroczystości udział wzięli m.zginął pod Józefowem 24 kwietnia 1863 roku. Romański Stanisław W 1868 roku instalował w kościele parafialnym w Goraju 10 głosowe organy. Poeta. Aleksandrowa. Rolle Ksawery W roku 1852 zredagował odezwę wzywającą mieszkańców Szczebrzeszyna do jawnego opowiedzenia się za niepodległością i niezależnością od caratu. Ostrzeliwuje dość silnie artyleria nieprzyjacielska. na skutek polsko – ruskich (bądź odwrotnie ) zatargów pod władanie książąt ruskich. żona Konrada Bartoszewskiego "Wira". Rowecki w swoich "Wspomnieniach i notatkach. W 1939 roku dowódca brygady. Rogozinski Jakub Robotnik drogowy wywieziony został w maju 1942 roku z Józefowa k. Biłgoraja do Lublina. Po wyzwoleniu (lata sześćdziesiąte XX wieku) pracowała w Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Lublinie. Lipowej w Lublinie.) Sekretarz gminy Biszcza aresztowany przez Niemców na skutek donosu policji ukraińskiej utworzonej przez okupanta w obrębię gminy. pozostał po rozebraniu dawnych murów obronnych Zamościa. Czesław Rogalski. Kryłów z czasem drogą dziedziczenia przynależał do potomków Romana Lubartowicza Romanowski Mieczysław Adiutant płk. Roguska – Bartoszewska Janina.. które zostały umiejscowione na murowanym chórze wspartym na dwu filarach z lekko wysunięta częścią środkową. zdarzenie to odnotował S. Współorganizowała szpital leśny (kryptonim 665) w Trzepietniaku k. Pochowana jest na cmentarzu przy ul. o. in. gdzie stacjonował z oddziałem liczącym 80 legionistów. żołnierz AK. autor tragedii "Popiel i Piast". Cyryl Strzemnicki – kapelan 4 Pułku Legionów Polskich. która 16 września w przemarszu z Frampola do Tomaszowa Lubelskiego znalazła się na terenie Szczebrzeszyna.. ceremonii rekoncyliacji dokonał z upoważnienia administratora diecezji lubelskiej superior polowy ks. gdzie w obozie jenieckim przy ul. Swoja odwagę przypłacił pięcioletnim pobytem w Zakładach Gorzelnianych w Irkucku. m. Wnętrze rotundy urządzone jest jako mauzoleum martyrologii ludności Zamojszczyzny. na str. "Nina" (1921 – 1999)." . Roman Lubartowicz Jeden z książąt ruskich który prawdopodobnie w 1378 roku był właścicielem Kryłowa.. Marcina Borelowskiego "Lelewela". urodzony w 1843 roku w Żakowie na Pokuciu. ps. Miejscowość wraz z drewnianym zamkiem zaliczanym do Grodów Czerwieńskich przeszła w XI wieku.Tomaszowskiej datuje się od połowy XV wieku Rejman (. sanitariuszka. Czyżewski z Lublina. Czerwiec – wrzesień 1939" (Warszawa 1957). misjonarze o. Organy remontowano w 1927 i 1975 roku. Podczas okupacji służyła jako więzienie i miejsce straceń. 112 owych wspomnień czytamy: "w ciągu 16 września niepokoją nas przez Szczebrzeszyn czołgi nieprzyjaciela. z jej inicjatywy zorganizowano w Lublinie telefon zaufania. Lipowej pracował w warsztatach Waffen SS. Naturalnie porządnie to denerwuje nasze tabory i tyły. rozpraw historycznych: "O legionach polskich" (1861) i nieukończonej "Jakub Jasiński". Rowecki "Grot" Stefan. na gruntach której ulokowano miasto Zwierzyniec. papiernia. a w początkach XIX wieku duchowni uniccy – m. "wieś niemiecka" weszły w skład tej gminy. została żoną Brunona Makomaskiego. a w roku szkolnym 1945/1946 do Gimnazjum. W roku 1593 Rozłopy wraz z całą włością szczebrzeską zostały kupione przez pierwszego ordynata od braci Czarnkowskich i włączone do Ordynacji. folusz.. w okresie późniejszym ostatni dziekan unicko – greckiej parafii szczebrzeszyńskiej – ks.. dokumentów i zabytków historycznych" (Zamość 1957) dopatruje się w osobie o takim nazwisku założyciela miasta – przeglądając "Tablice Odmian Herbowych" Chrząńskiego. Mieszkała tutaj podobnie jak w całej włości szczebrzeskiej do której przynależały Rozłopy drobna szlachta feudalna zwana "manami" (podlennikami). wszystkie zakłady funkcjonowały na bazie przepływającej przez okolice rzeki Wieprz. Pierwotnie zwana Rudką (dane z roku 1519) nazwę swa wzięła od złóż rudy żelaza. Spotykamy na II tab[licy]herb zbliżony do Korczaka z proklamacja Rubież. W roku 1859 Konstancja Makomaska dokonała zapisu hipotecznego na dobrach turkowickich na rzecz parafii Tyszowce.Rozłopy Wieś położona na krawędzi Roztocza. nazywano ją także wsią "cerkiewną" z tej racji. U schyłku XIX istniały tutaj kuźnica do wytopu żelaza. Antoni Wiatrowski. Ostroroga. 5 czerwca 1943 roku Niemcy zabili pięciu akowców wracających z akcji. Dobra Turkowickie odziedziczył po nim syn Jan Józef Ambroży Makomaski (1784 – 1850). Kolejny właściciel Turkowic. W okresie 1837 – lata siedemdziesiąte XIX wieku w rudzie istniała destylarnia spirytusu. młyn zbożowy. w podziemiach znajdują się pochówki zmarłych z tej rodziny. ożeniony z Marią Rzyszczewską (małżeństwo zakończyło się rozwodem). dawniej zwana "Rozłopa". w początkach XIX wieku zasłynęła z tego. Władysław. Rubieszów Pierwotna nazwa miasta Hrubieszowa występująca w przywilejach królewskich. ale w dokumentach yczących dóbr zarządzanych przez Stanisława Staszica jeszcze w początkach XIX wieku pisano Rubieszów. w "Artykułach Mazowieckich z lat 1388 – 1389 " Hrubieszów określony jest jako "opidum Rubyescow" (podaję za J. ród Makomaskich W roku 1778 rodzina Makomaskich stała się prawnymi właścicielami wsi Turkowice. na oryginalnym lakowanym odcisku pieczęci miasta z końca XVIII wieku – "Sigilum Civitatis Rubieszowi". to syn Jana Józefa – Antoni Makomaski.. w roku 1793 Paweł Makomaski fundował drewnianą cerkiew unicką (zmarł w 1824 roku). Jan Iwaszkiewicz. Gdy we wrześniu 1944 roku otwarto w Szczebrzeszynie Państwowe Gimnazjum Ogólnokształcące im. Maria. Turkowice we władaniu Makomaskich pozostawały do pocz. Jego żoną była Teofila Gorayska." Ruda Wieś w powiecie zamojskim k. autor opracowania "Dzieje Hrubieszowa w świetle źródeł. z małżeństwa tego urodziło się troje dzieci: Edmund (1850 – 1938). Aleksander Górski. dnia 2 lutego 1944 roku we wsi zlikwidowano konfidenta Artura Ostaszewskiego → Ostaszewski Artur Ruskie Piaski Miejscowość k/Zamościa.. wyd [awnictwo] Juliusza hr. zobowiązując tym samym miejscowego proboszcza do odprawiania mszy w intencji zmarłych fundatorów kościoła. Oficjalnie funkcjonowała do roku 1794. w spisie miejscowości zlokalizowanych w obrębie parochii Szczebrzeszyn w roku 1564 figuruje jako "Rozlopi". Podczas okupacji na szosie rozłopskiej 18 maja 1942 roku zginęły córki malarza Lemera ze Szczebrzeszyna. Nawet w spisie nazwisk także Rubiesz pomieszczono. w której obecnie zlokalizowany jest kościół parafialny. W roku 1870 Makomascy ufundowali w Turkowicach murowaną kaplicę grobową. uczęszczał pochodzący z Rozłop Edward Igras. 10 lipca 1943 roku wieś została wysiedlona – w Szczebrzeszynie utworzono wówczas gminę niemiecką – Rozłopy jako tzw. kryty gontowym dachem pałacyk. przy którym utrzymywano dość rozległy park krajobrazowy. tartak. Podczas okupacji.Warszawa 1900 r. aktach prawnych: na oryginale dyplomu z podpisem Jana Sobieskiego. jego staraniem wybudowano parterowy. Jak przystało na dobrych gospodarzy. Niedźwiedziem). zmarł w stanie bezżennym. że mieszkali tutaj popi sprawujący duszpasterską opiekę nad cerkwią prawosławną w Szczebrzeszynie. XX wieku – przed rokiem 1914 od Edmunda Makomaskiego odkupił wieś Antoni Kobierzycki. Zamoyskich – zajęcia z gimnastyki/ćwiczeń cielesnych prowadził oficer rezerwy Feliks Głąb z Rozłop. że na skutek zmniejszenia się liczby . Miejscowość podzielona była na część ruską (prawosławną) i katolicką. in jak wspomina w swoich relacjach Wincenty Dawid – uczeń szczebrzeszyńskiego gimnazjum w latach trzydziestych XIX wieku w Rozłopach mieszkał ks. Zwierzyńca. w niewielkim nakładzie. redagowanego przez ks. Łopacińskiego w Lublinie.. Tłumacze z języka niemieckiego w Radecznicy w latach 1939 – 1944. Moje spotkanie z Placówką. jej filii w Gorajcu.unitów (przechodzili na obrządek łaciński) zlikwidowano istniejąca parafię unicką. Wykaz mieszkańców Podborcza wywiezionych na roboty do III Rzeszy.. Salwa była krótka. Nieco więcej informacji podaje Mirosław Piotrowski .. agenci Gestapo i "Kośba". Napisana została przez Reginę Smoter Grzeszkiewicz i Stanisława Rozwar Zybałę przy znacznym współudziale mieszkańców gminy.autor notki biograficznej w "Leksykonie duchowieństwa represjonowanego w PRL". Struktura organizacyjna Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Rutowski Stanisław. Wysiedleńcy i uchodźcy w gminie Radecznica 1939 – 1944. Na jej polecenie Jakub postawił okazała statuę – obecnie w tym miejscu znajduje się kapliczka. Pozostała po nich pamięć. jako syn Jakuba i Tekli z domu Kawa. Bernardynów w Radecznicy w czerwcu 1941 roku . Bernardynów w Radecznicy. Powstaje pytanie skąd dokument lustracyjny miasta Zamościa znalazł się w posiadaniu księdza dr Kazimierz Sochaniewicz na łamach Teki Zamojskiej wyjaśnia – "Lustracja ta była zapewne odpisem przechowywanym dla celów duszpasterskich w archiwum. Praca wydana została dzięki pomocy finansowej Członków Koła Gminnego Batalionów Chłopskich w Radecznicy przy współudziale żołnierzy AK. Mini słownik gwary konspiracyjno . Wykaz sołtysów wsi Czarnystok z lat 1944 . 28.napisał o nim ks. Ur. Aneksy . Szpicle.. Józef Wacław Płonka. oraz osób zainteresowanych przeszłością tego regionu. Życie codzienne. Amen. Tarnów. zwana odtąd Krasnobrodzką. ks Kanonik kaplicy św. Wykaz nauczycieli zatrudnionych na terenie gminy w lipcu 1943 roku. zapisane na kartkach 22 – 39 dokumentu "In nomine Domini.. Ruszczyk Jakub Włościanin z Szarej Woli – to jemu w 1640 roku objawiła się Matka Boża. Ryba Hugolin Ojciec Hugolin Ryba przybył do klasztoru OO.pojedyncze egzemplarze znajdują się w: Bibliotece Publicznej Gminy Radecznica.. ps. gdzie dojeżdżał na zajęcia z dziećmi i młodzieżą dwa razy w tygodniu . Wspomnienia o Tadeuszu Kuncewiczu. Sylwetki radecznickich partyzantów.".Imienny wykaz młodzieży pochodzenia żydowskiego uczęszczającej do szkoły powszechnej w Radecznicy. Mikołaja w kolegiacie zamojskiej. Rzeczniowska Waleria Właścicielka (jedna z pierwszych) tarnogrodzkiej apteki (ok. Jerzego Myszora: "Ojciec Jan Hugolin Ryba. Ostatnie dni wojny. Lista Dzieci Zamojszczyzny z terenu gminy. względnie kancelarji kollegiackiej i to przed rokiem 1720.. Manuskrypt ten znajdował się w posiadaniu ks. Na jej treść składają się następujące zagadnienia: Słowo wstępne. kiedy to xsiądz Rutowski robił swoje zapiski. która ma lecznicze właściwości. Wykaz urzędników gminy za rok 1943. w miejscowości Trzemeszna pow. Pozostawił po sobie "skrypty dłużne różnych sum". 1900 roku) zlokalizowanej w rynku. dokładnej daty powstania apteki nie udało się ustalić. Wykaz honorowych gości zaproszonych na obchody Święta Ludowego w Zaburzu w maju 1944 roku. Udział mieszkańców wsi Podborcze w wojnie obronnej 1939 roku. a że był człowiekiem nader oszczędnym (udzielał pożyczek) nic dziwnego. że wykorzystał wolne miejsca do prowadzenia osobistych notatek. prof. Ludowy Związek Kobiet . Rutowskiego. Wstąpił . którzy chętnie opowiedzieli swoje okupacyjne przeżycia. Lustracja miasta Zamościa Anno Domini 1666". 01.. członek organizacji "WiN". Prasa konspiracyjna..1950. Trudne lata czterdzieste. Oni nie złożyli broni. a z płynącego obok źródła mieszkańcy Krasnobrodu i pielgrzymi czerpią wodę. Okupacja w oczach dzieci. Lista (wojskowa) żołnierzy Batalionów Chłopskich i sanitariuszek z terenu gminy Radecznica. gwardian klasztoru OO. Partyzanckie strofy. Bibliografia. Kurs Szkoły Podoficerskiej. o. 1913 r. zlokalizowane na skraju dużych kompleksów leśnych w powiecie biłgorajskim. Książnicy Zamojskiej oraz w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im.partyzanckiej. "Rzeczpospolita Radecznicka (wrzesień 1939 . "Rzeczpospolita Józefowska" Nazwą tą podczas okupacji określano miasteczko Józefów wraz z okolicznymi wioskami. Akcja scaleniowa AK – BCh. Losy radecznickiego duchowieństwa. bowiem tutaj w sposób szczególny rozwinął się ruch oporu. "Robak".lipiec 1944) i druga konspiracja" Praca poświęcona gminie Radecznica w okresie okupacji. dlatego nie jest dostępna na rynku księgarskim .objął funkcję nauczyciela religii w Radecznicy i pobliskim Podlesiu. H. byli to: o. "Marian". na Węgry. Andrzej Szepelak. skazany został na 6 lat więzienia. gdzie ukończył Wyższe Seminarium Duchowne.z drugiej zaś strony. 4. Sądzony był wraz z innymi 3 zakonnikami i 6 świeckimi członkami "WiN" ."Jar". Wyroby tomaszowskiej fabryki wysyłane były do Lwowa. "usiłowaniem dokonania przemocą zmiany ustroju Państwa Polskiego. Petersburg. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 16. a także był miejscem przechowywania broni i archiwum organizacji. najdalej (co potwierdza zachowana dokumentacja) arły biłgorajskie wyroby do "dalekiej środkowoazjatyckiej Buchary ".Marii Milińskiej.. ppor. pozbawienie praw publicznych i honorowych na 3 lata oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Odessa. Bernardynów w Radecznicy i w Dukli. ściganych przez organa państwowe. Prokuratorem był mjr. Stanisław Bizior ps." w ciągu swego pobytu w Tomaszowie wyleczył lub ulżył niejednemu choremu. szczere przyznanie się do winy. 86 § 2 K. IV.[arżonego] Ryby. Rozprawa przeciwko o. Wraz z innymi oskarżonymi uznany został winnym przestępstwa z art. Na poczet kary zaliczono mu areszt tymczasowy od 20.W. pow. przez uczestnictwo w działaniach konspiracyjnych. co następuje: (. 225 §1KK. 13. 1946 r oraz wymienionym w pkt. któremu dotychczas żadne leki nie pomagały" rynki zbytu biłgorajskich sitarzy Eksport biłgorajskich sit datuje się od XVII – XVIII wieku. VI. Krosno.w czasie od jesieni 1946 r. Bogdan Szymański. 27 KKWP w zw. Władysław Poninkiewicz i sekretarz Maria Kalamarzówna. 11 z art. Ojca Rybę bronił adwokat Stanisław Wiśniewski. na którym znajdował się herb Zamoyskich "Jelita". ps. która wybuchła w Tomaszowie w 1652 roku . "Zych".zmierzających bezpośrednio do urzeczywistnienia zamiaru obalenia władzy ludowej" . brat zakonny Piotr Golba. występujących pod nazwą "WiN" oraz później Inspektorat zamojski AK . rynki zbytu tomaszowskiej porcelany Fabryka porcelany w Tomaszowie Lubelskim (dawniej Ordynackim) powstała staraniem Franciszka de Mezera przy wydatnej pomocy Stanisława hr. Alfred Tor. ppor. nie tylko co do tego zarzutu. został aresztowany i oskarżony o przestępstwa z art. 1950 r. okazaną na rozprawie skruchę. "Śmigło". Józef Włoszczuk ps." (ks. 86 § 2 KKWP. 1951 r. 10. na podstawie art. gdzie pełnił komendarza (zarządcy) kościoła "na Pisakach" taką sama godność piastował w Skierbieszowie. o.. Przebywał w klasztorze OO. z art. Bernardynów. prof.. Jak podaje autor informatora o muzeum biłgorajskich sitarzy (Zagrodzie Sitarskiej) Jerzy Waszkiewicz. Bukowinę. Ojciec Ryba potraktowany został łagodniej. 8 i 9 z art. w składzie: mjr Mieczysław Widaj (przewodniczący). zerwanie z przestępczością oraz czynny żal. z jednej strony jego aktywność przestępczą. Największym odbiorca tomaszowskiej porcelany pozostawał Lwów. Turcja). Tadeusz Jankowski. Leszek Basiński (asesor). Zamoyskiego – funkcjonowała w latach 1794 – 1927. Bernardynów w Radecznicy . czyli kapliczką fundowaną przez Jana Domańskiego w miejscu w którym pochowana została jego córka zmarła podczas epidemii. Kijów. Akt oskarżenia stawiał zarzuty wszystkim podejrzanym z art.K. Ze względu na współpracę z władzami podczas śledztwa i procesu.P. Jerzy Myszor) Rybicki Andrzej Postrzegany był przez mieszkańców Tomaszowa jako uzdrawiacz [uzdrowiciel]. IV. in. Rybie i innym odbywała się w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Lublinie w dniach 9-12 i 15 października 1951 r. gotowe wyroby sprzedawane były na terenie Europy Zachodniej (Niemcy. Józef Płonka ps. "Orkan". z art. Zanim osiadł w Tomaszowie. W uzasadnieniu wyroku napisano m. "Grom". Twierdzono. 225 Kodeksu Karnego i cały szereg innych. inteligencję i wykształcenie . lecz także co do wszystkich innych faktów mających znaczenie w niniejszym procesie". Opiekował się (jak podaje dr Janusz Peter) miejsce słynącym cudami. gdy Biłgoraj znalazł się pod zaborem rosyjskim większość produkcji przeznaczana była do sprzedaży na terenie Rosji (Moskwa. Henryk Ligęza. "Zakręt". Urząd swój sprawował w Tomaszowie blisko 30 lat. że klasztor w Radecznicy służył jako miejsce zebrań członków "WiN". w krajach Orientu (Persja. "Eam". Protokolantami byli: por. Kazimierz Kaleta ps. W okresie zaborów. Okres jego działalności przypadł na schyłek XVII wieku.. do dokonania morderstwa na służącej klasztoru OO. Władysław Skowera ps. 1950 r. Krym). 86 § 2 KKWP popełnionego na terenie powiatu zamojskiego i okolicy. I dalej: "Przy wymiarze kary Sąd miał na uwadze. gdzie dnia 20. Wołoszczyznę oraz do Prus Południowych. "Czarny". związków przestępczych. pozycję społeczną. do jesieni 1948 r. Ryby: "złożył zeznania szczere i obszerne.) Co do osk. por.do zakonu OO. a także Marian Pilarski ps. 2. 7 Dekret z dn. szpiegowskich i terrorystycznych. Uwolniony został natomiast od zarzutu podżegania Mariana Pilarskiego ps. "Czad". Marian Woźniacki ps. wyroby sprzedawano . w sprawie o. Produkowane wyroby pieczętowano znakiem firmowym. Skandynawia). a ponadto wymienionym w pkt. 86 § 2 KKWP. "Pistolet". Klukowskiego). Posługując się rysunkiem. Koszelowie – prowadzili sklep w Rynku. rysunek bramy miejskiej szczebrzeszyńskiej Zachował się w zbiorach Biblioteki Zamoyskich w Klemensowie. największa strzelanina miała miejsce w Rynku. Klasztornej. Rz rzemieślnicy szczebrzeszyńscy Według danych z roku 1926 w Szczebrzeszynie funkcjonowało około 60 drobnych zakładów rzemieślniczych. Józef Szwed. Leon Spoz – prowadził sklep przy ulicy Zamojskiej. ślusarzy było dwóch . oraz planem miasta z 1823 roku inż. trumny. Pinkas – właściciel piwiarni przy ul. powstał jak uważa inż.również w Jarosławiu i Tarnowie. Zamojskiej zakład bieliźniarski. wypiekiem chleba zajmowały się dwie rodziny: Ćwikowie – prowadzili zakład przy ul. Swoje wyroby sprzedawali także rzeźnicy – tą profesją trudnili się: rodzina Kapciów. a w przypadku miejscowych Żydów tylko imiona zapamiętał Jan Jurczykowski – byli to: rodzina Czuków – z zawodu bednarze. siostry Wyrostkiewicz.) Hoczyk – grabarz. latem dorabiał sprzedając lody. Obiekt wzniesiony został w stylu renesansu lubelskiego. Dalles – prowadził cukiernię. Po zakończeniu prac na stałe osiadł w Rosji. oraz Basajewscy – ich piekarnia znajdowała się przy ul. kowalstwem zajmowali się: Makara – jego zakład znajdował się przy zbiegu ulic Lubelskiej i Zamojskiej. Brama istniała do roku 1831 sprzedano ją wtedy chirurgowi Rychterowi za sumę 200 złotych polskich z przeznaczeniem do rozbiórki. w latach trzydziestych ubiegłego stulecia sprawował funkcję wiceprezesa Zarządu Okręgu Stronnictwa Narodowego w Zamościu. Sochacki. Henryk Gawarecki około 1827 roku. Kufmanowie – prowadzili sklep pasmanteryjny. Hanaka. Ruchla – prowadziła kaszarnię. Oprócz zakładów rzemieślniczych w Szczebrzeszynie w okresie międzywojennym było dużo sklepów zwłaszcza spożywczych. Szcześniak. Dubielów.Barański i Budzyński. Kołłątajowie. zdunów także dwóch . Zamojskiej. Jankiel – kowal. Jan Ruszkowski. niecki.5х 22. Dworniczak. Gąska i Sawic (szwagrowie). Franciszek Kowalski (ojciec zmarłej w 2000 roku malarki Stanisławy Kowalik) – wyrabiał beczki. zamiast Zajdlica. restaurację przed wybuchem wojny prowadzili Guzowscy. Praca nosi tytuł "Rysunek Bramy Murowaney w Szczebrzeszynie od strony młyna".7 cm. Zginęła wtedy rodzin Mularskich. Ostowiczowa.Okoniewski i Piłat. który uciekł z domu . W 1896 roku wyjechał do Rosji gdzie pracował jako budowniczy kolei syberyjskiej. rymarzem był Bukowski – jego warsztat znajdował się w budynku ratusza przy obecnym Placu Tadeusza Kościuszki w lokalu zajmowanym przez Bibliotekę Miejską.. Rytman Haskiel urodził się w Goraju. rzeź szczebrzeska Określana też jako "czarna noc" . którą do spółki z Żydówką Chajką (nazwisko nieznane) prowadził Bender. Gawarecki zlokalizował pierwotne usytuowanie bramy na zamknięciu drogi prowadzącej ze Szczebrzeszyna do Turzyńca obok młyna na Wieprzu. (. nazwiska niektórych właścicieli zakładów. Wyrostkiewiczowie. Sawulscy. Rzemieślnicy żydowscy: Chaim – właściciel sklepu spożywczego. Kazimiera i Jan Rzepeccy. Trusz. przy ulicy Zamojskiej zachował się do dziś budynek dawnej kaszarni. Szewcy to: Borowiński – zajmował się naprawą obuwia. Pilip. Blejwas – wyrabiał nakrycia głowy. oraz nieznane z nazwiska Żydówki – u nich uczył się zawodu niejaki Wyrostkiewicz. kiedy mieszkańcy miasta "wzięli sprawiedliwość w swoje ręce" dokonując samosądu. Wykonany na karcie czerpanego papieru żebrowanego o wymiarach 32. otworzył przy ul. Jaworscy. (Jan Jurczykowski) Rzewulski Kazimierz Właściciel majątku Ewusin. krawiectwem damskim lekkim zajmowały się: Hysowa. Frampolskiej. Klasztornej (obecna dr Z.okres tuż po wyzwoleniu Szczebrzeszyna w lipcu 1944 roku. Icek – handlował wapnem. ich właściciele to: Kalitowa – jej sklep znajdował się w pomieszczeniach "Oberży". murarze szczebrzeszyńscy to: Bryłowski. Klimek – kamasznik. specjalnością Ćwików był chleb sitkowy. Marszycki. Michalski. czapnik. wyrobem i sprzedażą powrozów zajmował się Bizior. Michalski – jego lokal znajdował się przy ul. ubrania na zamówienie z materiałów powierzonych szyli: Łuszcz. Ząbek. Nowicki. Lejzor – był szewcem.. ale i katolicy". 1894 – 13. oraz czynnie uczestniczył w życiu politycznym kraju.] ku ćwiczeniu młodych ludzi nacji naszej polskiej 1587 . Jako mieszczanin Stanisław Staszic nie mógłby dokonać zakupu ziemi. Sąsiadka . Klukowski. VI. o wykonywaniu samosądów przez mieszkańców Szczebrzeszyna wspomina także w "Dzienniku 1944 -45" (Lublin 1990) dr Z.jego ojciec był burgrabią na zamku w Turobinie. XI. Urodził się około 1532 roku w Mokrymlipiu . geografii. informację te potwierdza biskup parafii prawosławnej w Lublinie. Na stałe osiadł w Mokrymlipiu w roku 1570 roku .zamordowano jego żonę. na gruntach którego gospodarowało → Towarzystwo Rolnicze Wspólnego Ratowania się Nieszczęśliwych Wypadkach w Hrubieszowie/ Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. nauczycielka i żona kierownika szkoły w Radzięcinie. jeszcze jako uczeń (1915 rok) pomagał Janowi Baj w zorganizowaniu polskiej szkoły w Zawalowie → Baj Jan. "safiańczycy" Nazwa."Statuta i metrika przywilejów koronnych językiem polskim spisane i porządkiem prawnie przyrodzonym a barzo snadnym nowo zebrane" W roku 1592 został mianowany przez króla Zygmunta III Wazę do godności wojskiego krasnostawskiego.pozostawał wówczas stypendystą księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna. Pobyt w Genewie zbliżył go do Jana Kalwina . zmarł w 1944 roku. Żyła w latach 15. Sapieżyna z Zamoyskich Anna Córka Andrzeja hr. Sakowicz Krystofor Zmarł w Radecznicy 15 lutego 1897 roku jako kapelan sióstr prawosławnych. W swoim dorobku literackim pozostawił tekst na nabożeństwa na Wielki Piątek "Krestnaja pieśń". 1924. w 1801 roku użyczyła swego nazwiska Stanisławowi Staszicowi podczas zakupu przez tegoz starostwa hrubieszowskiego. aresztowany w 1941 roku przebywał w Oranienburgu. To jest rozmowa. Zamoyskiego.pod wpływem jego nauk został żarliwym kalwinistą. Ljublin 1903 s.Annales sive de origine et rebus gestis Polonorum et Lithanorum w ośmiu księgach (ponad 400 stron) 1594 . Stanisław Sarnicki opublikował: w roku 1564 kazanie O uznaniu Pana Boga Wszechmogącego w roku 1565 Colloquium piotrkowskie.oddał się całkowicie pracy naukowej.1577 napisał obszerne dzieło z zakresu: wojskowości. historii i prawa składające się z 10 Ksiąg hetmańskich [. Początkową naukę pobierał pod kierunkiem teologa Jana Koźmińczyka razem z synami Andrzeja Górki (od około 1555 roku współwłaściciela Szczebrzeszyna). pochowana jest na miejscowym cmentarzu. którą mieli wyznawcy prawdziwej wiary w latach 1574 .. gdy w roku 1573 Jan Zamoyski udawał się z poselstwem do króla Henryka Walezego Stanisław Sarnicki był w jego orszaku. Po wyjeździe do Wittenbergi uczęszczał na wykłady Marcina Lutra i Filipa Melanchtona. a pamięć o nim czczą nie tylko prawosławni. pochowany jest na przykościelnym cmentarzu pod murem kamiennych schodów. S Sabat z Lachowskich Aniela Rodem z Buczacza. którą określano hrubieszowskich szewców wyrabiających buty wyłącznie z safianu. O ojcu Krystoforze napisano w "Pamiatnoj Kniżce Ljublinskoj Guberni".. (Stanisław Zybała) Sakun Franciszek Absolwent Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Szczebrzeszynie. Przed wybuchem II wojny światowej pracował w Wielączy. Pochowany jest w pobliżu klasztoru. następnie uczył się w Akademii w Królewcu . W roku 1563 uzyskał godność superintendenta zborów kalwińskich w Małopolsce. 126 .136 (Opis prawosławnego klasztoru w Radecznicy) "Ojciec zakonny Christofor posiadający dobre (miłujące) serce wszystkim szczerze zarządzał. Zmarł 27 września 1597 roku. Sarnicki Stanisław Syn Jana i Elżbiety z Gorzkowskich Sarnickich. Duchowieństwo prawosławne przygotowuje się do kanonizacji ojca Krystofora. "Vis" rozpoczął w Sąsiadce formowanie I Kadrowej Kompanii Batalionów Chłopskich. a następnie 450 rubli. Seminarium Nauczycielskie Męskie w Szczebrzeszynie Zaczęło funkcjonować w roku 1921 po przeniesieniu placówki z Zamościa. przez 106 lat do Polski. Wnosił z tego tytułu roczne opłaty do kasy Ordynacji Zamojskiej w wysokości 510. Położony na wysokim zboczu doliny rzeki stanowił ważny punkt strategiczny w paśmie tzw. Bartosza "Radecznica". dochód ze sprzedaży której przeznaczono na potrzeby Schroniska. później S. Barsow. oraz żywność dla grupy dzieci. Stanisław Cercha interpretowali jako "granica". że słowo "Sąciask" ma w języku staropolskim znaczenie przymiotnikowe i oznacza "przygraniczny". za zgodę na przynoszenie więźniom posiłków strażnicy ci pobierali opłatę od 2 – 5 złotych. Gród zbudowany został przez jeńców wojennych Jarosława Mądrego.1916 celem udzielania pomocy pokrzywdzonym przez wojnę). 600 koron. Lewicki odczytał jaki "Suteska". W pracę na rzecz schroniska czynnie włączył się: Sejmik Powiatu Zamojskiego przekazując kwotę 2000 koron. Ponownie przyłączony w 1121 roku do Polski przez Bolesław Krzywoustego pozostawał w rękach polskich do końca XII wieku. W latach 1921 – 1926 w Seminarium pracowały 32 osoby. Schronisko Sieroce w Radecznicy Zorganizowane zostało w marcu1917 roku . że Sutiejsk wzniesiony został w celach militarno – obronnych. Segelman Szaja Dzierżawca dochodów propinacyjnych w Józefowie. których w początkowym okresie istnienia placówki było (rok 1919) było 62. "Selbschutz" Strażnik pilnujący porządku w obozie pracy w Bortatyczch.dość zamożni zajmowali się handlem i rzemiosłem. Nazwa Sutiejsk z upływem czasu została przemianowana na: "Sąciażka" . Według danych z roku 1986 w Sąsiadce znajdowało się 180 gospodarstw rolnych. z tego przez 64 lata należał do Rusi. W grudniu 1942 roku Jerzy Miller ps. że gród zbudowany został w latach 1031 – 1039. "Sąciaska" . W okresie swego istnienia gród był (zdaniem dr Wartałowskiej) kilkakrotnie rozbudowywany. połączony był z osadą przy grodową – jej mieszkańcy . "Siensiaszka". z upływem czasu powstał na jej miejscu gród określany jako "Sutiejsk". Sobonia) stoczył we wsi potyczkę z niemiecką żandarmerią.opiekę nad dziećmi powierzono Siostrom Felicjankom. funkcję dyrektora pełnił Tadeusz Niedzielski. gdy ten udzielał w latach 1041 – 1047 zbrojnego poparcia Kazimierzowi Odnowicielowi w walce z Masławem. która zasiliła budżet placówki sumą 1000 koron. "Sączawka". Inne nazwy to: "Sącieszka". co prof. wziąwszy pod uwagę fakt. w roku 1097 w grodzie stacjonował Dawid Igorowicz -jego obecność potwierdzają imienne pieczęci znalezione przez archeologów. W roku 1205 Sutiejsk został zniszczony przez Romana. Wspomnienie grodu jako miasta Zofia Wartałowska tłumaczy jego rozwojem społeczno – gospodarczym. albo " Sutaska" i zidentyfikował z Sutiejskiem. gdzie istniała od roku 1916. Badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1945 -1949 i 1951 – 1956 pod kierunkiem dr Zofii Wartałowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wykazały. księciem Mazowsza. Arcybaszew i polscy – Wojciechowski. w maju 1944 roku oddział BCh "Wichra" ( A. W latach 1031 – 1039 obiekt został wzniesiony jako gród pogranicza polsko – ruskiego stanowiąc dogodną bazę dla zbrojnych wypraw. oraz ordynatowa Zamoyska. Uległ zniszczeniu w 1069 roku podczas zbrojnej wyprawy Bolesław Śmiałego na teren Grodów Czerwieńskich. księcia włodzimierskiego – nie odzyskał już dawnej świetności. W roku 1069 Sutiejsk zdobył Bolesław Chrobry. "sąsiadujący". Znaczenie nazwy uczeni rosyjscy – Karamzin. ale także do kontaktów pokojowych – w roku 1067 był miejsce polsko – ruskich układów. który ofiarował 102 ruble i 11.istnieje w księgach poborowych z XVI wieku. Zamojski Komitet Ratunkowy (takie komitety powstawały w miastach i miasteczkach Polski po zakończeniu działań wojennych 1914 . W organizację schroniska czynnie włączyła się miejscowa i okoliczna ludność przekazując zarówno środki materialne jak i ubrania. . w roku 1919 wydano niewielką pracę W. Pozostałością z czasów świetności jest nazwa "rynek" stosowana przez miejscową ludność dla określenia części wsi położonej u podnóża grodziska. Gród Sutiejsk istniał 170 lat. rozwój ten musiał być znaczny. Arabskie źródła pisane z 1154 roku podają obok nazw miast ruskich miejscowość " S' skh". Grodów Czerwieńskich. bywało też że zabierali dla siebie lepsze produkty. chociaż Grody nie zostały wówczas przyłączone do Polski Sutiejsk prawdopodobnie pozostał przy Polsce jako ważny punkt przygraniczny.w roku 1430 wieś o takiej nazwie wchodziła w skład dóbr latyczyńskich.Wieś położona w dolinie Poru i Gorajca przy północnej krawędzi Roztocza Zachodniego początkami sięga VII wieku – istniała wówczas tutaj (do wieku IX ) osada lędziańska. Cercha opierając się na wyjaśnieniach Rostafińskiego uznał. Siekierzyński Michał (1743 – 1814). 70 osób. na rękawach mundurów naszyte na czarnym tle litery SD (Sicherheisdienst.Praktyki."ćwiczeniówki". czyli nauka o wychowaniu" (Warszawa 1846). Zamoyskiego propozycję objęcia funkcji rektora w przeniesionej z Zamościa do Szczebrzeszyna Szkole Wojewódzkiej – pracował na tym stanowisku do roku 1814. doskonale znał język polski.. Pod jego kierunkiem uczniowie pisali ćwiczenia kształtujące ich wrażliwość na mowę ojczystą i zabytki polskiego piśmiennictwa . Pod kierunkiem tegoż profesora uczniowie zapoznawali się z tekstami mów/przemówień wygłaszanych przez sławnych Polaków. rodem z Poznańskiego. Zamojskiej .mowa skierowana do królowej Bony. "Gramatyka polska" . Opisywane zdarzenie miało miejsce w budynku przedwojennego kina "Muza" przy ul. rozpoczął też wykonywanie prac litograficznych pod kątek kształcenia głuchoniemych – jego współpracownikami byli ludzie tej miary co: Jan Paweł Lelewel.. Serocki Tadeusz Mieszkaniec Sokołówki k. bo miał taką nieforemną głowę. autor obrazów batalistyczno – historycznych. zmarł w 2008 roku. katowania i mordowania ludności polskiej. Jakub Sokołowski. na furażerkach nosili odznaki w postaci trupich czaszek. W roku 1813 uzyskał w Wiedniu stopień magistra chirurgii i został asystentem w Powszechnym Szpitalu Wiedeńskim . w czasie okupacji z narażeniem życia ukrywał miejscowych Żydów. którzy mieli do niego wiele różnych pretensji" (relacja Wiesława Krzeszowskiego) Przeciwko Sieringowi Prokuratura sformułowała trzydzieści cztery zarzuty dotyczące m. że w roku 1848 podczas egzaminu dojrzałości uczniowie ze szczebrzeszyńskiego gimnazjum tłumaczyli z języka rosyjskiego fragmenty jego pracy. wypracowania. pijar – 22 lipca 1811 roku otrzymał od Stanisława hr. o tym czego uczył pisze w swoich notatkach uczeń Szkoły Wojewódzkiej w latach 1825 . "Logika" ( Warszawa 1843).Jan Borman. Przed wykonaniem wyroku (28 czerwca 1945 roku w Więzieniu Okręgowym w Zamościu) w Szczebrzeszynie odbyła się wizja lokalna.kasztelan krakowski (mowa wygłoszona na sejmie lubelskim w 1554 roku). "Siczowyje Stryłki" Oddział nacjonalistów ukraińskich stacjonujących od 1941 roku w Tarnogrodzie.były bardzo zróżnicowane: analiza przeczytanych dzieł literackich." W listopadzie 1817 roku został nauczycielem w Instytucie Głuchoniemych w Warszawie. Wyniki swoich obserwacji zamieścił w okresie późniejszym w pracy "Teorie i mechanizmy mowy. Antoni Brodowski. gdzie miejscowa ludność nie tylko go rozpoznała.rektora Akademii Krakowskiej w okresie panowania Zygmunta III Wazy.1826 . nieodzowne w przyszłej pracy odbywali uczniowie Seminarium w klasach V – VII szkoły powszechnej. oraz w czterech klasach tzw. wierszy. budowniczy zamojskich fortyfikacji. oraz eksterminacji szczebrzeszyńskich Żydów. proboszcz szczebrzeszyński.prowadził wówczas zajęcia z dziećmi głuchoniemymi. Teodozy Sierociński jest autorem prac: " Pamiątka po dobrym ojcu" (Warszawa 1825). umundurowany był na wzór SS. uczył między innymi córkę dyrektora szpitala czytać bez sylabizowania. Dzięki wsparciu finansowemu ministra . Sierociński Teodozy Nauczyciel języka polskiego i literatury w Szkole Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie. in bicia. Krzysztofa Meymanowicza . czyli Teoria z sposobem najłatwiejszego uczenia dzieci tak mówiących jak i głuchoniemych. stąd mieszkańcy Tarnogrodu nazywali ich "darmochwalcami" lub "gwardią Darmochwała". Frampola.. następnie Instytut Ekonomiczny Galicyjski we Lwowie. I tutaj on był przywożony . Ukraińcy sami nazywali siebie "Siczowyje Stryłki". jak: Tarnowski . Odznaczony medalem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata". Rozpoznany w 1945 roku na Śląsku przywieziony został do Zamościa. podkanclerzy Przerębski . malarz i rysownik. której odradzał wyjazd do Włoch. Służba Bezpieczeństwa). Siestrzyński Jan Urodzony 24 czerwca 1783 roku w Szczebrzeszynie. w roku 1934 placówkę przeniesiono do Leśnej Podlaskiej. myśmy potocznie nazywali go "Łepniak"." tutaj był w czasie okupacji żandarm Siering.. "Pedagogika. Siering Jan Żandarm ze szczebrzeszyńskiego posterunku. Oddział liczył ok.. Obowiązki dowódcy pełnił Włodzimierz Darmochwała. Tu była masa ludzi. Pracował w Gestapo w Starym Zamościu i Szczebrzeszynie. ukończył Liceum Zamojskie (powołane w miejsce byłej Akademii Zamojskiej). ale nieomal nie doszło do samosądu. Seminarium Nauczycielskie Męskie ukończyło 365 absolwentów. Jako ciekawostkę należy dodać. Remigiusza Koniecpolskiego. osób. do dziś zachowało się po budowli wzgórze zwane "zamczyskiem". zwolennik reform). w którym można obejrzeć skamieliny i eksponaty archeologiczne. posiadał odbiornik radiowy. pełnił obowiązki łącznika na terenie gminy. ps. aktywny w Sejmie Czteroletnim. Nie wiedziały nawet ile ich było – pisze Ewa Kurek ("Udział Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w akcji ratowania dzieci żydowskich w Polsce w latach 1939 – 1945". Budowniczym zamku (ok. które znalazły opiekę w radecznickim klasztorze.. potajemny sympatyk reformacji. Krzysztofa II Szembeka ( 1722 – 1797). in.mieszkańcy Horodła uskarżali się na brak cegły potrzebnej na zabudowę pomimo należnych im przydziałów. w roku 1936 wybrany został przez władze kościelne na prowincjała. Szeptyckiego. współredaktor konspiracyjnego pisma "Z Ziemi wysiedlonych". skarga horodyskich chłopów Skierowana została w 1954 roku do Powiatowej Rady Narodowej w Hrubieszowie . Jakuba II Uchańskiego (1501 – 1581). 1610 roku) był Jerzy Zamoyski. niemniej służyły im pomocą.e. W radecznickim klasztorze przebywała także córka dr Felicji ze Szczepańskich i Jana Piwowarków z Podborcza Magdalena. Skierbieszów pieczętował się herbem "Ostoja" (2 półksiężyce z mieczem po środku na tarczy). Adamów). W roku 1828 został wydana praca Jana Siestrzeńskiego "O litografii". w osobach: Jakuba I Buczackiego. W odpowiedzi wysłano do wsi stosowna komisję. W 1826 roku po rozbiorach Polski na mocy postanowienia księcia . Lublin 2001). Sikora Metody Twórca i pierwszy rektor Kolegium Serafickiego w Radecznicy. Siostry zaopiekowały się sporą grupą dzieci. Jedną z uratowanych była żydowska dziewczynka o imieniu Tamar. na mocy podjętej decyzji w rok później otworzyć miano miejscową cegielnię. Aleksander Szeptycki zginął w 1940 roku w zamojskiej rotundzie). w tej liczbie także Siostry Franciszkanki Misjonarki Maryi (zamieszkujące od roku 1922 w pałacu darowanym im przez właściciela Łabuniek Aleksandra hr. W roku 1494 Jan Olbracht obdarował miasto przywilejem na prawie magdeburskim. Do wsi przybył w 1919 roku by "starać się o odzyskanie bernardyńskiego kościoła i klasztoru wraz z przylegającymi zabudowaniami". z ich pomocy korzystały także dzieci żydowskie. obrazujące historię osadnictwa na Roztoczu od X w p. Zamek uległ zniszczeniu podczas najazdów tatarskich i szwedzkich w XVII wieku. Mimo to nie zapomniał o "swoim" Kolegium . Kolegium otwarte zostało w roku szkolnym 1922/1923. prymas Polski. Skierbieszów postrzegany jako miasto biskupie miął swoich włodarzy m. "która na miejscu zbadała możliwości uruchomienia we wsi cegielni". usiłował stworzyć w Polsce kościół narodowy). W roku 1453 Jan II Kraska Tarnowski wydał dokument lokacyjny dla miasta Skierbieszowa. Sikora Lucjan. Siostry Franciszkanki z Łabuń Zapisały w historii Zamojszczyzny swoją chlubną kartę organizując w latach okupacji pomoc dla dzieci rozdzielonych z rodzicami podczas zmasowanej akcji pacyfikacyjnej i wysiedleńczej jaka miała miejsce w 1943 roku. W roku 1426 Skierbieszów z nadania Władysława Jagiełły stanowił uposażenie biskupów chełmskich. Ich staraniem wzniesiono drugi zamek – rezydencje z rozległymi podziemiami. aż po czasy wczesnego średniowiecza. Skierbieszów W przeszłości stanowił (XIV wiek) własność królewską i posiadał zamek obronny usytuowany na wzgórzu. Jacka Święcickiego. gdy Niemcy masowo opuszczali Zamojszczyznę przemieszczając się przez kolejne wioski w tym Podborcze.n."co miesiąc z acji jaką otrzymywał od rządu przesyłał pokaźne kwoty na utrzymanie Kolegium i opłaty dla profesorów świeckich" W okresie międzywojennym pracował w utworzonej przy Kolegium drukarni. Jerzego Zamoyskiego. "Piotr" Mieszkaniec Gorajca. adiutant Franciszka Madeja "Mrówki".5 tys. Gdy Niemcy zaczęli budować w Łabuniach lotnisko wysiedlono stąd i okolicznych wsi ponad 3. w dowód wdzięczności za opiekę nad chorą na gruźlicę córką.spraw wewnętrznych – Antoniego Mostowskiego otworzył przy Instytucie Głuchoniemych własną pracownię. biskup płocki. twórca prywatnego muzeum paleontologiczno – archeologicznego. odsłuchiwane przez niego wiadomości i komunikaty z Londynu podawane były do wiadomości oddziałów partyzanckich stacjonujących na terenie gminy Radecznica. w tym także żydowskich. którzy dbali o miasto uzyskując dla niego coraz większe przywileje. Mikołaja IV Wyrzyckiego. Sitek Jan Mieszkaniec Bondyrza (gm. napisał m. "Puma". "Puci".1943). kanonikiem i proboszczem w Końskowoli ks. Antoni Czarnecki (z Wywłoczki). zorganizowany był na zasadzie federacji – w skład której stanowiły samodzielne związki wojewódzkie. Stanisław Wojciechowski "Miś". Związek. Stanisław Mazur "Elski". Jerzy Florkiewicz "Ozdoba". z której wywodził się były prezydent Rzeczpospolitej Polskiej . Izydora w Topólczy nabożeństwa poświęcone pamięci "Podkowy" i jego poległych partyzantów. czterech kanoników i ośmiu wikariuszy – liczbę kanoników z czasem zwiększono do dziewięciu. Waldemar Borkowski "Brodzic".Jan Grygiel . Kazimierz Orzechowski "Kotwica". Zdzisław Jóźwiakowski" Huzar" Jóźwiakowski "Motylek".Ignacy Mościcki. dodatkowo pełnił funkcję rektora kościoła po kapucyńskiego w Lublinie. Jan Lepionko"Łasica".namiestnika dobra biskupie zostały zabrane. byli to: Feliks Czyż " Zająć". Józef Lembrych. Marian Mijalski "Maf". Wiesław Smyk "Czarny". "Michał Kwiatkowski "Wojtek". skład osobowy oddziału "Podkowy" Tadeusz Kuncewicz "Podkowa" znany był w rejonie Szczebrzeszyna "jako ten.1944" (Warszawa 1985) . Czesław Tchórz "Kowal". w ich obrębie wyróżniano związki okręgowe. in. skład kapituły kolegiaty zamojskiej Kapituła kolegiaty zamojskiej utworzona u schyłku XVII wieku składała się z trzech prałatów. Jan Brochowski "Dan". którzy rezygnując z pracy na kolei wybrali walkę z okupantem: Wacław Hubka "Jar". skład osobowy Zarządu Okręgowego (zamojskiego) Związku Młodzieży Wiejskiej Związek Młodzieży Wiejskiej założony został w latach dwudziestych ubiegłego stulecia. Marian Kopczyński. Kazimierz Łokaj. m. Aleksander Jóźwiakowski "Błysk". Tadeusz Jankowski "Romb". Tadeusz Kalbarczyk "Gzyms". Marian Żyła "Wrzos". podch. Jego staraniem wybudowano w Skierbieszowie piękna szkołę. Bolesław Polakowski "Wiarus". Podczas okupacji Skierbieszów jako pierwsza wieś na Zamojszczyźnie został wysiedlony 25 listopada 1942 roku. podch. Boleslaw Grudewicz "Wilczek". "Wiadomości o profesorach Akademii Zamojskiej". Roman Paczos "Lasota".. prałatem – kustoszem ks. Czesław Jóźwiakowski "Most". W roku 1905 skład kapituły stanowiły zaledwie trzy osoby: prałatem – dziekanem i proboszczem parafii zamojskiej był ks. (z Lublina). należał do rodziny Mościckich. Józef Szmiga "Smyk" i inni. Jan Guzowski "Błyskawica". Roman Piskorski "Meduza". Nawrocki "Lubicz". Zygmunt Kuncewicz (brat "Podkowy". Zienkiewicz. "Życie". Marian Bronikowski "Grzmot". Michał Zawiślak "Reja". Jubilat Stanisław Skurzyński. Tadeusz Karczewski "Irys". Ireneusz Bryl "Bończa". Stanisław Ryzner "Piorun". Franciszek Grona. w jego szeregach skupiała się głownie młodzież pochodzenia chłopskiego. W 1926 roku skład osobowy Zarządu Okręgowego (zamojskiego) Związku młodzieży wiejskiej stanowili: Franciszek Blonka (pochodził z Łabuniek) Helena Bogucka (z Zamościa) Stanisław Cebula (z miejscowości Wierzbie) Piotr Lempert (z Płoskiego k. Do dziś w ostatnie dni maja odbywają się w kościele pod wezwaniem św. Franciszek Hubka "Mewa". Tadeusz Niedzwiedzki "Stern". Jan Gieysztor "Szachowski". Marian Tulidowicz. Jubilat Tomasz Petrykowski. Tadeusz Mazurek"Kaszub". Najdówna (z Kalinowic Ordynackich) Jan Podlewski (z Janowic) Franciszek Popielec (z Deszkowic) Fryderyk Plattner (z Zamościa) Michał Rasum (z Sitańca) Stanisław Syta (z Zamościa) . a przy okazji zjazdy "Podkowiaków" (relacja Katarzyny Książek). Zbigniew Podczaski "Sajgon". Aleksander Sierpotowski/Sierputowski?. Zamościa) T.. podch. Ferdynand Orzechowski. Jan Ambroży Wadowski (zasłużony historyk. in. Jerzy Prystapczuk "Ryś". Wiesław Podczaski. uczeń gimnazjum) "Podkówka". Aleksander Bortkiewicz "Mongoł". Marian Kopytko. miał takie szczęście od Boga. "Ryś". Adam i Władysław Guściorowie. a Skierbieszów przemianowano na osadę wiejską. Warszawa 1900). Jak podaje autor pracy "Związek walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939 . Bronisław Grona (zm. Jerzy Janowski "Blask". w oddziale którego ginęło najmniej ludzi. Jan Mielnik.udało się ustalić niektóre nazwiska lub pseudonimy ludzi oddziału "Podkowy". Z oddziałem Tadeusza Kuncewicza związało zwoje losy także kilku kolejarzy. Majątek został scedowany na osoby świeckie. "Wikta". ) Ciupak Andrzej Plebanek Andrzej Baran Michał Oleszko Jan Misa Józef Leśniewski Walenty Pieprzycki Andrzej (Baran) rok urzędowania 1592 1592 1703 pełniona funkcja/obowiązki burmistrz rajca burmistrzowie pozostałe dane 1703 1708 1726 1738 1738 rezydent pisarz miejski woźny miejski wójt burmistrzowie 1738 1738 1741 1741 pisarz miejski woźny wójt burmistrzowie 1741 1741 pisarz szafarz burmistrz pisarz miejski wójt Posiadał jeden plac zlokalizowany w Rynku... Kozackiej. Rolnej Barański 1752 1752 1753 Józef Leśniowski Jędrzej Chudzicki Jędrzej Barański Błażej Pydo Mikołaj Subczycki Mateusz Zdzyłowski Maciej Widz 1753 1753 1753 1753 1760 burmistrz burmistrz burmistrz pisarz miejski burmistrzowie (?) ..Jan Szozda (z Ruszowa) Aleksandra Szubert (z Bodaczowa) Regina Torówna (z Wysokiego) Bolesław Wnuk (z Wysokiego) Skład samorządu i pracowników kancelarii miejskiej gorajskiej w latach 1592 – 1795. "Dzieje Goraja" imię i nazwisko Jan Peczka Sebastian Trojan Jan Wiąckowicz Jan Zbonski Jędrzej Zaranski Paweł Rozbicki Sebastian Fabian Gonciarski Marcin Ciupak Sebastian Zdzyłowski Michał Oleszek Bartosz Gębka Piotr Tomasik Andrzej Zaborski Jan Misa (. Rolnej oraz kilka półćwierci [placów] na przedmieściu ul... 1 plac na ul. opracowano na podstawie pracy. ½ placu na ul. Podczas pobytu w więzieniu urodziła syna. należała do probostwa rzymsko – katolickiego w Tomaszowie Lubelskim. Skwarski Jakub Infułat zamojski. "Skrzat Udrycki" Pismo wydawane od roku 1918 nakładem Stowarzyszenia Szkolnego "Dzieci Polskich" działającego przy szkole w Udryczach. Brał udział w walce z Niemcami w okolicach Puław. oraz słaby stan zdrowia więźniarki i ciągle pisane przez nią prośby o zwolnienie skłoniło władze więzienne do darowania jej wolności. powiat Krasnystaw zamieszkał w jego gospodarstwie do wiosny 1944 roku. gm. tomaszowski). który wkrótce zmarł.13 złotych 14 groszy. proboszcz szczebrzeszyński – założył w Turobinie jako pierwsze na Zamojszczyźnie Bractwo Różańcowe w oparciu o Instrukcję Jenerała Dominikańskiego z Rzymu z roku 1637. Jana Nepomucena. Artykułami większości artykułów i wierszy traktujących o historii. Z chwilą wybuchu II wojny światowej jako rezerwista został zmobilizowany do służby wojskowej i wcielony do 9 pułku piechoty stacjonującego w Zamościu. krasnostawski. Aresztowana po upadku powstania osadzona została w więzieniu w Janowie. Słonka Florian Pierwszy wójt Tarnogrodu (1567). św. Pod koniec 1942 lub na początku 1943 wstąpił w szeregi Armii Krajowej.Stanisław Głuszczynski Mateusz Zdzyłowski Michał Oleszko Jan Misiński Wojciech Sałęga Tomasz Stachurski Krzych Wielgos Walenty Oszustowski 1768 1768 wójt burmistrzowie składki na Fundusz Obrony Narodowej Zebrane zostały z inicjatywy nauczycieli Szkoły Powszechnej Nr 2 w Szczebrzeszynie w dniu 19 kwietnia 1939 roku w wysokości 168 złotych 95 groszy. W Skwarkach Tomasz Antoni Zamoyski fundował kościół obrządku łacińskiego pw. Smagała Piotr Syn Adama i Magdaleny z Maciągów. z polecenia biskupa A. stanowisko piastował dożywotnio. Piotr Smagała wespół z innymi żołnierzami Armii . Skwarki Malutka wioska powstała w XVII wieku na południe od miejscowości Rybnica (pow. życiu codziennym na wsi. p były miejscowe dzieci. przenosiła rozkazy ukrywając je w swoich warkoczach. pracy rolników i. Po jego śmierci w 1584 roku żona Anna otrzymała (po uprzednio skierowanej prośbie) 28 lipca 1585 roku pozwolenie od króla Stefana Batorego na objęcie wójtostwa przez ich syna Stanisława Słonkę. Po śmierci teścia Jacentego Maciąga że wsi Żabno. Skowierzak Maria Ludwika Kurierka powstańcza (1863). urodził się 19 lipca 1913 roku w Rokitowie. Z czasem drogą zamiany z probostwem na inne grunty Skwarki przeszły na własność Ordynacji Zamoyskiej. pow. gdzie pozostawał aż do wyzwolenia terenów Lubelszczyzny przez oddziały Armii Czerwonej i Odrodzonego Wojska Polskiego w lipcu 1944 roku. Samorząd najstarszej klasy (VII) przekazał ponadto oszczędności zgromadzone przez klasę w ciągu roku szkolnego . pomagał również rodzicom w prowadzeniu ich gospodarstwa w Rokitowie. Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej. t. Uzyskaną kwotę wpłacono do Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Zamojskiego /O Szczebrzeszyn. To. w roku 1796 świątynia. Turobin. ponieważ groziła zawaleniem. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do rodzinnego Rokitowa. Służył w 23 pułku piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim w 1935 roku i w Korpusie Ochrony Pogranicza we Lwowie. Gołaszewskiego została rozebrana. uczynił to dopiero na wiosnę wiosnę 1947 roku.nazywał się Paweł Smarkala. którą ukrywano w starym magazynie po piwie. W jednej orkiestrze było wtedy 120 basów. był członkiem Batalionów Chłopskich w obrębie gminy Radecznica. Śledztwo przeciwko niemu wszczęto 28 czerwca 1949 roku . duża weranda z kolumnami (stan na lata siedemdziesiąte XX wieku). przybiera pseudonim "Sroka". Jako młody chłopiec należał do Organizacji. którzy w Gorajcu prowadzili sklep. który toczył się w dniach: 29. Piotr Smagała aresztowany został 25 czerwca 1949 roku przez krasnostawskich ubeków. Żona Makowskiego.mój ojciec był muzykiem.2007) Wieloletni członek Zaburzańskiej Orkiestry Dętej. Po oddaniu broni na posterunku w Turobinie wracał do domu. Dworek zachował resztki dawnej świetności – znajduje się w nim duża bawialnia. wyrok na jednego z członków partii w okolicach Goraja. Poznaniu .nawiązuje kontakt z grupą "Jacka". in. W procesie przeciwko Piotrowi Smagale. Smarkala Stanisław ( zm. Honorata została podczas II wojny zamordowana przez grasujących w okolicy bandytów. w tym dniu sporządzono również akt oskarżenia. Wykonanie wyroku kary śmierci (28 maja 1950 roku) nadzorował prokurator Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Lublinie kpt. 234 mieszkańców. w maju 1922 roku został prezesem utworzonego w Mirczu Koła Związku Teatrów i Chórów Ludowych. Ostrzeżony przez życzliwych sąsiadów wycofał się w ostatniej chwili z obejścia. Huk Władysław.Krajowej brał udział w odbiciu aresztowanych przez Niemców żołnierzy AK osadzonych w areszcie w Żółkiewce. ćwiczyli nas sześć tygodni.był kapelmistrzem w zaburskiej orkiestrze. od najmłodszych lat. Kolejnym właścicielem wsi został Jan Brandt. Sędzia w procesie był kpt. gdzie pracowała wespół z mieszkankami wsi Gorajec urodził się jej syn – Bronisław. głównie młode kobiety wyjeżdżały w celach zarobkowych za granicę.. Zdzisław Obuchowicz. zostaje. Od tej chwili podejmuje zdecydowana walkę o obalenie narzuconego siłą ustroju . Stafiszowie.który ukończył Szkołę Kapelmistrzowską . Podczas I wojny światowej wraz z przyjaciółmi zajmował się przemytem broni. Według danych z okresu międzywojennego we wsi był także młyn. miał syna Henryka. w tym 226 katolików i 8 prawosławnych.w Szczecinie w 1954 graliśmy na Ogólnopolskich Dożynkach. Funkcjonował browar przynoszący rocznie 1200 rubli dochodu. mój stryj był muzykiem i ojciec chrzestny też. jedną z nich była Rozalia Miksza. gdzie na folwarku ordynackim dzierżawionym przez Konstantego Świderskiego odbywały się narady włościan – członków PPS – u z okolicznych wsi. jeździliśmy po całej Polsce . Po wyzwoleniu wschodnich terenów Polski. bowiem ubecy urządzili na niego zasadzkę. pierwszymi właścicielami Smorynia byli Skrzyccy -wiadomo. Sobniewski Szczęsny Administrator Kolonii Mircze. III. Swięcicki. Madziarz. 1950 roku jako oskarżyciel przed Wojskowym Sądem Rejonowym w lublinie wystąpił kpt. Smoryń Wieś w powiecie biłgorajskim. Stryj służył w 12 Pułku Ułanów w Krzemieńcu . IV. O swoim grani opowiadał bardzo chętnie: granie to rodzinna tradycja . przetrzymywany był w więzieniu na Zamku w Lublinie. . Grałem w Krakowie. in. Do jej powstania przyczyniła się rodzina Gorajskich – w obrębie ich dóbr wieś pozostawała do roku 1665.grać nauczyłem się od stryja. nauczyciel – pełnił funkcje skarbnika oraz K. W miejscu dzisiejszej szkoły znajdowały się czworaki. W okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej mieszkańcy Sokołówki. Eugeniusz Pinkosz (pełniący funkcje sędziego Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie w latach 1949 – 1952). Sokołówka – losy mieszkańców wsi Najstarsze wzmianki o Sokołówce pochodzą z połowy XVI wieku. U schyłku XIX wieku we wsi (zresztą obecnie też niewielkiej) znajdowało się 27 domów. Brandt często przyjeżdżał do Mokregolipia. znany z surowych i bezwzględnie wydawanych wyroków). Piece kaflowe z cegły zdobionej ciekawym ornamentem. prawdopodobnie została zgwałcona i rozstrzelana – jej grób znajduje się na cmentarzu w Trzęsinach. Oprócz niego w skład Zarządu Koła weszli: S.zamknięto 28 lutego 1950 roku. a zgrupowanie liczyło 1200 osób. Gdy Rozalia zmarła (nie znam przyczyny jej zgonu) chłopca przywiozły do . Piotr Smagała nie ujawnił się . która wykonała m. Udzielał także w czasie okupacji pomocy Żydom .6. Na terenie Niemiec. podobnie jak oni członkiem Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Po śmierci Brandta jego majątek odkupiła wraz z zabytkowym dworkiem rodzina Makowskich. lub sprowadzano zza granicy. w którym do produkcji piwa używano chmielu – kupowano go w kraju. kuchnia. że w roku 1885 roku funkcjonował browar. Wytwarzane tutaj piwo kupowali m. gdy do Smorynia zbliżali się Rosjanie cały skład wysadzono w powietrze. Piotr Smagała współpracował także z grupą "Piata" (Antoniego Saneckiego). w tej liczbie 24 włościańskie. Grałem w orkiestrze w Zaburzu. kilka pokoi. 1949 1949 . w Sokołówce pracowała tylko przez rok. Walczyli pod Biłgorajem. sołtysi wsi Podborcze (na podst. W latach siedemdziesiątych ubiegłego przyjechał w rodzinne strony – był również w Czarnymstoku. Tam było gospodarstwo rolne. Niemcy wysłali z obozu delegata do wsi.1938 1938 . Rozwieźli ich później gdzieś po wioskach. Był w lagrach. Opiekowała się nim młoda dziewczyna. W pierwszych dniach wojny przy remizie w Sokołówce stacjonowało wojsko .1945 1945 .) Miazgowa – szkoła mieściła się w domu Chołoty. Mazurek. (Marian Tarka. jak Stecowa do męża z dziećmi. gdzie założył rodzinę i zamieszkał do końca swoich dni. Bielak został ranny pod Bidaczowem. in.1960 . a nie Frampol. Niektórzy z mieszkańców wsi zajmowali się drobnym handlem. synem swej ciotki Marianny z Mikszów Smotrowej. Wojciecha "Sonderlaboratorium SS" lata pracy 1912 . Przez wioskę przemieszczało się wielu uciekinierów – jeden z wojskowych. niektórzy z "czerwonych" wołali za nim "andersiak". Po wyzwoleniu przeniesiono szkole do budynku gminnego. Jakuba Polski Franciszek Olech Stanisław s. Regina Smoter Grzeszkiewicz) Sokół Michał Rodem z Deszkowic. albo tuż po wyzwoleniu Bronisław wyjechał na Zachód. Leona i Andrzeja Futymów. skąd szczęśliwie powrócił. do Sokołówki. Wojciecha Komornik Stanisław s. zabierali żydowskie rodziny do Bełżca. bo nie podpisał jakiegoś zobowiązania i nie pracował u Bauera. Kazimierza Komornik Marcin s. później dostał się do Australii. Jak wrócił w 1945 roku.. m. Z tych Janowic to niektórzy jakoś się wykupywali i po kryjomu wracali do domu.1940 1940 . Z Sokołówki dostał się do niemieckiej niewoli Tadeusz Miksza. We wsi była szkoła. wstąpił też jeden z mieszkańców wsi – Andrzej Bielak. Kazimiera.1922 1922 .. później do wsi przyjechała (.. Jana Ferenc Kazimierz s. nauczycielka tutaj pracująca to (.. Był w wojsku Andersa. Ferenc. Wychowywał się przy rodzinie. in u gospodarza Kruszyńskiego w Czarnymstoku. W czasie okupacji. Michała Piwowarek Jan Wypych Jan s. później przyprowadził ja do domu. Nie bardzo się obydwaj z Miksą znosili.1934 1934 ..1926 1926 . tutaj zaprzyjaźnił się z kuzynem – Feliksem Smoter. Józefa Wypych Kazimierz Wypych Kazimierz s.1930 1930 . Szczególnie dokuczał mu Józef Odrzywolski. on pracował w Gminie. gdy podrósł pracował jako parobek. "Kronika wsi Podborcze) imię i nazwisko Marcin Olech s.1956 1956 . to było gdzieś na Wielkanoc.kraju gorajeckie kobiety. Szkoła funkcjonowała również w czasie okupacji.). W czasie wojny kilku chłopów zabrali Niemy do obozu w Zwierzyńcu. major wychodził na szosę i tych uciekinierów. S. Niektórzy pojechali. Żydzi byli w Sokołówce. aby do zatrzymanych w Zwierzyńcu dołączyły ich rodziny.. w czerwcu 1943 roku aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu na Majdanku.. już do Niemiec nie wysłali. "andersiak".żołnierze obawiali się niemieckich nalotów dlatego wybrali Sokołówkę. Część rodzin pracowała pod Zamościem w Janowicach. Wincenty jeździł swoim koniem i furmanką do Zwierzyńca skąd przywoził w beczkach piwo do szynku we Frampolu prowadzonego przez miejscowego Żyda. m... Wcześniej (przed rokiem 1937) pracował (. ożenił się z nią. szczególnie policjantów ściągali jego żołnierze.) Gładyszowa. Dostał się do Anglii..1916 1916 . Jana Głowala Stanisław s. Do tej jednostki stacjonującej przy remizie wstąpił wcześniej Mazurek (rodem z Frampola). To było 2 listopada – Niemcy zrobili akcję. jeden z nich o nazwisku Sontag posiadał W 1942 roku Niemcy zaczęli ściągać wszystkich Żydów z okolicznych wsi do Frampola. jedną z takich osób był Wincenty Miksza. sygn. syn byłego carskiego zesłańca. Kościuszki. społeczne szkoły kilimiarskie Powstały w okresie międzywojennym na terenie powiatu hrubieszowskiego z inicjatywy braci Pawła i Szczepana Gajewskich. oraz w drukarniach Józefa Węckiego. spis obejmuje liczbę domów danego miasta lub wsi. niekompletną bibliografię prac o szczebrzeszyńskich szkołach sporządził Karol Estreicher – zamieszczona została w "Bibliografii polskiej XX stulecia" ( Kraków 1876. dysydentów i Żydów. w roku 1926 liczyła 600 członków. Egzemplarze Aktu Urzędowego. liczbę mieszkańców z uwzględnieniem chrześcijan.Tak Niemcy określali Zamojszczyznę. prezes Rady Narodowej. "Spis dóbr Ordynacji Zamojskiej służący celom militarnym" Dokonany został w 1805 roku. H.. w latach trzydziestych ubiegłego stulecia szkoły kilimiarskie znajdowały się w Drogojówce.. A. Popisów Publicznych. Pierwszą. Ungera i Stanisława Strąbskiego. . Maxymiliana Chmielewskiego. t..I s. obradom przewodniczył Antoni Najda z Kalinowic. Gałęzowskiego. 1. t. Hrubieszów. 1843 Rys nauk w Szkołach Zamojskich do Szczebrzeszyna przeniesionych w roku 1819 i 1820 uczniom wyłożonych na popis tychże publiczny (1820). 30 czerwca tegoż roku odbył się Walny Zjazd Spółdzielczy. Obowiązki przewodniczącego Zjazdu pełnił Stefan Bauer.1844. dyrektor Szkoły rolniczej Męskiej w Janowicach → Szkoła Rolnicza Męska w Janowicach k. Na miejsce obrad przeznaczono salę Teatru Sejmikowego w Zamościu. w oficynie Jana Karola Pruskiego. wybrany przez siebie region i używany jako poligon doświadczalny masowego wyniszczania Polaków.. 1847) Popisy publiczne uczniów Szkoły Wojewódzkiey Zamoyskiej w Szczebrzeszynie z lat 1826 – 1828 Programmat aktu uroczystego zakończenia biegu nauk w Gimnazjum Imienia Zamoyskich w Szczebrzeszynie z roku 1842.. 14. Drukowano je w Lublinie.. a następnie Związku Walki Zbrojnej. Spalony Wacław ps. Zamoyskich w Szczebrzeszynie (lata 1834. z 1842 roku dostępne są w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki im. "Słoma" Pierwszy organizator konspiracji w Biłgoraju i pierwszy komendant Służby Zwycięstwu Polsce. Założyciele mleczarni pragnęli w ten sposób przyczynić się zwiększenia dochodów mieszkańców okolicznych wsi. oraz Programmatu. w tym kobiety i mężczyzn. Prezesem "Spółki Mleczarskiej" został Marcin Polikowski z Skierbieszowa.. Łopacińskiego w Lublinie.. Oryginał zatytułowany "Summariusz całego zaludnienia w dobrach Ordynacji Zamojskiej w roku 1805 sporządzony" dostępny jest w Archiwum Państwowym w Lublinie w zbiorach Akt ordynacji Zamoyskiej. Tematem spotkania była dyskusja nad rozkazem Komendy Okręgu AK z dnia 12 lutego 1943 roku odnośnie scalenia Batalionów Chłopskich z Armią Krajową. którzy byliby zainteresowani produkcją i sprzedażą mleka. Zamościa przy współudziale asesora Jana Kapuścińskiego. "Spółka Mleczarska" Mleczarnia utworzona w 1924 roku w Skierbieszowie z inicjatywy lekarza Kapuścińskiego i aptekarza mgr Tadeusza Bortnowskiego. ukazywały się pod tytułami: Akt urzędowy zakończenia roku szkolnego w Gimnazjum im. Społeczeństwo Biłgoraja oddało mu hołd poświęcając płaskorzeźbę na pomniku zlokalizowanym w parku "Solidarności" przy ulicy T. Putnowicach Górnych.II s. Tomaszów i Zamość. Jana Schlietera. k. Spółdzielnia Rolniczo – Handlowa "Rolnik" Istniała na terenie Zamojszczyzny w okresie międzywojennym. spotkanie komendantów Spotkanie komendantów obwodowych Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej południowych powiatów Lubelszczyzny odbyło się 3 marca 1943 roku w budynku szczebrzeszyńskiej mleczarni – uczestniczyli w nim komendanci z obwodów: Biłgoraj. 3215. J. Horodle.1837. zginął w Oświęcimiu 1941 roku. 485). sprawozdania szkolne Zbiory publikacji relacjonujących działalność szkół szczebrzeszyńskich. gdzie czytamy że: "dla nieniemieckiej ludności Wschodu nie mogą istnieć wyższe szkoły niż czteroklasowa szkoła ludowa. Janowie Lubelskim (18. (1895 – 1940). język polski (ograniczony do mówienia i czytania po polsku z uwzględnieniem najprostszych tekstów literackich typu czytanki.matematyki. ks. VIII. na którym wydzielone zostaną miejsca na ossarium (pochówki szczątków odkopanych podczas remontu) lapidarium – tutaj zostaną zgromadzone wszystkie zniszczone pomniki oraz kolumbarium. oraz naukę o Polsce współczesnej. Zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau . Starowieyskiego tajnym szambelanem papieskim. organizator rekolekcji dla nauczycieli i pielgrzymek do Częstochowy. Zamojskiej. VIII.wdzięczni parafianie ufundowali mu w kościele w Łaszczowie tablicę pamiątkową. Wydawano w Krakowie pod nadzorem władz niemieckich . in. Grabińscy. fundatorów figury św. w roku 1817 zamieszkał w Łaszczowie. 1963). bowiem " był przy wejściu w służbę woyskową podług ówczesnych przepisów examinowany i za zdatnego do służby lekarskiej uznany. in. stemple pocztowe Okolicznościowe stemple pocztowe upamiętniające 100 rocznicę bitew stoczonych podczas powstania styczniowego w 1863 roku wydane zostały w: Fajsławicach (24. VII. pełniąc obowiązki lekarza woyskowego dał dowody należney mu znajomości sztuki. napisanie nazwiska.. pełnił funkcję prezesa Akcji Katolickiej w powiecie tomaszowskim w okresie międzywojennym. Jego działalność zauważona została przez Piusa XI.) Właściciel majątku Łaszczów. Celem takiej szkoły ludowej ma być wyłącznie. Zygmunta Chmieleńskiego (Janów Lubelski 6. pełna nazwa to: "Ster. stemple upamiętniające sylwetki dowódców powstania: Marcina "Lelewela" Borelowskiego (Krasnobród 24. IV. 1963). języka polskiego. Formalne zamknięcie obiektu miało miejsce w 1959 roku. stary cmentarz biłgorajski Zlokalizowany przy ul. Starohorski Jan Lekarz batalionowy Wojska Polskiego.Starejewski (. Malewscy.. krótkie opowiadania. który w 1943 roku mianował ks. Szkoły powszechne na terenie Zamojszczyzny funkcjonowały do roku 1942 świadczą o tym m. Natomiast komisarz Rzeszy dla umacniania niemczyzny ( Reichskommisar für die Festigung deutschen Volkstums) – Heinrich Himmler opracował "Kilka myśli o traktowaniu obcoplemiennych na Wschodzie" ("Einige Gedanken über die Behandlung der Fremdenvölker in Osten"). proste liczenie. Za zgodą księcia namiestnika (pismo z dnia 21 czerwca 1817 roku) zwolniony został od dodatkowych egzaminów umożliwiających mu stosowanie praktyki lekarskiej. 1963). 1963). rysunki. Bosaka (Józefów k/Biłgoraja 17. nauka o przyrodzie. stosowano liczne przerwy w nauce. brakowało pomocy szkolnych. zabranych przez okupantów podręczników pojawiają się "Stery". Kolejny rok szkolny 1940/1941 przynosi dalsze ograniczenia jeżeli chodzi o zasób przekazywanej uczniom wiedzy – w miejsce polskich. spoczywają tutaj wybitni mieszczanie biłgorajscy. Ze "Sterów" uczono . podręczników bowiem. 1963). "Ster" Szkoły powszechne w Polsce w początkowy okresie okupacji niemieckiej . założony został w XVIII wieku. II." Dr Starohorski udzielał pomocy medycznej mieszkańcom Tomaszowa często przyjeżdżając do tego miasta. działacz Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej. były to: religia.. m. Lubelskiej w Biłgoraju. bibliotek. najwyżej do 500. ze nakazem bożym jest posłuszeństwo wobec Niemców. W roku 2003 rozpoczął się remont cmentarza.. pilność i grzeczność. gdzie będą składane urny z prochami zmarłych po kremacji. pochówków dokonywano do końca XIX wieku. W latach dwudziestych ubiegłego wieku osiadł na stałe w Łaszczowie. Ilustrowane Czasopismo dla Młodzieży". zajęcia .. Marcina "Lelewela" Borelowskiego (Zwierzyniec 3. jak wypowiedział się generalny gubernator Hans Frank "Polski kraj winien być zamieniony w intelektualna pustynię". uczciwość. IX.jeden Ster kosztował (rok 1941) 25 groszy.). Jana Nepomucena przy ul. zachowane w szkole podstawowej w Gorajcu (gmina Radecznica) arkusze ocen – ich przegląd pozwala zorientować się jakich przedmiotów wówczas nauczano.. Czytania nie uważam za konieczne. 1963). Redaktorem "Steru" był dr Feliks Burdecki. Na cmentarzu znajdują się pochowki sitarzy biłgorajskich. skracano godziny lekcyjne. zamawiać go mogli jedynie nauczyciele szkoły.rok szkolny 1939/1940 realizowały program szkolny zubożony o historię i geografię Polski. przyrody (żywej i martwej). arytmetyka z geometrią. Oprócz tej szkoły nie mogą istnieć na Wschodzie w ogóle żadne szkoły. Starowieyski Kostka Seweryn. Jana Fedora. ćwiczenia cielesne/gimnastyka. autorstwa Antoniego Blanka znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu. Michała Magocha. Inne. Od najmłodszych lat interesował się mechaniką. PSL "Piast" i Stronnictwa Chłopskiego. Najwcześniejsze . 1604. po pewnych udoskonaleniach maszyna Sterna mogła "wypełniać działania arytmetyczne z trzynastoma liczbami i wyciągać pierwiastki kwadratowe z ułamkami. Stokowski Zygmunt Wychowanek zakładu dla Sierot Wojennych w Turkowicach.praktyczne/roboty ręczne. Do najaktywniejszych członków zaliczyć należy: prezesa Jakuba Larwę. W roku 1830 Abraham Jakub Stern został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zamość. wsiach głównych obszaru osiedleńczego Zamojszczyzny. 11. stosunek Tomasza Zamoyskiego do różnowierców Różnowiercy polscy w pocz. w Szczebrzeszynie grupa 298 mężczyzn posiadających na stanie 224 karabiny i 4 karabiny maszynowe Strepa Jakub Arcybiskup halicki. gdzie ukończył państwowe Liceum i Gimnazjum Ogólnokształcące im. która niedawno z cudzych krajów do Polski przywędrowała. np.. 1617 wydany został indeks dziel zakazanych. Miączyn. podporucznik Warszawskiej Brygady Motorowej. który obejmował książki niemoralne oraz uznane za heretyckie. Stern Abraham Jakub (1769 – 1842). roboty kobiece. W roku 1623 wypowiedział znamienne słowa (cytuje za Andrzejem Tokarczykiem autorem pracy " Ewangelicy polscy". 43): Religia wasza przychodniem jest. żniwiarka. Członkowie tarnogrodzkiego Stronnictwa Ludowego w 1937 roku uczestniczyli w strajku chłopskim zorganizowanym na terenie Majdanu Sieniawskiego Stroiński Leon Zdzisław (29. pochodził z ubogiej rodziny – rodzice nie mając środków na edukację oddali go na naukę do miejscowego zegarmistrza. Tyle tedy możecie mieć swobód. symboliczny grób Stokowskiego znajduje się na cmentarzu w Turkowicach. s. poeta. W latach 1603. 1944). katolicka zaś wiara była i jest jako gospodyni dawno w domu swoim.. Franciszka Osucha i jana Szymaniuka. Tak wielkie ograniczenie wiedzy wynikało z faktu korzystania przez nauczycieli z wyżej wspomnianych "Sterów" (dlatego też z chwilą zamknięcia polskich szkół powszechnych nauczyciele z wielu miejscowości naszego (zamojskiego ) regionu przystąpili do organizacji tajnego nauczania. Komarów. XVII wieku musieli przezwyciężać wiele trudności by się mogli ostać w katolickim "krajobrazie' naszego kraju. Obszar ten podzielony był na 6 wsi głównych (administracyjnie podlegały im okoliczne miejscowości): Skierbieszów. Jana Zamoyskiego. w początkach 1398 roku zatwierdził uposażenie szczebrzeszyńskiej parafii nadane przez Dymitra z Goraja na mocy dokumentów z dnia 29 września 1397 roku i 9 stycznia 1398 roku Prawdopodobnie wtedy arcybiskup Strepa erygował parafię. urodził się w Hrubieszowie. 1921 – 16.". śpiew. żołnierz AK. Złojec. pożyteczne wynalazki jego autorstwa to: ruchomy trianguł o dwóch celownikach służący do mierzenia odległości. był samoukiem. zamordowany został we wrześniu 1939 roku przez nacjonalistów ukraińskich. mechanizm zabezpieczający wozy przed ponoszeniem przez rozbiegane konie . ile wam z laski jej pozwolono. Andrzeja Grucę. Szczebrzeszyn. a dokumentem z dnia 6 stycznia 1398 roku inkorporował ją wraz z powiatem szczebrzeskim do archidiecezji halickiej. Jana Mazura. tartak mechaniczny. W roku 1811 wynalazł maszynę do liczenia – jego umiejętnościami i pracą zainteresował się Stanisław Staszic. Warszawa 1988. Stronnictwo Ludowe (Tarnogród) Utworzone zostało 15 marca 1931 roku z połączenia Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) "Wyzwolenie". Stronnictwo liczyło 150 osób. Dzieciństwo i młodość spędził w Zamościu (jego ojciec Józef Stroiński pracował na stanowisku radcy prawnego Ordynacji Zamoyskiej). portret Abrahama Sterna. 08. straż wiejska SS Organizowana była przez nasiedlonych Niemców w tzw. Antoniego Lisa. Zdecydowana postawę wobec polskich różnowierców zajął także drugi ordynat – Tomasz Zamoyski. młocarnia. z zawodu architekt (był twórcą kolejki liniowej na Kasprowy Wierch). urodzony w Warszawie. Liczebny stan straży był dość znaczny. Michała Mulawę. U schyłku XVI wieku Sułów wraz z pobliskim Sułowcem stanowił na mocy bulli papieża Klemensa VIII z roku 1594 uposażenie infułata dziekana zamojskiego (jako ciekawostkę należy w tym miejscu dodać iż odpis wspomnianej bulli znajduje się w w Archiwum Polskiej Akademii Nauk). W roku 1943 wydał (w warunkach konspiracyjnych) cykl liryków prozą "Okno". znana jako stanowisko archeologiczne na którym odnaleziono zabytki krzemienne zaliczane do kultury strzyżowskiej. Suchodolski Walenty Uczeń hrubieszowskiej szkoły obwodowej.granatowego policjanta z miejscowego posterunku o nazwisku Matysiak. Krzeszowie. gdy 31 sierpnia 1943 roku utworzono gminę niemiecką w Szczebrzeszynie . "Zawieja" Żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku. Piekarnia Bogdana Strusińskiego spłonęła 25 lipca 1944 roku podczas ostrzału Radecznicy przez żołnierzy Wermachtu. Stutzpunkte znajdowały się w: Szczebrzeszynie. Ukończył szkolę podchorążych Armii Krajowej. w roku 1593 weszła w skład Ordynacji Zamoyskiej. Żołnierz Armii Krajowej. Gaj Gruszczański. w jej skład wchodziły wsie: Bodaczów. Stutzpunkte Punkty pomocnicze niemieckich urzędów pracy (Arbeitsamtów). studiował także na "podziemnym" Uniwersytecie Warszawskim początkowo prawo. "Kraśnik". później polonistykę. 600 metrów – osadnictwo skupione było na dość zwartym obszarze. W Sułowie zginęła przywieziona ze Źrebiec żydowska rodzina Symchów rozstrzelana przez "psychopatę i zbrodniarza" . Dostarczali ją Strusińskiemu partyzanci z oddziału "Zapory" (Henryka Dekutowskiego) stacjonujący na Łyścu k. Józef Godzisz. Radecznicy. Deszkowice. Zginął w powstaniu warszawskim. Strusiński Bogdan .potrzebną do wypieku mąkę otrzymywał od młynarza z Hoszni ) Ordynackiej. W roku 1890 w Sułowie było 48 osad włościańskich. Z myśli. na terenie Grzędy Horodelskiej i Kotliny Hrubieszowskiej zlokalizowano łącznie 62 stanowiska tej kultury. czynny w Ruchu Oporu w latach 1939 – 1944. Wypiekał chleb dla partyzantów z terenu gminy Radecznica . ps. w 1842 roku otrzymał w nagrodę za celujące wyniki – była to przysłana specjalnie z Warszawy przez kuratora Okręgu Naukowego Warszawskiego powieść "Przypadki Robinsona [Cruzoe]". W roku 1971 zespół otrzymał nagrodę Wydziału Kultury w Zamościu . Zwierzyńcu i Tarnogrodzie. Jedną z osób zaangażowanych w jego działalność była Feliksa Poździk.Sułów Kolonia jako "wieś niemiecka " znalazł się w jej obrębie. Mokrelipie. o wyborze miejsca do zamieszkania zadecydowała bliskość wody (przepływający w pobliżu Bug). komendantem Rejonu był ppr. Sułowiec. podczas wojny zostali rozstrzelani przez Niemców w pobliskim Kitowie – ocalała tylko (jak podają Helena z Majewskich i Edward Bulakowie ) ich córka Szajka ukrywana przez Wyłupkową w Tworyczowie. maszynopis przechowywany jest w zbiorach biblioteki Publicznej Gminy Radecznica w Radecznicy. Sułów. Gruszka Zaporska. Klemensów. W latach siedemdziesiątych XX wieku w Sułowie istniał zespół amatorski prowadzony przez kierowniczkę miejscowej biblioteki. Jego wspomnienia z okresu okupacji opublikowane zostały na łamach pracy "Rzeczpospolita radecznicka (wrzesień 1939 – lipiec 1944) i druga konspiracja" (Lublin 2007). Organizacyjnie podlegały zamojskiemu oddziałowi pracy utworzonemu w 1940 roku w Biłgoraju. koniec osadnictwa przypadł na połowę X wieku.utwory poety drukowano na lamach szkolnego pisma " Nasza Myśl" (Narciarz. oraz Nowiny. Michałow. W okresie międzywojennym w Sułowie mieszkała żydowska rodzina Hejnów – Merla i Fawel z dziećmi. Sąsiadka. Zakłodzie. Ty. 362 mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego. Sułów Wieś położona nad rzeką Por w pobliżu Szczebrzeszyna. z zawodu piekarz. Kto poznał w Zamościu wszystkie zakamarki). Sułów należał do IV Okręgu Sądu Gminnego w Gorajcu. W roku 1827 w wiosce znajdowało się 37 domów i 252 mieszkańców – Sułów był wówczas siedzibą Urzędu Gminy. Rozłopy. Sułówek. Żrebce. Kitów. Znajdował się folwark będący własnością prywatna składającą się z pięciu domów i 683 mórg uprawnych. Przeprowadzone badania wykazały iż mieszkali tutaj Dulębowie. Podczas okupacji Sułów noszący kryptonim "Sufragan" wraz z Radecznicą o kryptonimie "Radło" stanowił IV Rejon Armii Krajowej w Obwodzie Zamość. W przeszłości istniała tutaj wczesnośredniowieczna osada zlokalizowana na przestrzeni ok. Strzyżów Miejscowość zlokalizowana w powiecie hrubieszowskim u podnóża Grzędy Horodelskiej. zwani zamiennie Bużanami lub Wołynianami. ps. powstały w okresie styczeń – marzec 1941 roku. Tworyczów. Trojanowski. chorąży przemyski rozpatrzenie sporu pomiędzy rektorem turobińskiej szkoły przyzborowej a ks. Tak było z matką Jasia – przebywała ze znaczną grupą ludności wysiedlonej z Zamojszczyzny w Żelechowie. W synodzie drugim brał udział Jan Zamoyski." . Synody kalwińskie rok miejscowość opiekunowie. wówczas 18 letni młodzieniec. Adam Gorajski.. 1555 Lublin synod dystryktowy. co pomagało je rozpoznać. Hieronimem odbyły się dwa synody. Kuczyński i inni w obradach pierwszego synodu uczestniczył Stanisław Zamoyski. wojewodzic bełzki Krzysztof Drohojowski. który podpisywał podjęte wówczas uchwały. dyrektor temat przewodni obrad synodu 1655 1647 Biłgoraj Krasnobród Władysław Leszczyński. podczas których prowadzono dyskusje i rozpatrywano możliwość szerzenia haseł Reformacji wśród ludności wiejskiej Stanisław Górka. omawiano sytuację turobińskiej szkoły przy zborowej – "szkoła trwać miała dokąd by jej stamtąd siłą nie ruszono. VII 1582 Radzięcin Turobin synody odbywały się do 1588 roku 1560 Bychawa 29. kasztelan chełmski. Jan (?). Stanisław Sarnicki. fotografowano je w takim stanie w jakim zostały znalezione. Do czasu wyzwolenia Jan Tchórz \Piekarski przebywał w Warszawie u przybranych rodziców. V. zdjęcia robiono wszystkim dzieciom zabranym z transportu. który wyjeżdżał na naukę do Włoch synod dystryktowy uczestnicy 1666 1682 13. W styczniu 1943 roku zabrany został z warszawskiego sierocińca przez małżeństwo Janinę i Jana Piekarskich – nikt nie znal jego nazwiska. nie wiadomo było z której z zamojskich wiosek pochodzi. Zofii."syn dwóch matek" taki przydomek otrzymało jedno z dzieci Zamojszczyzny – Jan Tchórz s. dzięki tej fotografii rozpoznała swoje dziecko. Zaporski. W identyfikacji chłopca pomogła wykonana w dniu zabrania go z transportu fotografia.. przerwę w odbywaniu kary po której już nie wrócił do więzienia. Po wielomiesięcznym śledztwie. pozamykano okna i drzwi i podpalono. zakład oczyszczania miasta.08. wstąpił do Gimnazjum Serafickiego w Radecznicy. in. oprawiał m. Wera (7. Prawie całą wojny spędził na Zamojszczyźnie uczestnicząc czynnie w ruchu oporu AK . w roku 1593 miasto zostało odkupione od braci Czarnkowskich przez pierwszego ordynata i włączone do Ordynacji Zamoyskiej. zamojski. Miał dwoje dzieci: córkę Krystynę rocznik 1947 informatyk i syna Mariusza rocznik 1958 . pochowany (razem z żoną) na cmentarzu komunalnym w Olsztynie przy ulicy Poprzecznej. babka I. Od samego początku pobytu w Olsztynie podjął legalną działalność w Polskim Stronnictwie Ludowym. tutaj żył i pracował znany talmudysta – Issachar Ber. pod zasłona dymu kilku osobom udało się zbiec – ich relacje posłużyły do udokumentowania wydarzenia. Pierwsza wzmianka o Szczebrzeszynie pochodzi z roku 1352. 1981 pod kierunkiem Stanisławy Hoczyk – Siwkowej z UMCS. zwolniony z więzienia). Po długich i ciężkich cierpieniach zmarł 7 sierpnia 1988 r. drugi tzw "rzemieślnicy nadali Szczebrzeszynowi w 1847 roku zaborcy. Około 1507 roku pojawili się w mieście Żydzi – ówczesny właściciel – Jan Czarnkowski pozwolił im założyć cmentarz. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Gorajcu. Szczebrzeszyn Najstarsze dzieje Szczebrzeszyna związane są z osadnictwem na wzgórzu zamkowym (VIII wiek) – zamieszkała tutaj ludność z plemienia Lędzian. Ukończył z wyróżnieniem (trzecia lokata) Leśną Szkołę Chorążych. gmina Radecznica. po czym wyjechał do Warszawy gdzie ukończył Liceum Kolejowe uzyskując tytuł technika. 30 % miejscowej ludności żydowskiej. kiedy podczas pogromu straciło życie ok. Aresztowany 4 czerwca 1947 r. gazownię.został zwolniony na tzw. (Bronisław Rak) Szarajówka Wieś w gminie Łukowa. Skazany na karę śmierci zmienioną w drodze "łaski" na dożywotnie więzienie. stanął przed Wojskowym Sądem Rejonowym w pierwszym w Polsce procesie pokazowym działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego w Olsztynie. gdzie pracowała do emerytury. W roku 1583 spłonął szczebrzeszyński zamek. pierwszym właścicielem i prawodawcą był Dymitr z Goraja. Singera. szczebrzeszyńskim chasydom przewodził cadyk Elimelech Hurowitz. Szczebrzeszyn położony był w obrębie Grodów Czerwieńskich i jako taki strzegł przeprawy na Wieprzu. po odwilży październikowej . traktuje o żydowskich mieszkańcach Goraja w okresie powstania Chmielnickiego (1648). W listopadzie 1956 r.BCh. Po upadku komunizmu Najwyższy Sąd Wojskowy na sesji wyjazdowej w Olsztynie całkowicie go zrehabilitował. książki przeznaczone na nagrody dla uczniów hrubieszowskiej szkoły obwodowej. któremu towarzyszyły niesamowite tortury. Jako członek oddziału skoczków spadochronowych. W 1672 pod przywództwem Jana hetmana Sobieskiego zawiązano w Szczebrzeszynie konfederację w obronie praw hetmańskich. napisana w 1933 roku.SZ Szac Szaja Hrubieszowski introligator. oraz uczony.05.miasto do dziś pieczętuje się tym herbem. z czasem pobudowali synagogę. Jesienią 1945 r. Nie objęła go żadna amnestia. "Szatan w Goraju" Powieść Isaaca Bashevisa Singera. Podczas wojny Niemcy w szczególnie bestialski sposób obeszli się z jej mieszkańcami – zapędzono wszystkich do kilku zabudowań. W Szczebrzeszynie urodziła się Tema Blima Szejner. herbu "Korczak" . Michał Wawryk ps. co potwierdziły badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1978 – 1979. wyjechał razem z żoną Helena (z domu Rakówna z Podborcza) do Olsztyna. zwolennik żydowskiego odrodzenia – Haskali – Jakow Reifman przybyły do Szczebrzeszyna w połowie XIX wieku w celach matrymonialnych. w roku 1841 za oprawione książki wystawił rachunek na kwotę 36 złotych.1988) Szafarzyński Bolesław urodził się w Gorajcu. Po powrocie z więzienia podjął pracę jako architekt w Wojewódzkim Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego w Olsztynie. Od początków XIX (1811 rok) wieku w mieście funkcjonują Szkoły im.1919-7. noblisty. Szafarzyński Bolesław ps. B. pow. Ikar. Brat udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Zamoyskich – oprócz .architekt. (skazany także na karę śmierci zamienioną na dożywocie i w 1956 r. Niemcy stali i pilnowali aż wszystko spłonie. Jej komendantem był por. wodociągi i kanalizację. Pracował początkowo jako kierownik Wodociągów Miejskich a następnie zastępca dyrektora Dyrekcji Przedsiębiorstw Miejskich obejmujący min. 9 karczem. od roku 1915 funkcjonowała Szkoła Powszechna utworzona staraniem Franciszka Przyrowskiego. powstała w roku 1835 z myślą o szczebrzeszyńskich czeladnikach. świadek eksterminacji ludności Zamojszczyzny na procesie w Norymberdze w 1946 roku. we wtorki odbywały się słynne szczebrzeszyńskie jarmarki na które przyjeżdżali kupcy z okolicznych wsi i miejscowości. Kazimierz Kelles – Krauz. na pensji uczyły się córki okolicznych ziemian i urzędników. W roku 1946 z duszpasterską wizytą przebywał w Szczebrzeszynie kardynał Stefan Wyszyński W Szczebrzeszynie mieszkali. niemiecki). połowa XVIII wieku – w kluczu szczebrzeskim znajdowało się 9 folwarków. w roku 1835 do szkoły uczęszczało 65 uczniów. syn lekarza ordynackiego Fryderyka Alfonsa Brandta i Krystyny Lessel. Regina Hercowa zmarła 3 czerwca 2000 roku. socjolog. Zofia Makarowa i Mirosław Kalita – nauczyciele stosujący nowoczesne metody nauczania na lekcjach języka polskiego w Liceum Pedagogicznym i Ogólnokształcącym. roboty ręczne. Zygmunt Klukowski – lekarz. 2 austerie. Szkoła Prywatna Niższa Żeńska II Klasowa – założona przez Walerię Mossakowską. świadectwo jego urodzenia podpisano w obecności prof. oraz ówczesnego proboszcza ks. szkoła przyszpitalna utworzona w 1845 roku przez Andrzeja hrabiego Zamoyskiego. księgarnia połączona z czytelnią – prowadzona przez Stanisława Kimaczyńskiego. pierwsza wzmianka o niej pochodzi z roku 1825. dr Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa – długoletni nauczyciel w Liceum Pedagogicznym i Ogólnokształcącym. za działalność konspiracyjna zesłany na Sybir. Kreis Zamosc. absolwentkę Instytutu Aleksandryjskiego. Prywatna Pensja Żeńska Teofilii z Jaszczodołów Rederowej (1835 – 1852). 1 folusz w Szczebrzeszynie. przedmiotem zajęć były języki obce (francuski. Zakład Fotograficzny "Venus" prowadzony przez Chaima Lejzora Sztrajchera. na kierownika szkoły powołano Gitlę Flamównę. Marcina Gosiewskiego. szkoła elementarna. do dyspozycji mieszkańców pozostawał jeden lekarz. właściciela Kozłówki. stan liczebny Szczebrzeszyna na przestrzeni lat 1822 – 19311822 – 3. założona podczas bytności Górków w Szczebrzeszynie. Bronisław Pietruszyński – twórca "zielonych "sal gimnastycznych. Szymon Tokarzewski – absolwent szczebrzeszyńskich szkół. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" sponsorowane przez Adama Zamoyskiego. arytmetyka.nich istniało kilka innych placówek edukacyjnych: szkoła przy zborowa kalwińska. od początku XX wieku funkcjonował w mieście oddział Straży Pożarnej. Regina Herc – fotograf. w tym 1. 1819 rok -miasto liczyło około 3000 mieszkańców. dokumentalista miejscowych wydarzeń uwiecznionych w fotografii. piekarnię piekarz. bądź urodzili się tutaj: Józef Brandt – *11 lutego 1841 roku. W okresie międzywojennym Szczebrzeszyn znany był jako ośrodek rzemieślniczo – handlowy. Funkcjonowały dwie apteki. rosyjski. jej staraniem zorganizowano bibliotekę szkolną.233 osoby 1827 – 3. Szkoła Rzemieślniczo – Niedzielna. 3 młyny. Szczebrzeszyn w liczbach wiek XVI – w Szczebrzeszynie mieszkało około 100 osób pochodzenia żydowskiego.233 osób. język polski. Szkoła Powszechna Żeńska (Nr 1). 1815 rok . w roku 1946 staraniem dr Zygmunta Klukowskiego i Jana Kota otwarto Publiczną Średnią Szkołę Zawodową. społecznik. 1 huta szklana. w latach 1929 – 1932 jej kierownikiem był Stanisław Węgierski Prywatna Szkoła Żydowska założona w 1927 roku staraniem Jana Szpringera. kino "Muza" założone w 1931 roku przez Marię i Wacława Krzeszowskich. z tego 2000 stanowili Polacy. (1862 – 1863). istniał Odział Stowarzyszenia Kupców Polskich. 2 cegielnie.083 pochodzenia żydowskiego.miasto przeżywało napady wilków z okolicznych lasów. W roku 1943 Szczebrzeszyn został wysiedlony – utworzono wówczas gminę niemiecką Deutsch Landgemenide Szczebrzeszyn. zastępca rektora Szkoły Wydziałowej – Michał Winnicki wzywał w tej sprawie burmistrza miasta do "obmyślenia środków służących ku odpędzeniu wilków na miasto napadających". szczebrzeszyńskiego gimnazjum – Fortunata Janiszewskiego. . swój zakład posiadał introligator. rysunki. ranny podczas walk nad Bzurą. 1890 – 5. 1916 – 1926 – Seminarium Nauczycielskie Męskie ukończyło 105 absolwentów.2. złotych. 5 szewskich. Stanisław Tałanda "Żegota" (z zawodu nauczyciel). Frampolskiej. poczty. Antoni Jóźwiakowski "Stary". rzymsko – katolików: mężczyzn 1323.644. Wanda "Irys". 159 . w okresie późniejszym oficer wywiadu oddziałów szturmowych w Obwodzie Zamojskim. 1926 – 9 nauczycieli Seminarium Nauczycielskiego było członkami Związku Nauczycielstwa Polskiego. 1920 – w Seminarium Nauczycielskim maturę zdało 17 sób 1921 – 6.182) Z chwilą wkroczenia okupanta na nasze ziemie rozpoczęła się organizacja ruchu oporu. nad sprawnym funkcjonowaniem wywiadu czuwał Stanisław Gumowski "Wanda" . prawosławnych 103 osoby.683 wyznania mojżeszowego. w 1903 roku w Szczebrzeszynie znajdowało się: prawosławnych – mężczyzn 521. dochody rzemieślników wyniosły około 100. 10 nauczycieli szkoły średniej. Ówczesny komendant Obwodu Zamość . w tym 912rawosławnych. prawdopodobnie niektóre z nich drukowane były w pobliskim Zamościu . ponad 40 pracowników magistratu.667 Żydów1885 – 5.4531860 – 4. lata trzydzieste XIX wieku – Szczebrzeszyn liczył 4000 mieszkańców.1944" (Warszawa 1985.parafia prawosławna w Szczebrzeszynie liczyła 912 wyznawców. Karol Turowski. 45% Żydzi – ludności niestałej było 403 osoby. Zyta. Stanisław Bender "Cichy".162 ludności wyznania rzymsko – katolickiego. 750 mieszkańców1879 – w mieście znajdowało się 486 prawosławnych1881 – 5. policji i szpitala. sądu. miejscowa inteligencja liczyła kilkanaście osób. Personel zaopatrujący stanowili: Antoni Książek "Orlicz".ogniomistrz dywizjonu pomiarów artylerii w Toruniu. Miasto zajmowało powierzchnie 2 km².496 mieszkańców w latach 1939 – 1945 zginęło ponad 3000 osób pochodzenia żydowskiego. w mieście było 3 księży. dzięki pomocy Felicji Ziółkowskiej z Rawy Ruskiej. kobiet 1309.064 mieszkańców. Największe gospodarstwo rolne prowadzone przez mieszkańca miasta liczyło 42 morgi ziemi uprawnej.010 osób.018 osób. Zamojska.191. Marian Książek "Nieuchwytny". W Szczebrzeszynie istniały cztery drużyny zorganizowane przy ulicach: Zamojskiej. kobiet 6. oraz 1. żydowska ludność miast liczyła 4. 3 kamasznicze 1931 – Szczebrzeszyn liczył 7."Robert przyjął od niego przysięgę wierności i Bryłowski mógł rozpocząć działalność konspiracyjną. później dołączył do nich dr Zygmunt Klukowski (o pomocy udzielanej partyzantom często wspomina na łamach "Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 1944" ).porucznik pułku szwoleżerów. rejony. "Żmichowska" (z zawodu nauczycielka).350 mieszkańców. szybko powrócił do zdrowia i uzyskał przepustkę.268 mieszkańców1878 – 4.1832 – 3.w skład rejonu Szczebrzeszyn wschodziły łącznie ze Szczebrzeszynem Zwierzyniec i Terszpol. Maria Turowska. W omawianym roku w mieście mieszkało łącznie: mężczyzn –5. 4 fryzjerskie. w ciągu roku odbywało się 10 jarmarków. Grupę terenową stanowili: Stefan Jakubczak (z zawodu nauczyciel). znajdowało się przy niej 70 domów.129 mieszkańców. Żydów: mężczyzn 3714. dr Jerzy Jentys "Kamil". dzięki której mógł wrócić do rodzinnego miasta. placówki . Klasztornej i Zwierzynieckiej. w tym 2. liczyło 12 ulic. z chwilą wybuchu wojny uczył się w Technikum Telekomunikacyjnym w Warszawie). gdzie przebywał w szpitalu. Ludność miasta wynosiła 9. Maria. Z większych zakładów przemysłowych funkcjonowało: 13 piekarni. z tej liczby 55% stanowili Polacy. dwudziestu kilku nauczycieli szkół powszechnych. w tym 2. w tym ludności wyznania rzymsko – katolickiego 3. 1865 – 4. w tym 2. Służbę wywiadowczą stanowili: Doleżal Zofia. Służbą sanitarną zajmowali się: dr Stefan Jóźwiakowski "Jaga". w tej liczbie 717 osób "niestałych".929. 20% z tej grupy zginęło podczas II wojny światowej. liczba ta nie jest dokładnie ustalona szczebrzeszyńscy partyzanci Tekst został opracowany na podstawie pracy Jana Grygla "Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939 . Żydów 2. Poszczególne miasta i wsie podzielone zostały na obwody.429 Żydów. Helena Bender (siostra Stanisława) "Astra". Jan Skoczek "Oprych" (był dość młodym partyzantem. 10 zakładów krawieckich. kobiet 3917. kobiet 527. 418 mieszkańców. Aleksander Wybacz "Duży Olek" (z .054 osób – prenumerowała 56 dzienników. 6 stolarskich. Pierwszym komendantem szczebrzeszyńskiej placówki został Michał Bryłowski "Wrzos" . Jan Bender "Biały"i jego żona Sabina "Biała". z których najdłuższą była ul. 1916 – 1934 Seminarium Nauczycielskie Męskie ukończyło około 400 osób. innych wyznań 10 osób. s.381 Żydów.593. 1916 . Maria Radomiak "Dana".08. Antoni Franczak "Cięciwa". Stefan Poździk" Wrzos" (z zawodu nauczyciel). Roman Kołodziejczyk "Warta". gospodarczym. Stefania Książek (nauczycielka.zm. Stanisław Stropek "101" (podchorąży). dr Z. "Górka".1870 – zm. Michalska (sanitariuszka). Klukowski. był woźnicą partyzantów. Henryk Guzowski. Stanislaw Bender "Biały". Władysław Samulak "Lew" (mieszkał na Błoniu. Krystyna Turowska. Kazimierz Doleżal "Dolina" (zginął podczas akcji w Sułowie). jej wspomnienia "Moje przeżycia w więzieniu" opublikował w pierwszym tomie Materiałów do dziejów Zamojszczyzny 1939 . Sabina Bender "Astra" ze spadochronów szyła szyła partyzantom bieliznę. Maria Jóźwiakowska (była w oddziale "Podkowy".1898). Akulina Juszkina (zm. Witold Złomaniec (plutonowy. W roku 1903 proboszczem parafii prawosławnej był Jan Grabarski. "Zbrojny" (z zawodu nauczyciel). już niedługo pójdziecie na flaczki.1940). Jerzy Jóźwiakowski. 3. Bogdan Stropek (plutonowy rezerwy). Z chwilą zajęcia miasta przez Niemców poczuli się pewnie. Piotr Niechaj.02. Drożdżyk i Drożdżykowa "Zulejka". w okolice dzisiejszej ulicy Zwierzynieckiej.ich dom położony przy ulicy Zamojskiej (w sąsiedztwie zaangażowanych w ruchu oporu braci Książków) pełnił wielorakie funkcje: był punktem kontrolnym. walczył w oddziale "Podkowy" . . Antoni Koczon "Górny" (z zawodu nauczyciel). Dużą rolę w rozwoju konspiracji w mieście odgrywała rodzina Benderów . Zamojskiej znajdował się punkt kontaktowy). pracował jako naczelnik poczty w w Szczebrzeszynie. Jan Flis ze Szperówki (był dowódcą plutonu..10. Leon Turowski (?). Krystyna Tałanda (łączniczka). do ich dyspozycji pozostawała cerkiew. tutaj zorganizowano również punkt kontaktowy. Drugą cerkiew otrzymali w roku 1888.. Stanisław Rybicki "Ryk" (na skutek działalności "Rusta" vel "Wismana" zamordowany w 1942 roku).ludzie ci zaopatrywali w żywność oddziały zgrupowane w lasach na zachód od Kawęczyna. dopiero w czasie wojny ich się namnożyło. Na miejscowym cmentarzu zachowały się nagrobki prawosławnych. Jekatierina Bdiuch (zm. 15. Jan Klajn "Mach".. Wincentego ă Paulo. Mikołaj Kapalski. w jego domu znajdował się punkt kontaktowy). Stanisław Karaczewski "Niebora"..15. Marian Leszczyński..1944. właściciel młyna wodnego). Ludwik Flis "Jabłko". Walenty Olczyk (rolnik z Błonia). z zawodu młynarz zaopatrywał organizację w mąkę. Aprowizacją zajmowali się "Kawka". "Malinowski" (posiadał gospodarstwo na Szperówce). Mówiąc o zaangażowaniu mieszkańców Szczebrzeszyna w działalność konspiracyjną należy wspomnieć jeszcze o Janie Soczku "Oprychu". Czesław Bender "Cichy" przepisywał na maszynie informacje dostarczane przez Czesława Kapuśniaka. Fiedia Griekow (*13. 30. lotnik). Terror w Zamojszczyźnie 1939 .1900 .podczas święta Jordan udawali się nad Wieprz. Teper (z zawodu listonosz).16. Jan Guzowski "Błyskawica". który pełnił funkcję łącznika .nauczycielka w Sułowie. w domu jej teścia przy ul. Bielec. gdzie Skoczek dostarczał prasę była Radecznica. Stanisław Bender "Cichy". noclegowym.1902). szczebrzeszyńscy prawosławni Według danych zawartych w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego (Warszawa 1890) w roku 1885 w Szczebrzeszynie było 912 prawosławnych.nosił z tego tytułu opaskę z napisem LHD. Katarzyna Książek (łączniczka. w szkole prawosławni specjalnie się od nas nie różnili... Czesław Biziorek "Kielnia".1944.1903). parafia szczebrzeszyńska prawosławna należała do dekanatu zamojskiego (składało się nań według danych z 1892 roku dwanaście parafii). O obecności prawosławnych w okresie międzywojennym i podczas okupacji wspomina Maria Niezgoda: ". "Młot". Trójcy przy klasztorze Sióstr Miłosierdzia św.".03. zamordowana przez gestapo. nie wiedziałam którzy to są. dostarczając zebranym dowódcom leki dla partyzantów. Stanisław Wejler "Świerczyna" (z zawodu nauczyciel). Działalność na tym terenie ułatwiała mu przynależność do niemieckiej służby przeciwpożarowej Luftschutzhilsdient .. Olga Iwanowna Bidiłowicz (*13.11. Sprzed wojny pamiętam dwie rodziny Ukraińców. Narady szczebrzeszyńskich partyzantów odbywały się na: Przedmieściu Zamojskim u Stanisława Koprowiaka. by uroczyście obchodzić tę uroczystość. pochowana jest w kwaterze partyzanckiej na cmentarzu w Szczebrzeszynie). Stanisława Piłatówna "Wilga"rozprowadzała pocztę dostarczaną z Warszawy aresztowana w sierpniu 1943 roku przeżyła przesłuchanie w siedzibie gestapo "pod Zegarem" w Lublinie. Paweł Samulak "Orzech". Wanda Łysakowa. Bronisława Ignaczuk "Sawa" (w jej domu był punkt pocztowy). Stanisław Chmiel (z zawodu kowal).od niego odbierała prasę podziemną Maria Koszowa . Czesław Jóźwiakowski "Most" (sierżant. W domu aptekarza Jana Szczygłowskiego podczas narad przychodził prowizor apteki Stanisław Kaźmierczak. Czesław Chmiel (rolnik). Ludwik Flis "Jabłko" . Feliks Lenart. zajęto na ten cel kościół pod wezwaniem św.poległ 9 sierpnia 1943 roku). w jej domu był punkt kontaktowy). pracownika poczty.zawodu nauczyciel) Czesław Nowicki "Srogi" (z zawodu technik budowlany). a nasza sąsiadka Bezuchowa nawet mówiła: "oj Polaczki.10. drugim punktem. spoczywają tu: Julia z Kieszów Tałandowa (zm. Aleksander Łysak "Młot" (z zawodu mechanik. zginął w obozie w Oświęcimiu). Jan Piotr Doleżal.04. Danuta Bielec "Dana.. wikariuszem Feliks Biały. oraz uczennica jednoklasowej szkoły przy żeńskim klasztorze prawosławnym w Radecznicy . bogato rzeźbione w arabeski". znanego ze swej opiekuńczości i dobrego serca zwłaszcza dla najmłodszych żydowskich mieszkańców Szczebrzeszyna..C – 16. końmi handlował. pisarz. W roku 1840 w obrębie szczebrzeszyńskiego dekanatu znajdowało się 14 parafii. Szewni. szczebrzeszyńscy prenumeratorzy gazet W okresie międzywojennym w Szczebrzeszynie prenumerowano następujące tytuły czasopism i gazet: Gazeta Polska – 6 osób. Kosobudach.1895 . 29. Nowa Polska – 2. Świt – 2. stare.. czy Meficeh Tora Wudath.06. Wielkopolanin – 2. z orłem.Maria Barańczuk (*31. korony" – jak zauważyli sporządzający raport o stanie żydowskich cmentarzy Monika Krajewska i Jan Jagielski). Podczas okupacji na cmentarzu Niemcy dokonywali masowych egzekucji – "był taki Froim.dr Klukowski osobiście interweniował u prezesa Towarzystwa Krajoznawczego w Zamościu . w pracy na jej rzecz udzielało się dwóch nauczycieli ze Szkoły Powszechnej Nr 2 (żeńskiej) w Szczebrzeszynie.zm. Czarnymstoku. czy "tajemniczą" strzałką skierowaną wprost do . omszałe. w tej liczbie cerkwie zlokalizowane w: Bortatyczach. Księgarnię prowadziła Halina Gdula. mieszkający tutaj w początkach XIX wieku. Kobieta w świecie i w domu – 5. które często i długo przebywały w sklepie bez zamiaru robienia zakupów. W obrębie dekanatu znajdowało się 16 cerkwi parafialnych i 7 filialnych. nauczyciel szczebrzeszyńskiej szkoły podstawowej.10. w jidysz – Hersz. motywy tradycyjne (dłonie Kohenów. który ma rozpięte skrzydła – orzeł w symbolice judaistycznej obrazuje opiekuńczą moc Pana. in wydawano: Zamoszczer Sztyme (Głos Zamościa). szczebrzeszyński Dom Książki Jego działalność datuje się od lat pięćdziesiątych XX wieku – istniał do początku lat dziewięćdziesiątych. gdzie m. krępy on widocznie zobaczył co [się dzieje] i uciekał – tutaj w w . ale nie tylko. napis z której skopiował inny szczebrzeszyński uczony – Jakow Reifman.B. jak ich pędzili na kierkut . zebrania członkowskie odbywały się w siedzibie spółdzielni w Klemensowie. wąskie walcowate poziome nagrobki. A."należałem [w latach pięćdziesiątych] do grupy dość przypadkowych osób. wysoki. prowadzono ciekawe rozmowy . Żydowska ludność Szczebrzeszyna prenumerowała aż 56 dzienników. W zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie zachował się zespół akt USC wyznania prawosławnego w Szczebrzeszynie z lat 1816 – 1895 [. nieba.1901]. Gazeta Grudziądzka – 2. Wieczór Warszawski – 1. można domniemywać. Wiadomości Literackie – 2. Na cmentarzu w Szczebrzeszynie ponad sto lat temu znajdowała się macewa rabbiego Ber Issachara. Placówka była swego rodzaju punktem zbornym dla szczebrzeszyńskiej młodzieży – tutaj poznawano nowości wydawnicze.1898). "Są tu oryginalne. zwolennik Haskali. Sygietyńskiego zespołu "Mazowsze" – wspominał Aleksander Piwowarek.. Spółdzielnia zrzeszała 208 członków. Cieślicki.rejenta Rosińskiego. Kurjer Poranny – 9. Expres Lubelski – 1. dzięki tej interwencji rozbiórkę wstrzymano. Niemałą atrakcją było kilkakrotne pojawienie się w sklepie sióstr Zosi i Lidki Kliz – członkiń niedawno zorganizowanego prze T. Lipsku. Można również spotkać macewę z głową jelenia. szczebrzeszyński dekanat unicki W początkach XIX wieku wchodził w skład unickiej diecezji chełmskiej. bądź świetlicy. Gdy w 1938 roku przybrała na sile akcja zwalczania prawosławia – ks. Zamoszczer Wort (Słowo Zamojskie). Rozłopach. 31. zapewne w przeszłości nagrobki pokrywały cały obszar cmentarza – "macewy piękne. oraz dyrektor Fabryki Kalafonii i Terpentyny na Brodach Andrzej Waligóra zdecydowali się na własną rękę rozebrać dach na byłej cerkwi – by ich poczynania nie doszły do skutku . szczebrzeszyński kirkut Zlokalizowany jest przy ulicy Cmentarnej na górce powyżej synagogi.w roku 1929 obowiązki prezesa pełnił Stanisław Węgierski.. że niektóre z pism czytanych przez szczebrzeszyńskich Żydów sprowadzane były z pobliskiego Zamościa.1913). poeta.. Lokal był przez te osoby traktowany jako rodzaj bezpłatnego klubu. nadłamanym drzewem. Strzelec – 1.1906). Zaś przy wejściu na teren cmentarza istnieje do dziś macewa "wrośnięta" w pień dębu – według powtarzanego przekazu kryje szczątki cadyka Szlomo.to był taki Żydzisko. Ten przedłożył problem w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami w Warszawie. zawiera kilkaset nagrobków rozrzuconych grupami po całym terenie. co odpowiada hebrajskiemu imieniu Cwi. o wyraźnym reliefie. Posiew – 3. Aleksandra Daszkiewicz (zm. Ruskich Piaskach. Na posterunku – 2. Szczebrzeszyńska Spółdzielnia Spożywców Założona została w Szczebrzeszynie w roku 1908 – w roku .06. Marii z Lepionków Niezgodowej. on tutaj leżał skrwawiony. z kryjówek Żydów wyciągali sami Żydzi. można było kupić u niego ruszta do pieców. Około 40% inteligencji i ortodoksów znało język hebrajski. spódnica z barchanu ( miękkiej tkaniny. jak to się mówi kupy. my do nich też nie. ich policja. nieco grubszej od flaneli). Lejzor – prowadził sklep żelazny. co tu się wchodzi na ten ich kierkut.to byli Polacy. właściciel sklepu przy ul. obręcze na drewniane koła do wozu. czysto ubrani. archiwista ordynacki podaje opis zamku murowanego z początków XIX wieku. zawsze ogoleni. polewane wewnątrz emalią. mieszkał z liczną rodziną na poddaszu. bywały różnych rozmiarów) Szloma – prowadził szynk z piwem i wódką. nazwiska codzienne zajęcia niektórych Żydów. Żydzi ubierali się różnie: inteligencja nosiła czarne pantofle – ta grupa nie różniła się niczym od polskiej ludności Szczebrzeszyna. *** W okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej spora ilość żydowskiej młodzieży uczęszczała do polskiej szkoły – o stosunkach jakie wówczas pomiędzy polską i żydowską młodzieżą panowały opowiada Maria z Lepionków Niezgodowa: gdy przed rozpoczęciem lekcji młodzież wychodziła z ławek do modlitwy Żydówki nie wychodziły. starozakonnych (ortodoksyjnych). i tak je ubierali. bieę. Jankiel – naprawiał i wykonywał na zamówienie buty. Bluzka zapinana była z przodu na zatrzaski. szczebrzeszyńskich Żydów portret własny Naszkicowany został w oparciu o relacje: Jana Jurczykowskiego. których z uwagi na wykształcenie. szczebrzeszyński zamek Znajdował się na pochyłości jednego ze wzgórz wznoszących się za miastem. wiadomo tylko iż miało to miejsce w wieku XIV w okresie panowania Kazimierza Wielkiego co wykazały przeprowadzone w latach 1978 – 1979. z własnej inicjatywy pomagali wykonywać bestialskie zarządzenia wydawane przeciwko ich cierpiącym braciom. zawiasy."W bełżeckim piekle" zawarte w Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie). Znany jest także opis pożaru zamku.sprzedawała naczynia potrzebne w gospodarstwie domowym – tzw. Kobiety wywodzące się z rodzin ortodoksyjnych nosiły krótko ostrzyżone włosy. temu podobne artykuły. około 200 metrów w kierunku południowo – zachodnim od kościoła pod wezwaniem św. sprzedawała: pieczywo.krzakach. miał dziesięcioro dzieci Rajzla – wdowa po Moszku prowadziła sklep spożywczy. "baniaki" (żelazne garnki. pochodzenie społeczne i poglądy podzielić można na trzy grupy: inteligencję. Na zamku odbywały się sądy lenne powiatu szczebrzeskiego – ziemskie i grodzkie pod przewodnictwem kolejnych właścicieli miasta. syn – handlował wapnem i cementem. do nas się nie wtrącały.( relacja Marii Niezgody). Nie jest znana dokładna data jego budowy. nazywali ich "pałkarzami" . za każdą grupą to szli tacy "naganiacze". Swoje dzieci wychowywali w sposób nowoczesny. oraz ich wygląd zewnętrzny (ubiór) Bergier – właściciel sklepu z obuwiem. Cywia – prowadziła sklep "łokciowy" (z materiałami) Icek – prowadził zakład stolarski. tylko stały spokojnie.. bibułę do kręcenia papierosów z machorki. Według powszechnie przyjętej opinii wszystkie te trzy grupy nienawidziły Polaków – "traktowały ich jako pożywkę dla swoich interesów i gorszy gatunek ludzi". Powyższą relację uzupełniają wspomnienia Efraima Farbera ." W centralnej części kirkutu znajduje się ufundowany przez Ziomkostwo Żydów Szczebrzeszyna obelisk upamiętniający zagładę ich współbraci – odsłonięcia w imieniu wszystkich żyjących dokonał w 1991 roku Efraim Farber.. który o swoich współbraciach Żydach przekazał taką myśl: "część członków [Judenratu] z wielką gorliwością. Katarzyny. jego córki uczyły się w gimnazjum szczebrzeszyńskim. Zamojskiej. 1981 badania archeologiczne pod kierunkiem Stanisławy Hoczyk – Siwkowej z Zakładu Archeologii UMCS. tytoń. artykuły kolonialne. Szmul – był właścicielem sklepu wielobranżowego – oprócz artykułów spożywczych można było u niego kupić naftę do lampy. oraz Anieli z Kimaczyńskich Kowalikowej. Która nie mogła sobie poradzić z . Mikołaj Stworzyński. obecnie istnieją tylko ruiny. W okresie międzywojennym (1914 – 1939) w Szczebrzeszynie mieszkali Żydzi. Żydowskie dziewczęta same się trzymały. w wieży zamkowej funkcjonowało więzienie. który miał miejsce w 1538 roku.. gdy myśmy się modlili. "smarówkę" do wozów i inne . Józefy Kimaczyńskiej. Moszek – szewc. gwoździe. Cudykowie – ojciec. W pamięci Jana Jurczykowskiego Zachowały się imiona. na nie nałożona była peruka. Za tymi Żydami. Ruchla .. Ich strój był dwuczęściowy – bluzka wcięta w pasie z doczepianym białym kołnierzykiem. oddzielony od niego głębokim parowem. blachy do kuchni. garnki. A później była jakaś taka sytuacja. Krasnegostawu. słomianki.Ostrowy.35 zł. Piask Luterskich. on wrócił spod Monte Cassino. słynne "tyszowiaki".94. bezpieczeństwo i tajemnice gwarantuje. ale dzieckiem jeszcze byłam.187. Puchaczowa.. a oni zostali. Biłgoraja – sita. oddaj pieniądze za te śledzie. eleganccy. przyjeżdżali na nie kupcy z najbliższych okolic i z bardzo odległych . gdzie mieszkała Józefa Kimaczyńska.. *** Gdy w 1939 roku polscy żołnierze wracali z frontu. To mi tak stoi przed oczami. gdzie teraz podcienia. oddział której funkcjonował w Szczebrzeszynie aby zachęcić mieszkańców do systematycznego oszczędzania opublikował na łamach "Teki Zamojskiej" (nr 2 z 1938 roku) ogłoszenie następującej treści: "Komunalna Kasa Oszczędności Wkłady przyjmuje. żeby oddać. kupiłam. Chociaż nikt im krzywdy robił. żeby sprzedać...kożuchy. idź mi kup kiełbasy" – niewierzący Żyd. zlokalizowana była na ul.. jak Ruscy uciekali. to byli bardzo dystyngowani. Bidaczowa ... Żeby nie wiem co się tam robiło to Żyd się nie obejrzał. To on siedział sobie przed tym sklepem i mówił: "dzisiaj za darmo.". a przecież wiedzieli [Żydzi]..670.... brama przy zamku – zwana biłgorajską.językiem polskim to zwracała się do mnie – jak dyktando. Pamiętam jak ich pędzili na kierkut. " W roku 1939 dyrektorem Kasy był Tomasz Fidal.34. Partyzantów w rejonie ul. ale to nie Grojser. Musieli się wszyscy Kołconowie składać. Mieli swój język.202.844. Dużo . Powiadają (komentarz Anieli z Kimaczyńskich Kowalikowej).. też mu nie pozwalali. Obrót roczny za rok 1936 – zł 26.Jan Amor Tarnowski ustanowił jarmarki na św. U jej stryja – Jana Kołcona zjawili się Niemcy z rozkazem. Tyszowiec – obuwie. by zaprzęgał konie i jechał do Szczebrzeszyna." Był jakiś Żyd. tutaj były wszystkie żydowskie sklepiki. pół Szczebrzeszyna tych Żydów: "aj waj.117. miałam może 12 może 13 lat .. Stare Żydówki miały sklepiki. szczebrzeszyńskie instytucje finansowe W okresie międzywojennym funkcjonowały w Szczebrzeszynie: Kasa Oszczędnościowo – Pożyczkowa założona w 1906 roku przez Bolesława Boguckiego Kasa Pożyczkowa Rzemieślników Kasa Pożyczkowa Drobnych Kupców Bank Ludowy /O Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Zamojskiego Filia Banku Ludowego w Warszawie Oddział Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Zamojskiego w Zamościu. to tak ceny obniżyli. nie popatrzył co się tam robi. czy co. ze jak Polak "wdarł" się pomiędzy ich sklepy. szczebrzeszyńskie jarmarki Tradycja szczebrzeszyńskich jarmarków sięga XV wieku – w roku 1472 ówczesny właściciel miasta .. Oni uciekali. iż Niemcy chcieli przywieźć z miasta dwie beczki śledzi zrabowane Żydom. za rok 1937 – zł 42. boś ukradł.. Taki był Żyd jeden przychodził do mnie: "Marysiu. galanterię drzewną. a jej polski. Jak chłop jechał do miasta by sprzedać drzewo. Ostatnią bramę miejską rozebrano w 1831 roku.. Szczebrzeszyna. Tomaszowa – stąd przywożono meble.. A kobieta ze wsi jak niosła do miasta parę jajek. pożyczek udziela. schował się u mnie w sklepiku. Okazało się.606. po Polakach – nie. ale tylko po Żydach. Stryj nie zjadł nawet jednego śledzia!. Centralnym miejscem handlu był szczebrzeszyński rynek zlokalizowany wokół . woleli pomiędzy swoimi być. brama turobińska – na ul. Ten Żyd nosił wodę. Zielonej i Wyzwolenia. Izbicy. Agnieszkę. handlował.. Oni pomiędzy Polakami nie bardzo chcieli mieszkać. Dyle k. Biłgoraja – wapno. że zbankrutował. wkłady oszczędnościowe i czekowe na dzień 1 stycznia 1938 – 1. kulturalni Żydzi. jutro będziecie płacić. kosze. w Szczebrzeszynie byli wówczas Rosjanie. szczebrzeszyńskie bramy miejskie Było ich w Szczebrzeszynie trzy: brama murowana od strony Zamościa między ulicą Wyzwolenia a Zieloną. Sztrajcherowie mieli skład apteczny. to oni oboje szli i trzymali się za ręce. to ja. Ja poszłam.. Cmentarnej w pobliżu klasztoru. po prostu bali się. to ona mi matematykę podsuwała. to wszystko jej zabierali. że przyszli ci Żydzi na Brody z pałami. żeby handlował. Frampola – uprząż i wyroby tkackie.. Zamościa . dużo Żydów uciekło ze Szczebrzeszyna. Ja byłam opowiada Józefa Kimaczyńska raz w ich synagodze. to Żydzi tak się rządzili i tutaj na moście rozbroili naszego polskiego żołnierza (opowiada Aniela z Kimaczyńskich Kowalikowa). że to Niemcy zabrali. A oto inny przypadek z Brodów k. Miałam taką koleżankę Małkę Kojn. Łęczny [Łecznej?]. tutaj. Jankiel Grojser. nosiwoda. obyczaje. tylko był przed swoim Bogiem jak się modlił. oraz wyremontowano ściany zewnętrzne. Przybyłe po Siostrach Franciszkankach Siostry Szarytki w swojej nadgorliwości pokrzyżowały plany rozwoju szpitala wenerycznego założonego w 1834 roku przez dr Przystańskiego. autor pracy o kościołach lubelskich tak odnotował to wydarzenie: "z kościoła zrobiono cerkiew i biją w dzwony. sąd funkcjonował od roku 1583 – podlegali mu chłopi z terenu całej włości szczebrzeskiej.. . przy którym otwarto szkołę przy zborową. Mikołaja – początkowo drewniany ufundowany został przez pierwszego właściciela miasta – Dymitra z Goraja w 1394 roku. W latach 1610 – 1620 staraniem Mikołaja Kieślickiego. Pisarz. Skład sądu ziemskiego stanowili: sędzia ziemski. w roku 1612. rozciągał jurysdykcję na mieszkańców Szczebrzeszyna.". Trójcy. infułata zamojskiego wzniesiono budynek murowany. W latach 1620 – 1638 wzniesiono z fundacji Katarzyny z Ostrogskich i Tomasza Zamoyskich w miejsce drewnianej świątynię murowaną.. od których ciągłego rozgłosu nie tylko chorym.zlokalizowana jest na miejscowym cmentarzu w zachodniej stronie miasta.. Górki została wzniesiona na fundamentach wcześniejszej pochodzącej z XI lub XII wieku. Po przejęciu Szczebrzeszyna od braci Czarnkowskich w 1593 roku przez Jana Zamoyskiego kościół przywrócono katolikom.zakres jego władzy obejmował sprawy karne i wojskowe. Leonarda I . planowano nawet jego rozbiór. nosił wówczas wezwanie św.. Katarzyny . kasztelana międzyrzeckiego) na zbór kalwiński. ale wybuch II wojny przeszkodził tym zamiarom. tutaj bowiem odbywają się wszystkie uroczystości religijne związane ze szczebrzeszyńskim szkolnictwem. pierwsze wzmianki o jej istnieniu pochodzą z 1630 roku. W roku 1470 szczebrzeszyńscy franciszkanie otrzymali od ówczesnego właściciela miasta – Prokopa (bratanka Dymitra) wieś Herzę. kaplica św.. cerkiew grecko – unicka zlokalizowana przy ulicy Sądowej. Podczas okupacji niemieckiej także służył prawosławnym. dopiero po wyzwoleniu pełni właściwe sobie funkcje Od lat uważany jest za kościół "szkolny". który swój urząd sprawował w roku 1676. a w roku 1812 w miejsce wzniesiono obiekt murowany. kaplica św. Najstarszy opis świątyni z czasów Górków pochodzi z roku 1779 – oglądał ją wówczas wizytator dekanatu zamojskiego. in Walenty Borowski.. oraz Franciszek Powłościelski."Oberży" (ratusza). w roku 1777 była już zrujnowana. szczebrzeszyńskie kościoły kościół parafialny pod wezwaniem św. usunięto Szarytki. Leonarda II . a w jego pomieszczeniach urządzono szpital. W roku 1816 proboszczem grecko – unickiej parafii szczebrzeszyńskiej był Jan Iwaszkiewicz. W latach 1952 – 1953 zabezpieczono obiekt – położono nowy dach. obiekt fundowany w 1560 roku przez Stanisława Górkę. Kościół był kilkakrotnie remontowany poczynając od roku 1755. Według badań przeprowadzonych przez Marię Stankową starostami grodzkimi szczebrzeskimi byli: w roku 1593 Stanisław Raczyński w latach 1612 – 1620 Walenty Możdżeński w roku 1652 (. był min m.) Wiśniowski w roku 1696 (. Budynek obecnie istniejący wzniesiono w początkach XX wieku. Po odzyskani przez Polskę niepodległości kościół przywrócono katolikom. kościół św.wraz z klasztorem franciszkańskim ufundowany został również przez Dymitra z Goraja w 1398 roku. w roku 1747 została zrekonstruowana. a w ich miejsce sprowadzono prawosławne mniszki Krzyżanki – ks A.starostę szczebrzeszyńskiego obowiązywał zakres czynności podobnych jakie wykonywali starostowie grodowi na terenie całego kraju. kiedy to palił się od ognia zaprószonego przez Żydów. Sądowej w bliskim sąsiedztwie synagogi. ziemski . Najnowsze badania archeologiczne wnoszą pewną korektę odnośnie pierwotnego przeznaczenia budynku – świątynia fundacji S..) Kobylański w latach 1745 – 1779 Józef Tadeusz Zakrzewski zamkowy ( oficium arcense) . komornik. w roku 1812 rozwiązano Zakon Franciszkanów. Wadowski. szczebrzeszyńskie sądownictwo W Szczebrzeszynie funkcjonowały sądy: grodzki . z tego okresu pochodzi wzmianka o rektorze Janie zarządzającym świątynią.sędzią był ekonom włości szczebrzeskiej.wzniesiona w roku 1411 funkcjonowała przy szpitalu dla ubogich. od roku 1877 budynek ulega stopniowej dewastacji. Obiekt zlokalizowany jest przy ul. klasztor został przekazany Siostrom Franciszkankom. ale i zdrowym łby puchną. W roku 1570 obiekt został przemianowany przez Andrzeja Górkę (jednego z właścicieli Szczebrzeszyna. W roku 1783 w klasztorze zorganizowano koszary. W chwili obecnej pozostaje zamknięta. W roku 1883 kościół zamieniono na cerkiew prawosławną. Opiekę nad aktami sądowymi bieżącymi i zarchizowanymi sprawował regent. Inna partią o charakterze religijnym była partia Mizrachi. Agudat Israel – 1 miejsce. (Marianna Smoter) Szejner Tema Blima Urodzona 1 lutego 1883 roku w Szczebrzeszynie. byli to: Jan Ulenicki (1824 1829).podsędek... wówczas jeszcze Fredro w Lublinie w 1851 roku. W pocz.członkowie tej partii stanowili 40% żydowskiej ludności Szczebrzeszyna.Fel[iksa?] Wojciechowskiego o nauczycielu Józefie Maziu. Agudas Isroel – 20%. ze tak szczerze. XX w. Rysunku i malarstwa uczyli ją: Józef Swoboda (malarz – samouk z Czech). Odpis sygnowany imienną okrągłą pieczątką z orłem w koronie o treści "Aleksander Krzywdziński. od serca wprost rozdawał je przychodzącej po kolędzie czarnostockiej dzieciarni. Jan Kanty Kostecki (1842 – 1851). którzy nazwali się: 1) Michałem Smotrem właścicielem osady i 2) włościaninem Kazimierzem synem Michała Smotra. Nazwa wzięła się zapewne stąd. Młodzież należała do: Zrzeszenia Żydowskich harcerzy im. Szczebrzeszynie. przez mieszkańca Czarnegostoku..". Wiadomo.Aleksander Krzywdziński. Andrzeja Orchowskiego. córka Icka Hersza i Hindy z Majstrów Szejnerów.dla kolędników. guberni Lubelskiej w domu pod № 324 stawili się nieznani mi ludzie. Przy Sądzie prowadził kancelarię notarialną notariusz zatrudniony przy Hipotecznej Kancelarii Sędziego Pokoju w Zamościu . pejzaże okolic w których dane jej było zamieszkiwać. Aleksander Krzywdziński (!888 – 1927). W Archiwum Państwowym w Zamościu zachowały się akta notariuszy szczebrzeszyńskich z lat 1824 1942. autorka pamiętnika i dziennika podróży. Walery Głowacki (1851 – 1864). Zamojskim. również yczy rodziny Smotrów. 4½ pręta ornej i sianokosnej ziemi.. Józefa Trumpeldora – 60 członków. pow. naprzeciwko cerkwi. Szeptycka z Fredrów Zofia Córka komediopisarza Aleksandra Fredry. szczebrzeszyńskie żydowskie stronnictwa polityczne W okresie międzywojennym w Szczebrzeszynie działalność polityczną prowadził: Związek Syjonistyczny (istniał od 1916 roku) . Po raz pierwszy praca Zofii (portret brata. Tematyka jej prac była bardzo zróżnicowana: obrazy o treści religijnej. Michał w obecności notariusza darował synowi Kazimierzowi na wieczysta jego własność 6 morgów . Wiesław Jaśkiewicz (1927 – 1937). Szkoła Gospodarcza Żeńska w Sitnie ." Drugi akt notarialny sporządzony został przez notariusza Krzywdzińskiego 1 kwietnia 1918 roku. Podczas wyborów do Rady Miejskiej w 1931 roku syjoniści uzyskali trzy miejsca. Antoni Dąbrowski (1828 – 1841). Poalej Syjon – 35% ludności. Poalej Syjon – 1. jest to kopia obrazu Ribeiry. dnia 23 czerwca 1906 roku przede mną Aleksandrem synem Antoniego Krzywdzińskim notariuszem przy kancelaryi Sędziego Pokoju w Zamościu w kancelaryi mojej w m. "szczodraki" Rogaliki pieczone raz w roku na specjalną okazję . w miejscowym kościele znajduje się obraz artystki namalowany przez nią w wieku 14 lat. Zamościa. yczą włościan z Czarnegostoku . Jana Aleksandra Fredro) prezentowany był na światowej wystawie malarstwa w 1855 roku. malarka. żona Jana hr. Szeptyccy sprowadzili się do Łabuń k. Szeptyckiego. Zachowały się dwa akty sporządzone przez tegoż notariusza. Stanisław Warchałowski (1932 – 1954). Charles – Francois Daubigny. Franciszek Strzyżowski (1864 – 1874). He – Chaluc – Pionier – 60 członków. Szaji i Sury Singerów – ślub odbył się w tomaszowskiej synagodze. wykonana przez Zofię. Bund – 5 miejsc. Poza wspomnianymi aktami notarialnymi Aleksander Krzywdziński sporządził odpis opinii wydanej 12 stycznia 1925 roku przez dyrektora Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Chełmie . że w Szczebrzeszynie funkcjonował także Sąd Pokoju. od roku 1927 pomieszczenia sądowe znajdowały się w mieszkaniu dawnego popa. W roku 1850 wstąpiła w związek małżeński z Szmulem Singerem s. która skupiała w swoich szeregach 40 członków. przyjaciół. Nicolas – Francois Chifflart. Bazyli Hrycyna (1940 – 19420). Notarjusz w Szczebrzeszynie" wykonany został 20 stycznia 1952 roku. Antoni Nynkowski (1874 – 1887). który przeniósł się do pracy w szczebrzeszyńskim Seminarium Nauczycielskim Męskim. portrety (głownie członków rodziny). babcia noblisty Isaaca Bashevisa Singera. Sporządzone przez siebie akty notarialne sygnował imienną pieczątką. Gdy włość szczebrzeska stała się własnością Jana Zamoyskiego on określał terminy roków ziemskich – odbywały się w dwa tygodnie po rokach krasnostawskich. Szkoła Prywatna Niższa Żeńska II klasowa Utworzona została na mocy upoważnienia Komisji Rządowej z dnia 6(18) sierpnia 1862 roku przez Walerię Mossakowską. w roku 1932 jej kierownikiem został Stanisław Węgierski. budownictwo wiejskie. która od tej chwili w oficjalnych pismach urzędowych tytułowana była jako "ochmistrzyni Pensji Żeńskiej w Szczebrzeszynie". gotowania. jakie co do pensyj prywatnych wydane zostaną. że nauczyciel szkoły elementarnej – Szyndlarski wykładał w Szkole Wojewódzkiej język niemiecki. szycia. Uczniowie oprócz nauki teoretycznej odbywali praktyki w przyszkolnym gospodarstwie rolnym. 15 października 1926 roku rozpoczęto drugi. oraz przedmiotów. Po wyzwoleniu szkołę powszechną męską połączono z żeńską tworząc jedną koedukacyjną placówkę. Od dnia 1 września 1929 roku zaczęły funkcjonować w mieście dwie szkoły powszechne . mleczarstwo. opłata za internat 15 złotych miesięcznie. Walerya Mossakowska uczyniła zadość przepisom Ustawy dla Instytutów Naukowych prywatnych Najwyżej w dniu 18 stycznia 1841 roku zatwierdzonej. Szkoła Rolnicza Męska w Janowcach k. O istnieniu w Szczebrzeszynie szkoły elementarnej (początkowej II – klasowej) informuje również Bronisław Chlebowski w wydanym w 1890 roku "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego" (t. religii. Przedmioty wykładane w szkole to: język polski. w tym 11 dziewcząt i 67 chłopców. przyrody żywej i martwej. Wiadomo również. Przyjmowano kandydatów do 16 roku życia "umiejących poprawnie czytać. pisać i cztery działania rachunkowe". Komissya Rządowa upoważnia ją niniejszym do utrzymania Szkoły Prywatnej Niższej Żeńskiej o 2 . weterynaria. że P. zlokalizowano ją w budynku byłych Szkół im Zamoyskich. było zorganizowane po wyzwoleniu Technikum Rolnicze (ukończył je m. 1692/2693 udzielono jej pozwolenia na przeniesienie pensji do miast powiatowego Krasnegostawu z zamianą tego zakładu na Szkołę Wyższą o 3 . 11 miesięczny kurs. religia. Wiek dzieci uczęszczających do szkoły mieścił się w przedziale 5 – 15 lat. Szkoła Prywatna Niższa Żeńska II klasowa Walerii Mossakowskiej – otwarta została na mocy decyzji Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 6(18) sierpnia 1862 roku nr 5589/9346 w Szczebrzeszynie. hodowli i żywienia zwierząt domowych. Szkoła Powszechna Nr 1 (męska).ech klasach. rolnictwo. w szkole uczono: języka polskiego. higiena. W roku 1811 liczyła 78 uczniów.. Kontynuacją Szkoły Rolniczej. Pensja Walerii Mossakowskiej funkcjonowała bardzo krótko – w roku 1863 otrzymała od Komisji Rządowej Wyznań religijnych i Oświecenia Publicznego upoważnienie do przeniesienia placówki "do miasta powiatowego Krasnegostawu z zamianą tego zakładu na Szkołę Wyższą o trzech klasach". geografia.. Zamościa Początek funkcjonowania placówki datuje się na lata dwudzieste ubiegłego stulecia. in emerytowany major WP Alfred Smoter z Czarnegostoku). geografii. . Funkcjonowanie placówki przerwał wybuch II wojny światowej. Opiekę nad drużyną harcerską sprawował Stanisław Kilarski – nauczyciel śpiewu. Szkoły szczebrzeszyńskie Szkoła Elementarna Funkcjonowała w początkach XIX wieku. z których na egzaminie końcowym złożonym w czerwcu 1858 roku w Instytucie Aleksandryjskim otrzymała bardzo wysokie noty. "klasę początkowa funkcjonującą przy szkole zwanej "publiczną". hodowla i żywienie zwierząt domowych. in. rachunków i pomiarów. przyrody żywa i martwa. prowadzono zajęcia z zakresu prowadzenia gospodarstwa domowego. Funkcjonowała jako odrębna placówka od roku 1929. jedna z Podborcza. Radecznica). Językiem wykładowym był język polski. w której czytamy: Przekonawszy się że P. spółdzielczość. historii Polski. prania. uzyskała też prawo do wykładania katechizmu. XI . ogrodnictwo i pszczelarstwo. Dokonujący w 1825 roku wizytacji generalny wizytator Onufry Lewocki polecił polecił czuwać nad tą placówka. że 4 (16) lutego 1863 roku reskryptem nr. wiadomo tylko. w tej liczbie 1 chłopiec żydowski. Wpisowe wynosiło jednorazowo 5 złotych. cerowania. Do szkoły uczęszczały dziewczęta z powiatu zamojskiego (m. Szkoła Powszechna Jej działalność datowana jest od roku 1915 – placówka powstała z inicjatywy Franciszka Przyrowskiego → Przyrowski Franciszek. latania. kroju. rachunki i pomiary. Mossakowska poddać się winna wszelkim przepisom. w roku 1935 Marian Kleban. gm. w roku 1932 drużynowym został Stanisław Rybicki. s. historia Polski. Szkołę traktowano jako tzw. Nie jest znany okres działalności szkoły Walerii Mossakowskiej w Szczebrzeszynie. a także podarował do organizującej się biblioteki przy Szkole Wojewódzkiej "5 tomów czasopism zagraniczny z zakresu pedagogiki".Rozpoczęła działalność 15 października 1926 roku.żeńska i męska. 827 – 830). haftu. oraz wypowiedział się w przedmiocie nauczania: "metodę uczenia podług Lancastra koniecznie do tej szkoły zaprowadzić się powinno".óch klassach w mieście Szczebrzeszynie z zastrzeżeniem. Iwaszkiewicza . powinności panujących. W roku szkolnym 1822/1823 oddano do użytku nowy gmach szkolny – "odtąd datuje się istotny rozwój szkoły szczebrzeskiej". matematyki. Placówka funkcjonował podczas pobytu Górków w Szczebrzeszynie.szkoła przyszpitalna Utworzona została w 1845 roku staraniem hr.. w 1846 – 59. Szkoły im. Prawnym opiekunem i głównym sponsorem placówki był Stanisław hr. cel i potrzeba społeczności cywilnej . zgodnie z wymogami ustawy z dnia 8 czerwca 1819 roku o szkołach wojewódzkich posiadała sześć klas. powinności społeczeństwa cywilnego." Jeżeli w taki sposób kształtowano umysły i wolę młodych ludzi nie można się dziwić. wykładów których słuchał Jan Borman to w kolejności zachowanej w jego notatkach: prefekt Jan Iwaszkiewicz . przekonał się wówczas " o korzyści jaką uczniowie czerpali z nauki religii. powinności osób zamyślających o stanie małżeńskim.". w 1842 – 66.". Zamoyski co zapewniło właściwe warunki rozwoju i odpowiedni dobór kadry nauczycielskiej. że jest rzeczą bardzo szczytną dla ojczyzny umierać. Wykłady z nauki moralności pomimo upływu lat nie straciły nic ze swej ważności. bowiem program klasy VI przeznaczano do realizacji w przeciągu dwóch lat. który przypadł na lata 1555 – 1582.myślę. Zamoyskich Ich działalność datuje się w Szczebrzeszynie od roku 1811 – otwarto wówczas placówkę o nazwie Szkoła Wydziałowa . Nauczyciele. Jak wysokie morale i wiedzę reprezentowali poszczególni nauczyciele świadczą notatki z wykładów prowadzone przez ucznia tej Szkoły . Nie znamy programu nauczania – zakładając.. ich upadku i Bożej ingerencji w dalsze życie... Kolejnym przedmiotem wykładanym w klasie VI Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie była literatura polska ."ludzie naypierwsi wyszedłszy z ręki swojego Stwórcy byli dobremi. Tematyka jaką omawiał z uczniami na lekcjach yczyła stanu duchowego i moralnego naszych prarodziców. dziejów narodowych i powszechnych."w końcu zbrojną nawet ręką jeśli tym potrzeba bronić własnej ojczyzny z przekonania."ludzie z natury potrzebują wzajemnej pomocy . W roku 1835 uczęszczało 65 uczniów. szkoła przy zborowa Założona została przez Stanisława Górkę przy zborze kalwińskim powstałym z jego inicjatywy.. Rektorem został Michał Siekierzyński. W roku 1830 naukę w Szkole Wojewódzkiej pobierało 337 uczniów. By zobrazować sens wykładów prefekta Iwaszkiewicza oraz innych wykładowców będę cytować w stosownej partii tekstu ich wypowiedzi .jego wykłady zawarte są na . Jej rozwój przyćmiła szkoła założona przez Stanisław Górkę w pobliskim Turobinie. oto wykazy poszczególnych tematów:powinności społeczności małżeńskiej i jej dostojność "małżeństwo jest to społeczność między mężczyzną i kobietą dla płodzenia i wychowywania dzieci". Już ten pobieżny (z uwagi na rozległą treść omawianych zagadnień) szkic pozwala zrozumieć na jak wysokim poziomie prowadzone były zajęcia. Teodozy Sierociński . To wielki trud i odpowiedzialność wpajać młodzieży zasady wiary.dawał ją jak zanotował Jan Borman prof.1831). potrzeby i istoty odkupienia. powinności społeczeństwa rodzicielskiego. członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego .funkcjonowała w latach 1811 – 1819. W czerwcu 1822 roku generalny wizytator.to uczucie wzajemnej pomocy pociąga jednych ku drugim. Szkoła Wojewódzka (1819 . powinności obywatelskie względem panujących Ostatnim z omawianych tematów w zbiorze notatek o nauce moralności jest miłość obywateli ku ojczyźnie bardzo wymowne i dające do myślenia uwagi prof. Listów apostoła Pawła. moralności i patriotyzmu . Gros uwagi na zajęciach z religii poświęcał Jan Iwaszkiewicz dogłębnej analizie treści Ewangelii.". W rzeczywistości nauka trwała lat siedem. powinności szczególne męża.Jana Bormana. natura. pobierali w niej naukę terminatorzy zatrudnieni przez szczebrzeszyńskich rzemieślników. że prefekt Jan Iwaszkiewicz doskonale wywiązywał się ze swoich obowiązków.prowadził zajęcia z religii i nauki moralności w roku szkolnym 1825/1826. Szkoła Rzemieślniczo – Niedzielna Funkcjonowała od roku 1835. łaciny. Uzupełnieniem notatek są "Ćwiczenia polskie".Lipiński dokonał wizytacji szkoły. powinności szczególne żony. Całość liczy 684 stron zapisanych starannym uczniowskim pismem na papierze czerpanym ze znakiem wodnym papierni ordynackiej nad rzeką Sopot... Dziejów Apostolskich.. że wielu z nich w chwili wybuchu powstania listopadowego poszło na pola bitew bronić słusznej sprawy. Andrzeja Zamoyskiego – "zajęcia odbywały się w dwóch niewielkich salkach". że była to placówka funkcjonująca w ramach działalności zboru możemy przyjąć. iż nauczano w niej dzieci szczebrzeszyńskich i okolicznych kalwinów zgodnie z programem przyjętym dla tego typu placówek. Ksawery Pasiutewicz prowadził zajęcia z geografii astronomicznej . zachęcający do dalszych samodzielnych poszukiwań.problematyka ycząca danego zagadnienia. do poznania tego co wartościowe. dodatkowo Paweł Szlama wnosił opłaty z tytułu: eksploatacji urządzeń. składki ubezpieczeniowej. technologię gospodarstwa. rozległości.oto fragment jednego z nich zatytułowany Im przykrzeyszemi są wyrzuty złego. dzieli się na: jeografię właściwą czyli opisanie lądów i hydrografię."jeografia przeto jest opisaniem Ziemi. Program nauki w Szkole Realnej obejmował: nauki zasadnicze – naukę religii i moralności.rektora Akademii Krakowskiej w okresie panowania Zygmunta III Wazy. . Po roku 1849 decyzją Kuratora Okręgu Naukowego Warszawskiego gimnazjum przemianowano na Szkołę Realną z dążnością agronomiczną (1849 – 18520). biegunów. projektowanie praktyczne z architektury. Brak jest nazwiska wykładowcy przy algebrze i historii polskiej. fizykę. Utworzono w nim trzy klasy techniczne. transportowej. mechanikę ogólną i gospodarską. jak jego wzrok obłąkany nie wie gdzie ma spocząć. wszędzie znajduje przypomnienie zbrodni i zawsze myśl jego zwraca się ku niej. opłaty podymnego. gminnej. Antoni Żochowski . chemię. jej figury. wiadomości z historii naturalnej. Szlama Paweł Kupiec II gildii fabryki wódek słodkich funkcjonującej od roku 1837 we wsi Rudka k.mowa skierowana do królowej Bony. rysunki linearne.. Podobnie rzecz wygląda w odniesieniu do innych przedmiotów wykładanych w omawianej placówce . Kurs z literatury polskiej obejmował zarówno zakres materiału yczący zagadnień czysto teoretycznych jak i ćwiczenia. opłaty szarwarku.miała charakter tymczasowy do chwili opracowania nowego planu edukacyjnego.132 brulionu. tematu podana został w sposób zrozumiały dla ucznia. sztuki i nauki do najwyższego stopnia doskonałości doprowadzili o własnych siłach samym tylko wrodzonem pięknością uczuciem. języki polski i niemiecki. Krzysztofa Meymanowicza . po kilku latach (1840 rok) przemianowane na na filologiczne – stąd nazwa placówki: Gimnazjum Filologiczne im.jako taka istniała w latach 1833 – 1834. architekturę wiejską. któremu sumienie nie ma nic do wyrzucenia. wierszy.Tematy innych ćwiczeń wykonywanych przez uczniów Szkoły Wojwódzkiej to: o szkodliwych skutkach wynikających z przerywania biegu nauk (rozprawka) czym różni się poezja od prozy i kiedy jedna na druga zachodzi dlaczego tragedia będąc widowiskiem tak smutnem i bolesnem dla widzów sprawia im przyjemność? Dobór tematów poszczególnych ćwiczeń świadczy o głębokiej wiedzy nauczyciela przedmiotu i trafności w doborze partii materiału do ćwiczeń . buchalterię. Zajęcia z literatury francuskiej i pedagogiki w klasie VI prowadził wspomniany wcześniej Teodozy Sierociński. które były różnorodne: analiza przeczytanych dzieł literackich.. obowiązany był również wykupić konsens za prowadzenie fabryki – łącznie z opłata czynszową obowiązany był uiścić na .zagadnienia zostały podane w takiej kolejności i w taki sposób. Pod jego kierunkiem uczniowie zapoznawali się z tekstami mów/przemówień wygłaszanych przez sławnych Polaków.wykładał historię literatury greckiej i rzymskiej . zoologię botanikę z mineralogią. gospodarstwo rybne. Na mocy pisma Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych Duchowych i Oświecenia Publicznego z dnia 18 września 1834 roku utworzono Gimnazjum. okres jego działalności przypada na lata 1834 – 1849. ponadczasowe. czyli opisanie wody". że nie ma sobie nic do wyrzucenia". skłonić go do refleksji. kwaterunkowej. nauki pomocnicze – miernictwo z rysunkami topograficznymi. Zamoyskich w Szczebrzeszynie.. Zwierzyńca. W latach 1831 – 1833 ponownie otwarto Szkołę Wydziałową .. nawet w największym nieszczęściu znajduje ulgę w cierpieniach przez to.dawał historię powszechną. tym milszem jest świadectwo dobrego zawierzenia "Jak przykrymi są wyrzuty sumienia przekonać się możemy z wewnętrznej walki jaką czuje człowiek przestępujący prawo Boskie i ludzkie. podatku za sprzedaż towarów. arytmetykę i algebrę.stronach 79 . kaligrafie. 1 lutego 1868 roku podpisał (początkowo na okres 2 lat i pięciu miesięcy) kontrakt dzierżawny z Zarządem Ordynacji Zamoyskiej – czynsz za wspomniany okres wynosił 450 rubli. a byli to poza wspomnianymi profesorami Iwaszkiewiczem i Sierocińskim ludzie tej miary co: Stanisław Kiewlicz . Czytając notatki Jana Bormana zauważamy wysoki poziom wiedzy jaki reprezentowali sobą szczebrzeszyńscy nauczyciele. by ukazać młodemu człowiekowi zarówno dobrą jak i złą stronę życia.".kasztelan krakowski (mowa wygłoszona na sejmie lubelskim w 1554 roku). geografię z wiadomościami statystycznymi. jak: Tarnowski . tudzież rozmaitych ciekawości o ciałach niebieskich z różnych miejsc ziemi postrzeganych. geometrię. wypracowania . gospodarkę niższą i podwójną. Przeciwnie człowiek poczciwy. po czym przemianowano ją na Szkołę Obwodową . podkanclerzy Przerębski . przemyśleń. której odradzał wyjazd do Włoch.. trygonometrię. ogrodnictwo. nauki główne – wiadomości z gospodarstwa wiejskiego. pszczelarstwo."dwa w starożytności narody Grecy i Rzymianie szczególnym zbiegiem okoliczności. składki ogniowej.. właściciel nieruchomości i dzierżawca folwarków ordynackich. Jana Kazimierza we Lwowie."Ten Psalm w Hebrajskim ma tytuł : Pieśń chwały. ale w jakich okolicznościach nie wiadomo. czy pojęć historycznych . "Śpiewamy tak od pokoleń" . one miały piękne głosy. ten zostawił dla mnie" . Dłuższy czas i na Błoniu było tak . Szozda Wacław. nie podał też autora ich przekładu na język polski . jak poinformował mnie Stefan Flis. ale na przykład jak nie przyszedł ktoś z rodziny nieboszczyka . . czyli uczeni Żydowscy.. wpłacając z tego tytułu do kasy Ordynacji kwotę 9. żeby same. w jedną linię oprawionego w płótno zeszytu (liczy 350 stron). Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku..opowiada Stefan Flis . (26 listopada 1911 – data śmierci nieznana). Psalmów.. już nie ma komu chodzić.. zapisanych (poza małymi wyjątkami) pięknym. za świadectwem Chryzostoma bywał czytany na dziękczynienie Bogu od tych. tośmy nie szli. nadto zaufania w tym Psalmie pokładają. jego autorze. że do każdego szliśmy.Adela Piasecka z taką Stasią Godziszową chodziły śpiewać... który udostępnił Psałterz do wglądu . W Rozłopach..Stefan Flis .. Propinacją zarządzał z jego polecenia Kofman Apfelberg. w którym psalmy zostały zapisane. że ktoby ten Psalm trzy razy co dzień sercem [." Przy innych zamieszczone zostały przypisy wyjaśniające znaczenie hebrajskich zwrotów."ten Psałterz [należy] do Flisa Albina. niemieckim i polskim.psalm 144 . bo Czesiek Malec (on był całym wodzirejem) choruje na nogi. Urodzony w Biłgoraju. Dominikanów w Hrubieszowie. a może i okres wcześniejszy .kopista nie podał roku wydania Pisma Świętego. z którego przepisywał utwory.napisano na ostatniej stronie grubego. może bydź pewnym szczęścia przyszłego życia. II. prawie każdy psalm na inną melodię idzie. jak i u nas.. Gienek. bo nie było komu.. 500 złotych. okolicznościach powstania . druga zwrotkę druga grupka.. jego rodzicami byli Aniela z Brzezińskich i Władysław Szozda. kaligraficznym pismem jest 145. Jeśli chodzi o język. jest to rzecz o tyle oryginalna. ale już nie żyje.. To ten..] Chrzcie Św.. wykonał w roku 1700 tzw. do czerwca 1831 roku wydzierżawił propinację józefowską "wraz z wypalaniem wapna pod miastem w dwóch piecach i zbieraniem głazów na polach". że dwa lata [ nie chodzimy]. użyte słowa wskazują raczej na ubiegłe stulecie. Wacław ukończył Uniwersytet im. Teksty. niezależnie od tego czy zmarłym jest kobieta czy mężczyzna. przyłączały się do grupki mężczyzn. prawdopodobnie zamordowany został przez Rosjan Szper Icek Postać znana w środowisku szczebrzeszyńskim z racji nowatorskich jak na połowę XIX wieku poczynań – biegle władał językami: francuskim. Teraz na Szperówce śpiewają: Samulaków Ździch. W pierwiastkowym kościele."było tak przyjęte.zostały przepisane przez jego ojca z wcześniejszego.jedną zwrotkę śpiewa jedna grupka. samego Dawida. powiedzmy dwu czy trzy osobowa. dwóch z drugiej. Rabini .. co pierwszy [śpiewa] troszkę odpocznie. "lampkę wieczną" dla kościoła OO.. Teraz już. Na temat samego śpiewania wypowiedział się wspomniany wcześniej mieszkaniec Szperówki . Od uwolnionych z Babilonij bywał śpiewany... od niego tedy założony jest. już mocno zniszczonego Psałterza. którzy [. Czesiek Malec. nie poprosił. Niektóre z nich zawierają krótką informację o utworze. wiosce położonej nieopodal Szczebrzeszyna do dziś kultywowany jest oryginalny zwyczaj gdy ktoś umiera mieszkańcy żegnają go śpiewając psalmy. plut. Szper Lejb Rodem ze Szczebrzeszyna. to siostra Cześka Malca . to na przemian trzeba. zachowanych źródeł jeden z członków rodziny Szopińskich sprawował urząd burmistrza Hrubieszowa. szperowieckie psalmy Na Szperówce.. 64 r ". Bo najlepiej jest jak są trzy grupki . W roku 1835 zwrócił się do Komisji Rządowej Spraw Obywatelskich z prośbą o przyznanie mu polskiego obywatelstwa "za moralne swe postępowanie.Dziesiątek to jest dziesięć psalmów. często taki śpiewaliśmy. we czterech śpiewamy.rzecz Ordynacji kwotę w wysokości 702 rubli i 66 kopiejek.]usty mówił. Przekazał go mojemu bratu. A jak jest już tylko czterech dwóch z jednej strony. przychylność do prawego rządu i usiłowania w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. nazw geograficznych. wg. gdzie pracowali wyłącznie Żydzi. ja. Stach Truszów też śpiewał. a on dostał Psałterz od swojego ojca. pierwszy raz przypuszczeni byli do uczestnictwa sakramentów kościoła. Nie to. Icek Szper założył kolonię rolniczą nazwaną od jego nazwiska "Szperówką".". Szperówka dnia 1. że w pożegnalnej ceremonii biorą udział tylko i wyłącznie mężczyźni."psalmy śpiewał jeszcze mój ojciec. Szopinski Jan Złotnik hrubieszowski. inż Nadleśniczy w nadleśnictwie tereszpolskim. Obliczony był zaledwie na kilkunastu chorych.. jedna z nielicznych pamiątek po Chaimie Lejzorze i po szczebrzeszyńskich Żydach w ogóle. ale zmarł w 2003 roku. zawilgocone. Żółkiewka. Szubiak Klemens Urodził się 10 października 1892 roku w Biłgoraju. mój brat także śpiewał. Szurmówna Maria Prezes koła Związku Młodzieży Wiejskiej w Żukowie. Rudnik.Chadamy. w którym mieścił się szpital był stary.1852". Zdjęcia autorstwa Chaima Lejzora Sztrajchera opublikowane zostały również w pracy "Dawne Szkoły im. Kita. W 1784 w placówce znajdowało się 16 łóżek dla chorych i podopiecznych. w okresie 1917 – 1918 członek Komitetu Wykonawczego Piotrogrodzkiego Związku Farmaceutów Wojskowych – kierował apteką nr 197 w Piotrogrodzie. zamieszkał w Tarnawie (pow. Zamość 1927 autorstwa dr Zygmunta Klukowskiego. możemy jednak domniemywać. Piotra Ściegiennego. Sztrajcher Chaim Lejzor Żyd szczebrzeszyński. We wspomnianej "Księdze.. Zamoyskich w Szczebrzeszynie 1811 . Szwartz Józef Żyd hrubieszowski. później przedostał się w głąb Rosji a następnie wyjechał do odnalezionego syna Shaloma w Erec Israel. do roku 1922). Szymański Stanisław. Rynek 32.średnio otrzymano 430 kg żywicy z 1 ha lasu. w roku 1772 był jedyna tego rodzaju placówką w województwie bełskim – przyjmowano w nim wyłącznie mężczyzn. Grygle. szpital OO. Budynek. została aresztowana wraz z siostrą Katarzyną 16 września 1936 w ramach "pacyfikacji" Zamojszczyzny czyli akcji władz sanacyjnych mającej na celu rozbicie kształtującego się Frontu Ludowego. geometra ordynacki – za udział w spisku 1846 roku został wraz z braćmi Piotrem i Dominikiem aresztowany i zesłany na Syberię. Radecznica. albo 88 lat. Ś Ściegienny Karol Brat ks. 81 ha lasów ordynackich ..przedstawia grupę dzieci ze szkoły powszechnej w Czarnymstoku. Szpital pod zarządem zamojskich Bonifratrów funkcjonowała do roku 1784. fotograf z zawodu. Zachowało się także zdjęcie samego Sztrajchera w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" (Kiriat Yam 1984). nie wiemy z cała pewnością kto je wykonał. w okresie międzywojennym prowadził Szczebrzeszynie zakład fotograficzny "Venus" zlokalizowany przy ul. . Jedno z ostatnich zdjęć wykonał Sztrajcher w czerwcu 1939 roku . ponownie podjął prace jako geometra w zarządzie Dóbr Ordynacji Zamoyskiej. pierwsze próby jej pozyskiwania przeprowadzono w 1935 roku na obszarze 5. pomieszczenia ciemne. Wysokie. "śmiertelnicy" Potoczna nazwa używana na określenie garnizonu Schupo stacjonującego od sierpnia 1942 roku w liczbie 80 osób w budynku szkolnym w Turobinie. to żem poszedł i tych wszystkich pozbierałem" [ by zaśpiewali mu na pożegnanie]. studiował w instytucie Chemiczno – Farmaceutycznym w Sewastopolu. że skoro w mieście istniał zakład prowadzony przez Żyda miejscowi Żydzi zapewne korzystali z usług jego właściciela. Grygiel. w okresie międzywojennym prowadził w mieście Hrubieszowie przy ul. następnie zastępca komisarza Wojskowego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej (Piotrogród. Bonifratrów Powstał w Zamościu w 1660 roku. Gdy Niemcy wkroczyli do miasta uciekł do Lwowa. Od września 1919 roku członek Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików).. Lubelskiej sklep z ubraniami męskimi. Garnizon operował na terenie gmin: Turobin. krasnostawski). W latach 1915 – 1918 żłnierz w armii rosyjskiej." jest wiele fotografii szczebrzeszyńskich Żydów. Powrócił do kraju w 1858 roku. to ma już chyba 87. położył duże zasługi w latach trzydziestych ubiegłego wieku w pozyskiwaniu żywicy. w Rynku z galanterią krawiecką. co ciekawsze na odwrocie tegoż zdjęcia znajduje się pieczątka firmowa zakładu. przewodniczącym Rady Nadzorczej Gminnej Spółdzielni w Horodle. Jerzy Zawiślak. Był członkiem Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego. później został członkiem Zarządu PAX w Zamościu. patronował tej organizacji pod przykrywką ministrantury. a następnie założył Koło PAX – w Horodle. Stępniowa oraz 14 letni chłopiec Marcin Iwańczyk. W początkach XX wieku tajne komplety z historii Polski prowadziła Dygulska (matka sekretarza Sądu Pokoju) w swoim domu przy ul. Zdzisław Śpiewak zaangażowany był również w pracę społeczną. w roku 1869 nauczaniem języka polskiego zajmowali się: mieszkanka Biłgoraja. Henryk Smyk. (Stanisław Rozwar Zybała). Stefan Masaniec. tajne harcerstwo w Radecznicy w okresie Generalnego Gubernatorstwa. Jan i Julian. Z perspektywy czasu trudno podać nazwiska "ministrantów" ale niektóre z nich udało się odczytać z fotografii i zapisać z pamięci: bracia Pruszkowscy Henryk. T Tajcher Lejba Rabin tarnogrodzki. Był dość bogaty. o. Od roku 1957 pracował na stanowisku instruktora metodyki wychowania muzycznego. tajna oświata (Biłgoraj) Rozwijała się w Biłgoraju w okresie zaborów. Roman Dudziński. Nadstawnej. Czesław Antoni Rekiel. prezesa OSP w Horodle. Henryk Pieczykolan. zespół muzyczny i chór w domu nauczyciela w Hrubieszowie. Ci harcerze . Jan Michalski. Kazimierz Węgrzyn. Henryk Skrok. Jan Markiewicz.Śpiewak Zdzisław (*1920 Wola Justowska k. innym bardzo poczytnym pismem była "Zorza" – artykuły o działalności Kółka Rolniczego w Szczebrzeszynie zamieszczał na jej łamach Józef Godzisz z Rozłop. Na zajęcia uczęszczało kilkoro dzieci. in. Józef Maciąg. Henryk Rowecki. Stanisław Wojewoda (wysiedlony z Kruszwicy). od roku 1957 współpracował ze stowarzyszeniem PAX w Lublinie. prowadzili ponadto chóry dorosłych przy Kołach Gospodyń Wiejskich w Rozkoszówce i Horodle.liceum na "świętej górce" w 1944 roku i później. "tajna szkoła" Rodzaj placówki edukacyjnej zorganizowanej w szczebrzeszyńskim środowisku partyjnym (PPS) w początkach XIX wieku przygotowującej członków partii "do czytania prasy polskiej i książek". co odnotowano w aktach Inspekcji Drobnego Kredytu Lubelskiego Oddziału Banku Państwa (oryginał w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie) – jego majątek wart był 10. Pierwszą lekturą jaką czytano w tym środowisku była "Gazeta Świąteczna" redagowana od 1881 roku przez Konrada Prószyńskiego (Kazimierza Promyka). m. Na terenie powiatu hrubieszowskiego (Horodło) zamieszkał od 1951 roku podejmując pracę nauczyciela w szkole podstawowej i liceum. Edward Cichocki. Stanisław Skowierzak. w którym "oboje z żoną prowadzili naukę gry na instrumentach" i wykłady z zakresu wiedzy o muzyce. 1986 Horodło). z Zaporza Chałupnik. Tu zbierali się młodociani konspiratorzy spod znaku lilijki i odbywali swoje służbowe powinności i rozrywki. XIX – do początków XX wieku. Krakowa – zm.ministranci w następnym czasie podjęli naukę w powojennym gimnazjum . Radecznica) Kurs tajnego nauczania w Gorajcu zorganizowano wczesną wiosną 1944 roku i trwał do czasu masowego . Zdzisław Makaroński. W organizacji byli sami chłopcy przeważnie z Radecznicy. orkiestrę dętą przy straży pożarnej w Horodle. zakonnik brat Stefan Władysław Żwirek (żył w latach 1914 – 2005). Powstało w Radecznicy gdy ks. Marian Kazak. Wacław Płonka zorganizował w okupacyjnych szkołach powszechnych na terenie gminy nauczanie wiary – religii. w roku 1959 założył w Horodle społeczne ognisko muzyczne. z Gruszki Zaporskiej i Gaju Gruszczańskiego. Z jego inicjatywy w szkole podstawowej powstał 120 osobowy chór 'który zdobywał pierwsze miejsca na przeglądach i konkursach zespołów szkolnych w powiecie i województwie". Bazą lokalową i placem zbiórek organizacyjnych były : kościelna zakrystia i wirydarz kościelny a miejscem biwakowym Zaporskie Doły za Gajówką przedłużeniem Wąwozu Gwarnego. Jego działalność przypadła na II poł. 2 sierpnia 1925 roku podczas posiedzenia zarządu tarnogrodzkiego kahału podwyższono pensję Lejby Tajchera do 2900 złotych. Rabin Tajcher posiadał również dom w Lublinie. tajne nauczanie w Gorajcu (gm. orkiestrę Związku Nauczycielstwa Polskiego w Horodle. 000 rubli. pełnił obowiązki prezesa koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. a także wysiedlony z Poznańskiego Jan Seib.zapisał w swoich wspomnieniach radecznicki bernardyn o. Z powiatu zamojskiego zginęło pięćdziesięciu nauczycieli.44 przeprowadza się egzaminy i promocje I klasy gimnazjum. Zofia Kormańska z Zamościa w Ravensbrück. Piotr Giszkowski (1628). Stanisława Żochowska. tarnogrodzka szkoła parafialna Istniała już przed rokiem 1629. kursów wieczorowych dokształcających. in. Program nauczania w tarnogrodzkiej szkole parafialnej (podobnie . chłopiec o nazwisku Fret i Aleksander Piwowarek.44 egzamin z wyższych klas gimnazjalnych i liceum. Nauka odbywała się wg. koncerty. tekst dostępny w Bibliotece Gminnej w Radecznicy oraz na stronie: www. W Szczebrzeszynie oddział Tarbutu powstał w latach dwudziestych XX wieku. Feliks Święcicki. Bakalarzami w tarnogrodzkiej szkole byli m. Jego działalność polegała na organizowaniu ochronek dla dzieci. Podczas okupacji w tajne naucznie zaangażowani byli nauczyciele z terenu powiatu biłgorajskiego – z Potoku Górnego: Jan Zabłotny. Zajęcia prowadzono w zależności od znajomości języka zainteresowanych (jidysz. język polski. Dusia Świstacka. Felicjan – religia. odczyty i wykłady).Kelna. Kazimiera Mogielnicka. 278. Stanisłw Kuna ( przez wiele lat pracował w gimnazjum w Zamościu) i Felicja Piwowarkowa (z Podborcza). Białas ze Smorynia – matematyka. Wreszcie 14. Wojciech Polak. Niektórzy z nich zaangażowali się w czynną walkę z okupantem. Stanisław Węgierski. jego nazwisko figuruje w "Albumie studentów Akademii Zamojskiej 1595 – 1781" przechowywanym w zbiorach Archiwum państwowego w Lublinie (nazwa zespołu akt Trybunał Zamojski. w tej liczbie 13 z Zamościa. słabsi odpadają. p. wielu przebywało w obozach koncentracyjnych. m. m. (Aleksander Piwowarek) tajne nauczanie w powiecie zamojskim Tajne nauczanie w powiecie zamojskim rozpoczęło się z chwilą zamykania przez okupanta szkół średnich w okresie 1939 – 1940. Podczas pożaru miasta w 1629 roku budynek szkoły wraz z kościołem i zabudowaniami plebańskimi uległ zniszczeniu. Stanisław Paszko.polną droga przez wieś w kierunku Frampola. Prawdopodobnie inicjatorami zorganizowania kursu byli przedwojenni nauczyciele Wojciech Polak i porucznik "Beton". 16 . uniwersytetów ludowych. in. Jan Seib. m. Helena Woźniak z Zamościa . s. który celem podniesienia swoich kwalifikacji zapisał się w 1710 roku do klasy retoryki Akademii Zamojskiej. język hebrajski). Żurawnicy ( Adam Nędzyński). Kudełko z Hoszni . Hieronim Steliga oraz z Tarnogrodu: Julia Grzywacz.przemieszczania się .fizyka i chemia" . Zygmunt Kimaczyński . Maria Szczepanek. Latyczynie ( Leopold Gwarda). Klemensowie (komplety prowadziła Maria Słomińska). Zajęcia tajnego nauczania odbywały się w Starowsi w budynku. 6. W roku 1744 placówkę wizytował biskup Sierakowski. który spłonął w trzeciej dekadzie lipca 1944 – podpalony przez wycofujących się Niemców. józefa i Kzimierz Smutkowie. p. Stefania Mościowa. 3 ze Szczebrzeszyna (Małka Holc. dr Felicja ze Szczepańskich Piwowarkowa – brała udział w końcowych egzaminach w Radecznicy -"tajne komplety mimo grozy wojny i bliskiego frontu pracują bez przerwy i jakoś szczęśliwie bez przeszkód w tempie przyśpieszonym przerabia się materiał naukowy. a pod koniec również jednostek regularnej armii hitlerowskiej . Piwowarkowa z Podborcza ./horajec). Tarbut Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe zarejestrowane 11 marca 1922 roku. w Gorajcu (w tej placówce zajęcia prowadzili: Stanisław Jeż . Józef Wacław Płonka ("Wspomnienia z lat 1939 – 1946". odbudowany został w latach trzydziestych XVII wieku.język polski. Piotr Bohun). Alfreda Zawiadowska. a grono egzaminujących o pełnych prawach nauczycieli szkół średnich było następujące: O. Wśród uczestników kursu znajdowały się dwie siostry "Betona" – Ludwika i Zofia Wróbel. Na egzaminy przybyła z tajnego Kuratorium Lubelskiego wizytatorka p. p. in. pozostali to: Ryszard Gaczoł. Władysław Morawski. Piotr Denis. Kudełkowa z Hoszni .VII. republika. Jakub Micha Buczyński. Mikołaj Kuzycz Berezowski z Lipowca (powiat biłgorajski) w Strasshoff. Jan sander. Tadeusz Miśnikiewicz.język niemiecki. Zajęcia prowadzili miejscowi nauczyciele – małżeństwo Haśćów (w roku 1945 wyjechali do Dzierżoniowa). Józef Szczepanek. Urszula Sokołowska. sygn. Jan Kryk "Topola" ze Szczebrzeszyna . in. biblioteki. Stanisław Wójcik "Mały" z Krzechowa – pełnił obowiązki komendanta w Obwodzie AK Biłgoraj.zginął pod Osuchami. Włodzimierz Hasiec z Gorajca – przebywał w Pottenboum w Austrii. p. Przedwojennego programu nauczania. p. szkół elementarnych i zawodowych.początkowo licznych furmanek z niemieckimi uciekinierami. Stefan Kilarski ze Szczebrzeszyna w Buchenwaldzie. W powiecie zamojskim prowadzone było w 29 miejscowościach. p. pl.17. oraz prowadzenie głównie wśród dorosłych Żydów pracy oświatowej o różnorodnym charakterze (kluby.VII. Owa ucieczka rozpoczęła się w pierwszych dniach lipca i trwała do czasu "wyzwolenia".łacina. Kuna ze Smorynia – historia.przyroda i geografia fiz[yczna]. a sam ordynat u schyłku swego życia zaczął uczyć się języka tureckiego.bezecny Mahomet obalony Osman przeklęty. mieszkańcy tych okolic do dziś używają zwrotu "Tatary" na określenie lokalizacji ich domostw – ale brak jest w tym przedmiocie wyczerpującej literatury. W okresie międzywojennym na jego potrzeby . a także na potrzeby istniejących tzw. Z Tatarami walczył syn Tomasza z Łaźnina – Maciej. Zamiłowanie do języków orientalnych przejął po ojcu Tomasz Zamoyski – drugi ordynat. podawane z pokolenia na pokolenie. koniugacji oraz. gdy minęło bezpośrednie zagrożenie. Priorytetem była nauka religii.. deklinacji. Tatarzy na terenie Ordynacji Zamoyskiej O istnieniu większych skupisk ludności pochodzenia tatarskiego w administracyjnych granicach Ordynacji jak dotychczas brak jest szczegółowych opracowań. nie wiadomo też czy takowe w ogóle istniały. wykładowcy na uczelni wynikało zapewne z powszechnie panujących poglądach. w "Nagrobku Osmańskim" napisał: zawiódł cię . co było istotna sprawa języka łacińskiego. Niezbyt pochlebną opinię wystawił Tatarom prof. jak podaje Bronisław Chlebowski gdy Tatarzy napadli na dwór pana "na Skokówkach" . Akademii Zamojskiej – Birkowski.. Nieco więcej danych znaleźć można o wojennych poczynaniach Tatarów w naszym regionie. Dopiero w styczniu 1595 roku opuścił Jan Zamoyski tereny Podkarpacia . "Maryna". zapewne pozostałością po ich pobycie na naszych terenach są funkcjonujące do dziś nazwiska: w Czarnymstoku – Bielak. pochańcy . in.jak w innych tego typu placówkach na terenie całego kraju) określany był przez synody diecezjalne. Wytłumaczenie jest proste – co innego oznacza zbrojny napad na dany kraj. Wyjechał nawet z Zamościa do Bełza a później do Lwowa. Są to przekazy ustne. przy czym ich armia miała przemieszczać się przez Karpaty zaangażował się w obronę granic Rzeczpospolitej. żywotów świętych. Jego prywatnym nauczycielem był Wojciech Bodzęcki znany w kręgu zamojskiego dworu jako "Bozinius". Jego nauczycielem był Ormianin Jan Iwaszkowic (wypowiedział się znany orientalista Jan Reychman że należał do najbardziej uznanych w Rzeczpospolitej tłumaczy języka tureckiego). że ludzie ci to "bisurmanie. z drugiej zdecydowany był z nimi walczyć. w rejonie Gorajec – Podborcze Osman.Floriana Zamoyskiego ich atak odparł przy pomocy pozostałej służby Scibor z Sitańca. Tatarzy dostawali się na tereny dawnej Rzeczpospolitej głównie jako jeńcy brani do niewoli podczas staczanych często z ordą krymską potyczek.wrogowie wiary chrześcijańskiej. czy w Terszpolu Nieczaja.. tarnogrodzkie bractwa religijne Najwcześniejsze bractwo religijne pod nazwą "Bractwo Świętej Anny" powstało w Tarnogrodzie w XVI wieku. pisania. gdy kobieta o takim imieniu wyszła z ukrycia jej los został . który był naocznym świadkiem mordu tarnoszyńskiej ludności w marcu 1944 roku przez bandę UPA. zaś w roku 1594 gdy Tatarzy organizowali zbrojną wyprawę na Węgry. Ciekawostki związane z pobytem Tatarów na terenie Ordynacji usłyszeć można od mieszkańców niektórych wsi. Tak nieprzychylne stanowisko w odniesieni do Tatarów u człowiek światłego. Wprawdzie bezpośredniego udziału w walkach nie brał niemniej czynił starania by ewentualny atak na Małopolskę odeprzeć. spolszczone od rdzennie tatarskiego Niczuj. co innego pokojowe współżycie z miejscową ludnością – po Bogu najwięcej kochałem Rzeczpospolitą i królów naszych – mawiał Jan Zamoyski. Tak dwuznaczna postawa pierwszego ordynata skłania do postawienia pytania: dlaczego z jednej strony tolerował obecność Tatarów w granicach Polski i ziem sąsiednich. W roku 1591 Jan Zamoyski pozostający w opozycji do Habsburgów przyczynił się do uzyskania w Stambule przez dwóch nieznanych z nazwiska Tatarów litewskich listu protekcyjnego od sułtana dla wyznawców Mahometa w Wielkim Księstwie Litewskim. Problematykę ycząca ewentualnej obrony poruszał w prywatnej korespondencji skierowanej m. znajomości ewangelii. Wprawdzie w ustnych przekazach można się spotkać z informacją że na pograniczu Bodaczowa i Michalowa w kierunku na Nielisz zamieszkiwała spora ilość Tatarów pozostających jako oddział zaciężny Jana Zamoyskiego. dwie takie "opowieści" usłyszałam od nieżyjącej Marianny z Mikszów Smotrowej w Czarnymstoku: Tatarzy naśladując polską mowę mieli zwyczaj wołać "Maryna". ale uczono także czytania. Na dworze Jana Zamoyskiego przebywali pojedynczy Tatarzy głównie w charakterze służby. do Krzysztofa Radziwiłła 30 września 1594 roku z Tarnogrodu rozsyłał wezwanie do szlachty by stawiała się zbrojnie celem zasilenia jego oddziałów. "Tarnoszyn w ogniu" Praca o charakterze wspomnieniowym autorstwa Tadeusza Wolczyka. "Kółek Żywego Różańca" wydawano czasopisma: "Kółko Różańcowe" oraz "Róża Duchowna" – obydwa ukazywały się do 1948 roku. przeklęci i sprośni wyznawcy zrodzonego w piekle Mahometa – cytuję za wspomnianym wcześniej Janem Reychmanem. z. kolejne tomy. W 1950 roku szkołę przeniesiono do Zamościa. Alego Woronowicza... W latach 1498. szczególnie interesujący jest tekst jego autorstwa traktujący o ruchu narodowościowym w Zamojszczyźnie ("Ruch narodowy w Zamojszczyźnie w 1861. czy procesie włościan gminy Radecznica w 1906 .. Był to periodyk o znaczeniu ogólnopolskim.1862".."daj Boże. W roku 1672 spustoszyli Szczebrzeszyn. i rzeczywiście Tatarzy więcej w Czarnymstoku się nie pojawili. Zdaniem autorów cytowanej powyżej wypowiedzi rozprawa ta stanowi do dziś bezcenne źródło informacji dla orientalistów.przesądzony – darowano jej życie... autorem znaku graficznego na okładce był Rudolf Miękicki.. oraz Muzeum Okręgowe w Zamościu. Cel jaki stawiał sobie zespół redakcyjny to: "wszechstronne i dokładne poznanie Ziemi Zamojskiej. "Teka Zamojska" Kwartalnik poświęcony zagadnieniom regionalnym. po czym nastąpiła przerwa. 000 oficerów. aby ani jeden nie wrócił". Redakcja mieściła się w Zamościu przy ulicy Ratuszowej 1."." to: artykuły Jakuba Szynkiewicza. związane niegdyś w pewną całość. pod koniec 1673 roku spalili w Krasnobrodzie drewnianą kapliczkę . Tadeusza Strykiewicza – Korzona "Teatr Ludowy" Pismo ukazujące się na terenie powiatu hrubieszowskiego. Placówkę zamknięto na rozkaz Ministerstwa Obrony Narodowej dnia 26 sierpnia 1994 roku. "Tekę. oraz złych warunków szkolenia. praktyczne porady. Ponieważ egzemplarz "Rocznika. początkowo pod nazwą "Techniczna Szkoła Lotnicza". który słyszał tę rozmowę miał odpowiedzieć . pod którą rozumiemy nie tylko dzisiejszy powiat zamojski. a było ich zaledwie trzy ukazywały się w latach: 1932 (Wilno).. a od roku 1951 funkcjonowała jako Techniczna Szkoła Wojsk Lotniczych. Na jego treść składał się opracowany przez redaktora i jego współpracowników repertuar dla kół Związku Teatrów i Chórów Ludowych. W okresie sierpień 1945 – lipiec 1950 placówka funkcjonowała w Bemowie pod Warszawą z powodu zagrożenia ze strony podziemia. Klub Międzynarodowej Prasy i Książki. 1938 (Warszawa). Na łamach Teki. " reaktywowano w roku 1938... hrubieszowski dokąd sięgały wpływy Ordynacji Zamoyskiej" .. a ponadto postanowił że każdego służałego Tatarzyna w wojsku Rzeczpospolitej zostającego świadectwo w każdej sprawie ma być ważne i w sądzie każdym przyjęte. a także częściowo powiaty: kraśnicki... w 1672 roku przeszli tędy Tatarzy przez Grabowiec i okolice. Obowiązki redaktora naczelnego pełnił dr Zygmunt Klukowski. publikował swoje artykuły dr Klukowski. poświęcony historii i życiu Tatarów w Polsce. na to gospodarz Cybulski . Unikalny egzemplarz "Rocznika. wskazówki dla funkcjonujących na terenie powiatu zespołów wiejskich. religijne i kulturalne naszych Tatarów z krajami Orientu." z roku1935 prezentowany był w dniach 28 listopad – 30 grudnia 1983 roku na zorganizowanej w Zamościu wystawie "180 lat prasy na Zamojszczyźnie" pomysłodawcami której byli: Redakcja "Tygodnika Zamojskiego".gdy przez wieś przechodzili Tatarzy rozmawiali między sobą "żebyśmy już więcej tędy nie szli. Stanisława Kryczyńskiego. janowski i tomaszowski. Periodyk wydawany był nakładem Koła Miłośników Książki. cytuję za Piotrem Borawskim i Aleksandrem Dubińskim: najcenniejszą pozycją tego numeru jest praca Leona Kryczyńskiego "Tatarzy polscy a Wschód muzułmański" ..część pochodzącego z niej sprzętu sprzętu ukryto w kościółku ormiańskim w Zamościu. *** W roku 1935 wydano w Zamościu drugi tom "Rocznika Tatarskiego"." z 1935 roku jest nieosiągalny myślę. Olgierda Górki. Ananiasza Zajączkowskiego.czytamy we wstępie. który w roku 1669 zatwierdził przynależne dotychczas Tatarom służącym w wojsku polskim przywileje. czynnie funkcjonującego po wyzwoleniu na Zamojszczyźnie.autor ukazał w nim stosunki polityczne. W roku 1648 Bohdan Chmielnicki obległa przy udziale Tatarów Zamość zarówno bombardowaniem murów ze 60 dział jak i wynikłym z oblężenia głodem i morem nękając ludność.. w latach 1955 – 1967 wykształcono około 20.. 1938.. Wielu Tatarów dobrowolnie podejmowało służbę zawodową w szeregach wojsk Rzeczpospolitej – interesujące jest w tym przedmiocie postanowienie króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. 2). ale i poniekąd powiaty sąsiednie – biłgorajski. okoliczne wsie spalone.I druga "opowieść" . Inne cenniejsze rozprawy zawarte w "Roczniku. ukazywał się w latach 1918 – 1921. jego zastępcą była żona starosty powiatu zamojskiego – Zofia Sochańska.1500 i 1502 Tatarzy doszczętnie zrujnowali Hrubieszów. a zamek w poważnym stopniu zrujnowany. Mustafy Aleksandrowicza. redagowane w latach 1923 – 1939 przez Jędrzeja Cierniaka. Techniczna Szkoła Wojsk Lotniczych w Zamościu Powstała 13 kwietnia 1945 roku. że warto zapoznać się w ogólnych przynajmniej zarysach z jego treścią. ale została pohańbiona. w latach 1490-1499-1501 został splądrowany przez nich Krasnystaw.. przez środek wioski biegła droga wykładana tłuczonym kamieniem pochodzącym głównie z Tereszpola Kukiełek.katolicką. Tereszpol założony został ok. W obrębie granic administracyjnych gminy Tereszpol zlokalizowane są wsie: Tereszpol Zorenda. Kapuśniaka. Nauczyciele to: Łętowski. Julian Krzyżanowski z Uniwersytetu Warszawskiego (w numerze 1 Teki z 1938 roku ukazał się jego art. Praksedy (unicka wówczas parafia Tereszpol znajdowała się w obrębie dekanatu szczebrzeszyńskiego. że w 1795 roku w Tereszpolu znajdowała się drewniana cerkiew parafialna p. co świadczy o obecności na tych terenach ludności żydowskiej. Przy szkole znajdowała się biblioteka dla dzieci. właścicielem którego był Michał (?) Wolanin. historyk i bibliotekarz Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej (BOZ) – jest autorem cennej publikacji o propozycjach (które nie zostały zrealizowane) o przesłaniu z Wiednia księgozbioru J. smarówkę do wozu. Gazety jako takie nie były we wsi kolportowane. w 1938 roku miał zorganizować wycieczkę do Lwowa. dlatego już w II połowie XVIII wieku istniał tutaj tartak ordynacki. jeden jeszcze z czasów ordynackich.roku ("Proces polityczny włościan gminy Radecznica powiatu zamojskiego w latach 1906 – 1907". w tym 3 letnia Irena Litwin.. później Kościk – ten tartak. Zajęcia lekcyjne odbywały się w domach prywatnych. Kuźmianka. miejscowość zginął 3 lipca 1943 roku 1 czerwiec 1943 roku 1 czerwca 1943 roku. znajdował się nieopodal tartaku – "tutaj głównie koncentrował się wiejski handel. Sochy.) Zielonka. która prawdopodobnie zmarła ze strachu.1938 nr 2). Inne osoby z Tereszpola. nr 3 z 1938 roku). Terszpol Kukiełki. W okresie międzywojennym Tereszpol był całkowicie drewniana wioską – zabudowania były kryte słomą. Sochy zginął podczas bombardowania Tereszpola 17 września 1939 roku zastrzelony przez Niemców w 1939 roku 1939 . Podczas okupacji Tereszpol nie był wysiedlany. 6 karczem i 1 tartak. wdowy po Janie Gnińskim wojewodzie pomorskim).. Obowiązki wójta w przedwojennym Tereszpolu pełnił Szuper. Panasówka. w roku 1800 odnotowano 2 folwarki. także pełnił obowiązki kierownika szkoły. 1 folusz. tam się szło po naftę. 17 września 1939 roku Niemcy zbombardowali wioskę. to chodził przez dwa lata do szóstej klasy. Szozdy. Funkcjonowało kilka sklepów. strażacy posiadali jakiś sprzęt. Naturalne bogactwo wsi i okolic stanowią lasy. Trzęsiny i Lipowiec). m. w jej skład – dane z roku 1840 wchodziły wsie: Tereszpol. Łopacińskiego w Lublinie. w. Było sześc klas. u Skóry. in. żony ordynata Tomasza Józefa Zamoyskiego. H. a kto chciał się jeszcze dalej uczyć. Hedwiżyn. Zahart. o pobycie w Zamościu holenderskiego humanisty Douzy). Kusykowa. Kusyk (kierownik).. dr Bogdan Horodyski. 1690 roku na obszarze dóbr Ordynacji Zamoyskiej – nazwa pochodzi od imienia Teresy Potockiej (wojewodziny bracławskiej. chociaż nie w takich ilościach jak teraz" – W miejscowej szkole obowiązki kierownika pełnił (. Tereszpol Zygmunty. Egzemplarz Teki Zamojskiej dostępne są w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. na kościół zaadoptowano byłą cerkiew. 3 austerie. Bukownica. drugim zarządzał wasąg. Czarnostok. nic jednak z tego nie wyszło. W roku 1851 w miejsce drewnianej wzniesiono cerkiew murowaną. Lipowiec. największy prowadzony był przez Skubisza. w roku 1633 otrzymał od ordynata Tomasza Zamoyskiego pozwolenie na wizytacje cerkwi unickich zlokalizowanych na terenie Ordynacji Zamoyskiej. Tereszpol Wieś gminna w powiecie biłgorajskim. 6 młynów. istniał Dom Strażaka i prężnie działająca przy oddziale orkiestra. Ossolńskiego do Polski i połączenie tegoż ze zbiorami BOZ (tekst publikowany był na łamach Teki. Przed wojna powstała Straż Pożarna. We wsi były dwa tartaki. w tym trzy na rzece Ratnicy. które zginęły podczas okupacji to: imię i nazwisko Jerzy Łasiewicki Bronisława Żołdak Franciszek Żołdak Adam Grela Piotr Bury Antoni Cielica 19 wiek 16 lat 25 33 28 data śmieci. który obecnie funkcjonuje w Tereszpolu powstał już po wojnie.. W roku 1919 biskup lubelski Marian Fulman erygował parafię rzymsko. Wiadomo.. zginęło wówczas 13 osób. Szozdy. H. Zginał także 16 letni Antoś Wasąg. Terlecki Metody Unicki biskup chełmski. Pieczywo kupowało się też. Bukownica. św. Z redakcją Teki Zamojskiej współpracowali ludzie tej miary co: prof. Grudzińska (?). Do Batalionów Chłopskich należeli m. Cerkiew w Trzęsinach istniała przed rokiem 1875 (przy cerkwi znajdowała się jednoletnia szkoła cerkiewna). został przy tym zbity do nieprzytomności . Wyrok na jednym z nich.jak wielką popularność zdobył wśród miejscowego społeczeństwa świadczą zapiski Szymona Tokarzewskiego w jego pamiętnikach. Po tym incydencie okazało się iz z Majdanku wróciły dwie osoby – Niemcy nikogo stamtąd nie wypuszczali. in. "Złotej Książeczce" . ponieważ odgrażała . kilkakrotnie udało się uniknąć wywiezienia Edwardowi Litwin."celem zjazdu było odebranie przysięgi i pouczenie uczestników spisku o terminie wybuchu (powstania) i innych szczegółach. ksiądz pracował wówczas na parafii w Chodlu . dzięki czemu wiadomym się stało dla pozostałych członków Organizacji kto zdradził. Edward Litwin. Swoje stanowisko w sprawie głoszonych idei ks.Bronisława Pieczykolan Weronika Marzec 18 lat 21 lat zginęła podczas bombardowania Tereszpola 17 września 1939 roku zginęła tragicznie 14 kwietnia 1944 roku Wielokrotnie podczas okupacji Niemcy robili w Tereszpolu obławy. podburzał wręcz wiejską ludność do wystąpienia przeciwko uciskowi możnych i zaborców.". Ujęto również emisariuszy księdza. Tokarzewski Szymon "Urodziłem się w majętności mego ojca Sebastyana i jako uczeń szkoły Szczebrzeszyńskiej we wspólnie znajomych domach spotykałem się z ks. św. XVIII wieku – w 1759 roku istniała we wsi drewniana świątynia pw. że to właśnie oni zdradzili. 24 października 1844 roku we wsi Krajno położonej w ziemi kieleckiej odbył się zjazd zaangażowanych w sprawę ks. Czarnystok. szczególnie wśród uczącej się młodzieży. Tereszpol znajdował się w dekanacie szczebrzeskim."ks.. Piotr i Stefan podczas jednej z obław zostali zabrani przez Gestapo. że pójdzie gdzie trzeba.Staraniem Edwarda Litwina sporządzona została Księga Pomordowanych z terenu gminy Tereszpol. Stefan i Piotr Litwinowie oraz ich szwagier także o nazwisku Litwin.. w latach trzydziestych XX wieku sprowadziła z Wilna dwie zakonnice do nauczania dzieci ukraińskich religii. gdy opisuje wnętrze zajmowanego przez ks. Szozdy.. Górskim. rozebrano ją pod koniec XIX wieku. Po wyzwoleniu w Tereszpolu utworzono posterunek Milicji Obywatelskiej – jednym z milicjantów (1946 rok) został Edward Litwin. Piotr cieszył się popularnością również w pobliskim mieście Szczebrzeszynie.. Szymon bardzo często w przebraniu wędrownego rękodzielnika.. Trzeba było pożegnać się milicją.. tutaj Tokarzewski pobierał naukę w gimnazjum. parczewski) ślub kościelny. Michał Kamiński. Dokument dostępny jest w Urzędzie Gminy w Tereszpolu. który ją zajmował". Poznali się w Szczebrzeszynie. W skład tereszpolskiej parafii unickiej wchodziły miejscowości: Tereszpol. Piotr wyłożył w tzw.1844. Bukownica." . 8 kwietnia 1944 roku rozstrzelano ich na Majdanku. Ściegiennego chłopów .zanotował w jednym ze swych pamiętników Szymon Tokarzewski. (Elżbieta Litwin. albo chłopa przemierzał okoliczne wioski wprowadzając miejscowych chłopów w głoszone przez ks. Jego związki z ks. Krótko był w milicji. Ściegiennym datują się od roku 1843 . Ściegiennego idee.w głównej mierze do jego ujęcia przyczynił się chłop z Krajna . Ściegiennym. który uczestnicząc w wiecu przekazał dokładne relacje władzom w Kielcach. Roman Skóra) terszpolska parafia unicka Informacje o istnieniu unickiej cerkwi w Tereszpolu pochodzą z pocz. Ktoś usłużny doniósł.swoją gorliwość i zaangażowanie przypłacił . Zanim odtransportowano ich na Majdanek Niemcy zaprowadzili Stefana do miejsca gdzie była ukryta broń – musiał podać dokładną lokalizacje. Gdy Stefan Litwin przebywał na Majdanku jego żona Ewa z Wasągów Litwin w jakiś sposób arła do Lublina i wtedy podał on gryps. razem z oskarżonym zginęła jego żona. został wykonany przez tereszpolskich partyzantów.syn Edward po ubraniu rozpoznał zmasakrowanego ojca. Ksiądz Piotr został aresztowany . Praksedy. Tokarecka Jadwiga Właścicielka majątku Ślepcze w powiecie hrubieszowskim. Wśród nich znajdujemy jednego z najzapaleńszych jego agentów . a więc wiadomym było. Hedwiżyn.. w tym Szymona Tokarzewskiego . Sochy. Piotra pokoju na plebanii: "urządzenie plebani w Chodlu było równie proste jak serce kapłana. czytania i pisania po polsku.. Zafascynowany głoszonymi przez Piotra Ściegiennego poglądami chętnie włączył się do współpracy .piśmie agitacyjnym wydanym w 1842 roku w formie bulli papieża Grzegorza XVI skierowanej do chłopów polskich. bowiem w 1949 roku w tajemnicy przed przełożonymi wziął w Milanowie (pow.Szymona Tokarzewskiego".Walenty Janic. mających dziś z racji rzetelności przekazu więziennych przeżyć unikalną wartość.. Może w tej krwawej godzinie dusza moja odłączyła się od ciała i przebywała podówczas w jakichś regionach nadziemskich? W szkole szczebrzeszyńskiej celowałem w rysunkach" . W roku 1803 właścicielem aptekę w Tomaszowie prowadził Jan Terlecki – 24 listopada 1811 roku uzyskał od rządu konsens nr 13725/609 z prawem wyłączności w mieście. bo jako taki miał większą możliwość agitować do powstania rzemieślników warszawskich..o tym fakcie wspomina Fiodor Dostojewski we "Wspomnieniach z domu umarłych" ( s. oddał Bogu czystą swą duszę. córka kolegi z którym przebywał w cytadeli modlińskiej.. H.Leszczyńska.w okresie późniejszym zesłany do Ust' Kamieniogorska i Omska. w rok później do Aleksandrowska n/Amurem. Pamiętnik Szymona Tokarzewskiego 1846 . Warszawa 1918 O ucieczce. wkrótce oddał ją w dzierżawę Janowi Mikulińskiemu. a następnie jako wygnaniec przeszedł cała Syberię od Uralu do Błagowieszczeńska. Wykaz prac Szymona Tokarzewskiego. Szymon Tokarzewski o sobie napisał: "Czym cierpiał podczas bicia? .. Zapoznajmy się pokrótce z jego konspiracyjna biografią. które dostępne są w Bibliotece Wojewódzkiej im. Inni aptekarze tomaszowscy to: Wiktor Piotrowski (1861). Szymon Tokarzewski zmarł 3 lipca 1880 roku . Piotrem w okresie chodelskim . Ponownie wydzierżawił ją od Mikulińskiego w 1852 roku (ten przeniósł się do Kraśnika).. prowadził aptekę do 1879 roku. W roku 1817 Terlecki odsprzedał swoją aptekę Franciszkowi Zimmerman. farmacji). Według zapisów "ochrany" był buntownikiem z wyboru. Z pochodzenia szlachcic. lubelską i krakowską pieszo. 266). Opowiadania wygnańca. którzy trudnili się zbieraniem i suszeniem ziół (w roku 1782 objęli w Lublinie aptekę jezuicką przekazaną im w zarząd przez Komisję Edukacyjną). tomaszowscy aptekarze Za pierwszych aptekarzy w Tomaszowie Lubelskim dr J. uświadamiając lud i przygotowując go do powstania. Warszawa. Z pamiętników powstańca..Halina Belima . Po aresztowaniu w 1846 roku więziony we Lwowie. Od roku 1845 prowadził Konstanty Sznuk (rodem z Hrubieszowa). do końca przekonanego o słuszności walki jaką podjął.z polecenia ks Piotra Ściegiennego przemierzał ziemię kielecką. Wyłania się z niej obraz człowieka do końca wiernego młodzieńczym ideałom.. W opracowaniu notatek i przygotowaniu ich do druku pomagała Szymonowi Tokarzewskiemu jego żona . W latach 1834 – 1847 aptekę w Tomaszowie prowadził Jan Müller. Warszawa po roku 1900 Na tułactwie. O istnieniu w Tomaszowie apteki z prawdziwego zdarzenia pochodzą informacje z końca XVIII wieku. Kraków 1910 Katorżnicy. W latach młodzieńczych opuścił dom rodzinny by zaciągnąć się w szeregi spiskowców . cytadeli warszawskiej i Modlinie .opowiadania te są niezwykle frapująca lekturą. Tylko przed wzrokiem moim krążyły jakieś koła świetlne. Ten okres w jego życiu. Józef Fortunat Czajkowski. Słowem jako katorżnik. sam przeniósł się do Zamościa. gdzie malował domy bogatych kupców. Obrazki z życia Polaków na Syberii. w roku 1863 wywieziony został do Riazania. W latach sześćdziesiątych XIX wieku więziono Szymona na Pawiaku. Kolejny tomaszowski aptekarz to Tomasz Rychter (mgr.ta umiejętność bardzo przydała mu się w Omsku. dwukrotnym katorżnikiem i trzykrotnym wygnańcem. W zbiorze opowiadań "Cienistym szlakiem". porzucił jednak szlachetne urodzenie dla chłopskiej sprawy .7 Współtowarzyszem więziennej niedoli Tokarzewskiego był prof Józef Żochowski jego nauczyciel matematyki ze szczebrzeszyńskiej szkoły . w roku 1812 aptekę otworzył Joachim Rzeczniowski. Łopacińskiego w Lublinie: Bez paszportu. gdzie otworzył nowa placówkę. następnie przebywał w Irkucku. nie! Czym widział swoich oprawców? Nie! Całe otoczenie znikło mi z oczu. Opowieść w dwóch częściach . dr uważał miejscowych trynitarzy.1857. Warszawa Siedem lat katorgi. Nie odstraszyło to konkurencji (podaje za Januszem Peterem). Kraków 1911 Pośród cywilnie umarłych. Peter → Peter Janusz. tomaszowscy cyrulicy imię i nazwisko Aron Abram Ickowicz "Abraś" okres wykonywania zawodu 1684 inne dane . chociaż bardzo trudny zaowocował wydaniem kilku pamiętników..wieloletnim zesłaniem.ukazała się wówczas w Warszawie klepsydra tej treści: "Szymon Tokarzewski po pełnym cierpień i poświęceń życiu spoczął.został szewcem. Z zesłania powrócił do Warszawy 19 lutego 1883 roku. Tokarzewski wspomina swoją współpracę z ks. wieloletnim więźniem." . Warszawa Z roku 1863 i lat następnych. W początkach XIX wieku Tomaszów sławny był z warzelni miodu. Towarzystwo Podniesienia Miasta Szczebrzeszyna O jego istnieniu dowiadujemy się z notatki Zygmunta Mańkowskiego "Doktor ze Szczebrzeszyna" zamieszczonej na łamach "Regionalisty Lubelskiego" 1986. Towarzystwo Akcyjne Cukrowni "Wożuczyn" Założone zostało przez właściciela dóbr Wożuczyn – Józefa Wydżgę. Miasto zbudowano wg. tomaszowskim. Szeptyckiego. W roku 1926 otwarto nowe w: Małodiatyczach. Moniatyczach.. Podczas wojen 1914. następnie weszło w skład Królestwa Kongresowego. początkowo nazwał je Jelitowem.filie " Рїдной Хаты" istniały w powiatach: biłgorajskim. z chwilą gdy urodził mu się syn – od jego imienia zmienił nazwę na Tomaszów. Celem działalności Towarzystwa było prowadzenie cukrowni w Wożuczynie i sprzedaż cukru.. lwowska. funkcjonowało osiem jarmarków. Najcenniejszym obiektem zabytkowym Tomaszowa jest kościół fundowany w 1772 roku przez ordynata Michała Zdzisława Zamoyskiego w miejsce wcześniejszego wystawionego w latach 1627 – 1629 staraniem ordynata Tomasza Zamoyskiego i drewniana dzwonnica z pierwszej połowy XVIII wieku.Oryn Sapsajowicz Oryn Ickowicz Oryn Jakubowicz właściciel gospody "głośnej z różnych bijatyk i awantur" zajmował się lichwą pozwolono zbudować mu w Tomaszowie dom na placu stojącym od 30 lat pustką miał największa praktykę z pośród tomaszowskich cyrulików. m. toteż przed rozpoczęciem leczenia zawierali umowy u notariusza ojciec Moszka Ickowicza udzielał pomocy. wiśniaku i maliniaku. 1939 – 1944 w pobliżu Tomaszowa toczyły się zacięte walki z okupantem. który miał zapewne na względzie intelektualny rozwój mieszkańców miasta w czasach jemu współczesnych (okres międzywojenny). Inicjatorem założenia Towarzystwa. zatwierdził go Zygmunt III Waza 7 października 1621 roku w obozie wojskowym w pobliżu miasta. Towarzystwo Dobroczynności i Oświaty "Рїдна Хата" Założone zostało 14 października w Chełmie . nie dowierzał pacjentom. Ratyczowie. zamojską. od roku 1771 do 1809 miasto znajdowało się pod zarządem Austrii. sokalską. projektu Bernardo Morando. nr 1 (3). W roku 1659 Tomaszów zajęli i zniszczyli Szwedzi. otoczone walami posiadało cztery bramy wjazdowe: szczebrzeską. Zamościa i Aleksandra hr. in. produkowano kapelusze i grzebienie. Miasto zamieszkiwało 2. w połowie 1927 roku na terenie powiatu hrubieszowskiego funkcjonowało już 17 filii. 900 osób. był dr Zygmunt Klukowski. w roku 1867 uzyskał status miasta powiatowego. istniała fabryka płótna i fajansów. których leczył. Stanisława Kowerskiego z Łabuń k. . gdy ciągnął z pospolitym ruszeniem pod Chocim przeciwko Turkom. oni także nie mieli do niego zaufania. kobiecie z Łosińca okaleczonej wiosłem (łopatką?) służącą do wsadzania chleba do pieca 1705 zwany był "medykiem" Moszko Ickowicz Icek Ickowicz Hirsz Boruch Abramowicz Tomaszów Lubelski Założycielem miasta na gruntach wsi Rogoźno i Majdan Niepryski był Jan Zamoyski. W powiecie tomaszowskim . Przywilej lokacyjny otrzymał Tomaszów 25 maja 1621 roku.14. hrubieszowskim. Zamościa – Kazimierz Lewicki.. co zaowocowało powstaniem Kół Miłośników THR przy szkołach podstawowych w: Hrubieszowie (szkoła im. Cele statutowe realizowane są poprzez sekcje Towarzystwa: archiwalna. Kazimierz Sochaniewicz. Puław .Ludwik Kobierzycki. z inicjatywy dowódcy 3 Dywizji Piechoty Legionów...000 mórg ziemi (Białoskórach. Lwowa – Ignacy Drexler.. Pobereżanach.. Powołano Radę . muzealna. Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie Istnieje od roku 1960. Putnowicach. jego teksty drukowane były na łamach pisma). Powstańców 1863 roku w Małożowie. pracy Towarzystwa . Towarzystwo Przyjaciół Tyszowiec Powstało w 1985 roku. Emil Kippa. bibliotekarską. zabrakło jednak warunków do realizacji tej inicjatywy.". którzy egzystowali w wyjątkowo trudnych warunkach – przypomnijmy w początkach XX wieku miasto zamieszkiwało ponad 3500 Żydów. Czerniczynie.. w 1985 "Ćwierćwiecze Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego". Krakowa .. publikacji. członków wspierających. Grabowcu. naczelny redaktor "Teki Zamojskiej". był "Kontrakt Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego". oraz pomnik z okazji 700 lecia Grabowca. Podstawą działalności Towarzystwa.Towarzystwo Pomocy Przeciw Nędzy Wyjątkowej Funkcjonowało w Biłgoraju w okresie międzywojennym – założone zostało przez miejscową ludność żydowską.. gen. W roku 1986 staraniem Towarzystwa. Budynek Towarzystwa. filmowo – fotograficzna.. Staszica). napisana przez Helenę Brodowską (Warszawa 1956). dokumentacja życia społecznego i kulturalnego miejscowości. "Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie" Monografia Towarzystwa.. Jarosławcu. do powstania Towarzystwa Przyjaciół Zamościa doszło w roku 1934 roku. m. w dobie reform agrarnych. nie zachował się do dziś. Bohorodycy. Egzemplarz dostępny jest w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Hrubieszowie (filia Biblioteki Pedagogicznej w Zamościu). dra. w "Kronice" "Teki. in: Warszawy – Marceli Handelsman (współpracownik "Teki. w roku 1970 ukazała się publikacja "10 – lecie THR". W roku 1930 zakres zadań przyszłego Towarzystwa Przyjaciół Zamościa opracował Jan Bajkowski. Z inicjatywy Towarzystwa wybudowano pomniki: Tadeusza Kościuszki w Dubience." poinformowano iż na członków projektowanego TMZ zgłosiło się piętnaście osób z siedmiu miast. Dołhobyczowie.. Szczególną uwagę członkowie THR zwracają na pracę z młodzieżą. na jej treść składają się materiały dotyczące: genezy Fundacji Staszicowskiej. Towarzystwo Przyjaciół Zamościa Po raz pierwszy z inicjatywą zorganizowania Towarzystwa Miłośników Zamościa (TMZ) wystąpił w roku 1920 Stefan Pomarański. niemniej pomysł zachwycił kilka osób.. Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego i jego urządzeń społecznych (do roku 1864).szlachcicowi udzieliła mu jego była uczennica Anna z Zamoyskich Sapieha. w roku 1988 honorowym prezesem Towarzystwa był Wincenty Piątak – laureat Nagrody Regionalnej im. Jerzy Seruga.Stanisław Tomkiewicz. który założył je na zakupionych przez siebie dziewięciu okolicznych wsiach liczących 12. oraz Czesław Tylus. młodzieżowa. posiada wybitne osiągnięcia w działalności wydawniczej – jego staraniem ukazuje się (od roku 1961) "Biuletyn THR".Janusz Królikowski. Tadeusz Michałowski. Busińcu. zorganizowano we współpracy z Katedrą Archeologi Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie sesję naukową na temat "Najdawniejsze dzieje Tyszowiec i Grody Czerwieńskie". Tomaszowa Lubelskiego . brygady – Władysława Bortnowskiego. Horyszowie. Zygmunta Klukowskiego (1985 rok). Pragnął na łamach redagowanego przez siebie pisma otworzyć "specjalny dział poświęcony sprawom organizacyjnym Towarzystwa. Towarzystwo Rolnicze Wspólnego Ratowania się Nieszczęśliwych Wypadkach w Hrubieszowie/ Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie Powstało z inicjatywy Stanisława Staszica w 1816. celem jego działalności jest propagowanie wiedzy o przeszłości Tyszowiec i okolic od prehistorii poczynając na współczesności kończąc. Szpikołosach Pomocy w dokonaniu zakupu jako nie . Partyzantów w Małkowie. Towarzystwo. Nazwa wskazuje jak bardzo dużo musiało być w żydowskiej społeczności tych. Miączynie i Oszczowie (stan na rok 1986). Dziekanowie. Bolesława Prusa w Hrubieszowie.. seria wydawnicza "Biblioteczka Hrubieszowska" – do roku 1988 wydano 15 tomów. W roku 1965 przy TRH powołano Muzeum Regionalne oraz archiwum Towarzystwa. S..".... "Tak się dzieje". w roku 1860 odwiedził Hrubieszów – z braku stosownego dla tego rodzaju imprez lokalu przedstawienia odbywały się na "zaimprowizowanej scenie w stajni żydowskiej. siostry – Genowefa. Helena Wrona. wraz z parafią erygowano cmentarz. Genowefa Smoter. szef Komisji Nasiedleńczej na Zamojszczyznę. Z poważniejszych inscenizacji artyści przedstawili: "List żelazny". Towarzystwo Szkolne (józefowskie) Powstało w 1818 roku w Józefowie. Gąsiorowski. (. Ignacy Kosmey z Bohodrycy. Publiczność obejrzała następujące przedstawienia (sztuki): "Nowy mizantrop i druciarz". ludność wioski w liczbie 95 osób składała się z katolików i prawosławnych.ich pracą kierowała Antonina Pięciórek.ks. Paulina Furlepa. Towarzystwo oprócz pracy stricte rolniczej zajmowało się produkcją i świadczeniem usług – posiadało młyny.w roku 1643 na mocy orzeczenia Trybunału Koronnego Jan "Sobiepan" Zamoyski uzyskał prawo wykupienia spornych terenów. utrzymywało także lekarza i dom dla chorych. "Treuhänder" Dowódcy tzw.) Sitarz. Feliksa Malinowska. Leokadia Furlepa. "Szlachectwo duszy". pracował w niej jeden nauczyciel. "Pafnucy i Narcyz". najstarszy pochówek pochodzi z 1925 roku. Swoje wspomnienia związane z działalnością Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego opisał Stanisław Staszic w "Krótkim rysie życia mego". Trzęsiny Wieś położona na obrzeżach Puszczy Solskiej w gminie Radecznica. członkowie Towarzystwa prowadzili czytelnię. Janina Łosiewicz. folusz. w tej liczbie ks. "Podróżomania". Zartha w 1906 roku w Szczebrzeszynie. mordowali ludność polską. Marianna Smoter. "Żydów" oraz dramat muzyczny "Wesele w Ojcowie" Kamińskiego z muzyką Stefaniego. widzowie siedzieli na deskach na palikach wbitych w ziemię". we wsi Siedliska mjr. zginął śmiercią męczeńską 30 stycznia 1943 roku w Gdeszynie. W roku 1922 zaadaptowano na potrzeby ludności katolickiej cerkiew prawosławną wzniesioną w 1902 roku . organizowali odczyty na temat zagadnień kulturalnych i zdrowotnych.kolonistów niemieckich nasiedlonych do wielu wsi Zamojszczyzny. "Łobzowianie". lub kamieniołomem "Trzęsina". Marcin Wasilewski z Jarosławca. z którego wydobywano w okresie budowy Zamościa (XVI wiek) piaskowiec – złoża odkrył naczelny architekt ordynacji – Bernardo Morando. radnymi zostali: Leon Sanocki z Dziekanowa.. w obrębie Roztoczańskiego Parku Narodowego..benedykcji dokonał ks. Perskiewicz. Andrzej Wadowski. Towarzystwo. jego kontynuacją była Stacja Hodowli Roślin Ogrodniczych w Dziekanowie. Janina i Natalia Krzysztoń.. Harold. ponieważ miejscowość położona była na pograniczu dóbr braci Latyczyńskich i Jana Zamoyskiego trwały długoletnie zatargi o prawo korzystania z surowca .Franciszek Lang. Hryć Sawa z Czerniczyna. co ostudziło zapał pozostałych – zlikwidowany został m. Grupa gościła w mieście w okresie 20 lipiec – 19 sierpień 1860 roku. wydarzenie to upamiętnia obelisk wzniesiony na dziedzińcu kościelnym.. kuźnie oraz karczmy. Towarzystwo Szerzenia Oświaty "Światło" Założone zostało z inicjatywy Zofii Villaume. W Trzęsinach znajdują się: 1/ kościół drewniany pod . W roku 1892 istniał folwark należący do dóbr Gorajec. Janina Ryba. Pierwszym proboszczem parafii Trzęsiny był ks. "Majątek albo imię". Helena Furlepa. W roku 1943 wioska została wysiedlona – wraz z mieszkańcami w obozie przejściowym w Zwierzyńcu przebywał ówczesny proboszcz . oraz aptekarza G. "Czarnych". Kilku z nich za sprawa partyzantów zostało zlikwidowanych.Gospodarczą złożoną z prezesa i i sześciu radnych (dwóch z miasta i czterech ze wsi).. trupa Pawła Ratajewicza Zespół aktorski z Lublina.. Zygmunt Pisarski. w prace Towarzystwa. cegielnie. Filip Taras z Pobereżan. Na stanowisko prezesa Stanisław Staszic mianował Józefa Grotthusa. funkcjonowało do roku 1945. "Zemsta za mur graniczny". Józef Gładysz. Na przestrzeni lat 1922 – 1995 parafią zarządzało dziesięciu księży. Do Związku należały: Franciszka Bzdziuch. W okresie od 2 maja 1930 roku – 8 lutego 1939 parafią zarządzał ks. celem jego działalności było utworzenie szkoły elementarnej. w obozie zginęli Ewa Żłób i jej ojciec Jan. w roku 1999 Jan Paweł II wyniósł go na ołtarze. odznaczali się wyjątkowym okrucieństwem. Na terenie Trzęsin zlokalizowane było duże wzniesienie zwane "Górką Trzęsińską". obowiązki kasjera pełnił Wincenty Sędzimir. Janina Sobczak. który sprawował duszpasterską opiekę nad Związkiem Maryi Niepokalanej założonym przez młode parafianki . Janina Wrona. angażował się również nadleśniczy . in. pięć szkół elementarnych oraz wypłacało stypendia młodzieży uczącej się w szkole wojewódzkiej. XI. profesor. Antoniemu. Kapliczka położona jest przy drodze do Żelebska około 400 m na południe od kościoła. Turkowice Miejscowość położona w Kotlinie Hrubieszowskiej. W roku 1420 staraniem zięcia Dymitra. jak wygrawerowano na nagrobku. Podczas okupacji w Turkowicach funkcjonował założony przez Niemców obóz pracy . Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 roku Franciszek Kowalski. Sitańcu. kamieniarz. Z inicjatywy potomka rodu – Leszka Tukendorfa członkowie tej wielkiej rodziny po raz pierwszy spotkali się we wrześniu 2005 roku w liczbie 120 w Horyszowie podczas I Zjazdu Rodu Tukendorfów. na stoku wzgórza. Tujaka Kacper (5. Po I wojnie światowej w zabudowaniach klasztornych założono Zakład dla Sierot Wojennych. Pierwsze wzmianki o Turobinie pochodzą z drugiej połowy XIV. pierwsza wzmianka o Turkowicach pochodzi z 1469 roku. 43 – 44). 120 przez Andrzeja hr. był już wtedy miastem królewskim. Przez pewien czas mieszkał tam pustelnik. wśród nich 33 żydowskich. Każda z rodzin otrzymała od zarządu Ordynacji Zamoyskiej 30 mórg ziemi uprawnej. zwołał natychmiast wszystkich uczniów na → okrąg. XIX wieku (data na belce 1808 rok) poświęcony św. po Unii Brzeskiej unitom. znajdującym się na cmentarzu parafialnym w Radzięcinie. Zamoyskiego. a w roku 1595 Jan Zamoyski włączył go do Ordynacji. zamieścił w nich krótką relację o poczynaniach Franciszka Kowalskiego. a w czasie II wojny światowej była schronieniem dla Żydówki. 1885 – 25. gdzie zabawy się odbywały. następnie Jan i Marcin. poety: "jak stan nauczycielski tak i uczniowie w Szczebrzeszynie odznaczali się wielką miłością ojczyzny. w roku 1578 Turkowicami zarządzał Walenty Turkowiecki. Nazwa wzięła się .jego budowę ukończono w 1910 roku przeznaczony został dla 80 mniszek. projektował i wyrabiał pomniki nagrobkowe i przydrożne figury – "majster pomników i figur". trzęsińska kapliczka Zabytkowy obiekt z pocz. Mikołaja Kulaszyńskiego. 1933). absolwenta Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie wydanych we Lwowie (II wyd. W latach dwudziestych ubiegłego stulecia umieszczono żeńskie seminarium nauczycielskie. który według miejscowej legendy odpoczywał w trzęsińskim lesie w drodze do Radecznicy.zatrudniano w nim głównie biednych Żydów którzy pracowali przy regulacji Huczwy. Jana Chrzciciela z 1922 roku. "Trzy pisma z wygnania" Tytuł wspomnień ks. do których gorąco przemówił i wszystkich zdolnych do broni zabrał z sobą i wyruszył na pola bitew" (s. Huszczce. W Horyszowie Polskim. profesora literatury. pod koniec XIV wieku tytułem nadania królewskiego stał się własnością Dymitra z Goraja (właściciela Szczebrzeszyna) – w roku 1399 potwierdził lokację wsi. U schyłku XIX wieku powstał klasztor żeński . 3/ kapliczka z początków XIX wieku. w 1576 roku powstała samodzielna gmina żydowska. od roku 1919) przechowywano tutaj podczas okupacji ponad 300 dzieci. (które kierowały Zakładem. za jego sprawa wytrysnęło w lesie źródełko. Miączynie. zabudowania gospodarskie i bydło. in..pierwszą przełożoną była wielka księżna Maria Magdalena Gorczakowa..wezwaniem św. Po likwidacji kościoła unickiego w 1875 roku zespól klasztorny przeszedł pod zarząd cerkwi prawosławnej. Rozwijał się dzięki protekcji cara Mikołaja II . 2/dawna organistówka zaadaptowana na Dom Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Staraniem Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny. Kolejni właściciele to: Józef Turkowiecki herbu "Gozdawa" (1554). wieś należała wówczas do rodu Turkowieckich. Turobin W początkowym okresie swego istnienia Turobin był osadą targową. W końcu XIV wieku pobudowano w Turkowicach monastyr – początkowo służył prawosławnym. I. Krzemieńczanin. Dobrogosta z Szamotuł Turobin uzyskał prawa miejskie.) w 1892 roku. Tukendorfowie Osadnicy niemieccy sprowadzeni na tereny Zamojszczyzny wraz z grupą innych rodzin w liczbie ok. szkołę gospodarstwa domowego i rolniczego. Był filią żeńskiego klasztoru w Radecznicy. Osiedlili się m. Po wyzwoleniu utworzono Szkołę Mechanizacji Rolnictwa przekształcając ją w 1959 roku na Technikum Rolnicze. W roku 1509 Turobin najechali Tatarzy w roku 1530 stał się ośrodkiem parafialnym. 700 Żydów. Czernięcin. Karczmarczyk Marian (Komarów). Buczyński Stanisław. Staraniem ks. który otworzył szkołę przy zborową (kalwińską) mianując rektorem dr medycyny . Król Jan (Nielisz).Walentego Gosliciusa.10 maja 1942 roku około 2 tys. kasa miejska turobińska.poeci.Błonie. Ich rękodzieła. malarze. stanowiąc 52% ogółu mieszkańców. Żurowska Maria ( Łubcze). w obrębie dóbr Ordynacji Zamoyskiej Turobin pozostawał do początków XIX wieku. in. 000 odkupił Turobin od ówczesnych właścicieli . utwory pisane. Guzówka i Tarnawa) . powiat biłgorajski: Bołociuch Ewa – pisankarstwo (Tereszpol – Kukiełki) Czyżo Michał i Dzido Józef . Żabno. H.odtąd kasa ordynacka miała mu wypłacać stosowną kwotę. a wszyscy pozostali trafili do ośrodka zagłady w Bełżcu. wydawane są również indywidualne tomiki. Sitkowski Władysław (Zwierzyniec). gdzie przechowywane są również ankiety twórców ludowych. rzeźbiarze. W 1648 roku miasto zostało zniszczone przez Kozaków Chmielnickiego. 27).garncarstwo. Podczas I wojny światowej osadę zniszczyły dwa wielkie pożary. rzeźbiarze.pl/scebreshinum). Jan Adamowski w "Twórczości Ludowej" 2003 nr 3(55). tworzyli na przełomie XIX/XX wieku ( Bidaczów Nowy) . Koczot Władysław (Czarnystok). W okresie międzywojennym w Turobinie mieszkała znaczna ilość ludności żydowskiej. jest m. W 1908 roku w Turobinie żyło 2. ubój których i handel mięsem przynosił mu znaczne dochody. gdzie przeprowadzono selekcję. Według podań najstarszych mieszkańców ów Turobij dawno. Wiśniewska Kazimiera (Hrubieszów).republika. pisankarze. największe Muzeum Okręgowe w Zamościu. almanachy poezji ludowej pod wspólnym tytułem "Wieś tworząca". Około 100 chorych i starych Żydów rozstrzelano na miejscu. prace malarskie lub rzeźbiarskie znajdują się na terenie całego kraju .prawdopodobnie od nazwiska "Turobija". Kisiel Maria (Szczebrzeszyn . Poezja ludowa publikowana jest na łamach "Twórczości Ludowej" . jej wiersze można przeczytać na stronie: www.pisma wydawanego przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Twórców Ludowych.pl/scebreshinum). W roku 1596 Jan Zamoyski za kwotę 30. W 1866 roku władze zaborcze na mocy ukazu carskiego pozbawiły Turobin praw miejskich. pozostałych popędzono do Izbicy. . Zdrowi i silni pojechali do obozu pracy przymusowej w Trawnikach. który poza obowiązkami rektorskimi nauczał podstaw wiary. to znaczy "bijącego tury". W latach siedemdziesiątych XVI wieku miejscowość należała do rodziny Górków . Okupacja przyniosła ich całkowitą zagładę . s. Gościcki wypłacała w wysokości 7½ rs. a następnie wywieziono do ośrodka zagłady w Sobiborze. Misztura Feliksa (Rachanie). Łopacińskiego w Lublinie. dawano temu założył nad rzeką Por gród. śpiewacy ludowi. Magdziak Alfreda (Sitaniec.Błonie).ich lista zweryfikowana przez Ministerstwo Kultury i sztuki dostępna jest w zbiorach Muzeum Lubelskiego o/Etnografii. w 1863 roku liczni mieszkańcy Turobina wzięli udział w walkach przeciwko Rosjanom.braci Czarnkowskich i Piotra Trojanowskiego.duże zbiory posiada Muzeum Etnograficzne na Zamku w Lublinie.jej zarządcą był Stanisław. Żydów popędzono do Krasnegostawu. Podczas powstania styczniowego. W oparciu o dostępne materiały sporządziłam wykaz twórców ludowych zajmujących się poszczególnymi dziedzinami sztuki: poeci Boryta Franciszka (Szczebrzeszyn . Umowę odnowiono w roku 1818 – wtedy stosowną należność turobińskiemu proboszczowi – był min wówczas ks.ich prace gromadzone są w Archiwum Literatury Ludowej funkcjonującym przy Muzeum wsi Lubelskiej (placówka powstała z inicjatywy Ryszarda Królikowskiego). Grabarczuk Ignacy (Moniatycze). Flis Stanisława (nie znana szerszej publiczności . malarzowi . twórcy ludowi Twórczość ludowa na Zamojszczyźnie rozwija się wielopłaszczyznowo . W roku 1741 ordynat Tomasz Zamoyski zawarł z turobińskim proboszczem umowę co do odbierania przez tegoż należnej mu dziesięciny z okolicznych folwarków (Turobin. W 1657 roku wybudowano synagogę. republika. Kimaczyńska Józefa (Szczebrzeszyn – można o jej twórczości przeczytać na stronie: www. Jedlińska Genowefa.trzy wiersze jej autorstwa oraz krótki biogram opublikował prof. malarze. W 1825 roku wybudowano drugą synagogę. w roku 1993 nakładem Archiwum ukazał się zbiorek wierszy "Nasz chleb powszedni" . Gleń Maria (Krasnystaw). który obwarował wysokim murem. 60 arów) ziemi. osoby uprawiające plastykę obrzędowa. garncarze . hafciarki. garncarze. Pawła Rzeczyckiego wybudowano w Turobinie kościół – w roku 1640 Zofia i Andrzej Drwalewscy darowali na jego potrzeby 111 morgów chełmińskich (morga chełmińska = była ok. autorką ciekawego wiersza dedykowanego Pawłowi Krzak z Czarnegostoku. W październiku 1942 roku nastąpiła ostateczna likwidacja getta w Turobinie.tekst dostępny w Muzeum Okręgowym w Zamościu). Wewnątrz swej posiadłości hodował woły. O zyciu i twórczości poetów ludowych znajduje się szereg publikacji zgromadzonych w dziale "lubliniana" w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. tkactwo.1979) . II Nagrodę w Konkursie "Sztuka Ludowa południowej Lubelszczyzny". Madejski Kazimierz – garncarstwo (Józefów) Pawelec (.1972) . Muzeum Okręgowym w Lublinie. Muzeum Okręgowym w Lublinie.garncarstwo i ceramika (Putnowice) Fanion Józef .garncarstwo i ceramika (Bidaczów Stary) Lewkowicz Anastazja .rzeźba (Hrubieszów) Kozieł Antoni . Wszoła Stefania – pisankarstwo (Tereszpol – Kukiełki) Zajączkowski (. Wardach Roman – zabawki (Lipiny Dolne) Wróbel Michał . tworzyły na przełomie XIX/XX wieku Gębicz Tadeusz . przełom XIX/XX wieku Pieczajka J. strój ludowy. XIX/XX wiek (Lewki?) Pudełkiewicz Stanisława – malarstwo (Podolszynka Plebańska) Rozmiarkowska Stanisława – pisankarstwo ( Tereszpol – Kukiełki) Sokaj Aleksander – plecionkarstwo (Hucisko) Siek Andrzej (1887 – 1975) – rzeźbiarz – "samouk.) .tkactwo.rzeźba (Werbkowice) Karluk Stanisław (18990 .XIX/XX wiek . Kazimierz .garncarstwo.Franciszek. pędzlami przez siebie wykonanymi. . Kmieć Antoni .meble. wyroby Władysławy Grudzińskiej przechowywane są w Muzeum Regionalnym w Hrubieszowie.garncarstwo (Bidaczów Stary) . jego wytwory znajdują się w Muzeum Regionalnym w Biłgoraju. wyroby Michała Wróbla znajdują się w Muzeum w Biłgoraju i Lublinie . Urodził się 24 czerwca 1906 roku.jego wyroby prezentowane były na wystawach: Sztuka Ludowa (Zamość 1973).zdobył II Nagrodę w temacie rzeźba. Madejski Józef.w ankiecie twórczyni zapisano: " pisanki twórczyni bardzo się podobały.rzeźba (Dąbrowica) . ceramika (Wola Dereźniańska) Koper Kazimierz . rózgi weselne (Korytków Duży) Kosiński Edward – garncarstwo i ceramika (Józefów) Madejski Feliks. powiat hrubieszowski Adamska Adela – plastyka obrzędowa (Mircze) Borys Piotr (1897/1901? . toteż zamawiała je cała wieś". Muzeum Etnograficznym w Warszawie.plastyka obrzędowa (Radzięcin) Iwańczyk Aleksandra . malowała makatki na płótnie wg. strój ludowy (Kocudza) Kryga Maria . Kłodnicka Władysława – pisanki.) . Jezierski (1912 .. Konkurs . otrzymał Nagrodę Specjalną w Konkursie "Ludowe wyroby z drewna".tworzyła na przełomie XIX/XX wieku .meble (Radzięcin) Żaba Józef . Kultura materialna i Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (1974). pisanki (Tereszpol Kukiełki) ..malarstwo (Budziarze) Lewkowiczowie . Otrzymała Nagrodę specjalną w konkursie "Sztuka Ludowa południowej Lubelszczyzny". własnych wzorów. XIX/XX wiek (Aleksandrów) Tyszko Wanda – malarstwo (Gózd Lipiński) – jej prace znajdują się w: Muzeum Okręgowym w Lublinie. Józef.garncarstwo (Putnowice) Farfos Stanisław . oraz odznaczenie i dyplom . pająki z pisanek." Zdobył III Nagrodę w Konkursie Sztuka Ludowa w 25 – leciu PRL.Gura Aniela (1919 – 2005) . materiale jedwabnym..wyroby z drewna (Ciosmy)..tkactwo i strój ludowy (Bidaczów Nowy) Malec Stanisław . wykonywał płaskorzeźby do kościołów o tematyce sakralnej lub pełne rzeźby o tematyce świeckiej. Uzyskała II Nagrodę w Konkursie "Malowanki Ludowe". Jej ulubione zajęcie to wykonywanie pająków i kwiatów. Surmanowicz Antoni – meble (Sól) Szyper Marian – meble (Sól) Syrmacz Józef – meble. farbami olejnymi. nie uczestniczył w amatorskim ruchu artystycznym.2001) .garncarstwo i ceramika (Putnowice) .Aleksandrów Ferenic Agata (Lipiny Dolne) i Figiel Katarzyna (Pszczelne?) .rzeźba (Korytków Duży) Kleban Agnieszka .plastyka obrzędowa.garncarstwo (Sól k/Biłgoraja) Korczul Rozalia . I Nagrodę (za malarstwo) – "malowała na płótnie przez siebie wykonanym.rzeźba.Wystawa Sztuka Ludowa południowej Lubelszczyzny (1974).plastyka obrzędowa (Mircze) Grudzińska Władysława – plastyka obrzędowa (Grabowiec).plecionkarstwo (Bidaczów Nowy) Marzec Józef .meble (Andrzejówka) Markowicz Wojciech . Lublinie Chmiel Ignacy .1992) .garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Kowalik Stanisław . serwetki na drutach) Luszczyńska Zofia .kowalstwo (Sitaniec) Kowalczyk Jan (1911 . serwetki na drutach) Gruszka Maria (haft.garncarstwo (Dąbrowa) Chmiel Michał . Biłgoraju.tkactwo i strój XIX/XX wiek (Dłużniów) Rusin Stanisława . Krystyna Koper brała udział w: Konkursie "Malowanka Ludowa" .garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Kłodnica Katarzyna – pisankarstwo (Korytków Duzy) Komornik Leokadia . okazy sięgają od 6 – 8 metrów wysokości Chmiel Antoni . serwetki na drutach) Hurkała Jadwiga (serwetki na drutach.garncarstwo (Kolonia Majdanek) Chmiel Franciszek .1993) .garncarstwo (Kolonia Majdanek) Chmiel Marian .tkactwo i strój . "rzeźbi w drewnie.plastyka obrzędowa (Koryczyn) Pitura Wincenty .kwiaty.plecionkarstwo (Zamość) Sitkowski Władysław – rzeźba (Zwierzyniec) Szpuga Leonard .rzeźba (Bliżów) Kawka Maria (1889 .plastyka obrzędowa (Adamów) Kania Michał .garncarstwo (Dąbrowa) .Cepelia 1973.plastyka obrzędowa (Mircze) Szostakiewicz Władysław .plecionkarstwo (Zaburze) Zygmunt Katarzyna – pisankarstwo (Korytków Duży) powiat tomaszowski Bełżec – znany jest na Zamojszczyźnie z wyrobu oryginalnych palm – wykonują je gospodynie zrzeszone w miejscowym Kole Gospodyń.jej prace przechowywane są w Muzeum Regionalnym w Tomaszowie Lubelskim.1965) .2001) .garncarstwo i ceramika (Sitaniec) Krzak Paweł (1902 . w Muzeum Okręgowym w Zamościu.tkactwo i strój (Siedliska) .garncarstwo (Dąbrowa) Gajewska Janina (hart.garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Lelik Józefa (1893 – 1981) garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Lelik Władysława (1891 .plastyka obrzędowa (Hrubieszów) powiat zamojski Gęśla Zofia .plastyka obrzędowa (Hrubieszów) Nadolska Alfreda .1973) .Madejski Mieczysław – garncarstwo (Skryhiczyn). Muzeum Okręgowym w Lublinie.XIX/XX wiek (powiat zamojski) Łoza Leonard – rzeźba (Niewirków) Piróg Józefa .pisanki ( Siedliska) Koper Krystyna . haft) Kalosz Anna . haft.plecionkarstwo (Mołodiatycze) Ufnal Marian – garncarstwo (Jarosławiec) Wisucha Kazimiera (1921 . otrzymał I Nagrodę w przedmiocie garncarstwo Marycka Jadwiga – plastyka obrzędowa (Hrubieszów) Mazur Maria .malarstwo (Oseredek) .rzeźba (Topólcza).jego prace przechowywane są w Muzeum Regionalnym w Tomaszowie. kamieniu – tematyka różnorodna.garncarstwo (Dąbrowa) Chmiel Jan .malarstwo (Czarnystok) Kurzyński Józef – rzeźba (Zwierzyniec) Lelik Antonina (1901 .garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Gmitrzak Katarzyna . jego prace przechowywane są w Muzeum Okręgowym w Lublinie i Zamościu Walczak Marianna .1972) .garncarstwo i ceramika (Krasnobród) Lewczuk Antonina .rzeźba (Sułowiec) Rembisz Danuta .malarstwo (Siedliszcze) Radlińska Maria . serwetki na drutach) Korkosz Jadwiga (haft. Konkursie i Wystawie "Sztuka Ludowa południowej Lubelszczyzny" 1974 Jarosz Grażyna (haft. poezja (Podborcze) Kostubiec Michał . W 1941 roku w Tyszowcach istniał obóz pracy. Stelmaszczuków. W roku 1907 podczas ogromnego pożaru spłonęło niemal cale miasto. Nigdy nie przemakały z to za sprawa dziegciu którym je dokładnie smarowano. czynszów i podatków". wyrobu kożuchów i obuwia – tutaj wyrabiano słynne → tyszowiaki.rzeźba (Michałówka) Ratyna Weronika .tkactwo i strój (Pieniary) Sidor Jan – malarstwo (Tomaszów Lubelski) Sokowicz Daniela (serwetki na drutach. Muzeum Regionalnym w Tomaszowie Lubelskim. 420 osób. haft) Ślusarczyk Robert (malarstwo i grafika) Wietrzyk Jan .malarstwo (Tomaszów Lubelski) Oligniewicz (. 451 Żydów. Jej prace przechowywane są w Muzeum Regionalnym w Tomaszowie Lubelskim. kasztelana sandomierskiego w 1485 roku.. w którym przebywało około 600 więźniów zatrudnionych przy regulacji Huczwy. tyszowiaki Miękkie skórzane buty sięgające powyżej kolan. Prace Weroniki Ratyny prezentowane były na wystawach sztuki ludowej organizowanych przez Muzeum Regionalne w Tomaszowie Lubelskim. z dniem 1 stycznia 2000 roku Tyszowce odzyskały prawa miejskie. po odniesieniu zwycięstwa nad Krzyżakami w bitwie pod grunwaldem (1410 rok) obdarował ich stosownym przywilejem. Muzeum Okręgowym w Lublinie. Produkcja tyszowiaków ustała w 1947 roku. które znajdowały wielu nabywców na jarmarkach w Biłgoraju. Uchanie należały wówczas do Feliksa Szydłowskiego. Tyszowce przejęły funkcje rzemieślniczo . Jak głoszą ustne przekazy król Jagiełło zamówił dla swoich wojów 100 par butów u tyszowieckich szewców.malarstwo (Majdan Sopocki) Wdowicz Aniela (pisanki) Wróbel Maria (malarstwo) Wróbel Regina (haft. Sawrocka Olga .malarstwo (Tomaszów Lubelski). Powyższe przywileje zatwierdził w roku 1504 Aleksander Jagiellończyk. uwalniając dodatkowo mieszkańców na 16 lat "od wszelkich danin. W omawianym roku miejscowość liczyła 1812 osób. 20 grudnia 1655 roku hetman koronny wielki Stanisław Potocki i hetman polny Stanisław Lanckoroński powołali wspólnie z wojewodą czernihowskim Tyszkiewiczem konfederację przeciwko Szwedom. Muzeum Okręgowym w Lublinie.plastyka obrzędowa (Wożuczyn).Mazik Maria (wycinanki) Mierzwa Zenobia .(malarstwo. w tym 2. Szczebrzeszynie. miejscowość do dziś słynie z garbowania skór. U Uchanie Założone zostały przez Pawła z Jasieńca. Mucha Edwarda (haft. W Uchaniach znajdował się (według opisu Szymona Starowolskiego z 1632 roku) "wielki i piękny zamek. oba – prawy i lewy jednakowe. Nazwa pochodzi od Tyszowiec. ustanowił również targi i jarmarki. a ogrody prześliczne". Robieniem butów zajmowały się całe rody szewskie. W roku 1867 budynek rozebrano przeznaczając materiał na budowę gorzelni i browaru. serwetki na drutach) Tyszowce Miasto zlokalizowane na terenie byłych Grodów Czerwieńskich (1289). . tkactwo – makramy i gobeliny) Prędko Zdzisław .handlowe. serwetki na drutach) Nowak Maria . Jurkiewiczów..) . Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Sztuki. jej prace przechowywane są w: Muzeum Okręgowym w Zamościu. gdzie miejscowi szewcy wyrabiali je od XVI wieku. W okresie międzywojennym w Tyszowcach zamieszkiwało 4. znajdowało się 7 murowanych domów. serwetki na drutach) Wyłupek Marcelina (haft. Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Otrzymała II Nagrodę w Konkursie Sztuka Ludowa południowej Lubelszczyzny. ówczesne władze państwowe zakazały ich wyrobu konfiskując przy okazji sporą ilość "nielegalnie" wyprawionych skór. Prawo magdeburskie nadał miejscowości Kazimierz Jagiellończyk. do najbardziej znanych należy zaliczyć: rodziny Dudzińskich. gdzie urodził się 3 września 1893 roku.19 lipca 1917 roku. że ich udział w walkach stanowi niekwestionowany wkład w rozgromienie caratu. jednym z absolwentów Gimnazjum. uczniowie szczebrzeszyńskiego powojennego gimnazjum Szczebrzeszyńskie gimnazjum wznowiło swoją działalność po przerwie okupacyjnej we wrześniu 1944 roku . W jego pamięci zachowały się nazwiska uczniów klasy II "a" dziewczęta: Czesława Berbeć. gdzie przebywał do roku 1923 pracując w handlu. Józef Gmitrowicz . Ryszard Jóźwiakowski.do roku 1914 pracował na gospodarstwie rodziców. na którego relacjach opieram się pisząc ten tekst jest Aleksander Piwowarek. w roku 1912 rozpoczął pracę nauczyciela w powiecie ciechanowskim (Gołotczyzna). Michał Denkiewicz . (SDPRR(b)) ukrywał samego Lenina i organizował nielegalne posiedzenia Komitetu Centralnego SDPRR (b) w Piotrogrodzie w dniach 6 . Jerzy Mucha. w ciągu roku odbywało się 6 jarmarków.poszukiwany przez policję uciekł do Związku Radzieckiego. od stycznia . Mirosław Kalita. Oddanie dla sprawy i rewolucji przyniosło Aszkenazemu awans społeczny . Anna Świtaj. Od roku 1917 udzielał się w pracach Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny (I światowej) w Mińsku. Edmund Borowiec.pochodził z inteligenckiej rodziny. Od wczesnej młodości zaangażował się w działalność polityczną . oraz kursy rzemieślnicze. W latach 1942 .1918.pracował na wysokich stanowiskach na terenie Związku Radzieckiego w instytucjach eksportowych (lata 1930 .powstało osiem oddziałów z trzech klas. pod Pskowem w 1918 roku. Julian Bykowski. Tadeusz Olcha. Aleksander Piwowarek. Jerzy Kołłątaj. Hanna Saciuk. byli we Flocie Bałtyckiej i Czarnomorskiej. Józef Bartnik. w arbitrażu państwowym (1942 . *** Izaak Aszkenazy .1911 na zesłaniu w guberni wołogodzkiej i w Nowej Bucharze. Tadeusz Kalinowski. Chłopcy: Czesław Bartnik. pod Carycynem w 1918 i na Krymie w 1920 roku. Tadeusz Berdak. Uczestniczył w rewolucji 1917 roku. red.1938). Halina Gąska. Ze względu na kilkuletnia przerwę wiek młodzieży był mocno zróżnicowany. w lutym 1918 roku powrócił w rodzinne strony.1945 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej . Maria Ząbek. Uważany jest za jednego z współorganizatorów Czerwonej Gwardii. Elżbieta Kierkus. Danuta Grono.1910 członek PPS .1920 Polacy uczestniczący w rewolucji Październikowej przekonani byli. W latach 1912 1916 ukończył kursy i studia stomatologiczne w Witebsku i Charkowie . wcielony do armii carskiej służył w jej szeregach w okresie 1914 .1914 pracował jako stolarz i robotnik na kolei w Smoleńsku. Tadeusz Paździora.Lewicy.( Aleksander Piwowarek). W rok później udziela się w pracach zamojskiego Bundu2 aresztowany przebywał w więzieniach w Lublinie i Zamościu. od 6 września 1919 roku członek Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików).urodził się 10 sierpnia 1887 roku w Zamościu. następnie założył sklep. Żołnierz Armii Czerwonej. Aleksandra Kochańskiego Warszawa 1967) znajduje się kilka biogramów działaczy rewolucyjnych pochodzących z Zamojszczyzny. Brał udział w powstaniu zamojskim 1918 roku .1942).1943) i budownictwie (1944 – 1951). Ukończył dwie klasy progimnazjum.3 W roku 1917 uczestniczył w obradach Konferencji IV Zjazdu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików).125 drewnianych. Zofia Łopuszańska. oraz redagował młodzieżowe (hektografowane)4 pismo "Głos".pochodził z powiatu zamojskiego. Po powrocie do kraju zatrudnił się jako robotnik sezonowy i stolarz w Chełmie. przemyśle chemicznym (1939 . Tadeusz Kościelski. urodził się w 1898 roku .już jako uczeń gimnazjum w Połtusku był członkiem kółka socjaldemokratycznego. W opracowanej przez Zakład Historii Partii funkcjonujący przy Komitecie Centralnym PZPR "Księdze Polaków uczestników Rewolucji Październikowej 1917 – 1920" (pod.kwietnia 1919 roku pełnił obowiązki kwatermistrza w Szpitalu Wojskowym w Mińsku. Wanda Słotwinska. Maria Łopuszańska. a od 1908 roku. Michał Michał Denkiewicz współpracował z KPP. W latach 1908 . Stefan Heltman w latach . Udział mieszkańców Zamojszczyzny w Rewolucji Październikowej 1917 . W latach 1903 .rodem z Wierzbia k/Zamościa. dlatego nie zabrakło polskich żołnierzy wśród szturmujących piotrogrodzki Pałac Zimowy i moskiewski Kreml.1905 kierował działalnością nielegalnych kółek gimnazjalnych pozostających pod wpływem PPS. W latach 1912 . Stefan Heltman . za udział w strajku szkolnym w Puławach w 1904 roku usunięty został ze szkoły. Cezary Klus. podczas okupacji więziony był w Oświęcimiu i Mathausen.urodzony 4 października 1886 roku w Zamościu . a następnie pracownik sekcji polskiej tejże partii w Niżnym Nowgorodzie. Bogdan Zaborski. Zdzisław budzyński. Lucjan Nędzyński. Marian Kasza. w roku 1948 wstąpił do PZPR. W roku 1905 po ukończeniu gimnazjum w Radomiu rozpoczął studia na wydziale filozoficznym i przyrodniczo agronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.zawód dentysty wykonywał w guberni czernihowskiej. Tadeusz Kulmaga. Zofia Smal. urodzony 30 sierpnia 1893 roku w Zamościu w rodzinie robotniczej. W latach 1915 .. prenumerowali : "Kuriera Lubelskiego". od 11 listopada 1920 roku członek Komunistycznej Partii Rosji. Skierowany do prac przymusowych pracował w 1918 roku w Dęblinie jako saper rozbrajał żołnierzy austriackich w listopadzie tegoż roku.1918 uczestniczył w pracach Rady Miejskiej w Mińsku. gdzie skierowany został w 1922 roku. Żołnierz Armii Czerwonej..1931 Stanisław Pintal był słuchaczem Wojskowej Akademii Lotniczej im. Do 15 maja 1920 roku służył w VII Pułku WP dostał się do niewoli radzieckiej . Najbardziej zaangażowanymi w działalność byli: K. Członkowie Towarzystwa.1930 udzielał się w pracach Komunistycznej Partii Polskiej. W okresie późniejszym (1918) grał w orkiestrze pułku kawalerii Armii Czerwonej w Kursku. odznaczony został Orderem Czerwonego Sztandaru i bronią honorową.1915 pracował jako giser w Warszawie i Zamościu. 1925.1924. był słuchaczem Instytutu Podnoszenia Kwalifikacji Kadr Kierowniczych. Żukowskiego w latach 1931 .Podstawy urodził się 8 marca 1892 roku Wojciech Smyk. Znany jest jako autor kilku artykułów i większych prac: Chłopskie partactwo czy gospodarka społeczna.urodził się 10 października 1892 roku w Biłgoraju. przebywał w niewoli u bandy Zelenego.Farmaceutycznym.pochodził z Biłgoraja . w którym ten Instytut się znajdował) . "Wiedzę ". Jan Główka. Bakuniakowie → . w latach 1904 1908 uczył się w zespole Namysłowskiego muzyki ludowej. 1926. We wsi Kolonie . W latach 1934 . największą aktywność partyjną przejawiał w latach 1915 . "Zorzę". Jako ochotnik wstąpił do Armii Czerwonej. od roku 1914 służył w armii rosyjskiej. Zdemobilizowany w 1922 roku pracował na stanowiskach kierowniczych w przemyśle. ukończył dwie klasy szkoły miejskiej. co zaowocowało pracą w charakterze muzyka w Warszawie i ukończeniem w 1913 roku Instytutu Muzycznego . Józef Padyjasek absolwent elitarnej Szkoły Czerwonych Komunardów w Moskwie.Od marca . uczestnik Rewolucji Październikowej. Członek Socjaldemokratycznej Partii Królestwa Polskiego i Litwy. "Zagon". Feliks Kapłan . Kardasz. gdzie występował pod pseudonimami "Felek" i "Biskup".a w roku 1920 w orkiestrze Szkoły Dowódców Korpusu Kawalerii Czerwonego Kozactwa. Kolejnym.1935 pełnił funkcję dyrektora fabryki napojów bezalkoholowych w Stalingradzie. W latach 1913 . "Przegląd Poranny". Zmarł 21 stycznia 1941 roku. w latach 1910 . od roku 1931 do Stronnictwa Ludowego.1918.1954 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach.1935. więziony w latach 1923 ."Robotnik polski w Rewolucji Październikowej na Białorusi". zmarł 16 listopada 1963 roku w Warszawie. Franciszka i P. 1939. Otrzymał podstawowe wykształcenie.kierował apteką nr 197 w Piotrogrodzie . (Mińsk . których biogramy zostały podane na łamach wspomnianego wcześniej opracowania rewolucjonistów zamojskich jest Adam Zajdel urodzony w 7 sierpnia 1898 roku w Zamościu. Otrzymał niepełne wykształcenie podstawowe. od roku 1922 pełnił obowiązki zastępcy Wojskowego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej w Piotrogrodzie. Od 1945 .1917 .1948 członek PPR. a zarazem ostatnim z tych.listopada 1918 roku więziony był przez Niemców w obozie w Havelbergu. skład którego z chwilą rozpoczęcia działalności wynosił 64 osoby. W latach 1915 .1918 służył w armii rosyjskiej. Z najważniejszych wydarzeń w jego życiu należy odnotować: − udział w II Konferencji grup SDKPiL w Rosji (maj 1918) − udział na I Zjeździe Komunistycznej Partii (bolszewików) Białorusi (1918) − praca na stanowisku sekretarza Komitetu Komunistycznej Partii (bolszewików) Białorusi w Mińsku od stycznia 1919 roku − praca na kierowniczych stanowiskach w GPU5 w Moskwie w latach 1924 . w latach 1945 .przebywał w obozie jenieckim w Kostromie. jego biograf nie podał nazwy miasta.1922 służył w Armii Czerwonej. urodzony w rodzinie chłopskiej 1 września 1895 roku."Wyzwolenie".urodził się 10 kwietnia 1894 roku. Pracował jako robotnik rolny w Chomęciskach. Po powrocie do kraju osiadł w rodzinnym Barchaczewie od roku 1926 należał do PSL. Dęblinie. Ostrowcu Kieleckim. Do roku 1915 pracował jako murarz w Zamościu. Stanisław Pintal . Od roku 1919 Klemens Szubiak był członkiem Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). angażował się jako agitator rewolucyjny. skąd został skierowany do słynnej moskiewskiej Szkoły Czerwonych Komunardów. Wojciech Smyk brał udział w walkach z oddziałami Grigoriewa i w zdobyciu Mikołajewa w 1919 roku. Z Borchaczewa pochodzi Jan Jechtoma .Moskwa 1920) Nacjonalizacja ziemi na Białej Rusi (1920) w roku 1927 ukazało się w Mińsku opracowanie jego autorstwa traktujące o roli i udziale polskich robotników w Rewolucji Październikowej . udryckie Towarzystwo Oświatowe "Światło" Powstało w 19096 roku. w 1917 roku znalazł się na froncie w Wołyniu. pełniąc równolegle funkcję członka Komitetu Wykonawczego Piotrogrodzkiego Związku Farmaceutów Wojskowych (studiował w Instytucie Chemiczno . Klemens Szubiak . W roku 1922 powrócił do kraju. Sprawa polska podczas rewolucji. świnie.. trudno był dostać się do unickiego z powodu jego rozlicznych obowiązków. ważne dla obu państw sprawy rozpatrywane będą na wspólnych zjazdach. Wieprzec. połączone siły polsko – radzieckie stoczyły 5 października 1943 roku walkę z Niemcami w okolicach Rap Dylańskich k. Wychody. Aleksander Górski – w swojej żarliwości posunął się tak daleko. Zarzecze. Iwaszkiewicz proboszcz unicki cierpiał pomieszanie zmysłów. Franciszka Biczak – zeznała przed wysłannikami generał – gubernatora "że podczas jej urodzenia się ks. "Kawpakowcy" dokonali napadu na majątek Kalinowice – rozbito jednostkę niemiecką w sile 500 ludzi. bardziej szczegółowe dane o szczebrzeszyńskich unitach pochodzą z początków XVIII wieku. Marianna Chwiejdczuk. Kawpaka (stąd określano ich jako "kawpakowcy" i jego zastępcy Piotra Werszyhory. Długotrwałe dochodzenie nie przyniosło spodziewanych rezultatów – nikomu nie udowodniono. Gorącym zwolennikiem połączenia cerkwi unickiej z prawosławną był ks. unici ze Szczebrzeszyna Nie posiadamy dokładnych informacji kiedy pojawili się w Szczebrzeszynie. Na takie poczynania Niemcy odpowiedzieli zgrupowaniem dwóch dywizji . "ugajne" Tzw.. Po upadku postania styczniowego. Zwierzyniec. W zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie zachowały się akta Urzędu Stanu Cywilnego wyznania grecko – . Jan Hasiniec. W latach 1772 – 1863 Szczebrzeszyn jako dekanat unicki wchodził w skład diecezji chełmskiej. P... Czugała. np. dwóch pancernych pociągów. dlatego rodzice zaprowadzili go do księdza katolickiego. Przysługiwały uwłaszczonym chłopom z terenu Zamojszczyzny. ponieważ dziecko było bardzo chore postanowił ochrzcić je w kościele katolickim.lubelskiego prośbę o przysłanie do Szczebrzeszyna ludzi. którzy przeprowadziliby śledztwo w sprawie sześćdziesięciu dwóch unitów (ludzie ci przeszli na obrządek łaciński)..Bakuniak Franciszka. następnie w Karpaty. bo odtąd zaczęto używać tej nazwy (lata sześćdziesiąte XIX wieku) mogli wybierać z lasów Ordynacji Zamoyskiej drzewo opałowe i sosnę budulcowa w określonych ilościach. z którymi współpracowały samoloty z lotnisk w Mokrem i Łabuniach. Według danych z roku 1824 w województwie lubelskim znajdowało się 12 dekanatów obrządku grecko – unickiego. Z pośród szczebrzeszyńskich unitów do obrządku łacińskiego wrócili: Jana Makara – "gdy był zdolny do spowiadania się. Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej stoczyli walkę na Porytowym Wzgórzu i pod Osuchami. (komandor Eugeniusz Jereczk) unia horodelska Podpisana została 2 października 1413 roku pomiędzy Polską i Litwą w miejscowości Horodło (pow. Po raz kolejny pojawili się "Kawpakowcy" na Zamojszczyźnie w październiku 1943 roku – współpracowali z nimi dowódcy oddziałów partyzanckich: "Wacław". Wólka Wieprzecka. "Podkowa". że został zmuszony przez jakiekolwiek czynniki zewnętrzne do przejścia na obrządek łaciński. Rudka. Biłgoraja. Skarszów.. hrubieszowski). gdy Rosjanie siłą zmuszali unitów do przejścia na prawosławie wielu z nich buntowało się przeciw tej decyzji wracając do obrządku łacińskiego. na miejsce których wybrano Lublin i Parczew." Antoni Tałanda – kiedy urodził mu się syn Jan w mieście nie było księdza unickiego. Po dokonaniu tego ataku dywizja wycofała się w Lasy Janowskie. Włościanie. dniami wjazdowymi do lasu dla mieszkańców Starego Zamościa były środy i piątki Ukraińska Dywizja Partyzancka Po raz pierwszy pojawiła się na Zamojszczyźnie w lutym 1943 roku pod dowództwem gen. zboże. w tym szczebrzeszyński z liczbą 16 parafii. Po koniec miesiąca radzieccy partyzanci dali się we znaki Niemcom zajmującym w wioski Kalinowice Ordynackie. M.) Tchórzewski. Żdanów. Odwilż dla unitów przyszła w roku 1905 – car Mikołaj I wydał ukaz o tolerancji religijnej uwalniający resztki społeczności unickich od wszelkiego rodzaju prześladowań. Wierzba. Szprynger. Po raz trzeci partyzanci Ukraińskiej Dywizji zjawili się na Zamojszczyźnie w lipcu 1944 roku – w połączeniu z oddziałami Armii Krajowej. konie. że skierował do generał gubernatora . Kosobudy. Wierzchowiny. ustalonych odrębnie dla każdej miejscowości. W roku 1908 decyzją władz zaborczych działalność Towarzystwa została zawieszona. Na mocy zawartego porozumienia wprowadzono zasady iż: wielki książę litewski wybierany będzie przy udziale panów polskich. dni wjazdu do lasu. 47 rodów szlacheckich polskich przyjęło do swoich herbów taką sama liczbę rodów litewskich zapewniając im tym samym uprzywilejowane stanowiska na Litwie. Inni szczebrzeszyńscy unici to: Jan Dawid. (. cerkiew "Uspienia" zamieniono na prawosławną. z tego powodu ochrzczono ją w kościele katolickim. zniesiono wówczas dekanat szczebrzeszyński kościoła unickiego. W roku 1877 wydano ukaz poddający Królestwo Polskie pod władzę petersburskiego kolegium duchownego rzymsko – katolickiego. "Norbert". Lipsko. łupem partyzantów padło 400 sztuk bydła. Kitów – 16 grudnia 1942 roku Niemcy w odwecie za spalone zabudowania kolonistów niemieckich we wsi Nawóz spacyfikowali kitów i rozstrzelali 165 mieszkańców wsi. Górecko Kościelne – pomnik upamiętniający walkę I Brygady Armii Ludowej im. Kawęczyn – pomnik wzniesiony w hołdzie mieszkańcom i żołnierzom Ruchu Oporu AK za ich poświęcenie i męczeństwo w walce o wolność Polski 1939 – 1944. łącznie na terenie miasta rozstrzelano ok. w miejscu kaźni znajduje się pomnik Biłgoraj – na miejscowym cmentarzu znajdują się mogiły żołnierzy Wojska Polskiego z grupy operacyjnej "Śląska" poległych w dniach 16 – 17 września 1939 roku w walce z Niemcami na terenie miasta i okolic. O dokonanej masakrze Stanisław Rubaj napisał pieśń śpiewną do dziś przez najstarszych mieszkańców Zamojszczyzny (poniżej tekst zapamiętany przez Genowefę Kuryło z Zaporza) Wybił zegar dwunastą godzinę huk strzałów słychać było w oddali a po wioskach głoszą o strasznej nowinie że wioska folksdojczów się pali Z trzech punktów do nieba strzelały płomienie głos trąb alarmowych rozbrzmiewa a po wioskach bliskich strach i przerażenie bo każdy się pomsty spodziewa A później za dwa dni br przed samym południem zdał się świat uśmiechać do ludzi a słońce na niebie grzało tak cudnie jak gdyby maj był nie grudzień Przyszło ich czterdziestu . Bełżec – jesienią 1941 roku Niemcy na terenie Bełżca założyli obóz zagłady głownie dla ludności żydowskiej i Cyganów. w Bełżcu zginęło również 150 Polaków za pomoc udzielana Żydom. Kościuszki) otoczonej przez Niemców. AK.1889]. Aleksandrów – cmentarz żołnierzy Wojska Polskiego poległych w dniach 16 – 17 września 1939 roku. Jarczów – we wrześniu 1939 roku pod Jarczowem poległo 80 żołnierzy różnych jednostek Wojska Polskiego. 100 osób. Białowola – 29 grudnia 1942 roku rozstrzelano tutaj 69 osób . Gajówka Margole . oraz dywizjon motorowy armii "Kraków". Wandy Wasilewskiej (nazwa ulicy z roku 1966) w okresie okupacji znajdował się budynek gestapo – podczas przesłuchań wyskoczyła z okna Wanda Wasilewska nie mogąc znieść tortur." Chłaniów – pomnik ku czci ofiar terroru. Goraj – pochówki żołnierzy AK.we Frampolu znajdują się mogiły żołnierzy którzy wówczas polegli. Miejsce Pamięci narodowej objęte patronatem szkoły podstawowej w Goraju Hrubieszów – pomnik ofiar terroru rozstrzelanych podczas kolejnych egzekucji: 6 czerwca 1942 roku – 17 osób w lesie Dębinka. Błódek – siedem symbolicznych mogił. ich walkę upamiętniają mogiły i postawiony obelisk. BCh na miejscowym cmentarzu. Feliksówka – w tej miejscowości Niemcy zamordowali 25 osób. która w kwietniu 1944 roku wyrwała się z niemieckiego okrążenia. T. w marcu 1943 roku rozstrzelano w Adamowie 25 mieszkańców wsi. Michała Pastuszaka (1912 – 1943) zamordowanego na Majdanku. od nazwiska wzięła się nazwa ulicy.1945 Adamów – pomnik ofiar terroru. Ziemi Lubelskiej. Frampol – 15 września 1939 roku w okolicach Frampola stoczyły walkę z Niemcami oddziały Warszawskiej Brygady Pancerno – Motorowej. 6 stycznia 1944 roku – 42 osoby. Władysława Pastuszaka (1913 – 1983). działacza ZWM – Wici. żołnierza BCh.pomnik ku czci partyzantów. zginęło wówczas kilkudziesięciu żołnierzy z grupy operacyjnej "Bielsko". W miejscu obozu otwarto Muzeum Miejsce Pamięci. czerwiec 1943 – 16 więźniów na terenie miejscowego cmentarza komunalnego. m. oraz kamienna stela zwieńczona krzyżem – "ofiarom i żołnierzom AK pomordowanym przez NKWD i UB w obozie zagłady w Błódku. mogiły partyzantów poległych w latach 1941 – 1944. ich śmierć upamiętnia pomnik.katolickiego w Szczebrzeszynie z lat 1810 – 1875 [. którzy 4 kwietnia 1943 roku zginęli w gajówce (stanowiącej sztab grupy Operacyjnej Gwardii Ludowej im. upamiętnione miejsca walki i męczeństwa z lat 1939 . in. przy ul. w lipcu 1944 roku Niemcy dokonali egzekucji mieszkańców wsi. Mokrelipie k. oraz ludności cywilnej. Majdan Stary . Radecznicy – tablica pamiątkowa w miejscowym kościele ku czci żołnierzy Batalionów walczących . Małków – w okolicach Małkowa toczyły się walki z okupantem – w odzewie Niemcy mordowali miejscowa ludność. Łasiniec – we wrześniu 1939 roku w Łasińcu zginęło 216 żołnierzy Wojska Polskiego – ich walkę upamiętniają mogiły. w tym dzieci i kobiet zamordowanych podczas okupacji. Na miejscu dokonanego mordu wzniesiono pomnik. poległych żołnierzy. rodzice którego zostali zastrzeleni i śpiewał tę pieśń zarabiając w ten sposób na swoje utrzymanie".do wioski Kitowa a broń mieli w rękach i hełmy na głowach jak gdyby zbrojnego bić wroga Obstąpili wioskę zajęli wściekle zebrali na miejsce ustronne kilkunastu starców tych co nie uciekli kobiety i dzieci bezbronne Czytano im wyrok powstał krzyk i lament później przerażenie i trwoga dziś zginąć musicie . Lubycza Królewska – pomnik wzniesiony ku czci bohaterom walk stoczonych przez 8 pp. Krynice – w tej miejscowości znajduje się pomnik wzniesiony ku czci partyzantów poległych w 1943 roku w obronie wysiedlanej ludności Zamojszczyzny. Ku czci poległych i rozstrzelanych wzniesiono pomnik. autorem jest Stanisław Rubaj. Malice – pomnik ku czci 30 osób.3 lipca 1944 roku wieś została spacyfikowana – policja ukraińska rozstrzelała najpierw mężczyzn.wołają o pomoc do Boga Maszyna zagrała raz drugi i trzeci huk . Klemensów – pomnik ku czci ofiar terroru. którzy zginęli po Łukową we wrześniu 1939 roku w liczbie 102. funkcjonariuszy MO.w roku 1942 w Kryniczkach Niemcy rozstrzelali kilkadziesiąt osób – ich ofiarę upamiętnia obelisk. oraz wzniesiony staraniem mieszkańców pomnik. relacji Feliksy Kołaszewskiej w "jakiś czas po egzekucji po Czernięcinie chodził 11 letni chłopiec.kule ryły i ziemię i ludzi a matki jak do snu tuliły swe dzieci aby się więcej już nie obudzić Tłum zachwiał się upadł rażony kulami jak kłos przewrócony przez burzę sto sześćdziesiąt osób leżało na trawie kał krwi stał w zaskrzepłej kałuży Po wsi psy zgłodniałe wyły tak żałośnie chciało się płakać narzekać a bydło w oborach ryczało rozgłośnie nie mogąc się kobiet doczekać A wkoło budynków szumiały topole niebo się iskrzyło gwiazdami a zgroza to było spojrzeć na to pole na ten plac pokryty trupami nazajutrz przyszli chłopi z wioski Tworyczowa gdy rozkaz od Niemców dostali by wszystkich wybitych na miejscu pochować za wioską na wzgórku w oddali Pieśń powstała bardzo szybko po dokonanym mordzie – wg. Łukowa – mogiły żołnierzy armii "Kraków". Kryniczki . następnie kobiety i dzieci. Mikołaja. Radochoszcze – pomnik ofiar terroryzmu wzniesiony ku czci pomordowanych mieszkańców.w latach 1940 – 1944 Niemcy dokonali w Tarnogrodzie egzekucji na ludności cywilnej. Tarnoszyn – w roku 1989 odsłonięto pomnik poświęcony mieszkańcom wsi i okolic. po wyzwoleniu zwłoki ekshumowano. Szarajówka . partyzantom i ludności cywilnej. 140 zostali zamordowani w nocy z 17 – 18 marca 1944 roku przez żołnierzy UPA Tomaszów Lubelski – cmentarz poległych we wrześniu 1939 roku kilkuset żołnierzy. Susiec – pomnik wzniesiony przez społeczeństwo i władze gminy w hołdzie poległym żołnierzom.pomnik wzniesiony na miejscu kaźni – w maju 1943 roku Niemcy spalili Szarajówkę.i poległych na terenie gminy Radecznica o treści: Żołnierzom Batalionów Chłopskich oraz synom tej Ziemi mjr. Rapy k. 45 wywieźli do obozów koncentracyjnych – miejsce zbrodni upamiętnia pomnik. Rachanie – tablica pamiątkowa wmurowana w ścianę budynku szkoły podstawowej o treści: "Rozstrzelani przez hitlerowców w latach 1939 – 1944" – imienna lista 63 osób o nazwiskach ustalonych.obiekt nawiązuje w swym architektonicznym układzie do zamojskiej Rotundy.tablice pamiątkowe poświęcone: Żołnierzom Armii Krajowej VI Rejonu i Obwodu Tomaszowskiego poległym. Zamościa – pomnik ku czci żołnierzy AK i mieszkańców Pniówka. Zginęły 183 osoby. ku czci jego rodziny zamordowanej przez Niemców. Na sigłowieckim cmentarzu spoczywają także partyzanci Armii Ludowej. miejsce ich zabójstwa upamiętnia usypany kopiec i tablica pamiątkowa. pochowani są w lesie n. mieszkańców w liczbie 200 wysiedlono – to przykre wydarzenia upamiętnia pomnik. Radecznica – tablica pamiątkowa fundowana przez Rubina Wajnsztoka. Rogalin – pomnik żołnierzy zamordowanych przez Sowietów w 1939 roku. Sochy – cmentarz ofiar pacyfikacji wsi oraz pomnik upamiętniający ich męczeńską śmierć – 1 czerwca 1943 roku Niemcy w odwet za rozwijający się Ruch Oporu otoczyli i spalili wieś. Katarzyny i św. Pomnik ofiar terroru ku czci pomordowanych łącznie z pracownikami pobliskiej cukrowni "Klemensów". Potoczek . którzy zginęli w bitwie pod Osuchami w czerwcu 1944 roku. pomordowanym i zmarłym. w tym kobiet i dzieci w marcu 1943 roku. Tarnogród . zidentyfikowano 74 nazwiska. w tej liczbie 103 kobiety i dzieci. podczas odsłonięcia w 1991 roku okolicznościowa mowę wygłosił Efraim Farber. w tej liczbie. Franciszkowi Madejowi ps. św. Pniówek k. wyprowadzili mieszkańców rozstrzeliwując co dziesiątego – zginęło 27 osób. którzy w liczbie ok. Biłgoraja – pomnik ku czci poległych partyzantów w dniach 8 – 25 czerwca 1944 podczas walk z Niemcami w lasach janowskich i Puszczy Solskiej. Osuchy – pomnik i mogiły 700 partyzantów poległych w dniach 18 – 24 lipca 1944 roku podczas akcji Sturmwid. ku ich czci wzniesiono pomnik. Niemcy wzięli do niewoli 65 partyzantów i rozstrzelali ich w lesie. pozostali oznakowani są jako "NN". tablice z nazwiskami pomordowanych mieszkańców w kościele pw. Rzeka Tanew. kościół pw. którzy walczyli o niepodległość Rzeczpospolitej Polskiej w okresie hitlerowskich i stalinowskich zbrodni. Rudnik – pomnik ku czci poległych partyzantów z oddziałów Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich. Szczebrzeszyn pomnik ku czci pomordowanych Żydów wzniesiony przez Ziomkostwo Żydów Szczebrzeskich na miejscowym kirkucie. oraz 148 osób o nieustalonej tożsamości. Sigła – cmentarz wojenny na którym znajdują się pochówki poległych we wrześniu 1939 roku żołnierzy. Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie . z dwustu pochówków znanych jest tylko 45 nazwisk Smoligów – w 1943 roku Smoligów został spalony. W hołdzie pomordowanym i zamęczonym na dalekiej Syberii i w innych miejscach związku . Pardysówka Duża – w marcu 1943 roku Niemcy spacyfikowali wieś mordując 75 mieszkańców. gdzie w 1944 roku zamordowano mieszkańców Pniówka.pomnik wzniesiony w miejscu walki i kaźni .latem 1942 roku w Potoczku rozstrzelano 30 mężczyzn z okolicznych wsi. w tym żołnierze Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. w tej liczbie 15 spalili żywcem. "Mrówka" komendantowi XV Obwodu Batalionów Chłopskich Zamość odznaczonemu Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari Obrocz – 1 kwietnia 1943 roku esesmani otoczyli wieś. oraz pomordowanej miejscowej ludności. w obejściach żywcem spłonęli mieszkańcy. Wokół Rotundy znajduje się cmentarz pomordowanych więźniów. V. Wolicy. czternastu zagrodników na gruncie kościelnym – na dzień św. Obrowca. łąkę. Marcina byli zobowiązani do przekazania proboszczowi po 10 groszy na wosk i lampkę. pierwszy hrubieszowski proboszcz → Wacław z Koślan Łaski wraz z urzędem otrzymał następujące uposażenie: mieszkanie. Wiatrzyka (na stacji kolejowej). dom na warzenie piwa. "Ukrainerakction" Akcja wysiedleńcza zorganizowana przez Niemców 3 stycznia 1943 roku na terenie powiatu hrubieszowskiego. Turkowice 11. Ciućmowa. ul. wolne mlewo bez miarki. którzy w latach 1942 – 1943 przetrzymywani byli w stalagu na osiedlu Karolówka. ponadto na dzień św. Gdy barak rozebrano. gdzie przetrwała do roku 1942. sześciu poddanych z polami i łąkami we wsi Pobrzeżany. którzy walczyli o wolna. Autorem i wykonawcą ustawy pozostawał Stanisław hr. Turkowice – krzyż dębowy w pobliżu kościoła . Busieńca. 1947 Zamość – ul. Czerniczyna.z tego folwarki dostarczano również proboszczowi beczkę ryb i beczkę miodu. uwłaszczeni chłopi z Czarnegostoku Na podstawie Ukazu z dnia 19 lutego (2 marca) 1864 roku włościanie czarnostoccy w liczbie 80 otrzymali .cmentarz jeńców radzieckich. poczta znalazła swoje locum w domu Albingierów. browar. Ku pamięci w hołdzie ten krzyż stawiamy. ul. Zamoyski oraz jego sukcesorzy. dwa ogrody (place). dziesięcinę snopową wszelkiego zboża i nasienia z folwarków królewskich: Rubieszowa. Śląska .pomnik pamięci ofiar faszyzmu.pomnik ku czci pomordowanych. Dziekanowa. ogółem w obozie zginęło ok. czterech ogrodników z polami i łąkami (także w Pobrzeżanach). Urząd Pocztowy z Zawadzie Powstał w latach 1935 – 1936. Ustawę zamiennie nazywano "zamojską" w odróżnieniu od ustawy rządowej podpisanej 1 maja 1825 roku przez cara Aleksandra. Zamoyskich w Szczebrzeszynie.pomnik wzniesiony dla uczczenia stoczonej przez partyzantów bitwy. uposażenie pierwszego hrubieszowskiego proboszcza Na mocy aktu nominacji z dnia 1 października 1460 roku. Zaboreczno . która będzie się palić przed Najświętszym Sakramentem. dziesięciny soli. Slipcza. przetrzymywano tutaj przede wszystkim inteligencję oraz ludzi zdolnych do kierowania ruchem oporu – "celem zatarcia zbrodni zwłoki pomordowanych palono na dziedzińcu". po likwidacji gminy Zawada pocztę przeniesiono do budynku byłej agronomówki. placówkę zlokalizowano w domu gospodarza o nazwisku Waga (wcześniej przesyłki do wsi dostarczali umyślni posłańcy). (Bogusław Garbacik) Ustawa emerytalna dla profesorów i nauczycieli Szkół Zamoyskich Objęci zostali nią nauczyciele pracujący w Szkołach im. Dokument wszedł w życie na mocy porozumienia Rządu Królestwa Polskiego z ordynatem Stanisławem Zamoyskim z dnia 11 marca 1819 roku. oraz cmentarz żołnierzy radzieckich poległych w walce o wyzwalanie Zamojszczyzny. Huszczy . Marcina każdy z posiadających pola uprawne winien był oddawać z każdego łanu po korcu żyta i po dwa korce owsa. Woli Terebińskiej. Zwierzyniec – pomnik wzniesiony ku czci więźniów obozu przejściowego: "Jeńcom Armii Polskiej. Szpikłos. miejsce kaźni upamiętniło społeczeństwo Zamojszczyzny". Polaków i innych narodowości ku wiecznej pamięci . mająca na celu wysiedlenie z tego terenu Polaków i nasiedlenie tam Ukraińców z powiatu zamojskiego. gdzie przenieśli go Niemcy z domu Wagi). Akademicka – pomnik ku czci Dzieci Zamojszczyzny. Punkty pocztowe kolejno znajdowały się u: Szczygła (na terenie Zawady – wsi. Szwedzka . Husynnego. Terebińca. Rotunda – miejsce straceń – pierwsze egzekucje odbyły się 8 grudnia 1940 roku. niepodległą Polskę i stali się ofiarami stalinizmu i hitleryzmu. pomnik upamiętniający poległych leśników w latach 1939 – 1944. Radzieckiej i Francuskiej oraz ludności cywilnej. która rozegrała się pod Zaborecznem i Różą w lutym 1943 roku w obronie pacyfikowanej ludności Zamojszczyzny. za młynem. Czumowa. na którym umieszczono napis: " Na cześć i chwałę poległych i pomordowanych Polaków w latach od 1939 do 1945 r. od grudnia 1942 – lutego 1944 znajdował się tutaj obóz przejściowy dla wysiedlanej ludności Zamojszczyzny.000 osób. Borodycy. podobnie z folwarków szlacheckich Gródka. wolny wyrąb w lasach.Sowieckiego i tym. W roku 1944 na pomieszczenia poczty w zawadzie przeznaczono barak po niemiecki stojący przy drodze prowadzącej ze stacji kolejowej do miejscowego folwarku. Lubelska – róg Okrzei . ul. 28. Jacek Kołodziejczyk. chrust i żerdzie na nowe i naprawę starych ogrodzeń. Ćwik Jakub. Jaskuła Jakub. łuczywo po jednej furze rocznie na osadę. Furlepa Jan. Sitarz Jan. Kiedyś na tablicy napisała cytat "ileż was zrąbano [drzew] radziecką moskiewską siekierą" opacznie zinterpretowany przez ówczesne władze oświatowe za co została usunięta ze szkoły. Orchowski Wojciech. Ducher Jan. Jaskuła Wojciech. Sobczak Kazimierz. Uroczyste odsłonięcie (przy źródełku na ulicy dr Zygmunta Klukowskiego) miało miejsce 14 września 2002 roku. Mazurek Paweł. Mazur Andrzej. W "W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie. nie podano imienia. Sierko Aleksander. Sykuła Franciszek. Pacyk Dymitr. położonej w guberni Lubelskiej.). Mazurek Stanisław. Wykaz ilości oddanego im na własność gruntu dostępny jest w Tabeli likwidacyjnej wsi Czarnystok. (relacja Izabeli z Bakońskich Gajewskiej). Mazurek Jan. Sobczak Michał. Antonik Marcin. Bzdziuch Antoni. Kruszyński Onufry. igły i szyszki do wyścielania w miarę potrzeby. który do dziś jest chętnie powtarzany i kojarzony z miastem. Bzdziuch Jan. Wachniewska z Fajfer – Stankiewiczów Aleksandra Urodziła się we Floriance k. gdzie jej ojciec. pracę dyplomową (z drzeworytu ) broniła u prof. Krawczyk Stanisław. w gminie Radecznica. Małysz Antoni. Orchowski Jan. Aby bardziej spopularyzować tego owada burmistrz miasta Szczebrzeszyna – Piotr Matej wystąpił z inicjatywą by postawić chrząszczowi pomnik – "chrząszcz za sprawą Jana Brzechwy tak rozsławił naszą miejscowość. Rzeźbę owada wykonali uczniowie IV klasy Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu – Izabela Jarmuł. Sobczak Stanisław.na własność ziemię pozostającą dotychczas pod zarządem Ordynacji Zamoyskiej. osady to: Kuprowski Antoni. Braszka Paweł. w zamian starych. Ducher Stanisław. wjeżdżając do lasu z siekierą. Sitarz Józef. Czarnostoccy chłopi mogli także otrzymywać z lasów ordynackich: materiał budowlany na wzniesienie nowych budynków. Mydlak Jan. Furlepa Józef 1szy. Mrozek Józef. fascynował się owadami – jeden z odkrytych owadów ma w nazwie jego nazwisko. Anastazja Orchowska (wdowa) z synem Jakubem. Kowalska Anna (wdowa)z dziećmi. Rapa Michał.. Szczepanek Kazimierz. Koczot Jan. Kijek (wdowa). Furlepa Józef – 2 gi. Sitarz Marcin. Kadamus Marcin. Olech Sebastian. Łyp Bazyli. Kijek Tomasz. Smoter Michał. Zabecel (Zabiciel?). Ducher Marcin. drewno na opał gałęziowo.. Łyp Józef. Ducher Błażej. Mrozek Marcin. Czarnostoccy włościanie (podaję według kolejności zapisanej w Tabeli. Antonik Jan. paść swoje bydło w lasach Ordynacji zw wyjątkiem zagajników i razem z bydłem dworskim na pastwisku znajdującym się między rzeką i granicą Smoryń. Kijek Józef.. okręgu Zamojskiego. Sykała Agnieszka (wdowa) z synem Józefem. Semczyk Antoni. Sitarz Wojciech. Kijek Jakub. Skoczylasa. Jarosławski Wojciech. Kijek Franciszek. Łosiewicz Marcin. Skrzypa Mikołaj. Czerw Michał. którzy otrzymali wówczas tzw. a w lecie (od 1 kwietnia – 1 października) po jednej furze tygodniowo na jedna osadę. Zwierzyńca. mech. Paweł Śliwiński. Ludowa poetka z Błonia – Maria Kisiel tak napisała o chrząszczu: "jest tu takie urocze miejsce na ulicy doktora Klukowskiego gdzie stanął pomnik chrząszcza z wysokiej jakości drzewa lipowego bajkowa postać Jana Brzechwy w roku jubileuszowym odtworzono sześćset pięćdziesiąt lat praw dla miasta pomnikiem tym upamiętniono". 1864 rok. Wójtowicz Jakub. Katarzyna (wdowa) z córką Anną. W przeszłości chrząszcze obficie zamieszkiwały nadwieprzańskie brzegi gęsto pokryte trzciną – dziś ich nie ma. Bugała Stanisław. Wojciech Mussor i Przemysław Przegoń pod kierunkiem artystycznym Zygmunta Jarmuła. nie nadające się na materiał budowlany w zimie (od 1 października – 1 kwietnia) po dwie fury tygodniowo. jej płótna to głównie . Szczepanek Kazimierz. po wyzwoleniu uczyła rysunku w Gimnazjum Leśnym w Zwierzyńcu. że powinien mieć pomnik". W czasie wojny zamieszkała w Zwierzyńcu. Furlepa Michał Semczyk Józef.. Mazurek Katarzyna (wdowa) z synem Jakubem. Orchowski Marcin.. Bzdziuch Józef. Furlepa Marcin. Kijek Józef. Siarka Antoni. pracownik Ordynacji Zamoyskiej prowadził szkółki ogrodnicze. Mróz Maciej. a w razie braku tego suche drzewo z pnia. powiecie Zamojskim. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Byk Michał. Postrzegana jest jako malarka Roztocza. Margol Józef. Wójtowicz Anastazja (wdowa) z synem Franciszkiem." Cytat z wiersza Jana Brzechwy. Sykała Mikołaj. nie nadających się na remont. Małysz Franciszek. Makowski Bazyli. Furlepa Paweł. . prezes Rady Nadzorczej Spółdzielni. Prace A." (Zamość 1920). 1870 – 31. Józef Czujkiewicz. Podczas Zjazdu podjęte zostały uchwały odnośnie: podniesienia udziałów członków z 10 do 50 złotych.12. Gros prac Aleksandry Wachniewskiej znajduje się w rekach osób prywatnych. tomaszowski i biłgorajski. malowała także portrety rodziny. nr 5 – 6) ukazała się informacja o pacyfikacji wsi Zamojszczyzny przez rząd sanacyjny . dyrektor szkoły rolniczej w Janowicach → Szkoła Rolnicza Męska w Janowcach k. ks Kanonik kolegiaty zamojskiej.. Mikołaja tablicę pamiątkowa ku jego czci. oraz asesorowie: Jan Kapuściński. Aleksandra Wachniewska żyła w latach 1902 – 1989. Wajszczuk Edmund Lekarz. który to dokument przesłano do Naczelnika Państwa i Marszałka Sejmu. chorował na serce – zmarł w 1943 roku w swoim mieszkaniu – "ludzie. "Odeszła jesienną aleją". Ludwik Zakrzewski. Wachniewskiej prezentowane były w: Biurze Wystaw Artystycznych w Zamościu siedzibie Towarzystwa Miłośników Sztuk Pięknych w Lublinie w Zwierzyńcu (1990 r. akt nominacji podpisany został we Lwowie. Wadowski Andrzej.roztoczańskie pejzaże. Andrzej Wadowski jest autorem relacji obchodów Dnia Śląska Cieszyńskiego w Szczebrzeszynie 23 maja 1920 roku "Klemensów i Szczebrzeszyn Cieszynowi. ps. na łamach tego pisma wydawanego we Lwowie (listopad – grudzień 1936. kościółek w Zwierzyńcu (na wodzie). Antoni Matuszenko. Pamiątka obchodu Dnia Śląska Cieszyńskiego w dniu 23 maja 1920 r. Michał Wajland. "Waszą śpiewam gorzką chwałę" Tytuł pracy Zbigniewa Borsuka traktującej o działalności żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamość obejmującego powiaty: zamojski. hrubieszowski. na sekretarza wybrano Antoniego Kaniewskiego.1 października 1400 roku mianowany został przez Władysława Jagiełłę na proboszcza nowo powstającej parafii hrubieszowskiej. Paweł Bakuniak. "Maryśka" oraz .1931. Kwestowano wówczas w Szczebrzeszynie na rzecz Śląska. mieszkańcy wystosowali odezwę w sprawie zachowania Śląska przy Polsce. publikowanego na łamach Tygodnika Zamojskiego). (Bogusław Garbacik) "Walka Mas" Organ prasowy Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. obowiązki przewodniczącego Zjazdu pełnił Stefan Bauer. Część aresztowanych wysłano do Berezy Kartuskiej. uprzedził mieszkańców wsi o czekającym ich wysiedleniu 5 grudnia 1942 roku .. sporą kolekcję posiada przyjaciółka malarki Elżbieta Hałasa ze Zwierzyńca. święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1893. współorganizator wystawy zebrał wówczas około 90 prac artystki rozproszonych po całej Polsce. Podczas zbierania materiałów do pracy autor korzystał z relacji byłych żołnierzy AK – Kazimierza Wróblewskiego. Żył w latach 14. Wacław z Koźlan Łaski Pisarz królewski. Obrady prowadził Antoni Najda z Kalinowic. w jej skład weszli: Bolesław Wnuk. Na wieść o tym niektórzy z mieszkańców ratowali się ucieczką. którzy byli jego pacjentami wspominają go jako dobrego lekarza a nade wszystko człowieka". Wdzięczni za pracę duszpasterską mieszkańcy Szczebrzeszyna wmurowali w kościele pod wezwaniem św. Józef Bakuniak. pochowana jest w rodzinnym grobowcu na zwierzynieckim cmentarzu. (Wiesława i Alicja Niewidziajło z Krasnegostawu) Wal Piotr Volksdeutsch z Wielączy k.11. wybrano skład nowej Rady Nadzorczej Spółdzielni."." → wspomnienia Józefa Soroki i Jana Wójcika z Berezy Kartuskiej. mieszkał z rodziną w Krasnymstawie. poprzedziły te zajścia trwające już od dłuższego czasu rewizje i aresztowania wśród działaczy walczących o pracę i polepszenie bytu głodujących mas chłopskich.informacje przekazał zatrudnionej u niego Genowefie Wróbel. Zamościa. proboszcz szczebrzeszyński. Zamościa.Tomasz Gajewski (autor wspomnieniowego art.) . prezbiter diecezji gnieźnieńskiej . Walny Zjazd Spółdzielni Rolniczo – Handlowej "Rolnik" Odbył się 30 czerwca 1926 roku w sali odczytowej Teatru Sejmikowego w Zamościu. instruktor przysposobienia wojskowego w Kolegium Serafickim w Radecznicy (→ Kolegium Serafickie). które po latach stały się samodzielnymi parafiami. XII. 1792. Po upadku kompanii wrześniowej znalazł się wraz z oddziałem na terenie Rumunii. Z chwilą wybuchu II wojny światowej walczył w 1 Pułku Pancernym. Obrocz. Pardysówka. później ZSRR i Persji. Bukownica. Tarnogród. Józefów. Kosobudy . Górecko Stare. (Stanisław Zybała) "Werwolf" Kryptonim akcji wysiedleńczej która z rozkazu Globocnika objęto w 1943 roku rejon Zamojszczyzny. Książka ukazał się w 2004 roku. Kawęczyn. sekretarz Zarządu Gminnego. Zygmunta Mańkowskiego Antoni Wiatrowski należał do tzw. "samotników" – indywidualnych miłośników regionu. Okupacje przeżył w pod olkuskiej wiosce – Braciejówce. Czarnystok.w grupie wysiedlonych Polaków znaleźli się także Ukraińcy (ze wsi Lipowiec i Długi Kąt). w roku 1945 wraca do Hrubieszowa i po raz kolejny rozpoczyna starania o założenie szkoły. Długi Kąt. Brzeziny. Akcją kierował wyższy dowódca SS i policji Generalnej Gubernii – Friedrich Wilhelm Küger.w roku 1924 wspólnie z Feliksem Czarkowskim przedłożył władzom Sejmiku Hrubieszowskiego projekt założenia szkoły rzemieślniczej. Wielącza Komasacja Nazwa Wielącza jest na trwale wpisana w losy i historię Polski. tym razem jest to Prywatne Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych im. 1555. 1471. Istnieją dokumenty świadczące o jej randze i znaczeniu na tym terenie. regionalista. 1864. Syroczyńskiego. Wichlaj Józef Urodzony 28 grudnia 1915 roku w Brodach k. Przed wybuchem II wojny światowej wyjechał z rodziną do Olkusza. Bolesława Prusa – patronat nad placówka objęła Powiatowa Rada Narodowa w Hrubieszowie. Majdan Kasztelański. gdzie zdobył uprawnienia kierowcy. Ordynacja Zamojska . Poza pracą pedagogiczną Antoni Wiatrowski interesował się przeszłością swego miasta.Stefana Walcendorfa. Wola Różaniecka. udowadniać. 1889 . Aleksandrów. Wiatrowski Antoni (* 1. Obradom wiecu przewodniczył Fellman z Ruszowa. a w latach 1921 – 1925 w Gimnazjum lubelskim. 1589. Szczebrzeszyna. Florianka. 1880. nauczyciel historii. zginął 20 sierpnia 1944 roku w bitwie pod Falaise.zm. Zmarł 28 grudnia 1957 roku. że w pełni zasługuje na miano parafia Wielącza. kolejny wiec oświatowy miał miejsce w Szczebrzeszynie 1 sierpnia tegoż roku w miejscowej "szopie strażackiej". dokumentów i zabytków historycznych". Po powrocie w rodzinne strony włączył się w wir pracy oświatowo – społecznej . 28. Po wyzwoleniu. w roku 1915 podjął pracę w szkole powszechnej w Hrubieszowie. Jak przekazują dokumenty. VI. w międzyczasie rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. gdzie podjął prace w Gimnazjum Mechanicznym. Jako 19 letni chłopiec Józef Wichlaj został powołany do wojska – służył w wojskach pancernych dowodzonych przez Stanisława Maczka. 1593. w roku 1925 ukazały się dwie jego prace: "Kościół podominikański w Hrubieszowie". jeden ze współorganizatorów ZWZ w Radecznicy. Żurawnica. W roku 1914 ukończył szkołę przemysłowo – techniczną w Warszawie. gdzie pracował do roku 1919. w roku 1957 "Dzieje Hrubieszowa w świetle źródeł. Brał udział w desancie wojsk alianckich w Normandii. 1510. Zdaniem znawcy tematyki regionalnej – prof. z czasem placówka została upaństwowiona. Zanim podniesiono Wielączę do rangi parafii przez wiele lat musiała umacniać swoje znaczenie. "Cezar". Szczebrzeszyn. 1957). 1780. Tarnwola. Tereszpol. W roku 1920 rodzina Wichlajów przeprowadziła się do Kolonii Hostynne (pow. Pierwsze zapisy o istnieniu wsi Wielącza pochodzą z roku 1425. Józefów. Hamernia. po założeniu rodziny przeniósł się do Lublina. Waśniewski Henryk Potomek ostatnich dzierżawców folwarku w Radecznicy. wiec oświatowy Odbył się 11 lipca 1926 roku w Łabuniach przed kościołem. do Wielączy dekrety kościelne przypisały wioski Nielisz i Kosobudy. ps. tomaszowski). oraz "Greko – unici hrubieszowscy". delegat Rady Gminy do Sejmiku [Zamojskiego]. Kolejne zapisy o Wielączy są datowane: 1457. należy zatem przyjąć. Górecko. Hedwiżyn. że nasi pradziadowie brali udział w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Celem wiecu było propagowanie oświaty wśród miejscowej ludności. W wyniku działań okupanta poczynając od 30 czerwca 1943 roku na teren obozu przejściowego w Zwierzyńcu zaczęli przybywać wysiedleni z miejscowości: Chłopków. Początkowo pracował w Szkole Rzemiosł im. ostatecznie oddzielając od niej ziarna. ale wielu z Wielączy znów wzięło broń do ręki by bronić Ojczyzny.1918 trafiło do armii rosyjskiej. tzw. ale na to trzeba było czasu oraz sprzyjających takim zmianom okoliczności. postępująca rusyfikacja ( 123 lata Polski nie było!) zniszczy wszelkie oznaki polskości. wpływy Ordynacji Zamojskiej oraz siedziby Zamoyskich w parku w Klemensowie i Zamościa zadecydowały o polskości Wielączy.bolszewicką w roku 1920. była to wieś o zwartej zabudowie. Długo do młocki używano cepa. pojawiały się rowery na kołach z drewnianymi obręczami. Przez długie lata zboże od plew oddzielano wykorzystując wiatr i sita (przetaki) z ich produkcji przez wiele lat słynął Biłgoraj. między innymi wielu mężczyzn w latach 1914. Zawady. dojazd dla niektórych właścicieli serwitutów w Wielączy Zarudzkiej wymagał pokonania odległości od 10km do 12km. (Serwitut – to prawo korzystania z łąk i lasów Ordynacji Zamojskiej przez mieszkańców Wielączy – leży ona między Zarudziem. księży. że bliskość kościoła. na szczęście tym razem bolszewicy tu nie arli. a słomę trzeba było oddzielać od ziarna grabiami. Hrabia Zamoyski jeździł samochodem. Pierwszą sieczkarnię do cięcia słomy dla bydła napędzaną ręcznie. w której przesuwano prostą słomę i cięto ją ręcznie kosą. prostego narzędzia wykonanego z dwóch kijów leszczynowych ( rożnej długości ) połączonych rzemieniem ponieważ słomy używano do wykonywania" kiczek" którymi kryto dachy. a kolejno słomę prostą od "potarganej". zaczęto rezygnować z ubiorów szytych z produkowanego we własnych gospodarstwach płótna z lnu i konopi.to była sensacja. przybliżenia chłopa do ziemi. potrzeby olbrzymie. inne źródła wymieniają dwa wiatraki i cegielnie. gorzelnię. Na pewno wielu zginęło. a jeszcze trzeba było walczyć o Śląsk w trzech powstaniach (1919-1921) oraz Wielkopolskę – (1918-1919) tam też byli mieszkańcy Wielączy i Niedzielisk. browar. Należy przyjąć. Kolejnym urządzeniem była wialnia zwana potocznie "młynek" pracująca jak "polak" ale wyposażona w sita ruchome . później kieratem w roku 1928 kupił Wawrzyniec Wróbel. Bodaczowa. W kraju była bieda. Jej napęd stanowił "kierat" napędzany przez jednego (częściej dwa konie) chodzące po okręgu. Na tamte czasy Wielącza zaliczana była do wsi dużych – rejestr poborowy ( podatkowy ) z roku 1589 wykazywał 30. Ordynacka (dzisiaj wzdłuż szosy) licząca 94 domy oraz Plebańska ( obecnie Wielącza Poduchowna o 15 domach ). przynieśli do Wielączy podpatrzone tam w Niemczech i Austrii to co dla nich było"nowe". Niedzielisk. do wylania żalu i upokorzenia losu jeńca wojennego. by walczyć przeciwko Polakom ubranym w mundury armii austriackiej albo niemieckiej. Kolejna zmiana to coraz powszechniejsze używanie kosy zamiast sierpa. Długie wieczory stały się okazją do wspomnień. parafii. W latach trzydziestych w Wielączy zaczęto używać urządzeń o prostej konstrukcji do oczyszczania ziarna po omłotach ręcznych albo "śmieciarką" Pierwszym była tzw. Wydawać by się mogło. działki rolne były wąskie i długie bo od 3. Przy młocce cepem układano suche snopy zboża rozwiązując "powrósła" (słoma służyła do wiązania zebranego przez żniwiarzy zboża) – na klepisku "ubita glina w stodole" albo na podłodze kłosami do siebie. ale znów widmo wojny zawisło nad Polską by wybuchnąć wojną polsko . Tak naprawdę wiele z tego co przynieśli do Wielączy byli jeńcy. ręczne młócenie zboża cepem zastępowała młocarnia zwana"śmieciarką" bo nie czyściła ziarna z plew. wialnia popularnie zwana "polak" używana do przesiewania i oczyszczania wykorzystując siłę wiatru wytwarzanego przez obracany ręcznie wiatrak. następnie młócący chwytał dłuższy kij cepa i uderzał krótszym w ułożone zboże. zbudowana na dawnym szlaku bursztynowym (trakt Biłgoraj. Na razie nasi dziadowie byli oswojeni z pociągiem. Już po pierwszej wojnie światowej zaczęły się pojawiać pomysły o konieczności dokonania zmian. były okazją do przekazania swoich obserwacji o życiu na "zachodzie" Wreszcie jak Feniks z popiołów odrodziła się po latach 11 listopada 1918 roku Polska. następnie przetrząsano słomę.1919 oprócz radości i szczęścia z powrotu. a na nich przewody którymi można było przekazywać wiadomości. Dokumenty z roku 1880 wymieniają istnienie już dwóch Wielączy.organizuje w 1853 roku szkołę jednoklasową w Wielączy początkową dla Wielączy. Był to czas trudny. (zimą 1913/1914 Austriacy zbudowali wzdłuż Niedzielisk tor kolejowy). W 1921 roku spis narodowywg rejestru gminy Mokre (tam należała Wielącza) wykazał 249 domów oraz 1599 mieszkańców w tym 7 prawosławnych. była zniszczona. Właśnie ci. prócz korzyści sprzyjała grabieży).5 km do 5. Jednak zaborca na razie korzystał z Wielączy.5łana = 512. dotychczas do tego celu używano skrzynki. gwoździe drewnianych bron zastąpiły metalowe. był telefon i telegraf wzdłuż szosy stały słupy.4ha gruntów uprawnych. musiało jeszcze czekać na realizację. Następnie dłuższym kijem odwracano zboże aż do całkowitego wymłócenia. cała wieś przychodziła oglądać jak tnie słomę. a ponadto dwie karczmy.ta była używana na ściółkę dla bydła. dużej ilości mieszkańców. Nasuwa się słuszny wniosek. trafiło do niewoli. którzy wrócili z niewoli w latach 1917.Szczebrzeszyn Zamość. że w okresie rozbiorów gdy Wielącza trafiła do zaboru rosyjskiego. Mieszkańcy z zapałem i ufnością przystąpili do odbudowy swoich gospodarstw. a Białobrzegami liczby 14 domów i należy do parafii Wielącza). Wielącza objęta strefą walk frontowych.00 km. Już widziano i wiedziano o istnieniu prądu elektrycznego ( były elektrownie w Michalowie i Cukrowni) A co w Wielączy? Woły i krowy ciągnące sochę zastąpił koń ciągnący pług metalowy. siermięg. Źródła kościelne wymieniają do chwili obecnej Wielączę Zarudzką – był to dawny serwitut. buraków oraz powszechnie uprawianych dla koni i bydła marchwi i buraków pastewnych.: Para koni. "heli" Ten pomysł przywiózł z niewoli niemieckiej p. obornika. bo np. arł tutaj niestrudzony propagator zdrowia. Napęd ręczny korbą powodował ruchy skokowe sit oraz napęd wiatraka. marchwi. tu przechowywano mleko. Trochę z rumieńcem wstydu. uporu. ale tu trzeba czasu. była dobrym schronieniem dla mięsa w lecie. Jan Głąb. ale ciągle przeszkodą były wąskie długie. Można by mnożyć szereg przykładów przemian służących mieszkańcom Wielączy. a później ładowano na wozy wyposażone w "hele" ale musiały być widły do ziemniaków.powstanie Wielączy Komasacja Wielącza Komasacja – nazwa wioski łączy w sobie nazwę Wielączy. kolejno zrezygnowano z kopania ziemniaków do worków płóciennych. szkołę. nie stosowano nawozów sztucznych. ale zapał i chęć do pracy pozwoliły pokonać wszelkie trudności. Proces tworzenia nowej struktury trwał od zakończenia pierwszej wojny aż do 1936 roku. która dała początek jej istnieniu oraz czynność porządkującą prawnie grunty rolne. by przedstawić przemiany w Wielączy niebawem nastąpi komasacjascalenie gruntów. ale nauka była droga. Jest to zasługa zmieniającej się rzeczywistości. Wydajność z hektara była niska. Ludzie zaczęli używać obuwia. działały: drużyna skautowa (później harcerska). fetor. nie miał skrzyni ładunkowej tzw. toczyło się życie organizacji katolickich w ramach parafii. płotów. szykowano się po raz kolejny do budowy nowego kościoła i domu ludowego.: ziemniaków. Niektórzy wynajmowali się do przewozu towarów z Biłgoraja do Rejowca u Żydów trudniących się handlem. Józefa Sobiesińskiego. Było to urządzenie wydajniejsze. sklep.oraz przekładnię zębatą. Tu jeszcze jeden przykład postępu. Kolejny dramat to daty 5 i 19 grudnia 1942 roku – wysiedlenie i jego powtórka. dotychczas piwnice zwano "ziemiankami" była wykopem w ziemi nakrytym okrąglakami drewnianymi obłożonymi słomą przykrytą ziemia wchodzenie było trudne na kolanach. zmieniło je nieodwracalnie. nie było nowych odmian zbóż. Po wojnie dość szybko wieś odbudowała się. Był to trudny okres. wrócili Ci co przeżyli. Zaczęto uprawiać tytoń. zabliźniły się wojenne rany. straż pożarna. ale to trzeba powiedzieć dotychczas potrzeby fizjologiczne załatwiano w stajni. to było źródło dochodu ludzie mieli pieniądze. Sypano je na pryzmy. jakie były obrazy. bardzo biedni. sery i masło. kurniku albo przestrzeni między budynkami w sudynach. Kolejny etap to budowa ubikacji (zwanych tu wychodkami) to było coś co zmieniło radykalnie wiekowe nawyki i przyzwyczajenia. kapusty. Nazwa . były to pieniądze tak potrzebne w gospodarstwie. obydwa można jeszcze spotkać w użyciu. Mogli i uczyli dzieci. Budowniczego i kierownika szkoły powszechnej w Wielączy. Od wiosny 1936 roku w gminie Mokre ( wtedy Wielącza tam należała) pojawia się nowa wioska. Koszty utrzymania gospodarstwa były duże. Kasa Stefczyka. telefony. dobrze służąc mieszkańcom i okolicy. a jej głębokość chroniła zbiory przed mrozem. pokonania wielu czynników niezależnych od chłopów. kupowali ziemię. Wioska długo czekała na zdobycze ułatwiające codzienne życie: utwardzoną szosę. Przykład miesiąc nauki w szkole średniej kosztował 80 zł. autobus. spanie.bo były opłacalne. Motywy i podłoże skomasowania Wielączy . dotychczas wóz konny do przewozu materiałów objętościowych np. zagrożenie chorobami. czystości Dyrektor Szpitala w Szczebrzeszynie dr Zygmunt Klukowski. dotychczas chodzono w drewniakach albo w okresie mrozów w "łapciach" lub "tyszowiakach" – były to buty szyte ze skóry wołowej nogi owijano słomą lub onucami nikt nie znał skarpety. Nie długo cieszyli się mieszkańcy znaczącą poprawą warunków życia i pracy – wybuch drugiej wojny przekreślił ich plany. W piwnicy przechowywano zbiory ziemniaków. zmianą higieny życia codziennego. Powszechnie jednak ludzie byli biedni. Ale jeszcze o jednej zmianie z tego okresu. zadomowiło się na stałe. Wielącza już zbudowała szkołę powszechną. Odszedłem od tematu komasacji. chlewie. Wchodzono do piwnicy po schodach. większym użyciem na co dzień mydła (szarego) to był postęp. a bez nich nic nie można było zrobić. ale"nowe" znajdowało tu zwolenników. a dziewczyna do pomocy w gospodarstwie otrzymywała 15 zł do tego wyżywienie. Budowano piwnice głęboko wkopane w ziemię murowane z cegły z solidnymi dwojga drzwiami. ale byli i są tu ludzie o dużym zacięciu .młynek" wywodzi się od monotonnego hałasu przekładni zębatej do złudzenia przypominającej pracujący młyn. buraki cukrowe uprawiały tylko folwarki. odwagi. higieny. wodociąg. Staram się przedstawić obraz naszej Wielączy takiej jaka była. Były ofiary. poprzecinane drogami pola. którego zabiegi zaowocowały bieleniem domów. zjadała żyto i owies z 2 hektarów oraz siano i słomę i przez większą część roku była bezużyteczna. Brakowało pieniędzy. wydawało się na stale wymazano Wielączę Komasację oraz jej matkę Wielączę. chęci. wszechwładny był handel wymienny. wysiedleni trafiali do obozu przejściowego w Zamościu gdzie ich losy były podobne do losów wszystkich. działała Polska Organizacja Wojskowa zrzeszająca byłych żołnierzy kierowana przez p. których wysiedlono. Powszechnie chodzono boso. Przejawem zmian w myśleniu i działaniu mieszkańców Wielączy było odstawianie mleka do mleczarni w Szczebrzeszynie na ulicy Trębackiej. inną technikę uprawy roli. to wielkie zagrożenie od strony Niemiec. Tu udzielano pomocy rannym i ukrywającym się – luźna zabudowa. Mieszkańcy z nadzieją chociaż nie bez obaw patrzą w przyszłość. (młocka odbywała się cepem). sadzonki drugie. Ci właśnie "światli" gospodarze w czasie I wojny służąc w armii rosyjskiej trafili do niewoli niemieckiej. czynnie włączyło się do pracy dla ojczyzny. Ostatecznie od jesieni 1935 do wiosny 1936 roku wyznaczono nowe podziały geodezyjne. Żołnierze ZWZ .09. obawa o jutro.: brak utwardzonych dróg.społecznikowskim. znaczna głębokość studni itp. Pierwsi obrońcy Ojczyzny szli na dobre i złe z wiarą. 1939 roku są nad Zawadą.. nie jest bezpośrednio zagrożona. wyznaczono drogi. Rokrocznie mieszkańcy Wielączy komasacji oddają hołd ofiarom wysiedleń i drugiej wojny podczas uroczystości patriotyczno –religijnej w nowym kościele. niestety ruchy transportów wojskowych nie wróżyły nic dobrego – wreszcie 01. a właściwie w pasie od łąk do szosy Szczebrzeszyn – Zamość wraz z kolonią Pierwszą zwaną"pod górą" Nowa wioska nazwana Wielącza Komasacja tworzona przez skupiska luźnych gospodarstw wzdłuż 4-ch dróg (wygonów) oraz 5-u koloni łączących poprzecznie wymienione drogi (wygony). księżego jeziora) po zmeliorowaniu okazało się bardzo dobrymi łąkami – przydzielono je najbliżej położonym gospodarstwom. Przenoszenie budynków rozpoczęto wiosną 1936 roku. Ludność bacznie obserwowała ruch na torze kolejowym Zawada. ilu nikt dokładnie nie wie. siedliska pod zabudowę. pastwiskach (okolice tzw. a potem do AK. ale do czasu. Wielącza Komasacja jest trochę w szczególnym można by powiedzieć położeniu z dala od szosy. pokonywanie błotnistych dróg albo zasypanych śniegiem. Trudno ustalić kto i ilu mieszkańców ( to była tajemnica – za to płaciło się życiem) należało od 1940 roku do ZWZ później ZWZ . To on przekonał co bardziej światłych gospodarzy o potrzebie uporządkowania gruntów rolnych. aż w 1934 roku jesienią udało się na kolejnym zebraniu wiejskim znaleźć taka ilość zwolenników. Wniosek zaakceptował pozytywnie starosta zamojski i wojewoda lubelski. przechowujący archiwum AK Adam Sokołowski z Zawady zakopał je poza swoim domem. transportami przechodzącymi przez stację Zawada. obserwującą osób podejrzanych. na węzłowej stacji Zawada. W tym momencie faktycznie rozpoczął się proces tworzenia nowej struktury organizacyjnej. są ofiary. Rozbiórka. z dala od dróg i lasów oddalała podejrzenia Niemców. Było bardzo duże zapotrzebowanie na cieśli pokrywaczy dachów strzechą ze słomy żytniej. sadzonki pierwsze. Do sierpnia 1935 roku geometrzy opracowali nowy podział geodezyjny gruntów uprawnych. Zbierano opinie o współpracujących z Niemcami. ponowne zestawianie było to w miarę łatwe ponieważ budynki były budowane z bali drewnianych. Niewielkie zmiany wystąpiły w podziale łąk ponieważ część gruntów na tzw.AK. wielu z nich los rozrzucił po świecie. Transport to zaprzęgi konne . ich zadania koncentrowały się na zbieraniu informacji. spożywających alkohol. transport. Wielu ludzi młodych ukończyło szkoły średnie i wyższe. wyznaczono plac pod planowaną budowę szkoły i przejazd kolejowy Zawada – Złojec. Od lat 1932 zwolenników komasacji przybywało. lecąc na Zamość. odległość od szkoły i kościoła. Do końca 1938 roku ci co odeszli na swoje mieli prawo zabrać pozostawione na dawnych siedliskach drzewa owocowe i inne.Lublin – Lwów. która była wymagana przez władze gminy Mokre. tu zrzucają bomby.. tworząc dwie odrębne wioski: Wielącza Wieś lokowana wzdłuż drogi gruntowej przy łąkach. W obawie przed represjami po 1944. 1939 roku wybuchła wojna. Nie zmieniono podziału działek gruntów leśnych zwanych: stary las. Aby zachęcić do odchodzenia z dawnych siedzib przyjęto następującą zasadę: kto idzie najdalej otrzymuje najwięcej – to było w mirę uczciwe i sprawiedliwe bo w jakiś sposób wyrównywało trudności na jakie napotykali.AK do okresu wysiedlenia nie prowadzili otwartej walki z okupantem. Powstanie nowej jednostki organizacyjnej na terenie wtedy gminy Mokre. Niemcy już 11. obcych. że zbliża się coś. należy łączyć z sołtysem Wielączy panem Janem Czopem. że ich udział jest konieczny by Polska pokazała swoją siłę. ruchami wojsk na szosie Szczebrzeszyn –Zamość. na wygonie. 25 sierpnia sołtysi otrzymali poufne polecenia wręczenia kart mobilizacyjnych rezerwistom. rowy odwadniające. zdunów. Po wybuchu wojny Od wiosny 1939 roku wyraźnie dawało się zauważyć. miał tu swoich ludzi. do którego budowy czynnie włączyli się. Tak powstała wioska Wielącza Komasacja. . 09. murarzy. kultury ( drągowiny). której nazwa była dwojaka: Wielącza Kolonia lub Wielącza Komasacja. a wywiad interesował się między innymi lotniskiem w Klemensowie. jest strach i groza. gdzie skierowano ich do pracy u niemieckich"bauerów" Tam podpatrzyli bardziej racjonalną gospodarkę rolną. którzy napadli zdradziecko na Polskę 17 września 1939 roku. Na pewno był to porucznik Bartłomiej Czerwieniec. składami amunicji w Zawadzie. W planach geodezyjnych przewidziano utworzenie nowych osad siedliskowych potocznie zwanych"kolonie" przyjęła się nazwa bardziej uzmysławiająca zachodzące zjawisko – komasacja. Tu nie docierają Rosjanie w okolicy 20 września 1939 roku. znaczna odległość od stacji kolejowej (kolej była wtedy jedynym środkiem komunikacji). coraz częściej i głośniej Hitler zgłaszał nieuzasadnione pretensje do Polski. np. prawdopodobnie ktoś je ukradł. a zatrzymano wtedy min. że walczyli za Ojczyznę min. Były to lata 50 – te. wrócili nie było reakcji Niemców. Przypadek zdarzył. ukrywali się. zwolniony i uwolniony podjął się zadania budowy szkoły w Wielączy Komasacji.Właśnie tacy wśród. jedni szli na ochotnika do wojska inni wyruszali w nieznane w ślad za frontem na zachód i północ. że tej nocy właśnie w Wielączy UB z Zamościa miało wykonać akcję przeciwko "Podziemiu". Tym. wszyscy złapani trafili do obozu przejściowego w Zamościu.. komu można było zaufać – ludność szukała pomocy. 25 lipca 1944 roku bez walki znikli Niemcy.. Bronisława Ordyńca. który swój patriotyzm zawdzięcza wychowaniu w rodzinie. szczególnie dzieci do Łodzi. tym razem okupant był bezlitosny."Śmiech" oraz Kazimierz Tomaszewski ps. Pilawy Mordów.. 19 grudnia 1942 roku powtórzono wysiedlenie tzw. skreślenia z list uczniów.. wyroki skazujące tym razem uczniów szkół średnich w Zamościu i Zwierzyńcu. Wielu wywieziono. znów pełne były areszty i więzienia.. oparcia i ukrycia poza swoją wioską. Stanisława Biskupa Męczennika. zauważyli uzbrojonych ludzi. Eugeniusza Malca. braku meldunków. a ich przekonania utwierdzało w słuszności swoich postanowień. czystkę. uciekł"Grom" W wyniku podjętej akcji oraz ataku UB Bajan dowódca większego oddziału z Szewni Górnej. Maciejowic. Ostrzeżono kogo tylko było można. . Usuwano często siłą przedstawicieli władz. Kilku młodych ludzi z Komasacji zdecydowało się na czynny opór przeciw"nowej" władzy. Władysława Kowalczyka. podtrzymywany przez opiekunów drużyny harcerskiej działającej przy szkole w Wielączy... gotowe na wszystko siły. szli po raz drugi do lasu. zawiadomił władze. Z wojennej zawieruch. ktoś poznał kogoś z grupy. w każdym razie we wszystkich trzech Wielączach liczących 273 gospodarstwa osadzono tu 60 " nowych gospodarzy" Skończyła się wojna. Wśród mieszkańców budziło to strach. i obozów wracali wysiedleni.. mieszkańcy często musieli zaczynać od zera."Dziadek". którzy w ramach"Burzy" ujawniali swoja obecność. Wyzwolone tereny osadziły jednostki Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego. podporządkowane w całości"wyzwolicielom" Oddziały AK i BCh złożyły broń wielu przy tym aresztowano." Biały" był więźniem Rawicza. często mieli tylko to co na sobie. w wielkim popłoch uciekały ostatnie rodziny nasiedlonych"czarnych" po wysiedleniu prawowitych właścicieli i mieszkańców tej Ziemi. Trudno dziś ustalić ilu "czarnych" władze osiedliły w Wielączy Komasacji. Wronek. kolejni wyciągali ukrytą broń. Alfreda Hałasę. ludzie byli więzieni tylko za to."Olek". Rozpoczęły swoje działania formacje NKWD i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. żywności. Dlatego Niemcy rozpowszechnili pogłoskę aby wracali do siebie bo będą pracować jako robotnicy u nasiedlonych tu"czarnych" W obawie o dorobek życia. których nazwiska udało się ustalić poświęcono tablicę pamiątkową wykonaną w kościele parafialnym pod wezwaniem Św.. Czerwieńca"Rolicza" arła wiarygodna informacja o wysiedleniu w dniu 5 grudnia 1942 roku. odzieży."Moryc". często strażnikami byli dawni koledzy z BCh. bandytami szukali schronienia.. Józef Koziołek ps. z braku stałych ukryć. który nie wytrzymał śledztwa. ta nie mogła pozwolić aby na zapleczu frontu działały uzbrojone. więzień. Mariana Gębalę. służby odpowiedzialne za utrzymanie ładu i porządku publicznego. Zabitych i aresztowanych załadowano na wyznaczone furmanki dostarczając do Zamościa. Wysłana grupa pościgowa poszła ich śladem. Dopiero w roku 1990 na mogile zakopanych tuż przy murze cmentarnym w Zamościu pojawiła się tablica informująca kogo kryje ziemia cmentarna. Duży wpływ na postawę ty młodych ludzi miała osobowość księdza proboszcza parafii Wielącza Franciszka Sokoła.Wielącza Komasacja była obłożona bardzo dużymi kontyngentami dostaw płodów ziemi na rzecz III Rzeszy. Inna wersja mówi. aresztowania. musiało dojść do próby sił Nie moją rolą jest ocena słuszności celów. wygnania. podjęli pościg. ale z wolnością przyszedł nowy reżim. Powodem ich wpadki było aresztowanie i poddanie okrucieństwom śledztwa ich dowódcy Ryszarda Wirskiego ps. Bogusława Byka (Olszewskiego). których był sprawdzony w boju i trudzie życia partyzanckiego Kazimierz Tomaszewski wrócił z akcji w okolicach Krasnobrodu pod koniec lutego 1945 roku. na miejscu zginęli: Feliks Litwiniec ps. Prawdopodobnie po drodze trafili do rozbitej przez kogoś innego tej nocy gorzelni w Adamowie. stąd do Oświęcimia. dzisiaj trudno ustalić. nie pochodził on z naszego terenu. zaczynali organizować swoje życie od początku. że do por. Jan Litwiniec ps. Wreszcie stanowiła łakomy kąsek dla osiedlenia tu Niemców. uczniów szkół średnich sympatyzujących i utrzymujących kontakty koleżeńskie z członkami utworzonej po wojnie organizacji niepodległościowej"Kraj" Znów były represje. Siedlec. Kolejnym wydarzeniem były aresztowania młodych ludzi.. że przypadkowo funkcjonariusze UB jechali lub wracali z akcji w terenie.wszechobecni byli doradcy radzieccy.. Represji dalszych nie było. Możliwe.. Romana Kurona."Maszt". były ofiary. którym chcieli być wierni. A może to była zdrada. Ludzie szczególnie niedawni partyzanci – dzisiaj zwani reakcją. Tadeusza Byka (Dobromilskiego). na pewno byli ideowi. Front zatrzymał się na Wiśle. tylko nieliczni trafili w ręce Niemców. pięciu aresztowano.. a była zima uwierzyli. Organizowano nową administrację. Tak relacjonuje tamte wydarzenia ich uczestnik Pan Alfred Hałasa ps. tym razem prowadzone przez rzekomych"wyzwolicieli i przyjaciół" Pamiętam wiele brutalnych akcji ścigania i rozstrzeliwania ludzi podziemia. Wiktor Zgnilec – wcześniej poszarpany przez puszczone za nim psy. który oddalał się i oddalał aż urósł w rzekę.. chociaż niezupełny i to było tragiczne dla wielu Polaków. Wieniawski Tadeusz Naczelny lekarz ordynacki. aresztowanie i represje. W roku 1847 wprowadził nowe metody leczenia stosując podczas operacji narkozę eterową. bagna i stawy. tych którzy długie lata walczyli z okupantem niemieckim. Radość z uzyskanej wolności w lipcu 1944 roku szybko mijała. Wielkim świętem było uruchomienie komunikacji autobusowej.Nastąpił tak długo oczekiwany koniec okupacji. dla wielu miast i wsi. od 1845 roku kierował szpitalem w Szczebrzeszynie. ale przywiązanie do rodzinnej wioski. które często starają się być bezimienne bo mają w sobie ducha społeczników. rozpoczęły się nowe prześladowania. Wielgosz Ludwik. znajduje się tutaj "cudowne" źródełko. Chodziło o grupę ludzi podziemia z Wielączy Komasacji. by dzieci mogły uczyć się blisko domu aby nie marzły. Opodal w podobny ginie kolejny Wielączanin. któremu mieszkańcy nadali nazwę Wieprzowego. zwany był też Wołosem. aż zapadł się cały i jeszcze rył coraz głębiej. W przeszłości oddawano tutaj cześć bogu Welesowi (bóstwo czczone przez Słowian wschodnich). w miarę utwardzano drogi polne. aresztowany przez Niemców zginął w Auschwitz. Na moich oczach zginął rozstrzelany na łąkach między Wielącza. Wszystkie zmiany to na pewno zasługa mieszkańców. Rzecz miała się tak (cytuję za Wandą Śliwiną): "stało się w tomaszowskiej ziemi. zaczął ryć ziemię ze świńską pasją i póty wkręcał się ryjem coraz głębiej. spowodowały. Jest prawym dopływem środkowej Wisły. gdzie z jeziora Wieprz bierze swój początek. których działania często wieloletnie kończą się poprawą warunków życia i pracy mieszkańców wioski. rozwój postępu wymusiły konieczność budowy wodociągu na wiosce. ale zawsze w cieniu zostają jednostki. zbudowano szkołę podstawową.. W miejscu budynków drewnianych pojawiały się co raz częściej nowe murowane.wieprzowi. którego nazwiska nie pamiętam. W godzinę później słychać buło strzały. mieszkaniec Szewni Górnej. Nagle trysnęła woda. Po przeszukaniu mieszkania i wylegitymowaniu nas. Wieprz bierze swój początek w okolicach Tomaszowa Lubelskiego – " pod miastem Iwanogrodem (Dęblinem) rzeka Wieprz wchodzi do Wisły. opasły wieprz. kult którego wywodzi się z pradawnego kultu bydła rogatego.. Proboszcz parafii Goraj. parskając i kwicząc. iż w zamierzchłych czasach opiekunem wód był święty wieprz. są aresztowani. ks. W przeszłości był szeroko rozlaną rzeką – strzegł przeprawy starego traktu handlowego wiodącego z Pragi i Krakowa poprzez Sandomierz i Zawichost w kierunku na Wołyń i Kijów.. a Niedzieliskami. Inna legenda głosi. Grupie tej przewodził szef UB w Zamościu Lachowicz. znudzony dosytem wiecznie pełnego koryta." Z jeziora po pewnym czasie wypłynął strumyk. zbudowano dwie szosy.. powstał sklep GS -u. Równolegle z tą przeprawą funkcjonował w Szczebrzeszynie targ. która popłynęła przez Lubelską Ziemię otrzymując nazwę "Wieprz". Chyba nikt nie śnił o tym by woda i telefon arły tak daleko. złapany i ciągnięty jak kawał kloca na linie za samochodem. mokły na deszczu. Życie.. Wszystkich postawiono pod ścianą z rękami do góry. przy którym stoi figura św. możliwość zarobkowania. (Bogusław Garbacik) Wilcze Uroczysko Miejsce zlokalizowane w obrębie wsi Kryłów. Jan Mikołaja. być może z tą "opieką" także należy kojarzyć nazwę rzeki. krasnostawski i zamojski. usamodzielnić się oraz przyczynić do odbudowy Ojczyzny. Wielu młodych wyjechało do miast by tam zdobywać wiedzę w szkołach i na uczelniach. że zwykły gospodarski. a ciemną noc rozjaśniały płonące budynki... a z obawy ucieka jedynie"grom" Bajan. doprowadzono prąd elektryczny. Było to wczesną wiosną 1945 roku. nie grzęzły w błocie i śniegu. Są ranni.. na przewodnika zabrano sąsiada Ludwika Kitkę. Na płaskiej powierzchni pola utworzyło się jezioro. Po wojnie czasy były trudne. Ginie świetny partyzant Kazimierz Tomaszewski. tworzy rozlewiska. Wieprz Rzeka Wieprz jak głosi legenda swoje powstanie zawdzięcza zwykłemu . gdzie miejscowi i przyjezdni kupcy dokonywali korzystnych dla siebie transakcji.. jako że wieprz dał mu początek. aż zapadł się cały i jeszcze rył. kształcenia dzieci. Ma długość 175 wiorst i przepływa powiaty: lubelski. wieczorem do naszego rodzinnego domu wkracza NKWD.. Wreszcie nadszedł moment przełomowy. Według danych z roku 1926 szerokość . że Wielącza Komasacja szybko zabliźniła rany spowodowane wojną. głębokość od 0. płotki. przeciwko M. Wprawdzie po pierwszych kąpielach poprawa ta nie jest długotrwała. Zamieszkał w okolicach Detroit. Wiśniowiecki Michał Korybut Prawnuk pierwszego ordynata – syn Gryzeldy z Zamoyskich i Jeremiego Wiśniowieckich. Prawy brzeg był stromy.. ale im więcej chory bierze tych kąpieli. in. a jego wysokość wahała się w zależności od poziomu wody od 0. tym coraz dłużej bywa po nich spokojniejszy. K. W roku 1911 powrócił do kraju. urzędnik miasta Hrubieszowa. Józef Jeżewski. Urodził się 31 lipca 1640 roku – do ukończenia drugiego roku życia przebywał w Zamościu pod opieką swojej babki Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej. czajki. w pocz.Wieprza wynosiła od 10 – 13 metrów. "wolnica" Prawo zezwalające (XVI w. w szeregach której zastała go I wojna światowa. okonie. Zmarł w 1970 roku. bociany". Uczył się w Kolegium Jezuickim w Nysie. XX wieku wyjechał (wraz z Andrzejem Bulakiem) do USA. rodzina Chrzanowskich i Horodyskich wodolecznictwo Metoda leczenia chorób za pomocą wody o temperaturze niższej niż ciepłota ciała. szczupaki. Wiśniowieckiemu Jan hetman Sobieski zawiązał w Szczebrzeszynie konfederację. W rzece żyły: "cierniki. ale z dużego naczynia i nagle dość znaczną ilość. Woźniak Marcin Mieszkaniec Sułówka. minogi. 19 lipca 1669 roku został wybrany na króla Polski – od samego początku spotkał się z silna opozycją na czele z ks.. właściciele Kryłowa w roku 1430 miejscowość znajdowała się pod zarządem księcia kobryńskiego Romana Lubartowicza w roku 1458 we władaniu rodziny Tęczyńskich w roku 1546 Kryłów otrzymała w posagu Zofia Tęczyńska."oblewanie to mam zazwyczaj robić ułożywszy chorego w wannę bez wody i wylewając mu na głowę nie ze zbytniej wysokości. szczególnie wskazane jest przy chorobach układu nerwowego.10 – 1 metra. Andrzej Bulak pozostał w Stanach Zjednoczonych do schyłku swoich dni. przy której znajdowały się obszerne piwnice zapełnione importowanymi winami z Węgier. przywilej wolnicy otrzymało m. miasto Biłgoraj. starszy wiekiem wysyłał do syna listy z prośba o powrót. jego ojciec. prymasem Mikołajem Prażmowskim. o ile można najzimniejszej wody. rodzina Prażmowskich. Znalazł pracę w stalowni w Hamilton (stan Michigan). Walczył na terenie Rosji podczas wojny domowej. po śmierci Jerzego Eufrozyna Eulalia wyszła za Hieronima Radziejewskiego wnosząc mu w posagu Kryłow w okresie 1704 koniec XIX wieku miejscowością zarządzali: Krzysztof Towiański. Po zwycięstwie bolszewików osiadł w Rostowie. bowiem władze carskie upominały się o zbiegłych poborowych. dzikie kaczki. w latach 1656 – 1660 przebywał na koszt króla na studiach w Pradze. Ponieważ był w wieku poborowym. (Aleksandra Bulak) Wójcik Józef . Wcielony został do armii carskiej. "Winnica" Tak nazywano na początku XIX wieku w Hrubieszowie ulicę Wodną.50 – 2 metrów.) na swobodny przywóz do miasta mięsa i sprzedawania go w "jatkach lub na pniakach". głowacze. jej związek małżeński ze Stanisławem Ostrorogiem zadecydował o przejęciu miejscowości przez Ostrorogów wiek XVII – właścicielem Kryłowa był Jerzy Wiśniowiecki i jego żona Eufrozyna Eulalia z Tarnowskich." Woliński Józef (1813 – 1860). Na łąkach okalających rzekę gnieździły się : derkacze. pochowany jest na miejscowym cmentarzu. miętusy. Wiedział o tym dr Fryderyk Alfons Brandt ordynator szczebrzeszyńskiego szpitala. założył rodzinę. który stosował ją u schyłku XIX wieku . . Katarzyna Czyrwiowa. prawdopodobnie Jan Wróblewski.1943 był komendantem placówki w Sułowie rejon Radecznica. W latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w Wólce wzniesiono II piętrowy budynek tzw. wszyscy "libertowani" (tj.1940r pod jego dowództwem wykonała wyrok na szpiegu Chytrosiu. Wawrzyniec Zabiciel. 11) . znany w regionie zamojskim z tego. Z Wólki Czarnosytockiej pochodzi także Jan Harkot. Po powrocie z kampanii wrześniowej zorganizował grupę niepodległościową. Paweł Sobczak. W okresie późniejszym zajęto grunty uprawne kilku mieszkańców Wólki i Czarnegostoku na plac skupu zwierząt.Wojtek Mroczek. Anastazja Margolowa. Obok przystanku autobusowego znajduje się sklep spożywczy. a jednocześnie był przysiężnym w zwierzynieckiej gminie. Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego został księdzem zakonnym o imieniu Anzelm w Zgromadzeniu OO. Zmarł 28 grudnia 1947 roku w Łodzi będąc tam przejazdem. Stefan Wróblewski oraz trzeci. najlepszym materiałem. s. Mieszkał we Lwowie i Samborze. "Beton" Podporucznik. ps. Jednocześnie był d. młóci maszynami starej daty. lecznica dla zwierząt. za "agronomówką" biegnie polna droga w kierunku na kompleks leśny "Cetnar" . gminnej kasy zapomogowo. Po wojnie zmienił nazwisko na Radliński. Ten ostatni był także członkiem zarządu powstałej w 1925 r. W latach 1943 – 1946 pełnił funkcję kapelana w radecznickim kościele – stąd wyjechał do Dukli . (Leszek Balicki) Wróblowie Maria i Jan Mieszkańcy Bidaczowa Nowego (pow. Na duchownego prymicjonowany został w 1933 roku.przed scaleniem AK z BCh pełnił obowiązki komendanta BCh rejonu Radecznica. Oprócz działalności konspiracyjnej prowadził w Gorajcu – Zagroble sklep wielobranżowy. Barbara Komornikowa." Wróbel Henryk.2005. Na rozkaz "Adama" z dnia 8 XII 1943r. W latach 1939. zamordowani przez Niemców we wrześniu 1943 roku za ukrywanie rodziny żydowskiej – ich zwłoki wrzucono do płonącej stodoły (dane z Archiwum IPN).pożyczkowej w Zwierzyńcu. "agronomówkę" gdzie mieściły się: mieszkania dla pracowników PKS Biłgoraj. W Wólce Czarnostockiej urodził się Józef Grygiel .podczas okupacji stacjonował tutaj oddział "Podkowy"..Malinowski Józef zaangażowany był w działalność konspiracyjna . był proboszczem parafii Zawalów. nauczyciel z Sułowa. nr 52 (1359).VI.a był to ród znany i zasłużony dla miejscowej społeczności. bibułki "Solali". a także ukrywała się grupa rabusiów zwanych w okolicy "Spużakami". jak sam się wypowiada jest żytnia słoma . Wieś posiada zabudowę łańcuchowa. Marya Gmitrukowa. a później jego synów Wincentego i Tomasza. Odpowiadało to funkcji sołtysa i przedstawiciela społeczności wsi w gminie. Bernardynów.pokrycie całego dachu zajmuje mu około trzech tygodni. kurs podoficerski w placówce Sułów rejonu Radecznica. W wieku XIX znajdowała się pod zarządem rodziny Zamoyskich – położona była w obrębie klucza szczebrzeskiego. jeszcze w XIX w. kapral Jan Wróblewski "dawnym zwyczajem służbę pełnił".absolwent czarnostockiej szkoły podstawowej. Jan Zuch. Jakub Sitarz. że jako jeden z nielicznych potrafi kłaść słomiane dachy (pisała o tym na łamach Tygodnika Zamojskiego Anna Rudy .kapral Teodor Wróblewski. oraz Kolegium Serafickiego w Radecznicy.cą Sułowskiej szturmówki. biłgorajski).. Podczas okupacji – 1940 rok mieszkaniec Wólki . oraz remiza Ochotniczej Straży Pożarnej. Od roku 1868 Wólka Czarnostocka należy do gminy Radecznica. Aresztowany po wyzwoleniu w Olsztynie otrzymał wyrok 15 lat więzienia za przynależność do Armii Krajowej. Później.Działacz ludowy. Także w XX wieku niemal na każdym zebraniu gminnym spotykamy nazwisko Wróblewskich: początkowo Franciszka. przez wiele lat pełnił obowiązki prezesa Zarządu Powiatowego Stronnictwa Ludowego w Tomaszowie Lubelskim. jej mieszkańcy nie byli zbyt zamożni skoro dane z lat 1840 – 1841 wskazują na obecność jedenastu komorników: Maciej Antonik."żyto na dachy kosi się ręcznie. w maju 1936 roku wybrany został na prezesa Zarządu Wojewódzkiego SL w Lublinie. in. Zorganizował (i był jego komendantem).VI. zwolnieni ze służby) dragoni. w którym sprzedawał m. Wólka Czarnostocka Zajmuje stosunkowo niewielki obszar – jest "łącznikiem" pomiędzy Czarnymstokiem a Gorajcem Zagroble. która w dniu 3. osiedlili się w Żurawnicy po 1772 r. Wróblewscy wywodzili się z dragonów Zamoyskiego . niezbędne do robienia popularnych skrętów. kosiarką lub snopowiązałką. (Aleksander Piwowarek) Wróblewscy z Żurawnicy Nazwisko Wróblewskich już prawie w Żurawnicy nie występuje . wszyscy."wystawia łeb chyba najgorszy kat Berezy." Po wyjściu z Berezy Józef Soroka powołany został do wojska . Jego wspomnienia opublikowane w zbiorowej pracy "Bereziacy" wydanej nakładem Zakładu Historii Partii przy Komitecie Centralnym PZPR (Warszawa 1965) traktują o sytuacji politycznej na Zamojszczyźnie w latach trzydziestych XX wieku. że pokazują ówczesną sytuację społeczną na zamojskich wsiach choćby taka krótka relacja:" zaledwie w dziesięć dni po burzliwej manifestacji w Szczebrzeszynie. Na treść tej wyjątkowo cennej książki składają się wspomnienia człowieka. gdzie wybuchł wielki pożar. Bodaczowa."w organizacjach naszych na styku czterech powiatów tej części województwa lubelskiego aż kipiało ". w grudniu 1981 roku. traktowani przedmiotowo. a często bez przyczyny. Na przełomie 1943/1944 roku do oddziału "Wrzosa" zaczęli zgłaszać się ochotnicy ze Szczebrzeszyna. "Solidarności" . przynajmniej ja go tak oceniałem. W grudniu 1939 roku wstąpił do organizacji konspiracyjnej Służba Zwycięstwu Polski. wszędzie. Klusek. Po wyzwoleniu Stefan Poździk więziony był na Zamku w Lublinie – wolność odzyskał w 1947 roku. Przede wszystkim jednak opowiada w niej o latach późniejszych: o swojej wraz z żoną działalności w Młodzieżowym Ruchu "Światło – Życie". *** Józef Soroka. którą z czasem przemianowano na Związek Walki Zbrojnej. nadzieja w . zwłaszcza komunistów. a następnie Armię Krajowa.27 dywizji stacjonującej w Kowlu. Mokrego k/ Zamościa. gdzie mnie dopadł. oraz o jego osobistych przeżyciach w obozie. To. co pozwoliło im przetrwać – to niezachwiana wiara w słuszność wyznawanych poglądów. na kilkanaście godzin przed moim aresztowaniem byłem we wsi Sąsiadka. bici za najdrobniejsze przewinienie. rodem z Zamościa – działacz polityczny zaangażowany w ruchu ludowym i młodzieżowym "Wici" (pełnił funkcję prezesa powiatowego) przebywał w osławionym obozie przez osiem miesięcy – od stycznia do sierpnia 1939 roku.. Był członkiem Związku Więźniów Politycznych okresu Komunistycznego. że to są "lekcje wychowawcze. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie. Przed wyjazdem na front poddany został oględzinom lekarskim . Jego wspomnienia z tamtego okresu są cenne nie tylko ze względu na wydźwięk polityczny. którzy tam się znaleźli przeszli twardą szkołę życia. a także o tym jak został czcicielem i szerzycielem Kultu Bożego Miłosierdzia." lekarz wojskowy w randze majora zwrócił uwagę na żółte pręgi na moich plecach i zapytał: "co mają znaczyć te "kiełbasy" na plecach?" Odpowiedziałem mu. Niedzielisk. które do roku 1939 należało do Rzeczpospolitej Polskiej.000 ludzi – chłopów i robotników. Nazwę wziął od miasta Bereza Kartuska położonego nad rzeką Jasiołdą. w którym osadzano przeciwników rządu sanacyjnego. bił. Kosobud i sąsiednich wsi. Z końcem 1940 roku mianowany został dowódcą plutonu – 31 grudnia 1942 roku jego oddział brał udział w ataku na stację kolejową Szczebrzeszyn – podczas potyczki spalono wieżę ciśnień. opublikowane nakładem "Norbertinum" (Lublin 2003 rok). jak przystało na zaangażowanego w słuszną sprawę działacza politycznego Jóef Soroka także wziął w niej udział. Jako taki funkcjonował od 1934 roku. odbywały się manifestacje. o "spotkaniu z Radio Maryja". zmarł w roku 1985 → Poździk Stefan "Wrzos" Wspomnienia Józefa Soroki i Jana Wójcika z Berezy Kartuskiej Obóz w Berezie Kartuskiej w swym założeniu był obozem koncentracyjnym. ale również dlatego. a których do historii przeszła manifestacja ludowa w Szczebrzeszynie 4 czerwca 1934 roku z udziałem około 15. który całe swoje młodzieńcze i dorosłe życie poświęcił pracy na rzecz ojczyzny: działalność w organizacji "Kraj" okupiona czteroletnim pobytem w Zakładzie Karnym w Sztumie. ostatnich więźniów zwalniano z chwilą wybuchu II wojny światowej.. współorganizował strajk okupacyjny rozbity po kilku dniach przez wojsko i milicję. (Krzysztof Leszczyński) "Wrzos" Stefan Poździk urodzony w 1912 roku w Szczebrzeszynie. którym poświęcili się bez reszty. po wprowadzeniu stanu wojennego." Sposób obchodzenia się z zatrzymanymi przez służbę więzienną pozostawiał wiele do życzenia. rodem z Wielączy. Podczas kampanii wrześniowej pełnił obowiązki dowódcy plutonu ciężkiego karabinu maszynowego w stopniu podporucznika.. obecnie Bereza Kartuska znajduje się na terenie Białorusi.."Wśród burz i trudów życia" Wspomnienia Bogumiła Olszewskiego. było to po prostu jego pasją.w roku 1980 brał udział w organizowaniu zakładowej organizacji NSZZ "Solidarność". W omawianym okresie Zamojszczyzna była istnym tyglem politycznym ." Pobyt w Berezie Kartuskiej wspomina Józef Soroka jako "wychowywanie go na patriotę" . Przez cały czas mego pobytu w Berezie byłem jego ofiarą. o pielgrzymkach do Rzymu. Ziemi Świętej i na "Golgotę Wschodu". lepsze jutro. co tydzień raport karny. który również uczył rysunków. śpiewanej przez grupę betoniarzy.literatura niemiecka oraz literatura biograficzna o polskich uczonych. wieczorem zaczytywano się tymi strzępami. P. Brinera (prowadził zajęcia z zakresu wymowy). co się działo na wolności. Ukazało się w latach 1945 – 1947 pod redakcja Zygmunta Klukowskiego w ilości czterech tomów: I/ "Terror niemiecki w Zamojszczyźnie 1939 – 1944". że "za komunizm". R. Więźniowie pracowali jako szewcy.. blacharze. w kartoflarni.Jan Wójcik (nr obozowy 610). że nie wie padał rozkaz "skłon!". My nie sahniom pierad faszyzmam karki. "czołgaj". " Więźniowie przebywający w Berezie Kartuskiej pracowali w różnych grupach zawodowych przy wszystkich niemal robotach na terenie obozu: w betoniarni. oraz grupa karno . Jan Wójcik podaje teksty pieśni śpiewanych podczas jego pobytu w obozie: białoruskiej. " Najliczniejszą grupę stanowili betoniarze. w których zamieścił relacje o swoich nauczycielach. We wstępie do publikacji dr Zygmunt Klukowski napisał: "zebrany materiał jest bardzo niejednolity.Biernacki. w których przebywali policjanci . 13827. Obok rdzennych Polaków w Berezie odsiadywali swoje wyroki Żydzi. Włoch z pochodzenia uczył rysunków. Jego opisy na wskroś realistyczne stanowią cenny przyczynek do poznania stanu wiedzy w dziewiętnastowiecznych szkołach zamojskich. by skleić z nich obraz tego." Komendantem obozu. Należało go dokładnie wymyć. zróżnicowani byli pod względem wieku i wykształcenia. współzawodnictwo bibliotek Organizowano na terenie województwa zamojskiego od 1975 roku.synu od razu tak mówić. wywodzili się z różnych środowisk. sprawiedliwość. Wtorzecki Marian Architekt... Romanowskiego. Więźniowie reprezentowali sobą różne ugrupowania polityczne. Ossolińskich we Wrocławiu (rkps. Czego stoisz. wówczas Klusek z uśmiechem mówił: "trzeba ci było s. w roku 1979 . że trzeba powiedzieć . w roku 1830 przystąpiono w Zamościu do restauracji i nadbudowy dzwonnicy kolegiaty wg. Zamość 1945.ćwiczebna. w których brali udział czytelnicy.. Obraz panujących w Berezie relacji więzień – służba więzienna oddaje wymowna wypowiedź Józefa Soroki:" za co przyszedłeś? [rozmowa strażnika z zatrzymanym]. którzy nie mieli już sił ciągnąć nóg za sobą . jego projektu. w pralni (tutaj szli tacy. Co dzień pała płacą nam.wspomina inny więzień też z Zamojszczyzny . która miała kiedyś nastąpić.. taką wersje nazwiska podaje Józef Soroka).. a jak więzień połapał się. I znów pytanie: a teraz wiesz za co ?. mówią z Lewiatana.. My jszli i budziem iści na prost. sprzątali pomieszczenia. areszt. strzegła ich policja uzbrojona po uszy. Kainki zachowane w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. jeden z nich Mendel Skrobek zwolniony w 1935 roku jako pierwszy opublikował w Paryżu broszurę o straszliwych warunkach panujących w obozie. komendanta pana. W. "Wspomnienia z czasów młodości mojej od roku 1792 do 1808" Wspomnienia zamojskiego gimnazjalisty E."można tam było czasem znaleźć w muszli klozetowej skrawek gazety.. kowale. O ile aresztowany odpowiedział. w roku 1978 – tradycje polskiego ruchu robotniczego i rewolucyjnego. osoby wyznaczone do niwelacji terenu. Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944. W roku 1977 głównym tematem konkursowym była literatura radziecka. różna . w okresie gdy przebywali tam Józef Soroka i Jan Wójcik był pułkownik Kamola -Kurhański (lub Kostka . "Padnij". dobrze schować. podaję za Bogumiła Sroczyńską). ich pracy z młodzieżą. aby policjanci nie znaleźli." oraz polskiej. dziecięca twórczość plastyczna. post. Istota współzawodnictwa polegała na przeprowadzaniu konkursów (o różnorodnej tematyce). wygładzić. w której pracował: "Kostki twarde muszą być w bereskiej betoniarni. Z pracujących w gimnazjum nauczycieli Kainka wymienia: P. Janowskiego (poezji). Ittara. i Klusek z całą siłą walił pięć pał w siedzenie. Andrzeja Pruskiego. bój się Boga. która kończyła się słowami: "Nam nie straszny gumowyje pałki. Ma przyjechać delegacja. . póki czas należy zbierać jak najwięcej autentycznych relacji od ludzi. W tomie tym zawarta jest również relacja dr Zygmunta Klukowskiego o wysiedleniu Szczebrzeszyna i utworzeniu gminy niemieckiej. Zatrzymany [chłopiec] wraz z kobietą.. Dębrówka. Wkrótce po aresztowaniu znalazłam się w towarzystwie dwóch żandarmów w gabinecie komendanta żandarmerii w Szczebrzeszynie.. wykaz miejscowości Zamojszczyzny w których nacjonaliści ukraińscy dokonali mordu na Polakach powiat biłgorajski .". później lubelskim (na Zamku) . pracy karnej (Dyle k/.Aleksandrów. Zamość 1946."dzień 14 sierpnia 1943 roku będzie na zawsze pamiętny. gdyż yczy jedynie działalności AK i scalonych z nią BCh.". Osuchy. Zamach powiat hrubieszowski – . którzy byli więźniami obozów: przejściowego (Zwierzyniec). Józefów. Na początku lutego 1944 roku w lasach biłgorajskich pojawili się partyzanci radzieccy i powstał wówczas dylemat – ludzie ci nie chcieli walczyć ze swymi pobratymcami (Turkiestańczykami. którzy " na roboty polityczne chodzili i owszem. często jednak zdarzały im się "pomyłki".). I broń mieli. Biłgoraja).. Chodzili wyłącznie na Ukraińców lub Volksdeutschów. Majdan Nowy. Ofiarami ich padali Polacy.też jest jego wartość. ponieważ idzie na wolność.. Wola Obszańska. o czym pisał partyzant Marek: Jego wspomnienia yczą przełomowego w historii II wojny światowej roku 1944 . Szarajówka. gdzie chłopiec szedł pod wskazany adres] stał Majewski z drugim SS – manem i gdy chłopiec nadszedł jednym strzałem położył go trupem na miejscu. Innym zagadnieniem opisywanym przez strzelca Marka jest tzw.. politycznym i konspiracyjnym w latach wojny. Armeńczykami). Posiedział taki pan kilka tygodni w jakimś oddziale i szedł do domu "na urlop". Tarnogród. Frampol. Różaniec.. Nie jest to wina redaktora.". Długi Kat. Jednak każdy artykuł przynosi coś nowego i staje się przez to dokumentem. II/ "Zamojszczyzna w walce z Niemcami 1939 – 1944". relacje którego zatytułowane "Z wrażeń i przeżyć szeregowca partyzanta w lasach biłgorajskich " ukazały się jako oddzielna odbitka z II tomu (Zamość 1946). gdzie ich autor został ranny. Bardzo chętnie chodzili na samotne roboty. Walka zawiązała się z oddziałami polskim"Kosoocy Germańcy" próbowali dostać się do lasu.. ale." Zamość 1946 Na treść tego tomu składają się wspomnienia ludzi. Za jego treść odpowiada w pierwszym rzędzie sam autor". Wola Różaniecka....po wielu uciążliwych i bolesnych przesłuchaniach powróciła szczęśliwie do rodzinnego miasta . Majdan Sopocki.." IV/ "Dywersja w Zamojszczyźnie 1939 – 1944". nie zainteresował się przy tym losem owej kobiety. w których brali udział. Ojciec wpłacił kwotę 20." na wschodzie śmiertelne zmagania dwóch olbrzymów mające zadecydować o istnieniu lub zupełnej zagładzie jednego z przeciwników.000 złotych na rzecz komitetu żydowskiego [Judenratu] w Biłgoraju.Stefan Marian Rostworowski (który w okresie od 8 maja – 17 listopada 1942 roku przebywał w więzieniu w Biłgoraju) opisał próbę ratowania życia żydowskiego chłopca. W omawianych wspomnieniach znalazł się również opis bitwy stoczonej w czerwcu 1944 roku pod Osuchami. Pomimo bardzo usilnych starań i nalegań nie udało się dotychczas [do momentu oddania do druku] uzyskać odpowiednich artykułów nawet od czołowych i zasłużonych działaczy innych ugrupowań. Pardysówka. przetrzymywani w więzieniach w Zamościu i Biłgoraju.. Jedrzejówka. która miała przewieźć go do Wawra lub Falenicy znalazł się w biłgorajskim więzieniu. Chmielek. "samowolka" quazi partyzantów – mężczyzn z Józefowa. "którzy zdradzili swoją ojczyznę Rosję zaprzedali się na służbę do Niemców". "pewnego razu kazano się chłopcu zbierać. Pieniądze przekazano gestapo i zdawało się że wszystko zmierza ku dobremu. że treść tego tomu jest zbyt jednostronna... z przedmowy redaktora: "pisali je [wspomnienia] żołnierze sprawnie władający nie piórem lecz karabinem. III/ "Niemcy i Zamojszczyzna 1939 – 1944. Potok Górny. którzy brali czynny udział w życiu społecznym. Tym razem rozwydrzeni szaleńcy spod znaku swastyki napotkali na fanatyków Armii Czerwonej. Zamość 1947 Praca dedykowana jest "Pamięci poległym w Zamojszczyźnie żołnierzom dywersji".. skąd po uprzednim spisaniu personaliów wywieziono mnie końmi do Zamościa pod eskortą trzech. Autorem takich wspomnień jest starszy strzelec Marek [Jakubik]. Tatarami. Zagródki. dobrze uzbrojonych żandarmów . lecz odparci ogniem cofnęli się z powrotem i okopali"(potyczki mały miejsce w okolicach wsi Łukowa. Majdan Stary. Autorzy przeważnie nic nigdy przedtem nie pisali i nie wiedzieli jak się do tego zabrać.. Myśl przewodnią pracy dr Zygmunt Klukowski ujął w słowach: " ... Niektórzy z nich już nie żyją i jedyną po nich pamiątkę stanowią te właśnie krótkie opisy jakichś wydarzeń. Za zakrętem [na jednej z biłgorajskiej ulic. Firlej. We wstępie do publikacji Zygmunt Klukowski usprawiedliwia niejako te monotematyczność: " może mnie spotkać zarzut... nierzadko członkowie organizacji. syna dentysty Sztreichera ze Szczebrzeszyna. Wśród wielu wspomnień składających się na treść omawianego tomu znajdują się relacje Stanisławy Piłatówny ze Szczebrzeszyna z jej pobytu w więzieniu – najpierw zamojskim.. Wasylów... Łukowa. yczy działalności Armii Krajowej i scalonych z nią Batalionów Chłopskich. Bo tylko te prace potrafią do pewnego stopnia zastąpić normalne źródło archiwalne".. Majdan Górny. Plebanka. Czerniczyn. Bukownicy. największy rozgłos przyniosła miastu Szkoła Wojewódzka funkcjonowanie której odnotowano w początkach XIX wieku. Okrągłem. Moroczyn. Kryłow. Majdanie Gromadzkim. we wspomnianych "Popisach. Górecko Kościelne – pomnik ku czci poległych w dniach 22 – 23 czerwca 1944 roku partyzantów polskiego zgrupowania kpt. nauczyciel matematyki w klasach II – VI opublikował w "Popisach. Dołhobyczów. wykaz mogił żołnierskich (zbiorowych i pojedynczych) na terenie gminy Tereszpol Lipowiec – mogiła Jerzego Łasiewickiego. "Wicka". Dobużek. Korczmin. Wereszyn. Uhnów. Bereść. Poddębce. Andrzejówka. Nowosiółki. Honiatycze. Marysin. Miętkie. Dąbrowa. W okresie międzywojennym było ich na Zamojszczyźnie ponad 20 dokładną listę opracował i opublikował w roku 1933 Edward Arnekker – sitarki znajdowały się w: Biłgoraju na Bojarach (obecnie dzielnica miasta). Krasnobród. Uchanie. prof. Korczowie. Modryń.Ameryka. Komarów Dolny i Górny. Woli. Hopkie. Majdan Krynicki. Prehoryle. mogiła Jana Włodkowskiego zm. Obsza. Mircze. Gródek. Wiszenki. W roku 1825 ukazała się mowa prof. Bilgoraja. Czortowice. Dereźni – Zagrodach. Lubycza Kniazie. Połanki. Szystowice. Ksawery Pasiutewicz. Tarnoszyn. Czermno. literatury greckiej i łacińskiej. Rogoźno. Miączyn. prof. Perespa. 18 września 1939 roku. Stanisław Kiewlicz publikowali swoje wykłady na łamach wydawanych przez szkołę "Popisów publicznych uczniów Szkoły Wojewódzkiey im. Podbór. 1942 roku. Moniatycze. Frankamionka. Dąbrowa Masłomęcka. Dzierążnia. Łachowce. Rogalin. Dutrów. Niemirówek. Zamoyskich".. Mołodiatycze. Sulmice. Wielącza. Korytkowie.Bełżec. Werbkowice. Jarczów. Łabuńki. Lubycza Królewska. Konopne. Czumów. Mianowice." swój wykład na temat "Kilka twierdzeń Jeometryi Elementarney. Radków. Szpikołosy. Sierocińskiego "O szkodliwych skutkach czynioney różnicy pomiędzy Naukami". Posadów. Hyża. Turkowice. Mycow. K. Korczów. Nabróż. Dobraczyn. Ostrówek. Poturzyn. Gdeszyn. Stara wieś (kolonia). Horyszów Polski. Podhorce. Honiatyn. "Popis publiczny uczniów Szkoły Wojewodzkiey Zamojskiej w Szczebrzeszynie z roku szkolnego 1828\1829" zawiera rozprawę autorstwa ówczesnego rektora szkoły – prof. Czartowszczyk. Zagonowszczyzna. Cichobórz. Dobromierzyce. Horoszyce. Nawóz. Nadrzeczu. przed rokiem 1914 było ich 1020. Soli. liwcze. Tereszpol Zaorenda . Wólka Nieliska. Ulhówek. Kulakowce. Witków. Michałow. wykłady szczebrzeszyńskich profesorów W kilkusetletniej historii Szczebrzeszyna (prawa miejskie otrzymał w XIV wieku) istniało kilka placówek edukacyjnych. Żabcze. Telatyn. Grabowiec. Nabróż. Chłopiatyn. Smologów. Gozdów. Rożnówce. Terebin. wykaz sitarek z okresu międzywojennego Mianem sitarka w literaturze dotyczącej przemysłu sitarskiego określa się mały warsztat tkacki. Rapach Bojarskich. Podlodów. Sahryń Kolonia I i II. Mogiła przyozdobiona krzyżem zlokalizowana jest w lesie przy drodze biegnącej od Panasówki do Lipowca. Liski. Przewłoka. Terebiniec. Kościeszyn. Mieniany. Wronowice. 06. Chodywańce. Siekierzyńce. został zabity przez okupanta w wieku 16 lat. Tereszpolu. Ratowicy. Rzeczyca. Szolenik. Aurelin. Szychowice. Zaciszu. Sochy. Machnów. Radochoszcze. T. Łasków. Jarosławiec. Busiec. Chyżowice. Zwierzyniec. Gromadzie. T. Lubycza Kameralna. Łubcze. Kazimierówka. Ruda Żurawiecka. Żurawłów powiat tomaszowski . Malice.. Rulikówka. Zawałów. Jej wykładowcy tej miary co Teodozy Sierociński. Dąbrowicy. Dyniska. Skomorochy Duże. Obrowiec. Masłomęcz. Łysa Góra. Sierociński. Radecznica. mogiła Jana mazura. Ostrów. Ignatówce. Małków. Skierbieszow. Hrebenne. Sahryń. Najwięcej sitarek funkcjonowało w Biłgoraju. Jana Zienkowskiego . Oszczów. Peresłowice. Zatyle powiat zamojski . Rogoźni. na którym wyrabiano siatkę do sit. Zaręka. Dąbrowa. Puszczy Solskiej k. Strzyżów. Machnówek..Czarnystok. Sumin. przedzierających się z niemieckiego okrążenia w Puszczy Solskiej. Wyżłów. dnia 3 lipca 1940 roku. Machnowek. Staszic. Horodło. Suszów. Zagumniu. w roku 1929 – 332. Hostynne.mogiła żołnierzy Wojska Polskiego (na cmentarzu wyznaniowym) poległych w 1939 roku. Łaszczów. Modryniec." ukazał się również przekład części dzieła Passowa o prozodii greckiej dokonany przez Stanisława Kiewlicza. Hedwiżynie. Rzeplin. Nieledew. Szczebrzeszyn. Trzeszczany. Szczepiatyn. Staje. Rokitno. Hubinek. Krynice. Dłużniów. Wierzbie. płyta nagrobna na miejscowym cmentarzu upamiętniająca postać Józefa Głąba oraz dwóch żołnierzy WP zabitych przez Niemców w Tereszpolu 17 września 1939 roku. Ciotusza Stara.. Majdanie Księżpolskim. Pasiutewicz. Brodzica. ściągających się do dowodu następującego XV axiomatu Euklidesa". Wasylów. studenta medycyny (studiował w Pińsku) zamordowanego dnia 5. Łykoszyn. W roku 1827 prof. wykładowca języka polskiego opracował temat "O wpływie wzajemnych nauk jednych na drugie i o potrzebie utrzymania ścisłego związku jaki pomiędzy nimi zachodzi ". Kosmów. słusznie utożsamiane z nazwiskiem Hitlera.zatytułowana " Rzut oka na wegetacyą w różnych strefach ziemi i na Familie roślin". kobiety. Kolejny liczący 1000 osób transport przywieziono i wysadzono na stacji w Brodach 20 października tegoż roku. lecz przekazywane uczniom podczas zajęć lekcyjnych. czy też pozostaną w Lubelszczyźnie. W naszym kręgu kulturowym [o ile tak można nazwać Rosję tak carską. Również w Rosji Sowieckiej metody te były powszechnie praktykowane. Przywieziono ich na Zamojszczyznę. Wygnani przez Niemców z zachodnich części Polski dążą gdzieś na wschód ― nie wiadomo jednak czy za Bug. mężczyźni. nauki moralnej – jej zasady także wykładał ks. otrzymał Klukowski pierwsze informacje o przebiegu i metodach wysiedlenia. natomiast dzieci i osoby starsze po załadowaniu w wagony towarowe. szczególnie wobec przestępców politycznych. literatury polskiej "dawanej" przez prof. Iwaszkiewicz. następnie wieluńskiego i kutnowskiego. w myśl której owych Żydów deportowano za linię Bugu wyznaczającą aktualnie granice między okupantami. Następnie zamknięto w barakach. Nie ulega żadnej wątpliwości. historii powszechnej. dawano mało czasu pozwalają na zabranie niewielu przedmiotów osobistych i niewielkiej ilości pieniędzy. Natomiast sposób dokonania owego ekscydentalnego exodusu uprawdopodabnia działanie wynikające z jakiejś umowy pomiędzy nazistami i sowietami. Sierociński. która rzekomo ma być przeznaczona na osiedlenie się Żydów. Sierocińskiego. Zanotowane przez ucznia o nazwisku Jan Borman i przechowywane obecnie w Zbiorach Specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. wśród nich lekarz powiatowy z Wągrowca Władysław Likowski. którą wykładał prof. pedagogiki – zajęcia prowadził prof. transporty z wysiedleńcami. Pierwszą liczącą 160 osób grupę "wygnańców" przywieziono na stację w Szczebrzeszynie w dniu 10 grudnia 1939 r i po noclegu u gospodarzy na Brodach rozmieszczono w okolicznych wioskach. Na sygnalizowany wątek spróbujmy spojrzeć oczyma Zygmunta Klukowskiego z perspektywy miasteczka Szczebrzeszyna. iż mam prawo do interpretowania nie tylko tamtych wydarzeni. W obydwu przypadkach wysiedlenie odbywało się w sposób brutalny często przy pomocy bicia i kopania . wysiedlenia ludności Zamojszczyzny w świetle "Dziennika z lat okupacji" Zygmunta Klukowskiego. Notatki zawierają wykłady z następujących przedmiotów: religii . " Można przyjąć powyższą datę za początek wysiedleń z terenów anektowanych i wcielonych bezpośrednio do Rzeszy. Truizmem więc będzie stwierdzenie. Od wybuchu II Wojny Światowej upłynęło niemal siedemdziesiąt lat i pamiętających jeszcze z autopsji tamten czas okrucieństwa i pogardy.zajęcia prowadził ks. Deportowani z pierwszego z tych transportów pochodzili z następujących miejscowości: Kutno. Od niego i kilku pacjentów. pozbawione własnych środków do życia. ale i współczesnego ich odbioru. co prawda w wagonach osobowych jednak nie ogrzewanych. Gostyńskiego) stanowią cenny przyczynek do poznania poziomu wiedzy w dziewiętnastowiecznych szkołach średnich. Na zabranie najniezbędniejszych przedmiotów i niewielkiej sumy pieniędzy dano wysiedlanym kilkanaście minut nie szczędząc w tym czasie bolesnych razów i kopniaków. jak i sowiecką] zsyłka na Syberię była karą chętnie stosowaną przez carat. Pierwsza wzmianka w owej materii pochodzi z dnia 1 listopada 1939r. pościelą. Jan Iwaszkiewicz. Były one bardzo brutalne. i brzmi następująco: "Przez Szczebrzeszyn. oraz kilka kobiet w zaawansowanej ciąży. Gros wykładów nie było publikowane. żyje niewielu. oraz sowiecka [stalinowska] Rosja podjęły "zbożne dzieło" zniszczenia "bękarta wersalskiego" jak określali ówczesną Polskę. W transporcie znajdowało się wiele małych dzieci. dzieci ― z rzeczami. co dzień przesuwa się dużo Żydów ― na furmankach i pieszo. W maju [29 ] i lipcu [26 ] 1940 r odnotował Klukowski dwa duże liczące po przeszło 1000 osób każdy. iż Polacy systematycznie uzupełniali zaludnienie Syberii [ może w mniejszym stopniu w latach 1920 -1939]. Żochowski. którzy trafili do szpitala natychmiast po wyładowaniu transportu. arły na teren Zamojszczyzny. Byli to mieszkańcy Wągrowca. iż dla olbrzymiej większości współczesnej populacji od dawna już jest to fragment historii. etniczne. Ostatni zapis ycząc zbiorowych deportacji z terenów Wielkopolski Pomorza a nawet Mazowsza czy Żywiecczyzny brzmi następująco: 8 marca . We wrześniu 1939 obydwaj najwięksi zbrodniarze dwudziestego wieku: nazistowskie Niemcy. po umieszczeniu w obozie selekcyjnym w Łodzi całą młodzież oddzielono od pozostałych członków rodzin i wysłano do przymusowej pracy w Rzeszy. Łopacińskiego w Lublinie (przekazane zostały w 1936 roku przez ks. Łódź itd. Byli to ludzie pochodzący z rejonu Żywca i Suchej Beskidzkiej. a co więcej rozszerzane na całe grupy społeczne bądź. sądzę. Z powodu powyższej przesłanki chciałbym poczynić kilka uwag odnośnie deportacji i wysiedleń w owym okresie. H. Włocławek. pod eskortą wojska. Ta stale zmniejszająca się grupa jako jedyna ma do owych ponurych wspomnień emocjonalny i subiektywny stosunek Należąc do owej mniejszości. Parę osób pozostało w Szczebrzeszynie."Przed paru dniami przyjechała do Szczebrzeszyna partia . W drugim przeważali rolnicy z powiatu gostyńskiego. które rozładowane zostały na stacji kolejowej w Szczebrzeszynie. tobołami. często zdeformowany i niezbyt interesujący. prof. dalej Złojec.. a rozległe połacie Ukrainy i Białorusi zaleje brutalny." jest przede wszystkim świadectwem o zakresie lokalnym i jako taki był zapisem zjawisk z najbliższego otoczenia. zabitych zostało również ośmiu partyzantów i ośmiu cywilnych mieszkańców wioski [informacje powyższe pochodzą ze strony internetowej gminy Adamów].] "Dziennik. informacje o śmierci w obozach koncentracyjnych." niemal codziennie notuje aresztowania. 5 grudnia odnotował autor wysiedlenie sąsiadujących w pobliżu Szczebrzeszyna wsi. Biłgorajskiego. mówią ludzie przyjeżdżający z terenu. co w tej. Zawady i Wielączy. znęcanie się nad Żydami. przez kompanię kadrową BCh wzmocnioną oddziałem partyzantów sowieckich Wasyla Wołodina. Łączyło tych ludzi środowisko leśne. ani jego bezpośredni podwładny i wykonawca.". lub na przywożenie jakichś obcych przybyszów Volksdeutschów".. Była to pierwsza w czasie okupacji bitwa partyzancka. Zarówno odgłosy bitwy jak i komentarze miejscowych żandarmów yczą bitwy pod Woydą. Z gminy Nielisz brano po 20 furmanek z każdej wsi na przewożenie wysiedlonych. a wreszcie zagładę. a ostatecznym celem było podporządkowanie zwycięskiej Rzeszy Niemieckiej całego międzymorza od Petersburga po Krym. pewne negatywne dla okupanta skutki. przeważnie starców i dzieci. a obecnie armia von Paulusa utknęła pod Stalingradem i była na drodze ku kompletnej zagładzie. Wiązało się to w sposób oczywisty z wysiedleniem oraz fizyczną eksterminacją tubylców. Stary Zamość i in. *** W pierwszych miesiącach 1941 roku zjawił się w Zamościu Heinrich Himmler przedstawiając polecenie. próby wyłapywania młodzieży. systematyczne ich mordowanie. Troje z nich dziś zmarło". iż owe decyzje zapadały w okresie największych tryumfów militaryzmu hitlerowskiego . było to spowodowane kilkoma czynnikami: 1/Niemcy natknęli się niespodziewanie silny opór ze strony wysiedlanych wspieranych przez ruch zbrojny.. widzianym ówcześnie.. germański okupant.. W trwającej przez sześć godzin bitwie zginęło dwudziestu Niemców a trzydziestu było rannych. stąd często zawierającym domniemania i ogólniki. Znamienne są informacje pochodzące z dni 29 i 31 grudnia. że wysiedlono kilka wsi pod Skierbieszowem. stoczonej przez oddział BCh w obronie wysiedlanych chłopów zamojskich.Deportowanie setek tysięcy ludzi już w pierwszych miesiącach okupacji jest nie tylko samą w sobie zbrodnią ale i zapowiedzią czasu grozy. na terenie GG a szczególnie na Zamojszczyźnie szalał terror. Pod koniec roku 1942 wyraźnie zarysowała się zasadnicza zmiana militarna na niekorzyść Niemiec. Istotnie były to symptomy walk pod Zaborecznem i innych sytuacyjnych potyczek. Klukowski dosyć szybko zauważa. Dokładnych szczegółów nie znam.dające schronienie. Otóż ani Himmler. Zamojska enklawa miała być jedynie fragmentem germanizacyjnych zamiarów tkwiących w umysłach wielu niemieckich nacjonalistów... inspirowana jakąś wspólną ideą lub tylko interesem. Przytoczone powyżej fakty choć drastyczne. Przyjąłem do szpitala już kilkunastu. Globocnik nie przewidzieli. Akcja wysiedleńcza nieco przycicha w miesiącach marzec – czerwiec. Przewidywania te nader szybko się urzeczywistniają i już ostatniego listopada Klukowski zanotował: "W powiecie zamojskim zaczęła się na większą skalę akcja wysiedlania mieszkańców różnych wsi. . Należy przy tym zwrócić uwagę. "Blitzkrig" załamał się już zimą roku ubiegłego.. Pierwsza wzmianka w "Dzienniku. z którym solidaryzował się również Goebels.W mieście panuje ogólne przygnębienie. Brzmi ona następująco: " . stanowią [chciałoby się rzec] marginalny wątek "Dziennika. 3/Himmler natrafił na opór wśród rozsądniejszych dygnitarzy Rzeszy [konflikt na tle zbrodniczych metod z gubernatorem lubelskim Zornerem. Znalazły się tu grupki zwykłych łotrzyków." o groźbie wysiedleń na terenie GG znajduje się pod datą 29 sierpnia 1942 r. Jeszcze w żadnej grupie nie było tylu chorych. około 200 osób. Płoskiego.. zwłaszcza wobec krążących plotek. 2/ Niepowodzenia na wszystkich frontach stawiały pod znakiem zapytania definitywny efekt końca wojny. W pierwszych dniach lutego 1943 roku zauważa Zygmunt Klukowski na przebiegającej przez Szczebrzeszyn szosie natężony ruch pojazdów wojskowych i notuje pogłoski o walkach toczących się w rejonie Krasnobrodu. stoczona 30 XII 1942 r. znanych jeszcze . Mimo nie najlepszej sytuacji militarnej. iż dwie trzecie wysiedlanych chłopów pomimo zimy będzie szukało schronienia w lasach i to oni w znacznej mierze stanowili grupy owych "leśnych ludzi".". jednak dokładnie oddającym atmosferę tamtego czasu. a właściwie kategoryczny rozkaz utworzenia z południowych powiatów Lubelszczyzny (Zamojskiego. Klukowski w swym "Dzienniku. że Szczebrzeszyn ma być wysiedlony. Hrubieszowskiego i Tomaszewskiego) enklawy zamieszkałej wyłącznie przez ludność niemiecką.niebawem ich kolumny pancerne znajdą się w połowie drogi do Moskwy.wysiedlonych.. Dantejskie sceny z października i listopada 1942 roku poprzedzone wcześniejszym okresem i wymagają samodzielnej analizy. Nie była to wszakże jednolita masa.. Zarudzie. stałe lub czasowe. owych zbrodniczych działań poczynionych w pierwszej fazie wysiedleń. celem wywózki do Niemiec. szukając w nich schronienia grupki nielicznych ocalałych z niedawnej zagłady Żydów. motywowane były paranoiczną logiką sadystycznych umysłów Himmlera. Jeden z nich wspiął się po drabinie i rozpoczął zrzucanie słomy na legowisko. oraz oparte na na przedwojennym ruchu ludowym Bataliony Chłopskie. co raz liczniej pojawiają się w lasach partyzanci sowieccy i ich sympatycy mianujący się "Gwardią Ludową" vel "Armią Ludową". unikano wrzasków i bicia. W okresie miedzy marcem a a lipcem polityka niemiecka wobec mieszkańców Zamojszczyzny przeżywa różnorakie meandry. w niewielkiej pod szczebrzeszyńskiej wioseczce. Wydaje się . Nie robili tego jednak zbyt gorliwie ani brutalnie. Miejscowego nauczyciela spotkała dosyć stresująca przygoda. Dosyć szczegółowo notuje Klukowski zabiegi niemieckie na rzecz wciągania tubylców na tzw "volkslistę". również w lasach. którymi przywieziono żołnierzy biorących udział w owej brance. gdzie znajdował się przejściowy obóz koncentracyjny. Niektóre osoby uwolniono. Po poszukiwaniach dogodnego miejsca do ulokowania zatrzymanych zdecydowano się na ruiny cerkwi. a konwojenci udawali. Oddalona około dziesięciu kilometrów na zachód od Szczebrzeszyna wioska była stosunkowo dobrze izolowana od zewnątrz warunkami topograficznymi. który jednak następnie delikwent starł. Wieś straciła dwie trzecie męskich rąk do pracy. kilku mężczyzn napiętnowano na czole ołówkiem. Dzień 1 lipca 1943 r powinien uzyskać miano "dnia wielkiej branki". pod jedną z wiązek zauważył ukrytą postać. w szczególności atakując transport kolejowy i drogowy (co ze względów militarnych było dla agresora dosyć bolesne). Odbywało się to. "Las" nie był dłużny Niemcom podejmując liczne działania sabotażowe. które dodatkowo otaczały je wokół. Niebawem na polach ujrzeliśmy grupki żołnierzy. W tym samym czasie istnieją symptomy kryzysu gospodarki Rzeszy i stąd dosyć nieudolnie prowadzony przez "Arbeitsamt" werbunek na rzecz wyjazdu do niewolniczej pracy tamże. Byli więc coraz niechętnej postrzegani przez zubożałych wieśniaków. Istotnie po kilku dniach na gościńcu pojawił się łańcuch furmanek przywożący wysiedlone rodziny z Sułowa i Źrebiec: . Wczesnym rankiem dnia następnego otoczywszy pojmanych kordonem uzbrojonych żołnierzy Niemcy poprowadzili ich przez Panasówkę do obozu w Zwierzyńcu. Zabierano mężczyzn z pod szczebrzeszyńskich wiosek i z samego miasteczka. przede wszystkim żywności i odzieży. Miałem wówczas trzynaście lat a okres okupacji ze względu na większą dozę bezpieczeństwa rodzice starali się przetrwać u rodziny ojca. Wywłoczka. czasem podpalano wioski i rekwirowano żywność nasiedlonym tzw "czarnym"[Siedliska] etc. Podborczu. szybko położył z powrotem okłot na poprzednim miejscu dorzucając nań jeszcze dodatkowe wiązki. jak jednak potem mi opowiadano jednej osobie postawiono ów znany ołówkowy stempel na czole. Część z nich po odparciu do zabudowań poczęła z wnętrza wyprowadzać mężczyzn. Zdążył się ukryć w słomie umieszczonej na strychu budynku gospodarczego. Podobne wydarzenia zapamiętałem z autopsji. Sochy. Następnie zmieniając pozycję kontynuował zajęcie. której oddano obecny kościół św.[Przed wojną mieszkaliśmy w Nisku. Rozzuchwaleni bezkarnością i łatwością dokonania największej w historii zbrodni [holokaust] postanowili zgnieść jednym ciosem sabotaż i dostarczyć dostającej zadyszki gospodarce niemieckiej rzeszę przymusowych robotników. itd]. w którym następnie żołnierze niemieccy postanowili zanocować. iż wydarzenia z lata 1943 roku. [Kitów.z przedwojennego okresu. Dokonano rejestracji i selekcji.] Do szczególnie brutalnych metod należało palenie całych wiosek i mordowanie ich mieszkańców. w porównaniu z wyczynami biłgorajskich bądź zamojskich gestapowców stosunkowo łagodnie. Obydwie te organizacje zimą 1942/43 r współpracując ze sobą dawały odpór powodujący czasowe zahamowanie wysiedleń [zapewne i niepowodzenia na froncie wschodnim miały swój udział w owej spowolnionej akcji wysiedleńczej] Obok wyżej wymienionych ugrupowań wywodzących się tradycji niepodległościowych. Od mostu na Wieprzu. Intensyfikuje się też polityka antagonizowania Polaków z Ukraińcami [W Szczebrzeszynie reaktywowana została parafia prawosławna na rzecz. aż poza zakręt na "szlaku" oczekiwał sznur samochodów. Podczas jednego z pierwszych lipcowych dni 1943 roku około południa nad miejscowością pojawiły się dwa niemieckie samoloty i nisko poczęły zataczać wąskie kręgi. iż tego nie dostrzegają. Katarzyny. gdzie mama była polonistką w tamtejszym gimnazjum]. Globocnika i im podobnych. którzy najchętniej łączyli się ze zbiegłymi jeńcami sowieckimi. prawdopodobnie sygnalizując gestapowcom działającym w Zwierzyńcu rzekomych "banditen". uzbrojonych w karabiny maszynowe żołnierzy. Jednym i drugim do utrzymania się przy życiu potrzebny był rabunek. Owe szajki były stopniowo eliminowane przez umacniające się podziemie o charakterze patriotycznym i antyhitlerowskim: stanowiły je wywodząca się z ZWZ i przemianowana w dniu 14 lutego 1942 roku w Armię Krajowa. starcy i dzieci błąkali się oczekując na dalsze wydarzenia. Wczesnym rankiem dnia następnego uformowano z zatrzymanych olbrzymią liczącą około 1600 osób kolumnę i po otoczeniu jej przez licznych. takimi jak podmokłe łąki i pokryte jarami morenowe wzniesienia. Po południu tego dnia ulice i rynek miasteczka przepełniony był ogromną ilością wojska. poprowadzono w kierunku Zwierzyńca. Pozostali: w większości kobiety. Kreis Zamosc". Obóz koncentracyjny w Zwierzyńcu stał się symbolem akcji wysiedleńczej [Wehrwolf] na Zamojszczyźnie Według szacunku wysiedlonych ogólnie było około 110 000 tysięcy osób w tym ponad 30. że zwolniono już paręset osób". chętnie łączyli się w grupy i starali się dosyć skutecznie wyperswadować nielicznym "czarnym" by opuścili ich rodzinne wioski.opowiada więc autor o kierowcy ze . 8) Kawenczynek. którzy w nim pozostali na zawsze.[ordstat] Zamojskie. . Już następnego dnia rozpoczęła działalność komisja mieszkaniowa usuwająca z co lepszych obiektów dotychczasowych mieszkańców i przydzielając je następnie przybyszom. aniżeli z Polakami.13) V. bo dopiero w połowie października tegoż roku.Nie uchroniło ich to przed wysiedleniem.. W jej skład wchodziło 13 wsi "niemieckich" [Deutsche Dorfer] to były: 1).11) Gross Brody. staruszka bez mała 80letnia. być może i ze wsi położonych po drugiej stronie wzniesienia. W obliczu groźby wysiedleń rozpoczął się masowy napływ neofitów do wyżej wspomnianej parafii prawosławnej. 14) Sąsiadka. 5) Klemensów. oraz kobiety i dzieci nader często rozmawiające po polsku. 17 )Kol.. bo każdej rodzinie wyznaczono furmankę i można było zabrać tyle rzeczy. 2)Rozłopy. Wielokrotnie w otwartych samochodach z bronią maszynową na kolanach przelatują gestapowcy. 9) Wielącza. 5)Tworyczów. sparaliżowana. Okupanci zastosowali ulubioną taktyką wyjaśnienia na tle różnic wyznaniowych i narodowościowych żyjących obok siebie społeczności. . 12)Michalów. Tutaj żandarmi niemieccy dokonali selekcji. 15) Mokre Lipie.człowiek już starszy i schorowany. Część tych ludzi zwolniono jeszcze tego samego dnia "Powiadają. którą jednak Niemcy zabrali i razem z innymi wywieźli do obozu w Zwierzyńcu". 12) Sułów. Z tej okazji polecono burmistrzowi przygotowanie bankietu na 150 osób. 7) Deszkowice. prawdopodobni również z Niedzielisk i Żurawnicy. 000 dzieci. wiemy na pewno.. Nie zaproszono nikogo z niedobitków polskich mieszkańców. ile kto na niej zmieścił. 6)Kitów. że byli to ludzie z Brodów.Szczebrzeszyn. Większość przeszła przez zwierzyniecki lagier.mających od tej pory koegzystować z pozostawionymi mieszkańcami Podborcza i Gorajca. 10) Sułówek. Ludzie ci zupełnie zresztą słusznie . Kawenczyn. Zmarła też Barbara Waszczuk. 7) Kawenczyn. ["podobno zgłosiło się ich ponad pół tysiąca osób"]. 18) Kol. Definitywny stan owej "niemieckiej gminy Szczebrzeszyn" otrzymał Klukowski nieco później. 2) Kąty I.podczas badania.. Pod datą 13 lipca znajduje się następujący zapis: "Umarł w Zwierzyńcu za drutami Manderski murarz ze Szczebrzeszyna. 13) Szperówka i Doroszewszczyzna. 6) Brody Małe. Powróćmy jednak do Szczebrzeszyna. O tym mówią pozostałe na zwierzynieckim cmentarzu liczne groby ale i w "Dzienniku " wspomina Klukowski ofiary tego potwornego miejsca.. oraz 18 wsi polskich [Polnische Dorfer] : 1) Marynówka. Przed paru dniami umarł – jak mówią . ostatnio nauczyciel. Odbywało się to jednak inaczej. 4)Źrebce. W trzy dni potem Szczebrzeszyn został wysiedlony Wczesnym rankiem 10 lipca obębniono polecenie wzywające do przygotowaniu się do podroży i stawienia się na rynku. Owa impreza zorganizowana została w sali kinowej u pp.. Przez kilka następnych dni przez Szczebrzeszyn ze Zwierzyńca przejeżdżają samochody przewożące internowanych w tym wiele kobie t i dzieci. Tego samego dnia pojawili się nasiedleńcy: mężczyźni w cywilnych ubraniach z karabinem w ręku. niektórych w sumie 300 do 400 osób zatrzymano a następnie wywieziono do obozu w Zwierzyńcu. 8)Bodaczów. 3)Sułów kol. 21 lipca Klukowski zapisał: "Dziś rano wywieziono w okolice Tarnogrodu wszystkich Ukraińców zamieszkałych w Szczebrzeszynie i w sąsiednich wioskach. 3) Niedzieliska..traktowali swój pobyt czasowo. większość stanowili chłopi z wiosek położonych na wschód od miasteczka. I jeszcze kilka zdań na temat wysiedlenia z terenu Szczebrzeszyna i pobliskich miejscowości ludności przyznających się do pochodzenia ukraińskiego i wyznawania prawosławia. Rozłopy. 9) Sułowiec. Krzeszowskich. a wcześniej [11lipca] "Nie wytrzymał tego katowania Stanisław Węgierski. 11) Kulików." I właśnie jedną z dolegliwości stosowaną zarówno w obozie w Zwierzyńcu jak również w Zamościu były tortury polegające na potwornym biciu często powodujące uszkodzenie ciała i kalectwo . Niestety byli i tacy." W przeddzień czwartej rocznicy wybuchu wojny miał miejsce akt utworzenia "Dorfgemeide Szczebrzeszyn. Przed ponad rokiem nieliczni miejscowi Ukraińcy otrzymali z łaski Niemców odebrany polskiej ludności i zamieniony na cerkiew kościół św Katarzyny. czyli niemieckiej wiejskiej gminy Szczebrzeszyn. oraz Kąty II. Już wczesną wiosną większość z nich pilnowała w Sułowie. W dniu 7 lipca ruch na szosie wyraźnie się zmniejsza zaś dowództwo owej akcji opuszcza pałac w Michalowie przenosi się w pobliże Janowa. z którego w dniu 2 lipca wyprowadzonych zostało około1600 mężczyzn W tej grupie był niesprecyzowany odsetek mieszkańców Szczebrzeszyna. 16 )Błonie. 10)Zawada. Ponieważ było to jednocześnie przekazanie niemieckiej gminy Szczebrzeszyn z powiatu Biłgorajskiego do Zamojskiego w owej biesiadzie uczestniczyli wyłącznie niemieccy oficjele obydwu powiatów oraz tzw Dorfführerzy (sołtysi ).. Źrebcach i innych miejscowościach swych opuszczanych przez Niemców gospodarek. podczas której większości mieszkańców odesłano z powrotem do domów. Jednak większość tych ostatnich wolała zamieszkać w pobliskich wioskach szczególnie na Przedmieściu Zamojskim. by tam kontynuować zbrodniczą robotę. a ponoszą konsekwencje jedynie za przegrywaną wojnę. Ogłoszenie o otwarciu szkoły publikowane było na łamach Kroniki Powiatu Zamojskiego z 1917 roku nr 1 -2. Zwierzyniec i Tereszpol – chłopi z tychże miejscowości wyprawiali się samowolnie do lasów ordynackich kradnąc z nich na swoje potrzeby drzewo. Placówkę (czteroklasową) utrzymywano z opłat rodziców – 300 koron rocznie. 7 z innych powiatów Ziemi Lubelskiej. Podstawowe decyzje odnośnie granic Polski podejmował Stalin i trudno twierdzić. Turobin. w roku szkolnym 1917/1918 naukę pobierało 116 uczniów. jego twórczości (wykaz najważniejszych publikacji) oraz wzmianki o miejscowościach które spotykamy na łamach jego opowiadań i powieści. Szkoła posługiwała się z braku opracowania programu przez Ministerstwo Wyznań Religijnych Oświecenia Publicznego programem własnym. Wystąpienia zostały stłumione przez wojsko ordynackie. któremu po kilkonastodniowym pobycie w Zwierzyńcu. a dopiero potem wysiedlać". Efektem błyskawicznego zwycięstwa armii hitlerowskich była krwawa okupacja ziem polskich. Tereszpol. Tarnogród. mordów i bezprawia na terenach okupowanych należy włożyć między bajki.) (Aleksander Piwowarek) wystąpienia chłopów ordynackich Miały miejsce w 1885 roku we wsiach położonych w obrębie gmin: Sułów. 000 sztuk gontów o wartości 1880. Przykładem tego rodzaju mentalności jest przytoczona przez Klukowskiego wypowiedź nasiedlonego do Szczebrzeszyna dr Warnowskiego. co ze względów oczywistych popularnym być nie mogło. Nie mniej utrata ojcowizny połączona z deportacją mogła powodować przez lat wiele frustrację i dyskomfort.Interpretacja owej frazy wydaje się być oczywista. Śmiem twierdzić. który w obliczu panicznej ewakuacji pod naciskiem zbliżającego się frontu stwierdził. "Jest to kara Boża. na skutek długotrwałego pobicia przez gestapowców zrobiła się rana wielkości talerza z martwicą sięgającą kości. Z 38 milionów obywateli żyjących w Polsce w 1939 r. oznaczały bowiem dla mieszkańców terenów położonych na wschód od Buga [i to już po rzekomo wygranej wojnie] opuszczenie ojcowizny i podróż w nieznane. Odbywało się to bez aprobaty zainteresowanych społeczeństw. Mogły uczęszczać do niej dzieci.Niemcy nie odpowiadają ze zbrodnie i okrucieństwa. Chcę również zwrócić uwagę na absolutną legalność rządów Hitlera wybranego większością głosów obywateli Niemiec i tym samym za wszystkie brunatne zbrodnie wyborcy byli pośrednio współodpowiedzialni. Goraj. bo trzeba było najpierw wygrać wojnę. Wyższa Szkoła Ludowa im. by były one przyjęte z entuzjazmem. iż II Wojna Światowa wybuchła nie w roku 1945 t. Frampol. Jana Hetmana Zamoyskiego Została otwarta 1 września 1917 roku w Szczebrzeszynie. w tym: 57 ze Szczebrzeszyna.(. Pretensje do brunatnego establishmentu yczyły jedynie przegrywanej wojny. który miał miejsce w dniach 29 – 30 października 1937 roku w Lublinie. . iż olbrzymia większość ówczesnych Niemców aprobowała wszelkie zbrodnie na terenach objętych okupacją.Szczebrzeszyna Krukowskim. jej kierownikiem mianowano Franciszka Przyrowskiego." trzeba było najpierw wygrać wojnę. z podczas owych "wypędzeń" a pięć lat wcześniej. Z "Z dziejów medycyny w Zamojszczyźnie" Odczyt wygłoszony przez dr Zygmunta Klukowskiego na Zjeździe Lekarzy Powiatowych Województwa Lubelskiego. Kształty powojennych granic w Europie wyznaczały trzy zwycięskie mocarstwa. Biłgoraj. 000 sztuk gontów. wartość których wyniosła 3500 rubli. powodująca olbrzymie straty tak w sferze materialnej jak i demograficznej. Publikacja zawiera informacje dotyczące rodzeństwa pisarza. we wsi Karczmiska – w roku 1885 w tej gontarni wyprodukowano 6000. roczna produkcja wynosiła 360. które ukończyły Szkołę Ludową.. wytwórnia gontów Funkcjonowały na terenie powiatu zamojskiego przy tartakach: w Zwierzyńcu – uruchomiona została w 1874 roku. Krzeszów. in.. Natomiast zasłanianie się niewiedzą o pięcioletnim okresie krwawego terroru. a dopiero potem wysiedlać". I te uczucia można zrozumieć. 3 – 4. "Z Izaakiem Baszewisem Singerem po Ziemi Biłgorajskiej" Przewodnik po miejscach związanych z osobą i twórczością Isaaca Bashevisa Singera opracowany przez Romana Sokala (Biłgoraj 2003). .. m. pozostało według powojennego spisu 24 miliony. Wobec totalnej niewiedzy na temat faktów zaistniałych na terenie okupowanych ziem polskich wykazywanej przez niektóre osoby w Niemczech szczególnie w kręgach tzw "wypędzonych" chciałbym jedynie przypomnieć. oraz 1 osoba z Warszawy. 51 z powiatu zamojskiego. w latach 1875-1915 pełniła funkcje cerkwi prawosławnej. z zakrystią i kaplicą przy prezbiterium oraz jedną wieżą ponad nawą. wspartym na czterech potężnych kolumnach.katolicka w Tereszpolu zbudowana w 1851 r. Prawdopodobnie odtransportowani zostali do obozu w Bełżcu. oraz Efraim Farber w Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie (Kiriat Yam 1984 ). Zachował się jeden egzemplarz (nr 7 z dnia 10 czerwca 1944 roku). Recenzja o pracy autorstwa Albina Koprukowniaka zamieszczona została w Roczniku Lubelskim 1976 t. drewutnię. XIX. Otóż pracę Zakłady Kształcenia. Zagładę szczebrzeszyńskich Żydów opisał dr Klukowski na łamach "Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944" (Lublin 1958). Matki Boskiej Częstochowskiej. zabytkowe obiekty z terenu gminy Tereszpol Na terenie gminy Tereszpol znajduje się kilka zabytkowych obiektów. H. Jana Nepomucena stojąca . Cennym uzupełnieniem przewodnika jest bogata ikonografia z okresu międzywojennego. zagroda sitarska Zabytkowy drewniany dom w Biłgoraju z roku 1810 będący w przeszłości własnością Antoniego Grabińskiego. Z kolei w materiałach bibliograficznych miasta opracowanych przez Henryka Zwolakiewicza nie znalazło się cały szereg pozycji. 21 października miał miejsce kolejny transport do Bełżca. gdzie przeprowadzali prace melioracyjne na rzece Łabuńce. przeoczenia i błędy". roku 1919 po erygowaniu parafii rzymskokatolickiej przez biskupa Marian Fulmana obiekt został zaadoptowany na potrzeby ludności katolickiej – funkcjonuje odtąd jako kościół pw. większość prezentowanych fotografii pochodzi ze zbiorów Muzeum Ziemi Biłgorajskiej. i kamienną chrzcielnicę z 1935. redagowane przez Wojciecha Polaka i Lucjana Sikorę w Gorajcu. Zakłady Kształcenia Nauczycieli w Szczebrzeszynie Nazwą tą określa się dwie placówki o profilu pedagogicznym – Seminarium Nauczycielskie Męskie i Liceum Pedagogiczne. nakryta kopulastym daszkiem.. poprzedza szkic dziejów miasta autorstwa Aleksandra Przysady – A. 12 sierpnia 1940 roku Niemcy rozkazali 300 Żydom by stawili się do przymusowych robót. Wydawcą pisma był zamojskich podokręg Batalionów Chłopskich. wozownię. gdy 27 września 1939 roku oddziały Armii Czerwonej wycofały się z miasta część młodych ludzi odeszła razem z nimi. Ci co pozostali spotkali się z natychmiastowym prześladowaniem ze strony przybyłych Niemców. Po raz pierwszy użyli tej nazwy autorzy zbiorowej pracy "Zakłady Kształcenia Nauczycieli w Szczebrzeszynie i ich wychowankowie. staraniem parafian i Ordynacji Zamojskiej. "Z Ziemi wysiedlonych" Pismo konspiracyjne (dwutygodnik). gdzie zorganizowali mały oddział partyzancki. Zorganizowano w nim muzeum biłgorajskich sitarzy odtwarzając z ogromna pieczołowitością wygląd sitarskiego obejścia – dom mieszkalny.parterowa. gdzie w 1863 roku miała miejsce potyczka pomiędzy pomiędzy oddziałem Marcina "Lelewela" Borelowskiego a Rosjanami − ponad stuletnia figura św. Żydzi szczebrzeszyńscy zatrudniani byli także w obozie pracy w Bortatyczach. 8 sierpnia tegoż roku kilkaset osób wywieziono do obozu w Bełżcu. świątynia wyposażona jest w ołtarz drewniany wykonany w 1936 r. który dostępny jest w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Przebudowana została w latach 1952-1959 wg projektu zamojskiego architekta Adama Klimka. uratowany przed rozbiórką przez Romana Sokala. zawiera znamienną wypowiedź charakteryzującą niejasne w sensie wiarygodności informacje o przeszłości Szczebrzeszyna. Koprukowniak napisał. (Lublin 1975) pod redakcją Stanisława Kosińskiego. spichlerz.. 8 maja 1942 roku niemiecka policja zamordowała około 100 osób. obok znajduje się murowana dzwonnica. − XIX wieczny klasycystyczny dwór w Panasówce . Dwór otaczają pozostałości starego parku − wzgórze "Polak" w pobliżu Panasówki. ukazywało się w rożnych okresach. Jest to trzynawowa świątynia murowana z cegły i kamienia. prostokątna budowla z przepięknym portykiem od frontu. przy szosie koło Panasówki zagłada szczebrzeszyńskich Żydów W chwili wybuchu II wojny światowej w Szczebrzeszynie było ponad 3000 osób pochodzenia żydowskiego. są to: − cerkiew grecko . . że jakość tego szkicu "pomniejszają niestety liczne tu pomyłki. Niektórzy ze szczebrzeszyńskich Żydów uciekli z miast zbierając się w pobliskich lasach.Zamość. Łopacińskiego w Lublinie. Studium historyczno – socjologiczne". który wówczas funkcjonował jako obóz zagłady. Drugą fabrykę mebli giętych uruchomiono w 1883 roku w Zwierzyńcu – dzierżawił ja i prowadził wspólnie z bratem Artur Lesl. zatrudniano 25 robotników garbarnia – funkcjonowała w Zamościu. w krążkach. wcześniej funkcjonowały młyny wodne i tartaki w: Wólce Infułackiej. Fabryka mebli giętych w Bondyrzu uruchomiona został w 1889 roku przez Wilhelma Gebethnera z Warszawy. młyn w Turzyńcu. Monastyrkach tartaki – istniały w: Zwierzyńcu – przedmiotem produkcji były materiały budowlane i deski. XX wieku browary – w roku 1867 istniały trzy browary w: zwierzyńcu. Podjęte zostały uchwały przez Rady Gromadzkie wsi Brody Małe i Brody Duże.które bezpośrednio. Młyny parowe istniały w: Szczebrzeszynie. butelki. Wysokiem. fabryka parkietów – funkcjonowała w latach 1878 – 1883 lub 1884 w Zwierzyńcu. zakład stanowił własność Ordynacji. Bondyrzu . Aleksander Waligóra syn Edwarda zamieszkały w mieście Krystynopolu pow. dzierżawiony prze Antoniego Dąbrowskiego i Józefa Wrońskiego. w roku 1895 uruchomiono gorzelnię w Łabuniach . zachował się (w zbiorach prywatnych) podany niżej akt notarialny informujący o tej transakcji Akt notarialny Rep. Bracia Lesl". Druga gontarnię uruchomiono w 1880 roku przy tartaku we wsi Kaczurki gorzelnie – w roku 1870 na terenie powiat zamojskiego funkcjonowało ich osiem. zakłady przemysłowe Zamojszczyzny XIX – pocz. Zamościu – do większych młynów wodnych na terenie Zamojszczyzny należał młyn w Szczebrzeszynie dzierżawiony od zarządu ordynacji przez Samuela Aszkenazego. w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku na terenie Zamojszczyzny funkcjonowały 3 wytwórnie kafli zakłady wyrobów miedzianych – przez bardzo krótki okres czasu istniały w Kaczurkach i Zamościu zakup gruntu Zakup gruntu pod budowę Fabryki Kalafonii i Terpentyny w Brodach Małych k/Szczebrzeszyna dokonany został prze inż. Areał sprzedawany to pięć morgów osiemnaście prętów czyli dwa hektary 8 329 metrów kwadratowych. wyroby sprzedawano na terenie Rosji młyny – w latach osiemdziesiątych XIX wieku pojawiają się młyny parowe. piłowaną. Kupujący inż.Jan Chwiejczak. szpicach. 542 złote. w roku 1889 na wystawie w Warszawie zakład otrzymał srebrny medal "za produkcję mebli wysokiej jakości" fabryka mebli giętych – pierwsza na Zamojszczyźnie powstała we wsi Kąty w 1880 roku – w początkowym okresie istnienia zatrudniano 6 robotników. Sokalski. w 1912 roku zatrudniano 28 robotników gontarnie – pierwszą uruchomiła w 1874 roku przy tartaku w Zwierzyńcu Ordynacja Zamoyska – roczna produkcja wynosiła ok. wytwórnie kafli – istniała w Wólce Infułackiej. zatrudniała czterdziestu robotników – klinkier wykorzystywano do budowy dróg w okolicach Zamościa fabryka zapałek – powstała z inicjatywy Rejnemana w 1877 roku w Wólce Infułackiej w zabudowaniach dawnych koszar. 360. lub pośrednio yczą Szczebrzeszyna. zakład funkcjonował pod nazwą "Fabryka Wyrobów Drewnianych w Zwierzyńcu. Nr 50 z dnia 29 stycznia 1934 roku.u schyłku XIX wieku był największym tartakiem na Zamojszczyźnie. młyn we wsi Wieprzec. fabryka skarbowa klinkieru – uruchomiona została w 18894 roku w Zamościu. rafinadę w kostkach. Smoryniu i Zamościu – do produkcji piwa używano chmielu cukrownia – wybudowana został w 1895 roku w Klemensowie k/Szczebrzeszyna przez Maurycego hr. cylindry do lamp kamieniołomy – istniały dwa we wsi Senderki – wydobywany materiał wykorzystywano do wyrobu kamieni młyńskich. huta szkła "Krasnobród" – otwarta został w 1894 roku przez Kazimierza Fudakowskiego (→Fudakowski Kazimierz) – produkowano: szkło okienne. zakład funkcjonował do roku 1884. 000 sztuk gontów. rąbaną. produkowano: cukier w głowach. puder i kryształ fabryka bryczek i wyrobów drewnianych – funkcjonowała od 1884 roku w Zwierzyńcu – wyroby sprzedawano na terenie guberni lubelskiej oraz w Warszawie. Kolejne oddano do użytku w początkach xx wieku – w roku 1912 w powiecie zamojskim funkcjonowało 6 gorzelni. Akt notarialny został . Radziecinie. Kaczurkach założony został przez Kazimierza Fudakowskiego. parkiet eksportowano głównie w głąb Rosji. Cena nieruchomości – 3. kopalnia piaskowca we wsi Lipowiec oraz kopalnia kamienia wapiennego w Żelebsku (powiat biłgorajski) manufaktura maszyn i narzędzi rolniczych – uruchomiona został w 1805 roku w Zwierzyńcu. Abramowie. Reprezentowali : wieś Brody Małe Leonard Kołcon. Zamoyskiego. Aleksandra Waligórę w 1943 roku. wieś Brody Duże . w roku 1921 placówkę przejęło miasto Zamość. J. gdy rozpoczęto wysiedlanie Zamojszczyzny do obozu przywożono ludność z wysiedlonych wsi – stąd jak relacjonuje mieszkanka Gorajca – Katarzyna ze Szczepanków Odrzywolska odchodziły transporty w głąb Rzeszy. Tutaj zdaniem Ireny Kutyłowskiej – pracownika zakładu archeologii UMCS zlokalizowany jest kopiec ziemny. Hirszzon. Ch.. towarzyskim i kulturalno – oświatowym. w roku 1932 Centralna Biblioteka Powiatowa (Hrubieszowska) składająca się ze zbiorów : centrali bibliotek ruchomych i Hrubieszowskiej Biblioteki Publicznej. związków zawodowych. w latach 1925 – 1929 przy oddziałach TUR – u zaczęły powstawać biblioteki . W obrębie bibliotek wojskowych funkcjonowały także placówki zorganizowane przez Towarzystwo Wiedzy Wojskowej – Biblioteka Dowództwa Okręgu III Korpusu w Zamościu (1925 rok). W obozie panował głód i choroby. Zamościu. J. w roku 1927 stała się własnością Koła Miłośników Książki z Zamościa.2 psk Hrubieszów. biblioteki samorządowe . Tomaszowie Lubelskim. Stanko. biblioteki tzw. Bogucki.religijnych. jak i pracą kulturalno – oświatową w ramach której . H. jak przystało na miasto powiatowe był w okresie międzywojennym prężnym ośrodkiem kulturalno – oświatowym. zamojska służba medyczna okresu międzywojennego Lekarze – B. Biblioteka Dowództwa Okręgu I Korpusu w Hrubieszowie. stowarzyszeń zawodowych i stowarzyszeń rodzin pracowników. Haus. baon podchorążych piechoty w Tomaszowie Lubelskim.) Bornstein. Czesław Kuban. Suchowolski. biblioteki wojskowe (stosowano wśród nich podział na oświatowe i naukowe. M. w 9 pułku piechoty (pp) i 3 pułku artylerii polowej (pap) w Zamościu (1928 rok). K. S. 1 stycznia tegoż roku dokonano spisu tego rodzaju placówek na terenie całego kraju. (. Porębski.) Bajczman. lub zarządcy danej placówki możemy sklasyfikować je (podaję za Jerzym Plisem:" Biblioteki oświatowe w Lubelskiem (1918 – 1939)") jako : państwowe (wojskowe. W Zamościu. I. biblioteki więzienne – o istnieniu biblioteki przy więzieniu w Zamościu pochodzą informacje z roku 1930. biblioteki żołnierskie (dane z 1928 roku) . Cymryng. Od jesieni 1942 roku. "Zamczysko" Dzielnica domków jednorodzinnych w Zamościu położona na południe od Starego Miasta po prawej stronie szosy wiodącej do Żdanowa. Minc. bez organizacyjne (grup nieformalnych). Przeprowadzona analiza przekazów pisanych i kartograficznych nie wskazuje na istnienie informacji potwierdzających lokalizację Skokówki w tym miejscu. l. *** W dwudziestoleciu międzywojennym odnotowano na Zamojszczyźnie istnienie klubów społecznych. Madler. w latach 1922 – 1938 powstały biblioteki zorganizowane przez Koła Polskiej Macierzy Szkolnej w: Hrubieszowie. Gelibter. Przed I wojną światowa powstała Biblioteka Publiczna im. swoja działalność rozwinęła po roku 1916. Warchałowskiego w kancelarii w Szczebrzeszynie. felczerzy – B. dentyści – S. w.. I. M. który w większości publikacji o Zamościu wymienia się jako pozostałości Skokówki – rodowego zamku Zamoyskich. Wechter. in. biblioteki towarzystw o charakterze lokalnym.. zamojski obóz przejściowy Znajdował się w Zamościu u zbiegu ulic Okrzei i Lubelskiej.w roku 1922 powstała Biblioteka Sejmiku Hrubieszowskiego (na jej uposażeniu znalazły się zbiory Koła Polskiej Macierzy Szkolnej i Wydziału Powiatowego w Hrubieszowie). Zamość. prywatne (→ biblioteki zamojskich bibliofilów) i działające w obrębie tych bibliotek prywatne wypożyczalnie. oraz biblioteki parafialne. Bajczman. kulturalnym. jak i okolicach). Gerszen. samorządowe (gminne. Cymryng. miejskie.. weterynarze – dr Kurek przy c[esarskiej] i k[rólewskiej] Komendzie Powiatowej. 9 pp i 3 pap w Zamościu. I. społeczne (organizacji kulturalno – oświatowych. więzienne. zamojskie biblioteki (w mieście Zamościu i powiecie) w okresie międzywojennym. organizacji młodzieżowych. Szarlip. oraz oficerskie i żołnierskie) – biblioteka oficerska w 2 pułku strzelców konnych (psk) w Hrubieszowie. (. zajmujących się zarówno działalnością polityczną. akuszerki . Huberman. pracami którego kierował dr Zygmunt Klukowski ze Szczebrzeszyna. Istniało wiele bibliotek (zarówno w samym mieście. powiatowe). organizacji politycznych..L. organizacji gospodarczych. Zamoyskiego w Zamościu. W roku 1935 na terenie Zamojszczyzny istniały biblioteki miejskie w Szczebrzeszynie i Tomaszowie Lubelskim. (.spisany przez notariusza St. I. w tym szczególnie dzieci. Haus. policyjne). m. z uwagi na charakter prawny właściciela. które dziesiątkowały więźniów..) Wechter. organizacji paramilitarnych i stowarzyszeń kombatanckich. Na wniosek Ignacego Daszyńskiego (czołowego działacza Polskiej Partii Socjalistycznej) w 1932 roku powstało Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego (TUR). Hrubieszowski) Biblioteka Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych w Zwierzyńcu (1930) Biblioteka Stowarzyszenia Pracowników Sadowych w Zamościu (1932) Biblioteka Zjednoczenia Kolejowców Polskich w Hrubieszowie (1932) Biblioteka Stowarzyszenia "Rodzina Wojskowa" w Hrubieszowie (lata trzydzieste ubiegłego wieku) Biblioteka III Zakonu św. biblioteki żydowskie w 1913 roku bibliotekę w Zamościu założyła Żydowska Liga Oświaty Ludowej. Skierbieszowie.Kryłowie (1924). pow.. Brenera). W 1923 roku z inicjatywy Stowarzyszenia "Kultur Liga"powstała biblioteka w Tomaszowie Lubelskim. Horodle (1932). w latach trzydziestych powstawały z inicjatywy żydowskich stowarzyszeń placówki i pod nazwą " Biblioteka im. Były to: Resursa w Tomaszowie Lubelskim. I. Salomona Ettingera (1930). bibliotekę prowadziło również Stowarzyszenie Robotnicze Wychowania Fizycznego "Jutrznia" w Krasnobrodzie. Od 1924 roku datuje się działalność Powszechnej Hebrajskiej Biblioteki im.opiekunem był Złomaniec (. Z inicjatywy ks. Dubience (1927).). oddział Związku Zawodowego Przemysłu Odzieżowego w Grabowcu (1929).od roku 1926 funkcjonowała w Szczebrzeszynie biblioteka im. Biblioteki Ognisk Związku Polskiego Nauczycielstwa szkół Powszechnych w: Józefowie (pow. Żydowska Organizacja Skautowa "Haszahar " prowadziła bibliotekę w Tyszowcach założoną w 1926 roku. Zamościu. Icchaka Lejbusza Pereca" – Tarnogród (1927). W latach dwudziestych powstały biblioteki przy oddziałach "Tarbutu" we Frampolu (1925). Fryszmana w Zamościu. Włodzimierza Matwiejczuka powstały czytelne . istniała tutaj również założona w 1926 roku żydowska biblioteka im. Skrychiczynie (1927 – 1939). Biłgorajski). 1925). biblioteki żydowskich organizacji politycznych w 1929 roku powstała biblioteka Organizacji Syjonistycznej w Krzeszowie. Biłgoraju (1936) biblioteki ukraińskie – powstawały z inicjatywy Towarzystwa Dobroczynności i Oświaty "Ridna chata" . żydowska organizacja młodzieżowa "Haszomer Hacair" posiadała bibliotekę w Dubience (1922). w Krasnobrodzie funkcjonowała Biblioteka i Czytelnia im. 16 letni wówczas Antoni Wiatrowski. oddział Związku Drobnych Kupców i Handlujących Żydów w Dubience (1924). Klub Towarzyski w Biłgoraju. in. w 1918roku Tyszowcach. Kolejne biblioteki jakie funkcjonowały w okresie międzywojennym na Zamojszczyźnie to: powstała w latach dwudziestych biblioteka przy Zarządzie Powiatowym Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej w Zamościu Biblioteka spółdzielni Spożywców w Zwierzyńcu. Mendele Mojcher Sforima.prowadzono biblioteki. W roku 1933 założyło w Zamościu bibliotekę Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe "Frajchat". hrubieszowski. biblioteki będące własnością ludności żydowskiej znajdowały się w: Zamościu (1921). Hrubieszowie (1926 – 1934). W Bereściu (pow. w tej miejscowości istniała również biblioteka organizacji młodzieżowej syjonistów ortodoksów "Cejre Mizrachi" ("Młodzi Syjonu") biblioteki żydowskich związków zawodowych Klasowe Związki Zawodowe założyły w 1927 roku bibliotekę w Hrubieszowie i Zamościu. Tyszowcach (1925).1932) Biblioteka Kolejarzy w Gozdowie. w uroczystości otwarcia brał udział m. Hrubieszowski (1926) Biblioteka dla Wszystkich – stanowiła własność większości ogółu mieszkańców Tarnogrodu (1920) Biblioteka dla Dorosłych w Horodle biblioteki wiejskie w Udryczach i Wierzbie (pow. nie wiadomo jak była zasobna i jakie publikacje składały się na jej księgozbiór.. późniejszy regionalista i dokumentalista przeszłości Hrubieszowa i okolic → Wiatrowski Antoni *** W latach 1918 – 1939 na terenie Zamojszczyzny istniały także biblioteki prowadzone przez mniejszości narodowe. Franciszka w Radecznicy (1931 . założona w 1907 roku Biblioteka Kasy Stefczyka w Horyszowie Polskim Biblioteka Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Szczebrzeszynie (1925) . Kryłowie. Hrubieszowie (1923. D. m. Zawalowie (pow. Ich założycielami były organizacje kulturalno – oświatowe żydowskie i ukraińskie. Placówkę zlokalizowano prawdopodobnie w świetlicy "Sokoła" (obecny budynek stolarni przy Szkole Zawodowej) wybudowanej staraniem dyrektora Fabryki Kalafonii i Terpentyny "Alwa" Andrzeja Waligóry. in. Zwierzyńcu. Zamojski) oprócz klubów powstawały również czytelnie organizacji kulturalno – oświatowych – w roku 1905 w Hrubieszowie powstała czytelnia Polskiej Macierzy Szkolnej. po św. w Tomaszowie wypożyczalnię prowadził E. Dom Handlowy. Tereszpolu. zachowanych w Archiwum Państwowym w Zamościu dokumentów Władz Miejskich z 1918 roku. II Zamojskie Towarzystwo Pożyczkowo Oszczędnościowe. a także podawane (po zaparzeniu) do picia krowom po ocieleniu. Dołhobyczów Właściciel pałacu Stefan Świeżawski zupełnie przypadkowo stał się posiadaczem skarbu – jadąc pociągiem do Lwowa podsłuchał rozmowę carskich oficerów o ukrytym w poturzyńskiej studni (nieopodal monastyru) skarbie.Tarnogrodzie. po Wniebowstąpieniu NMPanny. Michale. W powiecie hrubieszowskim jarmarki miały miejsce w: Tyszowcach. zioła z wianków wykorzystywano w celach leczniczych (bóle żołądka. celem szybszego oczyszczenia organizmu. po św. Franciszku Serafickim) . po św. Tarnogrodzie. zamojskie legendy /podania/przekazy Czarnystok Do dziś funkcjonuje w tej miejscowości nazwa "Żydów dół" – przy polnej drodze prowadzącej do pobliskiego lasu ukrywali się podczas okupacji. odbywały się w środy po: Trzech królach. Tekli. Biszczy. zamojskie jarmarki U schyłku XIX wieku jarmarki na Zamojszczyźnie odbywały się w następujących miejscowościach: Annopol. Goraj. Bartłomieju. Filia lubelskiego Syndykatu Rolniczego. Krzyża. Oficerowie mówili prawdę. Kwiatkowski (1924). przed św. reumatyzm). Filipem i Jakubem. Bazylko Józefowie – książki sprzedawano w aptece Minczewskiego Krasnymstawie – księgarnię prowadziła F. po św. po Wniebowzięciu N M Panny. Ziemiańskie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu. Mikołajem). Zamojskie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu. Zaintrygowany tą informacja wysiadł z pociągu i udał się do Poturzyna. Zamojskie Udziałowe Stowarzyszenie Spożywcze. Istniały także biblioteki parafialne (polskie) w dekanacie szczebrzeskim. Frampol. w Zamościu przy księgarni Lucjana Kępickiego. Oprócz bibliotek w okresie międzywojennym funkcjonowały na Zamojszczyźnie wypożyczalnie książek. w latach trzydziestych XX wieku Stanisław Kimaczyński Tomaszowie – istniała księgarnia J. po św. przy kolegiacie zamojskiej. biblioteka przy kościele dominikańskim fundacji Marysieńki Sobieskiej w Krasnobrodzie. Macieju. po św. diecezji lubelskie w: Goraju.w: Babicach. Gdy po kilku latach zrodziło się w nim namiętne uczucie do stryjecznej siostry Kazimiery. Szczebrzeszynie. po św. Leszczyńska Szczebrzeszynie – księgarnię prowadził Mazurowski. zamojskie instytucje handlowe okresu międzywojennego Wg. Biłgoraj (jako miasto powiatowe Biłgoraj miał w 1872 roku 6 jarmarków rocznie. Marcinie) i Zamościu. a także i wczasach I wojny światowej Żydzi. zazwyczaj zlokalizowane przy księgarniach: W Szcebrzeszynie przy księgarni Haliny Zalewskiej (1936). Józefów. Mokrymlipiu. W Czarnymstoku (tak jak w wielu miejscowościach Zamojszczyny) do dziś święci się wianki uwite z ziół i kwiatów – dawniej po poświęceniu wieszano je pod obrazami w domach. I Zamojskie Towarzystwo Pożyczkowo Oszczędnościowe. po Podwyższeniu Św. po św. Nowo – miejskie Udziałowe Stowarzyszenie Spożywcze. Akcyjne Towarzystwo "Ziemianin". Hurtownia Współdzielcza (taka sama placówka funkcjonowała w okresie międzywojennym w Biłgoraju → Hurtownia Współdzielcza. Stanisławie. Wydobyte kosztowności ukrył w swoim pałacu. Tomaszowie (w roku 1873 jarmarki odbywały się w środy po: Trzech królach. skarb bardzo się przydał. Marii Magdalenie. Dominiku. Nowo – miejskie Towarzystwo Pożyczkowo – Oszczędnościowe. przed św. Leonardzie zamojskie księgarnie okresu międzywojennego Znajdowały się w: Biłgoraju – księgarnia zlokalizowana była przy Centralnym Biurze Pośrednictwa Syndykatu Rolniczego Izbicy – stoisko księgarskie zorganizowane było w sklepie spożywczym przez p. po św. Krzeszów. bowiem władze kościelne zgodziły się udzielić mu . Szymańskiego Zamościu – Księgarnia Polska. po św. Krasnobród. po Zwiastowaniu N M Panny. Szczebrzeszyn (jarmarki szczebrzeszyńskie miały miejsce we wtorki po: Niedzieli Śródpostnej. Stanisława Kimaczyńskiego. przed Janem Chrzcicielem. odbywały się we wtorki po: Trzech Królach. w mieście funkcjonowały: Agentura Banku Łódzkiego. po św. we wszystkich w/w placówkach można było nabyć egzemplarze "Kroniki Powiatu Zamojskiego". Łukaszu. red. Taki los spotkał podobno pięcioosobową rodzinę Sykałów. Gdy padła odpowiedź: "śpimy" – odpowiadali "śpijcie dalej. Trzeba nago podczas pełni księżyca dosiąść zwierzęcia. ze podczas morowej zarazy w jednej z przydrożnych figur zamurowano (na jej własne życzenie) młodą dziewczynę. Gospodarze wyprowadzili się z domu – przychodzili tu jedynie pomodlić się i posłuchać śpiewów. przekazu zawartego w kronice Nestora ("Letopis Nestora". który mieszkał w Gorajcu Zastawie. Jak mawiali ci. nr 52) – składający przysięgę na wierność konfederacji targowickiej mieli ją wykonać w pobliskim folwarku książęcym – stąd nazwa wsi Klątwy. Że Wacław Nowiński powiesił się w stodole (teraz na tym miejscu stoi figura). stukali w nie i pytali: "śpicie. często słyszano na terenie jego byłej posesji tętent koni. która złożyła siebie jako ofiarę celem ubłagania Niebios o życie mieszkańców. gospodarz który otrzymane rozbiórkowe drewno wykorzystał do budowy domu słyszał podczas Wielkanocy (gdy dzwoniły dzwony w okolicznych cerkwiach) paschalne śpiewy. Mówiono. W Gorajcu krążyła też pogłoska. wtedy dotychczasowa niemoc znika. który rzekomo ma kryć szczątki poległych. Czubara ( 2005. jak wówczas pisano i mówiono znajdował się duży. Pragnący zemsty Szwedzi zaatakowali konfederatów – ich krew zbroczyła do tego stopnia okoliczne błonie. Wilk pomaga również niewidomym. świątynię erygowano pod wezwaniem matki Bożej Częstochowskiej. pogłaskać go po łbie i po brzuchu. kto zrobił im coś złego.ponieważ tysiąc ludzi chciało mu oddać cześć i ostatnią przysługę z przyniesionej w czapkach ziemi zrobił się stos. śpiewy usłyszała także jego żona i ich sąsiadka. że w miejscu publicznym spadało z niego ubranie (Maria Ruska) okolice Sitańca i Zamościa Nocami pojawiał się niesamowity czarny pies. Kolonia Kryłów Stoi tutaj figura św. Czernięcin W początkach XX wieku w Czernięcinie /Czarnięcinie. sparaliżowanym oraz cierpiącym na choroby skórne. wg. którzy mieli okazję go widzieć – był to podobno duch skazańca. na trzeci rok od wystawienia domu. Gorajec Gdy we wsi panowała zaraza (morowe powietrze) późną nocą przed zabudowaniami gospodarzy zjawiała się bryczka z której wysiadali dwaj panowie – podchodzili do okien. które wsiąkły w ziemię tworząc u podnóża grodu źródło. ale jak informowali wtajemniczeni tylko tyłem).ślubu w zamian za ufundowanie w Dołhobyczowie kościoła. jeszcze przed Wróblewskimi – straszyło. że do dziś funkcjonuje na określenie tego miejsca nazwa "Krasne" – w miejscu potyczki miejscowa ludność usypała kopiec. owe światełka były to podobno dusze topielców. który pomimo że kamienny posiada niezwykłą moc – leczy bezpłodność kobiet. Petersburg 1893) nazwa ta łączy się z imieniem Bolesława Chrobrego – polski król obozował tutaj podczas wyprawy na Ruś w roku 1018 Klątwy Legendę związaną z nazwą tej wsi podał na łamach Tygodnika Zamojskiego K. Gdy mieszkańcy domu odpowiadali "chwalimy Boga" – nic się nie działo i wszyscy pozostawali przy życiu. a szczególnie wtedy. oraz tajemnicze światełka unoszące się nad ziemia. czy Boga chwalicie?". Gródek Nadbużny Jeden z władców Gródka wyruszył na wojnę. że dawnymi czasy jakiś waleczny dowódca poległ podczas rozegranej we wsi potyczki. Sulinow. Jedna z mieszkanek Gorajca (nie żyjąca już Maria Ruska) opowiadała jakoby w zabudowaniach dziedzica Nowińskiego.jak twierdzą mieszkańcy(podaję za Bogdanem Nowakiem) – bije ono do dziś Gródek Nadbużny – Czumowo W połowie drogi pomiędzy tymi dwoma miejscowościami znajduje się miejsce zwane "Królewskim Kątem" ('Koroliwskij Kut"). Inna legenda z początków ubiegłego stulecia głosi. Miejscowa ludność mówiła. który na początku XX wieku uciekł z zamojskiego więzienia. przechodzącym późną nocą koło tego miejsca ukazywał się zając. Początkowo bał się komukolwiek o tym powiedzieć. a tych bywało w mieście dużo szczególnie w dni targowe. Jego żona wypłakała mnóstwo łez. Jego druhowie położyli ciało w bruździe (wgłębieniu ziemi powstałym podczas zaorywania pola) i każdy przyniósł czapkę ziemi . miał ponad naturalne rozmiary i zardzewiały łańcuch. . ale nigdy z niej nie powrócił. gdy przyłożył ucho do ściany. usypany kopiec. Mikołaja z wilkiem. Zabłądził wśród okolicznych bagien i tutaj się utopił. wtedy w tym domu wszyscy umierali. Kryłów – po rozebraniu miejscowej cerkwi. że w pobliżu granic miasta Zamościa pojawiał się diabeł przybierający postać zająca (można był przed nim uciekać. które płoszyły konie ciągnące dorożki i chłopskie furmanki. Latyczyn Mieszkańcy Latyczyna zajmowali się czarami – potrafili tak odgryźć się temu. Odtąd figura św. w pewnym momencie zniknęła pod takim wykrotem. chodziła także na Bojarach k. gdzie nie raz trzeba było załatwiać różne sprawy. gdy "ulęgła" się ziemia i trawa bujnie zarosła. Bzowiec. włosy "stanęły" mu na głowie. . na drodze przed furmanką pojawił się czarny kot. Nawóz i oczywiście Sułówek miały odciętą drogę od Szczebrzeszyna – najbliższego w okolicy miasteczka. siodłata. Tomaszów Lubelski Wg. słychać było krzyki. Albina Lubowiecka) Siedliska (pow. Przez całą noc zbierał głazy by rozrzucić je nad świątynia. uświadomił sobie. Kot znikł. znosił mosty a przez to okoliczne wioski: Kitów.. wtedy zaciął konie batem i pojechał zastanawiając się co to mogło być. brata i dalszej kuzynki) ze "złym". że jest to coś złego. Po solidnym naprawieniu uszkodzonej grobli. Jan Łupina.za jej sprawa dokonało się w Biłgoraju wiele cudów. tomaszowski) Powstał tutaj dwór do budowy którego używano piasku pochodzącego z kurhanu – mogiły żołnierzy poległych w walce z Tatarami. Sól k.Mieszkańcy Zamościa byli przekonani. (Katarzyna Jasina – Tońka. Kładziono bowiem kłody drewna. myślał ze uciekła komuś jak szedł z nią na targ do Szczebrzeszyna. " "Pojechaliśmy z bratem do lasu po drzewo. Postanowili zatem chłopi zwrócić się o pomoc "wyżej" szukając łaski u świętego Jana Nepomucena. która opowiadała o spotkaniach członków jej rodziny (ojca. Biłgoraja moja kuzynka (siostra mojej mamy) Pintalowa. w pewnej chwili Felek zobaczył szarą kurę.. legendy powtarzanej przez mieszkańców miasta. nie chciały dalej iść. gdzie dawniej pogrzebano ponad 100 zakonników.(Aleksandra Bulak). Brat się wystraszył. Jana Nepomucena cieszy się czcią mieszkańców Sułówka i jeszcze do niedawna uroczystość poświęcenia pól zaczynała się modlitwą pod nią. księżna. że w ich mieście bardzo łatwo nawiązać kontakt ze "złym" – wystarczyło o północy stanąć na jednym ze staromiejskich skrzyżowań i zagwizdać. zwaną do dziś "Świętym Janem" i stojąca w otoczeniu okazałych lip. Radecznica . woda już nigdy jej nie uszkodziła. odczekał dłuższą chwilę. chciał ją złapać. Hrabia dał drewno z ordynackiego lasu. sypano ziemię i układano darń. kura była duża. jednak nie przetrwała wiosennego przyboru wody. Biłgoraja Jak wieść niesie pewnego razu dziesięciu pastuszkom nad strumykiem bijącym ze źródełka ukazała się postać pięknej kobiety. Konie stanęły dęba. nawoływania. XX wieku) otaczał lasek złożony z samych krzywych sosen. danych z pocz. Księżna Elżbieta po śmierci została pochowana w krypcie szklanej kaplicy w Lasku. Rzecz miała miejsce przed wybuchem II wojny światowej – "mój ojciec jechał przez czarnostocki las. Sułówek Wieś ponad 200 lat temu miała wielki problem – co roku. któremu w dowód wdzięczności wystawili okazałą figurę. Po przebudowie i remoncie kaplic procesyjnych w Lasku w latach 1920 i 1930 szklana kaplica została rozebrana wraz z kryptą a miejscu kapliczki zasiano trawę. Była to Maria Magdalena . szepty. Gdy nie udało się jej złapać kuzynkę ogarnął strach. ale zapiał kur i pokrzyżował mu plany. że naruszono ich wieczny spokój zaczęły hałasować w w budynku dworu. Budowla była okazała. Głazy leżą do dziś w rezerwacie "Piekiełko" w okolicach Łaszczówki. Tato zszedł z wozu.. gdy ten objawił się w Radecznicy i tak na zawsze pochylone pozostały. Potwierdzeniem tych informacji są relacje Marianny Smoter z Czarnegostoku. które (jak wierzyła miejscowa ludność) pochyliły się przed świętym Antonim.siwa. zapalił papierosa.. a otrzymany z rozbiórki materiał zużyto do budowy cerkwi funkcje sakralne pełniła w latach 1902 – 1947." Radecznica Bernardyński klasztor (wg. Właściciel okolicznych włości – książę Paweł Sapieha kazał rozebrać dwór. na wiosnę wylewał Por. to wszystko wydarzyło się koło północy. Za szarą kurą. rodzinę Jaworskich Ojca Kristofora i Zosię Łopatyńską. Sławęcin Przedmieście Hrubieszowa – jego nazwa bierze się od legendy o rzekomo zatopionym "sławnym mieście". gdy w Tomaszowie wznoszono modrzewiowy kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny diabeł bardzo się oburzył i za wszelka cenę chciał powstrzymać prace budowlane. tak jak i w miejscu grzebalnego cmentarza przed kościołem. Gruszka. Terebiniec Kolonia Podobno czasami w nocy w okolicach tej miejscowości słychać bicie dzwonów..dobrodziejką radecznickiego monastyru była Elżbieta. Obecność złych mocy w Zamościu brała się rzekomo stąd. Duchy zmarłych obrażone tym. siostra ostatniej cesarzowej Rosji (Aleksandry). w pracy pomogli mieszkańcy innych wsi i tak utworzono między rozwidleniem rzeki groblę w sposób iście biskupiński. Mieszkańcy postanowili poprosić o pomoc ordynata Zamoyskiego. że w najbliższych okolicach znajdowała się jedna z dwóch bram prowadzących do piekła. Kura ciągle uciekała. które podczas najazdu Kozaków i Tatarów zostały zakopane w pobliskim "Zamczysku". mieli swoje troski. którą ufundował "Jakób" Hałasa.Nagornaja (obóz prowadzony przez NKWD w małych osiedlach przy kopalni wysokokalorycznego węgla kamiennego w południowej. W tym miejscu znajduje się okrągłe zagłębienie o średnicy 18 – 20 metrów. co to "letką" rękę do skrzypeczek mieli i dobry humor na zawołanie. Fundacja pomnika. Oprócz uprawy roli hodował Kuba i handlował końmi. ps. Postanowił.. pod Wysokiem. przed arktycznej części Uralu. Kuba był gospodarzem dobrym. Brał udział w akcjach zbrojnych w Długim Kacie. Suchowoli. a kto dzieci. ale i dobre konie i mocne wozy. że hej! Pod wieczór. Zebrał wtedy Kuba grupę gospodarzy szacownych. W roku 1944 wstąpił do oddziału dowodzonego przez Pawła Pisarczyka "Huzara". ruszyli do Zwierzyńca. ten ma smród". Antoniego. pod koniec okupacji walczył w szeregach Oddziału Opecjalnego BCh dowodzonego przez Feliksa Petrykę. zabierając ze sobą zapas piwa w antałkach. gdzie mieszkali dobrzy kamieniarze i zamówił tam solidną figurę. Urodził się pod koniec lat 40-tych XIX wieku. Figura stoi do dzisiaj. Wspomnienia z lat 1944 . letnia noc na skraju Puszczy Solskiej sprzyjała dobrej zabawie. Od stycznia 1940 roku związany z Ruchem Oporu. Samoswietie.kierownictwo obozów i ochrona . relacje więźniowie . miejscowa ludność wierzy. zabrali majstra i ruszyli w drogę powrotną. Zimą wybrał się saniami w okolice Józefowa. a przede wszystkim "śladem na ziemi" jego długiego i pracowitego życia. związane z tym koszty i wielodniowa zabawa były dla Kuby i chrzcinami i zaślubinami dzieci. komendantem placówki Batalionów Chłopskich w Zwierzyńcu.. im bardziej się starzał. znał różne historie i przypowieści. (Bolesław Leszczyński) Wieprzów Tarnawacki Jak głosi legenda istniejące w tej miejscowości Jezioro Wieprzowe wzięło się stąd.. Następnego dnia załadowali na wozy ciężkie sztuki piaskowca. że wypłynęły wody podskórne dając początek jezioru. z Wielączy wesoła kompania ze śpiewem i przygrywaniem. pogodna. Miał Kuba jedno wielkie zmartwienie – był bezdzietny. żołnierza Batalionów Chłopskich. Jedli. Ranny pod Panasówka. choć biedni. Aresztowany w 1944 roku przez zamojskich ubeków. Borowem. Pilaszkowicami. a przed żytnimi żniwami dostał wiadomość. że źródełko jest darem św. pili i weselili się. przyjechali przecież z bogatej Wielączy w te biedne okolice. ale bezdzietny gospodarz z Wielączy. statecznym. Wydana w Gliwicach w 1995 roku prawdopodobnie na Zamojszczyźnie .1947". Piwo i niecodzienne jedzenie trzymało ich w dobrych humorach. Umiał opowiadać. warunki socjalne. pod Żurawnica. Wielącza Żył sobie w Wielączy gospodarz bogaty – Jakub Hałasa. zważywszy na autentyczność relacji Leona Rowińskiego warta wnikliwej lektury. że figura jest gotowa. ale Kubę uwierała bardzo ta bezdzietność. panujące w łagrach warunki pracy. Wprawdzie pocieszano go mówiąc. a na starość bardzo szanowanym – a to z powodu wielkiego doświadczenia i rozsądnej "gadki". Ukończył (z I lokatą) Szkołę Podchorążych Piechoty BCh Podokręgu IV Zamojskiego. lubił dobrze zjeść i wypić. pachnące wędliny i świeży chleb. odejścia kolegów na wieczną wartę. (Mieczysław Bondzia) "Zamiast wywalczonej wolności Ural. W takich to okolicznościach stanęła za szosą figura święta. więc Kuba pozostawić po sobie ślad na ziemi. I tak w piękny. Jeździł po jarmarkach. piaszczystych gleb. przyjaźni. dowódcą oddziału partyzanckiego oraz Józefem Mazurem. powtarzając oczywiście "popasy". Rież. gdzie znalazł pracę w Zakładzie Obróbki Drewna. więźniowie obozu stanowili podstawową siłę roboczą dla dwóch małych kopalni). "Kasztan". Krótka. żenili i z czasem doczekiwali się wnuków. że w przeszłości w tym miejscu duży wieprz tak bardzo zrył ziemię. Zadębce W Zadębcach na wschód od cmentarza prawosławnego dużo wcześniej była drewniana cerkiew. Krasnobrodzie. Pierwszy popas zrobili zaraz w Szczebrzeszynie. ucztując i częstując miejscowych. Tam spędzili kolejny wieczór i noc. ale i radości. Współpracował z Tadeuszem Kuncewiczem "Podkową". Chrzcili swoje dzieci. pełne lasów i słabych. Byli dumni. (Gliwice 1995) Wspomnienia Leona Rowińskiego. Jeszcze tego samego roku. ale rozrzutny nie był. letni dzień ruszyła. Brak było bardzo Kubie tych rodzinnych uroczystości. która zapadła się na Wielkanoc podczas rezurekcji wraz z będącymi wewnątrz wiernymi. Ziemia przeszła na Kitków. Uparta myśl. Swoje przeżycia z tego okresu. ps. których nie miał. ciosaną z piaskowca. Dopiero następnego dnia arli do Józefowa. zaraz po sianokosach. Było to jego życie jakby niepełne. że "kto ma pszczoły.1947 w sowieckich łagrach na Uralu . że nic po nim nie zostanie dręczyła go tym częściej. Stanęli przed szynkiem zawadiacko i z fasonem. przebywał w latach 1945 ." Jest to bezcenna publikacja. szacowny. z chwilą wybuchu II wojny światowej studiował na IV roku Politechniki Warszawskiej. szczególnie takich. "Kmieć". Inni. gdy jego matka Jadwiga została aresztowana (zginęła w Oświęcimiu w 1942 roku) przeniósł się z Warszawy do Biłgoraja a następnie do Zwierzyńca. który odpoczywał w trzęsińskim lesie podczas wędrówki do Radecznicy. ten ma miód.Trzęsiny Za wsią w lesie spod skały wypływa źródlana woda. opisał w poruszających wspomnieniach "Zamiast wywalczonej wolności Ural. 1 miliona złotych. Lewczenko.Jan Chrzciciel. nieliczne egzemplarze znajdują się w posiadaniu osób prywatnych . lub "Odwachowska". 167 białego. m.pod Jędrzejowem Brzozą. 1895 łokci płótna farbowanego. W Hrubieszowie czczona jest "Hetmanka Wschodu" – Matka Boża Sokalska. Jego rola w urzędzie zamojskiej bezpieki sprowadzała się do podejmowania decyzji o tym kogo aresztować. "sowietnicy". Pułk stoczył kilka potyczek z Rosjanami: wiosną 1831 roku pod miejscowościami Dąbie Wielkie. 1500 łokci czarnego. . Pierwszym inspektorem bezpieczeństwa powiatu zamojskiego z ramienia NKWD został major Sołdatienko. Matka Boża Różańcowa ma swoje święto w Lubyczy Królewskiej w pierwszą niedzielę października nieco wcześnie – 16 maja odbywają się odpusty w Suścu. lipcu . zamojskie odpusty Odbywają się corocznie w każdej parafii w dniu święta patrona kościoła i parafii. Święty Leonard. nr 26 – 27 (239 – 240) z dnia 18 lipca 1926 roku) w Zamościu istniały następujące partie polityczne: Polska Partia Socjalistyczna. patron kościółka na cmentarzu w Szczebrzeszynie obchodzi swoje święto w listopadzie. Partia Pracy Społecznej. W latach 1944-1947 przez areszt PUBP w Zamościu przeszło 2300 osób. byli to funkcjonariusze sowieckich organów bezpieczeństwa oddelegowani do pracy w poszczególnych jednostkach polskiej służby bezpieczeństwa. odpusty odbywają się 2 lipca. in. Zamoyskiego na koszt Ordynacji Zamoyskiej – ówczesny plenipotent generalny Mikołaj Malhomme wyłożył na ten cel kwotę ok. Poalej Syjon. W zamojskim UBP pracował jako porucznik Michał Dym → Dym Michał. Na przełomie 1944 i 1945 r. w kwietniu 1945 r. Stanisław Gawroński.tutaj króluje Matka Boża Krasnobrodzka ("Pani Roztocza").pod Międzyrzeczem. który przekazał informację o wydawnictwie. jej obraz znajduje się w katedrze zamojskiej. 2500 gatkowego. Partia Jedności Chrześcijańskiej. organizacją pułku zajął się brat Konstantego – Władysław Zamoyski. Cejre Sjon. październiku . Kałuszyn.liczni pielgrzymi odwiedzają sanktuarium św. Obydwaj uczestniczyli w przesłuchaniach. Krasnobród . Opisujący na łamach "Tygodnika Zamojskiego" historię pułku Wojciech Białasiewicz sporządził ciekawą statystykę (podaję za nim): na umundurowanie dla pułku zakupiono 1800 łokci sukna granatowego. 16 lipca odbywa się odpust w Nabrożu na Matkę Bożą Szkaplerną. wrześniu – pod Kockiem. odpusty antoniańskie mają miejsce 13 czerwca. a 24 czerwca obchodzi swoje święto patron parafii Trzęsiny . Drugim doradcą ubeków w Zamościu był kpt. zamojskie partie polityczne okresu międzywojennego Według danych z 1926 roku (wyniki głosowania podczas wyborów do Rady Miejskiej Zamościa dnia 30 maja 1926 roku podane na łamach "Ziemii Zamojskiej". gdzie przeprowadzić akcję przeciw partyzantom. w Tomaszowie Lubelskim odpusty mają miejsce w święto patronki na Zwiastowanie N M Panny. zamojscy ułani 5 pułk jazdy wystawiony podczas powstania listopadowego staraniem Konstantego hr. Bogusława Garbacika. 4753 płótna koszulowego. w maju tegoż roku brał udział w walce po Ostrołęką. zamojski UB liczył już 70 funkcjonariuszy.pod Opolem Lubelskim. 4348 łokci podszewkowego mundury zamojskich ułanów szyte były na zamówienie w Lubartowie Kadrę oficerską zamojskiego pułku stanowili oficerowie i podoficerowie z regularnych pułków stacjonujących w liczbie 4 (były to pułki rządowe Królestwa Polskiego) na terenie kraju. 5 łokci niebieskiego.przyjaciół "Kasztana". a odpust ma miejsce w 8 września . 400 łokci karmazynowego. dowódcą zamojskiego pułku został ppłk. 600 skór cielęcych liwersani (dostawcy pozostający do dyspozycji wojska) dostarczyli z Krakowa i Maciejowic 5094 łokci sukna płaszczowego. Antoniego Padewskiego na słynnej "świętej górce". z czego zdecydowaną większość zatrzymana została za przestępstwa polityczne. Miejsce cieszące największym uznaniem i najczęściej odwiedzane to: Radecznica . kogo zwolnić. sierpniu . Ważną rolę w jego strukturze spełniali tzw. Zamojska Bezpieka Zamojski Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) powstał w sierpniu 1944 roku. stan liczebny funkcjonariuszy urzędu osiągnął 57 osób. Mińsk. Wielką czcią darzona jest Matka Boża Opieki zwana "Łaskową".mało znana. czyli pełnomocnicy i doradcy rosyjscy (sowieccy). Ogólnopolski Żydowski Związek Robotniczy "Bund". funkcjonowały dwie rudy (w Biłgoraju i Krzemieniu) oraz huta w Łążku. Tomaszów Lubelski (dawny Ordynacki). 300 rodzin – byli to: rolnicy. Szczebrzeszyn. Lubyczę Królewską. miasto i gmina Tarnogród. ok. XVI/XVII w – roczne dochody Jana Zamoyskiego wynosiły ok. Stary Zamość. w ten sposób.ok Górny. Ludność co najmniej kilku zamojskich wsi zawdzięcza "Podkowie" ocalenie. Tarnawatkę. tj.latem 1943 roku pod jego rozkazami walczyło 120 partyzantów. Łukowa. Biłgoraj. areał ziemi uprawnej w Kocudzy liczył ponad 11 łanów 1584 rok . stacja kolejowa była w Miączynie. Zamojszczyzna Obszar na południu Lubelszczyzny obejmujący powiaty: biłgorajski. Jarczów. późniejszy Tomaszów liczyło ok. gródek stożkowaty o średnicy około 55 metrów. Zamość. miasto i gmina Frampol. Studium zostało połączone z funkcjonującym od 1786 roku Liceum Królewskim. Tomaszów Lubelski. że klerycy mieli mieszkanie i utrzymanie w klasztorze i chodzili dwa razy dziennie na wykłady. Ulhówek. Nielisz. w jego skład wchodziło 6 folwarków. Krynice. 1567 – podczas lokacji miasto Tarnogród otrzymało ok. 150 ha powierzchni 1582 – klucz gorajski obejmował 15 wsi. gminy wiejskie . w tym gminy miejskie. Zamojszczyzna w liczbach Akademia Zamojska – była trzecią (po krakowskiej i wileńskiej) wyższą uczelnią w Polsce Aleksandrów – najdłuższa na terenie Zamojszczyzny miejscowość. 200. trzeci akt dopełniający.Jan Zamoyski sprowadził do zamojskiego cekhauzu 10 armat z Krzeszowa.tzw. Tyszowce. Powiat tomaszowski obejmuje Bełżec. Horodło. Księżpol. 80 mln dolarów XIV – XVI w – na terenie obecnej wsi Zawalów znajdowało się osiedle o charakterze obronnym . Mircze. Powiat zamojski obejmuje swym zasięgiem 15 gmin. oraz podatku targowego). Uchanie. Szczebrzeszyn. hrubieszowski. Biszcza. pracowało 148 rzemieślników 1593 – hetman Jan Zamoyski wydał tzw. W okresie akcji "Burza" dowodził 2 batalionem 9 pułku piechoty AK i zadał wycofującym się Niemcom ciężkie straty: wziął do niewoli ok. Susiec. lokowany w 1580 roku Zamość prawo wolnizny uzyskał na 15 lat. 1558 – Tarnogród w przywileju lokacyjnym otrzymał na 20 lat prawo wolnizny (zwolnienie mieszczan i przedmieszczan od płacenia wszelkich podatków i świadczeń na rzecz właściciela miasta. Bazylianów w Zamościu. Łabunie. Radecznica. są to: gminy wiejskie – Adamów. jego uczniami byli klerycy. Tereszpol. gminy: Goraj. Rachanie. Jarczów. która rozciąga się na przestrzeni 10 kilometrów. Zwierzyniec.000 złp 1591 . Sułów. oraz szereg wsi połączonych administracyjnie w sołectwa i gminy. Frampol. Goraj. Turobin. tomaszowski. Obsza.Zamojskie Studium Filozoficzne Istniało w początkach XIX wieku przy klasztorze OO. Hrubieszów. schyłek XVI wieku – Jelitowo. Lekcje odrabiali w swoich celach. Zwierzyniec. Zamość. Tyszowce. Grabowiec . Telatyn.w Zamościu znajdowało się 400 domów 1598 . Tyszowce (gmina miejska).wiejskie: Krasnobród. Aleksandrów. w którym określił skład dóbr Ordynacji Zamoyskiej 1596 . 30 żołnierzy niemieckich i zdobył kilkanaście wozów z bronią i amunicją straty materialne Zamojszczyzny podczas okupacji oszacowano na 400 mln złotych przedwojennych. Trzeszczany. W skład powiatu biłgorajskiego wchodzą: miasto Biłgoraj.wójt wsi Lipiny oddawał dla kościoła w Tarnogrodzie pięć grzywien w gotówce. otoczony 12 metrowa fosą. Werbkowice. w roku 1807 było ich 17. Gminy miejsko . Cichobórz – na terenie miejscowości znajduje się cmentarz z okresu I wojny światowej na którym zlokalizowano 56 mogił zbiorowych oraz dwie indywidualne Gdeszyn – na miejscowym cmentarzu z czasów I wojny światowej znajduje się 408 mogił indywidualnych i 70 zbiorowych Komarów . Tarnogród.w Tarnogrodzie było 373 domy. Do powiatu hrubieszowskiego należą: gmina miejska Hrubieszów. "Podkowa" (Tadeusz Kuncewicz") .Dołhobyczów. miasto i gmina Józefów. zamojski w obrębie których zlokalizowane są miasta: Biłgoraj. w tym samym roku (i w następnych latach) kmiecie z Różańca i Woli Różanieckiej zobowiązani byli do uiszczania dziesięciny w . Krasnobród. Miączyn.1932 roku leżał w powiecie tomaszowskim. Skierbieszów. Hrubieszów. we wsi znajdowała się poczta. Komarów – Osada. niewielka liczba rzemieślników i kupców pochodzenia żydowskiego. Sitno. Tomaszów Lubelski (gmina miejska). Kocudzę zamieszkiwało 29 gospodarzy. Список Церквей и монастырей Холмской Руси (б. XVIII w – pobory roczne wójta i rajców miasta Tomaszowa wahały się od 25 – 30 złotych. w tej liczbie 17 pochodzenia żydowskiego II połowa XVIII wieku . w roku 1816 w obrębie dekanatu znajdowało się 16 cerkwi parafialnych i 7 filialnych 1772 – na Zamojszczyźnie istniało 38 drewnianych kościołów. 3 młyny.ilości 1 korca owsa i 1 korca żyta na rzecz wspomnianego kościoła 1615 – w Goraju znajdowało się 14 znanych z nazw ulic: Rynek. która obejmowała wówczas 4 województwa: lubelskie. w Zamościu – 73 osoby. proboszcza Chmielka. 3 austerie. 700 figurek św. podczas oblegania miasta na murach stało 65 dział i moździerzy.w kluczu szczebrzeskim znajdowało się 9 folwarków.Tomaszów zamieszkiwało około 4000 osób. Poprzeczna.tarnogrodzki garncarz Bartosz dostarczył na rynek lwowski 8 wozów garnków 1691 – Zamość z przedmieściami liczył 341 domów oraz ok. w obrębie których istniały 285 parafii. А.w Szczebrzeszynie pracowało (łącznie z zatrudnionymi w Ratuszu) 22 szynkarzy.biskup Józef Lewicki wizytował czarnostocką cerkiew pod wezwaniem. Kozacka.w Tomaszowie funkcjonowało pięć młynów wodnych. 1 gr podatku. 8 części wsi. podlaskie. Gorajscy posiadali także dobra w województwie sandomierskim. św. Szewska. cmentarz epidemiczny. "na Roliach". najstarszy drewniany kościół (w Tarnogrodzie) pochodził z 1600 roku.zmarł wówczas w Tarnogrodzie (21 sierpnia 1831 roku) ks.050 mieszkańców XVII w. przed rokiem 1771 wójt i każdy rajca tomaszowski pobierał po 6 złotych i 15 groszy z myta i po 18 złotych od arendarza. XVIII wiek . Rynkowa. Młyńska. był młyn i karczma. Kościelna. Wójtowska. miasta Biłgoraja i jurydyki Gorajszczyzna w Lublinie. "czynszowe Ogrody". młyn i folwark XVIII – XIX w – z tego okresu znajduje się na Zamojszczyźnie ok. 000 złotych okupu. w obrębie każdego klucza znajdowało się po kilka lub kilkanaście wsi. na skutek epidemii cholery w Tarnogrodzie zmarło ok. 1 folusz. Michał Krypiakowicz. Jana Nepomucena. augustowskie i mazowieckie. 1785 .Zamość zamieszkiwało 1. 15 groszy z półłanka oraz oddawali osep 1630 . diecezji unickiej chełmskiej. w Kocudzy (pow. Котлинский. jedynie 19 mieszczan w Biłgoraju zajmowało się uprawą roli (pracowali na kilkunastu morgowych gospodarstwach). – najwyższego odnotowanego (jak podaje dr Janusz Peter) w Księgach Miejskich Tomaszowa honorarium "za leczenie rany głowy zadanej siekiera' zażądał Oryn Jakubowicz – "pretendował sobie za swoją przyszłą pracę sto złotych a przynajmniej złotych sześćdziesiąt". "Ku Zwoli". Zastawie 1622 – mieszczanie gorajscy opłacali czynsz z placów miejskich w wysokości 6 groszy z domu. 1772 . 30 groszy z łanu użytkowanego pola. mieszkali na ulicach: Nadstawnej i Radzięckiej. dzieliła się na 21 dekanatów.w Górecku Kościelnym było 7 ulic. w Turobinie – 47 – od każdego zatrudnionego płacili 1zł. 1662 – w Szczebrzeszynie Żydzi zatrudniali 26 osób w charakterze służących. Praksedy zlokalizowaną w dekanacie szczebrzeskim. . 1716 – w dobrach radzięcińskich należących do rodziny Butlerów znajdowała się pasieka leśna licząca 55 pni 1721 . 1669 – 1672 . Люблинской и Седлецкой губерній) существовающиъх до уніи и во времия ея. 1 huta szklana. по сохранившимся известіямъ и памятникамъ старины. biłgorajski) znajdowały się 3 karczmy. miejscowość została rozbudowana o dwie nowe części: Morgi i Borek. św. zlokalizowany w obrębie cmentarza katolickiego (założony w 1828 na peryferiach miasta) .Ordynacja Zamoyska podzielona była na 12 kluczy. 2. O "drugiej" fali epidemii pochodzą informacje z lat trzydziestych XIX wieku – z tego okresu pochodzi tzw. Холм 1913. 1789 . w tym 4 zakonne bazylianów. 120 domów. 9 karczem. w Tarnogrodzie odbywało się 8 jarmarków rocznie rok 1764 . najstarsza z nich z pocz. w dekanacie szczebrzeskim znajdowało się 21 parafii) wydarzenie to zostało odnotowane w rosyjskim opracowaniu drukowanym (Н. 1792 rok w Czarnymstoku były dwie karczmy 1783 . włość biłgorajska składała się z: 12 całych wsi. wówczas Chmielnicki odstąpił od oblężenia. oraz na Przedmieściu Tarnogrodzkim i Lubelskim. 1648 . "Na Polach".oblegany przez wojska Chmielnickiego Zamość wypłacił temuż 20. 200 osób zapewne była to jedna z pierwszych fal epidemicznych rozprzestrzeniających się na terenie miasta. Gęsia. lata trzydzieste – czterdzieste XVII wieku – tarnogrodzki cech piekarzy liczył 34 osób XVII – poł. 905 osób pochodzenia żydowskiego. XVIII wieku usytuowana jest w ołtarzu głównym turobińskiego kościoła pw.1816 dekanat szczebrzeski unicki stanowił jeden z 22 dekanatów diecezji ukraińskiej chełmskiej. mieszkało 1200 osób. Kilka figurek św. Trzeszczany.000 złotych. 1846 – w Biłgoraju funkcjonowało 620 warsztatów sitarskich. 150. 1815 – w Tomaszowie krowa kosztowała od 15 – 20 złotych polskich. do gimnazjum uczęszczało 226 uczniów . Jana Nepomucena ufundował ordynat Tomasz Andrzej Zamoyski. 1839 – na terenie powiatu hrubieszowskiego istniało 6 szkól rzemieślniczo – niedzielnych. 000 złotych polskich. Kocudza Dolna liczyła 1. ziemia folwarczna liczyła 800 mórg. 256 mieszkańców. 1830 – pod koniec listopada komendant Zamościa .Smoryń. Tomaszów Lubelski. Pardysówka.Dominika. Dubienkę.Jan Kryński dysponował 4000 żołnierzy i 160 działami. Mieszkańców II połowa XIX w. żyta. syntaksy – 43. Horodło. 1834 – Komisja Rządowa przyznała hrubieszowskiej szkole średniej 396 złotych na zakup książek i pomocy naukowych. Hrubieszów. w drukarni Szaji Waxa w Józefowie znajdowało się 5 czynnych pras drukarskich. we wsi znajdowało się 78 domów. Różaniecka. koniec XVIII wieku .liczba uczniów w szczebrzeszyńskich szkołach (gimnazjum i szkoła realna) wzrosła do 300 osób.ich skład osobowy w poszczególnych klasach przedstawiał się następująco: klasa poetyki 24. obwód hrubieszowski składał się z dwu powiatów . in. infimy (klasa najniższa) – 86. 3 ewangelików. 000 rolników pracujących na różnej rozległości gruntach. w tym: 78 to katolicy. którzy stanowili 30% ogółu mieszkańców miasta. lata pięćdziesiąte XIX wieku w Tarnogrodzie znajdował się rynek. cztery przedmieścia i siedem ulic: Bukowińska. roczny obrót wynosił ok. 1 Żyd. Zwierzyńcu. w przeliczeniu na obszar powierzchni powiatu na km² znajdowało się 66 osób. 1837 – w Zamościu było 11 dorożek powożonych przez Polaków i 59 powożonych przez Żydów. co stanowiło równowartość 100 kg. w Miączynie (pow. gęś ok. Znajdował się tutaj browar . w Goraju istniała fabryka grzebieni. 260 mórg. 200 złotych polskich. 168prętów powierzchni 1847 – na terenie Ordynacji Zamoyskiej znajdowało się około 14. 1827 . świnia roczna 5 złp. włoka ziemi (30 morgów) ok. 1843 – biblioteka hrubieszowskiej szkoły wydziałowej liczyła 1633 tomy rożnych książek. 5 uczniów pochodzenia szlacheckiego. Zamość bronił się 100 dni przed naporem Rosjan. . Nowiny.w skład klucza józefowskiego wchodziło 8 wsi: Długi Kąt. Przechodnia. 1831 – 5 marca w Uściługu zginęło 70 żołnierzy rosyjskich. 1832 – na terenie powiatu hrubieszowskiego mieszkały 98. roczna opłata za naukę wynosiła 18 złotych. w spisie sitarzy biłgorajskich funkcjonowało ok. roczna wartość produkowanych sit wynosiła 11. 1804 – w Liceum Królewskim w Zamościu naukę pobierało 116 uczniów w klasie fizyki. Pastwisko publiczne w Czarnymstoku użytkowane razem z mieszkańcami Wólki Czarnostockiej liczyło 77 mórg. Kościelna. 1838 – w Luchowie (Górnym i Dolnym) znajdowało się 220 domów. 1800 – w tomaszowskiej fabryce porcelany sprzedano wyrobów za 28. 1838/1840 – w hrubieszowskiej szkole obwodowej naukę pobierało 104 uczniów. w Szczebrzeszynie mieszkało 1083 Żydów. Cerkiewna. 3. rysunku – 82. przełom XVIII i XIX wieku – na terenie gminy Łaszczów (pow. Wojsławice. Hamernia. w Horodle odbywały się dwa jarmarki rocznie. Majdan Sopocki. Komarów. 22 nazwisk żydowskich. obejmował: m. kura do 40 groszy. Uchanie. 1156 Żydów. retoryki – 36. Wólce Żółkiewskiej. in. gramatyki – 37. w Czarnymstoku było 100 domów i 662 mieszkańców 1828 – biblioteka szkoły wojewódzkiej w Szczebrzeszynie liczyła 2. 000 złotych reńskich. 1809 – kapitał tomaszowskiej fabryki porcelany wyniósł 594. Żółkiewce. języka francuskiego 28. 56 uczniów pochodzenia mieszczańskiego i 1 uczeń pochodzenia chłopskiego. 402 tomy. 42 w klasie matematyki i 74 w klasie logiki. połowa XIX wieku – w Goraju było 300 domów i 1800 mieszkańców. w Tomaszowie było 1514 chrześcijan. tomaszowski) znajdowało się 10 cerkwi. Majdan Niepryski. 1845 – 1849 . lasy 2. 1833 – 1838 . Lubelska. Górniki.5 tys. w Tomaszowie mieszkało 1514 chrześcijan. 022 osoby. który był własnością Jana Brandta i liczył 998 mórg. Izbice.hrubieszowskiego i tomaszowskiego. 22 greko – unitów. Figurki świętego znajdują się m. zamojski) mieszkało 570 osób. 1156 Żydów. 1829/1830 – do rzemieślniczej szkoły niedzielnej w Hrubieszowie zapisało się 130 terminatorów. 845 rubli. owca 2 – 3 złp.w Turzyńcu (powiat zamojski) znajdowały się 53 domy. do roku 1938 nie zachowała się żadna z nich. Luchowska. 42 synów urzędników. 360 wraz z 4 dowódcami dostało się do niewoli. 70 gr. 059 dzieł. mieszkało 1800 osób.w Zwierzyńcu mieszkało 400 osób. w: Szczebrzeszynie. w skład powiatu zamojskiego wchodziło 14 gmin i 5 miast. Ferdynand Jaruchowski (nauczyciel). Podklasztor.w Tomaszowie znajdowało się 449 domów..na mocy Ukazu z dnia 19 lutego (2 marca) 1864 roku włościanie z Czarnegostoku otrzymali na własność 1740 morgów. Ruchla [Rachela] Machlarzowa. Karol Dąbrowski. 19 prętów gruntów użytkowych. mórg ziemi) 1867.) Dąbrowski (asesor kolegialny).wartość tego ołtarza wynosiła ponad 3000 rubli.dekanat szczebrzeski obrządku grecko . 1878 . ludność powiatu zamojskiego wynosiła 66. 1875 . oraz 14 gmin wiejskich (w ich skład weszły dawne miasteczka: Frampol. oraz mieszczanie: Wojciech i Adam Nadwodnikowie. Obrocz (filia w Tarnowie).224 morgi. Potoczek (filia w Szewni). Z tego tytułu dla ówczesnego właściciela wsi. w browarze w Dylach k. który pod względem administracyjnym dzielił się na dwa miasta (Zamość i Szczebrzeszyn). 1 czerwiec 1869 – na mocy ukazu cara Aleksandra II ( "Dziennik Praw Królestwa Polskiego 1969.unickiego składała się z 13 parafii: Biłgoraj... do miasta należało 3.Zaburze. było 230 rolników 1863 . 357 osób 1868 . Stary Zamość. 1852 – 1853 – synagoga w Szczebrzeszynie płaciła roczny podatek w wysokości 133 złotych 1860 . w tym 44 murowanych. 465 – 469) na terenie Ordynacji Zamoyskiej status miast utraciły: Goraj. Ponadto znajdowało się 50 ubiorów liturgicznych.w Gorajcu (powiat zamojski) mieszkało 1081 osób. dobra należące do Ordynacji Zamoyskiej . 1870 – w powiecie zamojskim pracowało 8 gorzelni. s. Skierbieszów.w powiecie zamojskim znajdowało się 106 folwarków. czesław Czartoryski (pomocnik kontrolera skarbowego). 5 luty 1863 – w Tomaszowie Lubelskim Rosjanie zamordowali 24 osoby w odwecie za działania w tym rejonie oddziału powstańczego. w powiecie biłgorajskim funkcjonowało 19 szkół podstawowych. celem zapobieżenia rozprzestrzenianiu się ognia niektóre domy rozebrano. Suchowola (filia w Krasnobrodzie). w Gorajcu funkcjonował sąd gminny IV okręgu pod . 238 morgi. 604 morgi gruntu. jego pastwą padło 9 domów. t. Lipinach. 1864 . t.i kamieniołomy. 1873 . Michał Czarnecki. corocznie odbywało się 6 jarmarków. 804 Żydów. 117 prętów.000 wiader spirytusu. Sułów. Lipsko. p. Pod względem sądowym powiat biłgorajski należał do II Okręgu Sądowego w Zamościu i dzielił się na cztery Gminne Okręgi Sądowe z siedzibami w Soli. śmierć poniosło 7 osób. Krasnobród) Frampol. Kazimierz Świderek. LXIX. Wysokie. Uście i Czarnystok zajmowały obszar o powierzchni 3. W Kocudzy uwłaszczono około 210 gospodarzy (3. w tym 1. 1864 rok. Goraj. (. w Biłgoraju mieszkało 3. drewnianych 431. Mokre.. powiecie Zamojskim okręgu Zamojskiego. Krzeszów. Tereszpol. 98 prętów nieużytków – razem 1978 morgów. Biłgoraja wyrabiano piwo za 4520 rubli rocznie 1881 . Kazimierz Chmieliński (obywatel ziemski).w powiecie zamojskim znajdowało się 37 młynów wodnych i 12 wiatraków. Podlesie.. Zaporze. Ludwik Lewkowicz.majątek radecznickiego kościoła stanowił ołtarz z ikoną św. 435 rubli i 50 kopiejek. Radecznica. w tym 34 prawosławnych i 30 Żydów.Szczebrzeszyn zamieszkiwało 4.000 ludzi z całego kraju. Poza głównym ołtarzem w kościele były jeszcze 4 mniejsze ocenione łącznie na wartość 480 rubli. Taksy Depesz Telegraficznych za 20 wyrazów nadanych w Warszawie a przysłanych do Zamościa płacono 2 ruble. w gminie Radecznica. Siedliska (filia w Bortatyczach). Roczny dochód "pielgrzymkowy" przynosił dla klasztoru około 5000 rubli.258 osób. w Szczebrzeszynie na 466 domów było tylko 31 murowanych. Józefów. Latyczyn. 200 prętów lasów i nieużytków 1877 – w nocy z 27 na 28 września wybuchł pożar w domu Żyda Bajczera w Tomaszowie Lubelskim. srebrne monstrancje i. W ciągu roku w Radecznicy odbywało się 9 odpustów.dekanat zamojski liczył 21 parafii (jedną z nich była parafia szczebrzeska). Zwierzyniec. położonej w guberni Lubelskiej. Ignacy Brzosko (urzędnicy Komory Celnej). zginęli m. Jan Meheda (sztabskapitan generalnego powstania). Tarnogrodzie i Józefowie 1880 . in: Wojciech Żelkowski (lekarz medycyny spalony żywcem w swoich zabudowaniach). mieszkańcy Biłgoraja posiadali 10 warsztatów sitarskich. Trzęsiny. 28 maja 1872 – w Biłgoraju spłonęło 156 domów. Frampol. praw do serwitutów otrzymali na własność z gruntów dworskich 387 morgów. Nielisz. Przyczyną tego stanu rzeczy było "nie posiadanie przez wyżej wymienione osiadłości charakteru miejskiego". wg. 215 Polaków i 1. Antoniego Padewskiego w srebrnej szacie . na terenie gminy łabuńskiej zamieszkiwało 3. Branew. Tarnogród i Turobin. w czasie których wioskę odwiedzało około 50. a była nim rodzina Zamoyskich ustalono kapitał likwidacyjny w ilości 16. Kosobudy. Goraj. Sól.7 tys. Zamoyskim włościanie z Czarnegostoku w zamian zapisanych w Tabeli likwidacyjnej wsi Czarnystok. 387 osób.na mocy dobrowolnej umowy z hr. powstał powiat zamojski. Mikołaj Hurkało. 914 Żydów. Łabunie. Suchowola. całkowicie spalił się budynek Sądu Pokoju. roczna produkcja wynosiła 26. domów murowanych było 41. Sułów i Frampol. 937 osób. 1891 – na mocy rozporządzenia gubernatora lubelskiego przeprowadzono zbiórkę pieniędzy na urządzenie internatu przy progimnazjum męskim w Zamościu – zebrano wówczas: w Hrubieszowie – 100 rubli.ludność powiatu zamojskiego wynosiła 87. 1 prawosławny i 1 wyznania mojżeszowego 1886/1887 – w Kryłowie znajdowało się 185 domów. 1 fabryka bryczek. gmina żydowska w Tyszowcach liczyła ok. Żydów 56. (. Mokre. 1901 – Wielączę zamieszkiwało 1200 osób (wyłącznie katolików). wieś Kocudzę zamieszkiwało 118 osób. 000 rubli. ludność powiatu zamojskiego wynosiła 107. Szczebrzeszyna w cegielni o czterech piecach wypalano cegłę o wartości 1200 rubli. w tej liczbie było 592 mężczyzn i 608 kobiet. młyn wodny o dwóch kamieniach. w Kryłowie (gm. Turzyniec zamieszkiwało 467 osób. parafia Mokrelipie (pow. 286 mieszkańców. w tym 250 prawosławnych i 5 Żydów. 711 osobom. 35 młynów wodnych i wiatraków. w Biłgoraju znajdowało się 18 murowanych domów i 483 drewnianych. obszar gminy łabuńskiej wynosił 15.jurysdykcję którego podległy gminy: Goraj..731 osób.podczas wizyty biskupa Lubelskiego Franciszka Jaczewskiego na Zamojszczyźnie 21 maja w Starym Zamościu udzielono sakramentu bierzmowania 2. 1 parowy. do utworzonej Guberni Chełmskiej z trenu Zamojszczyzny włączono: cały powiat hrubieszowski. 372 Ukraińców i 292 Polaków. 1902 – w Hrubieszowie za arendę domów w roku 1901 uzyskano kwotę 396 rubli 27 kopiejek. 866 mórg 1885 .w Kryłowie mieszkało około 3000 osób. lata siedemdziesiąte XIX wieku – tarnogrodzki rabin pobierał pensję w wysokości 200 rubli schyłek XIX wieku – w Tomaszowie Lubelskim zamieszkiwało 2. Zwierzyniec liczył ok. 1883 . 52. 13. 489 Żydów. ludność katolicka stanowiła 755 osób. w przeliczeniu na obszar . 1 piec wapienny. 619 osób. Polaków. kościół parafialny w Sitańcu (wybudowany w roku 1698 przez Annę Zamoyską) służył 5. 1 fabryka mebli giętych.937 osób. 1892 . za sprzedaż obuwia 6067 rubli 97 kopiejek. Mircze) mieszkało 3. Lipowiec. Żydów i Ukraińców. Szozdy. W Kocudzy utworzono gminę (w 1864 r. przed rokiem 1903 – powiat hrubieszowski zajmował powierzchnię 1469 km².. 1897 – w Tomaszowie mieszkało 3. Żydów i Ukraińców łącznie. XIX wiek – wartość rocznej produkcji biłgorajskich sitarzy wynosiła 40. 4% ogółu ludności powiatu stanowili prawosławni. w tym 20.646 osób pochodzenia żydowskiego. zakład wyrobów z piaskowca) zatrudniających 467 robotnikowi uzyskujących (łącznie) dochody w wysokości 346. w Hrubieszowie funkcjonowało ponad 500 warsztatów tkackich. 1.). w Deszkowicach znajdowało się 101 domów zamieszkałych przez 612 osób. W gminie Tereszpol ( w jej skład wchodziły wsie: Bukownica. W Tereszpolu było 808 prawosławnych. we wsi funkcjonował młyn wodny o 2 kamieniach. z powiatu zamojskiego gminy: Stary Zamość. 000 osób – Polaków. 908 rubli. w Biłgoraju – 25. potrzebującym pomocy.857 rubli rocznie. w tej liczbie było 10 osó. Horodło liczyło 1200 mieszkańców. drewnianego. zamojski) otrzymała pozwolenie na wzniesienie nowego kościoła w miejsce starego. Szczebrzeszynie – 50.powiat zamojski zamieszkiwało 107. zamieszkiwany był przez 151. 1 młyn parowy. w Szczebrzeszynie dr Józef Willaume przekazał podczas tej samej wizyty na ręce towarzyszącego biskupowi Jaczewskimu ks. 1905 . 400 mieszkańców. Hedwizyn. prawosławnych było 23. Tereszpol i Wolany) znajdowało się 185 prawosławnych mężczyzn i 896 kobiet 1896 – w kryłowieckim browarze produkowano rocznie 7.256 prawosławnych.b wyznania katolickiego. 900 osób. Zwierzyniec. Radecznica i miasto Zamość. przeciętna wieku życia wynosiła 50 lat. 1 tartak wodny. koniec XIX wieku – w Zamościu powstała klinkiernia w której zatrudniono 70 osób pocz. w tej liczbie 13. gminę zamieniono na gromadę) lata trzydzieste XIX wieku – w Biłgoraju zamieszkiwało około 60 % osób pochodzenia żydowskiego. 300 osób. Kłopotowskiemu 100 rubli z prośba by oddał je odda l je biednym. Koszt budowy wyliczono na 29. Tereszpol. w całej parafii tereszpolskiej 1614. 805 osób. powiat dzielił się na dwa miasta Zamość i Szczebrzeszyn oraz 14 gmin wiejskich 1884 – w Łabuniach funkcjonował browar piwny z roczną produkcją o wartości 2025 rubli.na miasta Zamość i Szczebrzeszyn przypadło 16. gmina liczyła 11 wsi. 2 smolarnie. 2000 osób. Panasówka. w tej liczbie 622 osoby pochodzenia żydowskiego. Tomaszowie – 50. Sochy. przejażdżka dorożką w Zamościu ze Starówki na Nowe Miasto kosztowała od 25 – 30 kopiejek.784 osoby. XX . w Michalowie k. 5 cegielni. dębniki. na obszarze powiatu zamojskiego funkcjonowało 65 fabryk (w tym 4 browary. 000 wiader piwa. w 1955 r.samorząd gminny w Tarnogrodzie stanowiło 14 osób: wójt i jego zastępca oraz 6 sołtysów i ich astępcy. w Biłgoraju znajdował się jeden warsztat sitarski. 1900 – w Zamościu mieszkało 11. XX wieku – w Hrubieszowie odnotowano obecność kilku rodzin ewangelickich. 594 osobom. 1906 – teren powiatu hrubieszowskiego zamieszkiwało 120. Radecznica.486 Żydów . 3 % stanowili prawosławni. (2) działań wojennych. z tej liczby ok. ha znajdowało się na terenie Galicji.jednoklasowych 41.trzy osoby w Czarnymstoku zajmowały się handlem: Maria Mazurek . w Starym Zamościu założono pierwszy sklep spółdzielczy. Bazewicza zamieszczono 187 miejscowości z powiatu zamojskiego. Bruch Kletensbaum i Chuna Kafenbaum .000 osób. drużyna żeńska – 23 harcerki zgrupowane w trzech zastępach. 000 ha lasów. Szkoła Ludowa w Brodach Dużych. 74 Żydówek. dwuklasowych . Mikołaja Gozdalskiego. w czytelni stowarzyszenia Oświatowego "Światło" w Udryczach znajdowało się 500 tomów książek schyłek 1906 roku – na terenie gminy Radecznica w poszczególnych wioskach znajdowali się: katolicy: w Chłopkowie – 603. Uściu – 95. 7 z innych powiatów Ziemi Lubelskiej. 14 cegielni. 1000.43. budynek szkoły i kapliczka 1914 – 1918 – na Ziemi Tomaszowskiej poległo 2. 300. 185 osób . Gorajcu – 24. do klasy III – 10 dziewcząt . Antoniego Gila. 65 % mieszkańców miasta stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego.procentowo sytuacja przedstawiała się następująco: lata 1914 . z tej liczby aż 2. 1909 – powierzchnia Ordynacji Zamoyskiej wynosiła 343. Jana Zderkiewicza. Radecznicy – 6.7% 0. czyli 192. 5 tys. Zaporzu – 1. Gorajcu – 1706.9 % . Podlesiu – 759. 32 chłopców.prowadziła skład piwa sprzedając je beczkami. Szkoła Ludowa na Błoniu (przedmieście Szczebrzeszyna).w Czarnymstoku . Dzielcach 601. 548 osób. Szkoła Ludowa w Deszkowicach. do klasy IV – 2 dziewczyny .689. Do Wyższej Szkoły Ludowej w Szczebrzeszynie uczęszczało: do klasy I 4 dziewcząt i 18 chłopców. Szczebrzeszyn zamieszkiwało 7. oraz ponad 140. Latyczynie – 4. z tego w samym Tomaszowie 9. 165 poległych spoczywa na cmentarzu w Pawłówce. Antoniego Malasza. Za organizatorów uważa się: m. rozprzestrzeniania się na tym terenie chorób zakaźnych straty spowodowane zachorowaniami na cholerę w samym Biłgoraju wyniosły około 2000 ofiar. Czarnymstoku . wójtem gminy Radecznica został włościanin z Czarnegostoku – Kruszyński.. 3 browary . Podlesiu – 4. Wólce Czarnostockiej – 4 1907 – na mapie szczegółowej Królestwa Polskiego sporządzonej w Warszawie pod kierunkiem M. Latyczynie – 753. Chłopkowie – 4. 1911 – w Zamościu mieszkało 15000 osób. 1915 – w Zamościu mieszkało 15.3.1916 powiat hrubieszowski tomaszowski procentowy ubytek ludności żydowskiej 10. Tomasza Zderkiewicza. w tym 3. Adama Wróblewskiego. w tej liczbie . Radecznicy . 3 wapienniki. 2 czteroklasowe. powstałego na skutek działań wojennych we wsi zostało tylko 8 domów. 1915 . 51 z terenu powiatu zamojskiego. Zaburzu – 2. in. 121.000 Żydów. prawosławni . Można było w nim nabyć artykuły spożywcze i galanteryjne. 1914 . 234 żołnierzy wojska polskiego. w Tomaszowie Lubelskim utworzono Towarzystwo Ochotniczej Straży Ogniowej skład którego stanowiło 64 członków czynnych i 1 wspierający rok szkolny 1907/1908 – do biłgorajskiej Szkoły Żeńskiej uczęszczało 9 dziewcząt prawosławnych. klasy II – 16 dziewcząt i 30 chłopców. ks. 1912 . 3 osoby na 1km². które zostały zorganizowane w 15 leśnictw. 3 tartaki. 074 morgów.w powiecie zamojskim było 46 szkól.powierzchni powiatu dawało to 81. 40 młynów. Szkoła Ludowa w Kawęczynie męska drużyna harcerska w Szczebrzeszynie liczyła 43 harcerzy zgrupowanych w sześciu zastępach. Placówka funkcjonowała do 1914 roku . okres I wojny światowej społeczność żydowska Zamojszczyzny w okresie I wojny światowej poniosła duże straty osobowe na skutek: (1). Trzęsinach – 74. z tej liczby 1. Trzęsinach . 4 chłopców . Podborczu . Hrubieszów zamieszkiwało ponad 13. w Tarnogrodzie ok. 950 osób.137.podczas pożaru we wsi Krasne. 9 ha. 3000 osób stanowili prawosławni. w Szczebrzeszynie i okolicach funkcjonowały szkoły: Wyższa Szkoła Ludowa (Szczebrzeszyn). 1910 – w powiecie tomaszowskim zamieszkiwało 157. W ogólnej liczbie wszystkich uczniów było: 57 osób pochodzących ze Szczebrzeszyna. 1 uczeń z Warszawy. 21 katoliczek .handlowali tytoniem i innymi drobiazgami. okres przed I wojną światową – na terenie Ordynacji Zamoyskiej znajdowało się 157 folwarków. Prywatna Szkoła Ludowa w Michalowie.478. Kazimierza Mazurka. w których znajdowało się więcej niż 7 domów. 253 prętów.55. Szkoła . 016 pracowało 4 lekarzy i 3 akuszerki. Wielącza i Zawada mieszkało ok.1947). Chłopkowie. ks. 2500 prawosławnych . Smoryń liczył wraz z folwarkiem 43 domy i 272 mieszkańców. Dla porównania gmina Grabowiec liczyła wówczas 14178 mieszkańców. 1918 – 1939 – w Tomaszowie Lubelskim mieszkało ok. w latach 1922 1927 . Radecznicy.1919).Gorajcu – Zagroble.1998) 1920 . Trzęsinach.w skład zamojskiej Rady Miejskiej wchodziło 32Polaków i 8 Żydów. 614 mieszkańców pracowało 10 lekarzy i 16 akuszerek. na zajęcia uczęszczało z całej wsi 110 uczniów. 809 osób było 8 lekarzy i 6 akuszerek.1944). potencjalnego kandydata na prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.000 Żydów 1918 – 1998 w parafii tereszpolskiej pracowało 7 księży: ks. ks. według spisu powszechnego z 1921 roku na terenie Grabowca mieszkało 4212 osób. Kocudza liczyła już 416 domów i 2.) 1921/1922 do szkoły ludowej w Czarnymstoku uczęszczało 123 dzieci.z tego 2356 było narodowości żydowskiej. 1053 Ukraińców i 2441 Żydów.zostali sprowadzeni na te tereny po powstaniu 1863 roku jako "kara" z udział mieszkańców Wielączy w powstaniu. 1922 – 1966 . Zaburzu. w Czarnymstoku zorganizowano Kurs dla Analfabetów. 1925 – w Czarnymstoku wybuchła epidemia szkarlatyny . 1921 – w Biłgoraju na ogólną liczbę ludności 91. w Tomaszowie Lubelskim na 92. 1 wyjechał z terenu gminy Radecznica – miejsca jego nowego pobytu nie udało się ustalić 1 zamieszkał w Chredkowie (pow. mieszkańców razem z Kocudzą Górną (miejscowość powstała w 1841 roku w wyniku osadzenia dwudziestu rodzin z okolicznych wsi. Hieronim Świś (1947). 1916/1917 – utworzono szkoły jednoklasowe w: Czarnymstoku.4 tys. Dzielcach. Jan Mackiewicz (1968 . 1922 – Zgromadzenie Narodowe dnia 9 grudnia podczas głosowania oddało 227 głosów na Maurycego hr Zamoyskiego. Jan Jóźwiak (1919 .1968). w tej liczbie było 65 chłopców i 58 dziewczynek. 000 dzieci. proboszcz z Mokregolipia – Zbieć. 841 osób było 6 lekarzy i 5 akuszerek. w tym 10725 Polaków. 1 wyjechał do Zgorzelca (woj.105 absolwentów. w szkole pracowała (przez 6 lat) nauczycielka Paulina Trytkówna. Podlesiu. chełmski).1928). przewodniczącym Dozoru Szkolnego na terenie gminy Radecznica był ks. a 62 ukraińskiej. w szczególności z Kocudzy. Franciszek Sysa (1944 . Gorajcu – Zastawie. ks. ks. Julian Kiliński (1928 . Feliks Gąska (1947 . 6. w Hrubieszowie liczącym 103. ks.Seminarium Nauczycielskie Męskie w Szczebrzeszynie opuściło 17 absolwentów.w Czarnymstoku w wieku poborowym znajdowało się: rok ilość mężczyzn dodatkowe informacje 1915 5 w tym 1 pochodzący z Czarnegostoku a zamieszkały w Gorajcu 2 zmieniło miejsce zamieszkania przenosząc się na teren powiatu hrubieszowskiego i Ziemie Zachodnie z tej liczby 2 zamieszkało na terenie powiatu hrubieszowskiego. szkoła została przemianowana na II – klasową. w Zamościu liczącym 142.Siostry Franciszkanki z Łabuń zaopiekowały się ponad 20. na terenie wsi Kosobudy. wrocławskie) 1919 9 1920 1921 9 12 1922 13 1923 2 1916 . ks. Latyczynie.1915 – 1923 . Antoni Kotyłło (1918 .do stycznia 1926 roku zmarło 11 dzieci. 1926 – Związek Strzelecki na terenie powiatu zamojskiego liczył przeszło 35 oddziałów. na 100 mężczyzn i chłopców przypadało od 21 – 31 % analfabetów nie młodszych niż 15 lat. W roku 1926 1 metr pszenicy kosztował 46 złotych (sprzedaż z wolnej ręki od chłopa do Żyda). liczba uczniów wynosiła 171.5% ogółu mieszkańców. i część Kolonii Teodorowskiej pod nazwą Budy Komodziańskie z parafii Radzięcin oraz Czarnystok i Wólka Czarnostocka z parafii Szczebrzeszyn. w: Trzęsinach. Narodowa Organizacja Kobiet w Biłgoraju liczyła 80 członkiń. w powiecie hrubieszowskim 41.4%. w Tarnogrodzie szpital św. Zamojski) spłonęło 39 budynków należących do do ośmiu gospodarzy – wypłacono im odszkodowanie ("pogorzelowe") w wysokości 10. w powiecie tomaszowskim istniało ponad 100 kół Stronnictwa Ludowego 1934 . Spółdzielnia "Rolnik" płaciła za metr 47.Ludowa w Czarnymstoku otrzymała biblioteczkę uczniowską w ilości 130 dzieł.1% ludności nie umiało czytać. Rocha (zakaźny) z liczbą 15 łóżek dyrektorem był dr Bogusław Kraczkiewicz.w dniach 29 – 31 sierpnia przeprowadzono w Czarnymstoku zapisy dzieci do szkoły oddziały ilość chłopców ilość dziewcząt razem oddział I odział II oddział III oddział IV oddział V 27 13 12 3 9 17 16 12 10 5 44 29 24 13 14 łącznie 64 60 124 3 marzec 1929 rok w Kronice Szkoły w Czarnymstoku odnotowano iż tego dnia mróz wynosił . 118 złotych. przekazanych przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Stanisława Wolska (wiceprezes). Latyczynie.118 robotników rolnych. jego przewodniczącą była Katarzyna Piróg. 1 października tegoż roku utworzono parafię w Trzęsinach. Związek Młodzieży Wiejskiej "Wici" – na terenie Zamojszczyzny posiadał 70 Kół. Lipowcu.Polska Macierz Szkolna prowadziła w Zamościu Męską Szkołę Zawodową o specjalności rzemieślniczo – przemysłowej. 113 wiernych. w hrubieszowskim – 2.000. zamojski) spłonęło 10 budynków będących własnością trzech gospodarzy. w powiecie hrubieszowskim – 12. czerwiec 1926 – w Latycznie (pow. Smoryń. wypłacona tytułem odszkodowania kwota wynosiła 4000 złotych. Józefa Gładysz został proboszczem parafii Trzęsiny. poniesione z racji nieubezpieczenia zabudowań straty zamknęły się kwotą 6000 złotych. na terenie Zamojszczyzny istniały partie: Komunistyczna Partia Polski (powiat zamojski). Czarnystok. obowiązki dyrektora pełnił dr Stanisław Pojasek. 30% mieszkańców Goraja stanowili Żydzi. na ogół byli to pojedynczy wyznawcy. w powiecie tomaszowskim 32. Wólka Czarnostocka. tomaszowskim – 1. Tereszpolu. ¼ ludności Zamojszczyzny. Julia Matraś (członek). 384 zł.50 zł. wg. w powiecie tomaszowskim z pracy zarobkowej w przemyśle utrzymywało się 10% ogółu ludności. Stronnictwo Ludowe w powiecie zamojskim skupiało 1. lata trzydzieste XX wieku – właściciel siedmiu majątków w powiecie hrubieszowskim – Chrzanowski zalegał z wypłatą wynagrodzeń dla robotników za lata 1934 1936 w wysokości 200. spółdzielnia rolniczo – Handlowa "rolnik" liczyła 600 członków. 1927 . z pracy w rolnictwie utrzymywało się ok.2% ogółu ludności stanowili analfabeci. Gruszce Wielkiej. Adolfina Kabat (skarbnik). prawosławni znajdowali się m. Czarnymstoku. W tym czasie parafia liczyła 1880 dusz. w Hrubieszowie szpital św. in z Czarnegostoku). w powiecie zamojskim u właścicieli ziemskich pracowało 2. straty poniesione z tytułu nie ubezpieczenia zniszczonych obiektów wyniosły 9.806. zamojskim 16% ogółu ludności. na 100 kobiet od 26 – 36 % analfabetek. Gorajcu. . w Biłgoraju funkcjonował szpital powiatowy z liczbą łóżek 40. w kamieniołomach w Smoryniu zatrudniano od 6 – 10 robotników. in. Jadwigi. wydobywano rocznie "od 10 – 300 sążni kubicznych kamienia". na terenie gminy Stary Zamość mieszkało 189 rodzin niemieckich. opinii samych mieszkańców ponad 5. z tego aż 34 Koła (liczące 638 członków) znajdowały się w powiecie hrubieszowskim.534. Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy (powiat tomaszowski). Podlesiu. Ludność prawosławna z powiatu zamojskiego stanowiła 4. maj 1926 – we wsi Dzielce (pow.42 ºC okres międzywojenny we wsi Wierzbie k/Zamościa Koło Gospodyń Wiejskich liczyło 30 członków. zarząd stanowiły. w okresie okupacji pracowali tutaj odpłatnie mieszkańcy z okolicznych wsi (m. Helena Markiewicz (sekretarz). Buczyn. w skład której weszły wioski: Trzęsiny. w parafii Kryłów mieszkało 4. Urszula Jabłonowska (prezes).030 członków. Smoryń. w skład które weszły wsie: Trzęsiny. ks.000 złotych. tomaszowski) zaaresztowano i skazano na pobyt w więzieniu – Józefa Kulika. dyrektor dr Władysław Wróblewski. 900 osób. w 1941 roku Siostry wraz z dziećmi zostaly przewiezione do klasztoru OO. Jana.w strajku chłopskim w 70 % udział wzięli mieszkańcy gmin: Szczebrzeszyn. Gąsiora Jana. Łabunie.000 Nieców ze wszystkich krajów Europy. Wasyl Mielniczuk. Szczebrzeszynie. w Szczebrzeszynie 4. Janowie Lubelskim. zamojski) w starciach z policją zginęli: Józef Bednarski. 1939 . Wysokie. w powiecie hrubieszowskim 600. Krośnik. 1935 – w powiecie tomaszowskim było 660 bezrobotnych. biłgorajskim – 3 nauczycieli (84 uczniów). obszar powiatu hrubieszowskiego wynosił 1566 km². w Szczebrzeszynie szpital św. 25 lipca 1941 – z Goraja wywieziono do Oświęcimia 38 mężczyzn. 1937 . Radecznica. Kukiełka. wrzesień 1939 – pełnomocnik komisarza III rzeszy od spraw umacniania niemieckości osadził (wg. w Zamościu i Szczebrzeszynie znajdowały się lecznice dla zwierząt. Osmana Antoniego. w 65% gminy: Mokre. zamieszkiwany był przez 116. Nielisz. 8 i 14 wrzesień 1939 – podczas bombardowania Biłgoraja zginęło ponad 1000 osób 17 września 1939 roku – na skutek zaprószenia ognia przez żołnierzy maruderów w Podborczu spłonęły zabudowania 9 gospodarzy . oraz budynek szkoły powszechnej. Bulicz. Kiriat Yam 1984 ) opublikowano . dyrektor dr Zygmunt Klukowski. 18 łózek. w Zamościu 8. w powiecie tomaszowskim zamieszkiwało 45 % Polaków. Piotr Hulopa.w Sułówku zmobilizowano 13 mężczyzn wrzesień 1939 – w Sułówku zamieszkały dwie rodziny uciekinierów Poznańskiego z pięciorgiem dzieci – Pilarczykowie i Józefczykowie. Piorun.000 złotych. J.powiat zamojski podzielony został na 4 rejony (weterynaryjne) z siedzibami w: Zamościu. Fiedmina. w Zamościu szpital św. istniało Stronnictwo Ludowe liczące 30 członków. Krasnymstawie. na terenie powiatu zamojskiego było 91 członków Komunistycznej Partii Polski zrzeszonych w 27 komórkach – we wsiach powiatu istniało 15 komórek. Jadwiga Józefczykowa urodziła w Sułówku dwoje dzieci. Krzak Anny. Wiktora Kaszyńskiego. w 90% gmina Skierbieszow. w Zwierzyńcu szpital Ordynacji Zamoyskiej (placówka o charakterze prywatnym).21 stycznia otwarto w Szczebrzeszynie Bibliotekę Miejską. na zajęcia uczęszczało 287 uczniów. Zwierzyniec. w "Księdze Pamięci Gminy Żydowskiej w Szczebrzeszynie" ("Book of Memory to the Jewisch Community of Shebreshin". Nowa Osada. 1939 – 1941 – pod opieką Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi w Łabuniach znalazło się 200 dzieci osieroconych na skutek wysiedleń i terroru okupanta. istniało 13 szkół w których uczyło się 1. jednoklasowej z mieszkaniem dla nauczyciela. Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej stoczyły z hitlerowskimi oddziałami ponad tysiąc walk. obowiązki prezesa powiatowego (tomaszowskiego) "Wici" pełnił Eugeniusz Mościbroda. Ludwika Wielgosza (zginął w Dachau) 1939 – 1942 – szczebrzeszyńscy Żydzi udzieli pomocy 186 osobom pochodzenia żydowskiego. w uroczystościach wzięło udział 75 osób. 650 dzieci. Krzaka Jana. w tym 37 wielkich bitew. Maurycy hr Zamoyski zalegał z opłatami podatków za dochody uzyskane w powiecie tomaszowskim na kwotę 400. Władysława Piwko. 1938 . Bernardynów w Radecznicy. wrzesień 1936 – w Żukowie (pow.Piwowarka Jana s. w tym 5 osad. obowiązki dyrektora pełnił dr Stanisław Łobacz. Komornika Stanisława. 35 łóżek. Mikołaja. Stefan Duduś. A. oddziały Gwardii Ludowej. łóżek 75. okolicznościowe przemówienie wygłosił dr Zygmunt Klukowski. do powiatu należało 105 gromad wiejskich. Katarzyny. pozostałej ludności 3 %. Gadow. powiat biłgorajski zajmował powierzchnię 1720 km². Piwowarka Jana s. M.317. Władysława Warmińskiego – osadzeni zostali w więzieniach w: Zamościu. (Published by the association of former inhabitants of Shebreshin in Israel and the Diaspora). na terenie powiatu zamojskiego tajne nauczanie prowadzone było w 29 miejscowościach. na 1352 domy w Hrubieszowie . było zaledwie 118 murowanych. Komornika Jana. za udział w strajku chłopskim na terenie powiatu biłgorajskiego wyrokami sądów na pobyt w więzieniu skazani zostali: T. lata 1938/1939 . 1936 – w powiecie tomaszowskim funkcjonowało 68 kół wiciowych "Wici" – Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczpospolitej Polskiej. Stanisław Słodki. Sułów.na terenie gminy Stary Zamość pracowało 31 nauczycieli. w 80% Stary Zamość. zamojskim 2. Pawła. dyrektor dr Bolesław Bogucki. które znalazły się w Szczebrzeszynie podczas okupacji. pow. Krasnobrodzie i Zwierzyńcu. Jan Kręciarz. A. z miejscowości Rachanie (pow. 7 – 8 październik 1939 – w wyniku pogromu zginęły w Żółkiewce 23 osoby pochodzenia żydowskiego 1939 – 1940 – w powiecie zamojskim pracowało 15 nauczycieli szkół powszechnych. Stanu na dzień 24 września) w całym powiecie zamojskim około 21. w tarnogrodzie powstał jeden z 12 funkcjonujących w powiecie biłgorajskim posterunków policji granatowej sierpień 1939 . Ferenc Pawła. w tej grupie proboszcza parafii Goraj ks. hrubieszowskim – 8 nauczycieli (265 uczniów). w pow. 35 % Ukraińców i 17 % Żydów. w 60 % gmina Krasnobród. A.mający na stanie 60 łózek. Kramer Lea. Halpern Moszko. Rojtman Abraham. Brafman Icchak. Sztemer Mindle. Greber Zelman. więzieniach i w czasie akcji pacyfikacyjnych 1939 – 1945 – z Wielączy wysiedlono 1600 osób zamieszkałych na 273 gospodarstwach. Landan Alikim. Beglajbter (. Kolbfeld Idl. z zawodu był szewcem. Czesner Jenkel. Kojl Abraham. Waks Aron Lejb. Montag Mendel Hersz. Sztych Perle. Waldman Sara. na terenie gminy Stary Zamość zginęło ok. 3 ze Szczebrzeszyna.. zginęło 172 osoby. Ingber Pesela. Hilf Lejb. Sziper Abraham. Sobelman Szmuel. Sztemer Icko Hersz. Hochman Meir. Wajstoch Mordechaj.. Sztibel Chaja. w tej liczbie znaczną ilość Ukraińców. Debora. Rabesfeld Jenkel. Zilber Abraham. błaj Szmuel.. Konstanty Misa (gdy wrócił ważył zaledwie 32 kg. Klejner Kojle. Cuker H. Sztajberg Szaja. Razenberg Szaja. Tobenblat Ihud Towje. z tomaszowskiego 13. Akerflug Gołde. Pech Szmuel. 401 Ukraińców i 1243 Żydów. Kalmanowicz Fiszel. Szper Mirla. 60 przysiółków) 1939 – 1944 . W obozie przebywali m. listopad – grudzień 1942. na ternie parafii Tereszpol zginęło 318 osób w obozach. Brafman Lea. Hochman Jenkel. Hajfler Israel. Germanowicz Serle. marzec 1941 – na ternie miasta i powiatu Biłgoraj aresztowano ponad 300 osób. Bendler Szloma.. Szisel Gitl. Waldman Ester. Berger Lea. Nus Moszko Naftali. Kojl Hana. in. pogrzebano 10 osób pochodzenia żydowskiego. Halpern Mordko Wolf. (. Kojl Berko. Bruner Kajla. Ingber Moszko. Pomeranc Jezekiel. na obrzeżach Radecznicy. Rider Bronia. Flik Dod. Wejnszelboim Froma. lipiec 1943 – na terenie Zamojszczyzny (powiat Zamość z gminą Szczebrzeszyn. Akerflug Hersz. Pech Blima. Klejner/Klajner Berko. ze wsi Cieplice (pow. Majmon Aron. ponad 900 wywieźli do obozu w Bełżcu. Zamler Rachel.). Frost Abraham. Zelinger Wolf. Feder Joel. w tym 13 z Zamościa. Szer Sara. Krasnobrodzie 500. biłgorajski) wysiedlono 60 rodzin za nieodstawienie wyznaczonych kontyngentów. Hof Daniel. Minc Israel Mendel. Bryko Efraim. Szpringer Pesia. Korn Rose. na Majdanku też pracował jako szewc. Frenkel Szmuel. Kahan Chaim. Wortman Abraham (. Sztajberg Hana. Szpringer Lejb. Zegerman Mordko. Niemcy rozstrzelali na kirkucie w Szczebrzeszynie ok. Kinstlich Zanwel. 19 stodół. Rozengrad Lejb. 62 mieszkańców Zamojszczyzny zostało deportowanych w głąb Związku Radzieckiego. z gminy Grabowiec zginęło 2207 osób. Hinigman Sara. Ingber Sara. Frisz Jakow. . w Tomaszowie Niemcy wymordowali około 8. zamordowano następującą ilość nauczycieli: z powiatu biłgorajskiego 21. Rot Towi. Halpern Hana. Ziser Matis. Lerner Ela. zamojskiego 50 (jak podaje Jerzy Doroszewski – liczby te nie ujmują wszystkich. w tym 27 dzieci. Rychter Jenkel. Szper Szalom. Hilf Rebeka. większość z nich poniosła śmierć. Lerner Ela. Mesinger Ester. 13 obór i stajni. Borensztajn Josf Lezer. 300 osób. Tencer Szmuel. Frank Bajla Ita. powiat Biłgoraj z gminą Miączyn. Cimerman Jechiel. Micner Rebeka. Bronsberg Cwi.000 osób pochodzenia żydowskiego. Weber Josf. Akerst Hana. Knejdl Dod. Berger Abraham Moszko. Zyschonig Nachum. z obozu przejściowego w Zwierzyńcu Róża z Żółtowskich i Jan Zamoyscy uratowali 352 dzieci. Halpern Hersz. Firer Berko Dod. Zajdweber Pinchas. 46 kolonii. Meldiner Efraim. Flokster Mordko. Lewrman Icko. na terenie gminy Szczebrzeszyn spłonęło 7 domów mieszkalnych. w tymczasowych obozach przejściowych na terenie Zamojszczyzny znajdowało się: w Krynicach 2300 osób. Rot Chaim Ber. Klejner/Klajner Josf. w Biłgoraju Niemcy zamordowali ok. Lejchtfeld Haskel. Rozenblat Icko. Nadel Mela. Bejtszer Josf. Harmelin Hinda. Krojfman Icko. Pech szaja. Mildiner Hersz. zmarł w 1977 roku. Frost Beniamin. Zylber Fajga Lea. Jeziernej 350. Blejwas Rajzele. Elboim Hana. Goldgraber Gitl. 4000 Żydów. Kohan Mordechaj. Germanowicz Iser. 300 Żydów. powiat Hrubieszów)zostało skolonizowanych 107 wsi. Kislowicz Hanich. Firer Etel.). Rozenajl Hadasa. Wajs Lea. Lejber Perla. Waldman Szmuel.. Hof Wolf.z rąk NKWD zginęło 250 oficerów WP i policjantów z Zamojszczyzny. Kojfman Symeon.ich nazwiska – oto one: Aszenberg Sara. Szwarc Beniamin. w tym 3 kobiety wrzesień 1942 – do obozu na Majdanku wywieziono z Goraja ponad stu mężczyzn i kobiet. Mesinger Fajga. Garfinkel Hana. Kajtl/Kejtl Sara. Nikelsberg Moszko. Klejner Ela. Waldman Lejba. Drejer Dewora. Feder Rebeka. Hof Nachum. Rojtman Fajga.) Bracha – (relacja Bolesława i Tomasza Misów). Bunfeld Mordechaj Josf. Holc Sara. Gejer Hersz. Rejter Berisz. Grynszpan Mala. Klifman Mendel. Nobel Jankel. Wenberg Mosze. Kingswald Chaja. z tego 563 Polaków. Przez całe życie miał problem z uzyskaniem odszkodowania – na dwa lata przed śmiercią otrzymał rentę). Szternfeld Szaja. Kliger Menasze. Grosbard Pinchas. Szpir Binech. Cukersztejn Cwi. Trensztajn/Trensztejn Szloma Szaja. Frampoler Josf Aron. Oberferszt Jezekiel. Fas Chaim. Hof Hinda. 1941 – w Wielączy były tylko cztery budynki murowane. Rabesfeld Hana. Mandker Czarna. Ajchenblat Lejb. 3 szopy. Montag Rajzele. Wejnbord Dewora. Blejwas Sara. którzy zginęli – nieścisłości yczą powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego). Halpern Nicha. Meler Szmuel Ber. Szpringer Dod. Antoni Kuraś. Flajszer Moszko Dod. 2. Kojfman Hemi. Brawerman Debora. Szackmer Dod. Frampoler Mendel. Kotlarz Szmuel Icek. Porter Aron. Mel Szmuel Zisze. Szmirer Hadasa.. Kawersztok Icko. z powiatu hrubieszowskiego 20. z terenu Zamojszczyzny zginęło 50 nauczycieli. Kojl Binach. Lerner Szloma. Wielączę Komasację. 080 osób. Antoni Stępnik. Wykonując to polecenie przesłano 2 lipca do Zarządu Gminy w Radecznicy 14 obrazów o treści historycznej. proboszcz Perskiewicz). listopad 1942 – wysiedlono: z Kolonii Wolica Śniatycka – 23 zagrody. Maria wróbel.03. Zginęło 9 osób. ps. ps. listopad 1941 – z okolic Skierbieszowa wysiedlono 7 wsi (2098 osób) 1943 – 6 kwietnia w Deszkowicach podczas potyczki z Niemcami zginęli żołnierze z oddziału "Podkowy"(Tadeusza Kuncewicza) . Jan Panas. Maria Zychowicz z Zawady. w 1942 roku aresztowano kilku młodych ludzi w Wywłoczce. o podpaleniu wsi opowiada Maria Pacześna ". tomaszowskim 15. IV. Jan Nastaj . oraz wszystkie mapy jakie szkoły posiadały. "Tur" (20 l. dzieci na 4000.Niemcy spacyfikowali wieś Wierzba rozstrzeliwując przy tym 30 osób 1 czerwiec 1943 . ps. w tej liczbie Katarzyna Oryszczak i Władysław Książek maj 1943 – w Topólczy Niemcy rozstrzelali czteroosobową rodzinę Panasów: Jana (ur. fizyczną mapę Europy i polityczną mapę Polski od 28. z Wolicy Śniatyckiej – 49. Ułazowa. 28). Księżpola. w styczniu 1943 roku – w obozie zmarło 115 dzieci 5 grudzień 1942 . Zofia Wróbel. hrubieszowskim 54. "Grab" (24 l. ilość wysiedlonej ludności zamknęła się liczbą 41. którzy zostali wywiezieni na Majdanek. "Wróbel" (l. czerwiec 1943 . mleko. ps. Zdzisław Zych. najmłodsze miało rok i trzy miesiące. Mężczyzn popędzono w stronę Zwierzyńca.) . Wykazu sporządzonego przez Urząd Parafialny w Zamościu).000. Na pagórku dokoła wioski stali w szeregu Niemcy. Ludwikę Golc. 13 lipca Niemcy zamordowali w Józefowie około 1500 Żydów. cukier.). 1943 – w obozie przejściowym w Zamościu zmarło 199 dzieci (wg. Wolicy Brzozowej – 32. 3 sierpnia utworzono gminę niemiecką w skład której weszło oprócz miasta Szczebrzeszyna 31 wsi. Od strony rzeki wiał silny wiatr. istniejącej do dziś. 23 obrazy o treści geograficznej. gdzie pracowali przy budowie szkoły rolniczej. tysiąca osób. z tej liczby przeżyło tylko dziewięć.wysiedlono: Płoskie. w tej liczbie znalazło się kilkoro urodzonych podczas transportu w bydlęcych . ich ciała Niemcy wrzucili do rowu (relacja Marii Pacześnej). w Gdeszynie Niemcy zorganizowali dwie pacyfikacje wsi pod pretekstem kary za pomoc udzieloną partyzantom przez mieszkańców. 1 lipca – 64 mężczyzn z Czarnegostoku (w tej liczbie Jana Smotra i Michała Łypa). XII. 1919 r.. Eugeniusz Halasa z Wielączy. "Bartek" (lat 21).).na Majdanku znalazły się kobiety i dzieci z wysiedlonych wiosek Zamojszczyzny: Aleksandrowa. 11.1943 z terenu Zamojszczyzny wysiedlono 116 wsi. Ze mną był mąż i troje dzieci. do obozu przejściowego w Zwierzyńcu przywieziono: 20 czerwca – 15 mężczyzn z Chłopkowa. w ich miejsce sprowadzono kolonistów. Stanisław Szaran. Wielączę Wieś. 31 marca 1943 roku Niemcy zatłukli do drzwi naszego domu: wychodzić! Zabrałam chleb. Zawadę. jej relacje uzupełnia Ignacy Kurzępa: przed podpaleniem wsi [Niemcy] rabowali i zabierali wszystko . Kilku młodych chłopców. Zamordowali wówczas 68 osób i spalili ok. Zabrano ich do obozu pracy w Zwierzyńcu (tam też był ks. z tego w powiecie zamojskim 47. ps.liczbę kobiet określono na ok. w tym 13 niemieckich (zasiedlonych przez kolonistów). Warunki były bardzo ciężkie. Stanisława Galek z Płoskiego. 2 lipca – 1500 mężczyzn ze Szczebrzeszyna. "Cygan" (l.22 kwiecień 1941 – z Biłgoraja przesiedlono do Goraja 800 osób pochodzenia żydowskiego. 1883 r. Dąb" (18 l). ". najbardziej dokuczał zaś głód. Czesław Duda z Kolonii Niedzieliskiej. Janówki – 46. z terenu parafii Wielącza w trzech transportach do Auschwitz wywieziono 59 osób. Niemcy podpalili wioskę.). Ruszczyzny – 14 zagród.ze Szczebrzeszyna wysiedlono ok. 10 lipca – 400 kobiet i dzieci ze Szczebrzeszyna.. a niektórych do Zamościa. dzieci wysiedlono ponad 30. 100 osób. 1943 . 1943 . nagrobek fundował syn i brat Jan Panas (1953). 1941 . Siedliska. 1908 r. ps. 000.z miejscowości Czarnystok wysiedlono 43 mężczyzn. Edward Stępnik. Zofię (ur. 1942 – 1. Katarzynę (ur. marzec 1943 – została całkowicie spalona Wywłoczka. 120 gospodarstw oraz wiatrak.. Huty Komarowskiej – 7. 21).1944 – w Szpitalu Powiatowym w Biłgoraju na stanie znajdowało się 150 – 180 chorych.). którzy schowali się w zabudowaniach spaliło się żywcem. ps. 1942 – 22. Woli Różanieckiej .) styczeń 1943 . Anna Byk. zginęło 145 mieszkańców 1 lipca 1943 roku . trochę mąki. "Jastrząb" ( 26 l).Jan Dorosz. 12. Część osób przeniesiono ze Zwierzyńca do Janowic. co im się podobało. Pasiek. Maria Bzdziuch. rozstrzelano Czarneckiego. za nimi szły kobiety z dziećmi. Wielączę Poduchowna. październik 1942 – na Majdanek przywieziono kilka kilkunastoletnich dziewcząt z Goraja.pochowani są na topoleckim cmentarzu "za wsią". Majdanu Górnego.Niemcy doszczętnie spalili doszczętnie wieś Sochy. Michała (ur. 10 grudnia z Zamościa wyjechał do Oświęcimia pierwszy transport z dziećmi składający się z 14 wagonów. Krzywostoku – 11 zagród 7. w tym jedną kobietę. 1925 r.z terenu gminy Kocudza wysiedlono ok. byli to: Wincentyna Dudek. 9 czerwca 1942 odbyła się w Biłgoraju konferencja kierowników szkół na której polecono przesłać do Zarządów Gmin obrazy o treści historycznej i geograficznej. Lipowca.w Hrubieszowie istniało 210 zakładów rzemieślniczych. 15 września 1945 roku . w powiecie zamojskim biblioteki na wsi zarejestrowały 35.9 tys. Błonie. gm. Longinę (Wandę Trudzińską) i 7 wychowanków z Domu Dziecka prowadzonego przez Siostry Zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP w Turkowicach 1944 .000 ludności cywilnej zostało osadzonych w obozach w Biłgoraju i Tarnogrodzie. w ramach akcji wysiedleńczej do połowy lipca wywieziono z pow. Dębina. w Tarnoszynie i okolicach. Łukowej. 628 ha. . 500 mężczyzn i kobiet z małymi dziećmi. w Hrubieszowie znajdowało się 11 warsztatów kowalskich. Głuchy. 28 styczeń 1945 – oddział AK pod dowództwem Konrada Bartoszewskiego "Wira" uwolnił z wiezienia w Biłgoraju 65 więźniów. 1960 – w Sułówku. browar "Jatutów" 108 hl.kierownik szkoły podstawowej w Czarnymstoku wysłał 500 złotych do Rady Naczelnej Odbudowy miasta Warszawy 1946 – Zamość liczył 20.w turkowicach nacjonaliści ukraińscy zamordowali s. Kozaki. Osuchy. 1945 w powiecie hrubieszowskim zrealizowano w 80 – 90 % plan dostaw artykułów spożywczych na potrzeby wojska. w ramach tzw. Majdanu. Machnów) należało do osób pochodzenia żydowskiego. 27 czerwca – na Majdanek przywieziono grupę 200 kobiet z dziećmi. w handlu "pokątnym" 40 złotych. w tej liczbie 60 partyzantów wziętych do niewoli podczas akcji "Strumwid I und II ". 73 z nich stanowiły własność obywateli polskich. Żurowce. 22 lipca w Biłgoraju. 800 czytelników w grupie wiekowej do lat 15. biłgorajskiego ponad 45. Aleksandrowa. związanych kolczastym drutem. 2 luty 1944 roku – w Zwierzyncu na oczach spędzonych w tym celu mieszkańców osady Niemcy rozstrzelali 20 zakładników przywiezionych z Zamościa.browary Zwierzyniec i "Liwonia" Zamość dostarczyły w listopadzie tegoż roku na potrzeby wojska 216 hektolitrów piwa. w pobliżu stacji kolejowej kilkadziesiąt osób. w pierwszej połowie roku na terenie powiatu hrubieszowskiego znajdowało się 58 żołnierzy Armii Krajowej. czerwiec – lipiec 1943 – na Majdanek przywieziono chłopów z powiatów: hrubieszowskiego. dzieci z tych transportów trafiały do Siedlec. Huty Rózanieckiej. tomaszowskim (włodawskim i bialskim) znajdowało się 800 ha ziemi uprawnej leżącej odłogiem. w powiatach: hrubieszowskim. zakładnicy pochodzili z okolic Zwierzynca i Tereszpola 15 maja 1944 . Buliczówka. zamojski) było 1150 mieszkańców. co stawiało powiat zamojski na drugim miejscu w kraju pod względem propagowania czytelnictwa 1975 – 1977 – na terenie województwa zamojskiego organizowano rocznie od 150 – 200 spotkań autorskich z pisarzami i publicystami. 400 czytelników z tej samej grupy wiekowej zarejestrowały punkty biblioteczne. w tej liczbie 2 kobiety pochodzenia rosyjskiego.044 osób. Łosic. listopad 1943 – od początku tego miesiąca Niemcy wysyłali z Zamojszczyzny co tydzień po dwa tysiąc osobowe transporty . Bidaczowa.wagonach. 15 kwietnia w Hrubieszowie. które wstąpiły w związki małżeńskie z czarnostockimi mężczyznami. czerwiec – hitlerowcy wymordowali 30 mieszkańców wsi Osuchy. 1950 – 2 kwietnia uruchomiono pogotowie ratunkowe w Tomaszowie Lubelskim. 7 rodzin nazwisko Woszak 1970 – w przeliczeniu na 100 mieszkańców w województwie zamojskim zakupiono 24 woluminy książek. mieszkańców 1967 – Muzeum Regionalne w Biłgoraju (wraz z oddziałem w Zagrodzie Sitarskiej) liczyło 2. 000 osób z miejscowości: Babice. Potoki. 800 osób z innych miejscowości Zamojszczyzny. wypożyczeń literatury o ściśle określonej tematyce.3 % ogólnego obszaru powiatu. tys. z rejonów Hrubieszowa. zamojski członkowie aż 14 rodzin nosili nazwisko Bulak. zamojskiego i biłgorajskiego ujętych podczas akcji pacyfikacyjnych przeprowadzonych przez dywizje szturmowe Wermachtu – początkowo przebywali w obozach przejściowych w Biłgoraju i Zwierzyńcu. 1956 – w sklepach na terenie Zamojszczyzny 1kg buksów żelaznych (łożysk) kosztował 4 zł. 1977 . 986 km² powierzchni. pow. 968 eksponatów 1947 – w Czarnymstoku (pow. Huty. Sułów. w czerwcu 1944 roku Niemcy rozstrzelali w Rapach. w granicach powiatu tomaszowskiego znajdowało się 79 majątków o powierzchni 26. na terenie województwa zamojskiego dokonano od 100 – 150. lipiec – w lesie Rapy k/Biłgoraja Niemcy rozstrzelali 65 partyzantów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. 1978 – w skupie płodów rolnych Zamojszczyzna zajmowała 9 miejsce w kraju 1 czerwiec 1978 roku – obszar utworzonego województwa zamojskiego wynosił 6. w tej liczbie 20. lipiec 1943 – w obozie przejściowym w Zwierzyńcu przebywało 7. Garwolina. około 12. 5 majątków (Śniatycze. spacyfikowano wsie: Bukowniec. Biłgoraja i Grabowca przybyło 1. 1 majątek (Antoniowka Krynicka) był własnością obywatela ukraińskiego. co stanowiło 13. " akcji spotkań autorskich". ale i pod względem rozwoju umysłowego oraz zdolności. to młodzież różnorodna nie tylko pod względem wieku (od 15 do 25 lat). Na inicjatywę Komitetu władze wojskowe wyraziły zgodę. że powstała Publiczna Średnia Szkoła Zawodowa w Szczebrzeszynie – było lato to już lato 1946 roku. w taki . Szczebrzeszyn jeszcze przezywał wydarzenia ostatnich dni czerwca – dramat osaczonych w ostępach i bagnach Puszczy Solskiej oddziałów AK i BCh. Szkoła po roku czasu okrzepła. Polskiej Akademii Nauk. ani urządzeń i instruktora. Ambicje osobiste i poczucie odpowiedzialności obywatelskiej Pana Jana Kota poparte sprzyjającymi warunkami jakie powstały w Polsce oraz na tym terenie zdecydowały. Zamysł odtworzenia szkolnictwa wprowadzany był w czyn. a przecież trwała jeszcze wojna. 640 osób Zamoyski Władysław Adiutant księcia Konstantego. wojna nareszcie się skończy. którym wojna zabrała młodość – dać szanse nadrobienia straconego czasu. W myśl założeń programów nauki uczniowie tej klasy powinni co drugi dzień mieć praktykę w rożnych instytucjach handlowych. W kręgu polityki. bywały sytuacje. Od 1 września 1946 roku istnienie Szkoły stało się faktem. otaczało troska i pomocą każdego. Kto jej potrzebował. Z obozów wojny. ani odpowiedniego lokalu na urządzenie warsztatu. wzmocniła się głównie kadrowo.pełnia lata – nikt już nie miał wątpliwości. nie posiadając własnego budynku dla zajęć teoretycznych. pozwolić awansować w miarę szybko. Są to chłopcy. widzą pilną potrzebę odtworzenia funkcjonowania szkół. jak wspominał nauczyciel zawodu tej Szkoły śp. innego: szkoła. w której udział wzięło ponad osiemdziesięciu naukowców z 14 ośrodków uniwersyteckich w kraju. usługach. Praktyki oni mają mieć w szkole. jak mówiono. "Zamoyscy w dziejach Polski. w tym Muzeum Zamojskiego w Zamościu. Henryk Świstowski "do warsztatu przychodził młodzieniec prostu z lasu. czas wyboru. w mundurze wojskowym. znaczna większość zdobywa tylko wiadomości teoretyczne " . Szczebrzeszyn miał wieloletnie tradycje oświatowe. a skończywszy na dorosłych przeszło dwudziestoletnich mężczyznach. ale nikt nie wiedział jak będzie przyszłość. który po przerobieni materiału szkoły powszechnej w zakresie siedmiu klas. Rozbił kilka rosyjskich batalionów. "nowa władza" czyniła z partyzantami ulubieńca i bohatera Szczebrzeszyna "Podkowy". pozwolić zapewnić stałe źródło dochodów. Miasto pamiętało o wszystkim. handlu. Był to czas trudny. dać konkretny zawód. był świadkiem tragedii zbiorczego batalionu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. to największe utrapienie dla uczących w szkole zawodowej. Uczęszcza do niej dwudziestu kilku młodzieńców w różnym wieku. Klasa przygotowawcza to "zbieranina różnych niedobitków. widział co. którzy widzieli pilna potrzebę organizacji nowego typu szkoły mającej kształcić młodzież i dorosłych w zawodach robotniczych – dr Zygmunt Klukowski i Jan Kot. Zawiązali Komitet Odbudowy Szkół w Szczebrzeszynie. ból. Takie były zamiary założycieli. Nikt z członków nie wątpił.cytat z Kroniki Szkoły. a w niedalekiej przyszłości również w przemyśle. więcej troski i . Tak było. że to się uda. gdyż szkoła nie posiada ani odpowiedniego lokalu. lecz w owej chwili zaczynało się tworzyć coś nowego. "Zorganizowano trzy klasy: przygotowawczą. poprawiła się nieco baza lokalowa. widziało radość. by otworzyć szkole kształcąca młodzież do pracy w rzemiośle. którym los dał przeżyć. rozpoczyna Szkoła nasza rok szkolny 1946/47" . Mają oni stanowić ten element.wypis z Kroniki Szkoły. wojennej poniewierki i tułaczki wracali nauczyciele.województwo zamojskie zamieszkiwało 470. "Mała Szkoła". Trzeba było zrobić wiele: znaleźć pomieszczenia. pozyskać specjalistów. W Komitecie byli dwaj ludzie. gospodarki. Klasa handlowa to zespół młodzieży ponad dwadzieścia osób również w rożnym wieku.to wynik działań wojennych. w kwietniu 1831 roku dowodził szarżą ułanów pod Kłuszynem. która miała nauczyć pracować. "W warunkach nadzwyczaj trudnych. jaka będzie ta wolność? kto przeżyje?. rozpocznie naukę w szkole zawodowej na jednym z działów. wyposażyć warsztaty. co należy robić. Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Szczebrzeszynie (powstanie i historia) Był lipiec 1944 roku . począwszy od podrostków. jednak w rzeczywistości niewielu z nich pracuje. a nie w inny sposób działa większość polskich szkół. Jan Skrzynecki mianował go do stopnia podpułkownika. a w kieszeni ukrywał broń".zdobył trzy chorągwie. którzy pracują po rożnych warsztatach ślusarskich prywatnych lub w Cukrowni Klemensów. za ten czyn wódz powstania – gen. tak być musiało . Klasa przygotowawcza.co sytuowało województwo na 17 miejscu w kraju grudzień 1978 . z trzech muzeów. Wszyscy zadawali sobie pytania: kiedy to się stanie?. bo trzeba było młodym ludziom – tym. by odbudować zrujnowany kraj? Tuż po wejściu Rosjan ludzie. prawa i kultury" Konferencja naukowa zorganizowana w Zamościu w dniach 15 – 17 września 2005 w ramach obchodów Roku Zamościa. metalową i handlową. Nie lepiej jest również z klasa pierwsza metalową. Lekcje odbywały się trzy razy tygodniowo w godzinach popołudniowych w klasach szkoły powszechnej tzw. którzy uczyli się w klasie przygotowawczej. Pojawił się kolejny problem maszyny do obróbki drewna. obchodzone były nowe święta: 22 Lipca. Feliks i Stanisława Głąbowie i dr Stefan Jóźwiakowski. Stanisława Charczuka. miasteczek i miast. Szkoła którą tak niedawno powołano do życia. Aleksander Wróbel. Kolejny problem. którzy pobierali naukę w naszej "zawodówce" . których szkoła bez pomocy z zewnątrz nie była w w stanie rozwiązać. rozwijały się okoliczne fabryki. to nieutwardzone place. Jednak już nic nie mogło wstrzymać dzieła Jana Kota. Warsztaty szkolne podjęły realizację zadań. w Świdniku. pracowali w FSC Lublin.2). udało się to z wieloma trudami rozwiązać. dużo do powiedzenia miała wiodąca organizacja młodzieżowa. Zrozumienie i odpowiedzialna postaw obywatelska umożliwiła uruchomienie warsztatu kowalsko – ślusarskiego. zdecydowanie zmienić światopogląd. na Śląsku – w oczach władz. "PCK". a po wojnie otworzył zakład usługowy w Wielączy zdecydował się na nieodpłatne przekazanie wyposażenia tego warsztatu szkole. zmienić sposób bycia. zdała go pomyślnie. założyciel i pierwszy jej dyrektor Jan Kot. warsztaty wzbogaciły swoje wyposażenie. Julia Węgierska. ile to radości. sieczkarnie. brak kanalizacji. Każda klasa miała swój samorząd. w której Urząd miasta magazynował węgiel na potrzeby miasta została przekazana na warsztaty. Pomimo pozyskiwania nowych pomieszczeń było ciasno. była we wrześniu 1948 roku liczącym się zakładem pracy w środowisku Szczebrzeszyna. które znalazły odbiór w zrujnowanej wojna Zamojszczyźnie. Stanisław Grygiel. który opłacał do listopada 1947 roku pobory nauczycieli przekazał Szkole budynek hali sportowej tzw. 1 Maja. młodzież musiała mieć stołówkę. by chcieli opuścić rodzinne strony. Feliks Żołyński. że był rok 1949 – nie było sieci dróg. Ale los był nieubłagany – przedwcześnie umarł po przeziębieniu grypy. która nie miała możliwości codziennego przebywania w domu rodzinnym (miejmy świadomość. 21 listopada 1948 roku był wielkim świętem Szkoły – poświęcono i oddano budynek posokolski dla potrzeb warsztatów: stolarskiego i metalowego. trzeba było kształcić i wychowywać młodych ludzi. Julia Lewandowska. ks. Stanisławowi Michońskiemu. ciężkiego położenia materialnego Grona Nauczycielskiego oraz jego przepracowania.uwagi poświęcono stronie wychowawczej. Naukę rozpoczęło 255 uczniów. za co zakupiono niezbędne maszyny i urządzenia do zapewnienia podstawowego procesu szkolenia w warsztatach szkolnych. sanitariatów. Z inicjatywy Dyrektora Szkoły Zarząd miasta. Romualda Żołyńska. to ciągłe potrzeby. który służył w W P we Włodzimierzu.2. Jan Łopuszyński. To właśnie oni szli w świat – jechali do stoczni Gdyni. 7 Listopada. trzech metalowych (1. Szkoła funkcjonowała. Pod koniec września udało się skompletować niezbędna ilość maszyn do szycia. 000 . Szczecina. "ZHP". dwóch krawieckich (1. pierwszą krawiecką. We wrześniu 1947 roku była już całkiem duża szkoła licząca siedem klas: dwie przygotowawcze.3) oraz pierwszej stolarskiej. współtworzyli życie kolektywne. Tym wymogom odpowiadali uczniowie. ale pochodzili z odległych wsi. cel założony w momencie powołania Szkoły. potrzebowano odzieży. Szkoła zatrudniała stałych nauczycieli w osobach: dyrektor szkoły Jan Kot. Rozwój szkoły wymusił organizacje internatu dla młodzieży. Wanda Gumowska. należny stwierdzić. począwszy od 1953 a . istniało olbrzymie zainteresowanie naszymi absolwentami. ze lata wielkich przełomów i zmian. Po wykonaniu prac adaptacyjnych Szkoła otrzymała własna siedzibę oraz mogła korzystać z innych obiektów będących w zarządzie Miasta. poprawiły się wyniki nauczania. w oparciu o sprzęt z demobilu wojskowego). Każde z tych świąt stawiało określone zadania przed szkoła. Stabilizował się kadra nauczycielska. trzech handlowych (1. "sokolnię". Zawodowy podkuwacz koni. Roman Kołodziejczyk. komunikacja dopiero zaczynała funkcjonować. Władze miasta oddały w zarząd Szkole budynek magistracki – szkolno – warsztatowy.2. Zmarł 21 czerwca 1986 roku w Biłgoraju. poziom nauczania młodzieży jest na ogół zadowalający" – cytat z Kroniki Szkoły. W latach pięćdziesiątych szkoła otrzymała zwiększone zadania. Czesław Bielecki. ale Szkoła znowu miała zdać swój kolejny egzamin organizacyjno – gospodarczy.3). Pod koniec roku szkolnego 1947/48 tylko 11 uczniów z 255 nie otrzymało promocji. Franciszek Sysa. który stwierdził: "pomimo złych warunków gospodarczych w jakich znajduje się Nasza Szkoła. już został osiągnięty. pierwsza i druga metalowa i handlowa – razem 170 uczniów. "Szopa". przemysł czekał na fachowców. trzeba było pomieszczeń na sale lekcyjne. warsztaty. mile widziany był udział osób niezrzeszonych – Związek Młodzieży Polskiej. Tym ofiarodawca był p. Powstawały pierwsze organizacje młodzieżowe "Wici". jej nauczyciele i uczniowie wrośli w nowy system wartości. co pozwoliło uruchomić pracownie krawiecka – kierownikiem warsztatów szkolnych został p. brakowało kadry nauczycielskiej. Obowiązki dyrektora [szkoły] Kuratorium Oświaty w Lublinie powierzyło p. zaczynał normalnie funkcjonować handel. internet. Henryk Świstowski. szczególnie przed Dyrektorem i członkami ZMP. wody bieżącej. nie funkcjonalnie. Było ogromne zapotrzebowanie na wozy konne. Gdańska. Szkoła. ile trzeba było jeszcze pracy. Zofia Skoczkowa. A co w szkole? Nabór był duży. zwiększono wymagania co do uczęszczania. W listopadzie 1946 roku Kuratorium Okręgu Szkolnego w Lublinie przyznało kredyt 280. który został nauczycielem zawodu. Z perspektywy minionych lat. Szkoła została po raz pierwszy oceniona przez wizytatora Kuratorium Oświaty i Wychowania p. Asfaltowanie w zamian za pomoc przy układaniu kabli energetycznych opłaciły władze Szczebrzeszyna. przyszli nowi. a asfaltowanie było dużym wkładem w utrzymanie porządków w mieście. a były nimi Zakłady Tłuszczowe. książką. oraz wyrobów technicznych. Nadszedł czas. a dla uczniów szczególnie wyróżniających się organizowaliśmy biwaki w celu poznawania piękna Ojczystej Ziemi. Tu należny mocno zaakcentować postawę nauczycieli zawodu. uruchamiano fabryki mebli w Zwierzyńcu i Zamościu. rozliczanych w skali roku kalendarzowego. Dużą szansą na poprawę form szkolenia było zawieranie umów przez warsztaty szkolne na produkcję wyposażenia dla placówek oświatowych. Na terenie szkoły mieściła się Ochotnicza Straż Pożarna. co miło duży wpływ na utrudnienie i komplikację pracy. Nie samą nauką i praca przyciągaliśmy młodzież do Szkoły. "starzy" uzupełnili kwalifikacje do stopni inżynierów i magistrów. wzmagało dyscyplinę.skończywszy na 1956 roku nie przyniosły Szkole odczuwalnej poprawy. tak bardzo potrzebnej w środowisku. gdyby w tych czasach dopuścili do złamania działalności warsztatów Szkoła nie najprawdopodobniej wyszłaby z tego obronnie. W latach 1956 – 60 zauważono zmianę oddziaływania na młodych robotników poprzez pobudzenie do życia kulturalnego. Dwa kolejne wydarzenia w historii Szkoły to budowa zaplecza magazynowego dla działu stolarskiego. wymuszało dbałość o maszyny i urządzenia. Dyrekcja Szkoły zareagowała natychmiast. Kraj potrzebował młodych rąk do pracy. wielka szkoda. do zainteresowania prasa. oraz wykonano trwale ogrodzenie placu. Zdecydowanie poprawiła się ilość i jakość kandydatów do szkoły. Zmiany obsady dyrektorów – trzech w ciągu trzech lat – duża płynność kadry nauczycielskiej. dla "Cezasu". byłby to koniec działalności Tej Szkoły. zbyt "duża" odległość od Kuratorium Okręgu w Lublinie spowodowały zwolnienie rozwoju Szkoły. Braliśmy udział we wszelkiego rodzaju akcjach zbioru płodów rolnych PGR Michalów. trudne warunki lokalowe. oraz rozwiązanie problemu ogrzewania poprzez budowę kotłowni sieci CO we wszystkich obiektach szkoły. uruchomiła internat na 68 miejsc. oraz młodzi nauczyciele. funkcjonował już cały szereg zakładów usługowych. Cukrownia "Klemensów" . przebudowano instalacje elektryczne. a stan techniczny wyposażenia warsztatów budził duże obawy. co było dobre i użyteczne przychodziło z trudem. Dobre. Miało to swoje dobre strony. Uporządkowano teren wokół szkoły. Trzeba było szkolić nie tylko robotnika. W tej Szkole wszystko. ale ciągle dawały o sobie znać braki w wyposażeniu. których odbiorca była Państwowa Agencja Handlowa. Tacy. Stabilizację tłuczniem zrobiliśmy własnymi silami. a nasz udział w świętach państwowych tego okresu był okazją do prezentacji dorobku Szkoły. Mówiono o inicjatywie władz wojewódzkich w Lublinie o budowie nowych warsztatów. była przykładem i wzorem do naśladowania. W tym okresie w szkole funkcjonował zespół taneczny. Trudne problemy w pracy Szkoły starały się częściowo łagodzić. jak należycie należny utrzymać ład i estetykę przez cały rok. rozpoczęła się kolejna faza rozbudowy i modernizacji Cukrowni Klemensów. filmem. Chłonna gospodarka narodowa. należało wykształcić nauczycieli gotowych podjąć trud wdrażania nowej techniki. Prawo pożogi i zniszczeń wojennych dało znać po raz kolejny. Spiętrzyły się trudności. chociaż pojedynczo przychodzili do Szkoły. przygrywała orkiestra szkolna. Były już sale lekcyjne (własny budynek). a to głównie sprawili lepiej wykształceni. bo oswajało ucznia z norma dzienna. po studiach. którzy. jej udział w obchodach 1000 – lecia państwa Polskiego pozostawił niezapomniane wrażenia. Na przeciw tym potrzebom wyszły władze Szczebrzeszyna. "zakłady opiekuńcze". wymusiła na szkolnictwie zawodowym realizacje poprzez warsztaty szkolne tzw. Szkoła otrzymała na własność budynek będący siedzibą Władz Miasta. Szkoła zaczynała być potrzebna w środowisku. każdy absolwent otrzymał skierowanie do pracy. zaczęła pracować "Alva". gdy brakowało części do w wyrobów. Starsi uczniowie (pełnoletni ) byli strażakami. Szkoła stała się widoczna w środowisku. ale tych nowych ludzi trzeba było zbliżyć do nowej techniki. przy olbrzymim zaangażowaniu nauczycieli zawodu i uczniów. Szkoda. Wielu absolwentów kształciło się dalej w technikach. by place wokół szkoły utwardzić. przez co mieszkańcy internatu mieli . Tu należny zauważyć. pojawiła się duża fala młodzieży z rodzin w PGR – ach z rejonu Hrubieszowa. Tarnogrodu. Ambicją szkoły była dalsza poprawa warunków pracy. że władze gdzie indziej skierowały wyróżnienia i honory. "planów produkcyjnych". Pod tym kątem wybudowano wiatę na oddanym terenie boiska sportowego. brak wsparcia władz lokalnych. Naszą ambicją było organizowani wycieczek. nowych wymagań. sposobem gospodarczym wybudowano budynek kuźni i spawalni wraz z magazynem technicznym. Trudności zaczynały się pojawiać gdy trzeba było zapewnić systematyczne zaopatrzenie i zbyt. szczególnie gdy była potrzeba niesienia pomocy. Można było angażować uczniów z oddalonych miejscowości. W latach siedemdziesiątych nastąpiła dalsza poprawa kwalifikacji nauczycieli. że w tym okresie zbudowano Zakłady Tłuszczowe w Bodaczowie. PGR Michalów. warsztat otrzymał nowe maszyny do obróbki drewna i metalu. 20 lecie Szkoły miało swoje potwierdzenie w zdecydowanej poprawie bazy szkoły. Dla szkoły zaczynały się pomyślne czasy. Tomaszowa. w każdej chwili stanowili obsadę wozu bojowego Straży. Miało to dobre i złe strony. przemysł ciągle potrzebował rak do pracy. Szkoła miała już 10 lat. szkołach wojskowych itp. Nastąpiły zmiany polityczne. Mieliśmy laureata wojewódzkiego konkursu"mistrz w zawodzie". Staraliśmy się by na miarę potrzeb i skromnych możliwości uatrakcyjniać pobyt młodzieży w szkole poprzez organizacje zabaw. wyznaczono oficjalną delegację. Cyklicznie w historii Ojczyzny pojawiały się tendencje do zmian. dbałość o kwiaty i cały szereg innych "hobby". Należy jednak zaznaczyć. odczuwano nadchodzące zmiany. Swój skromny udział miała w tej imprezie Nasza Młodzież. Wydarzeniem. Wszyscy nauczyciele i uczniowie przeszli wielką lekcje polskości. co gdy je budowano ( nie wszyscy chcieli oddać swoje grunty pod użytek ogólny). Wszystko toczyło się normalnie ale jakoś inaczej. stolarzy. konkursów i wycieczek. o los naszej Ojczyzny – cytat z Kroniki Szkoły. utrzymanie zieleni. Nastąpił szokowy rozwój wypadków w Polsce. Ich aktywność była miernikiem dostrzegania potrzeb Szkoły. Ruch "Solidarności" i nadzieje z nim związane były bardzo silne. Szokiem dla całej Szkoły był dzień 13 grudnia 1981 roku. kiedy po wprowadzeniu "stanu wojennego" przyszliśmy (wielu z dużymi trudnościami) by wykonywać swoje normalne codzienne obowiązki . Trzeba przyznać. Nauka tańca. żyliśmy tym wydarzeniem.zapewnione zwiększone ilości warzyw i owoców w posiłkach. ale nasze myśli biegły ku "nowemu" – jakie Ono to będzie. kogo i jak knie? Znowu kolejne lata pracy i wiele cichej. bo takie były prawa "stanu wojennego". że z chwila jej oddania do użytku otrzymamy tam "coś swojego". Okres wielkiej próby . który oddał do użytku "SP nr1". rożnych specjalności (kształciliśmy ślusarzy – mechaników. rolników. gdzie do Dożynek Centralnych przygotowywały się zespoły artystyczne. Z racji budowy linii kolejowej Granica Państwa – Huta Katowice było bardzo duże zapotrzebowanie na pracowników. odległości budynków. Zrobiliśmy wiele. Zostało to przyjęte przez Radę Pedagogiczną i młodzież jako dowód zaufania dla osoby inż. jak to miało miejsce w poprzednich "zakrętach historii Polski". rozpoczęliśmy kształcenie w profilu wielozawodowym). był miejscem. Pozostał problem adaptacji budynku OSP. Nie jest to . że władze zapewniały . jednak nie pociągnęło to za sobą zmiany dyrektora Szkoły."stan wojenny" powoli łagodził swoje prawa. Szczebrzeszyn wizytował Minister Oświaty i Wychowania. Bogusława Garbacika. Szkoła znów stała się potrzebna w środowisku. Włączyliśmy się aktywnie w budowę "Szkoły Podstawowej nr 1". był nim uczeń Dariusz Malec. a drużyną zajęła w ocenie ogólnej trzecią lokatę. Zostały one bardzo solidnie wykonane i gdyby dzisiaj ktoś usiłował je zlikwidować na pewno wywołało by to tyle samo niezadowolenia. prowadzenie sklepiku uczniowskiego. każda uroczystość miała odpowiednią oprawę. Zbudowaliśmy murek okalający Szkołę. Nie mogliśmy ich niestety wykonać. przeciwko poniżaniu godności ludzkiej ludzi pracy. nerwowości i "zagubienia" władzy. Zrodził się bunt społeczny przeciwko upolitycznieniu życia narodu. które w tej Szkole były bardzo potrzebne. tak. I znów byliśmy potrzebni miastu i środowisku. Byłoby zaprzeczeniem prawdy pomięcie faktu o funkcjonowaniu organizacji politycznych. młodzieżowych i pracowniczych. tym bardziej. ale ukierunkowanej na utrzymanie substancji materialnej Szkoły. Rok szkolny 1986/87 był znamienny dla Szkoły z racji liczby oddziałów. Chociaż Szkoła mieściła się w odległych od siebie budynkach nikt z nauczycieli nie narzekał. Od tego momentu Szkoła poczuła się gospodarzem na własnym terenie. Kolejny nowy rok szkolny – 1981. a więc "naszą Szkołę". fotografowanie. którego nie można pominąć było przekazanie Szkole budynku OSP. Funkcjonowało jeszcze to "stare". że spadł poziom nauczania. które odpowiednio wkomponowano w działalność pozalekcyjna z pożytkiem dla ucznia np. Było to 2 listopada 1987 roku. by nowe obiekty dla państwowej Straży Pożarnej były oddane jak najwcześniej. Wiesław Guzowski. Podjęliśmy tez działania estetyzacyjne. salę warsztatową oraz mieszkania służbowe. co przyniesie. W roku 1989 te zmiany nie ominęły Szkoły. Niby wszystko było normalnie. otrzymaliśmy pięć sal lekcyjnych wraz z pomieszczeniami towarzyszącymi. Był rok 1980 – Szczebrzeszyn z racji bliskiego położenia względem Zamościa. co się dzieje w naszym kraju. ale z tym daliśmy szybko rade wykonując pomieszczenia na magazyn techniczny. a firma budują "SP nr 1" w tramach współpracy położyła nam elewacje. Uczniowie niebawem mogli zamieszkać w bursie międzyszkolne. Czesława Wójcika – Dyrektora Szkoły. Rada pedagogiczna powołała vice – dyrektora Szkoły w osobie wieloletniego Jej nauczyciela mgr. proste prace remontowe. bo trzeba było zwiększyć bezpieczeństwo pieszych w ruchu drogowym Zbudowaliśmy chodniki wzdłuż szosy Zamość – Szczebrzeszyn – Biłgoraj. Kolejnym momentem bardzo istotnym dla tej Szkoły było odsłonięcie na jej terenie pomnika patrioty i regionalisty Szczebrzeszyna – dr Zygmunta Klukowskiego. czas pytań. Na wniosek dyrektora nastąpiła zmiana na stanowisku kierownika warsztatów szkolnych – został nim p. samochodziarzy i kolejarzy. Uporządkowaliśmy teren Szkoły. że większość młodych nauczycieli wniosła do Szkoły swoje zainteresowania. cieszyliśmy się wszyscy. tak znamienny w historii Polski. Dal wielu był to czas samookreślenia się. A jednak!nurtowały nas problemy jakże ważne dla nas Polaków i dla nas nauczycieli. Był to dowód poparcia dla tej Szkoły. nauka gry na instrumentach. ale wyczuwało się dużą dozę napięcia. czas próby. które jednak nie doszło do skutku. często bez odpowiedzi. Nauczyciele oraz pełnoletni uczniowie skuli stare tynki z budynków Szkoły. Byliśmy niespokojni o los naszych wychowanków. Z niepokojem obserwowaliśmy to. bractwa świeckiego [ funkcjonującego na terenie parafii]. Teresa Wikiera. Lata 90 to cały splot działań skierowanych na dalsza poprawę pracy Szkoły. Władze chcąc podnieść rangę szkół zawodowych. ale ile trzeba na to pieniędzy. Dyrekcja służyła radą i pomocą. Propag. wspierała i wspomagała w swoich działaniach. Z opowiadań wieloletnich nauczycieli wysuwa się jeden wniosek – nigdy grono Nauczycielskie nie było skłócone. że Szkoła miął i ma dobra kadrę kierownicza. to ciągłe pozyskiwanie tych co życzą nam dobrze. Zawada (osiedle) Wieś powstała na rozparcelowanych gruntach folwarku Ordynacji Zamoyskiej Zawada. Od 1 VII 1991 roku rada pedagogiczna wybrała dyrektorem Szkoły mgr Bogusława Garbacika. co jest niepodważalna zasługa pracujących tu nauczyciel wychowania fizycznego. Nastąpiła szersza demokratyzacja życia w Polsce. ile czasu upłynie. ostatniego pomazania [namaszczenia]. panien zakonnych. Należy tu po raz kolejny podkreślić. K. że szkoły podstawowe "dawały" gorszych absolwentów.zrzucenie odpowiedzialności. Szkoła ta ma również swój udział w rozwoju tężyzny fizycznej przyszłych robotników. Generalnie widać. którego ostatnim . obecnie w tym miejscu zlokalizowany jest dworzec autobusowy. dyakona. małżeństw. Mikołaja w kierunku rzeki Wieprz. sakramentu pokuty. Należy tu podnieść jeszcze jeden atut tej Szkoły. we wtorki odbywają się tradycyjnie szczebrzeszyńskie jarmarki. W. 1724 za Rozkazem S. X. Tego w momencie rozpoczęcia remontu dokładnie nikt nie potrafił określić. Bazylianów). a 1 VIII 1991 v . odpustów. (Bogusław Garbacik. J. szpitala [jeśli takowy istniał w obrębie parafii]. X. Łacińskim Językiem w Rzymie z Druku wydany po tym wkrótce z zalecenia J. by ta Szkoła mogła jeszcze wiele lat służyć uczniom. w tym że Języku dopiero z słów istnością i sposobem pisania tamtych lat Pisarza i z krótkim od tegoż dla spowiedników Pamiętnikiem przedrukowany Roku Pańskiego 1785 w Wilnie w Drukarni XX. lecz faktem jest. Leona Kiszki metropolity całey Rusi na Polski przez J. Kolejna zmiana w dyrekcji Szkoły. ale ta podstawowa po uzupełnieniu wykształcenia do poziomu studiów wyższych. Zasady yczyły zagadnień na które każdy z wizytujących daną cerkiew biskup winien otrzymać od administratora parafii konkretne i wyczerpujące odpowiedzi odnośnie: plebana. mszy. w przekładzie na język polski ukazały się drukiem w 1785 roku w Wilnie – pełny tytuł publikacji brzmi: Synod Prowincjonalny Ruski w mieście Zamościu 1720 odprawiony a w R. ulepszyć. kościoła albo cerkwi. Władze widząc potrzebę umiejscowienia bazy szkoły na jednym terenie przekazały nam teren i budynek byłej Szkoły Podstawowej. Bez udziału nauczycieli przedmiotów zawodowych i nauczycieli zawodu Szkoła nie mogłaby mieć tylu szanowanych absolwentów (przykłady ich losów podaje w innym rozdziale). jesteśmy jednak świadomi ciężaru odpowiedzialności za ucznia . inteligencja oraz uprawiający wolne zawody zamieszkiwali głównie przy ulicy Zamojskiej. Często z jej inicjatywy z dużą pomocą nauczycieli zawodu i teorii. Radość wielka. którzy z rożnych względów nie mogą (lub nie chcą) osiągnąć wykształcenia średniego. to również kolejne otwarcie się na potrzeby środowiska. de. chrztu i bierzmowania. co w pewnym sensie wymusiło na uczniu konieczność utrzymania kontaktu z książką do końca nauki. które z kilka lat na pewno stanie się miejsce pamięci narodowej Szczebrzeszyna i okolic. eucharystii. Uczucia patriotyczne i lokalne ukształtowali doświadczeni nauczyciele historii i przedmiotów ogólnych. Pomimo licznych trudności Szkoła trwała i funkcjonowała. zakonników. Nie można pominąć wkładu Szkoły w rekonstrukcje miejsca pochowku żołnierzy i partyzantów. czuła się odpowiedzialna za losy Szkoły. S. zawistne.ce dyrektorem została inż. Zatyły swym zasięgiem obejmowały teren ciągnący się od głównej ulicy miasta (Zamojskiej) na wysokości kościoła parafialnego pod wezwaniem św. co nie ominęło Naszej Szkoły. Opata Pińskiego na Leszczu przewiedziony . Nastąpiły niewielkie zmiany kadry. Polikarpa Filipowicza Z. może jeszcze skrywaną szczerość. albo służby Bożej..cytat z Kroniki Szkoły. Zatyły Nazwa żydowskiej dzielnicy w Szczebrzeszynie – tutaj mieszkali najubożsi Żydzi. Bazylego W. chociaż wyczuwa się w rozmowach i dyskusjach niepewność. że nasi uczniowie są trochę zagubieni w nowej sytuacji " . Teresa Wikiera . Rok 1989 – przełom w skali bloku byłych państw socjalistycznych. Barbara Łabudzińska. relikwii. zawsze była tu rodzinna atmosfera. obrazów. przy bardzo niskich kosztach udaje się każdego roku coś odnowić. a uczeń był głównym punktem wokół którego toczyło się i toczy życie szkoły."szkoła w zetknięciu z nowym nurtem ustrojowym – demokracją – rozpoczyna swoją działalność na ogół normalnie. Maria Brażek) zasady wizytacji cerkwi zlokalizowanych na Zamojszczyźnie Uchwalone zostały na Synodzie Zamojskim w 1720 roku (uchwały Synodu za zgodą ówczesnego metropolity całej rusi Leona Kiszki. przy zaangażowaniu sił uczniów. wprowadziły ob obowiązkowe egzaminy z nauki zawodu.. "Rocznik Krakowski". "Niepodległość". markach. "zielone sale" Nazwa przyjęta dla określenia zespołu przyrządów gimnastycznych zlokalizowanych na powietrzu. Stary Zamość). a także akredytowany na i Warszawę. nauczyciel wychowania fizycznego w Liceum Pedagogicznym i Ogólnokształcącym w Szczebrzeszynie. Zajmowało się również kupnem i sprzedażą papierów procentowych. Funkcjonowało w Zamościu w okresie międzywojennym. H. przyjmowało zapisy na 5% na Pożyczkę Państwowa. wszelkiego rodzaju depozyty na Skarb Narodowy "na możliwie najdogodniejszych warunkach". Po wyzwoleniu pracował w Powiatowej Radzie Narodowej w Biłgoraju. wydany w 4 tomach w 1866 roku w Warszawie (ukazało się tylko 40 egzemplarzy). dary na Skarb Narodowy. udzielało ponadto pożyczek pod zastaw weksli. ogłoszenia o różnorodnej treści. prawdopodobnie zatem w nabożeństwach zborowych uczestniczył Stanisław Górka ze swoją rodziną i osoby z nim zaprzyjaźnione.zarządcą był (przed wybuchem II wojny światowej) był Kazimierz Dyakowski. Zbiory przekazane w depozyt do Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zawierają około 2000 publikacji. "Ziemię". Na jego łamach opisywano bieżące. otwieranie rachunków bieżących. Do unikatowych należą: pamiętnik Oskara Awejde "Zapiski o polskom wozstanji 1863 goda". H. szczebrzeszyński zbór odwiedzali tacy reformatorzy jak: Stankar. dyskontowało weksle. Łopacińskiego w Lublinie wręczono dr Klukowskiemu Order Białego Kruka – najwyższe bibliofilskie odznaczenie.. siedziba Towarzystwa znajdowała się w Domu Centralnym na pierwszym piętrze. aresztowany przez Niemców zmarł na skutek pobicia w drodze do aresztu. W źródłach archiwalnych brak jest informacji o tym by mieszkańcy miasta opowiadali się za kalwinizmem i uznawali za jego zwolenników. Zbiory bibliofilskie dr Zygmunta Klukowskiego 28 czerwca 1959 roku w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. historii literatury polskiej. zbiorowe wydanie dzieł: Bartoszewskiego. Szajnochy.. gdzie uczniowie liceum odbywali praktyki pedagogiczne w 1955 roku. aresztowany przez Niemcw na skutek donosu policji ukraińskiej. Crüciger. Ziarkiewicz Paweł Nauczyciel z Dębowca (gm. stare kroniki polskie. który na potrzeby zboru zaadoptował kościół katolicki. srebrne i złote. zbór kalwiński w Szczebrzeszynie Utworzony został w latach pięćdziesiątych XVI wieku przez ówczesnego właściciela miasta – Stanisława Górkę. prace z zakresu medycyny. ważne dla regionu sprawy. konstrukcją niektórych oraz wykorzystaniem w rozwoju kultury fizycznej wśród młodzieży po raz pierwszy na Zamojszczyźnie i prawdopodobnie jako jeden z pierwszych na terenie kraju zajął się Bronisław Pietruszyński. obcych walut. "Dziennik Wileński". "Polska Encyklopedia Szlachecka". "Kłosy". które obejmowały około 4000 pozycji. Ziewski Piotr/ Зевский Петръ . przejmowało weksle i "wszelkie przekazy do inkasa". papierów krajowych i zagranicznych. Pierwsza "zielona sala" zbudowana został przy Liceum Pedagogicznym i "ćwiczeniówce" (szkole podstawowej). "Cyrulika Warszawskiego". Egzemplarze "Ziemi Zamojskiej" dostępne są w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki im. Ziemiańskie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu. wydawanie przekazów w koronach. rublach "na wszystkie miejscowości Królestwa byłego zaboru austriackiego i niemieckiego oraz miejscowości zagraniczne. Pozostałością dawnego majątku są znajdujące się tutaj dawne zbudowania robotników folwarcznych. języka. na bieżąco gromadził: "Wiadomości Literackie" (1924 – 1939). (Bogusław Garbacik) Zawadzki Mariusz Zastępca sekretarza gminy Biszcza. Szujskiego. Przedmiotem jego działalności było przyjmowanie pieniędzy na oprocentowanie. diariusze sejmowe. "Naukę Polską". "Ziemia Zamojska" Tygodnik samorządowo – społeczny wydawany w okresie międzywojennym w Zamościu przez Sejmik Zamojski. Otrzymał je z racji posiadania niezwykle cennych i unikalnych zbiorów. ich doborem. Łopacińskiego w Lublinie. wydarzenia społeczno – gospodarczo – kulturalne." Towarzystwo . w którym było 4 czy pięć dodatkowych sal lekcyjnych.1964 był głównym architektem Krakowa. I. w Zjeździe wzięli udział legioniści z: Łabuń. W latach 1962 – 1967 pełnił obowiązki dziekana Wydziału Architektury na Politechnice Krakowskiej. urodzony 14 września 1925 roku w Hrubieszowie. Chyba już w 1954 r.) Woźny ordynacki. dotychczasowy budynek szkoły wzniesiony jeszcze czasach pierwszej wojny światowej i posiadający zaledwie dwa pomieszczenia przestał spełniać swoje wymagania. Szczebrzeszyński Oddział Zjednoczenia Szkół Żydowskich był koncesjonariuszem prywatnej szkoły żydowskiej w Szczebrzeszynie.. Szkoła. Balicki. Zamojszczyzny. Za swoją pracę pobierał z Kasy Kluczowej stosowne wynagrodzenie. w którym rysując i opowiadając przybliżał słuchaczom piękno zamojskiej architektury omawiając zabytki Zamościa.Irena Zubrzycka. w latach 1958. świadczyli robociznę i część materiałów (zwłaszcza drewno). upoważnienia) mieszkańcom Szczebrzeszyna . Przez wiele lat prowadził program telewizyjny "Piórkiem i węglem". zawiadomienia. Wysokiego. L. Oficjalna nazwa szkoły brzmiała: Szkoła Świecka im. z pochodzenia tomaszowianin. Szczebrzeszyn). młodzież pomogła tę cegłę rozładować z wagonów i oczyścić.. Kalinowic. Zubrzyccy Irena i Stanisław Nauczyciele z Żurawnicy.zarówno Żydom jak i Polakom. in. Zjednoczenie. Z jego polecenia dostarczał różnego rodzaju pisma urzędowe/ordynackie (pozwy. W okresie 1977 – 1981 pełnił obowiązki wiceministra kultury i sztuki oraz generalnego konserwatora zabytków. Icchaka Lejbusza Pereca. Podczas okupacji Zubrzyccy prowadzili tajne nauczanie w Wywłoczce.fizyki i języka rosyjskiego. oddano do użytku nowy. jej mąż – Stanisław . Zjednoczenie Szkół Żydowskich Organizacja o charakterze oświatowym powstała na terenie Lubelszczyzny w dwudziestoleciu międzywojennym. Część funduszy dodała władza powiatowa. Odznaczony został m. pochowany jest na miejscowym cmentarzu. Bernarda Moranda (odznaczenie przyznawane jest przez Redakcję "Tygodnika Zamojskiego" ludziom zasłużonym dla Zamościa) byli żołnierze Armii Krajowej uhonorowali profesora Zina odznaka "Obrona ludności polskiej na Zamojszczyźnie" Zjazd Legionistów z powiatu zamojskiego Odbył się 25 lipca 1926 roku w sali odczytowej Teatru Sejmikowego Zamość. posiadało swoje oddziały w większych miastach Lubelszczyzny (Lublin. a także mieszkańców. Epitafium na jego grobie dostarcza nam informacji o istnieniu w Chełmie w początkach XX wieku tego rodzaju uczelni. działacz kultury. długoletni pracownik naukowy Politechniki Krakowskiej. zmarł 17 maja 2007 roku w Rzeszowie. Złomaniec (.. uczyła matematyki. Hrubieszowa. Zamość. Ulanicki. .. Łącznie ze starą szkołą to na razie wystarczało. Sitańca. Zin Wiktor Artysta. cegłę pozyskano gdzieś z rozbiórki. in: Poznański. pozostawał do dyspozycji rządcy klucza szczebrzeskiego. Zmarł w 1901 roku. Szczebrzeszyna. od 1952 roku (lub blisko tej daty) pełnił obowiązki kierownika Szkoły Podstawowej w Żurawnicy. Zamościa. na owe czasy dość przestronny budynek. Pełniąc obowiązki kierownika Stanisław Zubrzycki powołał spośród mieszkańców wsi Społeczny Komitet Budowy Szkoły – jego skład osobowy stanowili m. Klemensowa. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski Medalem Edukacji Narodowej Medalem " Polonia Mater Nostra est" Medalem Meksykańskiej Akademii Nauk Medalem im. jej celem była organizacja szkół żydowskich. Michalowa. Deszkowic. jej rozbudowa i prowadzenie to nie jedyna domena działalności Zubrzyckich. jej placówki zlokalizowane były przy ulicach: Lubelskiej 115 i Spadek 14 na tzw. Nowej Osadzie. Wólki Infułackiej. Mieszkańcy się opodatkowali. Zwierzyńca. Pereca przy Zjednoczeniu Szkół Żydowskich w Zamościu.Uczeń IV klasy Chełmskiego Seminarium Duchownego (Prawosławnego). budowa wkrótce ruszyła. w roku 1967 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Łabuniek. Staraniem Oddziału Zamojskiego Zjednoczenia Szkół Żydowskich zorganizowano w 1925 roku w Zamościu Szkołę Powszechną im. Dzięki energicznym zabiegom Zubrzyckiego i Komitetu. Bodaczowa. w Zamościu i Szczebrzeszynie. przeznaczona została dla dzieci pracowników ordynackich. in.Nowicki. że w Zwierzyńcu nie było szkoły podstawowej zorganizowano tajne nauczanie języka polskiego i historii. co mówi: " nie trzeba.wydawał dwutygodnik dla młodzieży "Nasza praca". Uwielbiała ją młodzież."hulaka i karciarz". zapytano ją. Obowiązki pierwszej kierowniczki pełniła Anna Chojdzińska. powszechnego szkolnictwa. zarówno on. Tebinka (podaje za nimi): Antoni. jak i jego żona. oboje rwali na placówce żurawnickiej do emerytury. od roku 1909 – Maria Zajączkowska.notatka ukazała się na łamach "Ziemi Zamojskiej" z dnia 15 sierpnia 1926 roku. Odpowiedziała. Tomasz Kietlinski. jej założycielami byli Henryk Świątkowski i Władysław Baranowski. (Leszek Balicki)→ galeria postaci i rodzin żurawnickich Związek Małorolnych Organizacja polityczna powstała w latach trzydziestych XX wieku we wsiach Zamojszczyzny (funkcję sekretarza Powiatowego Związku Małorolnych w Hrubieszowie pełnił Hilary Szecher)... Rosjanie często się zmieniali – funkcję te sprawowali m. w latach 1990 – 1994 jego nakładem ukazywał się dwutygodnik "Ziemia Tomaszowska. Jego stałą rozrywkę stanowiło "ściganie znikomych pozostałości powstańczych. Po kilku latach działalności przemianowano nazwę na Związek Tomaszowian Ziemi Lubelskiej.. Zwierzyniecki Okrąg Wojskowy Istniał" w Zwierzyńcu w latach sześćdziesiątych XIX wieku. dzieci uratowane przez ordynatorstwo Różę z Żółtowskich i Jana Zamoyskich w liczbie 480 znalazły opiekę i ochronę w tejże ochronce. z autentycznym powołaniem. pod nazwa Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne." zwierzyniecka ochronka Powstała z inicjatywy ordynata Maurycego Zamoyskiego w 1905 roku na bazie działającej w Zwierzyńcu Polskiej Macierzy Szkolnej. Jan Gumieniak z Kawęczyna. nr 30 – 31. udzielali się na zewnątrz. porucznik Siwaj "człowiek ludzki" (jak wspomina go w swoich relacjach Stanisław Dekański uczestnik powstania styczniowego). Gdy Niemcy zorganizowali w Zwierzyńcu obóz przejściowy. czy podać jej coś do picia. Oprócz malców na zajęcia przychodziły starsze dzieci (do 14 roku życia) dla których z tej racji. Związek opracował szereg rezolucji yczących przeprowadzenia reformy rolnej. Iwanow "człowiek okrutny i zły". W latach 1921 – 1925 Związek. komendanci okręgu. urządzanie ostrych śledztw. Służewski i J. Mieczysław Wandycz. Każdy dzień pobytu w przedszkolu dzieci rozpoczynały modlitwą. nawet na łożu śmierci. Byli ze społecznością wsi "za pan brat". uczestniczyli w życiu wsi.. Jan. zresztą znakomici nauczyciele.. Mikołaj Swacha – gajowy ze Starzyny. gdzie "pod kierunkiem fachowych instruktorów prowadzono systematyczne ćwiczenia wojskowe dla młodzieży starszych klas " . W roku 1962 reaktywowano Związek.". gdy bardzo cierpiała.. Nie było takiej imprezy. całkowitej amnestii dla więźniów politycznych. uregulowania płacy i pracy w folwarkach.Oboje. w której by nie brał udziału Zubrzycki. który za radą wspomnianego Dekańskiego .na terenie powiatu zamojskiego istniało 35 oddziałów Związku. Bronisław. Zresztą z wzajemnością. Związek Strzelecki Organizacja młodzieżowa o charakterze wojskowym dość popularna w okresie międzywojennym . in. przyniosą mi wody". m. Roman Łosiowie (ojciec i trzech synów) z miejscowości Wygody. 19 czerwca 1936 roku odbył się w warszawie Kongres Związku Małorolnych. Jan Szpyra – wszyscy ze Zwierzyńca. Irena Zubrzycka była nauczycielką z krwi i kości. Stanisław Brandt → Brandt Stanisław. Boleslaw Michalik. nazwiska niektórych z nich zanotowali Cz. zwierzynieccy leśniczy polegli podczas wojny W Zwierzyńcu i okolicach zginęło 44 leśników. Związek Tomaszowian Powstał z inicjatywy dyrektora gimnazjum i liceum w Tomaszowie – Ludwika Jana Kobierzyckiego. Ochronkę /przedszkole zlokalizowano w starej fabryce drewna będącej własnością ordynat. ulg w spłacaniu długów chłopskich. major Goster . zaraz przyjdą dzieci z Żurawnicy. najczęściej jako współorganizator. gros jego członków stanowili nauczyciele i lekarze oraz miejscowa młodzież. Potem przenieśli się do Wywłoczki. Kontynuacją ordynackiej ochronki jest istniejące do dziś w Zwierzyńcu przedszkole utrzymywane przez miejscowy samorząd. W omawianym okresie sekretarzem zwierzynieckiego okręgu wojskowego był urzędnik pocztowy z Janowa . nie bardzo chyba wiedząc. skąd pochodzili. co oznacza "stałą miarę ziemi. lub kupowali grunt". W roku 1652 w w okolicach Źrebiec wybuchła epidemia cholery. nie raz w trudnych warunkach na chłodno i głodno. gdzie objął posadę pisarza gminnego. Urodził się 21 maja 1845 roku.1799) – "ich żony w tajemnicy trzymały śmierć mężów. Początkowo nosiła nazwę "Źrzebce" . 1936. Florian (zm. 1775). na mocy ukazu carskiego z dnia 2 marca 1864 roku wieś została uwłaszczona. "Tur" Absolwent gimnazjum w Szczebrzeszynie. . in należał Michał Bartnik. Według rejestracji poborowych w roku 1564 we wsi znajdowały się 4 łany ziemi wasalnej. w przeszłości znana z lokalizacji kamieniołomu nazywanego w literaturze "Górką Trzęsińską" . Gdy zawiązano konfederację barską kilku mieszkańców wzięło w niej udział – w tym aż czterech Bartników: Mikołaj (zm.wydobywano tutaj materiał na budowę Zamościa. Ż Żelebsko Wieś w powiecie biłgorajskim. od północy ogranicza ją rzeka Por. Zginął w maju 1943 roku podczas potyczki z bandą rabunkową. W roku 1827 Źrebce zamieszkiwało 138 osób.. oraz miejscowy lekarz – dr Władysław Wróblewski. Ź Źrebce Wieś położona na pograniczu Roztocza i Padołu Zamojskiego. Zych Jan. Zylberman Mordechaj urzędowy rabin gminy żydowskiej biłgorajskiej.. który został zlokalizowany w budynku ordynackiego browaru przywożono lżej rannych (potyczka z Niemcami w dniach 17 – 18 września w okolicach stacji Biały Słup). W latach trzydziestych XX wieku we wsi rozwijało działalność Stronnictwo Ludowe – jego członkowie brali udział w strajkach rolnych (1935. Po ustąpieniu ze stanowiska rabina został duchownym przy trzech domach modlitwy biłgorajskich Żydów. do Biłgoraja sprowadził się około 1883 roku. bo wojska carskie niszczyły całe wsie. ciężko ranni odwożeni byli do szpitala ordynackiego i do szkoły. ps. członek Batalionów Chłopskich. 10 lipca 1943 Źrebce zostały wysiedlone. z których rekrutowali się partyzanci". Cecylia Siwiecka.przeniósł się do Sułowa. Z upływem lat dominująca pozycję zdobywają rodziny Bartników – od wieku XVIII istniały co najmniej cztery duże rodziny noszące nazwisko "Bartnik". Gustaw Świda. Podczas II wojny światowej mieszkańcy czynnie włączyli się w walkę z okupantem – do Batalionów Chłopskich m. do Armii Krajowej nauczyciel Henryk Wróbel. na której osiadło 6 zagrodników. 1778). Od roku 1792 Źrebce należały do klucza tworyczowskiego dóbr Ordynacji Zamoyskiej – na początku XX wieku dzierżawił je Konstanty Świderski z Mokregolipia. Grzegorz (zm. mniejszą lub większą zagospodarowaną przez jedną rodzinę". Do szpitala. Od roku 1917 we wsi funkcjonowała II kasowa Publiczna Szkoła Powszechna. prawdopodobnie w Lublinie. W wieku XIV Źrebce zamieszkiwało 12 rodów. aby tylko najszybciej. następnie celem przygotowania się do zawodu rabina pobierał naukę u urzędowego nadrabina lubelskiego Szneuera Zalmana Fradkin Ladera. funkcję sprawował w latach 1884 – 1913. Jeden z mieszkańców – Kazimierz Smutek w roku 1926 zorganizował oddział ochotniczej straży pożarnej. Podczas działań wojennych 1915 roku część zabudowań spłonęła. zaangażowany w działalność konspiracyjną. Początkowo uczył się w jednym z lubelskich chederów. gdzie znajdował się punkt sanitarny. 1778) i Wawrzyniec (zm. W latach 1879 – 1882 mieszkał z rodziną w Maciejowie pod Kowlem na Wołyniu. zwierzyniecki szpital Zorganizowany został w początkach września 1939 roku przez utworzony samorzutnie komitet w składzie: ks." pisał o nim w swoich wspomnieniach Jan Krukowski z Zaburza.nazwa ta wywodzi się od starosłowiańskiego określenia "żrzebie". pełnił funkcje łącznika i kuriera na na terenie gminy Radecznica " pokonując na rowerze odległe nasz szlaki łączności. 1937 roku). Stanisław Szepietowski (przed wybuchem wojny został proboszczem Zwierzyńca). "ale źrebczanie podejmowali na szeroką skalę poddzierżawę. za czasów Rzeczpospolitej Polskiej byli dragonami miasta Zamość". w roku 1952 staraniem Społecznego Komitetu Budowy Szkoły zorganizowanego przez Stanisława Zubrzyckiego przystąpiono do budowy nowego obiektu.W okresie międzywojennym w Żurawnicy istniało również Stowarzyszenie Spożywców. Andrzej Sierakowski i Janina Rogalska. Nachmio Hlipczyk (zwany później Lipczykiem). Jacko Jurkowicz. Wojciech Kniaziowski – . Według "Inwentarza Włości Szczebrzeskiej " w roku 1653 sześciu mieszkańców z Żurawnicy opisano jako "dragon" – byli to: Piotr Pańczyk. Pod koniec lat dwudziestych wybudowano remizę strażacką. wśród członków założycieli było czworo mieszkańców Żurawnicy – Michał Nawrocki. jeden z tych. Żochowski z właściwą sobie powagą odpowiedział: "nie jesteśmy włóczędzy tylko przestępcy polityczni. zesłany na Sybir za działalność konspiracyjną. poznawali książki. który od roku 1927 prezesował także żurawnickiej straży pożarnej. przy którym carscy żandarmi co pewien czas wymierzali karę chłosty tym mieszkańcom. którzy usiłowali uniknąć przejścia na prawosławie. W roku szkolnym 1940/1941 liczba uczęszczających do szkoły dzieci wynosiła 144. " Niewiastę Katolicką". Mieszkańcy prenumerowali: "Piasta". Od roku 1946 wprowadzono siedmioletni cykl nauczania. Podczas okupacji przebywali we wsi wysiedleni z terenów Poznańskiego nazywani przez miejscową ludność "wygnańcami". 74) napisał – "był to mój profesor ze szczebrzeskiej szkoły. W 1848 roku w Tobolsku spotkał się ze swoim wychowankiem – Szymonem Tokarzewskim. później Offentliche Polnische Volksschule Kreis Bilgoraj. drugi sklep we wsi prowadziła szczebrzeszyńska Żydówka – Szlajferowa. założycielami którego byli: Bronisław Rogalski. których kochałem i szanowałem. w zamian za to zwolnieni byli od płacenia czynszu. Józef Chwiejczak. "Gazetę Śląską". W roku 1908 otwarto w Żurawnicy Ochronkę.to zbóje". Leonard Poznański. Żurawnica Lokowana była około 1510 roku na prawie magdeburskim – posiadała wójtostwo. Inne osoby znane w Żurawnicy to: Bazyli Balicki – dragon Ordynacji Zamoyskiej. która w założeniu jej organizatorów była instytucja wychowawczą. Hwiedko Tarabara. Obowiązki kierownika szkoły pełnił Adam Nędzyński. celem którego było przygotowanie do obrony kraju i wyrabianie postawy patriotycznej – grupie przewodniczył Michał Margol. Waśko Sierko. Od roku 1918 w Żurawnicy funkcjonuje oddział Ochotniczej Straży Pożarnej. Michał Wróbel. po miesiącu przybyli do miasta Tara w tobolskiej guberni.. Wówczas prof. liczba czytelników wynosiła 30 osób. Prawdopodobnie od tego momentu datuje się we wsi pobyt dragonów – żołnierzy pozostających do wyłącznej dyspozycji ordynata. Również w 1918 roku roku staraniem Polskiej Macierzy szkolnej założona we wsi bibliotekę – na stanie znalazło się 190 książek. któremu nadano dwa łany. W roku 1789 wieś zamieszkiwało 68 poddanych "którzy" są złożeni z dragonów.gorska nie ogoleni. Michał Dąbrowski. Władze carskie dokładały wszelkich starań by nakłonić ich do przejścia na prawosławie.555 dni. robót i sprawności – wieczorem uczęszczali do niej dorośli ucząc się pisać. 30 lipca 1944 jeden z mieszkańców wsi – Wojciech Kapuściński został pierwszym przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Zwierzyńcu. Z taka odzywkę wymierzono mu 100 razów za "pyskowanie przełożonemu". przyjmujący ich major ryknął: "Jak oni wyglądają! . W okresie okupacji szkoła nosiła nazwę General Gouvernement Volksschule in Zurawnica. W latach trzydziestych żurawnicka młodzież realizowała popularny wówczas na terenie całego kraju program przysposobienia wojskowego. wpajano im poczucie godności narodowej i patriotyzmu. następnie Eugenia i Bronisław Rogalscy. 12 listopada 1849 roku do Omska – tutaj spędzili 2. O profesorze Józefie Żochowskim pisał także Fiodor Dostojewski we "Wspomnieniach z domu umarłych" – "kiedy zesłańcy przybyli przybyli do U . Nauczycielami było małżeństwo Kieliszczaków. "Górze Żurawnickiej" znajdował się podobno dość okazały kamień. tablice poglądowe. W Ochronce uczono czytania i pisania." 11 sierpnia 1848 roku prof. Zajęcia w Ochronce prowadziła Janina Pastuszyńska (późniejsza długoletnia nauczycielka szkół zwierzynieckich). W roku 1924 wioskę nawiedziło silne gradobicie w wyniku czego uległo zniszczeniu ponad połowę plonów.Żochowski Józef Nauczyciel szkół szczebrzeszyńskich. w 1943 roku 74 osoby z Żurawnicy osadzone zostały w obozie przejściowym w Zwierzyńcu. w latach 1921 – 1922 przekazano na jej rzecz pomoce szkolne – mapy. W roku 1921 rozpoczęła działalność szkoła powszechna o czteroklasowym profilu nauczania. Stanisław Chwiejczak – przebywał w obozie koncentracyjnym na Majdanku. zwolniony ze służby po pierwszym rozbiorze Polski. Pamiętnik Szymona Tokarzewskiego 1846 – 1857. Żochowski wraz z Tokarzewskim wyruszyli w dalszą podróż.Warszawa 1918 s. zasadźcą Żurawnicy był Jędrzej Tarabara. specjalnie przygotowany.". W okresie zaborów wieś zamieszkiwała znaczna ilość unitów – stanowili co najmniej połowę mieszkańców. któremu przewodniczył Wojciech Balicki. W roku 1916 na terenie gminy Zwierzyniec rozpoczęło działalność Koło Polskiej Macierzy szkolnej. który w pamiętnikach (Siedem lat katorgi. Jakub i Leonard Poznańscy.. swoje przeżycia z tego okresu opisał w pracy "Kolczasty trakt" (Warszawa 1971). Od roku 1594 wieś należała do Ordynacji Zamoyskiej. W centrum Żurawnicy na tzw. Dragoni mieli obowiązek stawać na wezwanie do służby. mieszkanka Żurawnicy: ". Oto w aktach urzędu wójta gminy Zwierzyniec w 1843 r. Ci zaś bywali wyznania wschodniego. którzy aresztowali powracających z Galicji. Pewnego zimowego dnia. pośród zawiei i mrozu. a w przypadku większej nieustępliwości wysiedlano i zsyłano w głąb Rosji. Nasyłał np. nie zapomniano o Żurawnicy. Ponadto.dawno . by uniknąć np. Kiedy okazało się. W centrum wsi. w nadziei. zajechał do Żurawnicy sam gubernator. że ulegną. Uniccy. Jedną z takich akcji opisał dość szczegółowo i osobistym zaangażowaniem klemensowski korespondent (i wydawca) "Słowa Zamojskiego" z 1930 r. czy chrztu dziecka w obrządku prawosławnym. podobna istniała w większości dóbr całej Ordynacji. Dzięki temu nie uległa zapomnieniu. co czynić dalej. Nie zawsze kończył się taki "chrzest" wyłącznie chłostą. dawnej Górze Kniaziowej. Irena i Stanisław Zubrzyccy – nauczyciele.sprowadzały się do uporczywych namów na dobrowolną zmianę wyznania na prawosławie.. I nadal trzymano na mrozie. później najczęściej greckokatolickiego. Osobliwy to był rodzaj i perswazji. (Leszek Balicki) żurawniccy unici Wieś Żurawnica została założona przez osadników wołoskich. starsza już. Oto skrócona relacja o tym historycznym zdarzeniu: gdy rozpoczęto prześladowania. na tzw. prawosławnego. zaś greckokatolickiego . Poznańscy – rodzina leśników pozostających na służbie u Zamoyskich . Wtedy postanowiono uciec się do przymusu. a wybrano dzień wyjątkowo mroźny i śnieżny. Z uporem tropił ich jednak wszędzie ów fanatyczny pop szczebrzeszyński. a także mieszkańców Topólczy i Kawęczyna.przeszedł szlak bojowy z ZSSR do Berlina. Struktura wyznaniowa charakterystyczna dla Żurawnicy nie była wyjątkiem. W roku 1979 podczas obchodów 60 – lecia istnienia żurawnickiej O. Kosobud dokonywali różnych kombinacji formalnych. którzy usiłowali uniknąć przejścia na prawosławie. Trzymano ich rozmyślnie na mrozie godzinami. Potem nastały częste. w czasie gdy zawiązywano unię. często także bito tych. którym nie udało się ukryć wyprawy za kordon. zwracających się o chrzty i śluby w kościołach katolickich bito. Górze Żurawnickiej. po powrocie prosił sąsiadów by nazywali go "Dżon" – ci przekręcili na "Dzian" i taki przydomek do niego przylgnął. Dość częstym procederem było nielegalne przekraczanie granicy austriackiej. Przeważała w niej ludność rolnicza.S. Właśnie w Żurawnicy stosowano dość często takie metody. Wróblewscy – Teodor. stosując radykalne metody nawracania na prawosławie. Upór mieszkańców okazał się mocniejszy niż cierpliwość prześladowców. małżeństwa. natrętne wizyty popów. Spodziewali się oni zresztą represji. Kierowane do opornych wsi ekspedycje wojskowe niszczyły mienie nieulękłych ludzi. celowo i świadomie planowanych akcji prześladowczych. Zwiastunem nadciągającej burzy był spis ludności przeprowadzony w Żurawnicy i sąsiednich wsiach: Topólczy i Kawęczynie.2712. żandarmów. "Opornych. wykorzystywane zresztą nie tylko w celach religijnych. nękano karami pieniężnymi. i "chrztu". ale także rzymskokatoliccy parafianie Szczebrzeszyna. iż te przemyślne metody zawodzą – ogłoszono. Spędzono tu całą ludność miejscową. Jeśli chodzi o Żurawnicę. wszelkimi sposobami unikano spotkań z "armią apostołów" prawosławia. kto chciałby "zaprzedać duszę. Zarządzona przez władze carskie likwidacja unii wiązała się z obowiązkowym przejściem tej grupy wiernych na prawosławie. Podtrzymywali się na duchu modlitwą.. do Żurawnicy powrócił po wojnie. policji i naczelników wszelkiej maści i proweniencji. W całej Ordynacji były 42 cerkwie unickie i 22 kościoły obrządku rzymskokatolickiego. i to z dobytkiem. w których mieszkają wyznawcy "obrządku łacińskiego" i 44 takich zabudowań z mieszkańcami "obrządku greckiego". Stefan. głównie wiejskich. pokłonić się przed obcym bogiem". Topólczy. tym razem w obrządku prawosławnym. Odpowiednio liczba mieszkańców wynosiła: wyznania rzymskokatolickiego – 99. Obie grupy zresztą słusznie zaliczano do "chrześcijan". a przecież wiele wsi lokowano na prawie wołoskim. nie uczestniczących w obrządkach prawosławnych. Za pomoc udzieloną unitom groziły kary do 300 rubli lub więzienie". Mówiła pewna. zmuszał do powtórnego przyjmowania sakramentów. właśnie ze względu na mieszany skład wyznaniowy mieszkańców. Stanisław Margol i Marian Kurzawski. wieczorami radzono nad tym. jakby na wysiedlenie. Jan Kurzwski – wyjeżdżał na zarobek do Stanów Zjednoczonych.P złote medale Związku Ochotniczych straży Pożarnych "Wzorowy Strażak" otrzymali: Stanisław Budzyński. W Galicji dostęp do praktyk religijnych był nieskrępowany. wykazano 17 "dymów". była większa niż rzymskokatolickich. Żurawnica i jej mieszkańcy doświadczali wręcz organizowanych. znajdował się podobno dość okazały kamień. Dlatego też i liczba świątyń oraz wyznawców unickich w wielu miejscowościach. Wszystkie one miały jeden cel . nie znalazł się we wsi jednak nikt. Przy okazji uzyskujemy potwierdzenie: obie parafie znajdowały się w Szczebrzeszynie. Timofiej Tracz. przy którym carscy żandarmi co pewien czas wymierzali karę chłosty tym mieszkańcom. Dokumenty jednak wyraźnie potwierdzają wręcz przewagę liczby unitów w Żurawnicy jeszcze w połowie XIX w. specjalnie przygotowany. w powiecie szczebrzeskim trwała wzmożona akcja osiedleńcza. i Jan – dragoni ordynaccy. że odtąd wszyscy są wyznania prawosławnego. w całym powiecie hrubieszowskim w omawianym okresie w oddziałach "Tarbutu" pozostawało 300 osób. ufundowane spontanicznie przez zamożniejszych mieszkańców wsi. żydowskie szkoły powszechne w okresie międzywojennym Żydowskie szkoły powszechne na Zamojszczyźnie istniały przede wszystkim w miastach tego regionu: . Wskutek tego około 150-200 tys. różnorodną pracę oświatową wśród dorosłych. napisana jest bardziej jako opowiadanie niż jak wskazywałby tytuł – biografia. nigdy nie zapomnę. katolickie". rozmówczyni wskazuje na cmentarne wzgórze w Szczebrzeszynie. uniwersytety ludowe. które rodzina po kryjomu wyrzucała. Koniuchach. D. siwowłosy Bazyli. Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno . muzyki. Celem ich poczynań było rozwijanie szeroko rozumianej działalności kulturalnej. stawiając nasze. Tyszowcach." miała na celu szerzenie żydowskiej kultury poprzez popieranie sztuki. oddziały Towarzystwa istniały w: Hrubieszowie. manifest o tolerancji religijnej. oraz upowszechniania oświaty (prowadzenie czytelni i bibliotek. tekst jest "rozwlekły". W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku "Tarbut powstaje w Szczebrzeszynie. Podobne wspomnienia snuł przed ówczesnym reporterem " staruszek. Najoporniejszych wysyłano w inne strony.funkcjonowała w okresie czerwiec 1924 – czerwiec 1931. spotkania z prelegentami z Warszawy . Zamościu (oddział liczył 50 członków).. funkcjonowało dzieki finansowemu wsparciu rodziców – część kosztów utrzymania ponosiło Stowarzyszenie). której udzielali księża wyznania rzymskokatolickiego ciemiężonej ludności. Zawiera znane fakty z życia Jana Zamoyskiego. na zesłanie. Pereca .jego członkowie za cel działalności stawiali sobie "upowszechnianie kultury żydowskiej wśród dorosłych". Stowarzyszenie Biblioteczne im. Być może był to ten sam Bazyli Sekrecki.) pamiętał całą przeszłość. Tomaszowie. żegnał w lesie w Borku pod Zwierzyńcem jeden z ostatnich konnych pododdziałów partyzantów powstania styczniowego na Zamojszczyźnie. Zmarli daleko od rodzinnej wsi. Niektórzy mieli już nigdy stamtąd nie wrócić. I nawet wtedy stawiano im krzyże prawosławne. od roku 1923 oddział "Tarbutu" funkcjonował w Komarowie (powiat tomaszowski).prowadziło czytelnie. L. wydana została w Radomiu w 1830 roku. Był to prawdopodobnie wyraz zaufania i wdzięczności za pomoc. "A inni – tam leżą. Horodle. in. który (. Także Żurawnica właśnie odtąd stała się rzymskokatolicka. Łaszczowie. oraz Tomaszowie (koło liczyło 39 członków. jestem dziś w latach podeszłych. prowadzenie odczytów). Grabowcu. . oraz szkoły elementarne i zawodowe .. Czytając "Życie Jana Zamoyskiego" odnosimy wrażenie iż Bohomolec dokonał kompilacji z wcześniej wydanych prac o Janie Zamoyskim. Towarzystwo Kulturalno – Oświatowe "Freiheit" – zajmowało się pracą oświatową wśród dorosłych. Że był to odruch.. Krasnobrodzie. jej działalność znana jest głownie w Zamościu. Żydowska Liga Oświaty Ludowej . który 1 kwietnia 1864 r. Z początkiem lat trzydziestych w Krasnobrodzie. czy Biblioteka Ludowa w Zamościu.teatru. jakiego w swym życiu już więcej nie usłyszę". Hrubieszowie. Fryszmana w Tomaszowie. I. Po przegraniu przez Rosję wojny z Japonią i w obliczu rewolucji ogłoszony został w roku 1905 tzw. oświatowej i społecznej zwłaszcza wśród uboższej części społeczności żydowskiej. Jednym z kluczowych postanowień tego dokumentu było wprowadzenie możliwości legalnego przejścia z prawosławia na inne wyznanie. Najbardziej znaną organizacją była Kultur – Liga powstała 6 marca 1920 roku .uznawanych ąd za prawosławnych . Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno – Oświatowe "Tarbut" . Grabowcu. Oddziały Kultur – Ligi funkcjonowały w Szczebrzeszynie i Zamościu. znajomych. którzy musieli opuścić swe zagrody". Uchaniach.krzyże zbudowane właśnie w 1905 r. kwiku trzody. Kryłowie.to już było. z serca płynące przekonanie – świadczą o tym do dziś stojące i "wykorzystywane" przydrożne figury.w tego rodzaju działalności celowało Stowarzyszenie hrubieszowskie. Kryłowie.Oswiatowe "Jabne" .prowadziło ochronki. Zmieszane razem z głosami ludzkimi tworzyło to śpiew. dawnych wiernych diecezji chełmskiej i ich potomków . (Leszek Balicki) "Życie Jana Zamoyskiego" Biografia pierwszego ordynata napisana przez Franciszka Bohomolca w formie nieco zbeletryzowanej. Kryłowie. Pierwsze oddziały stowarzyszenia powstały na terenie Zamojszczyzny w latach trzydziestych XX wieku w: Dubience. ich działalność ograniczała się do prowadzenia biblioteki. Tomaszowie (staraniem tego oddziału otwarto w mieście przedszkole żydowskie. ale tego ryku bydła. Tarnogrodzie. Organizowało kursy wieczorowe. Podobne temu stowarzyszenia to: Biblioteka im. Grabowcu.przeszło oficjalnie do Kościoła rzymskokatolickiego. żydowskie organizacje społeczno – kulturalne okresu międzywojennego Funkcjonowały w wielu miejscowościach Zamojszczyzny ze stolicą regionu regionu włącznie. propagowało czytelnictwo wśród społeczności żydowskiej organizując m. 1944. a od 1906 roku wyjeżdżał na urlopy zdrowotne do Nałęczowa i Warszawy. otworzył też dla nich warsztaty. Był w naszym domu taki obraz. mieszkają na Kolonii To jest wieś. Niemcy przyszli tutaj i wybijali Żydów. pułkownik jazdy cesarsko. czy dziadek żyje jeszcze. Zajmowali się handlem. na utrzymanie której znaczne kwoty przeznaczał Zarząd Ordynacji Zamoyskiej Żydzi z Gorajca W okresie międzywojennym w Gorajcu (gm. kiedyś była nazywana "Kalinowy Dołek".jego staraniem zorganizowano w Latyczynie k/Radecznicy kolonie dla dzieci. Piękne włosy miała. Gdy Dawid uciekał strzelali za nim. von Kruzenstern Aleksander Dziedzic Horyszowa i Koniuch. W Gorajcu Zagroble pobudowali synagogę . jego właścicielem w okresie międzywojennym był Chaim Lejzor Sztrajcher. Stosunki z ludnością katolicką układały się dobrze.− − − − w 1925 roku powstała Szkoła Świecka im. 142. Kryła się (bo ludzie skarżyli) po dołach gdzie trzymali ziemniaki). Karolina Manneheimowa. w roku 1839 był właścicielem wsi o nazwie Majdan Koniuski (obecna Frankamionka) . W roku 1914 Towarzystwo Lekarskie na Zjeździe w Lublinie nadało mu tytuł honorowego członka "za zasługi dla społeczeństwa i nauki".Żydzi tutaj niedaleko mieszkali. Villaume Józef Lekarz Ordynacji Zamoyskiej i ordynator szczebrzeszyńskiego szpitala w latach 1878 – 1910. danych dostępnych w Archiwum Państwowym w Zamościu (Magistrat m. istnienie której wspierał własnym sumptem. nici.na nią Matla. Pereca w Zamościu → Zjednoczenie Szkół Żydowskich wg. obecnie jest rozebrana.przez pewien czas po wyzwoleniu znajdowały się w niej pomieszczenia Urzędu Gminy. w tym domokrążnym . byli to: Szulim Wejner. Miała może 16 może 18 lat. uprawiali rolę. naparstki.. a malutki. Pracowało w niej siedmioro nauczycieli (przy czym brak jest danych personalnych nauczycielki o nazwisku Zelmanówna).rosyjskiej (jego pomnik znajduje się na cmentarzu parafialnym w Horyszowie). Akta personalne dr Józefa Villaume znajdują się w zbiorach Archiwum Państwowego w Lublinie. Dziadkowie przechowywali go w czasie okupacji. (relacja Marii Ruskiej). Dawid Goldgraber przysłał taki list z zapytaniem. który został przestrzelony przez Niemca. L. Inaczej potoczyły się losy żydowskiej dziewczyny o imieniu Hańdzia . raczej nie dochodziło do większych ekscesów. O jednym takim przypadku opowiada Teodora Wypych: moi rodzice nazywają się Dziwota Eugeniusz i Franciszka. malutka . Gorajec Kalinowy Dołek. a później ja wydali. 261) . i była Hańdzia.. że właśnie dzięki mojemu dziadkowi przeżył. in Hersz Altman. Wysłany przez tutejszych Żydów umyślny posłaniec przyniósł wiadomość. ona była panienką.Icek i jeszcze jakiś jeden. Zamościa.mówią. Byli chłopcy . Inspektorat Szkolny. że zabito 14 Żydów. Chciał podziękować. (miał już wtedy 80 lat).jedna z Żydówek o nieznanym nazwisku przynosiła codziennie do Czarnegostoku smaczne. s. i. No i kryła się. Syma Frydling w 1926 roku staraniem Krasnobrodzkiego Oddziału Żydów Ortodoksów w Polsce otwarto w Krasnobrodzie Szkołę Szlojmela Emunej Isroela dzieci żydowskie uczyły się także w szkole funkcjonującej w Zwierzyńcu. Kelman Engelstein. kręcone. 574) w omawianym okresie istniała w Zamościu Polsko – Hebrajska Szkoła Ludowa "Kadimah". O zagładzie gorajeckich Żydów pisał także dr Zygmunt Klukowski ( Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 . na niego Kielman. taka dodatkowa. sygn. i dał odpowiednie zajęcie". Izaak Zalck. jeszcze ciepłe bułeczki. Radecznica) mieszkało kilkanaście rodzin żydowskich. wołali na nich . drobny Żyd sprzedawał: igły. że należy do Gorajca Zagroble. Był znanym w okolicy społecznikiem . sygn. W okresie okupacji mieszkańcy Gorajca (chociaż nie wszyscy) służyli im chętnie pomocą.wczoraj (14 maja 1942 roku) po południu dwaj miejscowi żandarmi i jeden "granatowiec" pojechali na wyprawę na Żydów do Gorajca. Lublin 1958. Otrzymywał pensję w wysokości 300 złotych rocznie. Po przyjeździe do Szczebrzeszyna zorganizował ochronkę dla "nędzarzy podkościelnych. ładna była dziewczyna. Wtedy. bo strzelał właśnie za tym Żydem. Pamiętam. V "Venus" Nazwa Zakładu fotograficznego zlokalizowanego przy ulicy Rynek 34 w Szczebrzeszynie. I. jak przyszedł list z Izraela było napisane: Dziwota Jan (to mój dziadek). Liba Lawnówna. Została zabita. p). AOZ sygn. USC Szczebrzeszyn. Akta Ordynacji Zamoyskiej (AOZ). Osjasz Wiselberg – brakarz leśny z synem Alfredem. Inwentarz wsi Wieprzca 1639 r. APL. Szczebrzeszyna należących się za rok 1833/1834 APL. APL. Księgi Ziemskie Lubelskie. AOZ. 1367. sygn..Vovinckel und Richtberg Firma zarządzająca podczas okupacji tartakiem ordynackim w Zwierzyńcu. s. Księgi wójtowskie miasta Zamościa APL. Projekt tabeli likwidacyjnej miasta Szczebrzeszyna . s. Pismo Ministra Oświaty do Gubernatora Lubelskiego z 12 marca 1891 roku. Lublin Archiwum Główne Akt Dawnych . ks. AOZ. nr 4648. 2005 Archiwum Państwowe w Lublinie (APL). 1864 rok. Moszko szafran z s. Inscriptorum 1574 – 1595. akt urodzenia nr 3 APL. s. 117. Lista komorników w kluczu szczebrzeskim 1840 – 1841 APL. Oblaty. nr 2. Archiwum Główne Akt Dawnych. Wyroki sądów zamojskich 1687 . Akta Parafii Rzymskokatolickiej. 1 – 2 (kopia przywileju dla Żydów tarnogrodzkich) APL. in. uczniem szkoły handlowej oraz Chil Wajsbrot. 5234. 1891/156 (b. s.1853 roku APL. k. 01. Księgi Grodzkie Lubelskie. sygn. wysiedlony z Łodzi tobiasz Hagen – pianista. 1861 APL. wirtuoz. Zbiory Muzeum Lubelskiego O/Etnografii. s. sygn. AOZ. s. Wyznanie mojżeszowe. obrońcy przy warszawskich departamentach rządzącego senatu w sprawie Stanisława ordynata Zamoyskiego APL. w gminie Radecznica. 30 APL. Pismo do kasy kluczowej. AOZ. 1868/113 (podaję za Bronisławem Mikulcem) APL. 54. Do pracy w tartaku zgłosili się m. 41 APL. 2005 – 8. 5589 APL. Dub. Punkta z suplik gromad klucza gorajeckiego. Akta stanu Cywilnego parafii rzymsko – katolickiej w Wożuczynie. Tabela likwidacyjna wsi Czarnystok. AOZ. Owidzki. 217 v Archiwum Instytutu Pamięci narodowej O/Lublin. powiecie Zamojskim okręgu Zamojskiego. sygn. Kancelaria Gubernatora Lubelskiego.1700. Akta fabryki sukiennej w Szczebrzeszynie. 1846 APL. Exakcionarz Danin Inwentarskich m. Z archiwum IPN – wystawa na Zamku Lubelskim 20. AOZ. Chełmski Konsystorz Grecko – Katolicki. Księga duplikatów aktów urodzenia. 67. Pisma i dokumenty Kapituły Zamojskiej za rok 1958 Ankiety Twórców Ludowych. nr 1. 03. Manifestacje. s. Dawidem. 216. RGL. AOZ. AOZ. Rząd Gubernialny Lubelski (RGL). 245 APL. J. małżeństw i zgonów z roku 1833. jego zastępcą był Wilhelm Kurt. nr 4993 APL. . 27 APL. Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej. 989 APL. AI 1885/1(podaję za Bronisławem Mikulcem) APL. rkp. AOZ. s. akt nr 31. sygn. 22 – 25v APL. 7 – 10. s. Odpowiedź na punkta względem wydobycia włościan polskich z nędznego ich stanu . ks. jej właścicielem był Niemiec Kiene.. sygn. 27 APL. Księga Miasta Turobina. Relacje. Akta Xawerego Koisiewicza mecenas. 534 APL. akt 53. Pismo Administracji Jeneralnej Dóbr Ordynacji Zamoyskiej do Rządcy klucza szczebrzeskiego z dnia 19 czerwca 184 [. świadczona przez nich praca zapewniała im jednak minimum środków do życia *** Bibliografia archiwalia Akt donacji kościoła parafialnego w Kryłowie z dnia 23 sierpnia 1727 roku Akta Kapituły Zamojskiej (AKZ). Traktowani jako tania siła robocza nie mogli liczyć na godziwe zarobki. obowiązki dyrektora tartaku pełnił Ernst Schalhorn.] r. AOZ. Rzymsko – katolicka parafia z 1842 r. położonej w guberni Lubelskiej. nr 1084. 7 – 8 APL. Urząd Stanu Cywilnego w Szczebrzeszynie (USC). Exakcionarze danin inwentarskich miasta Szczebrzeszyna z 1852 . 32. 16 listopada 1814 r. Metryka Koronna. AOZ. 1943 r. 100. Znak akt II 938/49. Wykaz majątku pożydowskiego jak ruchomego tak i nieruchomego znajdującego się na terenie gminy Radecznica powiatu zamojskiego. начало 1906 года / Akta Zarządu Gminy Radecznica (wg. 375 APL. Kronika parafii Trzęsiny (materialna) od 4 grudnia 1957 roku. Zespól Akt urzędu Województwa Lubelskiego z lat 1919 – 1939. Adrianek. Ł. rkps. Biblioteka Narodowa w Warszawie. Baranowski. skierowane przez Zarząd Gminy Radecznica do Gospodarczego zrzeszenia Samorządu Terytorialnego w Łodzi z dnia 21. Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa nr 82. kierownik Biblioteki Publicznej Gminy Radecznica (maszynopis) Składnica Akt Szpitala Powiatowego w Biłgoraju. Tomaszów Lubelski i okolice. Rejestr poborowych rocznika 1915 – 1931. 142 APL. Opisanie statystyczno – historyczne dóbr Ordynacji Zamoyskiej w 1834 roku. spisu nr 13). 1817. k. Artykuły recenzyjne i recenzje. Kronika parafii Czenięcin Pismo Janusza Mariana Pilarskiego z dnia 12 sierpnia 2007 roku do Zofii Sykały. H. k. 133/50 (25 . Wydział Społeczno – Polityczny. t. Żydzi lwowscy na przełomie XVI i XVII w.1118 (Statut Żydowskiego Stowarzyszenia Kulturalno – Oświatowego) APL. Odpis. t. II (wyd. Zamość 1984 M. z. Archiwum Parafialne w Trzęsinach (APT).sygn. b. Rubinstein – Klejf Advocate Jerusalem. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej nr 1815 Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie. Urząd Wojewódzki Lubelski. polskim i rosyjskim). Inspektorat Szkolny w Zamościu 257.. 1 . AGR. 406 Archiwum Państwowe w Zamościu (APZ). Zamojszczyzna w walce z Niemcami. Lubelskie. 1947 r. 2261 Zbiory Specjalne Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie) im. 404. II. S. Dzieje Goraja. AGR. Bohdanowicz. Magistrat Miasta Zamościa. Grodziska i zamczyska Zamojszczyzny. Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej. Lublin 2010 L. Inspektorat Szkolny. Lwów 1906. Ewidencja sióstr i służby szpitalnej. t. Tom I Sr. Notatki ucznia Szkoły Wojewódzkiej w Szczebrzeszynie Jana Bormana. Warszawa 1909. 1932. Dymitr z Goraja. 1918 Дъло Управленія Гмины Радечниџа Замотского Уъзда . sygn. Korespondencja z władzami austriackimi 1784 – 1789 w sprawach wikariuszy. Wydział Społeczno – Polityczny . Arnold. Bałaban. Adama. p APT. Pismo w sprawie utrzymania kolegiaty. Lublin 1982 – 1983. s. 1949 – 23. 5. Inspektorat Szkolny sygn. początek 1906 roku. B 283 Israel. Pismo Zarządu Gminy w Radecznicy Nr III/34/48 APZ. 511 APZ. 309 Kronika Szkoły w Czarnymstoku (lata 1916 – 1939). APZ. APZ. Banasiewicz. P. sygn. H. Zespół Kapituły Zamojskiej (ZKZ). nr. APZ. Spis Majątku Kościoła Parafialnego w Trzęsinach od 1928 r. 4 Archiwum Państwowe w Zamościu. sygn. Zbiór niektórych przedmiotów dawanych w klasie VI na rok 1825/1826. O6. AGR. APL. s. Siemieńskieho) Archiwum Państwowe w Zamościu. Dawne woj. sygn. 405. Poświadczenia obywatelstwa. J.3 Archiwum Jana Zamoyskiego. 68 Archiwum Państwowe w Lublinie. Likwidacja Żydów ze Zwierzyńca. Rocznik Zamojski. Obrona K. AGR. Warszawa 1985. t. Jerozolima z dnia 20 czerwca 1949 roku do Zarządu Gminy w Radecznicy. Historia biblioteki szkolnej w Szczebrzeszynie w latach 1810 – 1852. APZ. Łopacińskiego. 214 APZ. M. nr 380. Akta w sprawie Smagały Piotra. ZKZ. AGR. E. (по описи № 13). Łopacińskiego. 17. 1950) Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie. Akta w sprawie Smagały Piotra s.. Ewidencja i kontrola ruchu ludności. O. Trzęsiny 1925 – 1945) APT. Andrzej Kędziora. 1949. Pismo Zarządu Gminy Radecznica do Starostwa Powiatowego w Zamościu z dnia 8 kwietnia 1947 roku w sprawie osób pochodzenia narodowości ZSRR. Zamość 1990 Z. Papiery Walerii z Mossakowskich Parysiewiczowej (w jęz. Pismo (zapotrzebowanie) na druki do rejestru mieszkańców. sygn. Powiatowe miasto Zamość. Urząd Wojewódzki Lubelski. Zamość 1921. Zbiory Specjalne Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie) im. Bazylow. VIII. AGR. Akta nieruchomości opuszczonych pożydowskich 1945 – 1947. Akta Gminy Radecznica (AGR). 38. poz. opracowania M. Wydawnictwo . 6. Księga małżeństw. APZ. gubernia lubelska. Pismo T. Stworzyński. I S. Historia Rosji. powiat zamojski. Wykaz konstytucji apostolskich na stronę obrządku greckokatolickiego w Polsce w r. Dzieje. F. Gawryś. Warszawa 1984 I. I. Zamość. Bombicki. Cisło. Czubaryta . Glińska. T. t. A. Margol. Dzieje Lubelszczyzny (1918 – 1978). Volume 15 (Sm – Um). Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. R. Bo wolność krzyżami się mierzy. M. Lublin 1992. Warszawa 1964. J. Radzik. Kapela braci Bzdziuchów z Aleksandrowa. Kalendarium życia Karola Wojtyły. dla wiadomości zaś kleru drukiem ogłoszony. B. Brodziak. Ferenc. Lublin 1995. Warszawa 1885. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. H. Warszawa 1968. Z dziejów społeczności żydowskiej na Lubelszczyźnie w latach 1919 – 1939. Gawarecki. Małopolska północno – wschodnia. Rozalia) w: Żydzi Polscy. II Dokumenty.Borkowski. t. Lublin 1992. Tomaszów Lubelski 2003 r. Przewodnik po zasobach archiwalnych. Davies. Marcin Borelowski – Lelewel. Tatarzy polscy. Bystroń. Dzieje i kultura. Poznań 1993 W. Relacje wysiedlonych i partyzantów. Czajka. Caban. Borawski. Bondyra. XI B. Polska – Ukraina 1000 lat sąsiedztwa. Warszawa 1874. Zych. XXIV. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lat wojny 1939 – 1945. Warszawa 1892 t. Caban. ks. Zamość 1946 M. Praca oświatowa i kulturalna na Lubelszczyźnie w latach II Rzeczpospolitej. I. Dzieje Józefowa. Zamojszczyzna w okresie okupacji hitlerowskiej. Historia Polski. Warszawa 1982 S. Tarnogród 1567 – 1967. III. F. K. Cisło. Fuks. T. t. Prenumeratorzy piśmiennictwa naukowego wydanego w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX wieku. t. Encyklopedia Judaica Jerusalem 1972. Chlebowski. Cz. Dubiński. Okręg Armii Krajowej. Warszawa 1967. t. Magdaleny Prokopowicz. Dzieje mojej miejscowości. M. Zbiór dokumentów z lat 1942 – 1944. Warszawa 1982 B. Cieślak. Zarys monograficzny 1939 – 1944. Rzeszów 1992 N. 1812 biskupowi lubelskiemu w celu zapobieżenia przemawiania na obrządek łaciński przesłany od biskupa chełmskiego. Ciechanowski. . Zagadnienia organizacji terytorialnej w XVII i XVIII w. legendy. Przewodnik. Boże igrzysko. J. Lata 1918 – 1939. MIC. t. Walencik. Tomaszów Lubelski wrzesień 1998. Depczyński. Lublin – Zamość 1993. Warszawa 2010 Cz. Tomaszowskie dwory (majątki ziemskie do XXw). Dymmel. V. Trojanowska. Luksemburg Róża (pierw. XXIV Encyklopedia Popularna PWN (wydanie czternaste). Tomaszów Lubelski 2002 B. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Boniecki. Encyklopedia Judaica. Caban. Warszawa 1997. Chlebowski. Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego. Cisło. X B. Historia parafii Trzęsiny (maszynopis) A. Kronika wsi Podborcze (rękopis) M. Warszawa 1986 U. Walencik. t. II. C. B. Tarnogród 1970 J. Lublin 1997. które przybliży czytelnikowi postać Kazimierza Dyakowskiego (rękopis). Chlebowski. Mańkowski. A. Odbudowa i konserwacja zabytków w województwie lubelskim. Z. t. Motyw i inspiracja napisania opracowania. Lublin 1996. Glinka. Michasiewicz. Zamość 1919. I. ordynacja Zamoyskich i powiat zamojski. Kraków 1991 W. J. t. Księża przed sądami specjalnymi 1944-1954. Ćwik. Warszawa 2000 A. Warszawa 1867. Żydzi Polscy. Warszawa 1867. Lublin 1995 I. XIII B. Ludzie Lubelskiego Okręgu Armii Krajowej. Lublin 1971 Chełmska diecezja obrządku wschodniego. tradycje. Garbacik. Doroszewski. Warszawa 1821. Chlebowski. Kraków 2000 P. Dunin – Wąsowicz. Historie niezwykłe. Chlebowski. VI B. Miejsca i pomniki pamięci narodowej w Tomaszowskiem 1831 – 1946. Tomaszowianie XX wieku wpisani w historie miasta i powiatu. Encyklopedia Orgelbranda. J. warszawa 1988. Archiwum Państwowe w Lublinie i jego oddziały. J. A. Aleksandrów – Lublin 2006 ks.Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach 1939 – 1944. Brzezicki. Wiek XVI – XVIII. Bulak. Praca zbiorowa pod red. Doroszewski. P. Warszawa 1890. dowództwo Główne Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Przemyśl 2000. M. t. Monografia historyczno – gospodarcza. V B. Sułów 2000 (maszynopis) J. Warszawa – Łódź 1986. obrzędy. Cz. Warszawa 1892. Związek Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Okręgu Lublin. A. Turkowice – śmierć i ocalenie. oświaty. Konspiracyjny ruch ludowy na Lubelszczyźnie 1939 – 1944. Warszawa 1967. Walencik. W. J. Wyprawa Tatarów na Węgry przez Polskę w 1594 r. Warszawa 1957. Dzieje chrystianizacji Rusi Kijowskiej. Zarys dziejów. A. Список Церквей и монастырей Холмской Руси (Люблинской и Седлецкой Губерній) существовающиъх до уніи во времия ея. Krajewski. t. J. Górak. Kołbuk. Lublin 1977 A. Sandomierz 2002 L. Praca magisterska napisana w Zakładzie Historii Najnowszej Instytutu Historii UMCS. Z dziejów kultury humanistycznej. z. J. Ł. Warszawa – Łódź 1986. Ordynacja Zamoyska 1918 – 1939. Antypolonistyczne podziemie zbrojne po roku 1944. J. Z. VI. Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim. Kozaczka. G. Dzieje Lublina (1918 – 1978). Kossowski. M. Jasiński. Zamoyskich w Szczebrzeszynie 1811 – 1852. Lublin 1992 S. Kolegiata Zamojska. t. Styrem i Wisłą). Lublin 1948 W. Lublin 1975. Lublin 1982. Nowiński. W dwudziestolecie wielkiego strajku chłopskiego 1937 – 1957.: Siedem wieków Grabowca. J. Warszawa 2002. Dzieje Lubelszczyzny (1918 – 1978). D. Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości pisarzy polskich od średniowiecza do roku 1968. Lublin 1967. A. t. Jaroszyński. Ziemie Ruskie. Krasiński. Z dziejów kultury polskiej w okresie wojny i okupacji.. Goliński.T. Pod względem geograficzno – statystycznym. Warszawa 1985. Biskupi i kapłani Lubelszczyzny w szponach gestapo 1939 – 1945. dr B. II. Kołbuk. S. Szczebrzeszyn 1926. Głębocki. t. R. Kocowski. Kasperek. cz. Kościoły drewniane Zamojszczyzny. Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944. t. Lublin 1988. Warszawa 1949. Z dziejów Reformacji w Polsce. Z. A. Lublin 1988. Kowal. Klukowski. Dzieje Lubelszczyzny. J. dr Z. Kędziora. Biblioteki w służbie nauki. Zamość 1945. Protestantyzm w Lublinie i Lubelskiem w XVI – XVII w. V. Warszawa 1902. kultury Lubelszczyzny. W.) Z. Miasta i miasteczka Zamojszczyzny. Kultura walcząca 1939 – 1944. Górak. Холм 1913. A. Historia bibliotek w zarysie. W. Jabłonowski. Grycz. Lublin 2003 K. Zamość 1945. Z. Warszawa 1904. Kurtyka. Ruś Czerwona. J. T. Żołnierze wyklęci. Kościoły wschodnie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej 1772 -1914. J. I. Herbst. Frampol i okolice. Budownictwo w powiecie zamojskim podczas okupacji niemieckiej 1939 – 1944. cz. Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944. Kolestyńska. Duchowieństwo unickie w Królestwie Polskim 1835 – 1875. Klukowskiego w Szczebrzeszynie (maszynopis) . Helmstedt i Zamość. Котлинский. Kosmiński. Studium historyczno – socjologiczne. Klimek. Warszawa 1986. Zamość 1986. Tarnogród i okolice w okresie okupacji hitlerowskiej. Żebrowski. Lublin 1992 W. Kot. по сохранимвшимся известіямъ и памиатникамъ старины. Przechodzenie unitów na obrządek na obrządek łaciński w diecezji chełmskiej w XX w. Z. Zamość 1984 J. Warszawa 1975. Górak. Głowacki. Górak. Zarys dziejów do 1918 r. J. Wysiedlenie Szczebrzeszyna i utworzenie gminy niemieckiej. Kochański. Pisarze związani z Zamojszczyzną 1563 – 1981. Klukowski. W. I Kronika Zasadniczej Szkoły Zawodowej im. Toporowicz. Lublin 1946 J. Polska w XVI w. J. zespół pałacowo – parkowy. I L. Działania wojenne na Lubelszczyźnie w 1939 roku. Przewodnik. Lublin 1991. t. Glińska. dr S. Węgierski. Warszawa 1936. Łobuszewski. Warszawa 2000. Grychowski. Lublin 1933 prof. Służba Zdrowia na Lubelszczyźnie. Jabłoński. Wąsowski. Zamość 1929 Н. Gloger. L. Kosiński. Morawski. Księga Polaków uczestników Rewolucji Październikowej 1917 1920. Klemensów. Kłobuk. Małopolska północno – wschodnia. Grudniewski. Kraków 1903. Warszawa 1989. Geografia historyczna Ziem dawnej Polski. Grygiel. Zamość 1986. A. Zachwatowicz. Horn. W.. Kawałko. Dawne Szkoły im. Kowalski. Zamość 1990. P. J. Twierdza Zamość. Zakłady kształcenia nauczycieli w Szczebrzeszynie i ich wychowankowie. А. M. VII. Wąsowski. Warszawa 1988. Kultura umysłowa Żydów polskich w XV – XVIII w (ze szczególnym uwzględnieniem ziem leżących między Bugiem. A. Kryłów – forteca przeciw Szwedom (.. K. Lublin 1974. I. Dawne cerkwie drewniane w województwie zamojskim. Kowieski. Z. felczerów i akuszerek na rok 1839.. M. Niedźwiedź. Lista lekarzy i aptekarzy w Królestwie Polskim.dzieje wsi"(maszynopis) L. Zamość 1946. Warszawa 1977. Łopacińskiego w Lublinie. J. Jana Chrzciciela w Trzęsinach w latach 1922-2006 (maszynopis) C. Maciąg. Zamość 1934. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji. J. Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego. XXVIII. Z. Maciąg. zamojskim w czasie okupacji niemieckiej. W duchu i prawdzie. Olchowska – Schmidt. Zieliński. H. Mały słownik kultury dawnych Słowian. Peter. św. M. Ziemia hrubieszowska. w. red. Lublin 1993. V. Pawlas. I Pamiatnaja Kniżka Ljublinskoj Guberni. Szkoły im. Zamość 1947. Pietrzak. cz. Pawłowski. L. Warszawa 1986 Cz. J. Warszawa 1831. Z. Hrubieszów 1969. Warszawa 1904. Łempicki. Prace melioracyjne w pow."Czernięcin . M. oraz chirurgów. M. Nowodworski. Orłowski. Zwierzyniec 1991. Lublin 2000 A. Warszawa 1839. Łesiów. XXIV. Panorama Polski. Z wielkiego ucisku. Pigła. Dał życie swoje za owce. M. Lublin 1934 Księga Pamiątkowa Wystaw Lubelskich. Święty Antoni Padewski. Łukaszewicz. t. Śladkowski. Mydlak. Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej im. 1985 H. Warszawa 1960. 2398 – 2810. S. Lublin 1997. Ljublin 1903. Przewodnik po Zamościu i okolicy. Warszawa 1980 J. Dzieje Biłgoraja. Zamość 1937. B.) J. XXIX. Lublin 1974. Madajczak. Między Wisłą a Bugiem 1939 – 1944. Szczygieł. (. Oświata rolnicza w województwie lubelskim w latach 1918 – 1939. Józef Brand. t. Piątak. Leciejewicz. Z. Błogosławieni męczennicy Ziemi Lubelskiej i Zamojskiej (1939-1945). L. R. Kraków 1921.). Maciszewski. J. Zamość 1997. Łupina. Biblioteki oświatowe w Lubelskiem (1918 – 1939). Warszawa 1905. Działalność społeczno . Położenie i walka klasowa chłopów w Ordynacji Zamoyskiej w II połowie XVIII w. W. Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne. Ks. Neumiuk. J. Kraków 1996. Turkowice 2001. Lublin 1999. R. Orłowski. Markiewicz. Matławska. Lublin 1972 K. Kumor. Mydlak. Województwo Zamojskie. Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939 – 1944. t. Encyklopedia Kościelna. t. W. I. Z dziejów Komunistycznej Partii Polski na Lubelszczyźnie 19169 – 1933. Prześladowania duchowieństwa katolickiego na Lubelszczyźnie na przykładzie działań organów bezpieczeństwa wobec klasztoru oo. Zamość i Zamojszczyzna w dziejach i kulturze polskiej. Zbiór Dokumentów Kolegiaty i Kapituły Zamojskiej. Historia i dorobek oświaty rolniczej na Lubelszczyźnie. Warszawa 1901 ks. Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego jaki był w roku 1830 przed 29 listopada. Pieszko. Romańska . Niezgoda. E. Szlachta polska i jej państwo. Lublin 2005 J. Zwierzyniec. Błogosławiony ksiądz Zygmunt Pisarski (1902-1943). Zamoyskich w latach 1811 – 1826. J. . Zbory i senatorowie protestanncy w dawnej rzeczpospolitej. C. Warszawa 1972 Lista duchowieństwa diecezji chełmskiej obrządku grecko – unickiego za rok 1863 (. Zamojszczyzna – Sonderlaboratorium SS. Pils. ks. Siostry Stanisławy Anieli Polechajłło w Turkowicach. Lublin 1978. Działalność Jana Zamoyskiego na polu szkolnictwa. Mańkowski. Merczyng. Warszawa 1984 ks. Paluch. Miksza. II Mały słownik pisarzy polskich. Dzieje parafii rzymskokatolickiej p. J..gospodarcza Andrzeja Zamoyskiego (1757 – 1792). Terenowe nazwy własne Lubelszczyzny. Z przeszłości miasta kresowego. Zarys dziejów.. Lublin 1965.. Szkoła Podstawowa im. Szczebrzeszyn 1927. Lublin 1964. sygn. Bernardynów w Radecznicy w: Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego. Warszawa 1867. B.Księga pamiątkowa Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych na terenie Województwa Lubelskiego. Zarys dziejów miejscowości gminy Werbkowice. Wspomnienia starego lekarza o czasach powstania listopadowego (1825 – 1835). Zamość 2003. Lublin 1963 R. H. Niedźwiedź. t. Lublin 1961. s. Sprawa ks. Z. Warszawa 1827. Dzieje Lubelszczyzny. Dzieje gminy Radecznica. t. Warszawa 1881. 83 S. Lublin 2007. Strojnowski. J. t. J. t. Dzieje kapituły zamojskiej. cz. Warszawa 1901 . Lublin 1970 M. sygn. Smoter Grzeszkiewicz. Rozwar Zybała. A. 2227 – 2388. Wadowski. Tochman. J. V H. W. s. Ściegiennego. Szwarcówna. Katalog rękopisów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Czarnystok. z. VI. Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich. H. Zamość 2007. Sulimierski. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiegoi innych krajów słowiańskich pod red. cz. I Polski Słownik Biograficzny. Wielki Atlas Świata. relacji Jana Mroczka z Biłgoraja. S. Smoter Grzeszkiewicz. Stopniak. dar Heleny Parysiewiczowej. Spoczyński. Warszawa . Rzeczpospolita Radecznicka (wrzesień 1939 – lipiec 1944) i druga konspiracja. Lublin 2001 Polski Słownik Biograficzny 1935. Warszawa 1988. II A. Czesława Madajczyka. Szczebrzeszyn 2009 R. Zamość 1919. Stelmer. Stan zdrowotny i lecznictwo Lubelszczyzny do czasów rozbiorów. Zamość 1920. M. Roztocze. R. Warszawa 2010 J.. moja miłość i tęsknota. Wiadomości o profesorach akademii Zamojskiej. Żydzi Polscy. XIII/4. Warszawa 1988. Gród Czerwieński Sutiejsk na pograniczu polsko – ruskim. Dzieje Tarnogrodu. sygn. wsi. A. Stankowa. Lublin 1980. A. Lublin 1954 R. Ewangelicy polscy. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Tworek. t. Warszawa 1937. t. II Sowietskij Encikłopediczieskij Słowar. Cz. Wartałowska. Sonderlaboratorium SS. Warszawa 1899. I. dokumentów i zabytków historycznych. 45 Tabella miast. Ty i Twoja Rada. Warszawa 1935. Warszawa 1969 Cz. Zamość 1957. Warszawa 1975. Opis statystyczny gubernii lubelskiej. z. B. Chlebowski. Warszawa 1988 S. J. J. Pamiątka obchodu "Dni Śląska Cieszyńskiego w dniu 23 maja 1920 roku". Łpoacińskiego w Lublinie. XXV/1. Geografia Polski. Poznań 2001 R. Znajomość i nauczanie języków orientalnych w Polsce XVIII wieku. Proces polityczny w Szczebrzeszynie w 1852 roku i jego skutki.5 Polski Słownik Biograficzny. K. Warszawa 1975 F. Szatkowska. Warszawa 1884. Klemensów i Szczebrzeszyn Cieszynowi. Dzieło Samopomocy Naukowej PMS 1905 – 1935. Filipa Sulimierskiego. t. Stolarczyk. Schiper. Warszawa 1950 Ruch ludowy na Lubelszczyźnie. Reychman. V. 2261. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji hitlerowskiej pod red. Rzeszów 1966. Gospodarcza Jana hetmana Zamoyskiego. Wadowski. Tokarczyk. Hitlerowski obóz przejściowy w Zwierzyńcu. I. Wiatrowski.M.134 R. Działalność oświatowo kulturalna kalwinizmu małopolskiego (połowa XVI – połowa XVII w. Szaflika. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Ossolineum 1966. 52 Polski Słownik Biograficzny. z. Słownik Biograficzny Cichociemnych. Lublin 1964. Wydawnictwo Gutenberga.. H. Szczygieł. Lwów 1935. Makieta. 104 Polskie Media Amer Com SA. t. Tadeusza Łepkowskiego. Walewski. t. Ossolineum 1968. Tarnogród 2006 W. Warszawa 1948. S. I. Dawny powiat szczebrzeski XIV – XVIII w. Tyszkiewicz. s. Wierciński. wg. Pomarański. Słownik historii Polski pod red. 1910 Prokopowicz. R. Dzieje Hrubieszowa w świetle źródeł. Zwierzyniec 1993. Przewodnik turystyczny dla obozów wędrownych. Słownik Biograficzny Działaczy Ruchu Ludowego. Pro Fide et Patriae. Wielka Encyklopedia Powszechna. pod red. Papiery Walerii z Mossakowskich Parysiewiczowej. II. Warszawa 1979. Historie niezwykłe. Przemysł Królestwa Polskiego. Roztocze Środkowe. A. Ossolineum 1980. t. t. Tyrowicz. Materiały z Sesji Naukowej zapisane przez WK ZSL w Lublinie. Warszawa 1975. Tarnawski.. Służewski. Moskwa 1989 Z. Smoter Grzeszkiewicz. VII. XII/1. Stronnictwo Pracy i duchowieństwo Kościoła katolickiego na Lubelszczyźnie po II wojnie światowej. Kartki z dziejów drukarstwa na Zamojszczyźnie. F. osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności. Piotrowski. Warszawa 1989 J. Tokarzewski. Mistyka wsi. Zwierzyniec 1993. . Sz. Warszawa 1877. Żukrowski. R. Siedem lat katorgi. T.(rękopis). Tarnogrodzki. Likwidacja Żydów ze Zwierzyńca. Piwowarek. Dziennik 1944 – 1945. Czerwiec 1944. "Konrad" i "Anioł". Zamość i Zamojszczyzna w dziejach i kulturze polskiej.A. Moja działalność w powstaniu 1863 roku. Lublin 1980. W. Jacka Romanka. Hitlerowski obóz przejściowy w Zwierzyńcu. Leszczyńska. Biblioteka Publiczna gminy Radecznica S. Warszawa 1918. Lata wojny i okupacji. At the Cemetery. Lublin 2003 A. Lublin 2008. Proces polityczny w Szczebrzeszynie w 1852 roku i jego skutki. From the bunker to the Partisans. II. R. kanclerza wielkiego koronnego. Klukowski. Walki partyzanckie o Polske. Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. I. maszynopis. A. A. Zamojszczyzna w walce z Niemcami. wsi. Członkowie organizacji niepodległościowych na Lubelszczyźnie skazani na kare śmierci przez sądy wojskowe [1944 – 1955]. Mistyka wsi. Wśród burz i trudów życia. Pamiętnik (rekopis). W. Lublin 1988. t. Wspomnienia. Lublin 1994. Ludzie . Wnuk. M. Zwierzyniec 1997. Cz. Prokuratorzy i Sędziowie Lubelskich Sądów Wojskowych 1944 – 1955. 1984 Z. 1984 B. A. folwarków. Lublin 1958. Ch. California 2004. Tarnogród J. Zamojszczyzna. Bohdanowicz. Szczebrzeszyn (1944 – 1950). F. Zamość 1919 Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnymstawie w latach 1944 – 1956 pod. Skorowidz Królestwa Polskiego.. t. Witusik. Pamiętnik Szymona Tokarzewskiego 1846 – 1857. Lublin 2003 Z. Wolność czy następna okupacja. Okręg Armii Krajowej. Tales from the Shtetl. Lublin 2006 W. Łabunie 2003. Bartnik. Jakubik. Życie Jana Zamoyskiego. Mirek. Wójcikowski. Misiołek. Madajczyka. Warszawa 1997 K. Przegaliński. Lublin 1995. Szczebrzeszyn 1953 – 1956 (maszynopis). Zamość 1946 ks. Warszawa 1971. Cz. Morgersten. Warszawa 2000. Kronika gminy Radecznica. Piwowarek. W ucieczce. Olszewski. Klukowski. Zieliński. Prawdziwa mateczka. M. Book of Memory to the Jewisch Commmunity of Shebreshin. Prawosławni i grekokatolicy na terenie gminy Radecznica. Radom. Bibel. Kiriat Yam. kolonii i wszystkich nomenklatur w Guberniach Królestwa Polskiego. Pomarański. Book of Memory to the Jewisch Commmunity of Shebreshin. 1830. F. Szczebrzeszyńska "metafizyka". Farber. Czapki na bakier. Z. Zylberklang. Żywot Tomasza Zamoyskiego. S.). Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1944 do 1956 r. Lublin 2003. red. Jelenia Góra 2003 (maszynopis) S. Kiriat Yam. Z. Smoter Grzeszkiewicz. K. Wybór materiałów wspomnieniowych. R. Wnuk. Cz. Cześć II. Ginę za to co najgłębiej człowiek ukochać może. Kurzępa. Wołoszyn. Lublin 1966. Radom 2003. Paczyński. Żydzi Lubelszczyzny 1914 – 1918. t. Opowiadania wygnańca. Balicki. Roztocze. W. Hrubieszów. Rychel. Bohomolec. Służewski. Delegatura Sił zbrojnych – Wolność i Niezawisłość 1941 – 1947. Zybała. Sonderlaboratorium SS. R. Turkowice 2000. Cz. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji hitlerowskiej pod red. Żurawnica. Bardel. I. Z autobiografii młodości 1929 – 1956. Bartnik. Dzieje. Zamość 1969. czyli spis alfabetyczny miast. Miejska Biblioteka Publiczna. S. J. Szczebrzeszyn 2009 wspomnienia/beletrystyka L. Waśniewski. Zinberg. Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 – 1944. Przewodnik. J. I. ks. ks. Lwów 1860. Z. Warszawa (. Warszawa 1980 Sz. Z Krasnobrodu przez obozy i obczyznę do do rodzinnych stron. Wydawnictwo Materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach 1939 – 1944. Tokarzewski. Z Żółkiewki do Izraela. Warszawa 1997. S. Biblioteka Publiczna Gminy Radecznica w Radecznicy Z. Wspomnienia. Zamość 1993. L. Z historii działań oddziałów partyzanckich ZWZ – AK Obwodu Zamość. ks. K. Płonka.. Leszczyńska. Obrona i oblężenie Zamościa w 1648 r. W lasach janowskich i lipskich. Warszawa 1986. Wspomnienia z lat 1939 – 1946 (xero rękopisu). Zybała. 1 – 7. Radecznica 2003 Coraz krótsza pamięć. Tygodnik Zamojski 11 – 17 marca 2009. Tygodnik Zamojski z dnia 4 sierpnia 2004 r. Biuletyn okolicznościowy 5 maja 1992 roku her. 02. Nabytki Muzeum Wsi Lubelskiej 1987. Biuletyn Towarzystwa Hrubieszowskiego Regionalnego (TRH). Kwartalnik Tarnogrodzki nr 17 (Rok V) 2003 J. Tygodnik Zamojski 21 – 27 styczeń 2009. Ziemia Lubelska 9 – 10 (33 – 34) 2005 Gazeta Lubelska 1890.3.7 grudnia 2010 roku. Zakonnicy waleczni. K. (Siostry Franciszkanki na Zamojszczyźnie) . 01. Zamoyskich w Szczebrzeszynie. Fundacja Szkolna im. Przystanek Turkowice. 1958 Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Hrubieszowska szkoła średnia w latach 1810 – 1862 (dokończenie). Biuletyn TRH 1981. nr. Bomba. Warszawa 1960. nr 37 (1500) her. M.1862 (dokończenie). Drobne wiadomości z dziedziny antropologi (z materiałów nadesłanych na Wystawę Rolniczo – Przemysłową w Lublinie. Dziubińska. 1901 r. VII. Kronika Ruchu Robotniczego i Związkowego w środowisku żydowskim w 1922 roku. nr. Niedziela zamojsko – lubaczowska 2004. . z.3. nr. 01. Chadam. Tygodnik Zamojski. 2009 Bernardyńskie Sanktuarium św. Józef czołgista. Tygodnik Zamojski 10 – 16 września 2008. nr 2 (67) ks. 28. Blaszyński. nr 4 (1520) Alfabet tomaszowski. XVI. Chmiel.. U. 41 . Grzesiak. E. XIII. Gobara. Biuletyn TRH. Tygodnik Zamojski 28 kwietnia – 4 maja 2010 r nr 17 (1585) J. Opór ofiar (Sobibór). Tygodnik Zamojski nr 7 1987 Chołmsko – Warszawskij Eparchialnyj Wiestnik 1889 nr 14 – 15 CK – tablice (au. K. nr. Słowo Powszechne z dn. 1981. 2009. Alfabet adamowski. 11 – 17 kwietnia 2002 ks. Nasza Gazeta. E. Za dzieło Ewangelii. 1981. Leszczyński. nr 200 z dnia 11 – 23 wrzesień. BŻIH 1969 nr 70 Goraj. 3. 28. Gumkowski. Liceum Ogólnokształcące im. nr 3 (1519). Proces OO. Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej nr 3. Warszawa.czasopisma/publikacje prasowe. lipiec 1943. Szkoły rzemieślniczo – niedzielne na Ziemi Hrubieszowskiej w latach 1821 – 1862. M. Tygodnik Zamojski (3 – 9 grudnia 2008). Gdy nie można było ratować rodziców – to ratowano ich dzieci. Powstaniec z Horodła. Początek dał Staszic. t. 2006 R. nr 48 (1616) K. nr 3 (1519). E. Znalezisko zabytków archeologicznych z Łabuń w powiecie zamojskim. 02. Tygodnik Zamojski 21 – 27 styczeń 2009. Wisła 1902. nr 8 (7190) L. Karta nr 61. Blaszyński. J. nr 241 z dnia 21 październik – 5 listopad. Czubara. Hrubieszowska szkoła średnia w latach 1810 . Datner. Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. nr. Pamiętam ąd te zimowe długie gawędy. nr 3 (1519) Alfabet aleksandrowski. Gejler. Banasiewicz – Szykuła. Tarnogród dawniej i dziś. Hereta. nr 30. her. Honorowy Kaczorowski. Tygodnik Zamojski. IX Biuletyn Informacyjny AK z dnia 29 lipca 1943 roku z przebiegu akcji pacyfikacyjno – wysiedleńczej na Zamojszczyźnie. Bernardynów z Radecznicy oskarżonych o współpracę z AK i WiN. Radecznica S.) Tygodnik Zamojski z dnia 1. K. Wysiedlenia w Zamojszczyźnie. 4 (69). 10 – 11 stycznia 1970 r. Ł. Buśko. t. Działalność organizacyjna b – pa Jana Biskupca w diecezji chełmskiej w: Roczniki Humanistyczne KUL. Przyczynek do poznania dziejów miejscowości gminy Łabunie. Antoniego w Radecznicy 1664 – 1964. Ludnośc katolicka i prawosławna w miejscowościach diecezji lubelskiej w latach 1918 – 1939 . T. 2 (67). Unikatowe znalezisko zabytkowej szpuli z Łabuń – Sosiny. Grzeszkiewicz. Wiadomości Diecezjalne 1964. nr 4 (1520) Groby w pokrzywach. t. Kalendarz Seraficki na rok 1939. W. Gazeta Lubelska 1898. Alfabet tyszowiecki. lublin 1989 A. M. Garść pszenicy. 2009. Blaszyński. (Stary cmentarz w Biłgoraju). Tygodnik Zamojski 21 – 27 styczeń 2009. Tygodnik Zamojski nr 15 (1420) z dn.t.0. Podlesie Duże . Bem. nr 10 ( 1526) Alfabet gorajski.). . Bieńkowski. Tygodnik Zamojski (8 – 14 października 2008 r. Tygodnik Zamojski 1995 nr 44 Sz. Białasiewicz. M. Dworniczak. Zeszlifują Jana. Łabunie 2007. 49 (1512). Czubara. Zamoyskich. czyli o zabezpieczeniu emerytalnym pracowników Ordynacji Zamoyskiej w latach 1864 – 1914. Zamość 1931 M. zamojskie. Żydzi w Zamościu w XVI – XVII wieku.1993. Biuletyn TRH. Ksiądz Jan Chyliczkowski. Karta 2004. A. Tygodnik Zamojski 18 – 24 marca 2009. Biuletyn TRH. Niedziela zamojsko . Kasa Przezorności. VIII. Uwagi o Żydach sefardyjskich w Zamościu w l. 2010 Pamiętam ąd te zimowe wieczorne gawędy. Mazur. J. 43 (879) Ofiary Katynia Ziemi Biłgorajskiej. E i A. nr 48 (1616) T. Utrwalacze sowieckiego terroru. 1. Region Lubelski 1 (3) 1986. Morgensztern. IV). nr. Gracje. Morgensztern. Kronika Tygodnia (Zamość) z dnia 28 października 2008 r. nr. t. nr 46 J. M. O narodowy charakter naszych nekropolii. Mazur. Nowa Gazeta Biłgorajska. VIII.lubaczowska nr 44 (215) z dnia 3 listopada 2002 Kronika Tygodnia. Przemysł powiatu zamojskiego w latach 1864 – 1914. s. Tomaszów Lubelski. tekst oparty na wspomnieniach Zofii Służewskiej. Nasz Dziennik. BŻIH t. 3 T. I Ks. 1971 J. Niedziela nr 9.J. Tygodnik Zamojski 1 – 7 grudnia 2010. nr 42. Mikulec. Piątak. Gazeta w Lublinie 2001. 2005. III. kolegiackiej w Zamościu w XIX w. nr. Zabytki z kolekcji Piotra kani z gródka nad Bugiem. 78. 1991. akuszerki w Ośrodku Zdrowia w Krasnobrodzie.1. Komasa. 1 (z dnia 22 października). M. Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie w pracy z młodzieżą. Zamość. Kościński. Lokalne Nowiny Gorajskiej Gminy. J. Franciszek Przyrowski. Cebulanka . Archiwariusz Zamojski 2008 Odeszli znani. 3 Z. J. Lubelskie materiały archeologiczne. 27 V – 2 VI. t. nr. zamojskim. t. Z przeszłości i teraźniejszości Zawalowa. ks. cz. Rocznik Nauczycielstwa Polskiego w Lublinie. 1969 nr 2 Reaktywacja nekropolii (remont cmentarza w Biłgoraju). 341. Nr 5 (354) 03. Pamięć o mordzie Tarnoszyn). Kozioł. Jak przodkowie papieża trafili do Białej. Nie odpowie za zbrodnie. Sprawy kulturalne. Lubelskie Materiały Archeologiczne. . Tygodnik Zamojski 5 – 11 listopad 2008. Kokowscy.8 (maj – sierpień) 2010 . Duszpasterze parafii św. III. Odbitka z Dziennika Urzędowego Województwa Lubelskiego z dnia 29 listopada 1927 roku. 31. Porowska. 1988.12 (246) Przegląd Ubezpieczeń Społecznych 1927. nr. Kossowski. 4 (tabela I a). Kulnianin. Wmurowanie tablicy pamiątkowej na cześć Mieczysława Futy. 1999. nr. Kopcińska. 2. Horn. Tomasza. Kalendarz Seraficki na rok 1939. Tygodnik Zamojski nr 21 (1537) z dn. t. Lublin 1964. A Kruczek.05. Praktyka w Szczebrzeszynie. Klukowski. B. 2009 Katalog zabytków w Polsce. Kwartalnik Tarnogrodzki nr 11 (Rok IV 2003) K.2004 M. nr. 22. Panas. Wczesnośredniowieczny gród w Gródku nad Bugiem w woj. Skład zawodowy i rozwarstwienie majątkowe Żydów tarnogrodzkich w świetle inwentarzy 1650 – 1686. Historyczne herby Goraja (cz. H. Rogatko. Wiadomości diecezjalne. nr. Lublin 1990. VII 1941. t. Nr 7 . W. Wspomnienie ks. Warszawa 1983 Katalog zabytków w Polsce. Rocznik Ogniska Nauczycielskiego w Lublinie. 1981. woj. Krawczyk. Misiurek. 3 (68). Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej 2006. Informator o szkołach zawodowych w Zamościu. zasłużeni w tym roku zmarli na Zamojszczyźnie. A. 1588 – 1650. Ryszarda Brykowskiego i Ewy Smulikowskiej. II – 09. Biuletyn TRH. Dawne województwo lubelskie. nr. z. Dziennik Lubelski 1990 nr 107. II. Pikulski. Rocznik Zamojski 1984. Cichy bohater. W. Kwartalnik Tarnogrodzki nr 43 Rok XII. Przegląd Prawosławny. 80 lat parafii w stuletnim kościele. Dwumiesięcznik Kółka Dziennikarskiego w Goraju Nr 4 Listopad – grudzień) 2009 J. Radecznica R. nr 36 – 37 (390 – 391). Mroczek. 2009) Rocznik Statystyczny GUS 1922. 28. gracjaliści. Kulnianin. 4. Tygodnik lokalny. Partyzanckie małżeństwo. BŻIH 1965 nr 53 M. BŻIH 1961 nr J. S. Ruch teatralny w powiecie hrubieszowskim w latach 1918 – 1939. 1971. Raport sytuacyjny za okres 1. III. nr. proboszcza parafii Goraj w latach 1859 – 1864. nr 45 (1508) Historia Cukrowni Klemensów 91895 – 1997). Lublin 1990. nr 8 – 12. Wincentego Depczyńskiego. Lublin 1990. Hereta. nr 11 (1527) M. 2 K. Reginka zza szafy. Janecki. 08. Monografia powiatu biłgorajskiego. Biuletyn Informacyjny Solidarności . Cebulanka.IV . Korzenie. Michaluk. 17. poz. 1977. Warszawa 1922. pod red. z. Uczony z Mokregolipia. 180 lat prasy na Zamojszczyźnie. Rok IV nr 1 . t. 1989. Zamość 1982. Przyczynki do poznania dziejów miejscowości gminy Łabunie. Kraków 1885 t. t. 3 – 4. Lublin 2006. Sroczyńska. Najstarszy przywilej dla Ormian zamojskich z roku 1585. Region Lubelski 1 (3) 1986. 2010 rok) Weronika (z Tomiłów) Zwolakowa ( 2010 rok) . Górecko 12 lutego 1593 roku Sesja Naukowo – Literacka na temat "Patriotyczne i obywatelskie funkcje lektur młodego czytelnika". Warszawa 1960. Rocznik Zamojski 1984 t. 3. relacje ustne ks. Studia Archiwalne. Listy do redakcji "Teki Zamojskiej". II Sylwetki uczestników powstania [styczniowego]. Udział Żydów w życiu kulturalnym Zamościa w latach 1867 – 1914. 48 H. sporządzony przez administratora parafii zamojskiej w dniu 10 grudnia 1946 r. Świdnika. nr. Smolarz. Teka Zamojska 1939. Biuletyn TRH. Miejsce i rola książki w organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży województwa zamojskiego – na podstawie ankietowych badań czytelniczych przeprowadzonych w roku 1977. Romanek. Biłgoraj 2003 A. Sochaniewicz. Tygodnik Zamojski 12 maja 2010 r. Zwierciadło 1992 nr 47 Wykaz dzieci Zamojszczyzny zmarłych w obozie przejściowym w Zamościu w okresie grudzień 1942 – kwiecień 1943. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zamościu. Sygowski. Unickiego biskupa Józefa Lewickiego Rewizya cerkwiey znaiduiących się w Diecezyach Naszych Chełmskiey i Bełzkiey . R. Teka Zamojska 1921 . Stanisław Sarnicki. Marcin Borelowski "Lelewel". Regin Lubelski 1 (3) 1986. Wojewódzki Komitet Frontu Narodowego w Lublinie.1 B. S]. styczeń . J. Ruch regionalistyczny w Zamojszczyźnie w okresie międzywojennym. Działania krasnostawskiej "bezpieki' wobec PSL i jego działaczy w latach 1945 – 1947. Łabunie 2007.). Buczek. nr 2 G. Ty i Twoja Rada. Tygodnik Zamojski 91. H.J. t. 2009 rok) Marianny Smoter (Lublin. 1982. A. Tygodnik Chełmski. Szyszka. K.). K. nr. Biblioteczna Służba Informacyjna Województwa Lubelskiego (do użytku wewnętrznego). Region Lubelski 1 (3) 1986. I B. Zwolakiewicz. Lublin 1990.2 H. Archiwariusz Zamojski 2009 Tablica poety. Szacki. Zabytki Architektury i Budownictwa w Polsce. Julian Brzezicki (Trzęsiny.. Zamość 1981. 2000. Słowik) Ordynacji Zamoyskiej.) Stanisław Kwiatkowski (Czarnystok) Karolina (z Bożków) Krzysztoniowa (2010 rok) Ewa Mucha (Zaburze. z. III. Biuletyn TRH. Wincenty Piątak (1925 – 1991). nr.marzec Scriptores Reum Polonicarum. VIII s. Strycharczuk. starzyk. Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Etnografowie i regionaliści w badaniach ludowej kultury Zamojszczyzny. zeszyt 14 J.8 października 2008 r. Lublin (maszynopis) J. 2.rozpoczęta 20 grudnia 172 r [V. G. Teka Zamojska (. nr 41 (1504). Zamojski Kwartalnik Kulturalny 2002. a. Lublin 1990. Znakomici Żydzi rodem z Zamościa. regionalista Ziemi Hrubieszowskiej. Sowińska. Biuletyn okolicznościowy dla uczczenia 70 – lecia Zakładów Kształcenia Nauczycieli w Szczebrzeszynie 24 – 25 maj 1991 A. Zagroda Sitarska (informator). Gmach Akademii Zamojskiej i jego służba miejscowemu szkolnictwu w drugiej połowie XVIII w. 2010 rok) Wiesław Smagała (Kalinówka k. Lublin 1954. Miscellanea archiwalne do dziejów Zamościa. 2009 rok) Feliksa Smoter z Czarnegostoku (2007 rok) Jan Misiąg (Czarnystok (1971 r. Łopacińskiego w Lublinie. Sowińska. nr 1 Tydzień w Regionie. Szatkowska. XIII. 107. Szykuła. I. P. Szczebrzeszyn swoim wychowankom. Smoter Grzeszkiewicz. nr. Zaczyn nr 1 (39) 2009. W sprawie płyty nagrobnej upamiętniającej wydarzenia powstania listopadowego na przedpolach twierdzy Zamość. 1 – 2 (70 – 71). Lublin 1990. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im.. Warszawa 1991. Witusik. Antoni Wiatrowski. Zamoyski do Krzysztofa Radziwiłła. Waszkiewicz. Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego. dr Piotra Dymmela.pl http://grekokatolicyzm.kuria.html .html http://www.w.lublin.pl/content/view/3/5/ opracowanie ze strony internetowej wg.pl/www/charakterystyka.horodło.grabowiec.tereszpol.pl/strona_grabowca/historia/historia_grabowca.strony internetowe strona internetowa Urzędu Gminy w Starym Zamościu strona internetowa gminy Komarów http://www.pl/w_polsce.interia.htm http://historia.pl/nekrologi/ http://www.edu.pgi. http// www.