PRZYCZYNY WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ1. Żaden kraj nie jest w pełni samowystarczalny 2. Niedysponowanie względne a niedysponowanie absolutne 3. Import niezbędny sensu stricto a import niezbędny sensu largo 4. Dysponowanie trwałe a przejściowe, dysponowanie wynikające z podjęcia specjalizacji międzynarodowej Dla jakich krajów ma znaczenie handel zagraniczny 1. Kraje małe o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego 2. Większa samowystarczalność krajów dużych 3. Przyjęta strategia rozwoju 4. Znaczne zasoby surowcowe 5. Korzystne położenie geograficzne Klasyczne i alternatywne teorie handlu KLASYCZNA TEORIA HANDLU teoria kosztów absolutnych A. Smitha Według poglądów A. Smitha o wymianie międzynarodowej decyduje wielkość absolutnych kosztów produkcji dóbr w poszczególnych krajach. Przewagę absolutną (bezwzględną) nad innymi miało to państwo, które miało niższe koszty wytwarzania i mogło eksportować dane dobro. W takiej sytuacji swobodna wymiana pozwalała na osiąganie korzyści w postaci: bardziej efektywnego wykorzystania posiadanego potencjału; zwiększenia rynku zbytu; uzyskania efektu skali i możliwości dalszego obniżania kosztów wytwarzania. Smith przyjął, że każdy kraj może produkować jeden lub więcej towarów po niższych kosztach rzeczywistych niż jego partnerzy handlowi. Podstawą wymiany jest specjalizacja produkcji w skali międzynarodowej, której wyrazem jest jak najlepsze wykorzystanie posiadanych zasobów. Czynnikiem decydującym o wymianie jest praca, a podstawą przewagi jest wyższa wydajność (niższe koszty) pracy. Aby więc osiągnąć największe korzyści z handlu należy importować dobra wytwarzane bardziej efektywnie za granicą, a eksportować dobra, które wykonywane są bardziej efektywnie w kraju. Jednak koncepcja przewagi absolutnej jest przydatna do wyjaśnienia jedynie niewielkiej części handlu międzynarodowego i przekonywująco tłumaczy wymianę dóbr spowodowaną nierównomiernym rozmieszczeniem zasobów naturalnych na Ziemi. Wyklucza również możliwość korzystnej współpracy, jeśli jeden z krajów wytwarza oba dobra wydajniej od swego partnera. TEORIA KOSZTÓW WZGLĘDNYCH D. Ricardo zauważył ,że absolutna różnica w kosztach produkcji nie jest konieczna aby wymiana była opłacalna. Wystarczającym warunkiem uzyskiwania korzyści z handlu Teoria D. są spowodowane różnicami w poziomie stosowanych technologii produkcji i wydajności pracy.brownfield . aby zapewnić wielkość produkcji niezbędną do uzyskania korzyści skali (tzw. a wiec zasadniczy trzon teorii. ALTERNATYWNE TEORIE HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO a) korzyści skali produkcji a handel międzynarodowy: korzyści skali – spadek przeciętnych kosztów wraz ze wzrostem skali produkcji warunkiem uzyskiwania korzyści skali jest dostatecznie duży rynek zbytu (gdy jest on zbyt mały szansę uzyskiwania korzyści skali daje powiększenie popytu krajowego o popyt zagraniczny. którego możemy wyjaśnić rozwój handlu międzygałęziowego. W teorii kosztów komparatywnych kluczowym czynnikiem wyjaśniającym rozwój wymiany jest technologia.Greenfield . Ricardo do dzisiaj jest użytecznym modelem ekonomicznym. co umożliwia zwiększenie produkcji). FORMA. których względny koszt wytwarzania (w stosunku do innych towarów) jest niższy niż w innych krajach. korzyści skali mogą być samoistnym motywem uczestnictwa danego kraju w handlu międzynarodowym.przejęcie Inne podziały Offshoring . Różnice w poziomie względnych kosztów produkcji. Pewną jej niedoskonałością jest to. będące niezbędnym warunkiem rozwoju wymiany. RÓŻNICE BIZ Na BIZ składają się: - Napływ kapitału w formie zakupów udziałów i akcji. szczególnie. że nie wyjaśnia źródeł różnic w wydajności pracy między krajami. RODZAJE. które stanowią podstawę określenia kosztów względnych. przy pomocy. model Kempa) ISTOTA.jest istnienie względnej przewagi kraju w produkcji przynajmniej jednego dobra. gdy rodzimy rynek zbytu nie jest dostatecznie chłonny. Kraj będzie dążył do eksportu towarów. Kapitał wnoszony aportem Reinwestowane zyski Wzrost innych należności i zobowiązań Różnica między BIZ a inwestycjami portfelowymi: - Wielkość pakietu akcji Motywy inwestycji Transfer czynników produkcji Czas trwania Skala oddziaływania Formy BIZ: . zdolność dostosowania .międzynarodowy .specjalizacja funkcjonalna .chęć zdobycia rynku .elastyczność organizacyjna . Rumunia.globalna efektywność MOTYWY INWESTYCJI 4 podstawowe motywy: .zdolność arbitrażowania .suwerenność .wielonarodowy . Przedsiębiorcy prowadzący działalność w Polsce uważają. Offshoring może być prowadzony poprzez działania wewnętrzne lub poprzez outsourcing. Podaż siły roboczej jest na dobrym poziomie.obniżenie kosztów .globalny .Modele korporacji: .transnarodowy Cechy modelu transnarodowego: . Perspektywy wzrostu gospodarczego rosną.jest to proces. że wysokość płac w Polsce jest dość korzystna z punktu widzenia firmy.pozyskanie zasobów . z którego pochodzi przedsiębiorstwo.złożoność .rozproszenie geograficzne . w których są relatywnie niskie koszty pracy takich jak Bułgaria. OFFSHORING Offshoring .poszukiwanie aktywów strategicznych OCENA KLIMATU INWESTYCYJNEGO W POLSCE Polska. Możliwość redukcji kosztów produkcji lokuje dobrze na przyszłość. czyli zlecenie wykonywania usług zagranicznemu . jest dobrze oceniana. który polega na wytwarzaniu usług na terytorium innego państwa niż kraj. jak na razie. jest bardziej atrakcyjna pod względem siły roboczej niż inne kraje UE. Tworzenie enklaw działalności BIZ Rozwój narodowych zdolności technologicznych poprzez prowadzenie działalności B+R Wzrost zatrudnienia poprzez: Spadek zatrudnienia wskutek: -likwidacji miejsc pracy w ramach restrukturyzacji przejętych przedsiębiorstw - Tworzenie nowych miejsc pracy Tworzenie powiązań handlowych z krajowymi dostawcami i usługodawcami Podnoszenie kwalifikacji pracowników Zapewnianie wyższych płac i lepszych warunków pracy Przezwyciężanie podziałów rynku pracy -wypychanie z rynku przedsiębiorstw krajowych -preferowanie zagranicznych dostawców i usługodawców Presja na osłabianie regulacji rynku pracy Drenaż mózgów . dostępu do rynków itd. outsourcing międzynarodowy. Google. Przykłady w Polsce: Lufthansa.Technologia Zatrudnienie kontrahentowi. czyli tzw. BIZ SKUTKI Korzyści Zagrożenia Transfer wiedzy i umiejętności technicznych. zarządczych. Shell. IBM. Niemożność wykorzystania transferowanej technologii ze względu na niedostosowa lokalnych zdolności i potrzeb Zwiększenie produktywności całej gospodarki poprzez efekty spillover Ograniczanie działalności B+R. przenoszenie laboratoriów do przedsiębiorstw macierzystych. systemów ekon. SKUTKI BIZ W KRAJU POCHODZENIA INWESTYCJI 1) 2) 3) 4) 5) Pozyskiwanie technologii Zatrudnienie Bilans płatniczy Dochód narodowy Pozostałe Makroekonomiczne skutki migracji dla kraju pochodzenia emigracji Koszt emigracji . I pol. społecznych i kulturalnych niepokojów i/lub podziałów poprze wprowadzanie nieakceptowalnych wartości (reklama. Pozytywny wpływ salda bilansu płatniczego Zmiany struktury przemysłowej. Źródło politycznych. postaw w stosunku do pracy. Wzrost dochodów rządowych. Wypychanie z rynku konkurencyjnych przedsiębiorstw Negatywne oddziaływanie salda bilansu płatniczego. Ograniczanie oszczędności publicznych poprzez unikanie podatków i innych opłat. w tym w dużej mierze na eksport. zwyczaje w biznesie) Bardziej bezpośrednie poznanie zwyczajów i norm zachowań społeczeństw zagranicznych. Eksploatacja zasobów naturalnych Zagrożenia dla środowiska naturalnego Rozwój regionów Kontrola gospodarki Przyspieszenie prywatyzacji Narzucanie modelu rozwoju gospodarczego – lokowanie inwestycji w gałęzie schyłk Polepszenie infrastruktury Ograniczanie suwerenności poprzez ingerencję w system polityczny lub wyborczy. Substytucja inwestycji krajowych Pobudzanie inwestycji krajowych – efekt mnożnikowy.Dochód narodowy Inne Wzrost inwestycji i produkcji. np. poprzez podatki. Mdzn integracja ekonomiczna poprzez zwiększenie i polepszenie połączeń kraju goszczącego z gospodarką globalną. Wiedza publiczna .Nie jest wyłączną własnością autora .Cytowania przez zagraniczne przedsiębiorstwa .Czysty efekt spillover .- Odpływ wykwalifikowanej siły roboczej Wzrost płac Obniżenie wydajności. rankingowy KANAŁY TRANSFERU WIEDZY TECHNICZNEJ 2 przypadki innowacji 4 kanały transferu technologii 1. jakości usług Zmniejszenie bazy podatkowej Korzyści emigracji -zmniejszenie zaludnienia -cyrkulacja mózgów -eksport produktów bez kosztów marketingu -spadek cen niektórych dóbr -wzrost przekazów emigrantów Makroekonomiczne skutki migracji dla kraju przyjmującego imigrację Korzyści emigracji: -brak ponoszenia nakładów na kształcenie -obniżenie kosztów produkcji -wyrównanie dysproporcji regionalnych lub sektorowych -wzrost wpływów fiskalnych Koszty imigracji: -zagrożenie bezpieczeństwu wewnętrznemu -zagrożenie bezpieczeństwu kulturalnemu -zagrożenie możliwości trwania państwa dobrobytu -efekt zatłoczenia PROCES INNOWACYJNY Inwencja-> innowacja-> imitacja MODELE DYFUZJI TECHNOLOGII Epidemiologiczny. Proces globalizacji rozpoczął się od wielkich odkryć geograficznych. opartej na stabilnych podstawach instytucjonalnych. którym towarzyszyła rewolucja w komunikacji społecznej dzięki odkryciu czcionki i później prasy drukarskiej. Cel 2. CZYNNIKI DETERMINUJACE PROCES GLOBALIZACJI Postęp naukowo-techniczny (produkcja. W ogólnym ujęciu ekonomii i ekonomii politycznej historia globalizacji to historia narastającej wymiany handlowej pomiędzy państwami. Wiedza zawarta w kapitale ludzkim - Wysoka mobilność formy przepływu ISTOTA POLITYKI PROINNOWACYJNEJ PAŃSTWA 1. Klastry przemysłowe RYS HISTORYCZNY GLOBALIZACJI Rys historyczny Ponieważ termin ten ma wiele znaczeń. które pozwalają jednostkom i firmom w różnych krajach wymieniać pomiędzy sobą towary i usługi. Polityka patentowa 4. W 1960 roku Marshall McLuhan wprowadził do teorii kultury oraz mediów pojęcie globalnej wioski. komunikacja. transport) . Wiedza zawarta w produktach (product-embodied technology) - Wzrost produkcyjności a wzrost użyteczności konsumpcji Miernik zaawansowania technologicznego w hz 4. różne też są podejścia do jego historii. Indukowanie badań podstawowych - Subsydia bezpośrednie pośrednie subsydia badawcze 3. przez co dyfuzja kulturowa mogła ulec skróceniu. aby zilustrować “kurczenie się” świata w wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych.- Zagraniczna współpraca 2. inwestycje bezpośrednie) 3. Wiedza prywatna - Zachowanie kontroli kanały transferu (licencje. które mają .zmiany od strony popytu (kalifornizacja potrzeb.Zakazać patentowania wiedzy będącej dobrem całej ludzkości oraz prywatyzacji powszechnych dóbr.Walczyć z antysemityzmem. 9.Stworzyć w handlu międzynarodowym reguły fair play.Zlikwidować raje podatkowe. wzrost wymagań) . 8. rasizmem. ochrony socjalnej i emerytury.Wycofać wszystkie obce wojska stacjonujące w różnych krajach. 3. z wyjątkiem tych.Opodatkować obroty kapitałowe.Rządy państw winny działać na rzecz zagwarantowania każdemu mieszkańcowi planety prawa do zatrudnienia. 4.zmiany od strony podaży (produkcja i handel. 7. 2.Anulować długi krajom ubogiego Południa ("zostały już wielokrotnie spłacone"). a dodatkowo zwłaszcza handel bronią i produkcję.Promować "zrównoważony rozwój" chroniący środowisko. która niszczy środowisko. który zawiera następujące punkty: 1. takich jak woda. oligopolizacja rynków. postawy wobec filii zagranicznych. seksizmem. bariery wejścia na rynek) Międzynarodowa polityka ekonomiczna - liberalizacja handlu międzynarodowego polityka integracyjna liberalizacja przepływów kapitałowych deregulacja krajowych rynków finansowych PODMIOTY PROCESU GLOBALIZACJI -Aktywna postawa państwa -Adaptacja państwa -Ewolucja roli państwa -„Państwa wirtualne” -Korporacje transnarodowe -MFW -Bank Światowy -GATT. WTO -„Globalizujący” i „zglobalizowani” MANIFEST PORTO ALEGRE Na konferencji alterglobalistow w porto alegre powstal manifest.Konkurencja międzynarodowa . 5. 6. które nie będą faworyzowały bogatych krajów i wielkich firm kosztem lokalnych społeczności. prawne i bankowe ("to schronienie dla przestępczości zorganizowanej i korupcji"). jak również w wielu innych państwach świata.zmowa. jest OPEC. Specyficzna organizacja sieci zbytu rozdrobnienie produkcji działalności pośredników. jeśli chodzi o rynek ropy naftowej. Kartel – porozumienie . Kraje OPEC kontrolują około 40% światowego wydobycia ropy naftowej. Przyczyny stabilności cen: .możliwość składowania i relatywnie niskie tego koszty .możliwość usztywnienia popytu względem cen i dywersyfikacji towarów . polityka zagranicznych krajów czynniki niestabilności cen w krótkim okresie ( art.rozdrobnienie producentów.możliwość uruchomienia rezerw produkcyjnych .polityka cenowa inwestorów. zaspokajanie podstawowej funkcji ludzkiego organizmu) Strategiczne znaczenie w polityce rolnej Istota międzynarodowych porozumień kartelowych na przykładzie OPEC Kartelem międzypaństwowym.wysoka cena elastyczności .długi cykl produkcji i wysokie koszty produkcji . podział poziomu produkcji lub sprzedaży. podział rynków i klientów (w tym zmowa przetargowa).mandat ONZ. 10. producentów. Organizacja ta skupia głównie kraje posiadające największe rezerwy ropy naftowej na świecie. wspoldzialanie przedsiębiorstw mające na celu koordynację ich zachowań konkurencyjnych na rynku lub wpłynięcie na istotne czynniki konkurencji poprzez praktyki takie jak: ustalanie lub koordynacja cen nabycia lub sprzedaży bądź innych warunków transakcji. Skutki kryzysu naftowego . rolno – spożywcze) . ograniczenia związane z przywozem lub wywozem lub działania antykonkurencyjne skierowane przeciwko innym konkurentom. działalność pośredników Niska elastyczność (cenowa) popytu ( trudności magazynowania rozdrobnienie konsumentów.nietrwałość wysokie koszty magazynowania . powolne docieranie do nich sygnałów rynkowych. Bank Światowy i Światową Organizację Handlu. zmieniająca się struktura konsumpcji.Zdemokratyzować ONZ. a następnie poddać jego kontroli Międzynarodowy Fundusz Walutowy.niski udział kosztow stałych w kosztach produkcji ogółem . Jej członkowie spotykają się regularnie. Tworzenie karteli pomiędzy przedsiębiorstwami jest nielegalne w Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych. Rezerwy krajów OPEC stanowią ponad 70% wszystkich znanych rezerw[4].ograniczone zmiany możliwości zmiany struktury produkcji . aby ustalać poziom cen i produkcji. nieformalny wskaźnik pomiaru parytetu siły nabywczej. tylko produkuje je sam.Pierwszy kryzys naftowy ukazał uzależnienie Zachodu od ropy oraz słabość gospodarczą państw wysoko rozwiniętych związaną z brakami paliwowo-energetycznymi.złoty •System wielodewizowy Główne rodzaje polityki kursowej Wyróżniamy dwa podstawowe rozwiązania oraz rozwiązania pośrednie: kurs płynny kurs sztywny Pośrednie: kurs sztywny korygowany skokowo kurs pełzający kurs płynny sterowany Wskaźnik Big Maca (ang. To zapobiega kształtowaniu się cen w oparciu o handel międzynarodowy. Bezpośrednią konsekwencją kryzysów naftowych był kryzys światowego systemu walutowego oraz kryzys gospodarczy połączony z recesją oraz inflacją. Główne systemy walutowe w historii •System waluty złotej •System dewizowo. W przypadku hamburgera nie odbywa się handel międzynarodowy. jeden kraj nie sprzedaje drugiemu hamburgerów. energii jądrowej) oraz pochodzących ze źródeł niekonwencjonalnych. Big Mac Index) . to znaczy. Skutkiem podniesienia cen ropy było znaczne wzbogacenie się krajów członkowskich OPEC. Powody wybrania amerykańskiego hamburgera na dobro porównywalne na całym świecie są następujące: Jest to produkt rozpowszechniony i stosunkowo standardowy. Kryzys naftowy zdopingował do poszukiwań nowych złóż i rozpoczęcia ich eksploatacji. STRUKTURA BILANSU PŁATNICZEGO 3 kategorie: Bilans obrotów bieżących - Bilans handlowy . Doprowadził również do szukania i wykorzystania innych alternatywnych źródeł energii (np. - Bilans usług Bilans procentów i dywidend Bilans transferów jednostronnych Bilans obrotów kapitałowych -rachunek kapitałowy -rachunek finansowy Bilans obrotów wyrównawczych ZASADA SPORZĄDZANIA BILANSU Zasada memoriałowa Zasada podwójnego zapisu (księgowania) CŁO Opłata pobierana przez państwo w związku z przemieszczaniem towarów przez granicę celną Rodzaje ceł: - Eksportowe Importowe Tranzytowe Fiskalne Ochronne Ad valorem Specyficzne Mieszane Bariery pozataryfowe – narzędzia polityki handlowej stosowane przez państwo. VER -porozumienie między krajem importującym a eksportującym. subsydia eksportowe – wsparcie udzielane przez rząd krajowym podmiotom gospodarczym otrzymywane wraz z wywozem danego towaru. które mogą być importowane w określonym czasie. w którym ostatni zobowiązuje się ograniczyć eksport danego dobra do określonej wielkości. Ograniczenia ilościowe – to bezpośrednie wyznaczenie przez państwo ilości lub wartości określonych dóbr. .