Verlichting voor luie mensen Dit boekje is speciaal gemaakt voor de Winkels in Wijsheid ter gelegenheid van Verlichting de Boeken-10-daagse 2012. voor Palaya, 's-Hertogenbosch luie mensen De Heremiet, Eindhoven Yantra, Groningen Ananda, Haarlem Pleïade, Tilburg De Wijze Kater, Utrecht Ana Sofia, Zwolle www.winkelsinwijsheid.nl Paul Smit samsara Voorwoord In de herfst van 2009 kwam ene Paul Smit op mijn pad om me te vertellen dat alles waar ik tot dusver in geloofde maar een verhaaltje was. Dat de aarde niet plat maar rond was, dat wist ik al, maar dat er geen verschil bestond tussen wat ik totdan had gezien als mezelf en de rest van de © Paul Smit 2011 © Deze uitgave: Samsara Uitgeverij bv Omslagontwerp: Erik Thé: 20 14, 6e druk .erikrhedesign.com www Lay-out: Studio 28, Hillegom ISBN: 978-90-77228-89-0 I NUR 728 Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden zonder schriftelijke toestemming van: Samsara Uitgeverij bv wereld, dat was nieuw voor me. Vanaf dat moment gingen Paul en ik regelmatig in een radiostudio met elkaar praten over het feit dat de persoon maar een idee is en je angst, schuldgevoelens en die eeuwige twijfel kunt la ten varen. Een gewaagd onderwerp waar rede lijk wat weerstand op kwam, maar uiteindelijk resulteerde in een gezamenlijk boek. Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam .samsarabooks.com www .paulsmit.nu www .nondualiteit.nu www Nu is er dus dit verfrissende boek van Paul Smit, Verlichting voor luie mensen. Een perfecte titel, want verlichting is iets totaal natuurlijks. Zoals Paul het je ook zal vertellen, hoef je er Inhoudsopgave eigenlijk niets voor te doen. Sterker nog, alles wat je er voor probeert te doen houdt je juist in de gevangenschap van het idee dat er zoiets als 'een doener' bestaat. Paul heeft bij mij een knoop losgemaakt die er voor zorgt dat ik veel lichter in het leven sta. En lui zijn dat kan ik als de beste, dus ik 1. De zoektocht 9 stop maar eens met schrijven. Veel plezier met 2. Non-dualiteit 14 dit unieke boekje, waar als auteur Paul Smit 3. De vrije wil op staat maar wat eigenlijk geschreven is door 26 4. Wie ben je? 36 5. Alles is bewustzijn 49 6. Dualiteit 60 7. Inzoomen 64 datgene wat er nu voor zorgt dat jij het boekje ook kunt lezen ... Bewustzijn! Patriek Kicken 8. Uitzoomen 70 9. Ontwaken 78 10. Verlichting 89 Wie is Paul Smit? 94 7 1. De zoektocht Gelukkig zijn Als je mensen uit het jaar 1800 een kijkje zou geven in hoe wij nu leven, dan zouden zij waar schijnlijk denken dat wij ontzettend gelukkig zijn. We hebben zó veel! We hebben auto's met stoelverwarming en bekerhouders, vliegtuigen met internetverbinding en een videoscherm, mobiele telefoons met sms, ping, whatsup, e mail, en waar je zelfs mee kunt bellen! We wo nen in huizen van steen die voorzien zijn van warm schoon stromend water, van een wc, een wasmachine en een flatscreen/breedbeeld te levisie met een subwoofer en vier speakers. Je zou dus denken dat we allemaal intens geluk kig zijn. Maar hoeveel we ook hebben, het lijkt wel alsof het nooit genoeg is. We leven in een consumptiecultuur waarbij de bevrediging van onze directe behoeften leidt tot tijdelijk genot, 9 maar er ontstaat steeds opnieuw een leegte die je op dat moment even vrij bent van verlangen. we willen opvullen. Soms lukt dat door het krij Even voelen we dan innerlijke rust. Hoeveel gen van aanzien, het maken van promotie, het geld, materie, macht, aanzien of succes we ook verdienen van geld, het eten van chocolade, of hebben, het is nooit genoeg en het levert ons het kopen van een auto of nieuwe schoenen. slechts kortstondig geluk op. Zelfs bij de rijkste Maar steeds komt weer dat stemmetje op dat mensen op deze planeet komt steeds weer het zegt: 'Het is nog niet goed genoeg'. stemmetje op: 'Het is nog niet goed genoeg'. Het bubbelbadmoment De ratrace Als je net in een bubbelbad stapt, dan voelt dat Je komt als wezentje hier ergens op een plekje heel lekker. Het is de plotselinge stijging van op deze planeet terecht. Twee mensen die zich de temperatuur die ons een goed gevoel geeft. jouw papa en mama noemen, voeden je een Maar als je een paar minuten in het bubbel beetje op en al snel ga je naar school. Vanaf dat bad zit, raak je aan de temperatuur gewend en moment wordt je geleerd dat je doelen moet gaat het weer vervelen. De prikkel is dan uitge najagen en resultaten moet behalen. De ratrace werkt en vervolgens gaan we op zoek naar een is begonnen! Als je een vier krijgt voel je je di nieuwe prikkel. Op deze wijze zoeken we het rect rot, maar als ze je een acht geven voel je je geluk steeds weer buiten onszelf, wat de ratrace even goed. Als je de basisschool hebt afgemaakt, gaande houdt. Iedere keer ontstaat de gedachte: volgt de middelbare school en wellicht ben je 'Als ik eenmaal een carrière heb, de ideale rela daarna nog verder gaan studeren. Eenmaal in tie, een vrijstaand huis, een perfecte vakantie, het bezit van een diploma krijg je een plaatsje in dan ben ik gelukkig'. Het is zeker zo dat die ex het systeem waar je, na hard werken, steeds een terne prikkels ons even gelukkig maken. Alleen stapje hogerop kunt komen. En dan, na veertig ontstaat het goede gevoel niet door het kopen jaar noeste arbeid, heb je het eindelijk voor el van die nieuwe auto of televisie, maar doordat kaar! Je hebt een man of een vrouw, twee kinde- 10 11 ren, een Golden Retriever en een leaseauto en je beren je goed te voelen, is doorgaans een bezig kunt twee keer per jaar op vakantie. Maar toch, heid waar je je heel slecht van gaat voelen. Dan ondanks dat je dit nu allemaal hebt, voel je je hoort een mens over 'verlichting!' Direct gaat eigenlijk nog steeds niet verschillen van hoe je je er een lampje branden. 'Als ik verlichting kan altijd hebt gevoeld. Want nog steeds is daar het bereiken, dan voel ik mij altijd goed!' En wie stemmetje: 'Het is nog niet goed genoeg'. wil dat nou niet? Spiritualiteit Er moet meer zijn, denk je bij jezelf. Er moet meer zijn dan alleen dit aardse bestaan. Al die materiële zaken zijn leuk, maar het maakt me niet echt gelukkig. Weet je wat, ik word spiritu eel! Ik ga mijzelf ontwikkelen en mij verdiepen in de geestelijke aspecten van het leven! De wie rook doet zijn entree in je leven en er opent zich een nieuwe wereld. De een wordt reiki master, de ander veganistisch en weer anderen vinden rust door te mediteren. Op deze wijze sleutel je aan jezelf en hoewel er diverse momenten van gelukzaligheid zijn, is er nog steeds dat stem metje van: 'Het is nog niet goed genoeg'. Er is niets mis met het najagen van materiële of spirituele doelen, maar op deze wijze wordt de illusie in stand gehouden dat je iets moet doen om je in de toekomst goed te voelen. En pro12 13 2. Non-dualiteit Je hoeft niet te rebirthen. Je hoeft niet op je ademhaling te letten. Je hoeft jezelf niet te veranderen. Je hoeft er niet spiritueel voor te zijn. Je hoeft je chakra's niet gereinigd te hebben. Je hoeft er zelfs geen boeken voor te lezen. Ja ... behalve dit boekje dan natuurlijk. Maar Verlichting bereiken Als je een goede voetballer wilt worden, moet je veel trainen. Als je een goede gitarist wilt wor den, moet je les nemen, veel oefenen en vaak optreden. Kortom, voor veel zaken in het leven geldt dat we ons moeten inzetten om iets te be reiken. Alleen werkt dit bij 'verlichting' anders. Je hoeft namelijk helemaal niets te doen om verlicht te worden! Je hoeft geen methode toe te passen. Je hoeft geen techniek te leren. Je hoeft niet te mediteren. Je hoeft niet vegetarisch te eten. Je hoeft er niet voor naar India. Je hoeft geen goeroe te aanbidden. Je hoeft geen aparte kleding te dragen. Je hoeft er niet voor op cursus. 14 als je het uit hebt, kun je ook dit boekje weg gooien. De aarde is rond Inzicht in non-dualiteit is verlichting voor luie mensen, want je hoeft helemaal niets te doen om het te bereiken. Het enige dat maakt dat je op dit moment geen verlichting ervaart, is door dat er in je hersenpan een paar 'valse' overtuigin gen zitten. Deze belemmerende ideeën maken dat je in dingen gelooft die wellicht niet waar zijn. In dit boekje wordt vanuit een non-dua listische zienswijze een aantal inzichten belicht waarbij het kan zijn dat deze je wereld even op z'n kop zetten. Het kan eenzelfde schok zijn die mensen hadden toen ze hoorden dat de aarde rond was. Eeuwenlang geloofden mensen dat de aarde de vorm had van een platte schijf. Wie te 15 Non-dualiteit is geen religie. Het heeft geen dicht bij de rand kwam, viel van de wereld af en kwam nooit meer terug, zo dacht men. Toen de 17e-eeuwse astronoom Galileo Galileï duidelijk geen methoden, geen rituelen en is alleen maar maakte dat de aarde rond is en dat deze om zo een verwijzing naar de waarheid, en dus niet dé wel zijn as als om de zon draait, was dat voor waarheid. Filosofen die zich ook bezig hielden oordeel over goed en fout, het kent geen regels, mensen een grote schok. Zo'n schok kan ook met non-dualiteit, waren o.a. Spinoza, Albert ontstaan bij het lezen over non-dualiteit. Som Einstein, William Shakespeare en Arthur Scho mige mensen raken verward, anderen worden penhauer. Stromingen waarin ook veel non zelfs boos. Maar het kan ook zo zijn dat het in dualiteit is terug te vinden, zijn taoïsme, zen, zicht je raakt en dat het je een stukje bevrijding dzogchen en soefisme. en innerlijke rust brengt. Film kijken Non-dualiteit Laten we de non-dualiteit eens belichten met Non-dualiteit betekent net als a-dvaita, 'geen een eenvoudig voorbeeld. Stel dat je in de bi tweeheid'. Het verwijst naar het idee dat al oscoop zit. De flm speelt zich af op het doek les één is en met elkaar is verbonden. Advaita en heerlijk ontspannen kijk je hoe de scènes is een Indiase stroming die teruggaat op de elkaar opvolgen. Soms is het spannend, soms oude Upanishaden (de geheime leer) uit 800 moet je lachen, soms voel je romantiek en soms v. Chr. Eeuwenlang werd de non-dualistische voel je verdriet. De emoties gaan door je heen, zienswijze doorgegeven van leraar op leerling. maar omdat dit zonder verzet gebeurt voelt het Ramana Maharshi ( t 19 5 0) en Nisargadatta heerlijk. Zo'n film brengt je innerlijke rust, je Maharaj (t 19 81) zijn twee leraren die veel voelt je tijdens het kijken naar de film 'verlicht'. westerse leerlingen hebben gehad, waardoor Mensen betalen daarom graag voor een kaartje deze filosofie geleidelijk aan onze kant op is om een uur of twee van een flm te genieten. komen waaien. Het bijzondere is dat het bij het kijken van een 16 17 film heerlijk kan zijn om bijvoorbeeld angst re woon in T ibet moeren blijven'. 'Ja, maar dat voelen, zoals bij horror films. Tevens vinden meisje ging er wel mooi met zijn vriend van mensen het soms heerlijk om verdriet te uiten door'. 'Waarom overkomt hem dat nou weer?' tijdens de film. 'Ik heb lekker gehuild', zeggen 'Hij had zich in het begin ook veel sympathie ze dan. Waar we in het dagelijks leven vaak ver ker moeten opstellen.' Door het gewauwel van driet en angst proberen te vermijden, kunnen die Muppets lukt het je niet meer om van de we er tijdens het zien van een film zelfs van ge film te genieten. Waarschijnlijk roep je dan heel nieten! Dit komt omdat er op dat moment geen hard: 'Houden jullie je kop nou eens! Jullie ver verzet is tegen die emoties. pesten de hele film!' DeMuppets Het leven is een film Stel nou dat in de bioscoop op het balkon de De simpele boodschap van non-dualiteit is dat Muppets Waldorf en Stader zitten en dat zij ons leven ook een film is. Het is mogelijk te tijdens de film continu overal commentaar op leven vanuit innerlijke rust, net zoals je die tij beginnen te leveren. 'Tjemig, dat had Brad Pitt dens een film ervaart. Alleen hebben wij men de vorige scene nooit moeten doen!' 'Kijk nou sen Muppets in ons hoofd. Neumwetenschap toch uit Brad!' 'Dat zie je toch aankomen man!' per Victor Lamme noemt dat verschijnsel: 'De 'Ja, nu zit je dus mooi in de gevangenis'. 'Stel Mart Smeets in ons hoofd'. Hij bemoeit zich nou dat dit verkeerd afloopt', 'Wat als hij niet overal mee en denkt er ook nog eens verstand weet te ontsnappen?' 'Trouwens, moet je zijn van te hebben. Deze Muppets leveren constant shirt zien, dat zit veel te strak.' 'Ja precies, die overal commentaar op met als resultaat dat we heeft hij vast te heet gewassen.' 'Zou hij thuis leven met allerlei zorgen, frustraties, schuldge een droger hebben?' 'Je moet zo'n shirt ook op voelens, gepieker en met allerlei doemscenario's de waslijn hangen, dat is veel beter.' 'Of hij had in ons hoofd. Zodra we inzien dat het leven een maatje groter kunnen kopen.' 'Hij had ge- een film is waarbij alles precies gaat zoals het 18 19 moet gaan, ontstaat er rust. Schuldgevoelens en hoeft te maken. Dat alles wat je doet en de keuzes frustratie over gebeurtenissen uit je leven vallen die je maakt, ook allemaal vanzelf plaatsvinden. weg, evenals allerlei angstgedachten over wat er Dan heb je dus nooit iets fout gedaan en kun je in de toekomst zou kunnen gaan gebeuren. schuldgevoel, angst, stress en frustratie voortaan laten voor wat ze zijn. Lijkt je dat niet heerlijk? Het teven is een schouwtoneet en atle mensen zijn slechts acteurs. Leven in het NU Je hebt vast wel eens van de term 'in het NU le William Shakespeare ven' gehoord. Maar wat houdt dat precies in? Als je in de bioscoop zit en opgaat in het kijken naar Het gaat zoals het gaat de film, dan ben je in her 'NU'. Rustig kijk je Als je naar een Hlm kijkt, besef je dat alles in de naar wat er zich op her scherm afspeelt. Je denkt Hlm gaar zoals het moet gaan. Er is dus geen reden wellicht eens terug aan war er de vorige scène ge om te piekeren. ledere scène is precies zoals die beurde en over hoe de film verder zal verlopen, moet zijn. Vanuit de non-dualiteit gezien is ons maar zonder verkramping en zonder verzet. Er is leven ook een film waarbij de scènes elkaar opvol acceptatie met dat wat er op het scherm gebeurt. gen en dingen nooit anders zouden kunnen zijn Je beseft immers dat het een film is en dat alles dan dat nu zijn. En ik weet het, als je dit voor in de film gaat zoals het moet gaan volgens het het eerst hoort, is dit wellicht een rare gedachte. scenario. Maar de Muppets leven helemaal niet We ervaren onszelf immers als een individu dat in het NU! Zij maken zich continu druk over zelf kan kiezen wat het wel of niet doet. En jouw het verleden en over de toekomst. Ze zijn ge ze levensloop is dan ook afhankelijk van de keuzes frustreerd omdat dingen in het verleden op een die jij in het verleden hebt gemaakt. Althans, bepaalde manier zijn gelopen en tevens zijn ze zo lijkt her. Maar stel je toch eens voor dat alles bezig met het bedenken van allerlei doemscena gewoon gebeurt en dat jij je nergens druk over rio's over wat er in de toekomst zou kunnen gaan 20 21 gebeuren. Er ontstaan op die manier allerlei pie Opgaan in iets kergedachten. Was het maar ... Had ik maar ... Verlichting is niet zoiets als een mystieke of bo Waarom deed ik toen... Stel nou dat... Wat als vennatuurlijke ervaring waarbij je het gevoel in de toekomst .. hebt alsof je voor een hele week LSD hebt in . genomen. Verlichting is iets alledaags. Het zijn Het is altijd 'NU' de momenten van innerlijke rust die ontstaan Veel mensen genieten niet volledig van het hui wanneer de Muppets in ons hoofd stil zijn. Dat dige moment; hun energie gaat op aan frustra zijn momenten waarop we 'opgaan in iets'. Het tie en schuldgevoelens over het verleden en aan kan zijn dat je opgaat in het lezen van een boek, angstgedachten over wat er in de toekomst zou een goed gesprek, een film, een vrijpartij of in kunnen gaan gebeuren. Een ding valt niet te ont het uitoefenen van een sport. Dat zijn momen kennen en dat is dat het altijd 'NU' is. Zelfs als je ten waarop je wellicht actief bent, maar er is ook denkt aan vroeger of aan de toekomst, doe je dat innerlijke rust. We ervaren dit ook wanneer we nog steeds 'NU'. Het verleden en de toekomst lachen, dansen of zingen. De Muppets in ons bestaan alleen in onze gedachten en nergens an hoofd, ofwel het piekerverstand, staat dan uit en ders! Zelfs het 'NU' vindt alleen maar plaats in we zijn dan 'in f ow', we zijn dan 'in het NU'. onze beleving. We gaan volledig op in een activiteit en er zijn geen gedachten die ons een gevoel geven van There is only this moment! frustratie, angst of stress. Je hoort sporters na af loop van een wedstrijd ook regelmatig zeggen: Bil! Hicks 'Ik zat goed in de wedstrijd'. Zo'n speler heeft dan intuïtief gespeeld zonder piekerverstand. In het verleden gebeurt niets meer. Het zandkasteel Eekhart Tolle 22 Een kind kan volledig opgaan in het bouwen 23 van een zandkasteel. Urenlang is het bezig met Weg met de Muppets! graven en het bouwen van torens en van fi Hoe komt het dat wij volwassen mensen die guurtjes. Dan wordt het vloed en alles wordt Muppets in ons hoofd hebben? Het gepieker stukje bij beetje weggespoeld, tot er niets over ontstaat doordat wij denken dat we aan het roer is. Het kind is intens gelukkig en geniet van staan van ons leven. Alsof wij zelf kiezen wat ieder moment. Het is vrij van piekergedach we doen, wat we willen en hoe we ons leven ten. Als wij volwassenen op het strand liggen, inrichten. Het is het idee dat je een vrije wil nemen de Muppets in ons hoofd direct een hebt dat maakt dat we lichtelijk in paniek en loopje. 'Gisteren was het mooier weer, waren angstig in het leven staan. Want wat als we in de we gisteren maar naar het strand gegaan'. 'Ik toekomst verkeerde keuzes maken en wat als we moet volgende week voor m'n werk nog die in het verleden dingen anders hadden kunnen vervelende klant terugbellen, wat een nare man doen? Kortom, het hele idee van een vrije wil is dat'. 'T jemig, moet je die vrouw zien daar, levert een hoop stress, frustratie, schuldgevoe zo'n bikini trek je toch niet aan!' 'Zal ik straks lens en irrationele angst op. Hebben we wel een een patatje nemen?' 'Of nee, eigenlijk moet ik vrije wil? En hoe kunnen we van die Muppets afvallen'. 'Maar een kleine patat kan toch wel?' in ons hoofd afkomen? Dit boek is voor luie 'Dan doe ik zonder mayonaise'. 'Maar ja, dan mensen en ik heb je beloofd dat je niets hoeft te vind ik het niet lekker, dan neem ik wel geen doen. Dus je hoeft ook niets te doen om van die ijsje'. 'Kunnen ze die honden hier niet gewoon stress, frustratie, schuldgevoelens en angst af te verbieden?' Terwijl het kind een prachtige komen. Bovendien is er helemaal niets mis met middag heeft, is onze vreugde voor een groot al die emoties. Het enige wat in dit boekje be deel vergaan door allerlei gedachten, angsten, licht wordt, is één inzicht. Namelijk het inzicht oordelen, irritaties, schuldgevoelens en door dat het leven jou bestuurt in plaats van dat jij onze controlezucht. het leven bestuurt. 24 25 3. De vrije wil per Benjamin Liber. De proefpersonen moch ten geheel uit 'vrije wil' op een knop drukken op een willekeurig moment. Benjamin Liber kon al 200 tot 500 milliseconden voordat zij op de knop drukten op de monitor zien dat zij zouden gaan drukken. De vrije wil Net als bij een film in de bioscoop gaat ook de flm die we 'ons leven' noemen precies zoals die moet gaan. ledere scène en gebeurtenis had daarbij nooit anders kunnen zijn. Dit klinkt wel licht wat ongeloofvaardig omdat het voor ons mensen wel lijkt alsof we een vrije wil hebben. Het lijkt alsof wij kunnen kiezen wat we doen en wat we denken. Je kunt op dit moment im mers kiezen om het boek verder te lezen of om nu te stoppen met lezen. Hoewel het werkelijk lijkt alsof je nu deze keuze kunt maken, wordt de keuze niet door 'jou' gemaakt. De keuze ontstaat eenvoudigweg in jou. Onderzoek door de neurowetenschappen wijst uit dat wij geen gedachten creëren, maar dat gedachten in ons ontstaan. Wij kiezen niet wat we denken! Het bekendste onderzoek is van neurowetenschap26 Kortom; er is eerst hersenactiviteit en daarna volgt een handeling. Uit recente onderzoeken komt naar voren dat onderzoekers al zes tot tien seconden van tevoren kunnen zien dat iemand op de knop gaat drukken. Ook kunnen ze in de meeste gevallen al zien of de proefpersoon op de linker of rechterknop zal gaan drukken. Gedachten ontstaan geheel automatisch en, na die activiteit van de hersenen, komt een ander deel van de hersenen in actie waarbij over de eerdere gedane activiteit een verhaal wordt ver zonnen. Ons verstand komt pas iets te weten als alle beslissingen al zijn genomen en is daarom niet meer dan een commentator op de tribune. de maan, tijdens het verwezenlijken van haar eeuwige beweging rondom de aarde voorzien was van zelfbewustzijn, Als 27 zij er volledig van overtuigd zijn zij aan het bewegen was vanuit zichzelf dat Zo zou een wezen, begiftigd met een hoger inzicht en meer perfecte inteUigentie, kijkend naar de mens en zijn handelingen, lachen om de illusie van de mens, dat hij handelt vanuit zijn eigen vrye wiL zou slaap valt? Kies jij ervoor wondjes te helen en je haar te laten groeien? Her gaat allemaal automa tisch. Kies jij hoe je je voelt? Als wij als mensen dat zouden kunnen, zou iedereen intens geluk kig zijn! Ook konden we er dan voor kiezen om nooit meer chagrijnig te zijn, om nooit meer lui te zijn, om gezonder te eten, meer te sporten, minder te drinken, meer te slapen en om nooit Albert Einsrein Ik bestuur mijzelf niet? meer te oordelen. Genetisch geprogrammeerd Raar hè ... het idee om geen vrije wil te hebben. Heb je ervoor gekozen hoe je genetisch in el Het lijkt immers alsof je op dit moment werkelijk kaar steekt? Hoe je eruit ziet, hoe lang je bent, kunt kiezen om te doen wat je wilt. Toch stuurt wat je talenten en beperkingen zijn, hoe je stem ons brein ons aan om handdingen te verrichten, klinkt en wat je karaktereigenschappen zijn? keuzes te maken, ogen te laten lmipperen, iets Dat is voor een heel groot deel genetisch be uit de ijskast te halen en om woorden te spreken. paald. Heb je ervoor gekozen om in dit land Wellicht is het idee van een vrije wil wel vreem geboren te worden, in deze cultuur, bij deze ou der dan het idee geen vrije wil te hebben. Want ders, bij deze familie en in deze buurt? Al deze kies jij ervoor om adem te halen? Kies jij ervoor factoren zijn ook van grote invloed geweest op om je bloed te laten stromen en je spijsvertering hoe jij op dit moment denkt, handelt en tegen te laten werken? Kies jij ervoor wanneer je hon, de wereld aankijkt. Naast dat jouw omgeving, je ger en dorst hebt en je naar het toilet opvoeding, je ervaringen en je genetische pro moet? Kies jij ervoor wanneer je ziek wordt? Kies grammering maken hoe je nu bent, is ook nog jij ervoor wanneer je slaap krijgt en wanneer je in eens 95% van al je gedrag onbewust. Je bent je 28 wanneer 29 slechts voor 5% bewust van wat je doet en van die mensen die er graag aan willen zitten en als wat er om je heen gebeurt. Dus al zou er in ons het lichaam klein is moet je oppassen dat je geen brein zoiets bestaan als 'een vrije wil', dan nog ruzie maakt met grotere verschijningsvormen. Het zou deze minimaal zijn, want ons gedrag wordt valt allemaal niet mee om dat ding te besturen! voor het merendeel bepaald door factoren als En hoezeer je ook probeert om het voertuig een aangeboren en aangeleerd gedrag. Maar ook bepaalde richting op te sruren, het doet nooit pre door factoren zoals cultuur, omgeving, sociale cies wat jij voor ogen had om te ga doen. Het status, media, collegàs, je partner, vrienden en is als met de auto's in de Efteling. Er zit een stuur familie en je functie op je werk. Daarnaast zijn in de auto waar je aan kunt draaien, maar de auto ook het seizoen, het weer en een economische vervolgt automatisch zijn koers. Het idee dat jij de crisis of vooruitgang van invloed. auto besruurt, is een illusie. Chauffeur van je lichaam Neumwetenschap Het lijkt alsof je de besruurder bent van jezelf, als De neurowetenschap heeft ontdekt dat onze ver of ons lichaam een auto is en wij achter het sruur klaringen en ideeën over waarom we iets doen, zitten. Maar het valt niet mee om dat lichaam alleen maar gedachten zijn die pas ontstaan nadat re besturen want het heeft allerlei beperkingen. de handeling al is verricht; de woorden al zijn ge Soms wordt her ziek, soms is het moe en soms sproken of de keuze al is gemaakt. Ons brein fopt is het opgewonden. Dan moet het lichaam ook ons! Er is eerst activiteit in de hersenen waarna nog eens naar het toilet en het heeft diverse malen een handeling wordt verricht, en een fractie van per dag behoefte aan eten en drinken. Daarnaast een seconde daarna ontstaat een nieuwe gedachte heeft het lichaam ook een bepaald uiterlijk waar die over de gedane actie een verhaaltje verzint. Je je rekening mee moet houden. Als het lichaam te hebt vast ook wel eens dat je aan het praten bent zwaar is probeer je wellicht om het minder te laten en opeens denkt: 'Wat zeg ik nu?' In je diepste wegen, als je heel mooi bent word je gek van al slaap ben 'jij' er urenlang niet en toch gaat alles 30 31 in jouw lichaam gewoon door. Het beweegt, het opkomen. En in de loop van de dag zie je de haalt adem, de spijsvenering gaat door en de cel zon om de aarde heen draaien. Dus het ant len vervangen zichzelf, allemaal zonder JOU! En woord op de vraag is heel eenvoudig en glashel als je wakker wordt, ontstaat direct het idee 'IK der! De zon draait om de aarde heen! Maar, als ben wakker en IK heb lekker geslapen'. we uitzoomen en het hele universum in beeld hebben, dan blijkt opeens dat de werkelijkheid Onze bewuste, mentale voorsteltingen 180 graden anders is. De zon draait helemaal zijn alleen maar gedachten achteraf, niet om de aarde, maar de aarde draait om z'n as ideeën die we naderhand bedenken en om de zon. Kortom, wat je ziet is niet zoals om ons de illusie van macht het werkelijk is. En als we een ruimer inzicht en beheersing te geven. krijgen, beseffen we dat de werkelijkheid 180 graden anders is. Irvin D. Yalom Sinterklaas bestaat niet De zon draait om de aarde Ieder jaar wacht een kind vol spanning op de Het is voor ieder individu lastig te accepteren komst van Sinterklaas. Dan krijgt het kind van dat alles gaat zoals het gaat en dat onze vrije wil de goede Sint weer allemaal nieuwe cadeautjes sleehes denkbeeldig is. Onze hersenen foppen en van Zwarte Piet handen vol pepernoten. Het ons namelijk en geven ons het idee van een vrije kind ziet met zijn eigen ogen dat Sinterklaas wil, terwijl we simpelweg door het brein aange en Zwarte Piet werkelijk bestaan en daarnaast stuurd worden. Wat je ervaart, is dus niet zoals neemt het de verhalen die de ouders vertellen het werkelijk is. Een eenvoudige vergelijking is voor waar aan. Het kind gelooft dat Sinterklaas van de filosoof Schopenhauer: 'Stel dat ik jou 's nachts op een wit paard over de daken rijdt en vraag: Draait de zon om de aarde?' 's Ochtends dat Zwarte Piet via de schoorsteen binnenkomt sta je op, je kijkt naar buiten en je ziet de zon om de pakjes te bezorgen. Voordat het kind 32 33 gaat slapen zingt het nog extra hard allerlei Sin terklaasliedjes en wanneer her kind 's morgens vroeg wakker wordt, rent het naar beneden om te kijken wat er in zijn schoen zit. Na jaren lang dit te hebben geloofd komt er een moment waarop de ouders het kind moeten vertellen dat Sinterklaas helemaal niet bestaat. Alles waar het kind al die jaren in geloofde, blijkt een il lusie! Direct rijzen er bij het kind veel vragen. 'Wie heeft dan de cadeautjes gekocht?' 'Waar zijn dan de tekeningen die ik voor Sinterklaas heb gemaakt?' 'Wie is er dan verkleed als Sin terklaas?' 'En waar komen de Pieten vandaan?' Verwarring alom! De vrije wil bestaat niet Het is begrijpelijk dat er verwarring ontstaat op de bank gaan zitten.' 1\ls ik geen vrije wil heb dan kan ik net w goed een oma van haar tas beroven en gaan eten in een vijfsterren restau rant en dan zonder te betalen weglopen.' Het antwoord is eenvoudig: 'Als je een vrije wil had kon je ervoor kiezen om dat allemaal te doen.' Duizelt het je al? Wellicht is het verwarrend, maar je hebt nog steeds niets hoeven doen! Al thans ... behalve lezen en nadenken dan. Sorry, ik besef opeens dat ik je iets heb laten doen. Maar goed, je hebt er nog niet voor hoeven opstaan. Laten we nog een stap verder gaan. Je kunt je afvragen: 'Heb ik een vrije wil?' en dan de vrije wil gaan onderzoeken. Maar laten we eens kijken naar wie die IK is die een vrije wil zou kunnen hebben. wanneer mensen verteld wordt dat de vrije wil een illusie is. Je bent dertig, veertig, vijftig, mis schien wel zestig jaar geconditioneerd met het idee van een vrije wil en nu opeens wordt het tegenovergestelde beweerd. Direct ploppen er, net als bij het kind dat hoort dat Sinterklaas een illusie is, vragen en reacties op. 'Als ik toch geen vrije wil heb, dan kan ik net zo goed de hele dag 34 35 4. Wie ben je? Nee, ik vraag niet wat je hebt, ik vraag wie je bent. Ik ben een man. Nee, ik vraag niet naar je geslacht, ik vraag wie je bent. Wie ben je? Ramana Maharshi stelde de mensen die hem bezochten maar één vraag en die was: 'Wie ben je?' Ik kreeg onlangs bezoek van Martin en stel de hem deze vraag: 'Wie ben je?' Ik ben Martin. Nee, ik vraag niet hoe je heet, ik vraag wie je bent. Ik ben directeur. Nee, ik vraag niet wat je doet, ik vraag wie je bent. Ik ben miljonair! Nee, ik vraag niet hoeveel geld je hebt, ik vraag wie je bent. Ik ben succesvol! Nee, ik vraag niet wat je hebt bereikt, ik vraag wie je bent. Ik ben dit mens hier. Ah, en welk stukje mens ben je dan? Welk stukje?ja, gewoon... dit is mijn lichaam. Ik ben eigenaar van een onderneming. 36 37 Je zegt: 'Dit is mijn lichaam', je zegt niet: 'Ik ben dit lichaam'. Raar he. Je zegt ook niet: 'Ik ben mijn hart'. Je zegt: 'Dit is mijn hart'. En je zegt niet: 'Ik ben mijn haar', maar: 'Dit is mijn haar'. Maar als dit jouw lichaam is, waar zit 'jij' dan? Als jij de chauffeur bent van jouw lichaam, ja. Maar wie ben je dan? 1Ja, ik ben mijn zintuigen denk ik. waar zit jij dan? Waar zit dan de bestuurder? Als je blind en doof wordt en niet meer kunt Uhmmm ... geen idee eigenlijk. steeds Martin? Laten we eens op zoek gaan. Als we nu je armen ja, dan ben ik er nog steeds. eraf halen, ben je dan nog steeds Martin? ja natuurlijk. En als we jouw benen eraf halen en er alleen nog een romp met een hoofd over blijft, ben je dan nog steeds Martin? ja. Als we diverse organen zoals je hart, nieren en longen vervangen door kunstmatige organen, ben je dan nog steeds Martin. 38 ruiken, proeven en voelen, ben je dan nog Maar wie of wat is die 'IK' dan die er nog steeds is? Welk stukje moeten we weghalen voordat jouw IK niet meer bestaat? Mijn hoofd denk ik! Stel dat je morgen wakker wordt, je kijkt in de spiegel en je hebt opeens mijn lichaam, ben jij dan mij of ben je dan nog steeds Martin. Dan ben ik nog steeds Martin. Dus je bent jouw lichaam? 39 Nee. Nu snap ik het niet meer. Maar wie of wat ben je dan? Jouw 'IK', ofwel het idee dat jij jouw lichaam be stuurt, is een gedachte. In je diepste slaap komen Ik denk mijn hersenen. die gedachten niet op, maar als je wakker wordt beginnen ze weer. De hersenen foppen ons dus Dus je bent je hersenen? opnieuw! In het brein ontstaat continu een 'IK' gedachte waarbij het idee in het leven wordt ge ja, dat denk ik wel. roepen dat je een individu bent dat je lichaam Soms worden delen van hersenen verwijderd bij en niet meer dan dat! bestuurt. Kortom, jouw IK-idee is een gedachte operaties. Dus welk deel van de 1300 gram herse Het ego nen ben je? Waar zit jouw IK-je verstopt? Het lijkt alsof jij 'jij' bent en ik 'ik'. We zien Er zal wel een stukje hersenen zijn waar borgen zit. 1K' ver onszelf allebei als een individu. Maar onze in dividualiteit, ofwel ons idee van afgescheiden heid, is alleen maar een gedachte. Waar het op neer komt, is dat in het brein de IK-gedachte ontstaat. Deze IK-gedachten zor gen ervoor dat jij jezelf ervaart als een individu. In je diepste slaap komen deze gedachten niet op en is er helemaal niet het idee dat 'JIJ' er 1Je mens ervaart zichzelf, zijn gedachten en gevoelens als iets wat van de rest is afgescheiden, een soort optisch bedrog van zijn bewustzijn. ' bent of dat 'JIJ' iets moet doen. En toch gaat het hele functioneren van het lichaam gewoon Albert Einstein door! 40 41 De IK-gedachte ontstaat doordat wij mensen een en de moeder komt, is de baby blij. Als de baby ego hebben. In her Sanskriet noemen we het ego huilt en de moeder komt niet, dan is de baby ver �amkarà, letterlijk vertaald 'de ik-maker'. Het drietig. Punt! Na tweeënhalf jaar begint het ego ego is de IK-maker. Het zet overal IK voor. Als apparaatje zich ermee te bemoeien. Als de baby een gedachte ontstaat, creëert het ego het idee: 'IK huilt en de moeder komt, is de baby blij. Als de denk'. Als er een gevoel ontstaat, creëert het ego baby huilt en de moeder komt niet, is de baby het idee: 'IK voel'. Als een keuze wordt gemaakt, verdrietig. Maar, dan ontstaat er de gedachte dat creëert het ego het idee: 'IK kies'. Er wordt adem het anders zou moeren zijn. De Muppets in ons gehaald, dat gaat de hele dag door. Maar her ego hoofd beginnen vanaf dat punt hun werk te doen maakt ervan: 'IK haal adem'. Het bloed stroomt en gooien er allerlei gedachten tegenaan. Het is de de hele dag door je aderen, maar het ego roept: schuld van de moeder, ik ben niet goed genoeg, 'MIJN bloed stroomt door MIJN lichaam.' Het was het maar anders geweest, stel nou dat dit ego heeft de functie om ervoor te zorgen dat wij morgen weer gebeurt. Doordat het kind het idee mensen onszelf als een individu zien. krijgt dat hij of zij kiest wat er gebeurt, ontstaat er controlezucht en het idee dat dingen anders had De baby en de moeder zijn één den kunnen of moeten zijn. Het ego van een baby is nog niet ontwikkeld en de baby ziet zichzelf daardoor als eenheid met de Je zelfbeeld moeder. Het eerste besef van afgescheidenbeid Het egoapparaat creëert overal een IK-gedachte wordt als baby tussen de tweede en vijfde maand bij en zorgt ervoor dat we ons met van alles en ervaren. De invloed van het ego begint verder toe nog wat identificeren. We identificeren ons met te nemen als het kind zo'n tweeënhalfjaar oud is. onze naam, onze functie, onze stem, onze voor Dat is ook het moment waarop het langetermijn keuren, ons lichaam, ons gewicht, onze successen geheugen zich verder ontwikkelt. Tot tweeënhalf en mislukkingen, onze bankrekening, onze ge jaar oud is er niets aan de hand. Als de baby huilt dachten, gevoelens, onze auto, ons huis, onze kin- 42 43 deren, ons uiterlijk en de kleding die we dragen. goed genoeg ben'. Je ziet dit binnen bedrijven Al deze elementen vormen ons zelfbeeld. En dat ook voorkomen. Het zijn de haantjes die vanuit is prima! Alleen is er constant een behoefte om een soort blinde paniek rond lopen te schreeu dit zelfbeeld in stand te houden. Want als iemand wen met het idee dat ze op die wijze dingen iets naars over je zegt of kritiek op je heeft, dan naar hun hand kunnen zetten en de boel kun gaat dit zelfbeeld direct wankelen. Je gaat je di nen controleren. Er zijn ook mensen die den rect verdedigen of je opent een tegenaanval, of je ken: 'Ik ben niet goed genoeg' en dan pleasend zoekt steun en bevestiging bij anderen, of je duikt gedrag gaan vertonen met het idee: 'Als ik goed in de slachtofferroL Je kijkt in de spiegel en ziet genoeg ben voor een ander, ben ik voor mezelf daar een verschijning en denkt: 'Dat ben ik'. Als ook goed genoeg'. Die mensen worden onder datgene wat je ziet door jezelf als mooi wordt be danig en gaan pleasend door het leven met als stempeld denk je: 'Kijk mij eens even, ik ben heel drive de ander het naar de zin te maken in de knap', en vervolgens klop je jezelf op de schouder. hoop daar wat bevestiging door te krijgen. Daar Alsof 'jij' er iets aan kon doen dat je knap bent. is allemaal niets mis mee, alleen komt het voort En als je iets ziet wat je niet zo mooi vindt kan er uit het idee dat je een individu bent met een een deuk in je zelfvertrouwen ontstaan en ga je op vrije wil dat 'goed genoeg moet zijn'. zoek naar een bevestiging van anderen. Eenheid voelen Ik ben niet goed genoeg We zijn allemaal één energie. En hier in het uni Veel mensen leven met het 'ik ben niet goed ge versum doen we alsof we velen zijn. We doen noeg' idee. En om met die overtuiging toch je alsof er ook zoiets bestaat als afgescheidenheid. zelfbeeld in stand te houden, gaan mensen ge Omdat onze ware natuur eenheid is, voelen we forceerd gedrag vertonen. De één wordt domi ons gelukkig op de momenten waarop we die nant en denkt: 'Als ik maar agressief, dwingend eenheid ervaren. Als je verliefd bent voel je die en conflictzoekend ben, zal ik bewijzen dat ik eenheid heel sterk, net zoals je verbinding met 44 45 bepaalde familieleden en vrienden voelt. Maar je 'lijden'. We proberen het leven dan naar onze kunt die verbinding ook voelen tijdens een con hand te zetten, maken allerlei goede voorne cert, of aan de eenheid binnen een voetbalteam. mens en plannen, en raken in paniek als dingen Zodra we in verbinding komen ontstaat er een opeens anders lopen dan wij voor ogen hadden. synergetisch effect en bovendien voelen we ons Maar zeg eens eerlijk, had jij tien jaar geleden op dat soort momenten gelukkig. Door het ge kunnen voorspellen hoe jouw leven er op dit voel van eenheid lost het IK-idee een beetje op, moment uitziet? En hoe het er over tien jaar uit waardoor egospelletjes verdwijnen. Daar waar ziet, dat weet je ook niet. Sterker nog, kijk aan eenheid is, ontstaat dan ook meer spontaniteit, het eind van de dag eens naar wat je van plan meer creativiteit, meer passie, meer innerlijke was om te doen en naar wat er uiteindelijk is ge rust en meer humor. beurd. John Lennon zei ooit: 'Het leven is wat je gebeurt, terwijl je andere plannen maakt.' Controlezucht Controlezucht ontstaat doordat door het ego Weg met het ego? apparaatje het idee wordt gecreëerd dat wij als Veel mensen komen erachter dat het ego voor mens het roer in handen hebben. Het idee dat nogal wat gedoe zorgt en denken dan: 'Ik moet jij 'jouw' leven moet besturen en in goede banen van mijn ego af zien te komen!' Maar dat is on moet zien te leiden. De Muppets in je hoofd zijn mogelijk. Als je geen ego meer hebt, dan zie je de hele dag bezig om zich overal druk over te jezelf niet langer als individu. En dar is best wel maken. Ze vertellen je dat je dingen anders had lastig. In je diepste slaap staat het egoapparaatje moeten doen, en bedenken allerlei doemsce uit en dat zijn momenten waarop het IK-idee nario's over wat er in de toekomst zou kunnen er niet is. Pas als je wakker wordt, start het ego gaan gebeuren. Het resultaat is dat we rondlo mechanisme weer op en begint het overal het pen met frustratie, schuldgevoelens, verwijten, IK-idee op te plakken. 'IK' heb slecht geslapen boosheid, irrationele angsten en stress. Kortom: vannacht. Alsof er tijdens het slapen een IK was 46 47 die daar iets aan kon doen. Je hoeft niet van het ego af te komen; het draait om het overstijgen de inzicht dat je het ego niet bent. Dankzij het 5. Alles is bewustzijn ego ervaren we onszelf als een individu dat de vrije wil heeft om te kiezen. Dat is prima. Maar besef, dat je een ego HEBT in plaats van dat je het ego BENT. Dat is het grote verschil. Ales is bewustzijn Waar non-dualiteit naar verwijst, is dat alles bewustzijn is. Je kunt het ook energie noemen. Non-dualiteit betekent geen-twee. Oftewel; er is één bewustzijn en alles is dat bewustzijn en dat bewustzijn doet alles. Dit bewustzijn creëert het universum als speelplaats om zichzelf te kunnen ervaren in alle facetten en doet dit in vier vor men: materie, planten, dieren en mensen. Een steen is energie, evenals een plant. Alleen vindt er in een plant stofwisseling plaats. Een dier kan zich daarnaast ook voortbewegen en emoties to nen en heeft een instinct. W ij mensen hebben daarbij een wat groter intellect en een sterker ontwikkeld ego. Alle levensvormen zijn bewust zijn en worden bestuurd door bewustzijn. Als ik jou vraag: 'Wie laat het water stromen?' Dan kijk je me waarschijnlijk 48 raar aan en zeg je: 'Water 49 stroomt gewoon, dat gaat allemaal vanzelf.' Wa ter is energie in beweging. Wie laat de bomen en planren groeien? Ook dar gaar gewoon vanzelf, ook dat is energie in beweging. En dan dieren, wie laat de dieren bewegen? Een dier handelt ge woon zonder daar vooraf bij na te denken. Een leeuw denkt niet 's morgens: Wat zal ik vanavond eens gaan eten? Een hert of een zebra? Als ik zo'n hert nu eens van achteren besluip, dan rent het vast naar rechts en kan ik hem, door een bin nendoor weggetje te nemen, grijpen. Nee, een leeuw denkt dat helemaal niet en handelt puur instinctief. Maar kiese de leeuw daar zelf voor? Of gebeurt het gewoon omdat de leeuw op een bepaalde wijze genetisch is geprogrammeerd en is geconditioneerd? Een leeuw is weliswaar een iets complexere vorm van energie, maar nee als water en bomen is ook de leeuw energie in be weging. Dus het hele universum is energie in beweging, met miljarden zonnestelsels, plane ten, bomen en planten en dieren. En dan zijn er energievormen die we mensen noemen. En van alle energie in het universum, zijn wij hier 0,0000000000001% van. En wij denken dan dat 99,9999999999999% van het universum wordt 50 bestuurd door energie, behalve ... de mens?! Is dat geen rare gedachte? Ook wij mensen zijn energie en worden bestuurd door energie. Alleen door de IK gedachte lijkt her alsof wij onszelf be sturen. Maar de energie die de zon laat schijnen, het universum laat expanderen en de planten laat groeien, is dezelfde energie die jou laat lezen, spreken, voelen, denken en handelen. Het doe-alsof spelletje Het leven is een doe-alsof spelletje. In werke lijkheid is alles één en bewustzijn doet in dit universum alsof het miljarden afgescheiden le vensvormen is. Dankzij dit universum als speel plaats kan het bewustzijn zich ervaren in alle varianten. Non-dualiteit berekent geen-twee en verwijst dus naar onze ware aard, namelijk eenheid. Deze eenheid is, één, rust, harmonie, eeuwig, oneindig en alwetend en ervaart hier in het universum de regenstellingen daarvan. Eén -Velen Bewustzijn is één en speelt in het universum het spel waarbij er miljarden planeten en levensvor men zijn. 51 Eenheid -Dualiteit Alles in ons universum bestaat uit tegenpolen. Warm/koud, groot/klein, ver weg/dichtbij, pijn/ plezier, begin/eind, inademen/uitademen. En dankzij deze dualiteit kunnen we dingen ervaren. Je weet immers pas dat iets warm is, als je ook weet wat koud is. Licht wordt pas zichtbaar als er ook duisternis is. -Actie Alles in het universum is in beweging en de enige constante is verandering. - Tijdelijk bloeien, blinken en verzinken. Dit geldt voor een plant, een mens, een planeet maar ook voor een melkwegstelsel. We worden geboren en we ten dat we ook weer dood zullen gaan. - Beperkt Alles in dit universum is beperkt. Zo is het leven in een menselijk lichaam al een beper king. Alle wezens in het universum hebben een be perkt waarnemingsvermogen, een beperkt be vattingsvermogen en wij mensen hebben ook een beperkt denkvermogen. Onze zintuigen vangen slechts een minuscuul stukje energie op van alle energie om ons heen. Tevens werkt gedachte en overtuiging die we hebben is daar door per definitie onvolledig. Het leven is een droom In het universum geldt de wet van opkomen, Oneindig -Onwetend ons brein heel selectief en subjectief en iedere Rust Eeuwig Alwetend In de Upanishaden stond 800 jaar voor Chris tus al opgeschreven dat het leven een droom is. Inmiddels is wetenschappelijk aangetoond dat het hele universum een groot hologram is en dat de werkelijkheid die wij zien wordt ge creëerd door onze geest. Die werkelijkheid is daarom een verbeelding. Via onze zintuigen en onze hersenen wordt een bepaalde realiteit ge creëerd die niet werkelijk bestaat, maar die voor ons wel levensecht lijkt. Als jij je hoofd stoot tegen het keukenkastje, dan geef je uit woede dat ding nog een klap na en wrijft dan op je hoofd omdat het pijn doet. Maar zelfs dat is een 52 53 verbeelding, want dat keukenkastje bestaat he Maar de conclusies van werenschappers wer lemaal niet! Dat kastje bestaat uit moleculen, den nog opmerkelijker! De kwantumfYsica is er en moleculen zijn weer opgebouwd uit atomen. namelijk achter gekomen dat kwantumdeeltjes Een atoom besraat uit een kern waar elektroden binnen een atoom pas hun vaste vorm aannemen omheen draaien. Die kern heeft de grootte van als er een toeschouwer is. De aandacht van een 1 femrometer, ofwel 1 biljardste meter. Deze mens doet zo'n deeltje als her ware bevriezen. kern is verreweg het grootste ding in her atoom De theorie is dat als je ergens niet naar kijkt, het en elektronen zijn ongeveer duizend keer klei ook niet werkelijk bestaat. Einsrein zei daarom ner. Als de kern zo groot is als een knikker dan ook: 'Ik ben er niet zeker van of de maan eigen is het atoom zo groot als een sporthal. Wat wij lijk wel bestaat als ik er niet naar kijk.' Je kunt een keukenkastje noemen, is dus luchtledig. het vergelijken met een computerspel. De we Wel lullig dat her dan toch pijn doet. reld waarin jij als digitaal poppetje loopt bestaat niet echt, maar verschijnt pas op het scherm als De maan bestaat niet jij in dat level zit. Zelfs de atoomkern in het aroom mag geen ma terie genoemd worden. De kwantumfYsica ont De dood dekte dat de bouwstenen van zo'n atoomkern Niet alleen is materie denkbeeldig, ook tijd en zich wonderlijk gedragen. In 1927 noemde ruimte vinden alleen plaats in onze verbeelding. Werner Heisenberg dit het 'onzekerheidsprin Einsrein zei dat ruimte en tijd niet omstandighe cipe'. Soms gedragen de bouwstenen zich als den zijn waarin wij leven, maar rnanieren waar deeltjes, soms als golven en soms als beide tege op wij denken. Ook tijd en ruimte vinden net lijk. Deze subatomaire deeltjes zijn dus geen so als onze individualiteit plaats in onze gedach lide objecten, maar vibrerende energiepakketjes ten. Het leven is een droom en wij als droom die als losse onderdelen niet begrepen kunnen fguren zijn dusdanig geprogrammeerd dat het worden. leven voor ons echt lijkt. Maar de werkelijkheid 54 ss is slechts een ilJusie, maar wel een heel hard is nekkige, aldus Einstein. Zodra je doorziet dat je toch weer weggespoeld wordt, zal het kind zo bewustzijn bent en dat dit hele universum een iets zeggen droom is, vervalt ook de angst voor de dood. vind om her te bouwen'. Nee zoa ls een kind van het bouwen van: van een zandkasteel als het 'Gewoon omdat ik het Jeuk Want je bent onsterfelijk, je kunt helemaal niet een zandkasred bouwt, creëert bewustzijn het dood! Wat je werkdijk bent is eenheid, eeuwig universum waarna het weer zal worden wegge heid, oneindigheid en liefde. Alles is immers vaagd. Bewustzijn kan net als het kind dankzij één. En ruer op aarde doen wij als bewustzijn zijn creatie zichzelf uiten en ervaren. alsof er individuen zijn die worden geboren en weer doodgaan. Binnen de droom ontstaan er De gehed verzorgde reis verschijningsvormen die even later weer van het Zodra je doorziet dat aJles één bewustzijn is podium verdwijnen. We zijn golfjes op de oce en dat alles door dat ene bewustzijn wordt be aan die opkomen en weer verdwijnen, maar het stuurd, wordt het leven gemakkelijker. Je ziet water waaruit we gemaakt zijn, zal nooit ver dan dat het leven een geheel verzorgde reis is. dwijnen. Energie kan niet verdwijnen, maar al Als mens ben je een acteur in de film en geheel leen van vorm veranderen. automatisch volg je het script. Je hebt altijd al op een uitstekende wijze je rol gespeeld en ie De zin van het leven dere scène is precies zoals die moet zijn. Je hebt Wat is nu toch de zin van het leven? Laten we in de ogen ons eerst eens afvragen wat de zin is het fout gedaan. Zodra je beseft dat alles gaat zoals bouwen van van de regisseur dus nog nooit iets een zandkasteel. Je bent de hele het gaat, draait de Hlm nog steeds gewoon door. middag aan het strand bezig met bouwen en Maar je hebt dan alleen geen last meer van de zodra het vloed wordt, wordt het kasteel vol Muppets die overal commentaar op leveren en ledig weggespoeld door de zee. Dus wat is het vinden dat het anders zou moeten zijn dan het nut? Als je een kind zou vragen wat het nut nu is. Er kunnen dan in de film nog steeds te- 56 van 57 genslagen zijn, of dingen die je niet leuk vindt, maar als je inziet dat alles gaat zoals het hoort te ga, dan is er niets aan de hand. Er zijn dan nog steeds emoties, alleen is er net als bij het kijken naar een film in de bioscoop geen ver zet tegen die emoties. Gevoelens, gedachten en emoties komen op, en gaan weer weg. Net als golfjes op de oceaan. Emoties iets ons raakt, komen de Muppers om de hoek kijken. 'Als ik nu ga huilen vinden ze me vast een zwakkeling'. 'Ik moet sterk zijn'. 'Ik wil deze ervaring niet, ik ontken dit gewoon'. Er ontStaat dan verzet tegen de emotie en dit zorgt ervoor dat we allerlei ballen onder water proberen te houden uit angst voor de pijn. Of we durven ons niet kwetsbaar op te stellen uit angst dat dit afbreuk doet aan ons zelfbeeld en imago. Er is niets mis met emoties. Sterker nog, het er varen van emoties is heel fijn zolang er geen ver zet tegen is. Sommige mensen kunnen heerlijk huilen tijdens het kijken naar een film. Op dat moment worden je emoties zonder verzet geuit, zonder dat je probeert om ze weg te drukken. De emotie van verdriet geeft dan zelfs een fijn gevoel, een gevoel van opluchting. Als we iets leuks of grappigs ervaren, gaan we lachen. We uiten dan direct onze emotie zonder weerstand. We denken dan niet van: 'Oh jee, ik ben nu al een uur lang vrolijk, hoe lang gaat dit nog duren? Hoe kom ik hier vanaf?' Maar als er een pijnlijke ervaring is maken we er opeens wel een probleem van. Als we iets pijnlijks ervaren of 58 59 6. bestaat uit yin en yang. Eb en vloed, in- en uit Dualiteit ademen, dag en nacht, succes en falen, winnen en verliezen, hoog en laag, verdriet en plezier. Al deze elementen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dualiteit is ook nodig, want je weet pas dat iets warm is, als je ook weet wat koud is. Dualiteit Ieder mens wil zich het liefst altijd goed voele n. Vrijwel niemand zit te wachten op tegen slag, ziekte, ruzie, files, lekke banden en vastl open de computers. Maar toch komen al die dingen voor. Spannende avonturen Stel dat je naar een film kijkt waarin er geen problemen zijn, waarbij alles in één keer lukt en er geen enkele tegenslag is. Je kijkt naar de Gla diator die gaat vechten in het Colosseum. De keizer staat opeens op en zegt: 'Ja sorry mensen, Doordat het ego ons het idee geeft dat wij het maar wij zijn allemaal één dus laten we stoppen leven besturen, zijn we de hele dag bezig met met al deze onzin.' 'Gooi je wapens maar neer, het vermijden van pijn en het zoeken naar ple dan gaan we met z'n allen koffie drinken.' 'Oh, zier. En juist die race zorgt voor ellende. Wam en ik laat jullie allemaal vrij trouwens, sorry dat als er tegenslag is ontstaat er paniek, en als er mijn ego zo groot was dat ik allerlei stompzin voorspoed is neemt de hebzucht het over en nig dominant gedrag vertoonde, mijn excuses.' wordt het verlangen naar meer alleen maar gro De gladiator legt zijn wapens neer en gaat naar ter. De bevrijding zit 'm niet in het weglopen huis waar hij zijn bestaan voortzet als schaap voor tegenslag en het streven naar voorspoed, herder. En dat was 't dan. Op zo'n moment sta maar in de omarming van beide. Het een kan je op in de bioscoop en zegt: 'Ja hallo, wat is namelijk niet bestaan zonder het andere. Alles dit voor een saaie film !'Vervolgens ga je bij de 60 61 kassa je geld terugvragen. Een film is pas span nend dankzij alle dualiteit die erin zit. Ons le ven is spannend dankzij alle gebeurtenissen die elkaar opvolgen en waar pijn en plezier allebei onderdeel van zijn. Zodra we ons leven zien als een film begrijpen we dat ook de dingen die wij als'niet-leuk' of'vervelend' bestempelen onder deel zijn van het script. Het is de dualiteit die opdoet, soms leuke, soms minder leuke, soms spannende en soms saaie. Als het inzicht aan wezig is dat alles precies is zoals het moet zijn, is er gewoon de situatie van dat moment. Zonder verzet, zonder frustratie en zonder gehechtheid en irrationele angsten. Er is dan innerlijke rust en het ervaren van het leven wordt dan lichter. Vandaar het woord'verlichting'. ons leven boeiend en spannend maakt. Twee kanten van de medaille Pijn en plezier, gezondheid en ziekte, geluk en pech, liefde en haat, zijn allemaal onderdeel van de dualiteit. Alleen willen wij vaak maar één kant van de medaille, en dat is ons altijd goed voelen en altijd gelukkig zijn. En hoezeer we dat ook proberen, er is nog nooit iemand op aarde geweest die zich z'n hele leven intens goed en gelukkig heeft gevoeld. Het is dan ook zinloos om te proberen de dualiteit te vermijden. De bevrijding ligt 'm erin dat je inziet dat dualiteit prachtig is omdat op deze wijze het hele ver haal kan plaatsvinden. Zodra er de omarming is van yin en yang, ontstaat er innerlijke rust. Er is dan het besef dat jij als acteur allerlei ervaringen 62 63 7. Inzoomen • • • • • • • Inzoomen Veel mensen leven 'ingezoomd'. Zij zien zich zelf als een individu dat het leven onder con trole moet houden en de juiste keuzes moet zien te maken. Dit idee zorgt voor allerlei overtui gingen en daarmee samenhangende emoties en egospelletjes, zoals: • • • • • frustratie over hoe dingen zijn verlopen. gepieker over wat zou kunnen gaan gebeuren. stress door aanwezige problemen. verzet tegen, en angst voor verandering. oude koeien uit de sloot halen. Tevens doen we dan van alles om ons zelfbeeld in stand te houden om maar bevestigd te krij gen dat we goed genoeg zijn. Dat uit zich in: • • conflictzoekend en dominant handelen. pleasen en slijmen. 64 • schuld afschuiven op anderen. angst voor kritiek en meningen van anderen. liegen en smoesjes verzinnen. verwijten maken. anderen bekritiseren. je eigen straatje schoonvegen. alle eer aan jezelf toedelen. vinden dat een ander anders zou moeten zijn. Opvulling zoeken Zodra we ingezoomd zijn, hangt ons geluk af van prikkels van buitenaf Pas als ons verlangen wordt vervuld of als ons zelfbeeld voeding krijgt, ervaren we een gevoel van geluk. Maar omdat dat afhangt van de reacties van anderen of van het kopen van spullen of het bereiken van doelen, steekt steeds het gevoel van leegte weer de kop op. We blij ven dan zoeken naar opvulling. De een krijgt dat door het aanschaffen van spullen of het verzame len van geld. Anderen streven naar het behalen van succes en weer anderen nemen drugs, gaan roken of zoeken de opvulling op seksueel vlak. Ook zijn er mensen die de leegte opvullen door het verkrijgen van aanzien en macht. En dat is allemaal uitstekend! Alleen komt een mens er 65 op den duur achter dat al deze manieren om de leegte te vullen slechts tijdelijk werken. Heel even Wie niet tevreden is met wat hij heeft, zal ook niet tevreden zijn met wat hij krijgt. voelen we ons gelukkig, maar dan ontstaat toch Soeraces weer die leegte en moeten we op jacht om het volgende stukje geluk binnen te halen. Eigenlijk willen we gewoon vrij zijn van verlangen, want Angst op dat moment is er even innerlijke rust. Een verlangen is ook een angst, namelijk de angst om iets niet te krijgen. Angst kunnen Als ik .. dan... we onderscheiden in functionele angst en pie Als ik de lotto win, dan zal ik gelukkig zijn. Als kerangst. Als er nu een tijger de kamer binnen ik eenmaal die promotie heb, dan zal ik geluk komt rennen, zorgt angst ervoor dat je vlucht kig zijn. Als ik iedere dag mediteer, dan zal ik en jezelf beschermt. Dat is functionele angst die gelukkig zijn. Als ik de juiste partner vind, dan genetisch is ingebouwd om te kunnen overle zal ik gelukkig zijn! Als ik eenmaal gestopt ben ven. Maar er is ook piekerangst, ofurel de angst met roken, dan zal ik gelukkig zijn. Als ik m'n voor wat er in de toekomst zou kunnen gaan ge examen achter de rug heb, dan zal ik gelukkig beuren. Evenals de angst over wat een ander van zijn. Als ik tien kilo ben afgevallen, dan zal ik je vindt, de angst om iemand aan te spreken, de gelukkig zijn. Als ik eenmaal op vakantie ben, angst afgewezen te worden en de angst om te . dan zal ik gelukkig zijn. Als dit project is afge falen. Aangezien onze hersenen het verschil niet rond, dan zal ik gelukkig zijn. kennen tussen werkelijkheid en fictie, reageert .. .is dat wel zo? het lichaam op angstgedachten identiek als op werkelijke angst. Als je denkt aan iets verschrik Geluk is de afwezigheid van het streven naar geluk. kelijks dat zou kunnen gaan gebeuren, voel je ook dat je lichaam daar direct op reageert. En Chuang-Tzu 66 dit gepieker komt voort uit het idee dat wij als 67 mens de roekomst kunnen controleren. Daar om willen we graag alvast alle mogelijke scena rio's bedenken om er vervolgens later achter te komen dat het toch altijd anders loopt dan we gepland hadden. Auto in de prak Stel dat je naar een film kijkt en in die film rijdt een vrachtwagen frontaal op een auto die daar door total loss is. Eén groot wrak! Je kijkt cr naar, vindt het zelfs grappig en er ontstaan geen piekergedachten over dat het anders had moeten zijn. Als de film is afgelopen loop je de bioscoop uit en je ziet dat er tijdens de film een auto, waarschijnlijk ook een vrachtwagen, kennelijk keihard tegen jouw aura is aangereden. Direct begint het piekerverstand te ratelen: 'Waarom overkomt mij dit nou?', 'Had die chauffeur niet uit z'n doppen kunnen kijken?', 'Had ik mijn auto maar verderop geparkeerd', 'Wat als de ver zekering te weinig gaat uitbetalen?' Door al deze piekergedachten ontstaat er een grote emotie. Je bent direct boos en gefrustreerd over dit voorval! Maar dan blijkt dat je niet goed hebt gekeken. Het is jouw auto helemaal niet! Het is wel het68 zelfde merk en dezelfde kleur, maar jouw auto staat tien meter verderop. Direct is de emotie weg en net als in de film vind je het zelfs grap pig. Kortom, het piekerverstand gaat ratelen zo dra we ons identificeren en denken dat dingen anders hadden kunnen zijn dan dat ze zijn. Kritiek 'Jij raffelt ook altijd alles af', 'Denk nou eens een keer na voordat je wat doet', 'Het is met jou ook altijd hetzelfde liedje'. Als iemand dat tegen je zegt, neem je dit waarschijnlijk direct per soonlijk op. Mensen zijn dan geneigd om zich te verdedigen, om schuld af te schuiven of om een tegenaanval te openen. Maar de persoon die de kritiek uit kan niets anders doen dan op dat moment die woorden zeggen. Het is energie in beweging die dit tot stand brengt. Stel dat die persoon een robot zou zijn, hoe zou dan jouw reactie zijn? 'Jij bent lui', zegt de robot. Waar schijnlijk ga je lachen, of je zegt: 'Het is prima als jij dat vindt'. Je beseft immers dat de robot is geprogrammeerd om op dat moment die zin te zeggen en dat het niet 'iemand' is die het doet. Aangezien onze individualiteit denkbeeldig is, 69 geldt exact hetzelfde als een collega kritiek uit. Er is niet 'iemand' die het zegt, het is energie in beweging die woorden spreekt. En jij als ontvanger, bent energie die woorden ontvangt. Zonder identificatie is kritiek geen aanslag op je zelfbeeld en zal het niet direct de Muppets in je hoofd overuren laten draaien en de emoties door je lichaam laten gieren. De gemiste strafschop Tijdens de finale Nederland - Frankrijk van het missen van deze strafschop. Het heeft zijn zelfVertrouwen en zelfbeeld een deuk gegeven. Het leven is een spel waarin het personage See dorf zijn rol vervuld. En op dat moment was het zijn taak om de strafschop te missen. Als dat wordt doorzien kun je het nog wel jammer vinden dat het zo is gelopen, maar er is dan ac ceptatie van dat-wat-is. Ook Seedorf heeft geen vrije wil, zijn brein stuurde hem aan om deze handeling zo te verrichten. het EK 1996 miste Clarence Seedorf de beslis sende strafschop. Net nadat hij met een slap schot in de handen van de keeper schoot, zullen de Muppets bij veel mensen zijn gaan ratelen. 'Hij had 'm in de andere hoek moeten schieten', 'Hadden we de strafschop maar door iemand anders laten nemen', 'Als het doelpunt had ge zeten waren we Europees kampioen geworden'. 'Hoe kun je zo'n strafschop nou missen?' Kort om, er zijn vele gedachten over dat het anders had kunnen zijn en over dat Seedorf iets anders had kunnen doen. En deze gedachten zorgen voor een hoop pijn en frustratie. Ook bij See dorf zelf; hij heeft nog jarenlang last gehad van 70 71 uit het idee dat dingen anders zouden kunnen 8. zijn dan dat ze nu zijn. Maar dat is een illusie. Uitzoomen Alles is bewustzijn en dit bewustzijn speelt hier op aarde een spel waarbij alle verschijningsvor men hun rol spelen. Een mens is hierbij een uniek geprogrammeerd instrument dat bespeeld wordt door bewustzijn. Uitzoomen Wanneer we uitzoomen en doorzien dat het leven een geheel verzorgde reis is, ontstaat er innerlijke rust en ontspanning. Controlezucht, frustratie, schuldgevoelens en angst voor de toe komst komen dan steeds meer te vervallen. - Uitgezoomd Ingezoomd Ik bestuur het leven -Het leven bestuurt mij Angst voor de toekomst -Het 'NU' Frustratie over verleden -Het 'NU' Controlezucht Verkramping Najagen van doelen -Loslaten - Innerlijke rust -Genieten van de reis Zodra we zijn ingezoomd ontstaan er twee pro blemen: Of je wilt iets dat er niet is, of er is iets dat je niet wilt. Beide problemen komen voort 72 Toeschouwer van jezelf Zodra de identificatie verschuift van jou als afgescheiden individu naar jou als bewustzijn, vindt er een 'switch' plaats. In plaats van dat je als acteur in de Hlm je druk maakt over de vo rige en volgende scènes, word je steeds meer een toeschouwer van de Hlm. Dus ook toeschouwer van de handelingen die jij in de Hlm verricht. Je aanschouwt rustig welke handelingen er wor den gedaan, welke keuzes er worden gemaakt, welke woorden er worden gesproken en welke ervaringen er worden opgedaan. Je beseft dat het weliswaar lijkt alsof jij die acteur bent in de Hlm, maar dat in werkelijkheid alles bewustzijn is dat een spelletje speelt. Doordat de identifi catie met de acteur minder wordt, is er steeds minder de behoefte om het zelfbeeld in stand 73 te houden, om van alles na te jagen om je goed doen dat hij handelingen verricht en woorden te voelen, om te oordelen en anderen te bekri spreekt. Een marionet is niet verantwoorde tiseren. Er wordt simpelweg gekeken naar wat lijk voor de bewegingen die hij maakt. En of er zich in de film voordoet, waarbij de dualiteit jij je wel of niet ergens verantwoordelijk voor gewoon blijft bestaan. Er zijn scènes waarin er voelt, wordt ook door bewustzijn aangestuurd. van alles mislukt en er zijn scènes waarbij het de Een boef kan er niets aan doen dat hij een auto acteur voor de wind gaat. Als we uitgezoomd steelt, de politieman kan er niets aan doen dat zijn vindt dat allemaal plaats zonder gepieker hij de boef oppakt en de rechter kan er niets aan over dat het anders had kunnen zijn. doen dat hij de boef laat opsluiten. Het gaat al lemaal vanzelf. Verantwoordelijkheid Een veelgestelde vraag is: 'Als we geen vrije wil Fatalisme hebben, hoe zit het dan met verantwoordelijk Als je het leven ziet als een film en alles gewoon heid?' Maar 'wie' zou er verantwoordelijk kun laat gebeuren, doe je dan nog wel iets? Sommige nen zijn? Alles is energie in beweging, ook de mensen denken dan dat je dan niet meer naar je verschijningsvormen die wij 'mensen' noemen. werk gaat, je kinderen niet meer opvoedt, maar Het is bewustzijn dat alles doet en het idee dat gewoon de hele dag op de bank gaat zitten. wij als individu iets doen, is slechts een gedach Kortom, je wordt dan toch hartstikke lui en fa te die ook weer door bewustzijn wordt gecre talistisch! Deze opmerking komt vanuit het ego eerd. Je bestuurt jezelf niet en je bent dus ner dat denkt dat hij het stuur in handen heeft. 'Als gens verantwoordelijk voor. Water kan er niets ik het stuur loslaat, loopt het helemaal mis, dan aan doen dat het naar het laagste punt stroomt, beland ik in de goot!' is een gedachte die kan een boom kan er niets aan doen dat hij groeit ontstaan. Die gedachte is heel logisch! Je bent en een tijger kan er niets aan doen dat hij een je leven lang geconditioneerd met het idee dat hert verslindt. En zo kan een mens er niets aan jij het stuur in handen hebt. Dan opeens wordt 74 75 gezegd dat jij niet degene bent die aan het stuur moeten verdedigen, stel nou dat de wedstrijd zit, maar dat alles simpelweg gebeurt. Je hebt wordt verloren, je bent niet goed genoeg, je had helemaal geen vrije wil en zelfs onze individu meer moeten trainen, waarom overkomt mij dit aliteit is slechts een gedachte. Je hebt helemaal nou weer? Het piekerverstand is bezig met zich geen keus om wel of niet op de bank te gaan verzetten tegen dat-wat-is. Het maakt overal zitten, om wel of niet naar je werk te gaan, om een probleem van en ziet alleen maar moeilijk wel of niet lui of onverschillig te zijn. Het lijkt heden. Zodra we zijn ingezoomd voelen we ons wel alsof je een keuze hebt, maar je doet au goed bij winst, en slecht bij verlies. Zodra we tomatisch datgene wat je het meeste aantrekt zijn uitgezoomd, genieten we van de wedstrijd. en die gedachten ontstaan automatisch in ons Bij winst kloppen we onszelf niet als een aap brein. Het idee dat wij die gedachten creëren en op de borst en bij verlies gaan we niet zitten keuzes maken is een secondaire gedachte. treuren. Maar of je nu in- of uitgezoomd bent Functioneel verstand actie. maakt niets uit, het is allemaal bewustzijn in Ons brein stuurt ons functionele verstand aan dat ons laat handelen en keuzes laat maken en dat gaat allemaal vanzelf. Het piekerverstand is het deel van de hersenen dat over dat wat er gebeurt een verhaal gaat verzinnen. Het lijkt op een toeschouwer op de tribune die com mentaar leven op de wedstrijd. Zodra je tijdens de wedstrijd op 1 - 0 achterstand komt, pakt het functionele verstand de bal op en gaat ver der voetballen. De commentator op de tribune begint echter volop met piekeren: Je had beter 76 77 9. Ontwaken Er is geen verantwoordelijkheid, maar wel actie en reactie, oftewel karma, alleen niet het karma van 'iemand'. Bewustzijn beweegt gewoon op en neer. En 'wie' reïncarneert er? Er is geen in dividu, alleen maar bewustzijn en de zin van het leven, is leven. Bewustzijn speelt een spelletje, that's all. Ontwaken De fase van ontwaken treedt in zodra wordt in gezien dat het leven jou bestuurt in plaats van jij het leven. Het is de overgang van inzoomen naar uüzoomen. Dit ontwaken is een proces dat veelal niet gemakkelijk is en voor de nodige verwarring, pijn en veranderingen zorgt. Ik zal een aantal fasen omschrijven die ik zelf ben te gengekomen en die ik bij veel mensen om mij heen zie voorkomen. Allereerst is er de fase van verwarring. Je leven lang geloofde je in een be paald idee dat opeens volledig op z'n kop wordt gezet. Allerlei overtuigingen die je had brok kelen geleidelijk aan af en steeds komen er 'ja maar' vragen naar boven. Ja maar hoe zit het dan met verantwoordelijkheid, met reïncarna tie, met karma en waarom leef ik dan? Op al dit soort zaken wordt een nieuw licht geschenen. 78 Je bent al verlicht Naast de fase van verwarring is er ook een fase waarin een enorme drive is om snel verlichting te willen bereiken. Maar de enige die verlicht wil worden, is het ego. Het wil zich namelijk altijd goed voelen en verlichting lijkt voor het ego de ultieme manier. Er worden in die fase veel boeken gelezen en bijeenkomsten bezocht en we zijn dan eigenlijk op zoek naar methodes. Zo van 'vertel me even wat ik moet doen om verlicht te worden'. Maar het lullige van non dualiteit is, dar er helemaal geen methode is! Het is namelijk verlichting voor luie mensen en je hoeft helemaal niets te doen. Het is al leen maar één inzicht, namelijk het inzicht dat jij niets doet, maar dat je wordt gedaan. Of zo als Boeddha het zei: 'De handeling vindt plaats 79 maar er is niet iemand die hem doet'. Dat door Deze vreugde en lichtheid maakt dat je dit wilt zie� is de overgave waarbij automatisch wordt delen en vervolgens op allerlei feestjes iedereen uitgezoomd en er innerlijke rust en ontspanning gaat lastig vallen over dat de vrije wil nier besraat is. Op het moment dat je denkt dat je iets moet en dat ons universum maar een holografische doen om van A naar B te komen, is er alweer het verschijning is. Waarop mensen je apathisch IK-je dat het proces wil sturen en controleren. aankijken en je nog maar een extra biertje geven Maar, verlichting kun je niet bereiken, omdat je in de hoop dat je je kop houdt. al verlicht bent! Je bent al bewustzijn! Eén hand aan het stuur Superioriteit en verliefdheid Geleidelijk aan merk je dat het leven inderdaad Als het idee wegvalt dat jij het roer in handen geheel vanzelf gaat en dat jouw gepieker alleen hebt, blijft het mechanisme 'ego' toch nog even maar een hoop ruis is die de vreugde van het her en der de kop op steken op diverse subtiele spel bederft. Het uitzoomen gebeurt vaker en manieren. Op het moment dat de non-dualiteit dat voelt heerlijk! Maar dan komt het ego weer op rationeel niveau is begrepen, grijpt het ego om de hoek kijken en denkt: 'Hoe heb ik dat het vast als speeltje om zichzelf te verbijzon uitzoomen eigenlijk voor elkaar gekregen?' En deren. Het gaat zich dan superieur voelen en BAM! Je bent weer terug bij af en begint je zeggen: 'Kijk eens wat ik allemaal weet? Jullie af te vragen wat je moet doen om weer uit te zijn nog spiritueel, maar ik weet al dat ik niet zoomen. Je beseft dan alleen niet dat dat het besta!' zelfde is als omhoog willen springen door aan je laarzen te trekken. Het ontwaken gaat door Dan is er ook de fase van 'verliefdheid op de en steeds vaker merk je dat het stuur wordt los non-dualiteit'. Dit komt vaak voor wanneer je gelaten. Dit is in het begin best eng, wam er merkt dat in her dagelijks leven dingen moei spoken nog wat doemscenario's door je hoofd telozer en met veel minder gepieker verlopen. dat als jij het stuur helemáálloslaat het helemaal 80 81 mis zal lopen. Dus met één hand aan het stuur eind, want dan zouden ze net zo goed alleen de aanschouw je dit wonderlijke proces. laatste minuut kunnen uitzenden. Je geniet van de hele film, van begin tot eind. Van wat er op Handdoek in de ring ieder moment gebeurt. Het najagen van allerlei zaken was de gewoon ste zaak van de wereld voor je. Die comforta De advaita shuffle bele auto, je carrière, je minnaar of minnares, Er vinden twee realiteiten tegelijk plaats, net als je mooie zelfbeeld en de verre vakanties. Dan bij het verhaal van de zon en de aarde. Ener doorzie je dat al deze dingen je weliswaar geluk zijds is onze werkelijke beleving dar de zon om brengen, maar erg kortstondig. En als alles gaat de aarde draait, terwijl we weten dat de aarde zoals het gaat, waarom zou je dan nog dingen om de zon draait en om z'n as. We doen alsof najagen? Je belandt dan in de fase van luste de realiteit zoals wij die zien waar is, en dat is loosheid waarin je het nut �an veel dingen niet prima! De advaita shuffle is met dit voorbeeld meer zo ziet. Waarom zou ik nog een carrière mooi uit te leggen. Stel dat je romantisch met najagen, wat voegt het toe? Je ziet de mensen je vriend of vriendin met een glas rode wijn aan om je heen gehaast van het ene naar het andere het srrand zit en hij of zij zegt: 'Mooi hè die rennen en zich enorm druk maken. Maar jij ziet zonsondergang'. En jij zegt: 'Zonsondergang? het nut van de ratrace niet meer in. Wat op dat Die zon gaat helemaal niet onder! De aarde moment plaatsvindt is de overgang van je le draait om zijn as. Doe even normaal zeg, je bent ven lang van alles najagen om je goed te voelen, in de war!' Waarop hij of zij zegt: 'Ja sorry hoor, naar het simpelweg genieten van de reis. Daar ik zeg alleen maar dat ik deze zonsondergang waar je vroeger je geluksmomenten haalde uit mooi vind'. 'Mooi is maar een concept, het is het kopen of bereiken van dingen, ga je steeds een subjectieve gedachte. Bovendien is er he meer genieten van dit moment. Als je een ftlm lemaal geen IK die dat kan vinden, want ook kijkt, geniet je immers ook niet alleen van het jij bent een illusie.' Je zult begrijpen dat je in 82 83 deze fase niet erg geliefd wordt bij mensen om bewustzijn concept' in als methode om die pijn je heen. Je blijft dan hangen in één realiteit en niet te voelen. Zo van: �eh het is maar een idee, wilt het doe-alsof-spelletje op aarde niet meer een illusie en er is niemand die het doet.' meespelen en relativeert alles kapot. Ben ik er al? Het computerspelletje Dan zijn er periodes waarin er helderheid is en Je kunt beseffen dat alles bewustzijn is en dat het leven licht aanvoelt en je je begint af te vra dit bewustzijn alles en iedereen bestuurt. Toch gen: 'Ben ik er al?' Maar al snel kom je in een ervaar je tegelijkertijd dat je een individu bent situatie waarin je ineens merkt dat je volledig met een vrije wil. Het is alsof je een compu ingezoomd bent en denkt: 'Shit zeg, wat ging er terspel speelt. Je gaat volledig op in de wereld mis? Wat deed ik fout?' Je deed natuurlijk niets van het spelletje en tegelijkertijd besef je dat fout, alles gaat zoals het gaat en het idee dat er die wereld niet echt bestaat, maar alleen als een iets mis is met inzoomen is een van de vele rare verbeelding op het beeldscherm wordt gepro overtuigingen in je hoofd. Wat er op een gege jecteerd. Als je continu tijdens het spelen roept: ven moment ontstaat, is dat je je bij het inzoo 'Het bestaat niet echt, het is maar een digitaal men bewust wordt van de Muppets in je hoofd. spelletje, het is allemaal een illusie', dan is het De meeste mensen denken dat ze hun Muppets spelplezier er snel vanaf. Het is juist het doen zijn. Zodra een angstgedachte opkomt wordt alsof het echt is, wat het spel zo leuk maakt. deze geloofd en direct verkrampen ze en ontstaat Dit geldt ook voor ons leven. Je kunt beseffen er lijden. Zodra je beseft dat jij die Muppets he dat alles bewustzijn is, dat het leven een droom lemaal niet bent, ga je ze waarnemen.�. daar is en dat alles gaat zoals het gaat, alleen wordt zijn ze weer', denk je dan. Het verschil is dat de bij de advaita shuffle het spelletje niet volop Muppets niet langer worden geloofd en dus aan meegespeeld. Vooral als er pijnlijke dingen in kracht verliezen. Het uitzoomen gaat daardoor het leven gebeuren, dan zet het ego het 'alles is geheel automatisch steeds sneller. In het begin 84 85 slinger je nog keihard heen en weer tussen totale weer onder, geheel vanzelf. Doordat allerlei helderheid en volledige verkramping, maar ge oude blokkades nu worden weggewerkt, is het leidelijk aan wordt dit geyinyang steeds minder proces van ontwaken soms helemaal niet leuk en wordt het leven steeds lichter. en kan het behoorlijk heftig zijn. Oude pijntjes De omgeving wordt gek Vanuit de behoefte om pijn te vermijden en Nadat de non-dualiteit op rationeel niveau is plezier te verkrijgen, drukken we allerlei verve begrepen, gaat deze integreren in het dagelijks lende emoties weg. Zodra je gaat ontwaken krij leven. Geleidelijk aan komt het verzet meer te gen al deze blokkades, trauma's en onverwerkte vervallen en sta je meer ontspannen in het le gebeurtenissen eindelijk de ruimte om geuit te ven. De dag staat niet meer in het teken van worden. Alle ballen die je al die tijd onder water allerlei egospelletjes zoals je zelfbeeld oppoetsen hield komen één voor één naar boven. Je komt en het najagen van allerlei prikkels om je goed dan in situaties waarin oude pijntjes worden te voelen, maar er wordt aanschouwd wat er getriggered. Daar waar je deze emoties vroeger zich op dit moment afspeelt. Dit maakt dat jij wegdrukte of verstopte, krijgen ze nu wel de als lichaam-geestsysteem verandert. Dat is niet kans om zonder verzet volledig ervaren te wor alleen voor jou wennen, maar ook voor je om den. Als we ingezoomd zijn willen we van die geving. Wellicht gaan mensen vaker met je pra emoties af en zoeken we daarom uitvluchten. ten omdat ze merken dat je kunt luisteren zon Nu, met de nieuwe inzichten, is er het besef dat der al te veel oordelen en zonder eigenbelang. er niets mis is met emoties en opgedane ervarin Of mensen vinden de rust die in je ontstaat erg gen. Het is ons verzet tegen die emoties waar fijn. Maar de omgeving raakt ook wel eens in door lijden ontstaat. Maar verdriet, vreugde, paniek! Want je bent minder snel te raken en boosheid, blijdschap, frustratie en teleurstelling te manipuleren, je kiest niet zo snel meer partij zijn als golfjes op de zee. Ze komen op en gaan en gelooft niet meer in allerlei overtuigingen. 86 87 Daarnaast maak je je over diverse zaken niet 10. meer druk en hecht je niet meer aan de uitkom Verlichting sten van allerlei plannen. En dat waren mensen helemaal niet van je gewend waardoor dit nogal eens wat verzet kan veroorzaken. Verlichting Op een gegeven moment merk je dat het inzoo men steeds minder plaatsvindt. Soms kunnen de Muppets nog wel wat pruttelen, maar al die gedachten worden niet meer geloofd. Net zoals je in de bioscoop naar een film kijkt, zie je nu welke gebeurtenissen er zich in je leven afspelen. Emoties gaan gewoon door, ervaringen worden gewoon ervaren, maar zonder verzet, gehecht heid en verkramping. Men vroeg Boeddha wat er veranderde toen er verlichting was. Daarop zei hij: 'Voor verlichting is er hout hakken en water dragen, na verlichting is er hout hakken en water dragen.' Kortom, het leven gaat ge woon verder. Het enige verschil is dat vóór de verlichting een individu denkt dat hij zelf hout hakt en water draagt, na verlichting wordt er gezien dat er hout wordt gehakt en water wordt 88 89 gedragen, maar dat er niet iemand is die het van dat we op jacht zijn naar de volgende prik doet. Het gebeurt vanzelf, zonder verzet, zon kel om ons goed te voelen. der schuldgevoelens en zonder irrationele angs ten over wat er zou kunnen gaan gebeuren en De boottocht frustratie over dat het anders had kunnen zijn Het leven is als een boottocht. Als we denken dan dat het nu is. dat wij de stuurman zijn op het schip, levert dit Ja, als je zo gaat leven... het schip een andere koers vaart dan dat we in Een opmerking die ik regelmatig hoor is: 'Ja, gedachten hadden, raken we in paniek. Tevens als je zo gaat leven als jij omschrijft, dan wordt maken we ons zorgen over welke kant het schip het wel heel gemakkelijk!' Dat klopt, dat is ook op zal gaan en voelen we ons pas gelukkig als we zo. Op het moment dat het piekerverstand zich veilig de haven hebben bereikt. Wat de non-du niet meer met je leven bemoeit, verloopt alles aliteit ons duidelijk maakt, is dat jij het roer he met veel minder 'struggle', wat niet wil zeggen lemaal niet in handen hebt! De boottocht is een 'zonder inspanning'. Het kind dat een zandkas geheel verzorgde reis. Dus ontspan, geniet van teel bouwt, spant zich volledig in. Het verspilt de tocht, geniet van het mooie weer, geniet van alleen het 'NU' niet met piekergedachten over de storm, geniet van de dolfijnen en geniet van het verleden en de toekomst. Een voetballer die de lekkage en de gebroken mast. Alle situaties, intuïtief aan het spelen is, spant zich volledig onverwachte wendingen en verrassingen maken in en heeft niet de ruis in z'n hoofd die hem de reis een boeiend en onvergetelijk avontuur. de nodige angst, frustratie en stress op. Want als belemmert in z'n spel. Zodra de overgave heeft plaatsgevonden blijft een mens zich nog steeds De oceaan voor van alles inzetten. We worden immers be Wat je werkelijk bent, is bewustzijn. In dit be stuurd door bewustzijn en spelen onze rol. Al wustzijn zijn er dingen die verschijnen en weer leen wordt er nu genoten van de reis in plaats verdwijnen. Jij bent de oceaan waarin golfjes 90 91 opkomen en weer gaan. En zo'n golfje kan van Je hoeft zelfs niet eens meer te lezen of na te alles zijn. Het kan een gevoel zijn, een gedachte, denken om verlicht te worden. Je bent namelijk een emotie, een persoon of een ervaring. Het al verlicht en je bent dat altijd al geweest. Al verschijnt en het verdwijnt. Doordat we ons leen door het idee dat jij die hele reis hier op identificeren met zo'n golfje, denken we dat aarde moet plannen en aansturen, ontstond er we onze gedachten, gevoelens of ervaringen stress, frustratie en angst. Maar bewustzijn is de zijn. Maar dat is een illusie. Alles verschijnt in reisleider en jij als genodigde kunt volop gaan jou en verdwijnt in jou en dat wat je werke genieten van de reis die bewustzijn voor jou uit lijk bent, blijft altijd onaangetast. De oceaan zal stippelt. Ik wens je een prettige reis! altijd water zijn, ongeacht hoeveel golfjes erin opkomen. Als je dat doorziet, ga je de golfjes waarnemen, in plaats van je erin te verliezen. Je bent bewustzijn en daarin verschijnt van alles. Ook jij als lichaam-geestsysteem verschijnt en verdwijnt hierin, evenals het idee dat jij de be stuurder bent van die verschijningsvorm. Wat je Don't worry, don't be afraid ever, because, this is just a ride. werkelijk bent, is geen-twee. Het is één en aan gezien iedere vorm van afgescheidenbeid slechts Bill Hicks (1961- 1994) denkbeeldig is, is onze ware natuur eenheid en liefde. Prettige reis! Ik hoop dat je tijdens het lezen van dit boekje heerlijk op de bank, in je luie stoel of op bed zat. Nu het boekje uit is, kun je het weggooien. 92 93 Wie is Paul Smit? Van Paul Smit verscheen eerder bij Samsara Zoals we in dit boekje gezien Klcken, Parriek & Smir, Paul hebben, is 'wie ben je?' een Praten over bewustzijn hele filosofische vraag. En het enige dat ik erop kan ant woorden is, dat ik bewust ISBN: 978-90-77228-49-4 Prijs: € 22,50 Omvang: 302 pag. Gebonden zijn ben. In dit bewustzijn is er een verschijningsvorm met de naam Paul. Deze heeft leuke en minder leuke karakterei genschappen, heeft zo z'n voorkeuren en heeft Smit, Paul van jongs af aan een passie gehad voor filoso Non-dualiteit voor managers ISBN: 978-90-77228-76-0 fie. Op m'n 24ste studeerde ik af op de evolutie Prijs: € 14,95 van het menselijk bewustzijn en rond m'n 29ste kwam non-dualiteit op m'n pad. Na een proces Omvang: 112 pag. Gebonden van ontwaken, ontstond er steeds meer verwon dering over hoe moeiteloos het universum in beweging is en hoe wij daarop meebewegen. In Paul Smit & Han van den Boogaard het dagelijks leven treed ik op voor bedrijven Alles over niets met een mix van cabaret en filosofie. Daarnaast houd ik me bezig met individuele non-dualis tische coaching en het geven van lezingen over dit onderwerp. 94 ISBN: 978-94-91411-04-5 Prijs: € 29,95 Omvang: 184 pag. Gebonden met 2 dvd's Regisseur dvd's: Roben v.d. Broek 95 Onze titels, met een tekstfragment, kunt u zien op onze website: .samsarabooks.com www Daar vindt u informatie over de boeken in voorberei ding, de agenda met informatie over lezingen van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze nieuwsbrief. Samsara Uitgeverij bv Herengracht 341 10 16 AZ Amsterdam Telefoon: 020- 5550366 Fax: 020- 5550388 E-mail:
[email protected]