TEMA: TESTET E DIAGNOSTIKIMIT TE PATOLOGJIVE TUBERKULARE.
ROLI ORIENTUES-DIAGNOSTIK I ENZIMAVE.
GENEXPERT MTB/RIF " DIAGNOSTIKON TB AKTIV " MUND TE DETEKTOJE REZISTENCEN NDAJ RIFAMPINES
PëRPARëSITë
MANGëSITë
Mund të detektojë TB dhe rezistencën ndaj rifampinës në të njëjtën kohë
I shpejtë (rezultatet kërkojnë më pak se dy orë)
Sensitivitet I lartë (88%) dhe specifitet i lartë (99%) krahasuar me kulturat e lëngshme në mostrat e sputumit
Kërkohen nivele të ulëta të biosigurisë krahasuar me kulturën
Personel me trajnim minimal
Mund t'i detektojë të dy: TB pulmonar dhe TB ekstrapulmonar
Kërkon energji elektrike të qëndrueshme dhe të pandërprerë (jo i përshtatshëm në rajone me probleme të energjisë elektrike)
Temperatura e operimit nuk duhet t'i kalojë 30 gradë Celsius dhe cartridge duhet të ruhen në temperaturë më të ulët se 28 gradë Celsius
Jetëgjatësia e catridgeve duhet të monitorohet vazhdimisht(jetëgjatësia e MTB/RIF është 22 muaj; Ultra, ka një jetëgjatësi më të shkurtër)
Nuk mund të përdoret për monitorim gjatë trajtimit
Paisja duhet të kalibrohet cdo vit
LAMP(loop-mediated isothermal amplification)
Rezultati lexohet vizualisht :1)Fluoreshencë 2)Turbullirë
Loop-mediated isothermal amplification (LAMP)
TB LAMP " DIAGNOSTIKON TB AKTIV " NUK DETEKTON SHTAMET AB-REZISTENT
PëRPARëSITE
I shpejtë-kerkon më pak se nje ore për të dhënë rezultatet
Kërkon nivele të ulëta të biosiguriseë
Sensitivitet më të lartë se sa mikroskopia me ngjyrosje (prej15% më shumë pacientë)
Paisjet janë më pak të kushtueshme se sa GeneXpert
MANGëSITë
Nuk diferencon DR-TB nga DS-TB
Specifitet më të ulët se sa mikroskopia me ngjyrosje—më shumë rezultate falco pozitive
Sensitivitet më të ulët se sa GeneXpert
I ngjashëm me GeneXpert, nuk mund të përdoret për monitorimin e trajtimit sepse nuk dallon bakteret e gjalla nga ato të vdekura. Kjo tregon nevojshmerinë e mikroskopisë me ngjyrosje të sputumit për monitorimin e trajtimit
TB-LAMP kërkon shumë hapa manual (rreth 10 hapa) për të performuar një test dhe disa prej hapave janë të ndjeshme ndaj kohës dhe volumit. Kjo është arsyeja pse kërkohet një investim me i madh në trajnim.
Testi i Adenozin deaminazës
ADA është një enzimë që katalizon shëndrrimin adenozinës në inozinë dhe të deoksiadenozinës në deoksiinozinë)
Niveli i saj në organizëm është i lidhur me aktivizimin e limfociteve.
Niveli i saj rritet në infeksionin TB,por dhe në patologji të tjera të shoqëruara me inflamacion.
Diazyme's ADA është test që ka në bazë metodën enzimatike kolorimetrike për matjen e nivelit të enzimës.
Interpretimi I rezultatit
1. RIF Resistance Detected
Rezultatet janë pozitiv për MTBC dhe për rezistencën ndaj RIF
2. RIF Resistance Not Detected
Rezultatet janë pozitive për MTBC por negative për rezistencën ndaj RIF
3. RIF Resistance Indeterminate
Rezultatet janë pozitive për MTBC por të papërcaktuara per rezistencën ndaj RIF. Kjo do të thotë se testi nuk mund ta vendosë saktësisht nëse shtami ka krijuar rezistencë ndaj RIF.
Mauntox TST vs QuantiFeron-TB-Gold
Mantoux TST
QuantiFERON-TB-Gold
Specifiteti
91%
98%
Sensitiviteti
66.7%
70-89%
Përparësitë
Kosto e ulët
I lehtë per t'u performuar
Kerkohet vetëm një vizitë
Rezultatet janë objektive (nuk varen nga operatori)
Nuk zhvillon reaksione të kryqëzuara me BCG
Rezultatet janë gati brenda 24 orëve
Nuk nxit një përgjigje imune
Testi realizohet in vitro
Mangësitë
Kërkon staf të trajnuar për leximin e rezultateve
Rezultatet janë subjektive (varen nga operatori)
Zhvillon reaksione te kryqëzuara me BCG
Kërkohen dy vizita
Testi realizohet in vivo
Nxit përgjigje imune
Gjaku duhet të mbërrijë në laborator brenda 12 orëve
Ka përdorim të limituar në grupmoshat e popullsisë (QuantiFERONI nuk duhet të përdoret në individë nën 17 vjec)
QuantiFERONI nuk mund të përdoret në persona me imunitet të kompromentuar dhe as në persona me leukemi dhe limfoma
Nuk diferencon TB aktiv nga ai latent
Mantoux tuberculine skin test
QuantiFERON-TB- Gold
Teste për depistimin e infeksionit latent nga M.tuberkulozi
Në ditët e sotme dy teste perdoren për depistimin e personave të infektuar me M.tuberkulozi dhe këto janë:
Mantoux tuberculin skin test (TST)
Interferon-gamma release assays (IGRAs) ku përfshihet:
a)QuantiFERON-TB-Gold In-Tube test
b) T spot TB assay
Provat biokimike për MTB
*Shtamet e M.tuberculosis rezistente ndaj isozianid-it japin rezultate negative në testin e katalazës dhe peroksidazës.
Testet biokimike
Rezultati reaksionit
Testi niacinës
pozitiv
Testi aril sulfatazës
negativ
Testi neutral red
pozitiv
Testi i reduktimit të nitrateve
pozitiv
Testi i katalazës 68 ̊C/pH 6.8
negativ
Testi i peroksidazës
pozitiv
Bactec MGIT
BACTEC MGIT -Vecoritë
Përdoret për kultivimin e mostrave të ndryshme te marra nga pacienti
Metodë e shpejtë e kultivimit në terrene të lëngëta (10-12 ditë kultura pozitive)
Lexim automatik i rezultatit
Ka kapacitet të mbajë dhe analizojë deri në 960 mostra
Testi i Adenozin deaminazës
PëRPARëSITë
MANGëSITë
Marker sensitiv për pleuritin tuberkular edhe në pacientët HIV pozitiv
Ka sensitvitet 94% dhe specifitet 95% në këto pacient.
Ka kosto të ulët
është i shpejtë
është i thjeshtë për t'u performuar
Ka sensitiviteti të ulët (35%) në lëngun peritoneal dhe cerebrospinal
Nuk shërben si test diagnostikues
Enzimat lipolitike si shënjues të rinj biokimik në diagnostikimin e TB
Enzimat lipolitike prodhohen nga M.TB dhe kanë veprim intraqelizor ose jashtëqelizor.
Shfrytëzojnë dhe ndërhyjnë në metabolizmin e lipideve të qelizave bujtëse të njeriut.
Lipidet i akumulojnë në citosolin e tyre (trupëzat inkluzive).
Këto lipide janë burim karboni dhe energjie për M.TB,që ndihmojnë në mbijetesën e tij gjatë fazës latente dhe aktive.
Jane faktorë virulence dhe patogjeniciteti.
ENZIMA
FUNKSIONI
Lipaza (lipaza brendaqelizore)
Hidroliza e triglicerideve (TAG) me zinxhir të gjatë.
Fosfolipaza A,C,D
-Hidroliza fosfolipideve të membranës së qelizës bujtëse
-Rrisin inflamacionin.
MAG hidrolaza (lipaza brenda dhe jashtëqelizore)
Hidroliza monoacilgliceroleve (MAG)
Fosfolipide
DAG/MAG
Ac.te lira yndyrore
MAG hidrolaza
Fosfolipaza
Lipaza
*Ac. e lira yndyrore janë burim karboni dhe burim energjie për bakterin.
*Studimi i enzimave lipolitike shihet si një drejtim i ri terapeutik i infeksionit TB.
Trigliceride
FALENDEROJMë:
Stafin organizator
Dr.Sh.M Admir Nake
Stafin akademik të Fakultetit të Shkencave Mjekësore Teknike
Studentet që morën pjesë në realizimin e temës
REFERENCA:
Dr.Sh.M Admir Nake, Dr. Lidra Zikaj "Biokimi e aplikuar",2017
Tuberculosis: Diagnosis and Treatment, edited by Timothy D. McHugh
http://www.diazyme.com/adenosine-deaminase-ada
http://www.ifcc.org/media/334114/eJIFCC2015Vol26No4pp295-309.pdf
http://impaactnetwork.org/DocFiles/2017AnnualMtg/presentations/MDRTBtraining/03A_IMPAACT-TB-microbiology-Demers-final_16.9.pdf
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0025078
https://www.cdc.gov/tb/topic/testing/default.htm
http://www.quantiferon.com/products/quantiferon-tb-gold/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4207672/
Punoi: Udheheqësi Shkencor:
Artjola Puja Dr.Sh.M. Admir Nake
Silvja Yzeiraj
Era Hada Referoi:
Jorida Asabella Artjola Puja
Përfundime:
Infeksioni i tuberkulozit vazhdon të mbetet i zakonshem në popullatat :
-me të ardhura të ulëta;
-të stigmatizuarit;
-personat me HIV
-fëmijët
Rëndesia e orientimit të duhur të pacientit për kryerjen e ekzaminimeve për kapjen e hershme të TB,me qëllim që t'i kursejmë atij kohë,para dhe të favorizojmë prognozën e sëmundjes.
Njohja e karakteristikave,ciklit jetësor dhe patogjenezës së MTB,na con në drejtime të reja të diagnostikimit dhe trajtimit të ineksionit TB.
Nevoja e qasjeve ndaj teknikave të reja diagnostike përpara drejtimit te mjeku specialist dhe testeve të kushtueshme.