Modernizam je dinamičan i relativan pojam koji se koristi da se označe savremene pojave u literaturi, umetnosti, odnosno ono što je novo, inovativno u odnosu na tradiciju. U tom značenju pojam je preuzet iz francuskog jezika. U nemačkoj literaturi se koristio termin moderna. Pored toga ovaj izraz se koristio da označi i naturalizam, dekadencu, impresionizam, simbolizam, futurizam, dadaizam, ekspresionizam, neoromantizam, nadrealizam, egzistencijalizam. Termin "moderna" se počeo upotrebljavati u doba renesanse kao obeležavanje umetnosti za razliku od antičke umetnosti u Italiji "arte moderna" za razliku od "arte antica" i kako je u srednjem veku srednjovekovna umetnost shvatana kao doba nazadovanja u umetnosti ovaj pojam je obeležavao pozitivne tendencije i napredak. U 19. veku se ovaj izraz upotrebljava za obeleljavanje umetnosti koja ima napredne kvalitete. U širem smislu reči se danas ovim pojmom obeležava umetnost iz kraja 19. veka i prve polovine 20. veka.[1] Termin moderno se ne mora jednoznačno upotrebljavati. Pored toga se upotreba ovog pojma upotrebljava za obeležavanje savremenosti odnosno savremene umetnosti. Modernizam je kulturni pokret koji generalno uključuje progresivnu umetnost i arhitekturu, muziku, književnost i dizajn i javio se u decenijama koje su prethodile 1914. Modernizam se javio kao bunt umetnika i dizajnera protiv akademske tradicije kasnog 19. veka, i koje je prihvatio nove ekonomske, političke i socijalne aspekte dolazećeg modernog doba.Neki teoretičari prave podelu 20. vek na modernizam i postmodernizam, dok ih drugi smatraju samo segmentima istog perioda. Fovizam je umetnička grupa osnovana 1905. u Parizu. Fovizam je bila prva umetnička revolucija u 20. veku. Ime se odnosilo na malu grupu istomišljenika slikara Anrija Matisa, Morisa Vlamnika i Andre Derena koji su u 1905. godine izlagali u Pariskom jesenjem salonu. Jedan novinski kritičar koristi izraz"Les Fauves" (u prevodu „divlje zveri“) za ove umetnike (kao ironično podrugivanje), koji tada postaje ime cele grupe. "Charing Cross Bridge" u Londonu 1906. godine delo Andre Derena Glavno obeležje fovističke umetnosti je žestina boja i deformacija figura. Na slikama umetnika ove grupe je očigledna i intencionalna odsutnost zakona linearneperspektive. To je uzrokovalo veliki skandal zbog kojeg su i dobili ime „divlje zveri“ (fr. fauves). Fovizam nije bila povezana umetnička grupa. Ti umetnici su samo jedanom izlagali zajedno. Njihova umetnost će kasnije imati uticaj na nemački ekspresionizam. Fovistička umetnost Fovisti nisu imali neku posebnu zaleđinu u vidu teorije, stoga fovizam nastaje i razvija se kao negacija i reakcija na impresionizam i naturalizam. Umetnost Pola Gogena, Žorža Seraa i Vinsenta van Goga, takođe igra značajnu ulogu. Od van Goga preuzimaju snagu kolorita, a od Gogena plošnost kompozicije. Od Seraa racionalnost aranžmana kompozicije, a od Edvarda Munka snagu izražajnosti, ekspresije. Kao rezultat dojam je upečatljiv kolorit, preko upotrebe žarkih i čistih boja direktno iz tube, pojednostavljenje kompozicije i odricanje modelacije formi, kao i naglašavanje ličnog spontanog izraza. Dok je publika relativno malo znala o Sezanu i Van Gogu kao revolucionarima, nije mogla ignorisati prisustvo ove grupe mladih slikara, koji su u Parizu izazvali senzaciju svojim grupnim izložbama, pamfletima i drugim oblicima samopromocije. Zapravo, fovisti su nastojali da deluju prema imenu koje su dobili. Međutim, u periodu od samo sedam godina oni su izgubili svoju prvobitnu snagu i smatrani su prilično smirenim u odnosu na nove pokrete koji su u međuvremenu nastajali. Fovizam je uglavnom te lica njegovih figura odlikuje bezličnost i ukočenost maski. Taj se izraz moze koristiti za svaki umjetnički rad u kojem je objektivna stvarnost pomaknuta da bi opisala unutrašnje stanje umjetnika. Iza tog efekta bezličnosti izvire neka misterija ili pretnja. arhajskim grčkim umetnicima.Kes van Dongen.expresio znači izražaj. st.emocionalni pokret koji teži da stigne do emocionalne „suštine“ predmeta na račun spoljašnjeg izgleda.Rotluff) crpi poticaj od suvremenih francuskih pokreta znanih kao fovizam i ranijih umjetnika Paul Gauguina. umetnošću koptskih hrišćana. Njihov manifest ističe važnost emocionalnog doživljaja kao testa moralnih i umjetničkih vrijednosti. Ekspresionizam je umjetnički pravac koji se javlja u prvom desetljeću 20.izraz. živost. kako bi opisala svoja estetska načela u umjetnosti. S druge strane. gdje su bili izloženi eksponati grupnog umetničkog izražavanja.Lui Valta. Max Pechstein. Izvor Matisove inspiracije bile su afričke maske i skulpture. plemena Okeanije i američkih Indijanaca. Njegove slike Hrista su simboli nehumanosti čoveka prema čoveku. Kao poseban umjetnički pokret. U francuskom jeziku riječ expression. često grade prijatne dekorativne strukture kojima nastavljaju dugu tradiciju „klasične“ uzdržanosti francuskog i italijanskog slikarstva. . Inspirisali su se vizantijskom umetnošću. ali i žestina boje. kao i umetnošću afričkih plemena. Boja. Ruolovo mišljenje o francuskim liderima.Moris Vlamenk. ali i geografski prilično udaljenih civilizacija. Prvi ekspresionistički slikari su grupa nazvana "Die Brücke" (most). bila je pod sličnim uticajima i često je tragala za uzorima u muzejima. kao opozicija naturalizmu i impresionizmu. jer je njegovo delo mnogo dramatičnije. Henri de ToulouseLautreca i Muncha.Haim Sutim Šarl Kamoan Ekspresionizam je termin koji je koristila skupina njemačkih umjetnika 20. Ponajprije u slikarstvu. koju srećemo u delima Anrija Matisa zvaničnog vođe grupe.Raul Difi. Žorž Ruo je izuzetak u francuskom ekspresionizmu. "Die Brücke" (Emil Nolde. zasnovana na enigmatičnim kvalitetima stranog izraza. slikari Matis. njemačko ekspresionističko slikarstvo ranih 1900-tih razvija reakciju na inertne akademske standarde prethodnog stoljeća.Anri-Šarl Managen. Ruol ne ostavlja prostor za kompromis sa tadašnjim francuskim društvom. Poznati umetnici koji su pripadali fovizmu Anri Matis. Grupa kao celina.Alber Marke. Karakteristike njihovog izraza su dekorativnost. Slično kao Goja u Španiji inkvizicije. su pod uticajem perzijske i blisko-istočne umetnosti. spontanost i intuicija. stoljeća.Andre Deren. toga doba kroz njegovo slikarstvo nije nimalo laskavo. Deren i Amedeo Modiljani. a portreti sudija otkrivaju zločin i korupciju koji dosežu čak i tamo gde se pretpostavlja da treba da vlada pravda. Utrilo. kroz omiljeno korišćenje debelih naslaga crvenog i crnog.Uprkos jakim. poput nemačkog ekspresionizma. korupcije i izobličenosti u redovima monarhije. blještavilo i sugestivna rafiniranost. Vincent Van Gogha. Karl Schmidt .Žorž Brak (delom) Žan Pi. Njegovo slikarstvo žestoko izražava reakcije na hipokriziju materijalizma njegovog doba. koja je osnovana u Dresdenu 1905.Oton Frijez. starijih. vibrantnim bojama koje obično koriste ekspresionisti.Žorž Ruo. god. Odbija slikoviti naturalizam da bi pokazao izravnost emocionalne ekspresije karakterizirane debelim iskrivljenim formama i napadnim bojama. Takođe su pokušali da interpretiraju savremene socijalne događaje. Oskar Kokoschka i Paula Modersohn . Najtipičniji je bio za Italijansku umetnost toga vremena. iako se javlja i u Rusiji i Engleskoj. Obojica su studirali umetnost u Francuskoj i po povratku u Italiju bili su zaintrigirani naglim napretkom industrije.. Doprinos futurizma modernoj umetnosti Futurizam kao i kubizam se može smatrati jednim od potpokreta u okviru apstraktne umetnosti. a koji su se našli u Parizu u vreme kada su Brak i Pikaso potresli umetničke krugove svojim novim likovnim poduhvatom. kao i psihološkom uticaju ovoga fenomena na ljudski mentalitet i aktivnost. . tehnologiju. "Ne želimo deo nje. Najznačajniji umetnici ovoga pokreta su Umberto Bočoni i Đakomo Bala. Bočoni. Strastvenost ideja ove grupe. Paul Klee. objavljenim u Francuskim dnevnim novinama Figaro 1909. Apstraktni ekspresionizam je kolektivno ime za grupu umjetnika u New Yorku koji su radili strasno emocionalne slike karakterizirane vrlo debelim nanosima boje i mase. koji s Franzom Marcom formulira nove estetske vrijednosti grupe. godine Alfred H. štrajkovi. Moglo bi se reći da njihovo obraćanje mašinama kao novom tematikom slikarstva. Barr Jr. kao i u drugim zemljama. u pravcu jedne brže industrijalizacije. Pokret započinje pesnik Filipo Marineti svojim manifestom. Zajedno sa pesnikom Filipom Tomasom Marinetijem oformili su jednu idejnu grupu. Predstavljanje brzog kretanja u likovnoj formi je njihova osnovna preokupacija. Futurizam je umetnički pokret osnovan nešto pred Prvi svetski rat u Italiji. koji je kasnije dobio ime kubizam. godine. "mi. rat. Njemačkom ekspresionizmu pripadaju još i Max Beckmann. prošlosti. kao prvi Avangardni pokret. Ime su dobili po jednoj slici Kandinskog. bilo njihov najznačajniji doprinos modernoj umetnosti. stoljeća i na umjetnike u New Yorku 1940-ih i 1950-ih godina. odnosno sve one koje su smatrali da će biti od uticaja na buduća dešavanja u društvu. avion. osnivač muzeja moderne umjetnosti. kao što su pobune. Severini i njihovi sljedbenici. Ovaj naziv je upotrijebio 1929. industrijski grad itd.Ekspresionizam je imao važan utjecaj na umjetnost 20. nije bila u adekvatnom omjeru sa njihovim umetničkim doprinosom. August Macke. Futuristi" Futuristi su obožavali brzinu. "Der Blaue Reiter" (plavi jahač) osnovana je u Münchenu 1911. da razmišlja u jednom sadašnjem vremenu i da ne bude zadovoljna svojom prošlosti. jer su time upozorili druge umetnike i publiku na njihov potencijal i prirodu vremena u kojem su živeli. mladost. nastojali su da prikažu lepotu modernih mašina pomoću snopova linija i ravni koje na slikarskoj površini stvaraju efekat dinamičnog kretanja i napetosti. automobil. mladi i snažni. Umjetnici koji djeluju u grupi Der Blaue Reiter su Franz Marc.Druga ekspresionistička grupa. godine ekspresionizam proglasili "izopačenom umjetnošću". godine. jer su oni samo dali energiju pokreta statičnoj geometriji kubizma i ponovo vratili bogatstvo kolorita. Svoj likovni izraz su formulisali na bazi modernih mašina. Marineti je želeo da uzdrma učmalu i zaostalu Italiju i da pokuša da je isprovocira da krene u pravcu nekakvog napretka. brzini i žestini savremenog života. bržeg tehničkog razvoja. nasilje.Becker. Futurizam je zapravo forma kubizma koju su stvorili italijanski slikari.Nacisti su 1933." pisao je. U manifestu. Vasilij Kandinski. koja se nalazi ispod površine materije kroz posmatranje i naglašavanje njene osnovne. ljubav nemira. podsmešno nazvana. Ime kubizam Kubizam je dobio ime od kritičara likovne umetnosti. geometrijske strukture. godina kada je od Italijana Filipa Marinetija izdat Futuristički manifest u pariskom listu Le Figaro. Žorž Brak. Sezan je umro i posle njegove smrti je nastao ovaj pravac koji je on inicirao u svojim delima. postepeno preko fovizma. kojim je obeležena jedna slika Žorža Braka. Praktički se može prezentovati trijumf čoveka nad prirodom. To predstavlja dinamično posmatranje realnosti i ovaj pokret očne tačke koja je uvek do tada bila statična jeste doprinos slikarstvu i njagova najosnovnija karakteristika. poezije. kugle i valjka odnosno geometrijskih oblika na koje se svi oblici mogu rastaviti da bi se naslikali. za nastanak futurizma smatra se 1909. kubus. Početkom 1906. kugle i valjka. umetnici koji se baziraju na Sezanovom konceptu. konus i loptu. izložba kubista u Salonu nezavisnih u kojoj je učestvovao Rober Delone. Oko 1921. izdali su sličan manifest slikari a 1912. koji je imao značajan uticaj na početak apstraktnog slikarstva. Sezan je začetnik trenda prema traženju nove realnosti ili univerzalnih nepromenjljivih kvaliteta. Razlikujemo dve faze u razvoju kubizma i dve njegove metode koje su se pojavile u svakoj od faza i to je metoda iz više pogleda na motive u analitičkom kubizmu i metoda pogleda iz više uglova u sintetičkom kubizmu. Ime dolazi od reči kubus što znači kocka. godine. Kubizam je umetnički pravac u modernoj umetnosti u prvom redu slikarstvu. godine u delima Žorža Braka i Pabla Pikasa i svoj vrhunac je imao 1914. Prije Sezana evropski umetnici su nastojali da vide i predstave prirodu u smislu njene materijalnosti.kubusčići. brzine. se priključio fašizmu. Nastao je 1907. i 1908. Ideološki futurizam je bio nejedinstven i njemu su se priključile sve političke grupe. pojavio se kao reakcija na fovizam i potrebu za prostorom u slici i njegova metoda je bila apstraktna perspektiva.Futurizam se proširio i u Rusiji i bio je tamo jako popularan i nastala su dva srodna pravca. i tu upoznaju Apolinera (13 knjiga. odvažnosti i revolta. veka. Kubizam je bila kritika klasičnoga slikarstva. Ovaj novi pogled se razvijao u narednom periodu od dvadeset i pet godina. Kubizam je pojednostavljavao oblike u interpretaciji realnosti na oblike kocke. Huan Gris. priećuje se novi pristup prirodi. Sezanov koncept je podrazumevao traženje univerzalne forme prirode kroz geometrijske oblike. U ovom je manifestu Marineti oglasio program u nekoliko tačaka i to. godine u Parizu u delima mnogih umetnika. Les peinters cubistes). se Marineti sprijateljio sa Musolinijem i na kongresu futurista 1924. dolaze do likovnog jezika koji će kasnije rezultirati u stil koji dobija ime .Istorija futurizma Iako se neki trendovi ka nastanku futurizma mogu pratiti i pre. Fernan Leže. Kubizam je ponikao iz dela i teorije Pola Sezana koji je svoja iskustva i praksu naveo u jednom pismu 15. U traženju nove stvarnosti. nastao početkom 20.1910. paraleleno sa promenama koncepata shvatanja stvarnosti u nauci. arhitekti. aprila 1904. egofuturizam i kubofuturizam koji je uticao i na rusku umetnost. Istorija kubizma 1911. godine Emilu Bernardu u kome on piše da se ceo realni svet sastoji od kocke. Pablo Pikaso i dr. Istovremeno. a to su snaga i eksplozivnost. U tom procesu redukcije. počinje da se koristi za ovu novu formu izraza. Pikaso je često stvarao svoja dela sužavajući izbor sredstava izražavanja. a proces transformacije forme. Svoja istraživanja bazira na analizi volumena i prostorne strukture.Radeći na novoj strukturi materije. do 1914. Brak i njihovi sljedbenici je geometrijska kristalizacija površina objekata. Vjerovatno zbog svog divljenja prema Sezanovom delu ili zbog želje da preuzme vođstvo Matisa u fovističkom pokretu. su u direktnom kontrastu sa kvalitetima i temperamentom koje srećemo u delima Pikasa. teksture i boje). odnosno apstrahiranje. nastaje novi likovni jezik koji ne poštuje površinski izgled predmeta. posmatrane sa estetske tačke gledišta i sa primarnim interesovanjem za globalnu strukturu slike. Ovo naglašavanje najbitnijih kvaliteta likovnih elemenata (linije. Pikaso počinje da istražuje nove mogućnosti u načinu izražavanja u svom slikarstvu. Uobičajenom kubističkom prilazu objektu. Pojam „apstrakcija“ koji je do 1900. valera.Tradicionalno prihvaćeni oblici i izgled objekata počinju da postaju „čiste“. kojom bi bilo moguće objasniti ono što umetnik sada radi ili pokušava da stvori. ili bolje rečeno. može se smatrati pretečom svih kasnijih formi apstrakcije u likovnoj umetnosti. Kod poluapstraktne umetnosti. nego i u delima arhaične grčke kao i afričke skulpture. do 1906. Na taj način su pokušavali da stignu do postojanijeg poretka forme od onoga koji se na prvi pogled javlja u prirodi. predstavlja izraz umetnikovih razmišljanja ili uverenja o životu i materiji. Uopšte gledano Brak je ostao vjeran francuskoj likovnoj tradiciji sa smirenim izrazom. što se može smatrati prvom svesnom saradnjom na razvoju novog umetničkog stila u modernoj i u istoriji umetnosti uopšte. a likovna sredstva prestaju da budu u službi imitacije prirode. francuskog slikara koji je sarađivao sa Pikasom u razvoju tog novog izraza.Jedan od najaktivnijih mladih umetnika fovističkog pokreta u Parizu od 1903. odnosno na način koji je umetnik smatrao da je postojanija forma prostornih odnosa. u najvećoj meri samo forme. oseća se rafiniranost kroz odmereno .). Prvi put biva predstavljen svetu u delima Pikasa i Braka. istražujući i eksperimentišući sa novim stilom. na primer bogastvo boje. Žorž Brak je dodao jedinstven ekspresivni kvalitet time što je počeo da ugrađuje različite teksturirane materijale na površinu platna. godine imao opšte značenje.Najuočljiviji aspekt kubističke forme koju su razvili Pikaso. za koju se smatralo da nije povezana sa posmatranim objektom. tradicionalno iluzionističko predstavljanje prostora bilo je dato drugačije. U tom traženju novog izraza konačno dolazi do riešenja i počinje da stvara slike prikazujući više strana istog objekta. U svim Brakovim delima u vreme kubističkog izraza (od 1911. Slike se sada stvaraju sa namerom da se naglasi njihova likovna struktura. nezavisna od promena svetlosti i distorzije površina koju stvaraju perspektivni zakoni. Njegovo delo i temperament. od primarne važnosti u likovnoj umetnosti još od vremena Renesanse. objekat iz prirode ostaje donekle prepoznatljiv. Dva umetnika su radili niz godina u istom ateljeu. Kubizam je odigrao veoma važnu ulogu za kasniji razvoj apstraktne umetnosti. Sa skoro istim pristupom kao i Sezan. Kubizam kao poluapstraktna likovna forma. godine bio je Španac Pablo Pikaso. Pikaso je ipak nezadovoljan naglašavanjem spoljašnjih karakteristika predmeta i traga za metodom izražavanja njihove unutrašnje strukture. uprkos korišćenju novih formi.kubizam. Za tu ideju se inspiriše ne samo u Sezanu. Apstrahiranje može ići od poluapstraktnih stilova kubizma i futurizma do „čiste“ apstrakcije Vasilija Kandinskog i Pita Mondrijana. dovodi do potrebe za stvaranjem nove terminologije. Ta tehnika se zove papier colle ili jednostavno kolaž. čija se skoro nepostojeća dubina artikuliše preko razbijenih planova koji formiraju preklapajuće uglove.1909. godine) predstavlja rani period kubizma.) je druga faza kubizma koja proizlazi od nove tehnike kolaža koju započinje Brak 1912.manipulisanje koloritom i valerom. godine. godine na delima Pabla Pikasa i Žorža Braka za vreme njihovih zajedničkih studija u Parizu. Huan Gris se nije udaljavao od prirode. Orfizam (1914. Ti elementi se lepe na platno i kombinuju sa crtežom u ulju. ali je svesno uspevao izbeći imitiranje njegovog površinskog izgleda. jednog od glavnih svojstava kubizma. koji karakteriše strukturalna analiza formi. Prve impulse možemo pratiti oko 1906. Faze razvoja kubizma Kubizam nema tačno omeđeni početak jer na njega literatura nije imala veliki uticaj a nije izašao neki manifest po kome bi se on mogao odrediti. Razvijao je svoje površine u pravcu prepoznavanja objekta.1923. . ali ne i žestinu koja se prožima kroz njegovo delo. razvili individualne forme koje ih izdvajaju iz te grupe kao izuzetne stvaraoce. i njegove ideje će se uklopiti u orfizam. Dolazi do delimične apstrakcije i predmeti su zamenjivani drugim predmetima koji su im slični i rastavljaju se na jednostavne geometrijske forme koje su predstavljane zanemarujući u potpunosti zakone perspektive. . nego ih čine serije ravni i površina koje ukazuju na spoljašnje i unutrašnje granice oblika. godine. . Od 1918. sunarodnik Pabla Pikasa. godine. tapeta. nego uzrokuje efekat disperzije volumena preko predstavljenog prostora. Obojica su prepoznatljiva po strogom izrazu koji često nalazimo kod Pikasa. Analitički kubizam (1909. Uzorci koje je na taj način postizao. kao i ekspresivne vrednosti boje. Otvaranje geometrijskih formi ne doprinosi njihovoj čvrstini. . Postepeno se predmeti na slikama razlažu na geometrijske forme a kolorit je nenaglašen i upotrebljava se samo paleta sivih i braonskih tonova. Fernan Leže i Huan Gris su u okviru kubističkog izraza. francuski slikar i Huan Gris. Te forme za njih nemaju fiksne karakteristike predmeta. Boja ponovo zauzima svoje mjesto a forme postaju još više dekorativne čemu doprinosi korišćenje komada novinskog papira. Sintetički kubizam (1912. Tokom celog perioda obojica umetnika koriste zagasit tonalitet boje i predstavljaju isti predmet iz više uglova na piktoralnoj površini. Druga dva poznata slikara kubizma su Fernan Leže. Te granice ni u kom slučaju nisu apsolutne budući da se konstatno pretapaju sa granicam drugih ravni. U to doba je kubizam bio pod uticajem prethodnih trendova i dolazilo je do otkrivanja kubističke perspektive. ispunjavajući tako dvostruku funkciju: postaju sastavni dio piktoralne ravni i dobijaju svoje mesto u prostoru slike.) je doba u kojem se dospelo do apstrakcije u pravom smislu reči i u njoj se iskorištavaju efekti boje. godine. kao direktni uticaj industrijalizacije društva. Umetnici ne imitiraju i ne trude se da rastavljaju . godine) i u to doba spadaju Žorž Brak i Pablo Pikaso. Kubizam se deli na faze Pretkubističku (1906. Stilistički motiv kubističke forme Fernana Ležea su mašine. razmontiranih kutija šibica i isječenih štampanih slova.1914. Brak će obratiti veću pažnju na taktilne i senzualne kvalitete. Saradnja je trajala do početka Prvog svetskog rata 1914. Karakteriše je konstruisanje kompozicije polazeći od apsrahovane figuracije prethodnog perioda.1912. nego se bavio problemima volumena i dekorativnim shemama koje su sugerisale prepoznatljive objekte. Brak i Pikaso u ovom period posmatraju forme predmeta kao geometrijske strukture. a pokret će se završiti 1920. su razvijani u smislu ograničenog prostornog volumena. fonetske poezije. i time se dobijaju slikarski elementi koji su sasvim nezavisni od realnosti.Žan Kroti – Francuska.Marija Vasiljef Fric Votruba. dovelo je do nastanka pokreta. procesom slučajnog otvaranja francusko-njemačkog rječnika.Gijom Apoliner – Francuska.Fransis Pikabija Pablo Pikaso.Žak Lipšic.Maks Ernst – Njemačka.Njemačka .Hugo Bal – Švajcarska. Johanes Bader (Johannes Baader). Godinu dana kasnije izložbu koju ti umjetnici organizuju zatvara policija navodeći kao razlog neprimjereno ponašanje. Ugo Bal. Sve ono apsurdno i bezvrijedno u stvarnosti dobija novo značenje u umjetničkom izrazu dadaista. koji prenosi umjetnički izraz u provokativno djelovanje.Artur Kravan – SAD. Komercijalna banka). počev od rušenja tradicionalnih umjetničkih formi. kada su Rihard Hulsenbek (Richard Huelsenbeck) i Ugo Bal (Hugo Ball). Man Rej (Man Ray) i Frensis Pikabija (Francis Picabia).Pojam „dada“ (dadá) dolazi od francuske riječi. čiji su principi jasno određeni protiv ustoličenja u kulturnom. Time se unosi pojam haosa kao put za revitalizaciju ustoličenog umjetničkog izraza. koja je po umjetnicima grupe nepodnošljiva. Tristan Cara (Tristan Tzara).Francuska i SAD. tražeći ime za svoje pozorište u Cirihu.Pokret iz Ciriha se brzo širi na sve tadašnje umjetničke centre. došli do njega. šokiraju i skandalizuju publiku. započinje jedan novi pokret.Johanes Bader – Njemačka. 1916. Kontradiktornost između životne prakse i tradicionalne umjetnosti u kojoj vlada „harmonija i ljepota“.Huan Gris.Markusi. Dadaisti su otvoreno antiburžujski nastrojeni. godine došlo je do daljeg razvoja u kubizmu. daju prednost neracionalnom nad racionalnom i deklarišu se kao anarhisti.Fernan Leže. koristeći trivijalne.Žan (Hans) Arp .Holandija Marsel Dišan . Pariz. Poznati kubisti Žorž Brak.Teo van Doesburg . koja u prevodu znači „drveni konjić“. Rezultat svoga djelovanja direktno svrstavaju u kontekst antiumjetnosti.Dijego Rivera ("Master Cubist"[1]). koji više i nije čist kubizam već kubizam koji je pod nekim drugim uticajima kao na primer imaginativni kubizam koji je pod uticajima nadrealističke umetnosti. političkom i javnom životu. Georg Gros (George Grosz) i Džon Hirfild (John Hearfield). iz Hanovera.Žan Metsenže. U Berlinu su to Raul Hausman (Rauol Hausmann). Hans Arp i Maks Ernst (Max Ernst) osnivaju dadaističku grupu u Kelnu. Maks Ernst. Kurt Šviters (Kurt Schwitters).Raul Hausman . „Merc“.Marsel Dišan.predmet i da ga sastave od geometrijskih oblika. rikanja.Glavni predstavnici i osnivači u Cirihu su: Hans Arp (Hans Arp). Keln. dovodi do njenog omaložavanja. Razočarenje posljedicama koje donosi Prvi svetski rat.Žak Vaše – Francuska. Francuska i Njemačka. odbačene i bezvrijedne predmete.Švajcarska.Bohumil Kubišta Dadaizam je jedan od prvih modernih globalnih umjetničkih pokreta 20.Pol Kle. Samo ime je nastalo u Cirihu.Dadaisti istražuju nove načine izražavanja u novonastaloj situaciji koristeći se satirom i ironijom kao umjetničkim izrazom protestuju. Izražavaju se u više različitih umjetničkih disciplina negirajući u isto vrijeme sam koncept umjetnosti.U Parizu i Njujorku se spajaju duh pokreta dada i novonastajući nadrealizam a zaslužni su: Marsel Dišan (Marcel Duchamp). Dolazeći iz Ciriha.Luj Markus Marevna (Marija Vorbief-Steblefska). godine. muzičke buke i remontaže polomljenih predmeta iz svakodnevnog života. Ime dolazi od Komercbank (Commerzbank. godine. Šviters realizuje svoje slike-merc. vijeka.Aleksandra Nehita.Posle 1923. 1919. Berlin i Njujork. Rihard Hulsenbek i Marsel Janko (Marcel Janko).Ljubov Popova. kroz subjektivni poetski izraz. to jest smatraju da vide onkraj stvarnosti. ali umjesto borbi s društvom. Fantazijska. Moral.Frensis Pikabija . treba usavršiti veliki negativan posao destrukcije. Hulsenbek Nadrealizam je umjetnički pokret nastao u Parizu. iščekivanja neobičnog događaja. neobično.. U tehničkom pogledu savršeno kao antičko slikarstvo. francuski pjesnik. raspada. Domovina. u začaranu dimenziju..Sofi Tojber – Švajcarska. nekada su odgovarali čovekovim potrebama. Umetnost. Nadahnuće traže u podsvjesnome te jedan kraj drugog stavljaju likove koji su jedan drugom strani. Nadrealizam se oslanja na iskustvima drugih pokreta. pokret je nastao 1924. prezirali su sve zakone i ustaljene običaje. je prvi okupio umjetnike novog smjera svojim "Manifestom nadrealizma" 1924.. u prvom redu ekspresionizma i dade. prizivaju tišinu i san.Švajcarska i Francuska (rođen u Rumuniji).Tristan Cara . imaginacijska komponenta umjetnosti oduvijek je izražavala tajnovite predjele ljudske duše. bez kontrole razuma. Carla Carráa. Nadrealisti na svojim slikama do krajnjih granica dovode vizualno izmještanje i osjećaj nestvarnosti.Njemačka. a odnosi koji ih povezuju ostaju nepoznati. Mi moramo čistiti i prati". kao što su to nekoliko godina ranije radili metafizičari i dadaisti.Klement Pansaers – Belgija.” Hugo Bal "Poštenje. zato što je on prozreo njenu prevaru kao modernog sigurnosnog ventila". priopćavaju osjet nestvarnosti. već nas upozoravaju da nas i neživi predmeti mogu uvući u čarobni krug.Marsel Janko Švajcarska (rođen u Rumuniji).Emi Henings – Švajcarska. Njihova djela. SAD i Francuska.Hans Rihter .SAD i Francuska. godine.sve to karakterizira djela nadrealista koji otvoreno izjavljuju da žive zajedno s čudovištima ljudskog uma.očaravajuće. Ništa od onoga što je naslikano nije onako kakvim se čini: predmeti se postavljaju jedan uz drugi bez logičkog smisla. izvan svake estetske ili moralne preokupacije". . Sloboda. Ti umjetnici sami sebe određuju kao metafizičare.Man Rej . uznemirujuće .SAD i Francuska Citati “Dadaista se bori protov agonije vremena i protiv opijenosti smrću. Što metafizičke slike čini tako "uznemirujućima"? Raspoloženje koje ih prožima . iracionalna. Nadrealizam je nastao i razvijao se neposredno iz talijanskog metafizičkog slikarstva i dadaizma. metafizičke slike ne teže tome da budu provokativno neugodne kao i dadaističke. g.Beatruz Vud . Tristan Cara "Dada je želela da sruši obmanu razuma i da otkrije nerazuman poredak". čije značenje često ostaje tajanstveno. Kao i futuristi.Švajcarska. Porodica.Rihard Hulsenbek . Švajcarska i SAD Kurt Šviters – Njemačka. Naredne godine joj se pridružuje i Giorgio Morandi. Grupa se 1920. a istodobno odbojno. Alberta Savinija i Filippa de Pisisa.Švajcarska i Njemačka. Tek u nadrealizmu su ove strukture ljudskog bića izašle u prvi plan i umjetnici su se skupili u jedinstven pokret. Žan Arp "Dadaista smatra da je neophodno ustati protiv umetnosti. Pariški pokret Kao što je već navedeno. Bratstvo. Nastao je iz susreta četvorice umjetnika: Giorgia de Chirica. Breton je definirao nadrealizam kao "diktat misli. Bizarno.Sadržaj Metafizička škola je nastala u talijanskom gradu Ferrara 1917. Religija. godine u Parizu.. okrenuli su se od stvarnosti i usmjerili svoje napore istraživanju ljudskog duha za koji su smatrali da je potisnut i ugušen društvenim pritiscima. André Breton. Sada od toga nije ostalo ništa osim skeleta konvencija. Europska likovna umjetnost od srednjeg vijeka do danas otvara izvore imaginacijskog na razne načine. Juan Miró. Umjetnici Tipični motivi nadrealističkih slika povezuju nespojive oblike u biološkom svijetu ili zrcale neodržive ravnoteže u fizičkom. Te "fotografije sna" su tako pomno realistički naslikane da podsjećaju na naturalističke prikaze prirode iako im sadržaj nije životna svakodnevica nego vizije što ih duh i mašta stvaraju u snovima. René Magritte te Max Ernst. te od Henri Laurensa do Constantin Brancusija. nemoći i mržnje). jednu svjesnu i budnu. oštroumno i nepristrano daje prostor raspravama među umjetnicima različitih mišljenja i stremljenja. koji je u Lausannei 1928. Časopis Minotaure Albert Skira. a jedan od prvih i najistaknutijih nadrealista. godine objavljivanjem Ovidijevih Metarmofoza koje je.) stvara isto jedan nepostojeći prostor koji je neizmjeran. U svojim slikama kombinirao je kolaž i frotaž (franc. Na platnu predmeti trpe izobličenja ili se smještaju u kontekst koji je potpuno stran njihovoj uobičajenoj okolini. Nadrealisti se oslanjaju na teoriju austrijskog psihijatra Sigmunda Freuda (osnivača psihoanalize).). bjesova. Posljednji broj Minotaurea izlazi u svibnju 1939. Dakle.U slikarstvu se nadrealisti služe veoma preciznom tehnikom. Unatoč kratkom vijeku. On je bio Duchampov suradnik još u doba dadaizma.-1989. a zatim političke okolnosti sprječavaju daljnje izlaženje. i to tako uvjerljivo da se doimaju posve istinitima. ilustrirao Pablo Picasso s 30 bakroreza. Ta ljudska podsvijest se oslobađala u snovima i halucinacijama. Dalí nastoji što točnije prikazati. Tako neki stvaraju biološki "moguće".-1976. Paul Klee (1879. Klee bi rekao: "Umjetnost je izrazito subjektivna". nego stvara vidljivo. nastoje što dublje prodrijeti u ponore ljudske podsvijesti (osobito strahova." Drugi slikari. godine osnovao izdavačku kuću istog imena. najsuptilnijih prijelaza koji zahtijevaju pomno promišljanje i prepuštanje mašti – spoj dječje naivnosti i jednostavnosti s vrhunskim znanjem i majstorstvom umjetnika.1955. od Georges Bracquea do André Deraina. u zbilji nemoguće. i … "Umjetnost ne predstavlja ono što je vidljivo. Ostale su izradili Marcel Duchamp. a ne dimenziji stvarnosti. prema kojoj čovjek ima dvije naravi. Salvador Dalí. poput najpoznatijeg nadrealista – Salvadora Dalija (1904. časopis ima veliki značaj za razvoj i širenje slikarske avangarde i temeljno je svjedočanstvo o umjetnosti između dva rata. ali neviđene i nepostojeće oblike organičkog svijeta. Iako je časopis prije svega glas nadrealista. Naslovnicu za prvi broj Minotaurea dizajnirao je Pablo Picasso. na poziv Pierra Matissea. Skira povjerava André Bretonu uređivanje novog umjetničkog časopisa Minotaure.). jedno poetično i apstraktno slikarstvo u kojem boja ima potpunu autonomiju. te su zato nadrealisti osobitu pozornost usmjerili snovima i slobodnu lutanju prostorima mašte. godine.-1940. listopada 1931. Sablasne prizore koji kao da izviru iz nekog sna prikazivao je i Max Ernst (1881. kombinacije iz snova. Henri Matisse. . sastavljen od pomno slaganih ploha nježnih boja. frottage = trljanje) iz kojeg je dobivao posebne efekte (dekalkomanija). započinje karijeru 25. Uz pomoć Efstratiosa Tériadea. a drugu podsvjesnu i potisnutu odgojem i zakonima zajednice. mlad i poduzetan bibliofil. čineći gotovo opipljivima vizije koje pripadaju dimenziji uma. kao na slikama Ivesa Tanguyja (1900.) koji slika duboka beskrajna prostranstva u kojima se nalaze fantastični oblici svijet apsurda i deformacija s izvorištem u podsvijesti. već se doima više kao zagonetka i duhovna zabava. Takvo slikarstvo zastupa belgijanski nadrealistički slikar René Magritte koji se najdoslovnije poigrao s pojmom "slike" stvarnosti i umjetničke "slike".Pojam apstaktni ekspresionizam prvi je upotrijebio američki kritičar umjetnosti Robert Koatis. Dozvoljene su 'greške' i slučajno nastale forme idu u prilog kompletnog umjetničkog doživljaja. Naizgled ne postoji kontrola. Escher koji istražuje paradoksalne. koji pod utjecajem umjetnosti nadrealizma i slikara kao što su Huan Miro i Pablo Pikaso postavlja bazu forme i izraza apstraktnog ekspresionizma. teksture i forme. Posve optimističan i blago ironičan pristup ima i Joan Miró čije su slike obijesne igre veselih boja. ili pak oštrih linija u kojima prepoznajemo figure pretvorene u znakove u neobičnoj igri. Pokret nastaje u Njujorku (naselje Grinvič).Blaži tip nadrealizma samo zbunjuje. Za podlogu se koriste platna velikih (monumentalnih) dimenzija. koji je od velike važnosti za apstraktne ekspresioniste. podkrepljuje teze ove vrste. linije. ne slijedeći prirodu ni realnost. prividno istinite. spoljašnja sprega između čovjeka i prirode i traženje duhovne ravnoteže. Za razliku od ovakvih kombinacija talijanski likovni umjetnik Alberto Giacometti (1901. omogućivši Njujorku da zamjeni Pariz kao svijetski centar umjetničkih zbivanja. teorije psihoanalize Sigmunda Frojda i Karla Junga su intelektualna i predmetna osnova. pošto se u djelima tih umjetnika konstantno pojavljuje traženje identiteta i odgovora na pitanja o ljudskoj egzistenciji. Sličan pristup imao je i engleski grafičar M. Prve manifestacije pokreta vežu se za slikara Aršila Gorkog.Vilem de Kuning. osnovne su ideje umjetnika ovog pokreta. pod direktnom kontrolom umjetnika. šezdesetih godina. Glavni predstavnici Adolf Gotlieb. a zapravo nemoguće prostorne odnose. rasutih apstraktnih oblika u plohama mekih obrisa. Serijsko stvaranje slika i njihove podjele na serije od strane njihovih stvaraoca. Pokret se održao na umjetničkoj sceni sve do pojave Pop arta.-1980.Kao i u nadrealizmu. Bio je to prvi umjetnički pravac koji je nastao na američkom tlu. među kojima su Pit Mondrijan i Maks Ernst bili najznačajniji za apstraktni ekspresionizam. Drugačija imena za apstraktni ekspresionizam su: slikarstvo akcije (action painting) i Njujorška škola.C.1966. Njegove brojne varijacije konja i konjanika se sve više sjedinjuju u tragičnom posrtanju i padu.Aršil Gorki. 1946 godine. ne izaziva tjeskobu ili nelagodu tipičnu za nadrealistička djela. sredinom četrdesetih godina XX vijeka. Dok je Marino Marini (1901. Lične. boje. unutrašnje psihološke borbe. Apstraktni ekspresionizam je uglavnom slikarski pokret. egzistencijalizma kroz svoje istanjene krhke figure koje su uvijek neko mišljenje u prostornom odnosu. iako je sam proces slikanja.Barnet Njumen.Žan-Pol Riopel . Na njegovim se slikama nespojive "bezezlene" stvari i pojave stapaju krajnjom jasnoćom i oštrinom. zaokupljen je prikazivanjem samospoznaje. Osnovna tematika se sadrži u izražavanju emocija putem nepredmetnih formi i proizvoljnog kolorita. Raskidanje tih umjetnika sa 'tradicijom' umjetnosti inspirisale su revolucionarni nagon apstraktnog ekspresionizma.) zaokupljen problemom ravnoteže i gubitka ravnoteže prikazujući uznemirenje ljudskog bića. Nadrealizam stiže u SAD-e preko umjetnika koji napuštaju Evropu zbog bujanja fašizma i Drugog svijetskog rata.).Apstraktni ekspresionizam se može nazvati i egzistencijalističkom umjetnošću.Karakteristike predstavljanja u apstraktnom ekspresionizmu su proizvoljni oblici. jaki kontrasti boja i slobodni (gestualni) pokreti kista. godine formirana u Parizu. tj. . Proizvod novog dadaizma i novog realizma.Volf Vostel. Lebel. sklapanje) je kiparska tehnika kolažiranja raznorodnih predmeta i materijala.). .-). Hepening (engl.). koncept hepeninga je rezultat teorija francuskog teoretičara umetnosti. Kod čistih hepeninga scenario nije tačno određen. godine a težio je intermedijalnošću.Hepening kao pojam. Odbijali su čistu apstrakciju i prikazivanje „sociološke realnosti“ na osnovu Objets trouvés.Filip Gaston.Mark Rotko. Roster (1944.(1927.-) i dr. asanblažu. Fred H. . J.2006. . Asamblaž (francuski: assemblage = spajanje.Joko Ono. poeziji i hepeningu. Dela ovih umetnika izvedena su delom u obliku asamblaža. Joseph Cornell (1903.Džon Kage. T Kantor. John Chamberlain (1927. .Kliford Stil.. a umetnost spoji sa svakodnevnicom koju pri tome mogu objašnjavati i apstrahovati. Hepening se najizrazitije manifestuje u delovanju fluksusa. Hepening predstavlja istraživanje ekspresivnog potencijala umetničkog potvrđivanja koje se odvija u realnom vremenu.Li Krasner. 1995. De Sad Fal. Tingeli. Grupi su pripadali između ostalih i N. Značenje i ciljevi Već je Džekson Polok svojim akcionim slikarstvom skrenuo pažnju na sam čin stvaranja likovnog dela kao na jednu vrstu posebnog događaja. dekolaža i Ready made.(1912. Njihova objekatska umetnost temeljila se delom na principima dadaizma pa je to razlog zašto se ovaj pokret označava kao neodadaizam.Robert Madervil.Franc Klajn.-).) i drugi.). Kaprov.).(1932.). veka kao proizvod teorija savremene umetnosti.Cilj hepeninga je da se tradicionalni izraz u umetnosti proširi.Hans Hofman.Al Hansen. Pjera Restanja i razvijao se paralelno u Parizu i Njujorku.-1998. odnosno brisanje granica između pojedinih umetničkih disciplina.1994. umetničkog pokreta koji je delovao u Evropi i SAD-u posle 1962.(1927. jedan od osnivača Pop art pokreta. performansu. Ova grupa postojala je istovremeno sa američkim novim realistima.Džekson Polok Novi dadaizam (takođe i novi realizam.(1933. Klajn i Ž. I.). a kasnije je počeo da se upotrebljava i u vanumetničkim aktivnostima. francuski Nouveau Réalisme) je naziv umetničke grupe koja je 1960. happening u prevodu: događaj.-) Bazon Brok.(1926. se ponajprije proslavio svojim neodadaističkim asamblažima koji su bili prepuni dvosmislenosti i ironije.-). dešavanje ili zbivanje) je jedan oblik akcione umetnosti nastao šezdesetih godina 20.1992. R. Umjetnici koji su također poznati po asamblažu: Louise Nevelson (1899. što omogućava nastanak neočekivanih događaja i nepredvidive postupnosti (predstavnici miksmedijalnog tipa Josefa Beuisa). a glavni tvorci su A.-).1988. Daniel Spoerri (1930. (1936. Robert Rauschenberg (1925. Edward Kienholz (1927. nastao je za potrebe definisanja novog shvatanja umetničke teorije i prakse. Reč je o želji za direktnim obuhvatanjem dela stvarnosti preko umetničke akcije. istovremenim radom u muzici.1972.Naziv je 1950-ih prvi put upotrijebio Jean Dubuffet za način oblikovanja trodimenzionalnih umjetničkih djela od različitih predmeta svakodnevne upotrebe. Poznati predstavnici u hepeningu Alan Kaprov.Georg Breht. . J.). Vostel. svaki posebno. Pokretačka sila impresionizma bila je želja nekolicine umjetnika da slikarstvu pristupe na posve suprotan način od onoga koji je bio prihvaćen u službenim. izlazak sunca. Zbog toga je u tim prizorima bilo teško pronaći ikakvu pravu poruku. stoljeću u težnji da u umjetničko stvaranje unese osobna raspoloženja i dojmove s obzirom na formu izlaganja i izražaja. Kritičar i novinar Leroy ih je podrugljivo nazvao "impresionistima" prema izloženoj Monetovoj slici Impresija. Salona. Umjetnici nisu bilježili prirodu kao statičnu i nepromjenjivu. Impresionisti su smatrali da u umjetnosti treba uživati u svim čulima i više su se bavili prisutnošću dubokih podražaja nago hladnom realnošću prizora. Nadasve ih je zanimao odraz svjetlosti u rijeci. S tisućama prijelaza boje i vještinom sjenčanja i toniranja. U početku impresioniste nisu prihvaćali ni kritičari umjetnosti. Budući da ih je Salon odbio. ali zajednička svijest nije bila jasno izražena sve do razdoblja između 1867. Svoje su palete učinili svjetlijima i različite su sjene podijelili. kavanu na otvorenom i kupalište u blizini Bougivala. Zasniva se na realističkom i naturalističkom promatranju prirode. poput improviziranih skica. kad je ukupno ozračje pogodovalo proširenju i uspostavi novog stila u slikarstvu. tehnike i umjetnički jezik njihovih djela bila su obilježja koja su impresionizam jasno izdvojila iz tradicionalnog svijeta akademske umjetnosti. iako je godina 1869. Njihov novi jezik nije samo promijenio tradicionalne konvencije. i to prilično nagonski. nesvjesni da pritom primjenjuju teoriju komplementarnih boja. stoljeća. prikazivanje povijesnih tema izgubilo je svoj primat. No unatoč svom kratkom vijeku. Ta se njihova djela danas smatraju prekretnicom ranog impresionizma. primjerice kvalitetu zraka. jednostavno zato što se fizički nije moglo vidjeti. Na velikim platnima impresionisti su prikazivali slikovite i sentimentalne motive. Impresionističke slike u početku nisu naišle na odobravanje. nesumnjivo bila značajna.Ono što je sigurno jest da impresionizam obuhvaća iznimno kratko razdoblje u povijesti umjetnosti. Nema nekog osobitog datuma koji bi označio nastanak impresionističkog pokreta. i 1869. njegovu vlagu ili svježinu.Potkraj 60-ih godina 19. već su na platno nastojali prenijeti njezino stalno kretanje i pulsiranje. Teme. Te su godine i Monet i Renoir naslikali La Grenouillère. 1874. Renoir i Pissarro) običavali odlaziti na obale rijeka Seine i Oise i ondje slikati prirodu. Prvi znakovi njegova pojavljivanja uočavaju se početkom 60-ih godina 19. imali su prvu službenu izložbu. Impresionistima je slikarstvo postala frenetična aktivnost jer je brzina izvedbe zahtijevala sve ubrzaniji ritam rada. . Ovim umjetnicima priroda je bila prava gospodarica: uranjali su u nju i u vizualno iskustvo koje im je pružala. Umjetnici koji su se veoma razlikovali po svojim osobnostima. Oni su hvatali uzdahe povjetarca. nedodirljivim krugovima pariške institucije. postignuća umjetnika u tih nekoliko godina neizmjerno su važna. već je preokrenuo i sam način na koji se gledalo na svijet.Impresionizam je umjetnički pokret u književnosti. Impresionizam u slikarstvu Impresionizam u slikarstvu posljedica je zajedničkih zamisli nekih umjetnika u određenom trenutku francuske povijesti. impresionisti su naslikali ono što se po definiciji nije moglo naslikati. neprestano promjenjivo nebo i neuhvatljive efekte svjetlosti koja se odražava na vodi.Slikari impresionisti prirodi su pristupali na posve drukčiji način od svojih prethodnika. dolazili su iz različitih škola. S pojavom impresionizma. stoljeća tri su umjetnika (Monet. krenuli putem novog stila. Konzervativna pariška publika smatrala ih je nedovršenima. glazbi i slikarstvu nastao potkraj 19. 1868. – 1870. Berthe Morisot (1841. Poslije se udala za njegovog brata Eugènea. kći imućnih roditelja čiji je predak bio slikar Fragonard. – 1899. kafane. Zaljubljeni parovi na slici La Moulin de la Galette (1876. Pierre-Auguste Renoir (1841.) bio je prije svega slikar svjetla. Nikad nije pokušao prikazati prozračnost zraka ili vode. Impresionizam je u Renoirovim djelima pronašao jedinstvenu strukturalnu čvrstoću u prikazima mladih žena. vrtovi i serijske slike.). već je zadržala svoju nježnu. raspršenim svjetlom. ono je glava tema svih njegovih motiva. Za života mu platna nisu bila naročito cijenjena ni poštovana kao što su bila djela drugih impresionista. Nigdje kao u njegovim slikama svjetlo nije toliko izraženo. objedinjujući likove i pejzaže pod istim ritmičnim i stalnim izvorom svjetlosti. isprekidane poteze kistom.) jedan je od najvećih impresionista. Claude Monet (1840. Nebo je važan element njegova rada. – 1926. a ne slikati samo vanjski izgled. a njihovom oblikovanju nije pridavao veliku važnost. nego nešto posve drugo: "impresija" izlaska sunca.) bio je jedan od prvih koji su širili načela impresionizma. Svoja egzotična platna uvijek je oslikavao jakim i živim bojama. Bio je najstariji među impresionistima i samim time u očima drugih umjetnika imao je određeni autoritet. koji je postao njezinim učiteljem i bliskim prijateljem. koncerti. slične onima koje nalazimo u djelima Paula Gauguina. posvetio se gotovo u potpunosti pejzažima. – 1903. a sadržaj je zamijenjen vizualnim "impresijama" svega što su osjetila mogla percipirati. Prizori iz svijeta zabave – sale za plesnjake. Predstavnici impresionizma u slikarstvu Camille Pissarro (1830. Armand Guillaumin (1841. slikajući uglavnom krajolike zapadno od Pariza. – 1895. Zanimanje za pravila kompozicije dovelo ga je do prikazivanja trodimenzionalnog prostora pomoću minijaturnih točkica. a ne likovi koje odnosi polazni trenutak. Na žalost njegova je karijera prekinuta njegovom pogibijom za vrijeme francusko-pruskog rata." Alfred Sisley (1839. kazališta – bili su omiljene teme impresionista. područja u kojem je živio. Svoja je platna ispunjavao jednoličnim. koji su na kraju pokreta romantizma držali usidrenog u stvarnosti. Renoir je tim slikama dao jedinstven karakter sreće. Na njegovo mjesto došao je Monetov izlazak sunca koji više nije bio izlazak sunca. Ona nije rabila tipične kratke. Prikaz je izgubio prirodne tragove. paperjastu tehniku. upoznala je Edouarda Maneta. a ta tehnika leži u samom srcu poentilizma i divizionizma.Zbog toga je psihološka percepcija postala važnijom od "stvarne" teme. Njegova je paleta postajala sve sjajnija i neprirodnija. – 1927. Frédéric Bazille (1841.) usred mrlja svjetlosti i sjena zrače ljudskom toplinom koja je puna zanosa.). već je ostao privržen čistoći svojih motiva.) je izlagao na gotovo svim impresionističkim izložbama. Ženski likovi Morisotove čvrsti su oblici istaknute nazočnosti. Figure poput ljudi bile su samo objekti koji reflektiraju svjetlost. Žive boje organizirao je u oštre kontraste. Njegove kasnije teme su uglavnom pejzaži. izlagala je redovito na službenim salonima prije nego što se s oduševljenjem pridružila impresionistima.) nikad nije bio predani impresionist. . a koristio se različitim tehnikama kako bi naslikao nebo koje "neće biti jednostavno pozadina". – 1919. kojeg su mnogi smatrali najkonzistentnijim među impresionistima. Želio je svakom predmetu dati težinu i volumen. Cézanne je za njega rekao: "On je čovjek od kojega treba tražiti savjet: pomalo je poput Boga. s kojim ga je povezivalo dugo i plodonosno prijateljstvo. novelama.). U početku je rabio gustu tamnu boju. Kako je jako volio crtanje. Primabalerina (1876. Posljednja slika je najnefigurativnije djelo do tada i na tragu je apstrakcije koja će se javiti tek u 20. je bio u direktnoj dodiru s impresionističkim pokretom. Osim Pissarra. – 1906.).) kao Degas. Nadahnuće je u početku nalazio djelima renesansnih majstora. – 1883. zagrebačka šarena škola. On osniva Društvo hrvatskih umjetnika (1897.Edouard Manet (1832. tzv. Najbolja ostvarenja impresionizam je dao u lirskoj pjesmi. kraćoj prozi. Takve su slike Aranžman u crnom i sivom: majka (1871. Bio je otmjen. – 1926. Edgar Degas (1834. Mary Cassatt (1844. nikad se nije smatrao pravim impresionistom. koje predstavljaju njezine najuspjelije radove. – 1917. sa svojim prijateljem Degasom dijelila je osobitu ljubav prema crtanju.-1903.). iako je redovito sudjelovao u njihovim izložbama. st. svoja najljepša djela je uradio tehnikom pastela. Njezin linearni stil i nadarenost za slaganje zasebnih elemenata doveli su je do izrade litografija i grafika u boji. njegova je paleta postala svjetlija.) na mnogo se načina izdvaja iz skupine ostalih impresionista. čime je započela hrvatska moderna umjetnost. njegovi su radovi postali lakši i spontaniji. Kod Degasa razočarani par na slici Čaša apsinta (1876. On je nazivao svoje slike "simfonijama". Impresionisti posjeduju vlastiti kriterij prema kome otkrivaju vlastitu istinu i prije nepoznatu estetsku ljepotu. gradski gospodin i prijatelj pjesnika Mallarméa i Baudelairea.) je utopljen u samoću koju je slikar postigao prikazati praznim stolovima koje je postavio između gledatelja i likova na slici. Kist je zamijenio slikarskim nožem koji mu je bolje odgovarao za prikazivanje mase i volumena motiva. impresionisti ga nisu potpuno razumjeli.) jasno ilustrira ovu gipku tehniku koja odgovara lepršavosti impresionizma. Paul Cézanne (1839. Impresionizam je značajno razvio psihološke reakcije u promatranju duhovnih stanja ličnosti. što znači da su mu na slici važnija formalna svojstva nego tema ili ono što prikazuju. Balerina lebdi izvan središta slike obasjana čudnom svjetlošću. te je zaboravio na slikanje atmosfera. nikad se nije poistovjetio sa skupinom niti je u potpunosti prihvatio njihove zamisli. Smatrao je da ono naglašava kretnje njegovih slavnih plesačica. a umjetno svjetlo više mu je odgovaralo od sunčeve svjetlosti. no nakon što je upoznao neke članove skupine. Duh impresionizma iz Pariza u Hrvatsku donio je Vlaho Bukovac koji je snažno utjecao na mlade slikare (uključujući autore iz Zlatne dvorane). . lirskoj drami i u eseju kao posebnom obliku književne kritike.). Kad je pod utjecajem Morisotove napustio svoj atelijer kako bi slikao u prirodi. Degas je više volio slikati u svom ateljeu nego na otvorenome.) i Nokturno u crnom i zlatnom: vatromet (1974. James McNeil Whistler (1834. a u jezičnom izrazu diferencirao nijanse pjesničkog govora.). Amerikanac koji je studirao u Parizu a živio i radio u Engleskoj. Kurbe je bio angažovan i kod njega se realizam pojavljuje kao vrhovni princip koji je ostvaren na temelju studija prirode. Njih predvodi Teodor Ruso i kod njih tek naslućujemo realizam. umetničku koloniju koja je posvećena slikanju pejzaža. Još u punom jeku romanticizma pod uticajem engleskih pejzažista uglavnom Džona Kanstabla formira se grupa mlađih slikara umetnika koji u Barbizonu formiraju 1830. jer ih ne vidim. Onore Domje bio je najveći karikaturist onoga doba. Umetnik teži da izrazi adekvatnu boju koju vidi u prirodi. filozofiji.U Evropi realizam nije uneo mnogo promena. veka. Žan Batist Koro ostvaruje poetizovani pejzaž. Onore Domije objavljuje karikature protiv kralja i zbog njih provodi šest meseci u zatvoru kao i Žan Fransoa Mile. . Ilja Rjepin.ono što je novo jeste stav umetnika ukoliko je on bio angažovan. mitološku i alegorijsku tematiku. Najveći predstavnik realističkog slikarstva Gistav Kurbe izrazio je ove težnje sledećim rečima: „Ne slikam anđele.Realizam (termin potiče iz latinskog jezika res – stvar. odbacujući religijsku. Bio je dobar slikar i kasnije se sve više posvećuje slikarstvu. predmetan) je višeznačan pojam koji se javlja u umetnosti. veka. Đorđe Krstić. Uroš Predić. književnosti i slikarstvu. Karikature su mu donosile teškoće i s njima je on išao u samu bit stvari. Umetnici se drže klasičnih proporcija ljudskog tela sve do toga vremena i o novim elementima možemo govoriti tek od pravaca koji su nastali početkom 20.Najznačajniji predstavnici realizma u slikarstvu su Gistav Kurbe.“ Realizam u slikarstvu donosi nove teme i motive (društvena nepravda koju trpe radnici i seljaci) dok je realistička obrada bila poznata i ranije u španskom i holandskom slikarstvu. U stanju je da sažima i uopštava on je sintetičar i umeo je da bude blizak idejama koje su se pojavljivale u kraj 19. a sa prostora bivše Jugoslavije Paja Jovanović.odražavanje društvene stvarnosti. Novi pogledi na umetnost primenjeni na slikarstvo značili su da slikari imaju u zadatak da prikazuju savremeni svet i život. realis – stvaran. Vlaho Bukovac i braća Šubić. Realizam u slikarstvu Krupne ekonomske i društvene promene te razvoj pozitivizma uzrokovao je novu ulogu umetnosti .