Guia Para El Estudio Del Griego

March 22, 2018 | Author: Josué Brenes | Category: Verb, Bible, Greek Language, Grammatical Gender, Translations


Comments



Description

BRUNO CORSANIEn colaboración con CARLO BUZZETTI GIROLAMA DE LUCA GIORGIO MASSI GUÍA PARA EL ESTUDIO DEL GRIEGO DEL NUEVO TESTAMENTO PRESENTACIÓN GABRIEL PÉREZ RODRÍGUEZ Traducción Castellana de GABRIEL PÉREZ RODRÍGUEZ de la segunda edición de la obra de BRUNO CORSANI GUIDA ALLO STUDIO DELL‘GRECO DEL NUOVO TESTAMENTO © Società Bíblica Britannica & Forestiera 1994 Roma, Italia © Edición Castellana Sociedad Bíblica Santa Engracia, 133 28003 MADRID Tel. (91) 442.58.98 - Fax 442.58.55 ISBN 8480830484 Depósito Legal Impreso en: M.C.E. Horeb (Viladecavalls, Vallés Occidental) (Barcelona) Las Sociedades Bíblicas Unidas (SBU) forman una fraternidad mundial que coordina el trabajo de las Sociedades Bíblicas nacionales en 200 países del mundo. Su finalidad es proporcionar a toda persona una Biblia (o parte de ella) en una lengua que pueda entender y al precio que pueda pagar. Por ello las SBU realizan un trabajo continuo de traducción, impresión y difusión del texto bíblico. La Biblia (o parte de ella) ha sido traducida, hasta hoy a 2.167 idiomas; las SBU distribuyen aproximadamente 500 millones de Escrituras al año. Le invitamos a sostener esta tarea con sus oraciones y donativos. La Sociedad Bíblica le informará con agrado sobre su labor. PREFACIO Fomentar la Palabra de Dios es la tarea fundamental de las Sociedades Bíblicas. Traducir, producir y distribuir, así como promover el conocimiento y vivencia de las Sagradas Escrituras es nuestra misión prioritaria. Para que esta labor sea posible es imprescindible la contribución de quienes se especializan en el conocimiento y la enseñanza de las lenguas bíblicas a fin de ayudar, a su vez, a quienes se esfuerzan en su aprendizaje y, por ende, a una mejor comprensión del Texto Sagrado. A todos ellos nuestro reconocimiento y gratitud. Al presentar esta Guía para el estudio del Griego del Nuevo Testamento queremos también dar las gracias a todos los que han hecho posible su publicación. En especial, al Prof. Bruno Corsani, autor de la obra; así como a los profesores Carlo Buzzetti, Girolama de Luca y Giorgio Massi, quienes han contribuido decisivamente al estado final de la obra. También nuestro agradecimiento a la Sociedad Bíblica Italiana y a su director, Valdo Bertalot, por su visión y generosidad, que ha hecho posible la edición en castellano. Y muy especialmente, al Prof. Gabriel Pérez por su esfuerzo, dedicación y esmero en todos los detalles de la traducción y adaptación de la obra al castellano. Confiamos en que la edición de esta Guía contribuya eficazmente al estudio del Griego Bíblico, para un mayor conocimiento de las Sagradas Escrituras y avance de las Ciencias Bíblicas en el mundo de habla castellana. José Luis Andavert Director General de Sociedad Bíblica PRESENTACIÓN La importancia del estudio de la lengua griega para la inteligencia de los libros del Nuevo Testamento es algo evidente. En su modalidad helenística fueron escritos todos ellos. Por fiel que sea una versión, no le es posible reflejar todos los matices de la lengua original. Esto ocurre, sobre todo, cuando se trata de una lengua como la griega, tan rica en matices y tan distinta de la italiana y la castellana. Cuando Cisneros se disponía a llevar a cabo la Políglota Complutense, Nebrija le dio el siguiente consejo. Lo citaba el Prof. D. Félix García López, en la presentación de la Guía para el estudio del Hebreo bíblico (Madrid, 1995), que la Sociedad Bíblica ha publicado con anterioridad a la Guía para el estudio del Griego del NT que ahora presentamos: ―Planta de nuevo aquellas dos antorchas apagadas de nuestra religión, que son la lengua hebrea y la lengua griega‖. También entre nosotros estuvo, al menos, relegado el estudio de estas lenguas durante algún tiempo. El momento actual, la lengua greco-bíblica ocupa en los Planes de estudio de las Facultades y Centros Superiores de Estudios Teológicos el lugar que le corresponde. Resulta, por lo mismo, muy oportuna en estos momentos la publicación de la presente Guía, llamada a prestar inestimables servicios. Varias peculiaridades distinguen esta obra. En primer lugar, su método pedagógico: va presentando alternativa, y de modo progresivo, las declinaciones de los nombres y las conjugaciones de los verbos. E intercala paralelamente las nociones de la Sintaxis con las de la Morfología. Con ello el estudiante, asimiladas las primeras lecciones, está capacitado para formar frases y traducir los pasajes más fáciles del Nuevo Testamento. Digna de notarse también es la constatación de la raíz o el tema de los nombres y de los verbos. Ella proporciona al alumno unos conocimientos filológicos tan útiles como gratificantes. Y respecto del verbo, destaca el valor cualitativo de la acción del verbo, característica del griego, sobre el valor temporal del mismo prevalente en el latín y lenguas derivadas del mismo. Cada Lección (o tema) va seguido de un Vocabulario y Ejercicio de traducción. El conocimiento de un notable número de términos bíblicos y la traducción de numerosas frases del texto bíblico que presentan los Ejercicios (y también los ejemplos de las reglas gramaticales) preparan al estudiante para seguir la exégesis del Nuevo Testamento realizada sobre el texto griego del mismo. Seis Apéndices enriquecen la Guía. Peculiarmente útiles: el I que presenta seguidas, y de fácil encuentro, las declinaciones y conjugaciones dispersas antes a lo largo de libro. Y el V, buena ‗Tabla de verbos irregulares‘ con el tema, tiempos y voces de los verbos más utilizados. Buen complemento el VI sobre la utilización de una edición crítica del NT. Bien merece una singular felicitación la Sociedad Bíblica al proporcionar tan excelente medio de trabajo a los estudiantes de lengua castellana de España y América. Como traductor de la ‗Guida‘ he procurado no incurrir en el, nunca mejor citado, ‗traduttore, traditore‘. Sólo alguna vez me he permitido cambiar el estilo y terminología para hacerla más inteligible al lector de lengua castellana. Quiero manifestar mi agradecimiento a José Luis Andavert, Director General de Sociedad Bíblica, por la ocasión que ha ofrecido a este biblista católico de colaborar en esta obra. Se trata de una colaboración con quienes compartimos un mismo ideal: la difusión y conocimiento de la Palabra de Dios. Gabriel Pérez Rodríguez Profesor Emérito. Ex-Catedrático de Nuevo Testamento y Griego Bíblico de la Universidad Pontificia de Salamanca AL LECTOR Esta ―Guía‖ es una oferta a quien desea acercarse al texto griego del Nuevo Testamento, sin haber estudiado griego en los centros de enseñanza media; y a quien, después de haberlo estudiado, ya no lo recuerdan. No nos proponemos dar una panorámica completa de la lengua griega, que permita leer incluso los autores clásicos, sino que nos concentramos en la lengua y en las formas gramaticales utilizadas en el tiempo del Nuevo Testamento y de los autores de los textos que él contiene. Ninguna lengua, es cosa conocida, es inmutable. En todas las lenguas hay palabras, formas, construcciones que envejecen y caen en desuso, mientras palabras nuevas y giros de frase, impensadas o tenidas como incorrectas en el pasado, entraron en el uso corriente y terminaron por ser consideradas como normales. También la lengua griega ha conocido una evolución de este género, complicada por el factor geográfico, por el cual se manifestó al principio bajo la forma de dialectos: jónico, eólico, dórico y ático. Este último, a pesar de ser hablado por una minoría de griegos, vino a ser el más fuerte y vital, gracias sobre todo al peso cultural de Atenas. Con las conquistas de Alejandro Magno (334-323 a.C.) y con el progreso del comercio, el griego vino a ser la ―lengua común‖ (koiné diálektos) de casi todas las gentes que se asomaban al Mediterráneo, especialmente de las que habitaban en las ciudades o se dedicaban al comercio. Era el griego propio de personas de negocios, simplificado respecto al de los clásicos; menos riguroso en la concordancia y en el uso de los casos; recurría más fácilmente al uso de preposiciones y de formas perifrásticas. Por lo que se refiere al Nuevo Testamento, la lengua de sus autores, en unos más en otros menos, fue además influenciada por el griego de los Setenta (LXX), es decir, por la traducción griega del Antiguo Testamento, llevada a cabo por los Hebreos en Egipto. Nuestra Guía se propone preparar al lector a la lectura y a la comprensión de los escritos del Nuevo Testamento. Dejaremos a un lado aquello que no es indispensable para comprender el Nuevo Testamento: por ejemplo, el dual. Los clásicos griegos utilizan tres géneros: singular, dual y plural; pero el Nuevo Testamento utiliza sólo dos: singular y plural. Los clásicos usan cuatro modos finitos: Indicativo, Subjuntivo, Imperativo, Optativo, y además el Infinitivo, el Participio y el Adjetivo verbal, que son formas nominales. Los autores del Nuevo Testamento casi nunca utilizan el Optativo (en el Apéndice II son consignados los pocos pasajes que contienen una forma de Optativo). También los ejemplos, los ejercicios, las listas de vocablos se centran en el léxico del Nuevo Testamento, así el lector podrá estudiar sobre todo reglas y vocablos que sirven al fin que se pretende. Para que la Guía sea eficaz es necesaria la colaboración del lector. Las listas de vocablos, los recuadros con la declinación de los nombres y la conjugación de los verbos, deberán a.C. antes de Cristo ser aprendidos de memoria, y los ejercicios deberán ser realizados con diligencia. De no hacerlo así, el estudio puramente teórico resultará inútil. También las referencias a pasajes del Nuevo Testamento han de verificarse, cuando ilustran reglas o uso de vocablos. Es un buen ejercicio que lleva al estudiante a leer directamente el Nuevo Testamento en griego (cfr. en el Apéndice VI indicación de las ediciones más difundidas del texto mismo). Las referencias son escasas en las primeras lecciones, más frecuentes en las últimas, cuando se supone ya una mayor capacidad para leer y entender los pasajes bíblicos. Como vocabulario aconsejamos el pequeño volumen, complemento de nuestra Guía, que lleva como título Concordancia Manual y Diccionario Griego-Español del Nuevo Testamento, preparado por Pedro Ortiz Valdivieso y editado por Sociedad Bíblica. En él se encontrará una información más completa de la que hemos podido dar aquí, en nuestros ―Vocabularios‖, que, por motivos de espacio, no consignan siempre todo el campo semántico de cada vocablo, sino solamente los significados más usuales, o los que son precisos para realizar los ejercicios. Bruno Corsani cfr. ve, véase LISTA DE ABREVATURAS A) Escritos del Nuevo Testamento Mt = Mateo Mc = Marcos Lc = Lucas Jn = Juan Hch = Hechos Rm = Romanos I-II Cor = I-II Corintios Gal = Gálatas Ef = Efesios Fil = Filipenses Col = Colosenses I-II Ts = I-II Tesalonicenses I-II Tm = I-II Timoteo Tt = Tito Fm = Filemón Heb = Hebreos Sant = Santiago I-II Pe = I-II Pedro I-II-III Jn = I-II-III Juan Jd = Judas Ap = Apocalipsis B) Otras abreviaturas abr. = abreviado a.C. = antes de Cristo AC. = Acusativo adj. = adjetivo alem. = alemán A.P. = Aoristo pasivo Apénd. = Apéndice Aor. = Aoristo art. = artículo asigm. = asigmático A.T = Antiguo Test. act. = activo adv. = adverbio Caract. = característica cfr. = ve, véase comp. = compuesto compl. = complemento Subj. = Subjuntivo conj. = conjunción DAT. = Dativo d.C. = después de Cristo decl. = declinación desin. = desinencia determ. = determinativo etc. = et cetera Ej. = ejemplo Ejs. = ejemplos * = voz no documentada en los textos, reconstruible por deducción > = da origen a < = deriva de F. = Femenino fem. = femenino franc. = francés Fut. = futuro GEN. = Genitivo Gr. = Griego Imper. = Imperativo Impf. = Imperfecto Indic. = Indicativo Inf. = Infinitivo ingl. = inglés interj. = interjección intrans. = intransitivo lat. = latín Lec. = lección l.v. = lección variante masc. = Masculino M. = Masculino M.-P. = Medio-pasivo MS, MSS = Manuscrito/s N. = Neutro N.B. = Nota bene Nestle = cfr. Apéndice VI NOM. = Nominativo N.T. = Nuevo Test. Obs. = observación Opt. = Optativo pág./págs. = página/as p.ej. = por ejemplo Part. = Participio pas. = pasivo Perf.(Pf) = Perfecto pers. = persona Plur./plur.(pl.) = plural Ppf. = Pluscuamperfecto Prep. = preposición véase verb. = verbal voc. = prótasis alg. = vocal VOC.P. alguna cosa algn. = algo./sing. = transitivo T. = sigmático Sing. = alguno s. = singular sust. -a trans. ss. = siguiente/s sigl. = temático. = Tema tem.. = tema del Presente T. = sustantivo sobrnt.Pres. = ve. = Vocativo . = tema verbal v. = sobreentendido T. = siglo sigm.V. = Presente Prót. LECCIÓN PRIMERA § 1—El alfabeto griego El alfabeto griego se compone de 24 letras (consonantes y vocales). . Puede ser utilizada indistintamente en medio o al final de la palabra. NOMBRE Alfa Beta Gamma MAYÚSCULA Α Β Γ MINÚSCULA α β γ PRONUNCIACIÓN a b g Delta Epsilón Dseta Eta Zeta Iota Cappa Lambda My Ny Xi Omicrón Pi Rho Sigma Tau Ypsilón Fi Ji Psi Omega Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ ΢ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ δ ε ζ η θ ι κ λ μ ν ξ ο π π ρ1 ρ2 c3 σ τ υ φ χ ψ d e ds e z i c. k l m n x o p r s t y f j ps o 1 Al principio o dentro de la palabra 2 Al final de la palabra 3 OBSERVACIONES siempre dura. breve larga breve u francesa (ü alemana) larga Sigma lunada: C (mayúscula) y c (minúscula). ante ésta suena como ‗n‘. excepto ante gutural. las otras. μ. ρ. rho. xi. once se prolongan bajo la línea: la gamma y la ji (γ. con la mitad de su figura. Seis minúsculas son altas: beta. delta. se coloca sobre la primera la señal . con un pequeño rasgo: beta. títulos de cortesía y el nombre mismo de Dios se escriben. Así se tendrá: ĕ = epsilón (ε) ē = eta (η) ŏ= (ο) ō = omega (ψ) . del alfabeto latino. zeta. con letra minúscula más bien que con mayúscula. se sigue el uso de comenzar una frase o un período. con frecuencia.OBSERVACIONES a) Dos letras diversas corresponden a nuestra ―e‖ (respectivamente. υ. para la ―e‖ larga y la breve). sobre la segunda la señal Lo mismo ocurre para distinguir la ‗o‘ breve de la ‗o‘ larga. ζ. e) En las lecciones que siguen podrá ocurrir que palabras o frases griegas aparezcan no con sus caracteres griegos. psi (β. δ. Los nombres propios de persona y de lugar. c) Todas las mayúsculas griegas están a nivel de línea y tienen la altura de nuestras mayúsculas. normalmente. η. italiano. dseta. my. eta. λ. fi. En la transliteración para distinguir la ‗e‘ breve de la ‗e‘ larga. b) Dos letras diversas corresponden a nuestra ―o‖ (respectivamente. lambda. en cambio. Los sustantivos que se refieren a cargos públicos. o letras. castellano y de otras lenguas más comunes son transferidos al servicio de las palabras griegas usadas o explicadas). θ. Este procedimiento se llama transliteración y las palabras así impresas ―transliteradas‖ (porque los caracteres. xi (β. π. d) Las mayúsculas se utilizan menos en griego que en las lenguas modernas: en los libros impresos. Lo mismo ocurre en la oración directa. sino con los normales de imprenta (los denominados ―caracteres latinos‖). para la ―o‖ larga y la breve). χ). dseta. con la inicial minúscula. ξ. ξ). φ). ζ. sigma final. llevan la inicial mayúscula. después del punto final. ἅγιορ. espíritu áspero se señala generalmente con la letra h (por ej. pero de dimensiones más altas (especialmente en publicaciones inglesas). Para la interrogación se utiliza el signo «. v.€ Ejemplos: ἄγγελορ (ánguelos). el espíritu (v. ἀνάγκη ( kē) i) A veces se encuentra una omega mayúscula ψ idéntica a la minúscula ψ. El sonido nasal de la γ delante de una gutural se expresa en la trasliteración con una € n. § 3) suave no se consigna. mientras que el os.f) En las palabras transliteradas. ve. EJERCICIO Transcribir diez veces cada una de las letras minúsculas del alfabeto griego. ὕπνορ). recordamos los signos de puntuación: la coma y el punto tienen el mismo valor que en castellano. ejemplo n.». véase ej. la transliteración se hace con el grupo gu. y cinco veces cada una de las mayúsculas. El signo exclamativo no tiene correspondiente en griego. Un punto alto equivale a nuestro ‗punto y coma‘ y a los ‗dos puntos‘. j) Junto al alfabeto. g) La letra τ puede ser indicada con Y o con U.: respectivamente por ἁμαπσία. Neutro . h) Para evitar el sonido gutural de la letra γ delante de la ε y de la ι. ji) MUDAS Labiales π β υ (pi. denominadas también semivocales. zeta) líquidas:λ. § 96. pertenecen. denominadas también semivocales. cuya importancia está testificada por los efectos fonéticos que ellas han producido en el griego utilizado sucesivamente. delta. ν. a familias o tipos diversos: Guturales FUERTES SUAVES ASPIRADAS κ γ φ (cappa. beta. ny. π (lambda. rho) SONORAS nasales: μ. véase 1 Letras usadas en el griego arcaico. fi) Dentales σ δ θ (tau. gamma) espirantes:ρ/ρ (sigma) » :j (iod)1 . 1 Letras usadas en el griego arcaico. gamma.§ 2—Clasificación de las consonantes Las consonantes. F (digamma o wau )1 DOBLES ζ (dseta) < sigma + Dental ξ (xi) < Gutural + sigma χ (psi) < Labial + sigma Obsérvese para mayor claridad el siguiente recuadro complexivo: MUDAS DOBLES SONORAS cfr. ve. cuya importancia está testificada por los efectos fonéticos que ellas han producido en el griego utilizado sucesivamente. de las que volveremos a tratar en la gramática (cfr. < deriva de . por sus características. 122–123 y en otros lugares). γ [=ν] (my. generalmente. sólo las tres últimas sílabas (a partir del final de la palabra). κα φψπ ρ α σοτ γ νεσο ο δ ν ζψ ν σ υψρ σψν ἀνθπ πψν κα σ υψρ ν σ ο κασ λαβεν Εγ νεσο ἄνθπψπορ. son tomadas en consideración respecto del acento. Si está vuelto hacia la izquierda se llama suave y no modifica la pronunciación (Ej.fuertes suaves aspiradas espirantes nasales líquidas Guturales κ γ φ ξ ρ. κα λ γορ ἀπφ ππ ρ σ ν θε ν πάνσα δι γ γονεν ν α σ ζψ ν. Su empleo puede sintetizarse de la manera siguiente: Ejs. ρ μ λ Labiales π β υ χ (j) ν π Dentales σ δ θ ζ (F) γ (=ν) EJERCICIO DE LECTURA DE LOS SIGNOS ALFABÉTICOS ΚΑΣΑ ΙΨΑΝΝΗΝ Εν ἀπφ ν λ γορ. La mayor parte de las palabras que comienzan por vocal tienen espíritu suave. y corresponde a la aspiración ligera de la letra ‗h‘ en varias lenguas modernas.: ἄν). ἀλλ να μαπστπ ς § 3—Espíritus (I) y acentos (II) I) Las palabras griegas que comienzan por vocal llevan sobre ella (o al lado cuando son mayúsculas) un signo denominado ―espíritu‖. por tanto. να πάνσερ πιςσε ςψςιν δι πεπ σοτ υψσ ρ ν ππ ρ σ ν θε ν. νομα α σ Ιψάννηρ υψσ ρ. circunflejo (υψρ) o grave (ζψ ).: ῞Αννα. κα θε ρ ν λ γορ ο σορ ν ν α σοτ γ νεσο. lleva espíritu áspero (ῥ). en la parte alta a la izquierda (el acento agudo después del espíritu. ῎Εβεπ. Cuando una vocal mayúscula inicial lleva el acento. II) Por regla general. La π (rho). ῟Ψπα El uso del acento. toda palabra griega lleva un acento (las excepciones serán indicadas más adelante). ἀπεςσαλμ νορ ο σορ λθεν ε ρ μαπστπίαν να μαπστπ ς πεπ σοτ α σοτ ο κ ν κεινορ σ υψρ. que puede ser agudo ( να). en el curso de la frase (no. κα ςκοσί υαίνει. en forma de coma o semicírculo. éste no se coloca encima. Ejs. sino delante de ella. si está vuelto hacia la derecha se llama áspero o fuerte (Ej. el acento circunflejo sobre el espíritu). κα ςκοσία α σ παπ θεοτ. ejemplos . sobre la última palabra de la frase o del período seguida de un signo de puntuación).: ). en principio de palabra. El acento agudo se convierte en grave en las sílabas finales. el áspero. pero las que comienzan por τ tienen. en griego. aunque no es vocal. está regulado por la ley del trisilabismo: de hecho. –. llamada Todas las palabras que no llevan acento sobre la última sílaba se denominan barítonas. recae sobre la última sílaba de una palabra. –. –: paroxítonas (acento agudo sobre la penúltima) Ej. –: properispómenas (acento cincunflejo sobre la penúltima) Ej. ψ. mandato.: κληπον μορ. Es. A este respecto. Según la posición y el tipo de acento. en cuanto al timbre de la voz. heredero – . preciso tener en cuenta la cantidad de la vocal que lleva el acento. pero también la de la sílaba final de la palabra. –.: ςτκη. ο con las vocales ι e τ forman los diptongos propios (dos vocales que forman una sola sílaba): . medias (α) u oscuras (ο. por tanto. ε.τ) y. § 4—Encuentros de vocales A) Diptongos y iota suscrita Las vocales pueden ser ásperas (α. –. en las desinencias de la I y II declinación y en las de las formas verbales (excluído el Optativo) se consideran breves. y puede ir sobre la última.: νσολ . ι ). claras ( ε. higo –. – : perispómenas (acento circunflejo en la última) Ej.: εἴδολον. ο. si ella es larga y la última breve.: κληςιρ. η. hay que advertir que los diptongos –οι y –αι. ε. η. Nunca puede ir sobre la antepenúltima. penúltima o antepenúltima sílaba—pero para que caiga sobre ésta tiene que ser breve la última vocal de la palabra. –: proparoxítonas (acento agudo sobre la antepenúltima) Ej. —El acento agudo puede colocarse sobre las vocales breves y sobre las vocales largas. – . – . τ). El encuentro de las vocales α. si es larga. – : oxítonas (acento agudo sobre la última sílaba) Ej. sobre la penúltima sílaba. ψ) o suaves (ι. –. las palabras griegas reciben las siguientes denominaciones. imagen –.—El acento circunflejo sólo puede estar sobre las vocales largas (o sobre los diptongos). T. Ej. δεςποινα. κψμαῐ. en cuyo caso ésta. ἀγπᾱ. στφη. por esto aparece una pequeña ι debajo de la vocal larga.C. lo mismo que cuando va suscrita. μοιπᾰ. el sonido ι dejó de pronunciarse en el siglo XII d. pero se pronuncia como si se encontrase sobre la primera.: minúsculas = . δοξα. Ψι (cfr.. ἀναβαςιρ. Copiarlas en el cuaderno y leerlas correctamente. Σοπορ. σεφνη.: καί (se pronuncia kái). Nuevo Test. en griego.. ἀγαπη. excepción las mayúsculas largas con la iota adscrita. ὠμορ. παπθενορ. El estudiante coloque el acento sobre la sílaba subrayada. por tanto. νοςορ. Constituyen. después de Cristo N. μησεπ. γευτπᾰ. . (cfr. ςψμᾰ. σ . pero. η y ψ se encuentran con la vocal ι. δικη. no se pronuncia. la ι se adscribe al lado (adscrita). teniendo en cuenta las reglas expuestas. En las líneas siguientes las palabras no llevan acento. el acento se coloca sobre la segunda vocal del diptongo. Pero si esta última es mayúscula. En realidad. γενορ. δακστλορ. ῞Αιδηρ) B) Acento en los diptongos Cuando el acento cae sobre una sílaba que contiene un diptongo. llevar acento. μν . diez palabras con acento sobre el diptongo. ἁππαγαῐ.C. obviamente. κινδτνορ. Ηι. forman un diptongo denominado impropio. λογορ. dado que no se pronuncia.T. pero sobrevive en la escritura.αι ατ ει ετ οι οτ (se pronuncia como u) Cuando la τ y la ι se encuentran. no cuenta y no puede. pero no se pronuncia. γλψρςᾰ. Este deberá ser consignado sobre la sílaba que en cada palabra está subrayada. ἀληθειᾰ. forman el ―diptongo suave‖: τι Cuando las vocales ᾱ (larga). φψπᾱ. Ejs. γνψμαῐ d. ἀστφιᾱ. como hemos indicado. ντμυη. EJERCICIO: Buscar en el N. δῐχα. γαληνη. σ ) mayúsculas = Αι. EJERCICIO. . π α σ = sobre él. I) La elisión es la sustitución de la última vocal (con tal que sea breve) de una palabra por un apóstrofo.: κἄν = aun cuando. ἀλλ να= pero a fin de que). π. Cuando antes del apóstrofo hay una consonante muda fuerte (κ. en lugar de σ α σά σο νανσίον= al contrario. σ) y la palabra siguiente tiene espíritu áspero. λ γοτςι–ν. Se forma así. En los recuadros de las declinaciones y conjugaciones. en lugar de κα ἄν κἀγ = y yo. λ γοτςι/ν Cuando el hiato tiene lugar en el interior de una palabra (hiato interno). en lugar de π ο ἀνθ ν = por el hecho de que. o también dentro de una misma palabra. porque. § 21). las dos vocales se pers. conjunciones y otras partículas (ἀπ ἀπφηρ = desde el principio. La coronis no se puede confundir con el espíritu suave. cuando estas formas van seguidas de palabra que comienza con vocal o se encuentran al final de la frase.: λ γοτςι(ν). Tiene lugar especialmente con las preposiciones. su pronunciación puede resultar desagradable. si una palabra termina en vocal y va seguida de otra que comienza por vocal. una sola palabra. μεσ μοτ = conmigo. p. El hiato externo (creado por el encuentro de vocales que pertenecen a palabras distintas) puede ser eliminado con: I) la elisión. como también en ςσί(ν) (= es).C) Encuentro de vocales que no forman diptongo (―hiato‖) Cuando dos o más vocales se encuentran consecutivamente (por ejemplo. persona sing. Ejs. A este encuentro de vocales se le da el nombre de hiato. singular . la consonante muda se sustituye por la correspondiente aspirada (φ. excepto en el caso en el que las vocales constituyen diptongo). en –ε. en lugar de ἀνσ ν II) La crasis consiste en la contracción de la vocal final de una palabra con la vocal inicial de la palabra siguiente. Ejs. Los escritores más selectos procuran eliminarlo allí donde sea posible (cfr. Pero si no se verifica la contracción. θ): υ μψν = por nosotros. ἀλλ ε ςίν = pero son. el sonido desagradable puede ser eliminado mediante contracción: ésta resuelve el encuentro de dos vocales ásperas (cfr. idéntico en la forma al espíritu suave. sing. en lugar de π μψν υ ο = sobre el cual. II) la crasis. como en italiano l‘ acqua. pero su carácter artificial queda indicado por el signo denominado coronis. por σ νανσίον III) La inserción de una consonante móvil: una ν eufónica o efelcística (=de enlace) aparece al final de las formas verbales de la III pers. en lugar de κα γ σα σά = las mismas cosas. la Carta a los Hebreos). colocado sobre la vocal resultante. de las en –ςι y al final de los dativos plurales en –ςι. III) la inserción de una consonante móvil de enlace (efelcística). δι α σηρ = por medio de ella. υ. ej. porque nunca está al principio de una palabra. en vez de la acqua. aparentemente. esta ν eufónica va entre paréntesis (ν) o separada por un guión o una barra oblicua. : del tema verbal πειθ–. Entonces se coloca sobre la segunda vocal el signo denominado diéresis (¨). águila. Cuando la vocal suave precede a la áspera (es el caso inverso al del diptongo). § 52). lluvia. tiene el DAT. sing. como ocurre en los diptongos). eterno.con otros ejemplos). cuando se unen a temas verbales que terminan en consonante (cfr. curo.ej. si.: λ ομαι. Ejs. También en este caso.:αιδιορ. θ) que precede a otra dental. de la conjugación medio–pasiva del Presente y del Imperfecto Indicativo (cfr. si se encuentra entre dos vocales. cae. o su fusión en una consonante doble. III) La ρ puede desaparecer. se forma γ νεορ. γ νεςορ. ε. § 109.: del GEN. pueblo. λα ρ. en el curso de la flexión de los nombres y de los verbos (declinaciones y conjugaciones). que se contrae después en γ νοτρ (cfr. ἀ πασορ. las desinencias –ςθε–. vendría a encontrarse entre dos consonantes. δ. se transforma en ρ. pueden verificarse algunos fenómenos. ο). esperanza.: en el Perfecto medio–pasivo.ej. o también su desaparición o ―caída‖. άν. § 5—Encuentro de consonantes Cuando se producen encuentros de consonantes. buitre. p. Dativo GEN. en la flexión del nombre y del verbo. con la caída de la ρ. plural λπίςι. como la asimilación de dos consonantes entre sí. soy desatado. Ejs. el tono de la voz cae sobre ella y no sobre la primera. se convierte en π πειςσαι II) Una dental que preceda a una ρ. manso. τ). p. Ej. άομαι (no ιἄομαι). permitir. Ej. εσ ρ (no τἑσ ρ). El sustantivo de la III declinación λπίρ. no forme diptongo con ella. especialmente cuando una de ellas pertenece a un sufijo.: ἀεσ ρ. del Perfecto Medio–pasivo. la III pers. para indicar que las vocales pertenecen a dos sílabas distintas y han de pronunciarse separadamente. la contracción de las vocales que quedan en contacto. por ejemplo DAT. las dos vocales constituyen dos sílabas distintas. –ςθαι pierden la ρ. si la segunda vocal tiene el acento. π πειθσαι. sing. Puede ocurrir que una vocal áspera (α. invisible. no λπίδ–ςι). seguida de una suave (ι. me desato. ππατρ. humilde. como consecuencia. άψ. Ej. §§ 121 y 122). Genitivo .pronuncian separadamente y cuando la segunda tiene el acento. Ejs. en la flexión. que pueden sintetizarse así: I) Una dental (σ. Una situación análoga se verifica en la II pers. IV) La ρ cae también cuando. el tono de la voz cae sobre ella (y no sobre la primera. λπίδορ. La caída de la sigma intervocálica puede tener. .que analizan la modalidad del fenómeno y sus consecuencias. desaparece la ρ de la característica en los verbos con tema verbal terminado en líquida (λ.V) En la formación del Futuro y del Aoristo. π) o en nasal (μ. cfr. ν). §§ 82 y 89. T. que se utilizan en la forma media o pasiva con significado activo. Son tres: —forma activa —forma media —forma pasiva. no hay diferencia con el italiano y el castellano. Subjuntivo. es decir. Esto no ocurre. et cetera . la voz Media y Pasiva tienen formas distintas. en cambio. comenzando por el Presente Indicativo activo. I) Formas (o diátesis). algunas informaciones de tipo general. con los ―tiempos‖ en los cuales ellos se articulan. Ejs. el Futuro. En griego. el Perfecto y el Futuro Perfecto. En italiano y castellano. en líneas generales. ἀποκπίνομαι = respondo. Los ―tiempos‖ constituyen la estructura propia del verbo griego.en cambio. la conjugación de los verbos está estructurada en base a sistemas temporales: —el sistema del Presente etc. una acción que el sujeto realiza sobre sí o en su favor. La forma media y la forma pasiva coinciden en la mayor parte de los tiempos (por lo que sería correcto hablar de forma medio–pasiva). Algunos verbos. el Presente. Condicional etc. el Aoristo y el Plus cuamperfecto.).: πγάζομαι = trabajo. de modo que el estudiante pueda formar. es posible estudiar uno por uno los diversos modos (Indicativo. La forma media indica una acción reflexiva.LECCIÓN SEGUNDA § 6—Nociones generales sobre el verbo griego Iniciamos aquí el estudio del verbo griego. desde el principio. porque carecen de la forma activa. el Imperfecto. Pero debemos anteponer a la consideración del Presente Indicativo activo. se denominan verbos deponentes. desde el punto de vista conceptual. frases en griego y leer los pasajes más fáciles del N. II) Tiempos. Por lo que se refiere a las formas activa y pasiva. Se denominan tiempos históricos. Son siete: Se denominan tiempos principales. en el Futuro y en el Aoristo: en estos tiempos. El estudio de los diversos tiempos del verbo procederá paralelamente al de la flexión de los nombres (declinaciones). Son siete: cuatro conjugables (Indicativo.—el sistema del Futuro —el sistema del Aoristo —el sistema del Aoristo pasivo —el sistema del Perfecto activo —el sistema del Perfecto medio–pasivo Dentro de estos sistemas verbales se articulan los modos. con peculiar atención. y que de los Adjetivos verbales permanecen sólo algunos vestigios. en el que siempre son largos).1 ss. al contrario de lo que ocurre en latín y en italiano/castellano. Pero no todos los tiempos tienen la misma serie de modos.. §§ 167 ss. El verbo tiende a retrasar el acento lo más posible hacia la antepenúltima sílaba.).T. Dado que el Optativo se utiliza muy pocas veces en el N. precisamente –μι. incluiremos uno y otros en el estudio de los diversos tiempos solamente para una exposición más completa del tratado. por lo que se refiere al acento (excepto en el Optativo. Optativo. Adjetivo verbal). Lección XXXII. es denominada verbos en –ψ. Hay que advertir. . los tiempos se dividen en modos y no viceversa. como podrá comprobarse en todos los recuadros verbales que aparecen en el texto. para la I persona (cfr. Para el Optativo. la otra es denominada verbos en –μι porque en el Presente Indicativo ha conservado la antigua desinencia. La lengua griega tiene solamente dos conjugaciones: una. Imperativo) y tres declinables. del Presente Indicativo termina en omega. que en el griego. siguientes 1 Frecuentemente se utilizan indiferentemente los términos “raíz” y “tema verbal”.T. Los diptongos αι y οι se consideran breves. § 6a—El tema verbal Todas las formas derivan del denominado tema verbal. Subjuntivo. también el Apéndice II. siendo así que no siempre coinciden. Él es la base de la que se forman todos los tiempos con sus modos. IV) Conjugaciones.. cfr. III) Modos. a la que pertenecen la gran mayoría de los verbos utilizados en el griego clásico y en el N. V) Acentos. como podrá constatarse en lo sucesivo. Participio. porque la I persona sing. denominados nombres verbales (Infinitivo. V. δοκ ψ pienso σεμ– ἁμαπσ– γηπα– ε π » » » » –ν– –αν– –ςκ– –ιςκ– » » » » σ μνψ ἁμαπσάνψ γηπάςκψ ε πίςκψ corto peco envejezco encuentro I b) verbos con el tema de Presente ampliado mediante el sufijo j (jod). § siguiente).: T. El j se ha combinado. por el Presente de un verbo. que hace de elemento de unión.El paso del tema verbal al tema de los diversos tiempos puede ocurrir sin complicaciones: así el Presente se forma. Los resultados aparecen en los ejemplos que siguen: Labial Dental + j + j Gutural + j Líquida + j > πσ Ej. en cambio. así. y las desinencias de los tiempos principales (cfr. como modelo: λ ψ. en la formación del Presente: tema verbal » » » » δοκ– ampliación –ε– Pres.—al Presente. de varios modos. cuyo conocimiento permite hallar cada verbo en el vocabulario. prescindiendo de la vocal temática. I a) verbos con ampliación del tema verbal mediante vocal (ε) u otros sufijos. A veces. su T. frecuentemente. Indic.. Es importante conocer las principales. tema verbal Pres. II) modificaciones del aspecto vocálico. uniendo directamente al tema verbal la vocal temática. κλεπ– Presente κλ πσψ robo >ζ » » κομιδ– » κομίζψ llevo > ςρ » » πλαθ » πλάςςψ plasmo >ζ » » κπαγ– » κπάζψ grito > ςρ » » σαγ– » σάςςψ ordeno > λλ » » βαλ– » βάλλψ arrojo T. porque. se podrá detectar fácilmente. tienen lugar modificaciones en el paso del tema verbal al tema de Presente. desaparecido después. en buena parte de los verbos. En estos casos. con la vocal final del tema. o bien pasar de un tiempo cualquiera—o del T. suelto).V.V. Indicativo > da origen a . tema verbal y tema de Presente. cuya individuación permite construir los otros tiempos y modos. Las modificaciones pueden consistir sobre todo en: I) ampliaciones del tema. desato. Presente Indic.V. coinciden (es lo que ocurre en el verbo que utilizaremos. –αν –απ –εν –επ –ῐν –ῠν + j + j + j + j + j + j > αιν » » υαν– » υαίνψ muestro > αιπ » » ἀπ– » αἴπψ levanto > ειν » » κσεν– » κσείνψ mato > ειπ » » υθεπ– » υθείπψ destruyo > ῑν » » κλιν– » κλίνψ inclino > ῡν » » πλτν– » πλ νψ lavo II. Cuando la gradación vocálica es completa. τ. o cero (vocal ausente o débil: ι. Como. la vocal ε se modifica pasando a ο. α) —grado normal. así dentro de un verbo se puede modificar la vocal del tema. o medio (vocal ε) —grado fuerte (vocal ο) Ejs: Grado cero grado normal grado fuerte ἔλιπον dejé λείπψ dejo λ λοιπα he dejado ἔπαθον sufrí π νθορ dolor π πονθα he sufrido δειν ver ε δον vi ο δα sé . pueden aparecer tres grados diversos: —grado reducido. Modificaciones del aspecto vocálico del tema (apofonía) La apofonía es una variante de cualidad o cantidad de la vocal de una sílaba. en el paso del tema verbal al del Presente o al de otro tiempo. pasando del verbo λ γψ (yo digo) al nombre λ γορ (discurso). π) (α/η)= σιμάψ (Pres. quiero/queremos. vieni/venite.) – σίμηςα (Aor. vine a ser λείπ–ψ dejo υε γ–ψ. En inglés: drink/drank/drunk.) El fenómeno tiene analogías en muchas lenguas modernas. huyo ῥ γ–ντμι. En castellano: morir/muramos.) – σιμ ςψ (Fut. devo/dovete.) (η/ε)= πασ π (NOM. 1 En algunos casos apofonía cualitativa y cuantitative coinciden.§ 6b—Recuadro de la apofonía cualitativa (I) y cuantitativa (II) I grado Reducido – normal ε Ejemplos fuerte ο ι ει οι τ ετ ετ (οτ) η ψ II ᾰ Reducido γί–γν–ομαι. Fut. Acusativo . he venido a ser λ –λοιπ–α. se observa la variación vocálica en seppi/sapevo. destrozo fuerte γ –γον–α. he destrozado1 Por efecto de la apofonía cuantitativa (denominada también alargamiento orgánico). saber/supimos. Nominativo AC. En italiano. he huído ἔπ–πψγ–α. futuro Aor. fui destrozado normal –γεν– μην. vengo a ser ἔ–λιπ–ον. huí π–πάγ–ην.: (o también ᾱ. En alemán: trinken/trank/getrunken. resultará también: α > η ε > η ῐ > ῑ ῠ > ῡ ο > ψ Ejs. he dejado π –υετγ–α. dejé ἔ–υτγ–ον. ι.) – πασ πα (AC. Aoristo NOM. si va precedida de ε. o bien –ρ precedida de λ.§ 6c—Alargamiento por compensación A veces. μ. π). una vocal breve puede alargarse para compensar la desaparición de una consonante (ν. por ejemplo) o un grupo de consonantes (νσ/νδ/νθ. ν. con las siguientes modalidades: ᾰ > η ᾱ ε ο ῐ. a fin de que el estudiante no se vea sorprendido al encontrar las modificaciones apofónicas en el estudio de algunos verbos. ῡ Estas indicaciones tienen carácter informativo. A su debido tiempo el fenómeno aparecerá con mayor claridad. dentro de una palabra. ῠ > > > ει οτ ῑ. . § 7—Presente Indicativo activo Flexión temática Número y personas Sing. al final de la frase o ante otra palabra que comienza por vocal (cfr. -a Plur. plural se utiliza. I II III Plur.. b) Las desinencias de los tiempos principales. § 4 C. plur. delante de las otras. a partir de la cual se forman las otras personas en los diversos modos del Presente. del Presente Indicativo activo se le quita la omega (ψ) final. » » Primarias – (ψ = voc. temático. la ψ no es sino la vocal temática ο alargada. añadiéndole las diversas desinencias. generalmente. III). c) En el Presente Indicativo. plur. plural . I II III DESINENCIAS ACTIVAS pers. » » pers. lo que queda constituye el tema temporal del Presente. voc. sing. alargada) – ιρ –ι – μεν – σε – νσι > νςι > οτςι λ –ψ (yo) desato λ –ε–ιρ (tú) desatas λ –ε–ι (él/ella) desata γ –ο–μεν (nosotros) desatamos λ –ε–σε (vosotros) desatáis λ –οτςι/ν (ellos/as) desatan OBSERVACIONES a) Si a la primera persona sing. d) La ν final de la III pers. » » pers. recuadro inicial sobre las desinencias y § 65). una – ο. sing. en la III pers. claramente indicadas en el recuadro precedente. y en la I y II pers. delante de las desinencias que comienzan con –μ o –ν. una –ε. tem. esto se ve claramente en la II y III pers. I II III Plur. vocal tem. » » pers. se unen al tema por medio de una vocal llamada ―temática‖: en este caso. El ―tema temporal‖ es la parte invariable. I II III Sing. han intervenido algunos fenómenos fonéticos que dan lugar al diptongo οτ (cfr. en la I pers. sólo algunas decenas tienen un Presente diverso.). repasar continuamente las listas de los diversos ―vocabularios‖. las formas verbales no van acompañadas del pronombre personal. es. es también importante no olvidar las palabras aprendidas. a medida que se va avanzando en el estudio. el desarrollo de las diversas lecciones. que se utiliza por comodidad. h) Señalamos desde el principio el problema inherente al término ―Presente‖. Mt 5. por lo mismo. completarán. entre paréntesis. f) Por lo general. A tal uso se atiene esta ―Guía‖. VOCABULARIO 1º Una serie de ―vocabularios‖. Sólo en el Indicativo. pero que indica de modo impreciso la naturaleza y el significado de las formas ahora estudiadas.e) Casi todos los verbos griegos forman el Presente Indicativo según este esquema o paradigma. Como es conocido. en cambio. temer. Imperativo. a veces. § 167).. los verbos griegos no se enuncian. Si en alguna ocasión el verbo griego va acompañado del pronombre–sujeto. que es propio del «Presente temático» o «Presente en ψ».. denominada ―Presente progresivo‖ (I am saying = yo estoy diciendo). ―yo hago‖ etc. es debido a que la persona que habla o escribe pretende subrayar de modo enfático quién es el que realiza la acción descrita en el verbo (cfr. Esto facilita el repaso. su traducción ―yo digo‖. es indispensable que el estudiante aprenda de memoria todas las palabras consignadas en los ―Vocabularios‖. en los otros modos en cambio (Subjuntivo. Participio e Infinitivo). Será preciso. en efecto. 22: γὼ δ λ γψ = pero yo os digo. (cfr. es corriente escribir: ―yo digo‖. De los cerca de 8000 verbos. A quienes no están dotados de buena memoria. g) En los vocabularios. de ahora en adelante. usados en la literatura griega. con numeración progresiva y ejercicios de traducción del griego al castellano y/o del castellano al griego. en griego. El lector encontrará. aproximativa. Optativo. servir etc. Una definición más precisa sería ―Tiempo (o forma) de la acción continuada‖ y una traducción más adecuada debería asemejarse a la forma inglesa.). la indicación de algunos . ―él fue curado‖ etc. a la vez que el trabajo material de transcripción de los vocablos ayuda a la memorización. Dado que estas palabras serán utilizadas también en los ejercicios de las lecciones sucesivas.. Para obtener el máximo provecho de esta ―Guía‖. ―tú vienes‖. colocando a un lado la palabra griega y el significado castellano en el otro. como los italianos y castellanos. le sugerimos que copien una y otra vez las palabras y su significado en un cuaderno o en una lista alfabética o en pequeñas fichas. muchas palabras griegas están en la raíz de muchas palabras italianas/castellanas. que indica quién realiza o es objeto de la acción (en italiano y castellano. él indica solamente el aspecto durativo de la acción.). denominado «Presente atemático» o «en –μι». por tanto. tal tiempo hace referencia al Presente. por el Infinitivo Presente (amar. sino por la forma de la I persona singular del Presente Indicativo. Vosotros conocéis. Se tratará ciertamente muchas veces de palabras son de uso común. Tú dices. λαμβάνεσε. del griego. Él encuentra. con la esperanza de que le ayudarán a recordar el griega. los vocabularios presentan no sólo términos relativos a las lecciones inmediatamente precedentes. παπά. βάλλομεν. tengo fe γείπψ despierto. ε πίςκει. βάλλεσε. Tú mandas. πί. ἀποςσ λλοτςιν 2 . ἀκο ψ escucho (acústica) ςθίψ como (comestible) ἀποθνῄςκψ muero ε πίςκψ encuentro (eurística) ἀποςσ λλψ envío (apóstol) ἔφψ tengo βάλλψ arrojo (balística) κπίνψ juzgo (criterio. ἀκο ομεν. frecuentemente constituido por una preposición (p. γιν ςκοτςιν.) μ νψ permanezco διδάςκψ enseño (didáctica) πιςσε ψ creo. § 7f). γπάυει. ἀκο οτςιν. Ellos permanecen.recibo (sillabus) γιν ςκψ conozco λ γψ digo (prolegómenos) γπάυψ escribo (grafía etc. sino como una histórica. Vosotros hacéis levantar. Tú enseñas. Nosotros decimos. Las señalamos no para crear nuevos pequeña ayuda y para satisfacer una pequeña curiosidad A medida que se avanza en el desarrollo de las diversas materias. Él conoce.de estos términos derivados significado de la palabra italianas/castellanas que no problemas. γπάυοτςιν. entre los numerosos verbos del mismo tipo ampliamente utilizados en griego. ππ . ν. Yo estoy escuchando. Vosotros estáis tomando. Ella está juzgando.). Vosotros estáis escribiendo. μ νεσε. γείποτςιν. λ γειρ. porque su tema verbal va precedido de un prefijo (que en este caso toma la denominación de preverbio). Vosotros encontráis. Ellos enseñan. γιν ςκεσε 1 2 Los pronombres de estas frases no deben traducirse (cfr. Él arroja. Yo muero. ἀπο–θνῄςκει . TRADUCIR DEL GRIEGO: μ νει. ςῴ ζομεν. sino también términos que se refieren a las materias ya tratadas. me levanto. ςῴ ζψ hago levantar. ςθίψ. ε πίςκομεν. .ej. crítico) βλ πψ miro (blefaritis) λαμβάνψ tomo. Ella mira. διδάςκει. Ellos toman. κασά etc. resucito salvo TRADUCIR AL GRIEGO:1 Nosotros escuchamos. Tú crees. κπίνεσε. βλ πειρ. διδάςκομεν. denominados verbos compuestos.: ἀπ . Se trata de dos. página . conforme al modelo del presente de λ ψ (pág.EJERCICIO: Escribir sobre un cuaderno la conjugación del Presente indicativo de los verbos del vocabulario 1°. 28. § 7) pág. pues de lo contrario se alteraría el pensamiento del que habla o escribe. sobre todo en las desinencias (parte final). ésta se ve en el paso del singular al plural (y no siempre). En las lenguas italiana y castellana. En la frase ―Dios ama un dador alegre‖ (II Cor 9. Finalmente. es decir. En griego (como en latín) estas funciones se expresan mediante la declinación de las palabras en diversas formas o ―casos‖. la instrumentalidad dice ―por medio de qué cosa‖ se realiza la acción (―el maestro enseña con los ejemplos‖): es un complemento de medio. Otra función indica la pertenencia (p. No se puede cambiar el orden sin modificar su afirmación.: ―la casa del hombre‖): es el complemento de especificación. más que el orden de las palabras. toda modificación corresponde a una función peculiar de la palabra en la frase.:gato/gatos: perro/perros/ manzana/manzanas. Ejs. ejemplo p. Las principales ―funciones‖ de la palabra en la frase son las siguientes: el sujeto es la persona o la cosa de la que se habla o que realiza la acción descrita en la frase. un término puede servir para indicar quién (o qué cosa) es objeto de la acción expresada por el verbo (―el hombre acaricia al gato‖.7). mientras que sólo en una medida muy limitada hemos conservado la flexión de las palabras. el significado de una proposición proviene. ejemplos ej.ej. en gran parte. ―el niño pronuncia palabras‖): es el complemento ―objeto‖. Otra función indica a quién se dirige la acción (―la maestra habla a los niños‖): es el complemento de término. Otra indica el origen o la separación (p. el modo como ellas se modifican. el orden de las palabras es el que permite captar el pensamiento del apóstol. Hay algunos tipos de proposiciones en las que el orden de las palabras tiene que ser rigurosamente mantenido.: ―el amo envía los siervos de la casa a los campos‖: ―de la casa‖ es un complemento de movimiento de lugar). Más todavía: la localización es indicada por el complemento de ―situación de lugar‖ (―los niños juegan en el jardín‖). decimos una cosa distinta de la que pretendía Pablo.LECCIÓN TERCERA § 8—La declinación de los nombres y del artículo: normas generales. cuenta su flexión. por ejemplo . ej. por el contrario. En la lengua griega. Ejs. Si decimos ―Un dador alegre ama (a) Dios‖. de la disposición de las palabras y del tono de la voz.ej. de invocación). Vocativo GEN.:La palabra del Maestro (compl. de los nombres y de los adjetivos. Femenino (abr. Genitivo DAT.:Ofrecemos un sacrificio al Señor (compl. Neutro (abr. para el complemento de invocación. los nombres que indican personas. muy frecuentemente. F. M. Acusativo VOC. para el compl. NOM. objetos.:¡Oh Dios! (compl.de especificac. El vocativo coincide. Ej. y VOC.).). Ej.) es verdadera. de término (y otras funciones). pueden ser de tres géneros: Masculino (abr. La distinción se da solamente en el singular. etc. con el Nominativo. Ej. Dativo etc. abreviado .:Amamos al prójimo (compl. Dativo. nosotros te invocamos. y DAT. objeto (y otras funciones). Vocativo. complemento NOM. Acusativo. aunque no siempre. para el sujeto. para el complemento de especificación (y otras funciones). Género de los nombres: En griego. masculino y femenino. GEN. N. de término). AC. hablaremos de cinco casos: Nominativo. como en casi todas las gramáticas de uso escolar. para el compl.). objeto).: Dios (sujeto) es amor. et cetera abr. en cambio no hay diferencia entre los dos casos. Genitivo. compl..En esta ―Guía‖. casos indirectos. En el plural. son denominados casos directos. Ej. Ej. animales. Nominativo AC. σ σοτ σ σ σά σψ ν σοιρ σά βίορ (M.: NOM. § 9—Recuadro del artículo determinado en los tres géneros Sing. porque este último permite reconocer a primera vista el género del nombre.) ἔπημορ (F. Neutro 1 No siempre el género de un nombre griego corresponde al del respectivo término italiano/castellano: Ej.1 Conviene. en género. Ej. M. AC. incluso en los casos dudosos.) = el desierto (M. que el que estudia el griego aprenda de memoria cada nombre con su artículo. Plur. a veces.: βίορ (M. σοτ σ σ ν οἱ σψ ν σοιρ σο ρ σηρ σ σ ν αἱ σψ ν σαιρ σάρ N.) = el desierto (M. GEN.) OBSERVACIONES a) Con el vocativo se utiliza. DAT. AC. número y caso.) = la vida (F. M.No hay reglas precisas por las que una palabra deba pertenecer al género masculino o femenino o neutro. la interjeción ὠ b) El artículo concuerda con el nombre al cual se refiere. GEN. Masculino F. por ello. plural . De hecho el artículo tiene que concordar con el género del nombre al que se refiere. F. NOM.) Sing.) = la vida (F.) ἔπημορ (F. Femenino N. singular Plur. DAT. simplemente. cuando son neutros. Se considera oportuno comenzar por la flexión nominal de la II declinación (§ 11). en –α o también en –η. el NOM. ―casa‖ § 10—I. El griego no tiene artículo indeterminado. II) la segunda declinación. femeninos o neutros. ve. sing. respectivamente. que es la de los nombres cuyo tema termina en –ο: comprende muchos masculinos y neutros y pocos femeninos. termina en – ορ. que es la de los nombres cuyo tema termina en –α: comprende prevalentemente femeninos y algunos masculinos. simplemente ο κορ Inversamente. sing. en vocal suave (ι. en –αρ o también en –ηρ (cfr. τ) o también en diptongo: comprende masculinos.c) Artículo indeterminado. cfr. sing. Su NOM. que es la de los nombres cuyo tema termina en consonante. véase . en griego. §§ 96–112). corresponde. termina. puede tener varias formas (cfr. por ser ésta la más sencilla de las tres. cuando son masculinos o femeninos. ο κορ se puede traducir bien por ―una casa‖. III) la tercera declinación. en –ον.Por ello al italiano/castellano ―una casa‖. §§ 23–27 y 29). Su NOM. o bien. II y III declinación Los sustantivos griegos siguen tres tipos de declinación: I) la primera declinación. DAT.) Sing. la declinación del nombre Ιηςοτρ. respecto a 400 femeninos aproximadamente). 20). pero no siempre se observa esta acentuación (cfr. es siempre igual al NOM. AC. ―¡Oh Dios. que recorre el N. lo cambian en circunflejo en el GEN.ej. Αδελυ ρ (hermano) tiene el vocativo ἄδελυε (acento retrotraído). . puede ir precedido de la partícula ὠ. y plural. σοτ σ σ ν (ὠ ) οἱ σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) Tema: ἱππο– ππορ πποτ ππ ππον ππε πποι ππψν πποιρ πποτρ πποι (caballo) el caballo (sujeto) del caballo al caballo el caballo (complemento objeto) ¡oh caballo! los caballos (sujeto) de los caballos a los caballos los caballos (complemento objeto) ¡oh caballos! OBSERVACIONES a) Género de los nombres—El esquema se aplica a los nombres masculinos y a los femeninos. AC. Hch 9. Ιηςοτ. Predominan los primeros (en el griego extrabíblico.. VOC.§ 11—Declinación de los nombres masculinos con el tema en –ο (II decl. que corresponde a nuestro ―¡oh!‖ (p. 7200 masculinos. Plur. Mt 27. NOM. y DAT.T. el VOC. NOM. d) Acentos—Los nombres que tienen el acento agudo en la penúltima sílaba (como λὀγορ). Un ejemplo de declinación de los nombres femeninos con el tema en –ο se encuentra en el § 19. DAT. lo conservan en todo el sing.46). El VOC. Nuevo Test. VOC: Ιηςοτ. regular (cfr. En el plural. declinación N. y el plur. Ιηςοτ.. GEN. b) Vocativo—En el sing. el VOC. AC.17.T. DAT. hasta 919 veces: NOM. Hay que notar. toma la desinencia indicada en el ejemplo. VOC. decl. GEN. c) Vocativos irregulares—Θε ρ puede tener el VOC. GEN. 21. sing. Los nombres que tienen el acento agudo en la última sílaba. Ιηςοτρ. pero frecuentemente se utiliza la forma del NOM. no va precedido del artículo. ayúdame!‖). Ιηςοτν. peculiarmente. las palabras que en el NOM. lo cambian en agudo. En los mismos casos. y AC.Los nombres que tienen el acento agudo en la antepenúltima sílaba. sing. e) La interjección ὠ. GEN. § 3/II). plur. (desinencia larga). y AC. es decir. se omite.. lo desplazan a la penúltima.T. Aparece. La desinencia del NOM. DAT. casi siempre en el N. tienen el acento circunflejo en la penúltima. generalmente usada en el griego clásico.DAT. se considera como sílaba breve. y DAT.. plur. y en el GEN.. cuando la desinencia es una sílaba larga (cfr. y DAT. por ello. sing. plur. y GEN. entre paréntesis en los recuadros de esta Guía. en cambio. . Véanse ejemplos en el recuadro siguiente (§ 12). en el GEN. Todo esto tiene lugar en aplicación de las reglas sobre el acento expuestas en el § 3. γάπ (en efecto).y). λα ν δοτλον AC. también). ni. son: καί (y. ἀλλά (pero). después. λαοιρ δο λοιρ DAT. NOM. λαοτ δο λοτ GEN. οτ el pan δοτλορ.§ 12—Recuadro de los cambios de acento. utilizada. οτ el hombre οτ (antropología) ἀπ ςσολορ. δ (mas. οτ el hermano (philadelphia) ἄνθπψπορ. λα δο λ DAT. ο κ (no: delante de vocal o diptongo con espíritu suave). ἤ (o. λαοί δοτλοι VOC. puede decirse que esta última es la negación propia de las frases que no comportan el uso del Indicativo. del todo general. generalmente. en el griego clásico y el helenístico. λαο ρ δο λοτρ AC. el enviado. el apóstol ἄπσορ. VOCABULARIO 2º ἄγγελορ. no al principio de la frase. λαοί δοτλοι Plur. el esclavo (dulía = culto de los santos) . μ (no): de modo. Nombres con acento agudo Nombres con acento circunflejo sobre la sobre la última sílaba penúltima Temas: λαο– (pueblo) δοτλο– (siervo) λα ρ δοτλορ Sing. § 1 h) ἀδελυ ρ. λα δοτλε VOC. ni siquiera). § 14—Negaciones Las negaciones más frecuentes son: ο (no: delante de consonante). ο φ (no: delante de vocal o diptongo con espíritu áspero). οτ el mensajero. o bien). NOM. el ángel (cfr. Nombres con acento agudo sobre la antepenúltima ἀποςσολο– (apóstol) ἀπ ςσολορ ἀποςσ λοτ ἀποςσ λ ἀπ ςσολον ἀπ ςσολε ἀπ ςσολοι ἀποςσ λψν ἀποςσ λοιρ ἀποςσ λοτρ ἀπ ςσολοι NOTAS SINTÁCTICO–GRAMATICALES § 13—Conjunciones Las conjunciones más frecuentes. λαψ ν δο λψν GEN. ο δ (y no. οτ el siervo. en ital/cast. οτ el caballo (hipódromo. οτ la ley (autónomo) ο κορ. οτ el mundo (cosmonauta) κ πιορ. οτ la palabra. οτ el amigo (filántropo.. Indicar también para cada caso el artículo. TRADUCIR DEL GRIEGO: 1. οτ el Señor..musicófilo etc. ―e‖) υίλορ. οτ la casa. algunos nombres indicados en el Vocabulario 2º (siguiendo los modelos del § 12). en el sing. οτ Dios (teología – ingl.filósofo. οτ la muerte (eutanasia) θε ρ.θάνασορ. οτ el pueblo (laico) λ γορ. θε ρ ςῴζει σ ν ἄνθπψπον ἄγγελορ γπάυει σοὺρ λ γοτρ οἱ κ πιοι ἀποςσ λλοτςι σοὺρ δο λοτρ ἄπσον λαμβάνεσε δοτλορ γείπει σ ν κ πιον ἀπ ςσολορ σ ν ο κον ε πίςκει ν μον ἀνθπ πψν ἔφομεν σ ν λ γον σοτ θεοτ πιςσε οτςιν Σ ν ἀδελυ ν σοτ ἀποςσ λοτ βλ πομεν ἄγγελορ σ ν δοτλον γείπει βλ πομεν σ ν θάνασον λ γορ σοτ θεοτ σοὺρ ἀνθπ ποτρ ςῴψζει λα ρ ε πίςκει σ ν ν μον ἄνθπψπορ κα ἄγγελορ ςθίοτςιν ἄπσον γιν ςκεσε σ ν ἀδελυ ν σοτ δο λοτ διδάςκει σ ν ν μον σοτ θεοτ ingl. hípica) κ ςμορ. y en plur. el discurso (filólogo) ν μορ. la familia (economía: οι. Theology) Ιηςοτρ. οτ Jesús ππορ. inglés . el amo λα ρ.) EJERCICIO: Declinar por escrito. genitivo de tiempo determinado (Ej. de genitivo de alejamiento (Ej.: la justicia es mejor que la riqueza) (gr. pronombres. más bien que en plural (contra la regla conforme a la cual el verbo debe concertar en número con el sujeto: si el sujeto está en singular. σψ ν DAT. y con alguna variación en la κοιν (koiné). en este caso. DAT. de comparación (Ej. El genitivo puede representar. adjetivos de grado superlativo. σ σοτ σ σ (ὠ ) NOM. ἱεπ ν ἱεποτ ἱεπ ἱεπ ν ἱεπ ν ἱεπά ἱεπψ ν ἱεποιρ ἱεπά ἱεπά σ σοτ σ σ (ὠ ) σ σψ ν σοιρ σ (ὠ ) επγο– (obra) δψ πον δ ποτ δ π δψ πον δψ πον σ σοτ σ σ (ὠ ) δψ πα σ δ πψν σψ ν δ ποιρ σοιρ δψ πα σ δψ πα (ὠ ) ἔπγον ἔπγοτ ἔπγ ἔπγον ἔπγον ἔπγα ἔπγψν ἔπγοιρ ἔπγα ἔπγα ςκανδαλο– (tropiezo) σ σοτ σ σ (ὠ ) σ σψ ν σοιρ σ (ὠ ) ςκάνδαλον ςκανδάλοτ ςκανδάλ ςκάνδαλον ςκάνδαλον ςκάνδαλα ςκανδάλψν ςκανδάλοιρ ςκάνδαλα ςκάνδαλα NOTAS SINTÁCTICO–GRAMATICALES § 16—Concordancia del predicado con el sujeto Los nombres neutros plurales que son sujetos de una oración. § 17—El genitivo y el dativo En la introducción general a los casos (cfr. VOC. el más sabio de los hombres). van casi siempre seguidos del verbo en singular. Se puede hablar. si el sujeto está en plural.: lo liberó de los afanes).: una corona de oro). etc. genitivo posesivo (Ej. Plur. se alude genéricamente a las funciones del complemento de especificación. En el griego clásico. σοιρ σ AC. en dependencia de sustantivos. Griego .: fue privado de la vista). VOC. gr.LECCIÓN CUARTA § 15—Declinación de los nombres neutros con el tema en –o (II decl.) ἱεπο– (templo) δψπο– (don) Temas: Sing.: alguno de nosotros. AC. σ GEN. GEN. el verbo ha de ir en singular. genitivo). el verbo ha de ir en plural). de privación (Ej. (ὠ ) NOM. el genitivo tiene dos funciones fundamentales: la de genitivo partitivo. y la de genitivo ad–nominal.: el amor de Cristo = el amor de Cristo a nosotros o bien el amor nuestro a Cristo).: vino de noche). además. genitivo de materia (Ej. genitivo de estima y precio (Ej. § 8).: aquella casa tiene el precio de dos minas). que se puede subdistinguir en genitivo subjetivo y objetivo (Ej.: la casa de Pablo). un antiguo ablativo arioeuropeo y expresar el tiempo de partida o el origen de la acción o el alejamiento. (Ej. la oveja franc. VOCABULARIO 3º σ ἀπγ πιον. ςαββάσ = en sábado Para el tiempo continuado se emplea habitualmente el acusativo. Ejs. la plata σ βιβλίον. hierarchie) (pedíatra) . el evangelio. el dativo de causa (Ej.: lo herí con la lanza). francés (jerarquía. la embarcación σ οτ ππ βασον.h) σ ἱεπ ν. Del plural: Biblia) δαιμ νιον. § 18—Determinaciones de tiempo El tiempo determinado se expresa.: πθποτ = al alba. el vestido σ παιδίον. en griego. cfr. οτ el libro σ οτ (biblioteca. el demonio. Ej. οτ el don σ ἔπγον. οτ el manto. § 1. οτ el árbol σ δψ πον. franc.: lo abraza con alegría).: esto es útil para todos). § 8). y el dativo instrumental. οτ el niño (diminutivo) σ πλοιον. del que el dativo de interés (de provecho o de daño) es una acepción particular (Ej.: se rebela por odio) y el dativo de modo (Ej.El caso dativo presenta dos funciones fundamentales: el dativo propiamente dicho (complemento de término. con el genitivo o el dativo. οτ la obra. οτ el dinero. el trabajo σ ε αγγ λιον. que comprende el dativo de instrumento o medio (Ej. οτ el templo σ ἱμάσιον. οτ la barca.: ν κσα κα μ παν= durante una noche y un día. el diablo σ δ νδπον. οτ anuncio (rododendro) (ergómetro. energía) el buen (para la pronunciación. la persona οτ σ οτ (prosopopeya) ςάββασον. οτ el niño. el rostro. 6. 5. οτ el signo (los ―milagros‖ de (semiótica. No conocen la ley del sábado. Los niños conocen a los amigos del hermano. poniendo a cada uno de los casos el artículo correspondiente (como en el recuadro). el tropiezo. la seducción. . semeiotica) Jn) σ ςκάνδαλον. Toman y arrojan los dineros. ital. pero no creen al Señor. el sábado σ ςημειον. 2. la cara. Enseñan la ley.σ ππ ςψπον. EJERCICIO ORAL: Declinar algunos nombres neutros del Vocabulario 3º en el singular y en el plural. 3. el hijo TRADUCIR DEL GRIEGO: κ πιορ σ ππ βασα γιν ςκει θε ρ σ ἔπγα σοτ ν μοτ κπίνει ε πίςκομεν σ ἱεπ ν σοτ θεοτ σ παιδία βλ πει σ δ νδπον ἀκο οτςι σ ε αγγ λιον λαμβάνειρ σ βιβλία δαιμ νιον ἔφειρ σ παιδία ἔφει σ βιβλία θε ρ σ ν κ ςμον κπίνει κα ςῴζει οἱ υίλοι σ ἱμάσια σοτ παιδίοτ ε πίςκοτςιν TRADUCIR AL GRIEGO: 1. 4. οτ la ocasión de pecado σ σ κνον. Enviamos los libros a los amigos. Él ve el rostro de Dios. se utiliza cuando se considera el objeto directo de la audición (un sonido. cuando el interés se dirige a la procedencia de la misma (la persona.. DAT.10). AC.§ 19—Declinación de los nombres femeninos con el tema en –ο (II declinación) Los nombres femeninos en –ορ se declinan de modo idéntico a los nombres masculinos (§§ 11–12). DAT. sin diferencia de significado. el GEN.36 (cfr. el AC. la voz). NOM. Apéndice I.B). el neutro σ ὀςσοτν (< ὀςσ ον). cuya –ο final va precedida de una vocal áspera (–ε u –ο). lo que ha sido dicho). δο– (camino) δ ρ σηρ δοτ σ δ σ ν δ ν δ (ὠ ) Plur. AC. δοί δψ ν δοιρ δο ρ δοί πημο– (desierto) σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) ἔπημορ π μοτ π μ ἔπημον ἔπημε ἔπημοι π μψν π μοιρ π μοτρ ἔπημοι 1 El verbo ἀκο ψ va seguido del acusativo o del genitivo. La única precaución es la de acoplarles. tiene lugar la contracción (§ 4. GEN. cuando haya lugar. el hueso. VOC. Preferentemente. VOC. en Jn 19. como se infiere del recuadro siguiente: Temas: Sing. GEN. αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) NOM. El Nuevo Testamento sólo presenta un caso contracto de la II declinación. el artículo femenino. § 20—Nombres contractos En algunos nombres. < deriva de . El verbo πιςσε ψ rige dativo o acusativo. οτ el campo (agricultura) ἄμπελορ. .T.VOCABULARIO 4º ἀγπ ρ. οτ la comida. οτ el fruto μιςθ ρ. En el N. el salario νηςορ. οτ el bastón (rabdomante. οτ la guerra (polémico) ῥάβδορ. οτ el camino παπθ νορ. οτ la lágrima σ δειπνον. la virgen π λεμορ. θε ρ ἀποςσ λλει σοὺρ ἀγγ λοτρ σοιρ ἀνθπ ποιρ δοτλορ λαμβάνει σ ν μιςθ ν σοτ ἔπγοτ οἱ ἄνθπψποι ἀκο οτςι σ ν λ γον σοτ ε αγγελίοτ. ἀλλ ο πιςσε οτςιν 1 2 Se trata en realidad de un adjetivo sustantivado. se encuentra. con frecuencia. οτ el viento (anemómetro) βίορ. οτ el miedo (fobia y sus compuestos) TRADUCIR DEL GRIEGO: Ιηςοτρ σ ν δ ν σοτ θεοτ διδάςκει αἱ παπθ νοι σ κτπί πιςσε οτςιν2 βλ πομεν σ δάκπτα σψν παπθ νψν ἄδελυε. adivino por una varilla mágica) σ πορ. οτ la vid ἄνεμορ. οτ la recompensa. οτ el lugar (topografía) υ βορ. οτ el animal (zoología) καππ ρ. también seguido de las preposiciones ε ρ o πί con acusativo. οτ la joven. οτ 1 el desierto (eremita) ζ ον. οτ la vida (biología) σ δάκπτον. οτ la isla (Dedocaneso) σ δ ρ. el banquete ἔπημορ. 2. 6. 5. No mandan el libro a los amigos. Los niños no encuentran el camino de la casa. Vosotros no conocéis los caminos del Señor. pero Dios envía un ángel y (los) salva.TRADUCIR AL GRIEGO: 1. . No conocemos los signos del apóstol. en realidad no tienen dinero. Los hombres no conocen los caminos del desierto. 4. El mensajero despierta a las jóvenes. 3. ο) que precede a la desinencia en el sistema del Presente. que forman el diptongo οτ). en cambio. éste resulta circunflejo si estaba acentuada la primera de las vocales que se contraen.) termina en α. agudo. tema del Presente > da origen a .ε.P. Son los verbos en –αψ. tampoco la vocal o el diptongo resultantes de la contracción llevan acento. ésta se suscribe. καλ ψ. δοτλ ψ. llamo.: ςιγάψ. 3) Entre vocales de sonido claro (ε) y sonido medio (α). T. finalmente. sirvo. callo. esta vocal desaparece. si ninguna de las dos vocales estaba acentuada. 2) En el encuentro de vocales de sonido oscuro (ο) con vocales de sonido claro (ε) y medio (α). De ello les viene la denominación de ―verbos contractos‖. Las principales normas que regulan la contracción son: 1) Dos vocales iguales se contraen en la larga correspondiente (excepto ε+ε >ει y ο+ο > οτ). prevalece el sonido que precede: la resultante es la larga correspondiente de la vocal que va primero. si estaba acentuada la segunda. prevalece el sonido oscuro: la larga resultante es ψ (salvo ε+ο y ο+ε. contraen normalmente estas vocales con la vocal temática (ε. 4) Cuando la vocal larga resultante de una contracción va seguida de una ι.P. 6) Por lo que se refiere al acento en la contracción. ο. –εψ y – οψ Ejs. 5) Cuando un diptongo va precedido de una vocal igual a su primer elemento.LECCIÓN QUINTA § 21—Verbos con el tema en vocal áspera (verbos contractos) Los verbos cuyo tema del presente (T. P. pers. que son los más numerosos (para los verbos en –αψ y –οψ. ella ama » υιλοτμεν nosotros amamos » » υιλεισε υιλοτςι/ν vosotros amáis ellos/as aman OBSERVACIONES a) El N. I pers. Esta regla no se aplica a los adjetivos (cfr. es utilizada. cfr. usa normalmente las formas contractas. υιλ –ο– μεν. derramo). pero con alguna excepción. T. II » III » Plur. II III » » υιλ –ψ. en Ap 16. o en –οψ. υιλ –ψ. υιλ –ε–ιρ υιλ –ε–ι. I pers. Así.T. §§ 69–70). La forma no contracta de la I pers. § 34a). persona Pres. en vez del contracto κφεισε (de κφ ψ.El siguiente recuadro clarifica y sintetiza cuanto se acaba de decir: RECUADRO DE LAS CONTRACCIONES MÁS COMUNES α ε α + = α ει + = α ο + α ψ ψ + = α οτ + ε ε ε ο ο ο ο ο + + + + + + + + ε ο οτ ε ο οτ η ψ = = ει οτ = οτ = ψ § 22—Verbos contractos en –εψ Presentamos un ejemplo del Presente Indicativo de los verbos en –εψ. siempre que se menciona el verbo. 1 encontramos κφ εσε. con el fin de que se pueda reconocer inmediatamente si se trata de un verbo en –εψ. υιλ –ε–σε υιλ –οτ– ςι/ν. en los vocabularios. amo Sing. generalmente. υιλε– contracto » » υιλψ υιλειρ υιλει yo amo tú amas él ama. del Pres. en –αψ. Presente . Ind. Así. en lugar del correcto λεεισε (de λε ψ. Algunos de los MSS menos antiguos han corregido el texto escribiendo esta última forma. y viceversa. que se contraen como si fueran verbos en –άψ. se da alguna confusión: verbos en – ψ. tengo misericordia). a veces. MSS Manuscritos .T.b) En el N.. en Jd 22 y 23 leemos λε σε. Un hombre mira la casa de Dios. digo (glosolalia.VOCABULARIO 5º ασ ψ pido δοκ ψ creo. invito (ecclesia etc. TRADUCIR DEL GRIEGO: οἱ ἄνθπψποι ζησοτςι σ ν λ γον σοτ κτπίοτ κ πιορ υιλει δο λοτρ ποιεισε δ ν σῴψ κτπίῴψ οἱ ἄγγελοι σηποτςι σ ν ν μον σοτ θεοτ καλειρ σοὺρ ἀδελυο ρ λαλψ σοὺρ λ γοτρ σῴψ λαῴψ οἱ ἄνθπψποι ζησοτςι σ ςημεια σοτ θεοτ. aitiology) el ―hablar lenguas‖) μαπστπ ψ (AC. 4. Vosotros observáis la ley del Señor. Los esclavos del hermano del apóstol llaman al Señor. doy testimonio de παπακαλ ψ (martirio) exhorto. conforto (Paráclito) ποι ψ hago (hematopoyético) σηπ ψ observo. . y DAT. 5. 2.) yo atestiguo. Los esclavos hacen el pan para el pueblo. Un hombre prepara un banquete e invita a los amigos. filodramática). doy ánimo. 3. custodio υιλ ψ amo (musicófilo. ἀλλ ο φ ε πίςκοτςιν θεψποτμεν σ ἔπγα σοτ Ιηςοτ TRADUCIR AL GRIEGO: 1. xenófilo. teoría) καλ ψ llamo. conservo. (etiología. parezco ζησ ψ busco θεψπ ψ miro (teorema.) λαλ ψ hablo. particularidades indicadas en el § 27). IV) Temas en ᾰ impura: la ᾰ breve impura permanece inalterada sólo en el AC. mientras se transforma en η en el GEN. y en el DAT. III) Tema en –ᾰ pura (es decir. inalterada. del singular. singular. para los casos del singular). Pero no corresponde a esta –α final del tema. ι. precedida de ε. Estos cuatro grupos forman el singular del modo siguiente: I) Temas en –ᾱ pura: la α larga pura permanece. cfr. cfr. precedida de ε. común a todos. un mismo final del NOM. π. § 24). Los nombres femeninos con el tema en –α pueden ser clasificados y subdivididos en los cuatro grupos siguientes: I) II) Tema en –ᾱ pura (es decir. sing. II) Temas en –ᾱ impura: la α larga impura se transforma en η en todos los casos del singular. y tal acento es siempre circunflejo. precedida de consonantes diversas de la π. § 27). cualquiera que sea su posición en el nominativo singular. El plural es igual en todos los nombres de los cuatro grupos y se forma siempre con la vocal temática –α. en todos los casos del singular. . cfr. precedida de consonantes diversas de la π.LECCIÓN SEXTA I declinación: nombres con el tema en –α § 23—Nombres femeninos Pertenecen a esta declinación los nombres cuyo tema termina en –α. IV) Tema en –ᾰ impura (es decir. cfr. § 26). y en el VOC. Todos los nombres de la primera declinación (los cuatro tipos de femeninos antes examinados y los dos tipos de los masculinos que se verán en el § 29) llevan el acento sobre la desinencia del genitivo plural. Tema en –ᾱ impura (es decir. ι. tomando las desinencias correspondientes. III) Temas en –ᾰ pura: la –ᾰ breve pura se mantiene en todos los casos del singular. π. (y por tanto un mismo paradigma. tomando las desinencias correspondientes (cfr. § 25). tanto en el singular como en el plural. Los acentos se regulan por cuanto se ha dicho en el § 3. de la primera declinación es igual al nominativo. NOM. DAT. ρ la generación (genealogía) κκληςία. NOM. GEN. GEN. φψπφα– (país) φ πα σηρ φ παρ σ φ π σ ν φ παν φ πα (ὠ ) αἱ φψ παι σψ ν φψπψ ν σαιρ φ παιρ σ ρ φ παρ φψ παι (ὠ ) μεπφα– (día) μ πα σηρ μ παρ σ μπ σ ν μ παν μ πα (ὠ ) αἱ μ παι σψ ν μεπψ ν σαιρ μ παιρ σ ρ μ παρ μ παι (ὠ ) γενεφα– (generación) γενεά σηρ γενε ρ σ γενε σ ν γενεάν γενεά (ὠ ) αἱ γενεαί σψ ν γενεψ ν σαιρ γενεαιρ σ ρ γενεάρ γενεαί (ὠ ) El vocativo de los nombres fem. GEN. AC. DAT. αρ el reino γενεά.mediante las escrituras –las escrituras (compl. NOM. femenino la iglesia. § 23.§ 24—Nombres femeninos en –ᾱ pura larga Temas: Sing. AC. DAT. αρ fem. VOC. a excepción del Genitivo plural (cfr. Plur. AC. objeto) –¡oh escrituras! VOCABULARIO 6º ἁμαπσία. GEN. mediante la escritura –la escritura (compl. objeto) –¡oh escritura! γπαυαί γπαυψν γπαυαιρ γπαυάρ γπαυαί –las escrituras (sujeto) –de las escrituras –a las escrituras. σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) γπαυ γπαυηρ γπαυ γπαυ ν γπαυ –la escritura (sujeto) –de la escritura –a la escritura. AC. último parrafo). VOC. NOM. DAT. Plur. αρ el pecado (hamartología) βαςιλεία. VOC. § 25—Nombres femeninos en –η (ᾱ impura larga > η) Tema: γπαυφα– (escritura) Sing. la asamblea (eclesiástico) . VOC. modelo) γπαυ . αρ el poder. el poder. eufonía. ηρ el amor ἀπφ . el hálito vital. el jefe (acéfalo = sin cabeza) παπαβολ . foniatría) χτφ . ηρ la carta. ηρ la justicia ε π νη. la asamblea. αρ el día. αρ la promesa μ πα. la epístola ζψ . el imperio. ηρ la voz (fónico. ηρ la paz (irénico. etc.ξοτςία. ηρ la sinagoga. Irene.) δικαιος νη. la autoridad παγγελία. ποιοτςιν ε π νην κα σοὺρ καπποὺρ σηρ δικαιος νηρ λαμβάνοτςιν κ πιορ κπίνει σ ρ χτφ ρ σψν ἀνθπ πψν αἱ γπαυα σ δικαιος ν σοτ θεοτ μαπστποτςιν οἱ ἄνθπψποι γιν ςκοτςι σ ρ παγγελίαρ σοτ θεοτ βλ πεσε σ ν ςτναγψγ ν σψν ἀδελυψν θε ρ σοὺρ δο λοτρ σηρ ἁμαπσίαρ κπίνει σ ρ νσολ ρ σψν ἀγγ λψν σηπεισε θε ρ σ ρ ἀπφ ρ κα σ ρ ξοτςίαρ σοτ κ ςμοτ ο ςῴζει οἱ ἀδελυο ἀποςσ λλοτςι σ ρ γπαυάρ σ σ κνα σοτ θεοτ σ ν γενε ν σηρ ἁμαπσίαρ κπίνει Ιηςοτρ σ ν παπαβολ ν σ λα λ γει οἱ ἄνθπψποι σηρ κκληςίαρ σοτ θεοτ σ ν ἀγάπην σηποτςιν . ηρ el principio. ηρ el precepto πιςσολ . la autoridad (arquetipo = primer tipo. ηρ la vida κευαλ . ηρ la escritura (gráfico. υψν . el alma (psicología) TRADUCIR DEL GRIEGO. ηρ la parábola. nombre fem.) νσολ . grafómano. ηρ la cabeza. la comparación ςτναγψγ . αρ el país ἀγάπη. ηρ la vida. φ πα. Los hermanos creen en la promesa del reino de Dios.TRADUCIR AL GRIEGO: 1. El amor del Señor salva la vida (el alma) del hombre. que va seguida del caso dativo (cfr. No tienen fe en Dios y mueren en1 el pecado. Los hombres aman la palabra de la escritura y conocen el amor de Dios. . § 47). Dios juzga los poderes del mundo. 7. 3. 6. 4. Tú escuchas la voz de Dios. 2. 1 La preposición “en” corresponde en griego al ν. Ellos tienen los mandamientos del Señor. 8. 5. Ellos buscan la paz y la justicia. pero no (los) cumplen. plurales). singulares y en el DAT. algunos nombres en –α pura. ἀλ θειαι VOC.LECCIÓN SÉPTIMA § 26—Nombres femeninos en –ᾰ pura breve (I decl.) Algunos nombres que terminan en –αιπα. (ὠ ) αἱ ἀλ θειαι NOM. tiene el acento circunflejo sobre la última sílaba. GEN.1. NOM. como siempre en la primera declinación. 27. Sing. Pero cuando las desinencias son largas. ἀλ θεια VOC.30 ). Temas: ἀληθεια – (verdad) ἀλ θεια NOM. (ὠ ) μαφαιπα – (espada) μάφαιπα σηρ μαφαίπαρ σ μαφαίπ σ ν μάφαιπαν μάφαιπα (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) μάφαιπαι μαφαιπψ ν μαφαίπαιρ μαφαίπαρ μάφαιπαι § 27—Nombres femeninos en –ᾰ impura breve (I decl. Viceversa el nombre Μάπθα. αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) NOM. siguen el paradigma de los nombres en –α impura. GEN.T. como μάφαιπα. –οιπα y –εια tienen la –α final breve. VOC. el acento se desplaza a la penúltima sílaba (en el GEN. tiene el GEN. AC. y AC. cambiando la α en η en el GEN. El genitivo plural. 12. δ ξαι δοξψ ν δ ξαιρ δ ξαρ δ ξαι γλψ ςςαι γλψςςψ ν γλ ςςαιρ γλ ςςαρ γλψ ςςαι θάλαςςαι θαλαςςψ ν θαλάςςαιρ θαλάςςαρ θάλαςςαι En el N. δ ξα – (gloria) δ ξα σηρ δ ξηρ σ δ ξ σ ν δ ξαν δ ξα (ὠ ) γλψςςα – (lengua) γλψ ςςα σηρ γλ ςςηρ σ γλ ςς σ ν γλψ ςςαν γλψ ςςα (ὠ ) θαλαςςα – (mar) θάλαςςα σηρ θαλάςςηρ σ θαλάςς σ ν θάλαςςαν θάλαςςα (ὠ ) Plur. DAT. VOC.) Temas: Sing. DAT. en cambio. y DAT. recaer el acento sobre la antepenúltima sílaba). singular (cfr. σ ν ἀλ θειαν AC. en Jn 11. –ειπα. Hch 5. AC. σψ ν ἀληθειψ ν GEN.2.1. pueden ser también proparoxítonos (es decir.2. por tanto. Plur.. Μάπθαρ. . y DAT.48. σ ἀληθεί DAT. 10. σαιρ ἀληθείαιρ DAT. σ ρ ἀληθείαρ AC. Lc 6. σηρ ἀληθείαρ GEN. DAT.§ 28—I Declinación contracta A la primera declinación pertenecen algunos nombres. –αιρ.29. αἱ Επμαι (fem. –ψν. Hermes. el grupo –εα se contrae en –η (cfr. –ηρ. Ap 21. π (en contra de las reglas de la contracción).18. plur. σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) ςτκεα– (higo) Επμεα– (Hermes) μν μν ρ μν μν ν μν ςτκη ςτκηρ ςτκ ςτκην ςτκη μναι μνψ ν μναιρ μν ρ μναι σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) ςτκαι ςτκψ ν ςτκαιρ ςτκ ρ ςτκαι σοτ σ σ ν (ὠ ) οἱ σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) Επμηρ Επμοτ Επμ Επμην Επμη Επμαι1 Επμψ ν Επμαιρ Επμ ρ Επμαι VOCABULARIO 7º ἀλ θεια. y AC. DAT. AC. y Επμηρ (< Επμ αρ).25. siguen el paradigma de la I declinación..1y 3 ).13). aunque provengan de un tema en –εα (como γη. ηρ el mar. Los contractos tienen todos el plural en –αι. En βοππ ρ permanece la final –αρ. GEN. – ρ. sing. αρ (–ηρ) la espada Επμηρ (masc. y F. Lc 13. El grupo –αα se contrae en –α.16. mina (cfr. también aquí. Plur. –αρ. tierra (248 veces en el N. ). en los Evangelios y Hechos. . Recuadro de la declinación de los nombres contractos (M. de la regla según la cual. GEN. Lc 19.20. en la contracción. DAT. En el N. en los cuales la –ᾱ del tema estaba precedida de otra α o de ε. ) = Hermes. plural: – . los nombres contractos de la I declinación son muy pocos: son los femeninos μν (<μνάα). VOC. αρ 1 la verdad θάλαςςα.T..) μναα– (mina) Temas: Sing. NOM. y por tanto también el Norte (cfr. Bora (viento del nordeste). el lago (talasemia= cierto trastorno de la sangre) la impiedad μάφαιπα. debería prevalecer el sonido claro.13. § 21. AC. como en todos los nombres masculinos en los que –α va precedida de ε. VOC. y dos masculinos: βοππ ρ (< βοππ αρ). en Sant y en Ap).T. es decir. γη (< γ α). NOM. 1 vez.24. ςτκη (< ςτκ α). ςτκη). o Mercurio. ) = las hermas (estatuas de Hermes).). dando lugar al NOM. ι. higo (14 veces. en contra. ηρ la tierra (geografía) μ πιμνα. §§ 24–27) Temas: Sing. Las autoridades de la tierra no observan los preceptos de la ley de Dios. § 29—Nombres masculinos con el tema en –α (para los fem. ηρ el higo σπάπεζα. ςτκη. sentimiento el δ ξα. AC. NOM. NOM. 2. GEN.). la banca lengua ῥίζα. AC. αρ la mente. ἀλλ ῥίζαν ο κ ἔφοτςιν TRADUCIR AL GRIEGO: 1. pero no (la) encuentran y permanecen en la muerte. Las Escrituras dan testimonio de la verdad de la palabra de Dios. νεανια– (joven) νεανίαρ σοτ νεανίοτ σ νεανί σ ν νεανίαν νεανία (ὠ ) οἱ νεανίαι σψ ν νεανιψ ν σοιρ νεανίαιρ σοὺρ νεανίαρ νεανίαι (ὠ ) πολισᾱ– (ciudadano) σοτ σ σ ν (ὠ ) οἱ σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) πολίσηρ πολίσοτ πολίσ πολίσην πολισα πολισαι πολισψ ν πολίσαιρ πολίσαρ πολισαι OBSERVACIONES a) Los nombres masculinos siguen el paradigma de los femeninos. Plur. DAT. GEN. ηρ la preocupación. VOC. 3. ηρ la mesa. ηρ la raíz. Buscan la verdad. El apóstol escribe en las cartas a las iglesias las (sus) preocupaciones por los hermanos (GEN. αρ γη. ηρ γλψ ςςα. cfr. la pena la (glosario) διάνοια. VOC. la ηρ (doxología) gloria TRADUCIR DEL GRIEGO: γιν ςκοτςι σ ν ἀλ θειαν. DAT. 4. κα δ ξαν κα ε π νην λαμβάνοτςιν ἀπ ςσολορ ἀκο ει σ ν Ιηςοὺν κα σ ν μάφαιπαν βάλλει θε ρ σ ν ἀς βειαν σψν ἀνθπ πψν γιν ςκει κ ςμορ σ δ ξ σοτ θεοτ ο πιςσε ει οἱ ἀπ ςσολοι γλ ςςαιρ λαλοτςι κα λα ρ ἀκο ει Ιηςοτρ σ ν δ ν σηρ βαςιλείαρ διδάςκει κα οἱ ἄνθπψποι σ ἀληθεί μαπστποτςιν σ σ κνα ν σαιρ σπαπ ζαιρ σοτ κτπίοτ ςθίει ἀκο οτςι σ ν λ γον σοτ θεοτ.ἀς βεια. con dos variantes: . Ejs. Ejs. Sing. cualquiera que sea la posición del acento en el NOM. b) El VOC. Ιψς υ. en particular. Plur. οτ el profeta πηπ σηρ. los del tema en –ᾱ impura cambian tal α en η. οτ Juan μαθησ ρ.. –ρ (nominativo sigmático). pero muchos permanecen invariados e invariables. οτ el discípulo νεανίαρ. como ocurre en los nombres femeninos del mismo tipo (cfr. Los nombres semíticos en –α son grecizados con la adición de la desinencia –ρ al NOM. que se declina: NOM. VOCABULARIO 8º βαπσιςσ ρ.T. Ιςπα λ. οτ el amo. una α larga. el acento circunflejo sobre la desinencia. AC. Ναθανα λ. ΢ιλ ρ. Es evidente la tendencia a grecizarlos. enológico) . Αβπαάμ. como los femeninos. Ααπ ν. οτ el joven ππου σηρ. En el N. —en el GEN. despótico) Ιψάννηρ. ΢ασαν ρ Análogo es el paradigma del nombre latino Αγπίππαρ (GEN. βοππ . οτ el Bautista δεςπ σηρ. Sing.: Αδάμ. el dueño (despotismo. toman una desinencia característica del masculino. casi siempre una –α breve. Υαπα etc. Δατίδ. οτ el servidor ο νορ. bora. Αγπίππα). Sing.: βαπαββ ρ. con acento retrotraído: δ ςποσα c) El GEN. estos nombres son numerosos. Ιακ β. § 30—Nombres propios de origen extranjero de la I declinación. a causa del origen judaico del movimiento cristiano. Sing. permanece sin más la –α (a imitación de βοππ ρ. Καιαυ ρ. como desinencia. toman la desinencia –οτ. § 28). οτ el vino (enología. βοππ ν. βοππ ρ. Sing. βαπναβ ρ. de los masculinos en –αρ presenta. cfr. mientras que en el GEN. βοππ . es decir. tiene. siempre que sea posible. El carácter breve de la desinencia permite a vocablos como δεςπ σηρ tener el VOC. Norte. la de los masculinos en –ηρ. δίκη). DAT.—en el NOM. GEN. El ángel del Señor ve la alegría en el rostro de los jóvenes. ηρ la fiesta πηγ . ηρ el honor. el momento. 2. αρ la hora. 4. el valor.π νορ. Los profetas exhortan a los hermanos del pueblo. αρ la salvación (soteriología) φαπά. οτ el hijo ἑοπσ . 3. El Bautista y los discípulos permanecen en la sinagoga. Los discípulos de los profetas hablan a los ángeles en el desierto. . αρ el corazón (cardiología. ηρ la fuente σιμ . ηρ la comida Ιοτδαία. οτ la fatiga τἱ ρ. ρ la alegría ὥπα. ρ la conversación ςψσηπία. el tiempo TRADUCIR DEL GRIEGO: καπδία σοτ μαθησοτ πιςσε ει σ θε βαπσιςσ ρ λαλει (con) γλ ςς ππου σοτ κ ςμορ ζησει σ ν ςψσηπίαν ν σ λ γ σοτ ν μοτ σοτ θεοτ κ πιορ κπίνει σοὺρ ἀνθπ ποτρ κα σ ρ ἁμαπσίαρ σψν τἱψν σψν ἀνθπ πψν ν σ ὥπ σοτ θανάσοτ ν σ οἴκ σοτ δεςπ σοτ ε πίςκομεν σ ἱμάσια σψν δο λψν οἱ μαθησα σοτ βαπσιςσοτ λαμβάνοτςι σ ρ παγγελίαρ σηρ βαςιλείαρ υψν σψν ἀποςσ λψν μαπστπει σ λα σ ν δ ν σοτ κτπίοτ ὀ δεςπ σηρ ο νον ο κ ἔφει σοιρ υίλοιρ TRADUCIR AL GRIEGO: 1. αρ la Judea καπδία. 5. La iglesia no observa los mandatos del profeta de Dios. cardíaco) λαλιά. el cargo σπου . como los adjetivos latinos brevis. Pueden encontrarse en el N. es decir. otros el de la III declinación. que sigue la I decl. Los adjetivos que siguen la I y II declinación son generalmente de tres terminaciones.. como los adjetivos latinos del tipo bonus. –um (I clase). Algunos. eterno No siempre coinciden el griego clásico y el N. lección . bárbaro α νιορ.).).T. que sigue la II decl. cfr. α (adjetivos de dos terminaciones) νιον.LECCIÓN OCTAVA § 31—Declinación de los adjetivos de la primera clase Algunos adjetivos griegos siguen el modelo de la I y II declinación. la I declinación. una para el neutro. lec. audacis (II clase. tienen solamente dos terminaciones: una que vale para el masculino y para el femenino en –ο (II decl. –a.T. §§ 131–136). injusto βάπβαπορ. fuerte (adjetivo de tres terminaciones) ἄδικορ. en cambio. en –ο (también II decl. audax. lec. por tanto. tiene una terminación para el masculino. ἄδικον. una para el femenino.. respecto del número de las terminaciones de los adjetivos.: ςφτπ ρ. ηςφτπ ν. Ejs. No siguen. que sigue la II decl. βάπβαπον. y una para el neutro. ςφτπά. adjetivos de tres terminaciones que en la lengua clásica no tienen más que dos. y viceversa. XXVII. su NOM. breve. M. en ᾱ impura larga (> η) Tema: υατλο– / υατλα– / υατλο– (malo) Sing. DAT. GEN. NOM. DAT. δίκαιορ δικαίοτ δικαί δίκαιον δίκαιε Plur. VOC. GEN.§ 32—Los adjetivos de la I clase con tres terminaciones Paradigma con el fem. DAT. GEN. AC. Plur. GEN. NOM. en –ᾱ pura larga Tema: δικαιο– / δικαια– / δικαιο– (justo) Sing. VOC. NOM. NOM. M. δίκαιοι δικαίψν δικαίοιρ δικαίοτρ δίκαιοι F. υα λη υα ληρ υα λ υα λην υα λη υατλαι υα λψν υα λαιρ υα λαρ υατλαι N. AC. VOC. δικαία δικαίαρ δικαί δικαίαν δικαία N. VOC. AC. DAT. δίκαιον δικαίοτ δικαί δίκαιον δίκαιον δίκαιαι δικαίψν δικαίαιρ δικαίαρ δίκαιαι δίκαια δικαίψν δικαίοιρ δίκαια δίκαια Paradigma con el fem. υατλορ υα λοτ υα λ υατλον υατλε υατλοι υα λψν υα λοιρ υα λοτρ υατλοι F. AC. υατλον υα λοτ υα λ υατλον υατλον υατλα υα λψν υα λοιρ υατλα υατλα . lo conserva en la misma posición en todas las formas. La terminación en –α es siempre larga. mente.π). En este caso.:δικαίψν). pero el NOM. como ocurre en los nombres de la I declinación del mismo tipo. DAT. NOM.) y los compuestos de νοορ. NOM. si de dos terminaciones). VOC. § 34—Adjetivos contractos Un caso particular. AC.ι. el acento en los tres géneros va sobre la penúltima sílaba./F. GEN. b) En el GEN. AC.: δίκαιαι. plurales adaptan su acento al del masculino. GEN. por analogía (NOM. a no ser que el adjetivo lleve el acento sobre la última sílaba ya en el singular. plural. navegación: . cuando ésta es pura (precedida de ε. precedida de consonante diversa de la π) en –η.§ 33—Adjetivos de la I clase de dos terminaciones Temas: ἀδηλο– / ἀδηλο– (poco claro) Sing. y GEN. ἄδηλορ ἀδ λοτ ἀδ λ ἄδηλον ἄδηλε ἄδηλοι ἀδ λψν ἀδ λοιρ ἀδ λοτρ ἄδηλοι N. VOC. ἄδηλον ἀδ λοτ ἀδ λ ἄδηλον ἄδηλον ἄδηλα ἀδ λψν ἀδ λοιρ ἄδηλα ἄδηλα OBSERVACIONES a) El femenino de los adjetivos de tres terminaciones tiene su final en –α. Plur. son los adjetivos que indican materias y colores. es el de los adjetivos contractos (temas en –εορ –εᾱ–εον –οορ –οη – οον –οορ –οον. en caso contrario se da la transformación de la –ᾱ impura (es decir. los multiplicativos (doble etc. y de πλοορ. DAT. GEN. M. φπτςοτρ φπτςοτ φπτς φπτςοτν φπτςοτρ φπτςοι φπτςψ ν φπτςοιρ φπτςοτρ φπτςοι F. φπτςοτν φπτςοτ φπτς φπτςοτν φπτςοτν φπτς φπτςψ ν φπτςοιρ φπτς φπτς . NOM. DAT.a) – Paradigma con el fem. AC. GEN. M. GEN. VOC. DAT. VOC. en ᾱ pura larga Temas: φπτςεο– / φπτςεα– / φπτςεο– (de oro) Sing. Plur. φπτςη φπτςηρ φπτς φπτςην φπτςη φπτςαι φπτςψ ν φπτςαιρ φπτς ρ φπτςαι N. NOM. AC. misericordioso. cualquiera que sea. διπλοτρ διπλοτ διπλοτν διπλοτρ διπλοι διπλψ ν διπλοιρ διπλοτρ διπλοι F. en la contracción. por analogía. ία. α. plur. Mt 16./VOC. M. en efecto. es el paradigma de los adjetivos que siguen la declinación ática (temas que terminan en –ψ).) > –αι. AC.b) – Paradigma con el fem. la terminación –εα > –ᾱ si va precedida de ε. b) En los adjetivos compuestos. sing. paroxítonos en el NOM. en ᾱ impura larga ( > η) Temas: διπλοο– / διπλοα– / διπλοο– (doble) Sing. el acento se mantiene inalterado sobre la penúltima sílaba. GEN. VOC. sin embargo. para el N. VOCABULARIO 9º ἀγαθ ρ. Heb 8. c) η El femenino de los adjetivos en –οο/ –οη/ –οο presentan una contracción irregular en – d) En los femeninos de los adjetivos en –εο/ –εᾱ/ –εο. precedentemente.T. ν ἀγαπησ ρ. VOC. GEN. bueno . por analogía. e) En el neutro –οᾰ > –ᾱ. Declinación ática Menos importante. en todos los demás casos. NOM. Plur. la posición del acento. amado ἴδιορ. la terminación –εαι (NOM. π –εα > –η.. .22. en contradicción con las normas correspondientes. por analogía plural: –εᾰ > –ᾱ. διπλη διπληρ διπλην διπλη διπλαι διπλψ ν διπλαιρ διπλ ρ διπλαι N. ον propio Ιοτδαιορ. DAT. NOM.12) = propicio. λεψν (cfr.. está representada por un solo adjetivo de dos terminaciones (y por ningún sustantivo): λεψρ. ι. Ella. διπλοτν διπλοτ διπλοτν διπλοτν διπλ διπλψ ν διπλοιρ διπλ διπλ OBSERVACIONES a) Los adjetivos no compuestos son siempre perispómenos. AC. ον judío . . 2. 4. santo ςφτπ ρ. ον oscuro κακ ρ. λαμβάνειρ σ ν ἴδιον μιςθ ν TRADUCIR AL GRIEGO: 1. η. ν restante. cfr. que queda incrédulo. η. § 49) ο TRADUCIR DEL GRIEGO: ἕσεποι ἄνθπψποι μ νοτςιν ν σ ππ σ πλοί οἱ ἅγιοι σηποτςιν σ ἅγια ςάββασα σοτ θεοτ καλοτμεν σοὺρ ἑσ ποτρ νεανίαρ οἱ μαθησα μ νοτςιν ν σ ξοτςί σοτ δεςπ σοτ νεανίαρ γιν ςκει σ ἴδια ππ βασα νσ π μ λα ρ ἀκο ει σοὺρ λ γοτρ σοτ ππου σοτ οἱ δίκαιοι πιςσε οτςι σ τἱ σοτ θεοτ κα ζψ ν α νιον ἔφοτςιν δοτλε ἀγαθ κα πιςσ . α. 3. ά. ον malo. ον bárbaro πονηπ ρ. ον primero ἔςφασορ. . El apóstol escribe a los hijos amados de la Iglesia. . η. ν muerto no creyente πιςσ ρ. ά. . En el reino de Dios los justos verán la gloria del hijo de Dios. El Señor hace levantar (resucita) a los muertos. ν fiel βάπβαπορ. El hermano del apóstol escucha la voz del santo profeta. otro (entre dos) ον ἄλλορ. νεκπ ρ. ον ἄπιςσορ. ον Pronombres y adjetivos indefinidos (cfr. 5. ον último υατλορ. El Señor conoce y juzga las acciones malvadas del joven. . α. ν fuerte ἄδηλορ. ν bello α eterno λοιπ ρ. ά.ν ἅγιορ. ν malvado δίκαιορ. ον cada uno ἕσεπορ. ν malo ἄδικορ. ον injusto καλ ρ. ἅγιον ἁγία. η. sin valor νιορ. η. § 163) ἕκαςσορ. otro (se declina con un demostrativo. ον justo ππψ σορ. § 6). Ej. Las Desinencias de los Tiempos históricos son las siguientes: Lec. Este tipo de aumento se denomina temporal. En el N. Por ej. ve. quiero. porque aumenta precisamente la cantidad (lat. Perfecto. lección Ej.T. tiene las formas con aumento: ἔπ–πιπσον En el griego clásico. Conviene recordar que los verbos que comienzan por π–. pueden tener. la regla vale sólo para los dos últimos (pero no siempre) y para el verbo θ λψ. esta – lleva el espíritu suave y porque añade una sílaba al tema del verbo se denomina aumento silábico. Futuro Perfecto). § 41. latín N. b) tiempos históricos (Imperfecto. reduplican tal consonante después del aumento. una η– más bien que una ε–. ejemplo cfr.. estoy para. en dos categorías: a) tiempos principales (Presente. Futuro.: –λτ–. tempus) de la sílaba inicial (cfr. como se ha sido dicho anteriormente (Lec. los verbos βο λομαι.T. arrojo. Aoristo y Pluscuamperfecto)..LECCIÓN NOVENA § 35—Los tiempos históricos del verbo Los tiempos del verbo griego se dividen.Paradigma y Observaciones a y b). El aumento consiste en anteponer la vocal – a la consonante inicial del tema.: ῥίπσψ.... II. generalmente conforme a las reglas de la contracción (cfr.. como aumento. δ ναμαι. Permanece el espíritu que el verbo tenía en el Presente. véase lat. quiero. –λεγ–. Si el tema comienza por vocal... puedo.. μ λλψ.. . la – se contrae con la vocal inicial del verbo. § 21). El Indicativo de un tiempo histórico tiene dos características: el aumento y desinencias propias. Nuevo Test. (sing. también delante de consonante. § 43. frecuentemente. § 37—Enclíticas y Proclíticas Se denomina enclítica una palabra que. según los diversos tiempos. persona Plur. « « pers. En el Imperfecto ocurre mediante la vocal temática –ε (cuando la desinencia comienza con –ρ o – σ) o bien –ο– (cuando comienza con μ o ν). Plur. § 4/III). la utiliza. se pronuncia como si se tratase de una sola palabra. § 36—Presente Indicativo del verbo ε μί (soy) Este verbo pertenece a la categoría que se describe en los §§ 167 y ss.. pierde el acento propio y. en la frase. « « ε μί ε ςσί–ν yo soy tú eres él es Plur. Las principales enclíticas. plural ss. para el futuro. anticipamos sus formas principales (para el Imperfecto. cfr. Salvo la II pers. apoyándose en la palabra precedente. en el Nuevo Testamento. siguientes . § 37). singular pers.) debería usarse al final de la frase o ante palabras que comienzan por vocal (cfr. cfr. « « –ν –ρ — –μεν –σε –ν (o –ςαν) Tales desinencias se unen al tema de modo peculiar. pero.Sing. § 39 (recuadro del Imperfecto normal).T. pero el N. cfr. « « ςμ ν ςσ ε ςί–ν nosotros somos vosotros sois ellos son La ν final de la III pers. por ser de uso muy común. sing. I II III I II III pers. son: Sing. § 83). todas las formas del Presente del verbo ε μί son enclíticas (cfr. I II III pers.. Sing. y plur. I II III pers. La palabra ortotónica más la enclítica forma el ―grupo de énclisis‖. (cfr. digo (cfr. Dativo AC. Ej.) = una palabra. que es siempre agudo. soy (excepto II pers. cfr. La enclítica siguiente perderá igualmente el propio acento. excepto la última. Ejs. Las normas que regulan el uso de las enclíticas pueden sintetizarse de la forma siguiente: 1) cuando una palabra termina con el acento agudo. 4) la conjunción σε (= y. 6) al inicio de frase. reciben un acento sobre su sílaba final. y AC. el latino –que).: λ γορ σιρ (NOM. § 183). sing. ποτ (alguna vez. καλ ν ςσιν (= es hermoso). si delante de la enclítica se encuentra una palabra con el acento agudo sobre la penúltima o con el circunflejo sobre la última. equivalente a nuestro es decir. cada una desplaza el acento sobre la precedente. DAT. si es monosílaba. 2) los pronombres indefinidos σιρ. o sea. ejemplos NOM.. como también cuando significa: ―es posible‖. 3) la norma precedente no se verifica. cuando va precedida de la negación ο κ y en la fórmula σοτσ ἔςσιν. sing. no lo cambia en grave. si va seguida de una enclítica. GEN.: ἄγγελ ρ σιρ (= un ángel ). en cualquier lugar).: λα ρ σιρ (= un pueblo). así resultan todas acentuadas. y lo conservará si es bisílaba. sing. ςσίν se cambia en ἔςσιν. Genitivo DAT.) y el del verbo υημί.: σατσ ςσ χετδη = estas cosas son mentiras. Ejs. cuando se encuentra al inicio de la frase y cuando la palabra que la precede tiene la final elidida mediante apóstrofo.1) los pronombres de I. § 72). λ γοτ σιν ρ (GEN.: υίλοι σιν ρ ε ςίν μοι = algunos son amigos míos. 2) las palabras que tienen el acento agudo en la antepenúltima sílaba (proparoxítonas) o el circunflejo sobre la penúltima (properispómenas).: un hombre). σι (alguno. sing. en el GEN.. cuando van seguidas de una enclítica. Ejs. 5) la enclítica conserva el acento. ἄνθπψπ ν σινα (= AC. reciben un segundo acento. II pers. algo) y los adverbios indefinidos ποσε. 3) el Presente Indicativo del verbo ε μί. 4) si se suceden varias enclíticas. Acusativo Ejs. sing. Nominativo .) = de una palabra. Ejs. οτ ὕπνορ. ―los hombres‖. mientras que en las frases ―el hombre es bueno‖ o bien ―el hombre es un animal racional‖. son: Artículo determ. porque expresan el nexo entre el sujeto (―el hombre‖) y el predicado nominal (―bueno‖ o bien ―animal racional‖). hacia en de.Proclíticas Se denominan proclíticas las palabras que no tienen acento propio y se pronuncian apoyando la voz en la palabra que sigue. ία. bigamia) κπισ ρ. son referidas al sujeto. que se refiere al sujeto mismo: en la frase ―los hombres comen‖. En griego. el asna el sueño (hipnosis) digno. el predicado nominal lleva el mismo caso del sujeto y. οτ la boda. generalmente. VOCABULARIO 10º γάμορ. οτ ἄξιορ. ecología) / νορ. se denominan copulativas (cópula = unión). la cualidad de ―bueno‖ o la determinación ―animal racional‖. Ejs. el matrimonio (monogamia. El predicado está representado por un verbo. oportuno . el tipo más común de proposiciones es la frase verbal. αρ la casa (economía. constituida por un sujeto (que puede estar no expresado) y por un predicado que expresa la acción realizada por el sujeto. determinativo el asno. desde NOTAS SINTÁCTICAS § 38—La frase En las lenguas modernas.: ἄνθπψπορ ἀγαθ ρ ςσιν = el hombre es bueno. el la οἱ los αἱ las Conjunciones ε si ρ como ο ο κ no ο φ Preposiciones ερ ν κ/ ξ a. Las proclíticas (que no hay que confundir con las enclíticas). ιον determ. Cuando las formas del verbo ser se encuentran en frases de este tipo. οτ el juez ο κία. la acción del ―comer‖ está referida al sujeto. de uso muy frecuente. precede a la cópula. .) de aquí. ν viejo. conjunción GRIEGO: 1. ἀλλ νσολ ν παλαιάν ο κ ςμ ν ἱκανο σοὺρ ἀδελυοὺρ κπίνειν TRADUCIR AL grande. adverbio conj. ον todo. antiguo (paleozoico. η. α. 2. paleografía) νσετθεν (adv. η. ν capaz.) así pues. . digno καιν ρ. ον solo. ν nuevo μ νορ. desde aquí ντν (adv. 3. κα ἔςφασορ ππψσορ γλψςςα πονηπά ςσιν θε ρ κπισ ρ δίκαιορ κα ςφτπ ρ ςσιν ἀλλ ε ς ν ξ μψν σινερ ο (algunos entre vosotros que) ο πιςσε οτςιν.) ahora ο ν (adv.ἄσιμορ. La boda está preparada. único (monólogo) ὅλορ. Los mensajeros son malos. η. ya somos hijos de Dios y (α σοτ) mandamientos. entonces TRADUCIR DEL GRIEGO: οἱ ἄνθπψποι ππουησαί ε ςιν βαςιλεία κακ ςσιν κκληςία πιςσ ςσιν νσολ σοτ α ψνίοτ θεοτ δικαία ςσίν κα ο κ ε ς ν Ιοτδαιοι ἀλλ ςτναγψγ σοτ πονηποτ σ κνα ἀγαπησά ςμεν σοτ θεοτ ππψσ ρ ςσιν ἔςφασορ. 4. adecuado. 6. 5. Hijos amados. ά. dispuesto ἱκαν ρ. ον (ορ. ν que está a la derecha ἕσοιμορ. ον privado de honor δεξι ρ. ο κ νσολ ν καιν ν γπάυψ μιν (a vosotros. igual παλαι ρ. y conj. ον semejante. ον) pronto. ά. λ γει κ πιορ ο κ ἔςσιν ππου σηρ ἄσιμορ ε (si) μ ν σ πασπίδι (patria) κα ν σ ο κί α σοτ (de él = su) ἀπεκπίθη (respondió) Ιηςοτρ ντν δ βαςιλεία ο κ ἔςσιν νσετθεν ἀγαπησοί. entero (holocausto) ὅμοιορ. os). . pero los invitados (οἱ son dignos. La fatiga es libros de Dios son santos. Los observamos sus κεκλημ νοι) no adv. El profeta es fiel. II. p. con tal que lo permita la cantidad de la última sílaba y la ley del trisilabismo. Se construye conforme a la fórmula siguiente: AUMENTO + T.LECCIÓN DÉCIMA § 39—Formación del Imperfecto Indicativo activo En griego. p. Vocativo DESIN. pero en el pasado. Optativo. En los verbos compuestos. sing. del Pres. obviamente en el Presente (cfr. el acento se retrotrae en una sílaba. que en los compuestos. común al Presente y al Imperfecto.ej. § 6/II y III. cfr. El tema. no puede retroceder más allá del aumento (es el caso de los verbos bisílabos. Imperativo. TEMÁTICA + DESIN. que deriva directamente del tema del Presente. desinencia Indic. como ἄγψ. Para el tema del Presente y para la vocal temática. TIEMPOS HISTÓRICOS ἔ – λτ – ο – ν OBSERVACIONES a) Para el aumento y las desinencias. El Imperfecto. § 35. Tema PRES. Indic. DEL PRES. el Imperfecto. no tiene como Imperfecto ὕπηγον. normalmente. d) El Presente indica una acción durativa. indica también él una acción durativa. b) Las desinencias del Imperfecto son las de los tiempos históricos. Lec. CON VOC. Infinitivo y Participio).b. c) Los verbos griegos mantienen. cfr. Presente VOC. caracteriza la T. los tiempos tienen. cfr. diversos modos ( Indicativo. por ejemplo . § 7h). § 7a. sólo tiene el modo Indicativo.. como ha sido clarificado en la Lec. Indicativo 1 Pero nunca más allá de la antepenúltima sílaba.1 en el Imperfecto. Subjuntivo. I. el acento allí donde se encuentra en la I pers. sin embargo. respecto del Presente Indicativo. en cambio. πάγψ. § 3.ej. sino πηγον). cualidad de la acción (durativa); el aumento y las desinencias indican, en cambio, la referencia al pasado. e) El Imperfecto es muy usado en las narraciones descriptivas. También los verbos que significan ―decir, narrar, preguntar, rogar‖ son muy usados en el Imperfecto, mientras que en italiano/castellano se usa más frecuentemente el Pasado Indefinido. f) El Imperfecto puede indicar también una acción habitual o repetida en el pasado (cfr. Mc 12,41; Jn 11,36; Hch 3,2; Mc 15,6; Lc 17,27). g) El imperfecto de conato es el que indica una acción deseada o intentada pero que no llega a realizarse (cfr. Lc 1,59; Mc 9,38; 15,23; Hch 7,26). Este tiempo puede también ser utilizado para expresar un deseo irrealizable (cfr. Rm 9,3; Gal 4,20) Imperfecto Indicativo con aumento silábico Sing. Plur. I II III I II III pers. » » pers. » » λ –ψ, (suelto) T.P. λτ– ἔ–λτ–ο–ν ἔ–λτ–ε–ρ ἔ–λτ–ε(ν) –λ –ο–μεν –λ –ε–σε ἔ–λτ–ο–ν yo soltaba tú soltabas él soltaba nosotros soltábamos vosotros soltabais ellos soltaban § 40—Imperfecto Indicativo contracto (verbos en –εψ) con aumento silábico. Sing. Plur. I pers. II » III » I pers. II » III » υιλ –ψ, amo –υίλε–ο– ν –υίλε–ε– ρ –υίλε–ε –υιλ –ο– μεν –υιλ –ε– σε –υίλε–ο– ν T.P. tema del Presente T.P. υιλε– contracto –υίλοτ–ν yo amaba » –υίλει–ρ tú amabas » –υίλε–ι él amaba » –υιλοτ–μεν nosotros amábamos » –υιλει–σε vosotros amabais » –υίλοτ–ν ellos amaban § 41—Paradigma del aumento temporal El aumento temporal (cfr. § 35) consiste en el alargamiento de la vocal inicial del tema del Presente, según las normas siguientes: α ε ῐ ο ῠ η > » » » » » η ῑ ψ ῡ Ejs.: »: »: »: »: »: ἀκο ψ ᾄδψ γείπψ ἱμασίζψ μολογ ψ ςσεπ ψ oigo canto despierto visto confieso carezco de Imperf. » » » » » ἤκοτον δον ἤγειπον ἱμάσιζον μολ γοτν ςσ ποτν OBSERVACIONES a) Los diptongos ετ, οτ y a veces también otros, pueden encontrarse sin aumento o también pueden tener el aumento temporal alargando su vocal inicial, que viene a ser respectivamente, η y ψ. Además: οι > Ejs.: οκ ψ habito Imperf. ᾤκοτν αι » »: ασ ψ pido » ἤσοτν »: α ξάνψ aumento » ηὔξανον ατ » b) ητ Las vocales η y ψ, ya largas, permanecen inmutadas. c) En los verbos compuestos (cfr. nota 2, pág. 31), por regla general, el aumento se inserta entre la preposición y el verbo simple. Si la preposición termina en vocal, ésta desaparece delante del aumento.1 d) Si la preposición termina en consonante pueden tener lugar modificaciones eufónicas; o también, a veces, desaparecen las modificaciones eufónicas que tuvieron lugar en la formación del verbo compuesto, las cuales no tendrían razón de ser delante de una vocal (la ε– del aumento). Ejs.: 1) prefijos que terminan en vocal: > da origen a pág. página 1 Hacen excepción a esta regla las preposiciones πεπί, ππ y ἀμυί que mantienen su vocal final. En el griego clásico, la ο final de ππ a veces se funde con la vocal inicial del verbo en una especie de contracción, denominada “crasis”: puede encontrarse ππο βαλλον (por ππο βαλλον), ππο πεμπον (por ππο πεμπον) etc., lo que nunca ocurre en el N.T. (B1/D § 18,3). Presente: ἀπο–θνῄςκψ muero Impf.: ἀπ– θν ςκον » παπα–καλ ψ exhorto » παπ–εκάλοτν » ππο–π μπψ envío delante » ππο– πεμπον » πεπι–πασ ψ paseo » πεπι–επάσοτν 2) prefijos que terminan en consonante: κ–βάλλψ expulso Impf.: » ςτλ–λ γψ recojo » ςτν– λεγον » ςτγ–γπάυψ redacto » ςτν– γπαυον » μ–βαίνψ subo, entro » ν– βαινον Presente: ξ– βαλλον e) Algunos verbos que comienzan con la vocal ε–, tienen el aumento no en η–, sino en el diptongo ει–. La razón histórica de esto está en el hecho de que estos verbos comenzaban con una consonante (sigma u otra) que, hallándose en posición intervocálica entre dos ε, ha caído y las dos ε se han contraído, formando el diptongo. Los más importantes de estos verbos son los siguientes: άψ ἕλκψ, ἑλκ ψ πγάζομαι ἔφψ dejo (cfr. Lc 4,41; Hch Impf. 19,30) εἴψν (< εἴαον) tiro (cfr. 18,10: Aor. ) ε λκον, ε λκτον obro/trabajo (cfr. II Jn » 8: Aor.) ε πγαζ μην tengo (cfr. 13,5; 21,28 ) ε φον Impf. Imperfecto < deriva de Aor. Aoristo Jn » Mt » § 42—Recuadro del Imperfecto Indicativo con aumento temporal ἀκο –ψ, escucho T.P. ἀκοτ– Sing. I II III pers. » » ἤκοτ–ο–ν ἤκοτ–ε–ρ ἤκοτ–ε–(ν) yo escuchaba tú escuchabas él escuchaba Plur. I II III pers. » » κο –ο–μεν κο –ε–σε ἤκοτ–ο–ν nosotros escuchábamos vosotros escuchabais ellos escuchaban Recuadro del Imperfecto Indicativo contracto (verbos en –εψ) con aumento temporal (α σ –ψ) α σ –ψ, pido Sing. I II III pers. » » Plur. I pers. II III » » ᾔσε–ο–ν ᾔσε–ε–ρ ᾔσε–ε σ –ο– μεν σ –ε–σε ᾔσε–ο–ν contracto » » T.P. α σε– ᾔσοτν ᾔσειρ ᾔσει yo pedía tú pedías él pedía σοτμεν » nosotros pedíamos σεισε ᾔσοτν » » vosotros pedíais ellos pedían § 43—Imperfecto Indicativo del verbo ε μί (soy) (cfr. § 36, para el Presente) Sing. Plur. I II III I II III pers. » » pers. » » ἤμην ρ ν μεν σε ςαν (clásico: ν) (raro: ςθα) (también ἤμεθα) yo era tú eras él era nosotros éramos vosotros erais ellos eran NOTAS SINTÁCTICO–GRAMATICALES Las preposiciones Según un desarrollo que se encuentra también en otras lenguas indoeuro peas, en el griego de la ―koiné‖ las preposiciones tienen un uso más amplio que en el griego clásico, pero sufren una reducción de número, por procesos sincréticos. En la traducción de los LXX y en el N.T., el uso amplísimo de la preposición es también debido a resonancias semíticas. Presentamos a continuación una breve exposición sobre el uso de algunas preposiciones; otras, ampliamente usadas en la lengua griega, serán consideradas en las lecciones sucesivas. ἀπ = de, desde (rige GEN.) κ/ ξ = de, desde, fuera de... (rige GEN.) ερ = κασά = a/en (rige AC.) ν = en (rige DAT.) abajo/contra/según... (rige GEN. y AC.) § 44—Uso de ἀπ Απ indica sobre todo alejamiento, en sentido local (movimiento de lugar), pero también en sentido temporal (cfr. Mt 9,22; ἀπ κσίςεψρ κ ςμοτ = desde la creación del mundo, Rm 1,20; Lc 1,48). Se encuentra, además, para indicar origen, donde el griego clásico utilizaría κ, (cfr. , por ej., Jn 1,44s.: Υίλιππορ ἀπ Βηθςαωδά = Felipe de Betsaida; Hch 21,27); causa: κοιμψμ νοτρ ἀπ σηρ λ πηρ = adormecidos por la tristeza, Lc 22,45; a veces también el complemento agente: νοφλο μενοι ἀπ πνετμάσψν ἀκαθάπσψν = atormentados por espíritus impuros, Lc 6,18; 17,25; Hch 2,22; II Cor 7,13; pero a veces se trata de una confusión de los copistas y la documentación textual es incierta. En Gal 2,12; 3,2; I Cor 11,23; Jn 3,2; 13,3; 16,30 puede significar ―de parte de...‖. § 45—Uso de ε ρ Ε ρ indica movimiento de lugar (la dirección hacia, o la entrada en un determinado lugar), pero puede utilizarse también para expresar el tiempo: ε ρ κείνην σ ν μ παν = hasta aquel día, II Tm 1,12; el objeto o el fin: ε ρ σ ν μ ν ἀνάμνηςιν = en memoria mía / para recordarme, I Cor 11,24. Un uso característico es el denominado predicativo: un acusativo precedido de ε ρ, en lugar de un predicado nominal o de un complemento predicativo del sujeto; p.ej.: κα ἔςομαι μιν ε ρ πασ πα = y seré para vosotros padre (como padre) (II Cor 6,18; cfr. Mt 19,5; 21,42; Lc 13,19; I Ts 3,5). Probablemente, en el N.T., se trata de un semitismo, y ε ρ corresponde a la preposición hebraica 1e. § 46—Uso de κ / ξ Εκ (delante de vocal ξ) indica el movimiento, en el sentido de origen o procedencia o fuera de alguna cosa (lugar); hablando de tiempo, indica el transcurso del mismo: κ νε σησ ρ μοτ = desde mi juventud, Mc 10,20 (cfr. también Lc 23,8; Jn 6,64). Corresponde al uso clásico, cuando expresa el complemento de materia: ςκετορ κ ξ λοτ σιμιψσάσοτ = recipiente de materia muy preciosa, Ap 18,12 (cfr. también Mt 27,29) y el de origen (cfr. Mt 1,3; Jn 1,13). A veces indica la causa o el instrumento: ζ κ δτνάμεψρ θεοτ = vive por (o gracias al) el poder de Dios, II Cor 13,4 (cfr. también I Pe 2,12; Ap 16,10.21) § 47—Uso de ν Εν se usa para indicar la situación de lugar. Pero se encuentra también para indicar el complemento de tiempo determinado: ν σ ςφάσ μ πα = en el último día, Jn 6,44; sin embargo, con este significado puede omitirse (cfr. Jn 6,54). Con nombres colectivos y con el plural puede expresar el matiz ―en medio‖: ν σοιρ ἔθνεςιν = entre los paganos, Gal 1,16. Un uso particular es el instrumental, frecuente en el N.T., que refleja uno de los significados de la preposición hebraica be. Así, puede indicar instrumentos o medios de muerte (cfr. Mt 26,52; Lc 22,49), condimentos (cfr. Mt 5,13), el fuego (cfr. Ap 14,10; 16,8), el agua y el fuego del bautismo (cfr. Mt 3,11), el medio de la justificación (cfr. Gal 5,4; Rm 5,9) etc. En el N.T. encontramos, a veces, ε ρ en lugar de ν, para indicar la situación de lugar, como en el griego moderno (cfr. Mc 1,9; Lc 11,7; Hch 8,40; Jn 1,18). Más rara vez se encuentra ν en lugar de ε ρ, para indicar el movimiento de lugar (cfr. Lc 4,1). § 48—Uso de κασά Esta preposición se puede utilizar con GEN. y con AC. Con GEN., tiene significados vinculados a la idea de ―de arriba abajo‖ y de ―contra‖. En el sentido de ―abajo‖, se encuentra especialmente en los compuestos de verbos de movimiento como κασαβαίνψ, desciendo, y otros. Además, cfr. Mt 8,32: ὥπμηςεν π ςα ἀγ λη κασ σοτ κπημνοτ ε ρ σ ν θάλαςςαν = toda la piara se arrojó abajo por el precipicio en el mar; I Cor 11,4: π ρ ἀν π πποςετφ μενορ κασ κευαληρ = todo hombre que ora con la cabeza cubierta; con un cubrecabeza, de modo que cubre los cabellos y no solamente colocado encima de ella. Con el sentido de ―contra‖, es de uso muy frecuente, p. ej. después de los siguientes verbos: acusar (σίρ γκαλ ςει κασ κλεκσψν θεοτ ; = ¿quién acusará a los (contra los) elegidos de Dios?, Rm 8,33), murmurar ( γ γγτζον κασ σοτ ο κοδεςπ σοτ = murmuraban contra el amo de la casa, Mc 3,6), tener alguna cosa contra alguien ( ἀδελυ ρ ςοτ ἔφει σι κασ ςοτ = tu hermano tiene algo contra ti, Mt 5,23; cfr. también Ap 2,4.14.20). Con AC., indica el tiempo, muchas veces en sentido distributivo. Con este significado se encuentra, precisamente, en Mt 27,15: κασ δ ἑοπσ ν =cada Fiesta (es decir, toda Pascua ); Lc 11,3: καθ μ παν = cada día. Pero se utiliza también con sentido local: cfr. Mc 13,8: ἔςονσαι ςειςμο κασ σ ποτρ = habrá terremotos en todo lugar. En sentido traslaticio implica (como por lo demás en los ejemplos precedentes) una conexión muy estrecha: κασ ςάπκα = según la carne; κασ υ ςιν = según la naturaleza; κασ θε ν = según Dios, conforme al pensamiento de Dios, etc.; κασ σ ρ γπαυάρ = según las escrituras; κασ Μαθθαιον, Μ πκον etc.= según Mateo, Marcos etc. etc. et cetera VOCABULARIO 11º ἄγψ conduzco κπάζψ grito, exclamo ἀναγιγν ςκψ leo (clásico) λ ψ desato ἀναγιν ςκψ leo (Gr. bíblico) πείθψ persuado ἀποκσείνψ mato π μπψ envío ἀπολ ψ suelto, libero πεπιπασ ψ paseo, camino βαπσίζψ bautizo πίπσψ caigo διαυ πψ llevo, difundo, ςτνάγψ reúno, llevo junto con me distingo δοξάζψ κβάλλψ κηπ ςςψ πάγψ glorifico coloco debajo, sustraigo, me retiro arrojo fuera, expulso υ πψ llevo proclamo, predico φαίπψ me alegro TRADUCIR DEL GRIEGO: αἱ πιςσα μ νοτςιν ν σ ἱεπ μαθησαί ςσε σοτ κτπίοτ ἅγιορ ε κ πιε καλοτμεν σοὺρ νεανίαρ ἀπεκσείνεσε σοὺρ ππου σαρ σοτ κτπίοτ θε ρ ἔπεμπε σοὺρ ἀγγ λοτρ σοτ κτπίοτ ε ρ σ ν κ ςμον διδάςκαλορ γε σοὺρ μαθησ ρ ἀπ σηρ θαλάςςηρ οἱ νεανίαι ἔφαιπον σ ππ βασα πηγε κ σηρ π μοτ βαπσιςσ ρ βαπσίζει σ ρ παπθ νοτρ ἄγγελορ ἀπ λτε σ ν ἀπ ςσολον οἱ μαθησα δ ξαζον σ ν κ πιον οἱ ἀγαθο δοτλοι ςτνηγον σ ππ βασα οἱ ἀδελυο ἀνεγίνψςκον ν σ κκλεςί σ ν πιςσολ ν σοτ ἀποςσ λοτ κα οἱ μαθησα σοτ Ιηςοτ σ δαιμ νια ξ βαλλον σ χιφία (migajas) ἔπιπσεν ἀπ σηρ σπαπ ζηρ σοτ κτπίοτ TRADUCIR AL GRIEGO: 1. Hay un hombre malo en la primera barca. 2. El hombre malo está en la primera barca. 3. Él hacía sus propios mantos. 4. El Bautista exhortaba a los hombres malos. 5. Los santos permanecían en la casa de Dios. 6. Los siervos llevaban los panes al Señor. 7. El discípulo proclamaba, en las sinagogas, a Jesús, hijo de Dios. 8. Jesús caminaba hacia Judea y predicaba al pueblo. Gr. Griego LECCIÓN DÉCIMO PRIMERA § 49—Pronombres y adjetivos demostrativos Los pronombres o siguientes: adjetivos demostrativos más frecuentemente utilizados son los 1) κεινορ – κείνη – κεινο = aquél, aquélla, aquello 2) ο σορ – αὕση – σοτσο = éste, ésta, esto/el precedente 3) α σ ρ – α σ – α σ = él, ella, ello/él mismo/aquél 4) ὅδε – ἥδε – σ δε = éste, ésta, esto/el siguiente 5) – – σ = (el artículo, originariamente un antiguo demostrativo rigurosamente convertido de modo sucesivo en pronombre). Sing. Plur. κεινορ, –η, –ο (aquél) M. F. κείνη NOM. κεινορ κείνοτ κείνηρ GEN. κείν κείν DAT. κεινον κείνην AC. κειναι NOM. κεινοι κείνψν κείνψν GEN. κείνοιρ κείναιρ DAT. κείνοτρ κείναρ AC. N. κεινο κείνοτ κείν κεινο κεινα κείνψν κείνοιρ κεινα ο σορ, αὕση, σοτσο (éste) M. F. αὕση NOM. ο σορ σο σοτ σα σηρ GEN. σο σ σα σ DAT. σοτσον σα σην AC. α σαι NOM. ο σοι σο σψν σο σψν GEN. σο σοιρ σα σαιρ DAT. σο σοτρ σα σαρ AC. N. σοτσο σο σοτ σο σ σοτσο σατσα σο σψν σο σοιρ σατσα OBSERVACIONES a) Todos los pronombres carecen, en la declinación, de vocativo singular y plural. b) Cuando ο σορ y κεινορ (―este‖) y (―aquel‖) acompañan, en función de adjetivos, a un nombre, llevan el mismo género, número y caso que él, ; en tal caso, el nombre va siempre acompañado del artículo (diversamente a como ocurre en las lenguas modernas); cfr. § 50. Ejs.: ο σορ M. Masculino F. Femenino N. Neutro ἄνθπψπορ, o también ἄνθπψπορ ο σορ = este hombre. c) Cuando ο σορ va solo, es decir, que tiene la función de pronombre, significa ―éste‖ (fem. ―ésta‖, neutro ―esto‖; el neutro plural, NOM. y AC., σατσα = ―estas cosas‖): Ejs.: ο σορ λθεν ε ρ μαπστπίαν = éste vino como testimonio σατσα λεγεν Ιηςοτρ = Jesús decía estas cosas. La misma declinación de κεινορ y ο σορ, con el NOM. y AC. neutro singular sin –ν, sigue también α σ ρ, α σ , α σ (él mismo/aquél/él). Para el uso de tal pronombre, cfr. § 50. α σ ρ, α σ , α σ (él mismo/aquél/él) Sing. Plur. NOM. GEN. DAT. AC. NOM. GEN. DAT. AC. M. α σ ρ α σοτ α σ α σ ν α σοί α σψ ν α σοιρ α σο ρ F. α σ α σηρ α σ α σ ν α σαί α σψ ν α σαιρ α σάρ N. α σ α σοτ α σ α σ α σά α σψ ν α σοιρ α σά Otro pronombre demostrativo es ὅδε, ἥδε, σ δε (éste), referido a lo que sigue. Está formado por el artículo determinado con la adición de la partícula indeclinable –δε. El acento va siempre sobre la primera sílaba y es el del artículo, cuyas formas privadas de acento, toman, en este pronombre, el acento agudo. En el N.T. sólo aparece 10 veces (frente a las 1400 veces aproximadamente de ο σορ). Recordemos la fórmula del principio de las siete cartas del Apocalipsis (capítulos 2 y 3 ), repetida siete veces: σάδε λ γει… ὅδε, ἥδε, σ δε (éste) Sing. NOM. GEN. DAT. AC. M. ὅδε σοτδε σ δε σ νδε Plur. NOM. GEN. DAT. AC. ο δε σψ νδε σοιςδε σο ςδε fem. femenino F. ἥδε σηςδε σ δε σ νδε N. σ δε σοτδε σ δε σ δε α δε σψ νδε σαιςδε σάςδε σάδε σψ νδε σοιςδε σάδε también su atributo irá sin artículo. En posición predicativa significa ―el centro de‖.13) La misma observación vale para α σ ρ. es un adjetivo y significa ―el mismo‖ (lat. Ejs. cuando está en posición atributiva. el adjetivo precede al nombre.. – μ ςηρ ντκσ ρ = a media noche (Mt 25. tiene expresiones de significado ambiguo: in medio monte. . idem ). Ej. como. p.45). μ ςορ En posición atributiva. ―central‖. el discurso (es) primero. se puede tener una de estas dos construcciones: 1) atributiva artículo atributo nombre + = ππψ σορ λ γορ + artículo nombre artículo adjetivo + = λ γορ ππψ σορ + + = el primer discurso Si el sustantivo es indeterminado (es decir. En consecuencia. Jesús (Jn 19. ―en medio de …‖.: 2) Ej.: – σ κασαπ σαςμα μ ςον = el medio de la cortina del templo (Lc 23.: δ νδπον ἀγαθ ν = un árbol bueno predicativa ππψ σορ λ γορ λ γορ ππψ σορ = primero.6) – μ παρ μ ςηρ = a medio día (Hch 26. que no tiene artículo. por el contrario. α σ . el discurso. en realidad. (El latín. ej. en realidad. sin artículo). significa ―que está en medio‖ . – μ ςον δ σ ν Ιηςοτν = en medio.18).§ 50—Posición del adjetivo en la frase Cuando el adjetivo se utiliza como atributo de un nombre con artículo. debe estar precedido también él del artículo. el artículo antepuesto al atributo vale también para el nombre. α σ . pero sí el sustantivo. si sigue al nombre. el adjetivo tiene valor de predicado. puede significar ―en el monte del medio‖. Distinguir la posición predicativa de la atributiva es particularmente importante para algunos adjetivos. o ―en la mitad del monte‖). Si. Si el adjetivo no está precedido del artículo. ipse) Ejs. οτ el cielo φλορ. de ποκπίνομαι. VOCABULARIO 12º ἀδικία. en el GEN. la pecadora διάβολορ. el recaudador de impuestos el hipócrita.T. οτ el amo de casa ο παν ρ.. οτ la piedra (monolito. el calumniador διάλεκσορ. α σ ρ comienza también a ser utilizado como pronombre de III pers. de ella‖. ella. . el dialecto λίθορ. οτ el pecador.. limpio κελε ψ ordeno. “simulador”. οτ 1 la multitud el publicano. de donde en el N.: “hipócrita”. οτ σελ νηρ. litografía) ο κοδεςπ σηρ. significa ―él mismo‖ (lat.: α σ ρ ἀπ ςσολορ = el apóstol mismo. de ahí “intérprete”. ello. ἀπ ςσολορ α σ ρ En el N.T. “actor”. construyo 1 Originariamente “representador”. En el NOM. ―suyo/suya‖. αρ la iniquidad. mando ο κοδομ ψ edifico.α σ ρ ἀπ ςσολορ Ejs. significa ―él. el recitador ἁμαπσάνψ peco καθαπίζψ purifico. οτ la lengua (de una región). ―de él.: = el mismo apóstol ἀπ ςσολορ α σ ρ cuando está en posición predicativa. οτ ποκπισ ρ. esto es. en persona. οτ el diablo. la injusticia / ἁμαπσψλ ρ. 2. En aquella casa estaba la paz del Señor. La multitud escuchaba las palabras del maestro y las corazón. Escuchaban al Señor publicanos y . 4. GRIEGO: 1. 5. 3.πειπάζψ διδάςκαλορ tiento. Le hablaba un ángel y le daba ánimo. Los discípulos un bastón en su camino. 6. Los signos del Señor y creen en él. pongo a prueba el maestro TRADUCIR DEL GRIEGO: ο κοδεςπ σηρ πείπαζε σοὺρ δο λοτρ κ πιορ γιν ςκει σ ν καππ ν σηρ ἀδικίαρ σελ νηρ λαμβάνει σ ν μιςθ ν σοτ κ ςμοτ διάβολορ πειπάζει σοὺρ φλοτρ κα σοὺρ ἀποςσ λοτρ δ ρ σψν ποκπισψν πονεπά ςσι σ κτπί μαθησ ρ ἀγαπησ ρ ςσι σ διδαςκάλ νεανίαρ πιςσ ρ ἀναγιν ςκει σ ρ ἁγίαρ γπαυάρ υ πεσε ο νον σ ο κοδεςπ σ ν δ ςάββασον ν κείν σ μ π κα ἤκοτον σηρ υψνηρ σα σηρ σ δί διαλ κσ σάδε λ γει ππψσορ κα ἔςφασορ θε ρ ποιει σ ν ο παν ν κα σ ν γην κα σ ν θάλαςςαν TRADUCIR AL conservaba en el llevaban un pan y hombres ven los pecadores. cuando el sujeto dirige la acción a sí mismo (λ ομαι = me desato. sino en su propio provecho (suelto para mí). generalmente. A veces.18).‖: ἀπογπάχαςθαι = hacerse inscribir (cfr. –ε y –ο.. b) La forma media indica. La voz Medio–pasiva se forma. § 7b). que le muestran). cuando el sujeto realiza la acción no a sí mismo o sobre sí mismo. por ejemplo. Lc 2. Los verbos griegos. o indirecta.LECCIÓN DÉCIMO SEGUNDA § 51—Forma activa. que se unen a los temas de los diversos tiempos. ej..39: πιδεικν μεναι = mostrando.. Pueden producirse en algunos casos pequeñas modificaciones... una actividad referida al sujeto en su esfera de acción. Esta relación entre el sujeto y la acción del verbo puede ser directa..T. con desinencias propias. En estos dos casos tenemos una forma media indirecta de interés (para mí).81–82. y cuando realiza la acción por sí mismo. 1) forma activa (cfr. la voz Media tiene valor reflexivo. como se ha indicado brevemente en el § 6 (Lec. en Hch 9. realizada por el sujeto. según las reglas específicas de cada uno de ellos: para el tema de presente.5).126–130) a) La forma activa indica una acción. transitiva o intransitiva. media y pasiva del verbo.T. por el contrario. Hay pasajes en el N.113–120) 2) forma media 3) forma pasiva (cfr.ej. §§ 52. y una dinámica (por mí). κειπάμενορ σ ν κευαλ ν = hacerse cortar el pelo (Hch 18. en Lc 1. en el N.91. determinadas por fenómenos fonéticos bien precisos. intercalando las vocales temáticas ya estudiadas (cfr. encontramos la voz activa donde esperaríamos la Media (p. . En otros lugares este verbo sólo es usado en la voz activa. §§ 54. III). en los que la voz Media se utiliza para decir ―hacerse. tienen tres formas diversas (diátesis).87–89. λο ομαι = me lavo): en este caso. con sus propios medios.30: ―has hallado gracia ante Dios‖) y viceversa (p. Indic. λ ψ. II » III » Plur. » » –μαι –ςαι –σαι Plur.Desinencias M. de los t. Sing. desato T. I pers. λτ– Imperfecto. » » –μεθα –ςθε –νσο Desinencias M. I II III pers. Sing.-P.P. históricos Sing. Presente Sing. » » –μην –ςο –σο Plur. Plur.de los t.-P. I pers.-P. M. Indic II » III » I pers. desatan por/para sí. desatáis por/para vosotr. » » –μεθα –ςθε –νσαι § 52—Presente e Imperfecto Indic.-P. I II III pers. os desatáis se desatan se desataba desataba por/para mí desatabas por/para ti desataba por/para sí desatábamos por/para nos. Pasivo era desatado Medio me desataba eras desatado era desatado te desatabas éramos desatados nos desatábam. I II III pers. I II III pers. II » III » I pers. principal. Medio-pasivo λ –ο– μαι λ – λ –ε– σαι λτ– – μεθα λ – εςθε λ –ο– νσαι –λτ– –μην –λ – ο–τ –λ – ε–σο –λτ– – Pasivo Medio soy desatado me desato desato por/para mí eres desatado es desatado te desatas desatas por/para ti se desata desata por/para sí somos desatados sois desatados son desatados nos desatamos desatamos por/para nosot. M. . salvo el significado. yo era llamado. de los verbos contractos en –εψ καλ –ψ. En el Imperf. e Impf. En el Pres. sing. llamo por/para mí etc. III I » pers. N. llamo. del verbo καλ –ψ. llamaba por/para mí. Pasivo .II » III » μεθα –λ – ε–ςθε –λ – ο–νσο erais desatados eran desatados os desatabais se desataban desatabais por/para vos. indicada en el § 52. llamo Imperfecto Sing. Indic II » Plur.. καλε– καλ –ο–μαι contracto καλ –ε–ςαι » καλ –ε–σαι καλε– – μεθα καλ –ε–ςθε καλ –ο– νσαι –καλε– – μην –καλ –ε– ςο –καλ –ε– σο –καλε– – μεθα –καλ –ε– ςθε –καλ –ο– νσο » » kalou‘mai καλ (caída de la –ρ– y contrac. Indic. Indic. λ < λ –ε–ςαι.B. λ οτ < –λ –ε–ςο de ésta λ –ε–ο (por caída de la ρ intervocálica) y después λ οτ (por contracción).B. la II pers. Indic. ésta se convierte en λ –ε–αι (por caída de la ρ intervocálica: cfr. la II pers. me llamo. II » III » T.B. Presente Sing.) καλεισο » καλο μεθα » καλειςθε » καλοτνσο N. II » III » I pers. sing.. es análoga a la de λ –ψ. I pers. me llamaba.-P..) καλεισαι καλο μεθα » » καλειςθε καλοτνσαι contracto » » καλο μην καλοτ (caída de la –ρ– y contrac. M.III) y después en λ (por contracción. Indic. La traducción de las formas medio–pas. § 21). es decir: yo soy llamado. etc. § 5. II III » » I pers. Nota bene pas. N.P. Plur. § 53—Pres. desataban por/para sí. cfr. la persona que realiza la acción (complemento agente) se indica mediante la preposición π (= ―por‖.. Lec II. cfr. etc. Puede también observarse el matiz de modo en expresiones como δι λ γοτ = de viva voz. Si la acción se realiza no por una persona. el sujeto experimenta la acción. Futuro Perfecto). la preposición διά se utiliza muy frecuentemente. Están. § 6). En las oraciones con el verbo en la voz Medio pasiva y en la pasiva. sin preposición). Apend. se utiliza simplemente el dativo (es decir. del genitivo o del acusativo. II Ts 2. que es el prevalente.15). Con el AC. prep.). Hch 15.§ 54—La forma pasiva y el complemento agente En la forma pasiva.22. la prep. como en el griego clásico. sólo el Futuro y el Aoristo tienen formas específicas para expresar la diátesis pasiva. se traduce por ―a través de‖. propter): Pablo tuvo que ser llevado a hombros por los soldados δι σ ν βίαν σοτ φλοτ = por la violencia de la multitud (Hch 21. además. el valor local: Él (Jesús) cruzaba δι σψν ςποπίμψν = por los sembrados (Mc 2. Perfecto y Plus cuamperfecto. Mt 10. atestiguados. 13. el valor instrumental.T. Es frecuente. Ejs.22). En todos los otros tiempos (Presente.3). se abreviarán aquellos días (Mt 24.5).27. seguida del genitivo. en oposición a δι πιςσοληρ = por carta (cfr. preposición . III)..22).23). διά indica la causa (cfr.35).11. ―por obra de‖: Él es el que fue anunciado δι Ηςα οτ σοτ ππου σοτ σοτ λ γονσορ… = por medio del profeta Isaías que dice. Imperfecto. además.). A veces la frase presenta el matiz de causa final: δι σοὺρ κλεκσο ρ a causa de los elegidos. sino que es provocada por una cosa (complemento de causa eficiente). En el primer caso (con el GEN. ―por medio de‖. σαιρ δοναιρ πολλάκιρ οἱ ἄνθπψποι διαυθείπονσαι = con frecuencia los hombres se pierden (son corrompidos) por los placeres. la expresión δι σί con sentido interrogativo = ¿por qué? (cfr. las dos formas (media y pasiva) coinciden (cfr.. lat. sin embargo (está bien repetirlo). el temporal: los discípulos de Jesús se han fatigado δι ὅληρ ντκσ ρ = durante toda la noche (Lc 5. En el griego. NOTAS SINTÁCTICAS § 55—Uso de διά En el N.: κα ἔςεςθε μιςο μενοι π πάνσψν = y seréis odiados por todos (Mt 10. (Mt 3. seguida. ηρ la plegaria φπ νορ. en la misma carta. οτ el ladrón. Con el Genitivo.) Jerusalén Ιεποτςαλ μ (invariable) id. juntamente con valores o matices de modo: Jesús permaneció en el desierto durante cuarenta días y estaba μεσ σψν θηπίψν = con las fieras (Mc 1. ψν (N. οτ el viejo. VOCABULARIO 13º πγάσηρ. οτ el tiempo .plur.12). ―con‖. μεσά significa ―después‖.26). expresa el deseo de ―estar ςὺν Φπιςσ = con Cristo‖ (1. οτ Θψμ ρ. sus discípulos estaban de nuevo en casa y Tomás estaba μεσ α σψν = con ellos (Jn 20. pero he aquí que vienen otros dos μεσ σατσα = después de estas cosas (Ap 9. Más raro es el valor espacial. asume los valores del complemento de compañía o de unión. la preposición μεσά va seguida del Genitivo y del Acusativo. el bandolero ν ςορ. el presbítero πποςετφ .T.5). οτ la enfermedad (nosocomio: hospital) ὀυθαλμ ρ. § 57—Uso de ς ν También la preposición ς ν significa ―en compañía de‖.13). En particular.1).§ 56—Uso de μεσά En el N. no siempre separable del temporal: el primer ―¡ay!‖ ha pasado. el trabajador Tomás σ Ιεπος λτμα. Pablo y Lucas (Hechos) manifiestan preferencia por esta preposición. Ejs. pero va siempre seguida de DAT. Con el acusativo. volviéndose a los fariseos los miró μεσ ὀπγηρ = con enojo (Mc 3. οτ Pedro ππεςβ σεπορ.: Pablo escribe a los Filipenses que están en la ciudad ςὺν πιςκ ποιρ κα διακ νοιρ = con obispos y diáconos (Fil 1.23). tanto respecto del tiempo como del espacio: μεθ μ παρ ὀκσ = ocho días después. el anciano. οτ el ojo (oftálmico) Π σπορ. λ ςσ ρ. ὥςπεπ (adv.y prep. 4.) siempre ἔςψ (adv. La palabra de Dios era predicada por los apóstoles. Inmediatamente después de estas cosas nosotros predicábamos la palabra de Dios a los discípulos. A los profetas de Jerusalén Dios enviaba signos del cielo. . Los apóstoles y los presbíteros con la iglesia entera eran confortados por Dios. 1 El verbo διδάςκψ rige doble acusativo: el de la cosa que se enseña y el de la persona a quien se enseña.) de nuevo ρ. 3. 6. Estos frutos eran enviados por el amo de casa a los ancianos. 5.) así πάλιν (adv. 2.) en seguida οὕσψρ (adv. Y Jesús era juzgado por los judíos (ὅσι) porque hacía estas cosas en ( ν + DAT.ὀκσ ocho ἀεί (adv.con GEN.) dentro ε θ ρ (adv.) como TRADUCIR DEL GRIEGO: σ βιβλία ςτν γεσο π σψν διδαςκάλψν σ ε αγγ λιον κηπ ςςεσο π σοτ ππεςβτσ ποτ ἀπεςσελλ μεθα ε ρ σ ν φλον π σψν ππουησψν οἱ σελψναι βαπσίζονσο π σοτ βαπσιςσοτ οἱ ππεςβ σεποι βάπσιζον σοὺρ φλοτρ ο κοδεςπ σηρ δίδαςκε 1 σ ν γπαυ ν σοὺρ πγάσαρ κα σ παιδία αἱ γπαυα σοτ θεοτ ἀνεγιν ςκονσο σοιρ ἀδελυοιρ διευ πεσο δ λ γορ σοτ κτπίοτ δι ὅληρ σηρ φ παρ παπθ νορ πιςσ π μπεσο ε ρ σ ἱεπ ν τἱ ρ ἀγαπησ ρ ἀπεςσ λλεσο ε ρ σ ν κ ςμον π σοτ θεοτ κα μεθ μ παρ ὀκσὼ πάλιν ςαν ἔςψ οἱ μαθησα α σοτ κα Θψμ ρ μεσ α σψν ς ζ μεθα π σοτ κτπίοτ κα ςὺν σ κ ςμ ο κπιν μεθα TRADUCIR AL GRIEGO: 1. y conj.) sábado. activa del Presente. Perfecto . y carece de las primeras personas (sing. no en los otros tiempos. sing. pas. Se forma. » » — –ςο/–αι –ςθψ Plur.LECCIÓN DECIMOTERCERA § 58—El Imperativo El modo Imperativo expresa mandato. la II pers. cfr. fuerte. » » — –θι / –ρ / –ον –σψ Plur. I II III pers. Perf. » » — –σε –σψςαν /–νσψν Desinencias medio–pasivas Sing. Desinencias activas Sing. I II III pers. del Aoristo fuerte y del Perfecto carece de desinencia. en cada uno de los tiempos indicados. § 94.) aparece sólo en la conjugación atemática (Aoristo fortísimo. Jn 4. tengo). y plur. b) La desinencia –ρ (II pers. » » — –ςθε –ςθψςαν /–ςθψν OBSERVACIONES a) La desinencia –θι (II pers.7). c) La desinencia –ον (II pers. I II III pers. cfr. I II III pers. fortísimo ο δα.). Lecciones XXXII ss). cfr. sing. Aor. sing. que se unen a los diversos temas temporales según modalidades específicas. mediante la adición de sus desinencias propias. δ ρ (< δίδψμι. sing. exhortación (a hacer o no hacer). § 129.) es propia del Aoristo sigmático (cfr. del Aoristo y del Perfecto. se da en los tiempos del Presente. § 88). d) En los verbos en –ψ (conjugación temática). cfr. § 118. Perf. verbos en – μι.: ςφ ρ (< ἔφψ.) aparece en algunos Imperativos Aor. doy: cfr. activa y medio pasiva se forman siempre con las desinencias –σψςαν. los §§ 87–95). activa. plur. El Presente Imper. Plur. no es una desinencia. la III pers. por ejemplo Lc 21. según las normas ya indicadas en el § 21). –ςθψςαν (cfr. » » — λτε λτ σψ I II III pers. Imperativo . sino simplemente la vocal temática.P. desato T. Imperativo Presente activo λτ–ψ. seáis desatados vos. II » III » Plur. sing. mientras que el Aoristo Imperativo expresa una acción momentánea o ingresiva. (λτ ςθψν) OBSERVACIONES a) En el N. λτ– Sing. d) El significado del Imperativo Pres.e) La –ε que aparece como terminación. mientras que en los polisílabos es proparoxítona (cfr. I pers. sing. λτ– Sing. indica acción duradera o repetida./desataos vos. mientras que los mandatos que Imper. sing. sea desatado él/se desate él/desate por/para sí. c) La II pers. puede captarse adecuadamente sólo en contraste con el del Imperativo Aoristo (cfr. I II III pers. (λ οτ) resulta de los siguientes cambios: λ –ε–ςο > λ – ε–ο (por caída de la ρ intervocálica) > λ οτ (por contracción.21). » » — λ εσε λτ σψςαν (λτ νσψν) desata tú desate él desatad vosotros desaten ellos Imperativo Presente Medio–pasivo λ –ψ. II » III » — λ οτ λτ ςθψ — λ εςθε λτ ςθψςαν seas desatado tú/desátate/desata por/para ti.P./desatad por/para vos. sean desatados ellos/se desaten ellos/desaten por/para sí. § 3): κ λετε = ordena (< κελε ψ). activa tiene el acento agudo en los temas monosílabos con vocal breve. medio–pas. I pers. en la II pers. . Por ello los preceptos generales se expresan con el Presente. desato T.T. b) La II pers. en Rm 4. Lc 22.:«μείνασε (Imper.).) δε».: ἀποκπίνομαι = respondo. Pres. Mt 26. 14. ej. ἔπφομαι=vengo. En el N.19 se utiliza una forma medio–pasiva con significación pasiva. I II καλ –ψ.se refieren a actitudes a tomar o cosas a realizar en situaciones particulares prefieren la utilización del Imperativo Aoristo (cfr. se denominan deponentes los verbos que tienen las formas de la conjugación medio–pasiva y la significación activa. παγγ λλομαι es utilizado.6: Δατ δ λ γει σ ν μακαπιςμ ν σοτ ἀνθπ ποτ θε ρ λογίζεσαι δικαιος νην φψπ ρ ἔπγψν = David proclama dichoso al hombre a quien Dios confiere la justicia independientemente de las obras.15. (–εψ) Sing. utilizado como deponente en Rm 4. el salario no se le computa como un don. Ejs. καλε– pers. la negación utilizada es μ . 5. καλοτ » καλείςθψ » καλειςθε » καλείςθψν » (καλείςθψςαν) § 60—Verbos deponentes Con la terminología muy frecuentemente referida a la lengua latina.24. contracto M. Mt 25.46. § 67). como no deponente.40. el verbo se denomina semideponente. sino como deuda.29.. Ejs. se utilizan como deponentes verbos que no lo son en el griego clásico.P.52. 22. como si derivase de un verbo no deponente).10. en el N. — καλ – II » ε–σε καλε– III » –νσψν (καλε– – σψςαν) III » Plur. » καλείσψ » καλεισε » καλο νσψν » (καλείσψςαν) καλ –ψ. κάλει καλε– –σψ I pers. Si esto sólo ocurre con algunos tiempos. Heb 13.: en el N. — — » κάλε–ε contrac.18 y 19. contracto activo (–εψ) Imper. § 59—Imper.4: σ δ πγαζομ ν μιςθ ρ ο λογίζεσαι κασ φάπιν ἀλλ κασ ὀυείλημα = al que trabaja. Lo mismo ocurre con el verbo λογίζομαι. Jn 1. llamo T.T. en las formas deponentes y no en las activas (pero en Gal 3. καλε– καλ –ε– ςο καλε– – ςθψ — καλ –ε– ςθε καλε– – ςθψν (καλε– – ςθψςαν) contrac.46.T. «μ κλαίεσε» (Imper. llamo T. I Pe 4. Aor. Lc 8. ἄπφομαι = comienzo.-P.T.P.9.. P.38. e) En el Imperativo negativo. Hch 22. . 55).4).13.29.. sino π πανσ ῥ μασι = sobre toda palabra que procede de la boca de Dios (Mt 4.8). Este significado puede también ser metafórico. .. p. Nosotros diríamos: «de toda palabra». A veces el significado es impreciso. en lugar del Creador). Mt 20. etc.. con DAT. ―a lo largo de la orilla‖ (del mar. como ejemplo.‖. En Mt 14. Mc 2.. Aquí la expresión ―sobre‖ tiene el mismo significado que cuando nosotros decimos: pasaré las vacaciones junto al..30). Ej. la misma construcción se encuentra en Lc 13.: la madre de Jesús y sus hermanas y otras mujeres estaban παπ σ ςσατπ = junto a la cruz (Jn 19. Conviene advertir el matiz que esta acepción de significado toma en Lc 10. a orillas del.‖.2). ― de parte de. tiene generalmente el significado de lugar sobre.. cfr. Ej. lago de Garda. Con Gen.4 y tal vez entra en este significado lo que se lee en Rm 1.19). en Jn 21.7 (μ νεσε ςθίονσερ κα πίνονσερ σ παπ α σψν· = permaneced comiendo y bebiendo de lo que tienen) y en Rm 11.: ¿pensáis que aquellos Galileos fueron más pecadores παπ πάνσαρ σοὺρ Γαλιλαίοτρ = que todos los demás Galileos? (Lc 13.NOTAS SINTÁCTICAS § 61—Uso de πί La preposición πί..: habéis venido para prenderme como (como si se tratase de) (Mt 26.: dame aquí. tiene el significado de ―al lado de‖ . Ej. toma el significado de ―de junto a . se lee que Pedro caminó π σ ὕδασα = sobre las aguas.. pero puede tener también sentido comparativo. – con el GEN. este sentido de movimiento puede ser también expresión de hostilidad. – con el DAT. la cabeza de Juan Bautista (Mt 14. Ej.. Ej. Con AC.25: han adorado y servido a la criatura παπ σ ν κσίςανσα = más que al Creador (o bien.: el hombre no vivirá de solo pan. ¿piensa tal vez el evangelista que Pedro deja la barca y se encamina hacia el agua del lago? Finalmente.27. Ej.25). el significado de πί puede ser muy semejante.. sobre una bandeja. π πίνακι.1.. tratándose de personas. por el contrario. π λ ςσ ν = como se va hacia un bandido § 62—Uso de παπά La preposición παπά puede construirse con tres casos: – con AC. significa simplemente «junto a».: ven a Jesús que camina π σηρ θαλάςςηρ = sobre el mar (Jn 6. se lee que Jesús se manifestó a los discípulos π σηρ θαλάςςηρ de Galilea = sobre el mar de Galilea. πί toma un matiz de movimiento (o de intención) más bien que de situación de lugar. de la calle.ej..: γὼ παπ σοτ θεοτ ξηλθον = yo he venido de junto al Padre (Jn 16.27). Ej. Mucho más frecuente es la construcción de πεπί con el GEN. para ser bautizado por él (Mt 3.§ 63—Uso de πεπί La preposición πεπί. Se utiliza también para indicar la persona a la que se habla: dijo ππ ρ α σο ρ = a ellos. con disfraces de ovejas (Mt 7.: los falsos profetas vienen ππ ρ μ ρ = a vosotros. VOCABULARIO 14º ἀναβλ πψ veo. significa ―hacia‖. § 64—Uso de ππ ρ La preposición ππ ρ.26). δ ομαι (con GEN.: πεπ Σ πον κα ΢ιδψνα = en torno a Tiro y Sidón (Mc 3.. con AC.) ruego. Jesús va ππ ρ σ ν Ιψάννην = a Juan. y DAT. toda la multitud de los discípulos comenzaron a alabar a Dios a grandes voces πεπ παςψν ν ε δον δτνάμεψν = por todas las obras poderosas que habían visto (Lc 19. δ φομαι recibo διαλ γομαι razono.8).) enciendo ἀπν ομαι niego.37).6). levanto los ojos. soy δει (Imperf..) domino. Ejs.: tengo muchas cosas que deciros πεπ μψν = respecto de vosotros (Jn 8.3). En el griego clásico. construida con AC.15). esta preposición rige también GEN. vuelto a ellos (Lc 9.. comienzo) βο λομαι quiero γίνομαι vengo a ser.-P. discuto . ἀπ πφομαι me voy ἀποκπίνομαι respondo ἅπσομαι (con GEN. gobierno (en la M. que indica el complemento de materia. ἔδει) es necesario. tiene el significado (local y temporal) de ―en torno a‖. Ejs. una gran luz del cielo fulguró πεπ μ = en torno a mí (me envolvió) (Hch 22.13). suplico. Ej.) toco ἅπσψ (con AC. rehúso ἄπφψ (con GEN. estoy loco νοτθεσ ψ amonesto ποπε ομαι voy. ρ la plaza ἀπφιςτνάγψγορ. paso ε ς πφομαι entro ξ πφομαι salgo πγάζομαι [§ 41e] trabajo ἔπφομαι voy. αρ la fuerza. αρ la idolatría σ μτςσ πιον. οτ Pablo . viajo σαπάςςψ perturbo πακο ψ escucho. estoy amedrentado (fobia) ἀγοπά. οτ el jefe de la Sinagoga βία. vengo ε αγγελίζψ/μαι evangelizo γ ομαι guío. conduzco. marcho. la violencia δάκστλορ.δι πφομαι atravieso. obedezco υε γψ huyo υοβ ομαι temo. οτ el administrador Πατλορ. creo λογίζομαι considero μαίνομαι estoy fuera de mí. οτ el misterio ο κον μορ. οτ el dedo (dactilografía) ε δψλολασπία. αρ Samaría ςσπασηγ ρ. ν enemigo λεππ ρ. . νεκπο γείπονσαι. Jesús dice a la pecadora: ―Ve y desde (ἀπ ) ahora no peques más‖. μ ρ φθπ ν σοτσον γειςθε. ἀλλ νοτθεσεισε ρ ἀδελυ ν Πατλορ ε ς πφεσο ε ρ σ ν ςτναγψγ ν κα διελ γεσο σοιρ Ιοτδαίοιρ ἔπφεσαι Ιηςοτρ κα λ γει σ Θψμ υ πε σ ν δάκστλον ε ρ σ ν μ ν (mi) πλετπ ν κα μ γίνοτ ἄπιςσορ ἀλλ πιςσ ρ οὕσψρ μ ρ (nos) λογιζ ςθψ ἄνθπψπορ ρ πηπ σαρ Φπιςσοτ κα ο κον μοτρ μτςσηπίψν θεοτ ἔλεγον δ πολλο (muchos) ξ α σψν δαιμ νιον ἔφει κα μαίνεσαι σί (por qué) α σοτ ἀκο εσε δι πεπ ἀγαπησοί. sordomudo πσψφ ρ. ά. λεππο καθαπίζονσαι. ά. . pero solamente algunos (σινερ) hombres creían en él. ν pobre. ν cojo δι . μ νον πίςσετε στυλο ἀναβλ ποτςιν. φψλο πεπιπασοτςιν.) solamente TRADUCIR DEL GRIEGO: μ σαπαςς ςθψ μεσ πα (vuestro) καπδία πιςσε εσε ε ρ σ ν θε ν ε δ σιρ (si alguno) ο φ πακο ει σ λ γ σηρ πιςσοληρ. υε γεσε ἀπ σηρ ε δψλολασπίαρ δ Ιηςοτρ λ γει σ ἀπφιςτναγ γ μ υοβοτ. El apóstol Pablo discutía en la sinagoga con los Judíos respecto de Jesús. πσψφο ε αγγελίζονσαι κπισ ρ γὼ (yo) σο σψν ο βο λομαι ε ναι (ser) ἔδει δ δι πφεςθαι δι σηρ ΢αμαπείαρ ςσπασηγ ρ ςὺν σοιρ πηπ σαιρ γεν α σοὺρ ο μεσ βίαρ υοβοτνσο γ π σ ν λα ν οἱ μαθησα ππ ρ σ ν Ιψάννην ἔπφονσαι κα λ γοτςιν α σ ο σορ βαπσίζει κα φλορ ἔπφεσαι ππ ρ α σ ν Π σπορ κα Ιψάννηρ ε ς πφονσαι ε ρ σ ἱεπ ν π σ ν ὥπαν σηρ πποςετφηρ Ιηςοτρ δ φεσο σοὺρ φλοτρ κα λ λει α σοιρ πεπ σηρ βαςιλείαρ σοτ θεοτ κα π ρ (toda) φλορ ζ σει α σ ν ὅσι (porque) δ ναμιρ (fuerza) παπ α σοτ ξ πφεσο TRADUCIR AL GRIEGO: 1. ν mudo. el costado ΢αμάπεια. ν leproso κψυ ρ. mendigo στυλ ρ. οτ el jefe φθπ ρ. . κα κψυο ἀκο οτςιν. 4. 5. Por esto los hermanos rogaban al siervo de Dios que entrase en la casa de aquel hombre. Entonces Jesús tocaba los ojos del ciego y éste . δι πεπ por esto μ νον (adv. Jesús se dirigía con sus discípulos a Jerusalén y hablaba a las multitudes de la región. . 6. 2. 3. ρ el lado. ν ciego φψλ ρ. ¡No temáis! Anunciad a los hermanos las palabras de la carta del apóstol.πλετπά. quedaba curado. 7. Los criados van al (ππ ρ) amo de casa y le dicen: ―El maestro viene a tu (ςοτ) casa‖. . I II III I II III pers. » » pers. I II III I II III pers. . Plur.LECCIÓN DECIMOCUARTA § 65—Presente Subjuntivo y Optativo (λ –ψ) Presente Subjuntivo Activo Sing. » » λ –ψ–μαι λ – λ –η–σαι λτ– –μεθα λ –η–ςθε λ –ψ–νσαι que yo me desate/sea desatado que tú te desates/seas desatado que él se desate/sea desatado que nosotros nos desatemos/seamos desatados que vosotros os desatéis/seáis desatados que ellos se desaten/sean desatados Presente Optativo Activo Sing. » » λτ–οί–μην λ –οι–ο λ –οι–σο λτ–οί–μεθα λ –οι–ςθε λ –οι–νσο yo me desataría/sería desatado tú te desatarías/serías desatado él se desataría/sería desatado nosotros nos desataríamos/seríamos desatados. vosotros os desataríais/seríais desatados ellos se desatarían/serían desatados. » » λ λ λ λ λ λ –ψ – –ρ – –ψ–μεν –η–σε –ψ–ςι(ν) que yo desate que tú desates que él desate que nosotros desatemos que vosotros desatéis que ellos desaten Presente Subjuntivo Medio-Pasivo Sing. » » pers. Plur. I II III I II III pers. » » λ λ λ λ λ λ –οι–μι –οι–ρ –οι –οι–μεν –οι–σε –οι–ε–ν yo desataría (o desatase) tú desatarías él desataría nosotros desataríamos vosotros desatarías ellos desatarían Presente Optativo Medio-Pasivo Sing. Plur. I II III I II III pers. » » pers. Plur. » » pers. sing. Subj. En el ámbito de la κοιν . Subj act. deriva de las siguientes transformaciones:*λ –ο– νσι (νσι = antigua desinencia usada en el arioeuropeo) > λ –ψ–νσι > λ –ψ–νςι (asibilación de la σ) > λ –ψ–ςι (caída de la ν ante ρ). deriva de: *λ –ε–ςαι > *λ –η–αι (caída de la ρ intervocálica) > λ – (por contracción de η + αι). sing. después de Cristo . del Pres. se forman como consecuencia de los siguientes cambios: λ –ε–ιρ > λ –η–ι–ρ > λ – –ρ (II pers. duda. sing. pero se utiliza prevalentemente en las oraciones secundarias. Jn 6. ha permanecido la antigua desinencia –μι. c) Análogo fenómeno tiene lugar en la III pers.. e Imper. del Pres.C. § 7b). voluntad. cfr.OBSERVACIONES a) La II y III pers. reconstruible por deducción d. en las que indica la subordinación a un tiempo principal (cfr. el uso del Optativo tiende progresivamente a disminuir y en el siglo I d. el Subjuntivo expresa eventualidad. plur. existen en griego los modos no finitos: Participio. que en el Indicativo es breve. § 35).. f) El Optativo se forma insertando una ι entre la vocal temática. del Presente Indicativo: λ –ο– νσι > λ –ο–νςι > λ –οτ–ςι (caída de la ν contigua a la ρ y alargamiento por compensación de ο en οτ. pero en la I pers. e) La característica del Subjuntivo es el alargamiento de la vocal temática (cfr. de la que se tratará en el § 167. act. g) Por lo que se refiere al significado. conjugables. Subj. sing. d) La II pers. El Optativo. Infinitivo y adjetivo verbal. activo Subj. § 66—Presente Infinitivo y Participo Además de los cuatro modos finitos (Indic.). plur.28-30). sing. medio-pasivo. esperanza. queda limitado a pocos casos. denominados también act. por el contrario. Subj. en las oraciones principales. § 6c).). act. que es siempre ο. Optat. Subjuntivo * voz no documentada en los textos.) b) La III pers.C. expresa en las frases principales el deseo o la posibilidad. mientras que en las dependientes representa la subordinación respecto de un tiempo histórico. Éstas son las de los tiempos históricos (cfr. del Pres. y las desinencias. λ –ε–ι > λ –η–ι > λ – (III pers. Pres. timentis). en el femenino la primera (cfr. Inf. Lec. sino que se declinan como los nombres y los adjetivos. XXVII y XXVIII ). por el contrario. Activo Pres. se declina según el modelo de los adjetivos de tres terminaciones de la primera clase (cfr. porque no se conjugan. -a. Inf. -um). §§ 31-33). El participio activo se declina como un adjetivo: en el masculino y en el neutro sigue la tercera declinación. Infinitivo . Inf. como en latín (amatus.formas nominales. como en latín (timens. El participio medio-pasivo. Medio-pasivo λ –ειν desatar λ –ε–ςθαι ser desatado desatarse Los dos Infinitivos Presentes (activo y medio-pasivo) son invariables. λ ψν λ οτςα λτον NOM. λ ψν λ οτςα λτον GEN. F. M. λ ονσορ λτο ςηρ λ ονσορ DAT./N. λ ονσερ λ οτςαι λ ονσα . NOM. λτ νσψν λτοτςψ ν λτ νσψν DAT. Activo (λ –ψ) Temas: –νσ (M.Participio Pres. λ ονσερ λ οτςαι λ ονσα GEN.) Sing. λ οτςι(ν) λτο ςαιρ λ οτςι(ν) AC. λ ονσι λτο ς λ ονσι AC. λ ονσαρ λτο ςαρ λ ονσα VOC. Plur. –ᾰ impura (F. N. λ ονσα λ οτςαν λτον VOC.). § 116). El valor temporal del verbo prevalece en el sistema verbal latino y en las lenguas derivadas del mismo. solamente el Indicativo refleja el valor temporal de la acción. la acción pasada es expresada por el Indic. tiempos caracterizados por el aumento.. λτ μενοι λτ μεναι λτ μενα GEN. § 125). presente o futura. la acción expresada por el verbo presenta dos valores particularmente importantes: el tiempo y el aspecto (o cualidad). en determinadas circunstancias. . la acción puede ser pasada. por el contrario. λτ μενοι λτ μεναι λτ μενα § 67—Tiempo y cualidad de la acción En el griego. λτομ νοιρ λτομ ναιρ λτομ νοιρ AC.Participio Pres. Medio-Pasivo (λ –ψ) Temas: –ο (M. λτομ νοτρ λτομ ναρ λτ μενα VOC. λτομ νοτ λτομ νηρ λτομ νοτ DAT. F. M. λτ μενον λτομ νην λτ μενον VOC. Imperfecto.) Sing. λτ μενε λτομ νη λτ μενον NOM. λτομ νψν λτομ νψν λτομ νψν DAT. cfr. 2) Respecto de la cualidad (o aspecto). N. el Imperfecto y el Futuro (I)./N. En griego. la acción futura por el Futuro simple y por el Futuro Perfecto (raro en el N. λτομ ν λτομ ν λτομ ν AC. concluída (o completa). la acción presente es expresada por el Presente y.). Plur.A la acción puntual corresponde el Aoristo. XVII) y Pluscuamperfecto (cfr. por el Perfecto. en particular. la acción puede ser puntual (momentánea). Lec. NOM.T. Aoristo (cfr. λτ μενορ λτομ νη λτ μενον GEN. –ᾱ impura (F. como en las lenguas modernas.A la acción durativa corresponden el Presente. . 1) Respecto del tiempo. . durativa (o repetida). .: – υτγειν (Inf. El valor cualitativo o de aspecto es prevalente en el sistema verbal griego. de λ γψ) ςιγψμεν: (Subj. de μανθάνψ) σίνερ ε ςίν = conversa (acción durativa) con ellos y aprende (acción puntual) quiénes son. Pres. de ςιγάψ =¿tomamos la palabra. comenzamos a hablar (acción puntual) o continuamos callados? (acción durativa). – εἴπψμεν (Subj. Perf. en los modos diversos del Indicativo. el Pluscuamperfecto y el Futuro Perfecto (II). Perf. es mucho más evidente la cualidad de la acción. Ejs. – παπασάςςεςθαι: (Inf. medio-pas. . Aor. de υε γψ) = estar salvado. de παπασάςςψ) = estar colocados en orden de batalla (acción concluída). Pres. Pres. de υε γψ) = huir. y se encuentra en todos los modos finitos e indefinidos y en todos los tiempos. – πευετγ ναι (Inf. de παπασάςςψ) = ponerse en orden de batalla (acción puntual) – παπασεσάφθαι: (Inf. de υε γψ) = estar fugitivo. de παπασάςςψ) = hostilizar/oponerse (acción durativa). darse a la fuga. Aor. – υε γειν (Inf. a salvo. medio-pas. en fuga. Pres. – παπασάξαςθαι: (Inf. Resulta de cuanto precede que.A la acción concluída corresponden el Perfecto. Aor. – διαλ γοτ (Imper. medio-pas. Aor. mientras que no tiene peculiar relieve el tiempo en el cual se realiza la acción. medio-pas. de διαλ γομαι) α σοιρ κα μάθε (Imper. II » III » IMPERATIVO Sing. λτ– Activo Imperfecto Medio-Pasivo λ –ο–μαι I pers. » Plur.V. I pers. λ –ψ II III » » λ –ε–ιρ λ – –(λ –ει) λ –ε–ι λ –ε–σαι I pers. OPTATIVO T.§ 68—Recuadro de los tiempos de la acción continuada o repetida Presente λ –ψ – T. SUBJUNTIVO Sing. » » pers. Plur. tema verbal λ –οτ– ςι(ν) λ –ψ λ – –ρ λ – λ –ψ– μεν λ –η–σε λ –ψ– ςι(ν) λ –οι– μι λ –οι–ρ λ –οι λ –οι– μεν λ –οι– σε λ –οι– εν λτ–ε λτ– – σψ λ –ε–σε λτ– – σψςαν ( λτ– – νσψν) λ –ο–νσαι λ –ψ–μαι λ – λ –η–σαι λτ– –μεθα λ –η–ςθε λ –ψ–νσαι λτ–οί–μην λ –οι–ο λ –οι–σο λτ–οί–μεθα λ –οι–ςθε λ –οι–νσο λ –οτ λτ– –ςθψ λ –ε–ςθε λτ– –ςθψςαν (λτ– –ςθψν) MedioPasivo ἔ–λτ–ο– –λτ– – ν μην ἔ–λτ–ε–ρ –λ –οτ ἔ–λτ– –λ –ε–σο ε(ν) –λ –ο– –λτ– – μεν μεθα –λ –ε– –λ –ε– σε ςθε ἔ–λτ–ο– –λ –ο– ν νσο Activo . II III » » Sing. II III pers. Plur. II » λ –ο– λτ– –μεθα μεν λ –ε–σε λ –ε–ςθε III » I II III I pers. II III pers. II III I » » pers. » INDICATIVO Sing. Plur.V. λτ–ο–ν. II II I SUBJUN Sing I TIVO . –ονσορ λτ– – μενον. N. II Plur . GEN. honro σιμα– σιμαο– /ε– per σιμψ s. II I I II σιμάψ. λ –ε–ςθαι GEN. σιμῴηρ » < σιμάψμ εν < σιμάησε < σιμάψςι (ν) < σιμαοίη ν < σιμαοίη ρ < σιμαοίη ποιψ μεν δηλψ μεν < δηλ ψμ εν δηλψ σε < δηλ ησε δηλψ ςι( < δηλ ψςι ν) (ν) δηλοίην < δηλοοίη ν δηλοίηρ < δηλοοίη ρ δηλοίη < δηλοοίη < σιμάοιμ ποιοιμεν εν < σιμάοισ ποιοισε < ποι οιμ δηλοιμεν < δηλ οιμ εν εν < ποι οισ δηλοισε <δηλ οισε per s. II II I Plur I .λ –ειν NOM. » » » σιμῴη per σιμ με ν s. INDICAT IVO Sing I . λ –οτ– ςα. INFINITIVO PARTICIPIO M.P. hago δηλ ψ. NOM. σιμ ρ » σιμ » ποι ψ.V. λτ–ο– –ςηρ μ νη. II II I OPTATIV Sing I O . F. λ –ψ– ν. –εψ. muestro ποιε– ποιεο–/ε– δηλο– δηλοο–/ε– < σιμάψ ποιψ < ποι ψ δηλψ <δηλ ψ < σιμάειρ < σιμάει ποιειρ ποιει < ποι ειρ < ποι ει δηλοιρ δηλοι < δηλ ειρ < δηλ ει σιμψ με ν σιμ σε σιμψ ςι( ν) per σιμψ s. σιμ σε » < ποι ψμ εν ποιησε < ποι ησε ποιψ ςι(ν < ποι ψςι ) (ν) ποιοίην < ποιεοίη ν ποιοίηρ < ποιεοίη ρ ποιοίη < ποιεοίη ομε εσε οτς ψ ρ . T. –ονσορ λτ– – μενορ. –οτ –ηρ –οτ § 69—Presente activo de los verbos contractos (–αψ. II II I Plur I . –οψ) T. σιμ ρ » σιμ » < σιμάομε ν < σιμάεσε < σιμάοτς ι(ν) < σιμάψ ποιοτμε ν ποιεισε ποιοτςι( ν) ποιψ < ποι ομε ν < ποι εσε < ποι οτς ι(ν) < ποι ψ δηλοτμε ν δηλοτσε δηλοτςι( ν) δηλψ < δηλ ν < δηλ < δηλ ι(ν) < δηλ < σιμά ρ < σιμά ποι ρ ποι < ποι ρ < ποι δηλοιρ δηλοι < δηλ < δηλ σιμψ με ν σιμ σε σιμψ ςι( ν) per σιμῴην s. » » per s. II II I per s. < σιμα σψ ποιείσψ < ποιε σψ δηλο σψ ποιεισε < ποι εσε δηλοτσε < σιμα σψ ςαν < (σιμα ν σψν) < σιμάειν ποιείσψς αν (ποιο νσ ψν) ποιειν < ποιε σψ ςαν < (ποιε ν σψν) < ποι ειν δηλο σψ ςαν (δηλο ν σψν) δηλοτν < δηλο σ ψςαν < (δηλο ν σψν) < δηλ ειν σιμψ ν < σιμάψν ποιψ ν < ποι ψν δηλψ ν < δηλ ψν σιμψ ςα < σιμάοτς ποιοτςα α < σιμάον ποιοτν < ποι οτς δηλοτςα α < ποι ον δηλοτν < δηλ οτς α < δηλ ον σιμψ νσο < σιμάονσ ποιοτνσ ρ ορ ορ < ποι ονσ δηλοτνσ ορ ορ < δηλ ονσ ορ δηλο ςη ρ δηλοτνσ ορ < δηλοο ς ηρ < δηλ ονσ ορ δ λοτν < δ λοον δ λοτρ < ποίεερ < ποίεε( δ λοτ ν) < ποίεομ δηλοτμ εν εν < ποι εσ δηλοτσ ε ε < ποίεον δ λοτν < δ λοερ < δ λοε σιμ ςηρ < σιμαο ς ηρ σιμψ νσο < σιμάονσ ρ ορ N .IMPERA TIVO INFINITI VO PARTICI PIO II I Sing II . II I NO M. F. σιμ εν ε < σιμάοιε ποιοιεν ν ποίει < σίμαε ποιο ςη ρ ποιοτνσ ορ < ποιεο ς ηρ < ποι ονσ ορ Imperfecto activo de los verbos contractos (–αψ. I II II I Plur I . » σιμψ μ εν σιμ σε ποίειρ < σίμαερ < σίμαε( ποίει ν) < σιμάομ ποιοτμ εν εν < σιμάεσ ποιεισε ε < σίμαον ποίοτν » σίμψν ποίοτν < ποίεον < δηλ ομ εν < δηλ εσ ε < δ λοον . –οψ) INDICATI VO Sin g. < δηλ οιε ν < δ λοε < σιμάεσε σιμψ ν M . ε < ποι οιε δηλοιεν ν δ λοτ < ποίεε < δηλο σ ψ < δηλ εσε per σιμ σε s. F. GE N. σιμάσψς » αν (σιμ νσ ψν) σιμ ν N . σιμάσψ » M . II I Plur II . –εψ. » » σίμψν < σίμαον σίμαρ σίμα per s. » per σίμα s. σιμάςθ < σιμα ςθ » ψ ψ ποιείςθ ψ < ποιε ςθ δηλο ςθ ψ ψ < δηλο ςθ ψ . I II III Plu I r. σιμα– σιμαο–/ε– ποι ψ. per σιμψ μαι < σιμάψμ s. ν ην σιμ ο » < σιμάοιο σιμῴσο < σιμάοισ » ο per σιμῴμε < σιμαοίμ s. θα θα σιμ ςθε < σιμάεςθ » ε σιμψ νσ < σιμάονσ » αι αι per σιμψ μαι < σιμάψμ s. – ει ποιεισαι < ποι εσα ι ποιο με < ποιε με θα θα ποιειςθε < ποι εςθ ε ποιοτνσ < ποι ονσ αι αι ποιψ μαι < ποι ψμ αι ποι < ποι ποιησαι < ποι ησα ι ποι μεθ < ποιε μ α εθα ποιηςθε < ποι ηςθ ε ποιψ νσα < ποι ψν ι σαι ποιοίμη < ποιεοίμ ν ην ποιοιο < ποι οιο ποιοισο < ποι οισ ο ποιοίμε < ποιεοίμ θα εθα ποιοιςθε < ποι οις θε ποιοινσ < ποι οιν ο σο ποιοτ < ποι οτ δηλοο–/ε– δηλοτμα <δηλ ομα ι ι δηλοι < δηλ . II III IMPERA TIVO Sin g. ποιε– ποιεο–/ε– δηλο– ποιοτμα < ποι ομα ι ι ποι . I II III Plu I r. θα εθα σιμ ςθ < σιμάοις » ε θε σιμ νσ < σιμάοιν » ο σο per σιμψ < σιμάοτ s.§ 70—Presente Medio-Pasivo de los verbos contractos (–αψ. P. αι σιμ » < σιμά σιμ σαι < σιμάησα » ι σιμ με per < σιμα μ s. II III OPTATI VO Sin g. –ει < ποι . – » ει σιμ σαι < σιμάεσα » ι per σιμψ με < σιμάομε s. –οψ) T. – ει δηλοτσαι < δηλ εσα ι δηλο με < δηλο με θα θα δηλοτςθ < δηλ εςθ ε ε δηλοτνσ < δηλ ονσ αι αι δηλψ μαι < δηλ ψμ αι δηλοι < δηλ δηλψ σαι < δηλ ησα ι δηλ μεθ < δηλο μ α εθα δηλψ ςθε < δηλ ης θε δηλψ νσα < δηλ ψν ι σαι δηλοίμη < δηλοοίμ ν ην δηλοιο < δηλ οιο δηλοισο < δηλ οισ ο δηλοίμεθ < δηλοοίμ α εθα δηλοιςθε < δηλ οις θε δηλοινσο < δηλ οιν σο δηλοτ < δηλ οτ δηλ ψ. T. –εψ. INDICAT Sin IVO g. V. I II III Plu I r. αι σιμ < σιμά . θα εθα σιμ ςθε < σιμάηςθ » ε σιμψ νσ < σιμάψν » αι σαι per σιμῴμη < σιμαοίμ s. II III σιμάψ. II III SUBJUN TIVO Sin g. –εψ.Plu II r. . » » σιμ μ ην σιμψ σιμ σο < σιμα μ ποιο μ ην ην < σιμάοτ ποιοτ < σιμάεσ ποιεισο ο σιμ με < σιμα μ ποιο μ θα εθα εθα σιμ ςθ < σιμάες ποιειςθ ε θε ε σιμψ νσ < σιμάον ποιοτν ο σο σο < ποιε μ δηλο μ ην ην δηλοτ < ποι οτ < ποι εσ ο < ποιε μ εθα < ποι ες θε < ποι ον σο δηλοτσ ο δηλο μ εθα δηλοτς θε δηλοτν σο < δηλο μ ην < υηλ ο τ < δηλ εσ ο < δηλο μ εθα < δηλ ες θε < δηλ ον σο OBSERVACIONES a) Presentan aparentemente excepción a las reglas ζάψ. σιμψμ νοτ F. σιμψμ νη N. (sing. σιμψμ νοτ < σιμάεςθ ε < σιμα ςθ ψςαν < (σιμα ς θψν) < σιμάεςθ αι < σιμα με νορ < σιμαομ νη < σιμα με νον < σιμαομ νοτ < σιμαομ νηρ < σιμαομ νοτ ποιειςθε < ποι εςθ ε ποιείςθ < ποιε ςθ ψςαν ψςαν (ποιείςθ < (ποιε ς ψν) θψν) ποιειςθ < ποι εςθ αι αι ποιο με < ποιε με νορ νορ ποιοτμ < ποιεομ νη νη ποιο με < ποιε μ νον ενον ποιοτμ < ποιεομ νοτ νοτ ποιοτμ < ποιεομ νηρ νηρ ποιοτμ < ποιεομ νοτ νοτ δηλοτςθ ε δηλο ςθ ψςαν (δηλο ςθ ψν) δηλοτςθ αι δηλο με νορ δηλοτμ νη δηλο με νον δηλοτμ νοτ δηλοτμ νηρ δηλοτμ νοτ < δηλ εςθ ε < δηλο ςθ ψςαν < (δηλο ς θψν) < δηλ εςθ αι < δηλο με νορ < δηλοομ νη < δηλο με νον < δηλοομ νοτ < δηλοομ νηρ < δηλοομ νοτ Imperfecto Medio-Pasivo de los verbos contractos (–αψ. σιμ με νορ F.: I pers. III pers. σιμψμ νηρ N. –εψ. vivir. contraen en η y no en ᾱ. En realidad. tales verbos terminaban originariamente en –ηψ y en consecuencia. II I I II II I per s. ζησε. σιμάςθ » ψςαν (σιμάςθ ψν) σιμ ςθα ι M. ζ Plur. ζ ρ. en las formas con vocal temática –ε. II pers. y unos pocos más. (ζην). ζψςι) y del Inf. ζψ. per σιμ ςθε s. en las formas contractas del Pres. ζψμεν. III pers. I II Plu r. Indic. cfr. » » per s. GE N. –οψ. que llevan η en vez de α. b) Para las contracciones en los verbos en –αψ. § 21. III INFINITI VO PARTICI PIO NO M. II pers.: I pers. σιμ με νον M. –οψ) INDICATI Sin VO g. en la forma de un verbo de tiempo finito. VOCABULARIO 15º ἀγαπάψ amo ζηλ ψ βοάψ grito μοι ψ ardo de celo comparo . atributos. una frase compleja o período.: μ ε ς λθησε = no entréis (Mc 10.NOTAS SINTÁCTICAS § 71—La frase y el período La unidad comunicativa más simple está constituida por la proposición o la frase. sin embargo.14). seguidos del Indicativo o el Subjuntivo. complementos). En la lengua griega (como también en el latín y en las lenguas modernas). cuando se encuentran en ella al menos un predicado. generalmente el Indicativo. Cuando en una unidad comunicativa están presentes más predicados.: llueve). cfr. o bien una o más oraciones subordinadas (o secundarias). el pronombre o adverbio relativo e interrogativo. que se refiera a un sujeto. En la proposición independiente puede. plur.42) Ej.: 2) Subjuntivo dubitativo. sin embargo ella se considera con ―sentido completo‖. o bien la construcción del acusativo con el Infinitivo. expresa el mismo significado que el Imperativo negativo en castellano. En cuanto a las frases independientes que presentan el Optativo. encontrarse. Apéndice II. a no ser que la frase sea impersonal (ej. también el Subjuntivo.. Ej. según los casos. regidas por una principal mediante conjunciones subordinantes o mediante otras estructuras de dependencia como. ἄγψμεν = ¡vamos! (Mc 14. Ej. sirven simplemente para añadir ulteriores particularidades a la oración. utilizado generalmente en la I pers. Los otros elementos a que se alude (aposiciones. además del Indicativo y el Imperativo. y en consecuencia independiente.5). 3) Subjuntivo prohibitivo (casi siempre Aoristo).: δψμεν μ δψμεν = ¿debemos darlo o no darlo? (Mc 12. Aunque también puedan concurrir a formarla otros elementos. por ejemplo. con varios matices de significado: 1) Subjuntivo exhortativo. se tiene en cambio. atestiguado en preguntas que expresan duda o estupor. en consecuencia. el período puede comprender más proposiciones principales unidas por conjunciones coordinantes. que viene a suplir al Imperativo. porque δηλ ψ muestro σ σε (adv. ἀλλ νίκα ν σ ἀγαθ σ κακ ν πψσψμεν κα παπακαλοτμεν σοὺρ ἀδελυοὺρ ν κτπί Ιηςοτ ἀγαπ σε κ πιον σ ν θε ν ξ ὅληρ σηρ καπδίαρ κα ν ὅλ σ χτφ Ιηςοτρ σοὺρ ἀγαπησοὺρ βεβαιοι ν σ μ π σοτ κτπίοτ κ πιορ μοίοτ σοὺρ ἀνθπ ποτρ σηρ γενε ρ κείνηρ σοιρ παιδίοιρ σηρ ἀγοπ ρ ν μορ π σοτ Ιηςοτ σελειοτσαι TRADUCIR AL GRIEGO: 1. ruego llevo a cumplimiento ζάψ vivo ςσατπ ψ crucifico κοιμάομαι me adormezco σαπειν ψ humillo νικάψ venzo σελει ψ realizo πεινάψ tengo hambre υανεπ ψ revelo.con GEN. 3. 5. . manifiesto σελετσάψ muero δ ο dos σιμάψ honro βεβαι ψ fortalezco ὅσι (conj. Los pecadores terminan la vida en el pecado.) que. y prep. 2. ) entonces γγ ρ (adv. Los hermanos aman a la Iglesia y ruegan al Señor. El reino de los cielos es comparado a un banquete.).γεννάψ engendro πάψ veo διχάψ tengo sed πληπ ψ lleno πψσάψ pregunto.) π σοτ κακοτ. al lado TRADUCIR DEL GRIEGO: σ σε ςσατποτνσαι ςὺν α σ δ ο λ ςσαί δικαιος νη σοτ θεοτ σ ν ἁμαπσίαν σοτ κ ςμοτ υανεποι οἱ μαθησα πληποτνσο φαπ ρ π σε κα κ σο σοιρ γιν ςκεσε ὅσι γγ ρ ςσιν βαςιλεία σοτ θεοτ μ νικψ (Imper.) cerca. 4. Los hombres tienen hambre y sed de justicia (AC. Las vírgenes se adormecen y el Señor no las halla (dignas del Reino). tú‖. las formas son indicadas en el recuadro siguiente. te [ ]. nos. Los otros casos equivalen a nuestro ―mí. AC. I PERSONA γ . § 37). a vosotros vosotros [ςυίςι(ν)]. ―a nosotros‖ . DAT. [ςυψ ν]. c) Para el uso (raro) del pronombre-sujeto. α σ como pronombre personal de tercera persona. μοί. el § 7f. en el nominativo. Las de la tercera nunca se usan en el N. el otro‖.. μοί. DAT. Para las tres personas. μ .10: ν σ ἀγάπ μοτ = en mi amor). nosotros μψ ν. de ti III PERSONA – [ο ]. NOM. nosotros II PERSONA ς . d) El GEN. Plur. en su condición de enclíticas (cfr.). yo μοτ. T. ςοί ς ο . μ ρ. NOM. Representa un caso peculiar la expresión μν δ . Mt 2. e) También el artículo. GEN.). οἱ. de nosotros μιν. equivale a ―yo.LECCIÓN DECIMOQUINTA § 72—Pronombres personales Ya hemos observado (cfr. que equivale al castellano ―el uno . de él ςοί.. las enclíticas son levemente menos enfáticas: el uso de la forma acentuada subraya más la importancia de la persona de la que se dice. a él ς. Respecto a las correspondientes formas con acento. utiliza α σ ρ. como también el griego clásico. a mí μοί. además de a las formaciones ―a mí‖. [ςυ ρ]. donde nosotros utilizaríamos el pronombre posesivo (cfr. AC. es utilizado muchas veces en los Evangelios. de las preposiciones correspondientes a su función en la frase. ―a vosotros‖ (plur. Las . ―pero él‖).6. μ . μψ ν. a ellos los OBSERVACIONES a) El NOM. le μειρ. corresponde a las partículas pronominales ―me. cfr. tú ςοτ. de mí μοτ. me μειρ. ἕ se encuentran también sin acento. como pronombre de III persona.. Jn 15. o a la que se hace algo. § 49) que el N.T. Pronombres personales Sing. α σ . seguido de δ ( = ― y él‖. b) Las formas μοτ. te. del pronombre personal se utiliza. ellos de ellos μιν. λα ρ μοτ = el pueblo mío. GEN. vosotros de vosotros [ςυειρ]. ti‖. según las exigencias. El dativo. μ ςοτ. os‖. sing. ―a ti‖ (sing. a veces. a nosotros μ ρ. precedidos.. a ti [οἱ]. –σηρ) ἑατσ . ἑατσ (α σ .24. DAT.. ματσ . cuando se quiere contraponer dos o más personas o cosas (cfr.7. N. –άρ. ἕκαςσορ ἴδιον ἔφει φάπιςμα κ θεοτ. –αιρ AC. Plur.4. –άρ μ ρ α σο ρ. ματσηρ II PERSONA (de ti mismo/a) M. deriva el pronombre recíproco ἀλλ λψν que. 17. adjetivo ςεατσ . recíprocamente) Sing. μ ν οὕσψρ. ἑατσοτ. AC. a otros profetas. Él indica.partículas μ ν y δ se utilizan. –ά) . ματσ AC.32. –άρ. en efecto. δ οὕσψρ = cada uno tiene su propio don por parte de Dios. – ν. ςεατσ III PERSONA (de sí mismo/a) M. por su significado (el uno al otro) no tiene singular. Ef 4. σοὺρ δ ππου σαρ. ςεατσοτ. = y él constituyó a unos apóstoles. de hecho.. –αιρ μιν α σοιρ. –ά]/ ἑατσο ρ. indefinido ἄλλορ (otro). –άρ adj. ματσ ν. ςεατσ ν GEN. M. I PERSONA (de mí mismo/a) M. una relación de reciprocidad entre personas de número plural./F. ςεατσηρ DAT. ἑατσηρ (α σοτ. –οιρ) [ςυ ρ α σο ρ. del pronombre-adj. –άρ. 28. ματσοτ. uno de una manera. ἀλλ λψν ἀλλ λοιρ ἀλλ λοτρ F. I Cor 7.. GEN. –ά (α σο ρ. Hch 14. ἑατσ ν. ἀλλ λψν ἀλλ λοιρ ἄλληλα OBSERVACIONES De la reduplicación del tema ἀλλο–. § 73—Pronombre personal recíproco ἀλλ λψν – M. μ ρ α σο ρ. κα α σ ρ ἔδψκεν σοὺρ μ ν ἀποςσ λοτρ. –σ ) ἑατσ ν. ἑατσ (α σ ν... ματσ ν ςεατσ ν. F. GEN. –αιρ. ni nominativo. – ) [ςυψ ν α σψ ν] / ἑατσψ ν (α σψ ν) [ςυίςιν α σοιρ. –αιρ] / ἑατσοιρ./F. μιν α σοιρ.11)./F. ἀλλ λψν ἀλλ λαιρ ἀλλ λαρ N. μψ ν α σψ ν μψ ν α σψ ν DAT. (el uno al otro. otro de otra. § 74—Pronombre reflexivo Sing. –αιρ (α σοιρ. . =si doy testimonio de mí mismo. mí. Ej.-N. ) b) Los posesivos se usan en posición atributiva (cfr. donde μ ν tiene el valor de predicado. –ᾱ. . Ej. b) El pronombre de III pers.. – . no existe una forma para el nominativo (cfr. ἥ. donde μ ν acompaña a un sustantivo indeterminado: μ ν δικαιος νην = una justicia mía. c) Para el plural de la I y II persona. I II III Plur..40. » » pers. I Tm 4. § 50): = el amigo mío. μ σεπορ. – . en el mismo género y caso. mientras que α σ ρ. α σ . – . también Jn 8. utilizadas sólo en casos diversos del NOM. μ ρ υίλορ υίλορ μ ρ c) El artículo puede faltar a veces. Pero el reflexivo lleva espíritu áspero. –ον –ον –ον] = = = = = = mío tuyo suyo nuestro vuestro de ellos OBSERVACIONES a) Los pronombres y adjetivos posesivos se declinan como adjetivos de la I clase de tres terminaciones (M.16.: μψν α σψν = de vosotros mismos.) y en realidad lo son. μ ρ. tiene forma contracta (entre paréntesis).-F. – ν – ν ὅν) N.9. a cuya raíz se han añadido los sufijos –ο/–ᾱ (Sing.. – lo tiene suave. se utilizan los pronombres personales (§ 72). –ᾱ. cfr. [ςυ σεπορ. ς ρ. § 75—Pronombre-adjetivo posesivo Sing. F.) y –σεπο/–σεπα (Plur. al ser derivados de los correspondientes pronombres personales. μ σεπορ. M. etc. como en Mc 10. Jn 5. que se podría confundir con las de α σ ρ.54. 10..31. I II III M. pers. » » F. –ᾱ. seguidos de α σ ρ. α σ . (ὅρ. en italiano/castellano las formas pronominales me. o en Fil 3..OBSERVACIONES a) Tratándose de pronombres utilizados solamente como complementos. N.33.: Ε ν γὼ μαπστπψ πεπ ματσοτ.). la cual. οὕρ ἅρ ἅ (que).) con (artículo fem. voluntatis. ἥ. y también partícula comparativa. ἥ ρ N. los cuales. de querer o que expresan sentimientos (verba dicendi. NOM. que introduce la pregunta a la que la respuesta puede ser positiva o negativa. el cual. el cual. de las cuales. lo cual (que). ἥ (pronombre relativo fem. a lo cual (que). lo cual (del que) del cual. al cual. ὅρ ο F. Para mayores peculiaridades. opinandi. NOM. a la cual. οἱρ αἱρ οἱρ AC. quam) y con (partícula interrogativa retórica). b) No se confunden las formas del artículo con las del pronombre relativo. § 180. de lo cual (a que). M. a las cuales. de juzgar. NOTAS SINTÁCTICAS § 77—La proposición objetiva Se denomina objetiva aquella proposición dependiente que desempeña. las cuales. en el período. esta última no se utiliza en el griego bíblico. ν ν ν DAT. la función de objeto de una frase regente. ὅ ο ὅν ἥν ὅ ο α ἅ GEN. declarandi. – me maravillo de que tengáis este coraje.). affectuum). . cuyo verbo pertenezca a una de las siguientes categorías: verbos de decir o declarar.: – decimos que ninguno alimenta sospechas. Plur. las cuales cosas (de que). las cuales. depende de la función que el relativo tiene en la oración. DAT. que precede al segundo término de la comparación. con ἤ (conjunción disyuntiva = o bien. las cuales cosas OBSERVACIONES a) El pronombre relativo se encuentra habitualmente en el mismo género y número del nombre al que se refiere1. AC. en cambio. a los cuales. función que puede ser determinada mediante el análisis lógico. cfr. Ejs. a las cuales cosas (que). GEN. – deseo que se vayan todos. El caso. de la cual. ὅ (el cual) Sing. – pensamos haber estudiado lo suficiente. los cuales.§ 76—Pronombre relativo ὅρ. la cual. lat. En particular. de las cuales cosas (a que). de los cuales. en el N. § 78—La proposición subjetiva La proposición subjetiva cumple.44).T. permaneciendo en el ámbito de la ley. dos diversas construccciones: 1) El sujeto en acusativo y el verbo en Infinitivo (oración completiva de infinitivo). En griego. hicieron un día de camino (Lc 2.: es evidente que tú estás cansado. pues creen que serán oídos por su palabrería (Mt 6. Ej.T. δτνασ ν ςσι = es posible. Después de tales verbos está atestiguado el uso del acusativo y el infinitivo. ninguno. no multipliquéis vanamente las palabras como los gentiles. sin embargo. ya a partir del primer Helenismo las otras han ido desapareciendo progresivamente. . En el relato de la Transfiguración. en dependencia de verbos y expresiones impersonales como δει = es necesario. es manifiesto (Gal 3.11).T. en el período. oraciones subjetivas con ὅσι: ὅσι δ ν ν μ ο δε ρ δικαιοτσαι παπ σ θε δηλον ( ςσίν) = que. δοκοτςιν γ π ὅσι ν σ πολτλογί α σψν ε ςακοτςθ ςονσαι = orando.: σοὺρ ἁμαπσάνονσαρ ν πιον πάνσψν ἔλεγφε. las oraciones subjetivas se encuentran. 2) ὅσι. ςτμυ πει = es mejor. el griego helenístico y el N. Ej. En el griego clásico son introducidas por las conjunciones να. sea justificado ante Dios. καλ ν ςσι = es bello. después de tales verbos. En el N.: νομίςανσερ δ αὺσ ν ε ναι ν σ ςτνοδί λθον μ παρ δ ν = (los padres) creyendo que él se encontrase en la comitiva. utilizan preferentemente la oración declarativa con menoscabo de la construcción con el acusativo y el infinitivo. conviene. aquellas proposiciones que indican la finalidad de la acción expresada en la oración principal (o en la regente).20 ). generalmente. να κα οἱ λοιπο υ βον ἔφψςιν = reprende en la presencia de todos a aquellos que son culpables a fin de que los otros sientan temor ( I Tm 5. να μ etc.La lengua griega admite. καλ ν ςσιν μ ρ δε ε ναι = qué bueno es para nosotros permanecer aquí (Mt 17. se utiliza prevalentemente la conjunción να. pues.) y seguidas del verbo en Subjuntivo u Optativo. No faltan.7). ἔςσι y ἔξεςσι = es posible. que está constituida de modo impersonal. ὅπψρ (las negativas se presentan con μ . En realidad. ρ seguidos del Indicativo o del optativo (oración completiva declarativa).4).ej.: πποςετφ μενοι δ μ βασσαλογ ςησε ὥςπεπ οἱ θνικοί. etc. ρ. Pedro dice a Jesús: κ πιε. Ej. § 79—La proposición final Toman el nombre de finales. pues. la función de sujeto de la oración regente. Ej. p. οτ Cristo. el Mesías. ηρ el pacto. la cordura ςπ πορ. οτ la envidia Φπιςσ ρ. αρ la buena voluntad. οτ el Jordán (río) Ιςαάκ Isaac Ιςπα λ Israel ΢άππα. el ministro. domino ἔξεςσι es lícito θ λψ quiero θεπαπε ψ curo κπ πσψ escondo μις ψ odio μολογ ψ reconozco. proclamo παπαγγ λλψ anuncio. el Ungido . ordeno πίνψ bebo Αβπαάμ Abraham Αγάπ Agar ἀδελυ . οτ el siervo. οτ la semilla υθ νορ. el agrado Ιοπδάνηρ.VOCABULARIO 16º βαςιλε ψ reino. (Jesús) Cristo. αρ Sara ςουία. el diácono ε δοκία. ηρ la hermana διαθ κη. la alianza διάκονορ. αρ la sabiduría. 5. 9. . 2. Jesús recorría la Judea y la multitud lo escuchaba. ὅσι μεσ πα ςσ ν βαςιλεία σοτ θεοτ οἱ δοτλοι ο ρ βλ πομεν ν σοιρ ἀγποιρ ε πγάζονσο γιν ςκομεν σοὺρ ἀνθπ ποτρ ο ἔπφονσαι οἱ φλοι ἀπ πφονσο ππ ρ σ ν ἔπημον ν Ιψάννηρ βάπσιζεν πνοτνσο σ ν κ πιον σηρ δ ξηρ ρ σηπει α σοὺρ ἀπ σοτ πονηποτ κα υ ποτςιν α σ στυλ ν κα παπακαλοτςιν α σ ν να ἅπσησαι α σοτ οἱ ςπ ποι παπ σ ν δ ν ε ςιν οἱ ἀκο ςανσερ (los que escuchan) σ ν λ γον σοτ θεοτ. Las parábolas que Jesús decía a sus discípulos son enseñadas en la iglesia por los maestros. ον libre μακάπιορ. en verdad diez allí. allá aquí TRADUCIR DEL GRIEGO: βο λονσο ἀκο ειν σοὺρ λ γοτρ ο ρ λάλει Ιηςοτρ δ ονσο ο ν α σοτ θεπαπε ειν σοὺρ τἱοὺρ α σψν ο σορ ἄπφεσαι ο κοδομειν ἀλλ ο ποιει σ ἔπγον α σοτ ἔξεςσιν μιν κηπ ςςειν σ ν βαςιλείαν σψν ο πανψν ἔπεμπε σοὺρ δο λοτρ α σοτ καλειν σοὺρ πσψφοὺρ κα σοὺρ στυλοὺρ ε ρ σ ν γάμον γ π θε ρ π μπει σ ν τἱ ν α σοτ ςῴζειν σ ν κ ςμον παπεκάλοτν α σοὺρ οἱ ππουησαι μ νειν ν σ ἀληθεί Ιηςοτρ σοιρ ἀν μοιρ κα σ θαλάςς παπ γγελλε κα π κοτον α σ μακάπιοι οἱ πσψφοί. La multitud llevaba a Jesús ciegos y sordomudos a fin de que los curase. ν sabio ἀμ ν hebraica) δ κα κει (adv. Señor. Enseñaba en las sinagogas de los Judíos. Toda (π ςα) injusticia es pecado. 10. ον dichoso. Los discípulos decían que las promesas del reino eran proclamadas por Jesús. oh demonio. 4. predicaba el evangelio del reino y curaba toda (π ςαν) enfermedad. 6. 1 En el pronombre relativo se sobreentiende un demostrativo en su mismo caso. que salgas de la muchacha. 8. να μ ςῴζψνσαι λ γει σοιρ Ιοτδαίοιρ Ιηςοτρ ἀμ ν αμ ν λ γψ μιν ὅσι ρ 1 ποιει σ ν ἁμαπσίαν δοτλ ρ ςσιν σηρ ἁμαπσίαρ TRADUCIR AL GRIEGO: 1. Los buenos frutos de la paz no provienen de los hipócritas. ) (voz amén. Te ordeno. α. bienaventurado ςου ρ.λε θεπορ. . 7. ἀλλ διάβολορ ἔπφεσαι κα κβάλλει σ ν λ γον ἀπ σηρ καπδίαρ α σψν. α. ) δε (adv. queremos ver a Jesús. 3. El anciano leía la carta que escribía el apóstol. no hay injusticia en Dios. desato – T. la que permite construir los otros tiempos y modos (y viceversa). –ονσορ desataré desatarás desatará desataremos desataréis desatarán desataría (o desatara) desatarías desataría desataríamos desataríais desatarían haber de desatar que desatará . sing. Un consejo práctico a seguir. p. en cambio. λ λτμαι. λε ςομαι. I II III I II III I II III I II III pers. del tema verbal (o de la raíz) del cual se forman todos los tiempos y modos.: – λ ψ. λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ –ςψ –ςε–ιρ –ςε–ι –ςο–μεν –ςε–σε –ςοτ–ςι(ν) –ςοι–μι –ςοι–ρ –ςοι –ςοι–μεν –ςοι–σε –ςοιε–ν –ςειν NOM. λ –ςψ– GEN. λθον. como se ha dicho (cfr.. del Presente Indic. Plur. en el paso del tema verbal al tema del Presente tienen lugar modificaciones que importa conocer porque es la individuación del tema verbal. λ ςψ. coinciden (cfr. el verbo λ ψ). En tal caso el tema verbal y el tema de Presente. λ θην – ἔπφομαι. § 6). » » pers. Se ha subrayado también que la mayor parte de los verbos forma el Presente uniendo directamente al tema verbal la vocal temática (cfr. » » pers..LECCIÓN DECIMOSEXTA § 80—El tema verbal Del tema verbal al tema de presente Todas las formas de un verbo derivan. » » pers. es el de memorizar no sólo la I pers. OPTATIVO Sing.: λτ– ACTIVO INDICATIVO Sing. » » INFINITIVO PARTICIPIO M.ej.V. § 7b) y las desinencias específicas. ἔλτςα. A veces. λ λτθα § 81—El Futuro ―sigmático‖ Recuadro de las formas de la acción futura (activa y media) λ –ψ. sino también la de los otros tiempos (indicados en el Apéndice V o en los vocabularios) conforme van siendo estudiados. λ λτκα. Ej. Plur. quitada la vocal temática. pers.F. λ –ψ. desato – T.: λτ– MEDIO INDICATIVO Sing. λ –ςοτ– –ςηρ ςα λτ–ςο– –ονσορ ν. desatarían por/para sí haber de destarse. que ha de desatar.desataría por/para mí te desatarías. desataríamos por/para nosotros os desataríais. habiendo de desatar. desataréis por/ para vosotros se desatarán. II » III » INFINITIVO PARTICIPIO M. desataré por/para mí NOM. N. desatarás por/para ti se desatará.V. I Plur. desatará por/para sí nos desataremos. λ –ςο– μαι λ –ς (λ –ςει) λ –ςε– σαι λτ–ς – μεθα λ –ςε– ςθε λ –ςο– νσαι λτ–ςοί– μην λ –ςοι– ο λ –ςοι– σο λτ–ςοί– μεθα λ –ςοι– ςθε λ –ςοι– νσο λτ–ς – ςθαι me desataré. ν. –οτ te desatarás. II » III » I pers. λτ–ςο– μ νη. GEN.desatarías por/para ti se desataría.desataría por/para sí nos desataríamos. N. II » III » I pers. Plur. desataríais por/para vosotros se desatarían. desatarán por/para sí me desataría. desataremos por/para nosotros os desataréis. II » III » I pers. λτ–ς – μενορ. haber de destarse por/para sí –ηρ que se desatará que ha de desatarse por/para sí . F. OPTATIVO Sing. –οτ λτ–ς – μενον. f) La unión del tema verbal con la característica –ρ– produce. pero carece de los modos Subjuntivo e Imperativo. φ (guturales) o en π. representada por ε / ο.= δι ξ–ο–μεν. miro. – βλ πψ .. διψκ–. como en el Presente. βλεπ–. Expresa una acción incipiente o duradera en el Futuro. λ μεν – ρ – ο – (I pers.= βλ χ–ο–μεν miraremos. plur. A ésta sigue la vocal temática. υ (labiales). Fut. VERB. en los temas en consonante muda. b) Existen. del que el Futuro utiliza las mismas desinencias primarias y las mismas modalidades de conjugación. κ γ π +ρ=ξ φ β +ρ=χ υ Ej. la sigma se funde con ella. β. los siguientes fenómenos fonéticos: – si el tema termina en κ. éstas desaparecen ante la característica –ρ– del Futuro. futuro . δ. IV) dórico. el primer tipo de Futuro (sigmático) resulta formado de la manera siguiente: TEMA VERB. I pers. θ (dentales). enseño.en vocal y en diptongo. T. II) el denominado asigmático o contracto.: – δι κψ. DESINENCIAS PRIMARIAS.OBSERVACIONES a) El Futuro es un tiempo principal. media y pasiva). d) Sintetizando cuanto se ha dicho.V. I pers.V.) e) El futuro sigmático es propio de los verbos con tema que termina en consonante muda. plur. en griego. plur. Ind. γ. + CARACTERÍSTICA + VOCAL + TEMAT. produciendo una consonante doble. enseñaremos. cuatro tipos de Futuro: I) sigmático. Ind. que tiene las tres diátesis (activa. c) El futuro sigmático forma el Activo y el Medio uniendo al tema verbal una ―característica‖ que es la letra sigma. – si el tema verbal termina en σ. verbal Fut. III) ático. Fut. T. π Ej.). T.: άψ. ςπενδ–. pero en tal caso la vocal precedente se alarga por compensación (cfr. honro. = ςπενδ–ρ–ο– μεν > ςπε–ρ–ο–μεν > ςπεί–ρ–ο–μεν . ofreceremos una libación (éste ejemplo no aparece en el N. » κπινψ κπινειρ κπιει κπινοτμεν κπινεισε κπινοτςι(ν) κπινοίην κπινοίηρ κπινοίη κπινοιμεν κπινοισε juzgaré juzgarás juzgará juzgaremos juzgaréis juzgarán juzgaría (o juzgara) juzgarías juzgaría juzgaríamos juzgaríais .V. Plur. » » pers.. plur. con las siguientes modalidades: ε>η Ej. Fut.V. » » pers.: πείθψ. T. εα–.Fut. – si la dental va precedida de ν. dejaré.: ςπ νδψ. § 82—El Futuro ―asigmático‖ Recuadro de las formas de la acción futura (activa y media) κπίν–ψ. honraré. conoceré. haré.V. ᾰ > η en todos los otros casos Ej..: ποι ψ.: γι(γ)ν ςκψ. ο>ψ Ej. § 6c). Plur.Ej. ι. la vocal del tema normalmente se alarga. Fut. conozco. dejo. ποι ςψ. γν ςομαι. OPTATIVO Sing. άςψ. Ej.V. plur. juzgo – T. ofrezo una libación. si va precedida de ε. persuado. I pers.= πεί–ρ–ο–μεν persuadiremos. πειθ–.: σιμάψ.V.V. ποιε–.V. I pers. γνψ–. T. σιμα–. ᾰ > ᾱ. delante de la característica sigma del Futuro (alargamiento orgánico). I II III I II III I II III I II pers. Ind..: κπιν– ACTIVO INDICATIVO Sing. T. Fut. T.T. hago. » » pers. Fut. también ésta desaparece. T. σιμ ςψ. g) En los verbos con tema que termina en vocal o en diptongo. Indic. Fut. juzgarían por/ para sí haber de juzgarse. juzgarías por/ para ti se juzgaría. I pers. κπινο – –οτ μενορ.III » INFINITIVO PARTICIPIO MEDIO INDICATIVO Sing. κπινοιεν κπινειν M. NOM. GEN. κπινοτςα κπινοτν. haber de juzgar por/para sí INFINITIVO κπινειςθαι PARTICIPIO NOM. juzgará por/para sí nos juzgaremos. N. juzgaríais por/ para vosotros se juzgarían. OPTATIVO Sing. κπινψ ν. κπινο μεθα II » κπινειςθε III » κπινοτνσαι I pers. –οτνσορ –ο ςηρ –οτνσορ me juzgaré. juzgaría por/ para sí nos juzgaríamos. que juzgará que ha de juzgar habiendo de juzgar –οτ que se juzgará. N. F. κπινοτ–μ νη. –ηρ M. Plur. juzgaré por/para mí te juzgarás. κπινοτμαι II » κπιν III » κπινεισαι I pers. juzgarán por/ para sí me juzgaría. Plur. κπινοίμην II » κπινοιο III » κπινοισο I pers. juzgaría por/ para mí te juzgarías. juzgaríamos por/ para nosotros os juzgaríais. κπινοίμεθα II » κπινοιςθε III » κπινοινσο juzgarían haber de juzgar GEN. κπινο – μενον. juzgaremos por/ para nosotros os juzgaréis. juzgaréis por/ para vosotros se juzgarán. F. juzgarás por/ para ti se juzgará. que ha de por/para sí juzgar . de los verbos contractos en –εψ). Indic. denominado Dórico (por el hecho de ser.: μ νψ.V. Fut. T. plur = *ἀπαγγελ–ε–ρ–ο– μεν > ἀπαγγελ– –ο–μεν > ἀπαγγελοτμεν. plur.T.V. T. = *νομιδ–ρ–ο–μεν > νομί–ρ–ο– μεν > νομιοτμεν. plur = *μεν–ε–ρ–ο–μεν > μεν– – ο–μεν > μενοτμεν. el de los Dorios). forma media.V. pero significación activa. I pers. T. llamo . plur. ha caído la –ρ– y se han contraído las vocales. T. encontrándose entre dos vocales. que permanece breve. §§ 69 y 70). καλε–. I pers. ξεσάζψ. υετγ– Fut. examinaremos (cfr. característica del Futuro.OBSERVACIONES a) El segundo tipo de Futuro (el denominado asigmático o contracto) es característico de los verbos con tema verbal que termina en líquida (λ. c) Tienen.: νομίζψ. ξεσαδ–. permaneceremos. Pres. = *καλε–ρ–ο–μεν > καλ –ο– μεν > καλοτμεν. creo. verbos en –εψ. Ejs. conjug. en sus formas es idéntico al Presente contracto de los verbos en –εψ (§ 22. el cual tiene. Deriva de una contaminación del Futuro sigmático con el contracto cuya conjugación sigue ( cfr. por ello. Fut. denominado Ático. conjugac. dor υετξοτ – μαι (también υε ξο– μαι) » πλ –ψ navego » πλετ– » » πλετ–ςοτ– ( » μαι πλε –ςο– μαι) » πν –ψ respiro » πνετ– » » πνετ–ςοτ– ( » μαι πνε –ςο– μαι) . se ha interpuesto. anuncio. es también contracto y es típico de algunas raíces bisílabas en vocal (α/ε). Estas consonantes no son compatibles con la –ρ–. casi siempre junto a la forma regular. νομιδ–. conjugación de los verbos contractos en –εψ). de los verbos contractos en αψ .V. plur. I pers. T. anunciaremos. una –ε–. § 22). también en el Ático.V. además. llamaremos (cfr. según la mayor parte de los gramáticos. el Futuro Ático casi todos los verbos con tema polisílabo en –ιζψ y algunos en –αζψ (en el N. Indic. 69 y 70). Fut. μεν–. después.. Entre ellas y la –ρ–.Ind. Fut. creeremos (cfr. precisamente.: καλ ψ. un cuarto tipo de Futuro. Fut. υε γ– huyo ψ T.= * ξεσαδ–ρ–ο–μεν > ξεσά–ρ–ο– μεν > ξεσά–ο–μεν > ξεσψμεν. Así se habría originado el Futuro asigmático. ν). d) Pocos verbos utilizan. examino. b) El tercer tipo de Futuro. precedida de una consonante líquida o nasal: Ej.V. I pers. permanezco. I pers. Ejs. sólo en las citas de los LXX). π) o nasal (μ. Indic. ἀπαγγελ–. Indic. ἀπαγγ λλψ. Mc 10.8. » » ἔςομαι ἔς (ει) ἔςσαι ς μεθα ἔςεςθε ἔςονσαι yo seré tú serás él será nosotros seremos vosotros seréis ellos serán ἔδομαι es sustituido frecuentemente por υάγομαι. § 83—Futuro del verbo ε μί.1718 ςθίψ como) πίνψ bebo)2 de αἱπ ψ) f) El pasivo del Futuro se forma de modo autónomo.17. Lc 14. h) Un buen número de verbos en el Futuro puede verse en Jn 16. g) En el N. ἔδ–ο– μαι1 = comeré (» πί–ο– μαι = beberé (» ἑλ–ψ = tomaré ( en los compuestos cfr. cfr. Jn 2. φ –ο– μαι) = derramaré ( pres.19 φ –ψ derramo)—cfr. el Futuro se utiliza casi únicamente en el Indicativo.8. 1 2 I II III I II III pers. sing.8. Lc 12. cfr.17. Ap 22. Hechos 2. 18. Referente a πί–ο–μαι.3. § 130). II Ts 2. .T. formados con el sufijo ο / ε: ( κ)– φ –ψ (med. πίεςαι. Sant 5. cfr.16. respecto del activo y del medio (cfr. donde se encuentra una II pers. » » pers. Plur. Lc 17. Ap 17.39. en lugar del normal πί .15. soy (Para el Presente y el Imperfecto.» κλαί– ψ lloro » κλατ– » » κλατ–ςοτ– ( » μαι κλα –ςο– μαι) » ῥ –ψ fluyo » ῥετ– » » ῥετ–ςοτ– μαι ῥε –ςο– μαι) e) (» Obsérvense los siguientes Futuros. §§ 36 y 43) Sing. seguidas del Indicativo o del Optativo oblicuo.78: Por una persona buena.15. las oraciones temporales en las que aparece la partícula ἄν que.24:ο κ ἔςσιν μαθησ ρ π π σ ν διδάςκαλον = no está el discípulo sobre (por encima de) su maestro. tiene el significado de ―en favor de. Gal 3. si se exceptúa el hecho de que ὅσι es con mucho la conjunción prevalente y que el Optativo nunca se utiliza. π π no aparece en el N. en sentido metafórico (Mt 10. en cuyo caso se trata de temporales eventuales. En el N.: δ μιςψν σ ν ἀδελυ ν α σοτ ν σ ςκοσί ςσ ν κα ν σ σ ςκοσί πεπιπασει κα ο κ ο δεν ποτ πάγει. Ej. Con el AC. Mc 14. § 85—La proposición causal Las proposiciones causales indican la causa de la acción expresada en la oración principal (o en la regente).11). está a favor nuestro. ὅσι ςκοσία σ υλψςεν σοὺρ ὀυθαλμοὺρ α σοτ = pero el que odia a su hermano está en las tinieblas. uno podría estar dispuesto a morir. π π μψν. Jn 11.24. que se construyen con el Subjuntivo. cuando éramos todavía pecadores. por‖.T. Rm 5. unida a ὅσε. Son introducidas por las conjunciones ὅσε. π π σοτ ἀγαθοτ. Cfr. puede significar ―sobre‖. I Cor 15. pero Cristo ha muerto por nosotros. En el griego clásico son introducidas por las conjunciones ὅσι. Son frecuentes.34).13. En el mismo sentido: II Cor 5. y del AC.6: σ μ π π ἅ γ γπαπσαι = el μ está escrito sobre el α). = ¿qué harán los que se bautizan por los muertos? . § 86—Uso de π π La preposición griega π π puede ir seguida del GEN. da lugar a la conjunción ὅσαν.T. πεί.T.NOTAS SINTÁCTICAS § 84—La proposición temporal Las proposiciones temporales indican el tiempo de la acción expresada en la oración principal ( o en la regente). ρ y seguidas del modo Indicativo. se advierten pocas diferencias. ρ.: ὅσε δ ἤγγιςεν καιπ ρ σψν καππψν. π π μψν ςσιν = el que no está contra nosotros.50: π π σοτ λαοτ = por el pueblo. porque las tinieblas han cegado sus ojos (I Jn 2. ( ο κοδεςπ σηρ) ἀπ ςσειλεν σοὺρ δο λοτρ α σοτ ππ ρ σοὺρ γεψπγοὺρ λαβειν σοὺρ καπποὺρ α σοτ = cuando llegó el tiempo de los frutos (el amo) envió sus siervos a los agricultores para percibir sus frutos (Mt 21. también en el N. camina en las tinieblas y no sabe a dónde va.29: σί ποι ςοτςιν οἱ βαπσιζ μενοι π π σψν νεκπψν.40: ρ γ π ο κ ἔςσιν καθ μψν. En sentido local.. Ej. (a no ser que se acepte la interpretación conjetural de I Cor 4. Con el GEN. Mc 9. Siempre con el GEN., π π puede significar sobre en el sentido de respecto de, a propósito de...; II Cor 12,8: π π σο σοτ σπ ρ σ ν κ πιον παπεκάλεςα = respecto de esto tres veces supliqué al Señor...; Jn 1,30: Éste es aquél del cual, π π ο , yo decía...; con este significado hay poca diferencia entre π π y πεπί (cfr. § 63). VOCABULARIO 17º ἁγιάζψ santifico λε ψ tengo compasión ἀγοπάζψ compro λπίζψ espero ἀδικ ψ ofendo, injusticia νδ ψ visto ἀνοίγψ abro ξεσάζψ examino ἀπαγγ λλψ anuncio ἑσοιμάζψ preparo ἀπάγψ llevo fuera ε λογ ψ alabo, bendigo ἀποκαλ πσψ revelo, desvelo θατμάζψ me maravillo, admiro βαςσάζψ llevo, transporto καλ πσψ cubro, escondo, velo διακον ψ presto servicio a κασοικ ψ habito δι κψ enseño, persigo νομίζψ pienso γγίζψ me acerco ππουησε ψ profetizo κκ πσψ corto πληςίον (adv.) cerca κυ πψ llevo fuera cometo πληςίον (1) el prójimo TRADUCIR DEL GRIEGO: οἱ δ νδ ςοτςιν σ ἱμάσια ἀνοίξει σοὺρ ὀυθαλμοὺρ σψν στυλψν ο ςτνάγονσαι ν σ ςτναγψγ π μχψ ππ ρ α σοὺρ ςουοὺρ κα ππου σαρ, ἀλλ ο κ δ ξονσαι α σοὺρ οἱ τἱο Ιςπα λ ἄπξεσε σψν Ιοτδαίψν ο κασοικοτςιν κείνην σ ν γην ππουησε ςειρ σ λα σο σ κα πακο ςοτςί ςοι οἱ διάκονοι σηρ ςτναγψγηρ ο δι ξοτςι σοὺρ λ ςσ ρ ν ςαββάσ ἀπξ μεθα ε λογειν σ ν θε ν ἀγαπ ςειρ σ ν πλ ςι ν ςοτ κα μις ςειρ σ ν φθπ ν ςοτ ὅσε γ π δοτλοι σε σηρ ἁμαπσίαρ, σε λε σεποι σ δικαιος ν οἱ μ ν δι υθ νον, οἱ δ κα δι ε δοκίαν σ ν Φπιςσ ν κηπ ςςοτςιν κα μειρ γίνεςθε ἕσοιμοι ὅσι τἱ ρ σοτ ἀνθπ ποτ ἔπφεσαι σ ὥπ (en la que) ο δοκεισε ο κοδεςπ σηρ ἀπ ςσελλεν σ ν δοτλον α σοτ σ ὥπ σοτ δείπνοτ λ γειν σοιρ κεκλημ νοιρ (invitados) ἔπφεςθε ὅσι ἕσοιμά ςσιν (1) El artículo puede volver sustantivo cualquier parte de la oración ( cfr. § 105, II). TRADUCIR AL GRIEGO: 1. En los últimos tiempos Dios revelará la verdad. 2. Y los Judíos perseguían a Jesús porque hacía estas cosas en sábado. 3. Tendrán compasión de vosotros y no os humillarán. 4. Jesucristo habitará en vuestros corazones y vosotros seréis sus discípulos. 5. Cuando venga el Hijo del hombre os revelará el rostro de Dios. 6. Siempre tendréis con vosotros a los pobres, pero no siempre estaré yo con vosotros. LECCIÓN DECIMOSÉPTIMA El aoristo débil o primero El Aoristo es un tiempo histórico (cfr. §§ 6 y 39), que tiene las tres diátesis: activa, media y pasiva , y todos los modos. Ya hemos indicado, además, su significado: tiempo de la acción puntual o momentánea en el pasado (cfr. § 67), que puede asumir valor ingresivo, es decir, aludir al principio de la acción misma. En el Indicativo, el Aoristo, que toma el aumento (como el Imperfecto) típico de los tiempos históricos, corresponde casi siempre al pasado remoto italiano/castellano. Para la traducción de los otros modos, por el contrario, vale cuanto se ha dicho en el § 67. Muchísimos verbos tienen el ―Aoristo débil‖, así denominado porque se forma con la inserción de una característica temporal, constituida por un sufijo específico; otros, en cambio, tienen un ―Aoristo fuerte‖ o un ―Aoristo fortísimo‖ (Cfr. §§ 91 y 94), que no presentan característica alguna temporal. Como el Futuro, el Aoristo débil puede ser sigmático, si la característica temporal está representada por –ςα, o asigmático, si ella es simplemente –α. § 87—El Aoristo I débil sigmático La formación del Aoristo débil sigmático, propio de los temas que terminan en vocal, en diptongo o en consonante muda, tiene lugar según la fórmula siguiente: AUMENTO + – TEMA VERBAL + CARACTERÍSTICA + DESIN. DE LOS TIEMP. HISTÓRICOS λ – ςα – μεν (Indic.,I plur.) pers. § 88—Recuadro de las formas sigmáticas de la acción puntual: λ ψ, desato λ –ψ – T.V. λτ– INDICATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIVO Sing. I II III I II III pers. » » pers. » » ACTIVO ἔ–λτ–ςα ἔ–λτ–ςα–ρ ἔ–λτ–ςε (ν) –λ –ςα–μεν –λ –ςα–σε ἔ–λτ–ςα–ν I pers. λ –ςψ yo desaté tu desataste él desató nosotros desatamos vosotros desatasteis ellos desataron que yo desate Plur. OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. » » pers. » » pers. λ λ λ λ λ λ II III I II III II III II III » » pers. » » pers. » pers. » λ –ςαι–ρ λ –ςαι– λ –ςαι–μεν λ –ςαι––σε λ –ςαι–εν λτ–ςον λτ–ςά–σψ λ –ςα–σε λτ–ςάν–σψν (λτ–ςά–σψςαν) INFINITIVO PARTICIPIO M. F. N. λ –ψ – T.V. λτ– INDICATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. –ς –ρ –ς –ςψ–μεν –ςη–σε –ςψ–ςι (ν) –ςαι–μι II III I II III I λτ–ςαι NOM. λ –ςα–ρ, λ –ςα–ςα, que tú desates que él desate que nosotros desatemos que vosotros desatéis que ellos desaten yo desataría (o desatara) tú desatarías él desataría nosotros desataríamos vosotros desataríais ellos desatarían desata tú desate él desatad vosotros desaten ellos desatar, haber desatado GEN. –ανσορ –ηρ λτ–ςα–ν, –ανσορ MEDIO –λτ–ςά–μην I pers. II » –λ –ςψ III » –λ –ςα–σο I pers. –λτ–ςά–μεθα II » –λ –ςα–ςθε III » –λ –ςα–νσο I pers. λ –ςψ–μαι II » λ –ςη III » λ –ςη–σαι I pers. λτ–ς –μεθα el que desató, habiendo desatado yo me desaté, desaté por/para mí tú te desataste, desataste por/para ti él se desató, desató por/para sí nosotr. nos desatamos, desat.por/para nost. vosotros os desatast., desatast.por/para vost. ellos se desataron, desataron por/para sí que me desate, desate por/para mí que tú te desates, desates por/para ti que él se desate, desate por/para sí que nost. nos desatemos, OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. II » λ –ςη–ςθε III » λ –ςψ–νσαι I pers. λτ–ςαί–μην II » λ –ςαι–ο III » λ –ςαι–σο I pers. λτ–ςαί–μεθα II » λ –ςαι––ςθε III » λ –ςαι–νσο II III pers. » λτ–ςαι λτ–ςά–ςθψ II pers. λ –ςα–ςθε III » λτ–ςά–ςθψν desat.por/para nost. que vost.os desatéis, desat.por/para vost. que ellos se desaten, desaten por/para sí yo me desataría, desataría por/para mí tú te desatarías, desatarías por/para ti él se desataría, desataría por/para sí nost.nos desataríamos, dest.por/para nost. vost.os desataríais, desat.por/para vost. ellos se desatarían, desatarían por/para sí desátate, desata por/para ti desátese él, desate por/para sí desataos vosotros, desatad por/ para vost. desátense ellos, desaten por/para sí (λτ–ςά–ςθψςαν) INFINITIVO χ–Û∙–Û¦∙È PARTICIPIO NOM. λτ–ςά– μενορ, λτ–ςα– μ νη, λτ–ςά– μενον, M. F. N. desatarse, desatar por/para sí haberse desatado, haber desatado por/para sí GEN. –οτ –ηρ –οτ que se desató, que desató por/para sí OBSERVACIONES a) El aumento se antepone sólo al Indicativo, siguiendo las reglas indicadas para el Imperfecto (§ 35). b) La característica del Aoristo débil sigmático,–ςα, se une al tema verbal; siguen después las desinencias, que son de diverso tipo en los distintos modos. c) Las desinencias son las de los tiempos históricos (§ 35), para el Indicativo y el Optativo, pero la I pers. sing. del Indicativo pierde la ν las de los tiempos principales, para el Subjuntivo, que mantiene la típica vocal temática larga (η/ψ) en lugar de la α, característica del Aoristo débil. La α desaparece también en el Imper. II pers. sing., cuya desinencia es de origen desconocido, como también en el Infinitivo activo y en el Imper. activo medio, donde la α forma parte de la desinencia –αι y no de la característica –ςα d) Las formas medias de la II pers. sing. del Indic., Subjunt. y Optativo derivan de la caída de la ρ de la desinencia (intervocálica) y, en las dos primeras, de la sucesiva contracción, según las normas ya indicadas (cfr. § 21). * λτ–ςα– > * λτ–ςα–ο ςο > λ ςψ (Indic.,II sing.) * λτ–ςη– > * λτ–ςη–αι ςαι >λ ς (Subj.,II sing.) * λτ–ςαι– > * λ –ςαι–ο ςο > λ –ςαι–ο (Optat.,II sing.) e) La desinencia –ε del Indic.,III pers.., sing., es debida probablemente a la analogía con la del Perfecto (cfr. § 113). f) Cuando la característica –ςα se une a los temas verbales que terminan en consonante muda (gutural, labial, dental simple o precedida de ν), se producen las mismas modificaciones indicadas a propósito del Futuro (cfr. § 81). βλ πψ miro T.V. βλεπ– + ςα > Aor. ἔβλεχα κπάζψ grito » κπαγ– + ςα > » ἔκπαξα » κηπτκ– + ςα > » espero » λπιδ– + ςα > » ἤλπιςα santifico » ἁγιαδ– + ςα > » γίαςα κηπ ςςψ proclamo λπίζψ ἁγιάζψ κ πτξα g) Los temas que terminan en vocal, presentan delante de la característica del Aoristo débil sigmático apofonía cuantitativa (cfr. § 6b) de tal vocal que se convierte en larga, conforme a las normas indicadas a propósito del Futuro sigmático (cfr. § 81) ποι ψ hago T.V. ποιε– + ςα > Aor. –ποίη–ςα Se exceptúan de esta última regla algunos verbos, como ἀπκ ψ, basto; καλ ψ, llamo, σελ ψ, cumplo/termino, los cuales mantienen breve la vocal final del tema verbal. h) Tres formas del Aoristo débil son idénticas, exceptuando el acento: el Infinitivo activo: ποιηςαι; el Imperat. medio, II pers. sing.: ποίηςαι; el Optat. act. III pers. sing.: ποι ςαι i) La formación de los modos distintos del Indicativo tiene lugar con omisión del aumento. j) El participio activo se declina, en el masculino y en el neutro, según modelos de la tercera declinación (cfr. §§ 104 y 138-143), y en el femenino, según modelos de la primera. El Participio medio, en cambio, sigue la primera y la segunda declinación, como un adjetivo de la I clase de tres terminaciones (§ 32). k) Las formas del Medio no tienen también significado pasivo; el Aoristo, de hecho, sea sigmático o asigmático (cfr. §§ 87-90) forma la voz pasiva de modo independiente respecto del activo y del Medio (cfr. §§ 126-129). § 89—El Aoristo I débil asigmático El Aoristo denominado asigmático es propio de los verbos cuyo tema verbal termina en líquida (λ, π) o en nasal (μ, ν). El contacto entre estas consonantes y la característica –ςα determina, por un fenómeno fonético, la caída de la ρ con el consiguiente alargamiento de compensación de la vocal final del tema, según las modalidades ya citadas (cfr. § 6c). Permanece, por tanto, como característica, sólo la vocal –α y de ello proviene a este tipo de Aoristo la denominación de ―asigmático‖. Para lo demás (aumento, desinencias, conjugación, significado etc.), no hay diferencia alguna entre el Aoristo sigmático y asigmático. OBSERVACIONES a) Valen también para el Aoristo asigmático, las precisiones hechas a propósito de las desinencias, en el § 87. b) Las formas del Medio, como se ha dicho en el § 88k, no tienen también el significado pasivo. § 90—Recuadro de las formas asigmáticas de la acción puntual – υαίν–ψ, muestro υαίνψ – T.V. υαν– INDICATIVO Sing. I II III I II III I II III I pers. » » pers. » » pers. » » pers. ACTIVO ἔ–υην–α ἔ–υην–α–ρ ἔ–υην–ε (ν) –υ ν–α–μεν –υ ν–α–σε ἔ–υην–α–ν υ ν–ψ υ ν– –ρ υ ν– υ ν–ψ–μεν II » υ ν–η–σε III » υ ν–ψ–ςι (ν) Sing. I pers. υ ν–αι–μι Plur. II III I » » pers. υ ν–αι–ρ υ ν–αι υ ν–αι–μεν II III » » υ ν–αι––σε υ ν–αι–εν II III II III pers. » pers. » υην–ον υην–ά–σψ υ ν–α–σε υην–άν–νσψν (υηνάσψςαν) υην–αι Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. OPTATIVO IMPERATIVO Sing. Plur. INFINITIVO PARTICIPIO NOM. υ ν– α–ρ, υ ν– α–ςα, υην– αν, M. F. N. υαίνψ – T.V. υαν– INDICATIVO Sing. yo mostré tú mostraste él mostró nosotros mostramos vosotros mostrasteis ellos mostraron que yo muestre que tú muestres que él muestre que nosotros mostremos que vosotros mostréis que ellos muestren yo mostraría (o mostrase) tú mostrarías él mostraría nosotros mostraríamos vosotros mostraríais ellos mostrarían muestra tú muestre él mostrad vosotros muestren ellos mostrar, mostrado GEN. –ανσορ que mostró –άςηρ habiendo mostrado haber –ανσορ MEDIO I II pers. » –υην–ά–μην –υ ν–ψ yo me mostré, mostré por/para mí tú te mostraste, mostraste Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. III I » pers. –υ ν–α–σο –υην–ά–μεθα II » –υ ν–α–ςθε III » –υ ν–α–νσο I pers. υ ν–ψ–μαι II » υ ν– III » υ ν–η–σαι I pers. υην– –μεθα II » υ ν–η–ςθε III » υ ν–ψ–νσαι I pers. υην–α–ί–μην II » υ ν–α–ι–ο III » υ ν–α–ι–σο I pers. υην–α–ί–μεθα II » υ ν–α–ι–ςθε III » υ ν–α–ι–νσο II III II pers. » pers. υην–αι υην–ά–ςθψ υ ν–α–ςθε III » υην–ά–ςθψν (υηνάςθψςαν) υ ν–α–ςθαι INFINITIVO PARTICIPIO M. F. NOM. GEN. υην–ά– υηναμ νοτ μενορ, υην–α– υηναμ νηρ μ νη, por/para ti él se mostró, mostró por/para sí nost. nos mostramos, mostr. por/para nost. vost. os mostrasteis, mostrast. p./p. vost. ellos se mostraron,mostraron por/para sí que yo me muestre,muestre por/para mí que tú te muestres,muestres por/para ti que él se muestre,muestre por/para sí que nost.nos mostremos,mostrem.p/p.nos. que vost.os mostréis,mostr. por/para vost. que ellos se muestren,muestren por/para sí yo me mostraría,mostraría por/para mí tú te mostrarías,mostrarías por/para tí él se mostraría,mostraría por/para sí nosotros nos mostraríamos,mostr.p/p.nos. vosot.os mostraríais,mostr.por/para vos. ellos se mostrarían,mostrar.por/para sí muéstrate tú,muestra por/para ti muéstrese él,muestre por/para sí mostraos vosotros,mostraos por/para vost. muéstrense ellos,muéstren por/para sí mostrarse,mostrar por/para sí que se mostró que mostró por/para sí levanto » ἀπ– > » πα » ἀπψ ἀγγ λλψ anuncio » ἀγγελ– > » ἤγγειλα » ἀγγελψ ςσ λλψ envío » ςσελ– > » ἔςσειλα » ςσελψ despierto » γεπ– > » ἤγειπα » γεπψ κσείνψ mato » κσεν– > » ἔκσεινα » κσενψ κπίνψ juzgo » κπιν– > » ἔκπινα » κπινψ ςπείπψ siembro » ςπεπ– > » ἔςπειπα » ςπεπψ υθείπψ corrompo » υθεπ– > » ἔυθειπα » υθεπψ γείπψ VOCABULARIO 18º αἴπψ alzo. οτ el lecho κλίνψ inclino ποσαμ ρ. contento δ πψ υτλάςςψ guardo ἀμν ρ. la copa ππάςςψ hago καθ ρ (adv. § 82). μενψ . § 6c). determinada por la caída de la ρ. provoca alargamiento por compensación (cfr. deshonro σ ποσ πιον. μεν– > AOR. οτ el río μιαίνψ mancillo. N. ἔμεινα FUT. para poner de relieve la analogía parcial entre tales formas verbales. levanto ἀπκ ψ basto. en el Aoristo. οτ el vaso.V.) como παιν ψ me . μ νψ permanezco T. en cambio. indicando también su Futuro. a continuación.υην–ά– υηναμ νοτ μενον. Damos. υαίνψ muestro » υαν– > » ἔυηνα » υανψ αἴπψ alzo. que en el Futuro produce contracción entre las vocales contiguas (cfr. algunos ejemplos de verbos con Aoristo débil asigmático. οτ el cordero golpeo Ιακ β Jacob alabo κπάβασσορ. B. acabo prep. dado el valor exclusivamente propedéutico de los mismos. σί (por qué) με δ πειρ ο γ π ἀπ ςσειλ ν με Φπιςσ ρ βαπσίζειν ἀλλ ε αγγελίζεςθαι ςο λ γψ. ο σ ν ἀδελυ ν α σψν μίαναν N.) mal ςπείπψ siembro καλψ ρ (adv. A partir de esta lección se interrumpe la presentación de ejercicios de traducción al griego. . μαπσ πηςον πεπ σοτ κακοτ ε δ καλψρ.ςκανδαλίζψ hago caer κακψ ρ (adv. κἀγὼ μ ρ γάπηςα μείνασε ν σ ἀγάπ σ μ ἀπεκπίνασο α σ Ιηςοτρ ε (si) κακψρ λάληςα. ἔγειπε. y después.) bien σάςςψ ordeno ὀπίςψ (adv.) υθείπψ corrompo TRADUCIR DEL GRIEGO: δίψξαν σοὺρ λ ςσ ρ ο ἀπηγον σ ππ βασα οἱ δ λεππο πίςσετςαν σ λ γ σοτ Ιηςοτ ἔπεμχαρ σοὺρ σελ ναρ ἀγοπάςαι σ ἱμάσια ςψςον σ ἀπγ πιον ἀπ σψν λ ςσψν ς ζε σ ν λα ν ςοτ ἀπ σοτ πονηποτ καθαπίςαμεν α σοὺρ ν σ ποσαμ διδάςκαλορ α σ ρ θα μαςε σ ν ςουίαν σψν μαθησψν δι σοτσο ο δει ςκανδαλίζειν σοὺρ πιςσο ρ βάςσαςον σ πλοιον ἀπ σηρ θαλάςςηρ κ λετςε σ ν λεππ ν ππου σηρ καθαπίςαι ἑατσ ν ν σ Ιοπδάν ποσαμ καθὼρ γάπης ν με πασ π (el Padre).con GEN. ἀπον σ ν κπάβασσ ν ςοτ κα ὕπαγε ε ρ σ ν ο κ ν ςοτ οἱ δ τἱο Ιακὼβ ἀπ κσειναν σοὺρ ἀνθπ ποτρ. detrás σελ ψ cumplo. para el Indicativo y el Optativo. § 7b) según la siguiente fórmula: AUMENTO + – TEMA VERBAL + VOC. uniendo las desinencias al tema verbal mediante la vocal temática ε o bien ο (cfr. no puede reflejar la inmensa riqueza de matices que el sistema verbal griego permite expresar. § 39). b) En el Indicativo. porque de otra manera no se podría distinguir entre el Aoristo y el Imperfecto (en el Indicativo) y entre el Aoristo y el Presente (en el Subjuntivo y el Imperativo). indicada a manera de ejemplo y deberá ser adaptada al contexto en el que cada forma se halla encuadrada. sing. en el Subjuntivo y en el Imperativo. mientras que el Imperfecto se basa en el tema del Presente (cfr. § 92). § 35).. TEM. para los otros modos las del Presente. muy semejante al Imperfecto. + DESINENCIAS DE LOS TIEMPOS HISTÓRICOS βάλ – ο – μεν (Ind. concentrando en una sola forma el elemento cronológico y el referente a la acción.TEM. c) No existe una regla que establezca qué verbos tienen el Aoristo fuerte y cuáles el débil. indicamos también el tema verbal y la I pers. La diferencia esencial consiste en el hecho de que el Aoristo fuerte se construye a partir del tema verbal (cfr. Se forma. en cambio.LECCIÓN DECIMOCTAVA § 91—El Aoristo fuerte o segundo El Aoristo fuerte se distingue del débil en que carece de característica. d) Como se ha dicho a propósito del Aoristo débil sigmático. sing. para que el estudiante se acostumbre a memorizar las formas más importantes de tales verbos. del Futuro. Para cada uno de ellos. aunque compleja y articulada. en cambio. entre los cerca de ciento veinte que tienen el Aoristo fuerte.plur. los verbos que tienen el tema del Presente idéntico al tema verbal no tienen el Aoristo fuerte.I pers. sigue la conjugación de los modos correspondientes del Presente. la traducción de todos los otros modos está. vale también para el Aoristo fuerte la precisión de que sólo la traducción del Indicativo responde efectivamente a la indicada en el recuadro (cfr. En muchos casos. en efecto. Tema . del Presente y del Aoristo.) OBSERVACIONES a) Las desinencias son. § 80). las de los tiempos históricos (cfr. e) Damos a continuación una lista de los verbos más comunes. por tanto. además de la I pers. en efecto. Generalmente. la lengua italiana/española. el Aoristo fuerte es. arrojo βαλ– ἔβαλον βαλψ γί (γ) νομαι. ςφ– γεν μην γεν ςομαι ε πον ε π ςψ ἔςφον ἕξψ–ςφ ςψ κπάζψ. obtengo λαφ– ἔλαφον λ ξομαι λαμβάνψ. § 113-124) y los del Aoristo pasivo (§§ 126–129). oculto me λαθ– ἔλαθον λ ςψ λείπψ. tomo. γν–/γεν– vengo a ser ε πίςκψ. engendro σεκ– πτθ μην ἔσεκον πε ςομαι σ ξομαι . λαβ– recibo ἔλαβον λ (μ)χομαι λανθάνψ. bebo πι– ἔπιον πίομαι πίπσψ. a su tiempo serán añadidos los del Perfecto (cfr. me ἁμαπσ– equivoco. sufro παθ– ἔπαθον πείςομαι πίνψ. tengo ε π– φ–. muero ἀποθαν– ἀπ θανον ἀποθανοτμαι βάλλψ. PRESENTE T. AORISTO FUERTE FUTURO ἄγψ. me informo πτθ– σίκσψ. encuentro ἔφψ. conduzco ἀγ– ἤγαγον ἄξψ ἁμαπσάνψ. peco ἥμαπσον ἁμαπσ ςομαι ἀποθνῄςκψ. caigo πεσ– ἔπεςον (*< πεσον) πεςοτμαι πτνθάνομαι. dejo λιπ– ἔλιπον λείχψ πάςφψ.V. grito κπαγ– ἔκπαγον κπάξψ λαγφάνψ.con el fin de que pueda reconocerlos en la lectura de los fragmentos griegos. nota 3. » » pers. arrojo – T. I pers. Por ello. » » pers. vuelvo σπεπ– ἔσπαπον σπ χψ σπ υψ. Cfr. II III I » » pers.σπ πψ. Tal fenómeno recibe la denominación de ley de Gressmann.. huyo υτγ– ἔυτγον υε ξομαι § 92—Recuadro de las formas de la acción puntual. la aspiración se transfiere a la otra consonante del tema. βάλ–οι–μι Plur. βάλ–ψ βάλ– ρ βάλ– βάλ–ψ–μεν II » βάλ–η–σε III » βάλ–ψ–ςι(ν) Sing. I » –βάλ–ε–σε III » ἔ–βαλ–ο–ν I II III I pers. 1 ἔ–βαλ–ο–ν ἔ–βαλ–ε–ρ ἔ–βαλ––ε(ν) –βάλ–ο–μεν II SUBJUNTIVO Sing. para una analogía.V. yo arrojé tú arrojaste él arrojó nosotros arrojamos vosotros arrojasteis ellos arrojaron que yo arroje que tú arrojes que él arroje que nosotros arrojemos que vosotros arrojéis que ellos arrojen yo arrojaría (o arrojase) tú arrojarías él arrojaría nosotros arrojaríamos vosotros arrojaríais Este Futuro pierde la aspiración de la última consonante del tema. OPTATIVO pers. alimento σπευ– ἔσπαυον θπ χψ 1 στγφάνψ. la inicial. I II III Plur. al fundirse ésta con la característica del Futuro. β αλ – ACTIVO INDICATIVO Sing. obtengo στφ– ἔστφον σε ξομαι υε γψ. dando lugar a una consonante doble. . βάλ–οι–ρ βάλ–οι βάλ–οι–μεν II » βάλ–οι–σε Plur. Vocabulario 22º. El Aoristo fuerte (II) β άλλψ. Plur.V. pers. . arrojé por/para mí tú te arrojaste. –βάλ–ε–σο –βαλ– –μεθα II » –βάλ–ε–ςθε III » –βάλ–ο–νσο I pers. βαλ– ν. arrojes por/para ti que él se arroje. β άλλψ. arrojo T. Plur. βαλ– –μεθα II » βάλ–η–ςθε III » βάλ–ψ–νσαι I pers. arroje por/para sí que nosotros nos arrojemos.nos. arrojen por/ para sí yo me arrojaría. OPTATIVO Sing. arrojaron por/para sí que yo me arroje.p/p. arrojaste por/para ti él se arrojó. Plur. arrojaría por/para mí tú te arrojarías. arrojó por/para sí nosotros nos arrojamos. que ellos se arrojen. βαλ– ν – νσορ MEDIO –βαλ– –μην M. βαλ–ο–ί–μην II » βάλ–ο–ι–ο III » βάλ–ο–ι–σο I pers. F. vosotros os arrojasteis. arrojéis p/p. β αλ– INDICATIVO Sing. p/p. arrojast. βαλ–ο–ί–μεθα arrojar.arroj. nostr. – νσορ βαλ– –ςηρ οτςα.IMPERATIVO Sing. ellos se arrojaron. N. βάλ–ψ–μαι II » βάλ– III » βάλ–η–σαι I pers. arrojam. vos. III » βάλ–οιε–ν ellos arrojarían II III II III pers.p/p. que vosotros os arrojéis.p/p. I Plur. arrojarías por/para ti él se arrojaría. » pers.nost. haber arrojado que arrojó habiendo arrojado yo me arrojé. arrojaría por/para sí nosotros nos arrojaríamos. arroje por/para mí que tú te arrojes. arroj. II » –βάλ–οτ III I » pers.vos. GEN. SUBJUNTIVO Sing. » βάλ–ε βαλ– –σψ βάλ–ε–σε βαλ– –νσψν (βαλ– –σψςαν) arroja tú arroje él arrojad vosotros arrojen ellos INFINITIVO βαλ–ειν PARTICIPIO NOM. ) y realizado (Perfecto) de la acción.) Aor. βαλ– – μενορ. escojo αἱπε–. ε δον ὀπ– λε ςομαι λ ξψ/ πψ χομαι . ἑλ– εἱλον αἱπ ςομαι ςθίψ. momentáneo (Aor.IMPERATIVO Sing.fuerte Futuro αἱπ ψ. además. N.V. denominados verbos politemáticos. por/para vos. βαλ– – μενον. Plur. voy πφ–. π–/ῥη– πάψ. Son los siguientes: Raíz (o T.haber arrojado por/para sí GEN. arrojarse. –οτ que se arrojó –ηρ que arrojó por/para sí –οτ § 93—Verbos politemáticos Tienen. » pers. tal vez vinculadas a la contraposición.arroj. arroja por/para ti arrójese él. el Aoristo fuerte siete verbos de amplio uso en el griego clásico. M. ellos se arrojarían.arrojen por/para sí (βαλ– –ςθψςαν) INFINITIVO βαλ– –ςθαι PARTICIPIO NOM.). tomo. π–.T. II » βάλ–ο–ι–ςθε III » βάλ–ο–ι–νσο II III II pers. arrójense ellos. bastante fuerte en la lengua griega de los orígenes. entre el aspecto durativo (Pres..arrojad por/para vosotr. como δ–. υαγ– ἔυαγον υάγομαι ἔπφομαι. βαλ–οτ βαλ– ––ςθψ βάλ–ε–ςθε III » βαλ– –ςθψν vosotros os arrojaríais. λθ–/ λτθ– / λετθ λ γψ. veo λθον ε πον (*< Fε–Fεπ–ον) πα–. digo λεγ–. βαλ–ο– μ νη.arrojarían por/para sí arrójate tú./Fut. presentes también en el N./Impf.arrojar por/para sí haberse arrojado. F. δ–/ε δ–/ο δ–.arroje por/para sí arrojaos vosotros. porque forman los diversos tiempos a base de distintas raíces (o temas verbales). en los verbos con Aor. ἔβαλαν por ἔβαλον (cfr. ο – ἤνε ἔδπαμον δπαμοτμαι οἴςψ OBSERVACIONES a) Aparece bien claramente. λ γψ. en la formación del tema de tal tiempo.σπ φψ. Están atestiguadas. (M. tienden a sobreponerse a las del Aoristo segundo. la diferencia entre tema verbal y tema de Presente. del Aoristo fuerte Imperativo de algunos verbos: ε π (cfr. entre las cuales tiene peculiar importancia la apofonía cualitativa y cuantitativa. c) Los aoristos ἤγαγον y ε πον (politemáticos) presentan una reduplicación (cfr. voy). formas del Indicativo. en la II pers. ofrezco). en el arioeuropeo. Es debida a las razones indicadas en el § 6. como ε π ν por ε π (cfr. fuerte. con metátesis 1 de σκ > κσ (grado cero). υ πψ. γκ–/ νεκ– γκον / νοκ–. medio: λιπ ςθαι (cfr. activo y medio. σεκ– (grado medio). § 113) que permanece en toda la conjugación del mismo Aoristo. αἱπ ψ. con caída de la ρ inicial. llevo) etc. act. arrojo). llevo). λθαν por λθον (cfr.): λιπ ν. δπαμ– υ πψ. por el acento sobre la vocal temática. presenta apofonía cualitativa (ρ) εφ/ςφ. llevo υεπ–. λ γψ. En particular. como ν γκαι por νεγκειν (cfr.: λιπειν. λείπψ. sing. como ε παν por ε πον (cfr. βάλλψ.): λιπ μενορ. λθ Part. medio (M. del Imperativo. Participio . del Imperativo medio: λιποτ (< λιπ– –ςο). b) También el verbo ἔφψ < * ς φψ. Part. Inf. εἱλάμην por εἱλ μην (cfr. en efecto. sing. υ πψ. act.III): Part. dejo) y en la II pers.= γί–γνο–μαι) y σί–κσψ tienen el Presente con una especie de reduplicación: repiten. e) En el griego helenístico y bíblico. ἔπφομαι. digo). incluidos los politemáticos. la consonante inicial. Al mismo motivo ya citado es debida probablemente la posición del acento. cuyos rasgos aparecen atestiguados todavía en las formas nominales (cfr. las desinencias del Aoristo primero. digo) ππος νεγκον por ππος νεγκε (cfr. digo). el Aoristo radical temático se caracterizaba. tomo). πποςυ πψ. § 6. σίκσψ< * σι–σκψ. a la que sigue una ι. del Infinitivo. f) Originariamente. Inf. corro θπεφ–. ἤνεγκα por ἤνεγκον (cfr. d) Los verbos γί–νο–μαι (en griego clás. λ γψ. πιςσε εσε ὅσι λάβεσε. λαμβάνψ. escojo καιπ ρ. αρ María λανθάνψ me oculto Μαπιάμ María μανθάνψ aprendo. οτ Herodes υτλ . λαβ En el N. δ (cfr. ηρ el lecho κασακπίνψ condeno κ μη. οτ la cruz σπ φψ corro ςσπασι σηρ. οτ el tiempo. ἀπ γγειλαν ὅσι ἀπ ςσειλεν α σοὺρ κ πιορ λθ σψ σ παιδία ππ ρ με πεν ο ν σ ν ςσατπ ν κα ἤλθεν ὀπίςψ σοτ Ιηςοτ κα ε πεν ο φ πψ σ ν δ ξαν ςοτ μυάνις ν μοι ςεατσ ν ο μενεισε ν σ σ π σο σ . ἔπφομαι. se encuentran también las formas ἴδε y λάβε. πάνσα ὅςα (cuanto) πποςε φεςθε κα α σειςθε. (cfr. κα ἔςσαι μιν ρ δ ἤκοτςαν σατσα. ε π (cfr. οτ Egipto Υαπιςαιορ. voy). ἀλλ ἀποθανειςθε ν σ γ σψν φθπψν μψν δι σοτσο λ γψ μιν. estudio ντμυίορ. αρ la viuda μυανίζψ πάψ TRADUCIR DEL GRIEGO: μεσ σατσα ἀπ θανεν πσψφ ρ ἔμαθερ. ηρ la tribu θ πα. veo). ε πίςκψ. ἔμειναν ν σ ἱεπ κἀγὼ ἀγαπ ςψ α σ ν κα μυανίςψ α σ ἑματσ ν .(cfr. VOCABULARIO 19º αἱπ ψ tomo. el momento manifiesto κλίνη. ὅσι σελ νηρ κυ πει σ ἀπγ πιον κ σηρ ο κίαρ γιν ςκομεν ὅσι τἱ ρ σοτ θεοτ λθεν ε ρ σ ν κ ςμον ἴδεσε σοὺρ δεςπ σαρ σηρ γηρ ε πεν ὅσι πίνοτςι σ ν ο νον κα ςθίοτςι σ ν ἄπσον μεσ υ βοτ κα φαπ ρ ἔδπαμον σοτσο ἀπαγγειλαι σοιρ μαθησαιρ α σοτ κ πιορ ἔπεμχε σ ν ἄγγελον α σοτ ςῴζειν με ὅσε οἱ μαθησα λθον ε ρ σ ν ο κον. πάψ. tomo). οτ el soldado Αἴγτπσορ. οτ el Fariseo Ηπῴδηρ. ηρ la aldea λαγφάνψ obtengo Μαπία. οτ el esposo veo παπαλτσικ ρ.T. οτ el paralítico πποςε φομαι ruego ςσατπ ρ. αρ la puerta φ πα. encuentro). una vocal originariamente larga se abrevia: Aor. § 65). PRESENTE TEMA VERBAL AORISTO TERCERO βαίνψ voy βα–/βη– ἔβην ἀναβαίνψ subo ἀναβα–/ ἀναβη– ἀν βην κασαβαίνψ bajo κασαβα–/κασαβη– κασ βην γι(γ)ν ςκψ conozco γνο–/γνψ ἔγνψν διδπάςκψ huyo δπᾰ–/δπᾱ– ἔδπαν δ ψ me sumerjo δῠ–/δῡ– ἔδτν OBSERVACIONES a) El aoristo tercero es atemático en toda la conjunción. de lo que le viene precisamente la denominación de ―atemático‖ (sobre el concepto de flexión atemática. ve. que se contrae con la vocal final del tema verbal.LECCIÓN DECIMONOVENA § 94—El Aoristo fortísimo (III) El Aoristo fortísimo. como queda indicado en los verbos mencionados. uniendo las desinencias al tema verbal.T. no tiene un significado distinto del Aor. según las reglas ya estudiadas (cfr. § 175-178). El aoristo fortísimo es muy raro en el N. excepto en la del Subjuntivo. débil o fuerte. Nuevo Test. Aoristo cfr. en la conjugación del Aoristo fortísimo. . c) En base a la ley de Osthoff. § 117). cfr. denominado también tercero o atemático. que mantiene la típica vocal temática larga (ψ/η). véase N. b) La vocal final del tema verbal se alarga.T.: se encuentran algunas formas en los verbos siguientes (o en sus compuestos) y en algunos verbos en –μι (cfr. sólo se forma de modo diverso. en vez de λ ονσαι. en el cual el fenómeno se extiende. anduvieron pers βψ que yo ande .. β ρ » que tú andes » β que él ande Presente:δι–δπά–ςκψ. 2).V. el primero asume valor transitivo. μεν. 3). os ἔ–βη– vosotr. § 95—Recuadro de las formas de la acción puntual. eis ἔ–βη– ellos » ςαν. I II Plur . En el Aoristo fortísimo.V..V. en el Participio activo masculino y neutro y en el Optativo.anduvist » σε.anduvim . λ ψνσαι. del plural al singular. III pers. plur. Subj. la abreviación citada se encuentra en la III pers. persona plur. por analogia. En el caso de que en un mismo verbo se den el Aoristo débil y el fortísimo.1). II I I II II I SUBJUNTIV Sing O . tema verbal Sing. d) El Aoristo atemático de los verbos en –ψ se encuentra solamente en la forma activa y tiene casi siempre significación intransitiva. para evitar confusión con el Pres. plural T. I II II I 1 T. ν ἔ–βη– tú anduviste » ρ » ἔ–βη él anduvo pers ἔ–βη– nosotr. el otro valor intransitivo. huyo T. Aoristo III (fortísimo) Presente: β αίνψ.si va seguida de otra vocal de timbre oscuro (ο/ψ).si es el primer elemento de un diptongo al que sigue una consonante. del Imperativo. pers. singular . δπᾰ–/δπᾱ– ἔ–δπα–ν yo huí ἔ–δπα–ρ tú huiste ἔ–δπα él huyó ἔ–δπα–μεν nosotros huimos vosotros huisteis ellos huyeron que yo huya que tú huyas que él huya ἔ–δπα–σε ἔ–δπα–ςαν δπψ δπ ρ δπ Única excepción a tal ley constituye el Pres. plur. β α–/β η– pers ἔ–βη– yo anduve . ando INDICATIV O Sing .si va seguida de una líquida (λ/π) o nasal (μ/ν). a la que se une otra consonante1 . Indicativo. Nominativo δπψ –ςι(ν) yo andaría (o δπα–ίη–ν anduviera) δπα–ίη–ρ él andaría δπα–ίη pers βα– . βαι– μεν βα– » ίη–σε βαι–σε βα– » ίη– ςαν βαι– εν pers βη–θι . ίη– μεν. βψ – ςι(ν) pers βα– . » β –σψ nosotros andaríamos δπα–ίη–μεν » II I II que ellos anden tú andarías II I I II que vosotros δπ –σε andéis βα– ίη–ρ βα–ίη » II I IMPERATIV Sing O . GEN. βά– » anden ellos νσψν (β – σψςαν ) βηναι andar. II I INFINITIVO PARTICIPIO NOM. μεν II » II I » I Plur . . δπά–νσψν (δπά–σψςαν) δπ ναι huir. δπαισε δπα–ίη–ςαν vosotros huiríais ellos huirían δπαιεν anda tú δπ –θι huye tú ande él δπά–σψ huya él δπ –σε huid vosotros huyan ellos pers βη–σε andad vosotros . Plur . haber andado NOM. I pers βψ – . ίη–ν II II βη–σε que nosotros δπψ –μεν andemos que nosotros huyamo s que vosotros huyáis que ellos huyan yo huiría (o huyese) tú huirías él huiría nosotros huiríam os δπαιμεν vosotros andaríais ellos andarían δπα–ίη–σε.Plur . haber huído NOM GEN. OPTATIVO Sing . Respecto de la traducción de los diversos Modos del Indicativo. vale. me sumerjo T. β ςα. δπάςηρ δπάν. βάνσορ F. δπάνσορ δπ ς α. Neutro N. Recuadro de las formas de la acción puntual. conozco T. ἔ–γνψ él conoció ἔ–δτ ἔ–γνψ–μεν nosotros conocimos ἔ–δτ–μεν II » ἔ–γνψ–σε vosotr. SUBJUNT Sin IVO g. βάνσορ que anduvo habiend o andado . Masculino F. βά–ν.nos sumergim os vosot. δῠ/δῡ ἔ–δτ–ν ἔ–γνψ–ρ tú conociste ἔ–δτ–ρ II » I I per s. Femenino N. II » γνψ II » I γν que yo δ –ψ conozca que tú δ – ρ conozcas que él conozca δ – per s. Plu r. βάςηρ N. δπάρ. Genitivo M.M. GEN. Aoristo III (fortísimo) INDICATI Sin VO g.B. cuanto se ha dicho respecto del débil y del fuerte (cfr. βά–ρ. δπάνσορ que huyó habiend o huído N.os sumergiste is ellos se sumergier on que yo me sumerja que tú te sumerjas que él se sumerja .V. Nota bene Presente: γι–γν –ςκψ. § 91d). también para el Aoristo fortísimo. conocísteis ἔ–δτ–σε II » I ἔ–γνψ–ςαν ellos conocieron ἔ–δτ–ςαν per s. II » I I γν ρ yo me sumergí tú te sumergiste él se sumergió nost.B. γνο/γνψ ἔ–γνψ–ν yo conocí Presente:δ –ψ.V. γνο–ίη–ν yo conocería δτ–ίη–ν (o conociese) II » γνο–ίη–ρ tú conocerías δτ–ίη–ρ II » I I per s. γνψ –μεν que nostr. INFINITIVO δ –ψ–μεν II per s.conozca mos II » γνψ –σε II » I γνψ –ςι(ν) que δ –η–σε vostr. conoce tú δτι–εν δτ–θι γν –σψ conozca él δ –σψ γνψ –σε conoced vosotros conozcan ellos δτ–σε (γν –σψςαν) (δ –σψςαν) γνψ ναι conocer. ellos se sumergería n sumérgete tú sumérjase él sumergíos vosotros sumérjans e ellos δ –νσψν δτναι sumergi rse. γνο–ιεν γνψ –θι γν –νσψν que nost. II » I II per s. Plu r.conozcái s que ellos δ –ψ–ςι(ν) conozcan I per s.Plu r. OPTATIV O Sin g. II » II » I IMPERAT Sin IVO g.os sumergería is δτι–σε δ η–ςαν. NOM GEN. conoceríais ellos conocerían δτιμεν δ η–σε.nos sumerjamo s que vost. γνο–ίη él conocería δτ–ίη γνο–ίη–μεν nosotr.nos sumergería mos NO GEN . I per s.os sumerjáis que ellos se sumerjan yo me sumergería (o me sumergies e) tú te sumergería s él se sumergería nost.conocer íamos δ η–μεν. II » I γνο–ιμεν γνο–ίη–σε γνο–ισε γνο–ίη–ςαν vostr. Plu r. haberse sumergi do haber conocido PARTICIPIO vost. también para el Aoristo fortísimo. . ε (si) οὕσψρ θε ρ γάπηςεν μ ρ. ν engendro obtengo llamo. δ νσ que se sumergió. κα ἔπεςεν ε πεν ὅσι δει παθειν πολλά (muchas cosas .M. δ νσ sumergido ορ N. N. αρ la iniquidad πν ψ soplo χετδοππου σηρ. ρ δ ν. debería βποφ . γνοτ ςα. κα πίςσετςεν α σ ρ κα ο κία α σοτ . στγφάνψ me oculto κασαβαίνψ bajo ὀυείλψ debo. γν νσ que conoció ορ γνο ς habiendo ηρ conocido γν νσ ορ M. F. sufrimientos) ε δον ὅσι γάγομεν σ ν φλον ε ρ σ ν ςτναγψγ ν οἱ χετδοππουησαι μιςθ ν ἀδικίαρ γάπηςαν.i. Respecto de la traducción de los diversos Modos del Indicativo. ορ δτς δ ςη habiéndose α. . ηρ la lluvia πάςφψ sufro παπανομία. ὅσι ἔπεμχε σ ν τἱ ν α σοτ σ ν ἀγαπησ ν ε ρ σ ν κ ςμον κα κασ βη βποφ κα λθον οἱ ποσαμο κα ἔπνετςαν οἱ ἄνεμοι κα ππος κοχαν σ ο κί κείν . tropiezo πτνθάνομαι me informo υψν ψ δτνασ ρ. . γνο ρ. ἔλεγξιν (lección) δ ἔςφον δίαρ παπανομίαρ ν κείναιρ σαιρ μ παιρ ἔκπιναν οἱ κπισα σ ν λα ν Ιςπα λ ἀγαπησοί. κα μειρ ὀυείλομεν ἀλλ λοτρ ἀγαπ ν π θεσο ο ν σ ν ὥπαν παπ α σψν κα ἔγνψ ο ν κεινορ ὅσι ν κείν σ ὥπ γ νεσο ν ε πεν α σ Ιηςοτρ τἱ ρ ςοτ ζ . δ ρ. cuanto se ha dicho a propósito del débil y del fuerte (cfr. vale. VOCABULARIO 20º ἀναβαίνψ subo σίκσψ δ ψ (δ νψ) (me) sumerjo.B. e. γν ν. οτ el falso profeta πποςκ πσψ choco. grito posible TRADUCIR DEL GRIEGO: ἔβημεν ε ρ σ ἱεπ ν ν κείν ὥπ βάλομεν σοὺρ λίθοτρ ε ρ σ ν θάλαςςαν α σ ρ γ π Ιηςοτρ μαπσ πηςεν ὅσι ππου σηρ ν σ δί φ π σιμ ν ο κ ἔφει οἱ ππουησαι ἔυτγον ε ρ σ ν ἔπημον ν σο σ γιν ςκομεν σ ν ἀγάπην σοτ θεοτ. § 91d). IV. quitándole la desinencia –ορ. sin embargo. En base a la letra final del tema. Temas en vocal suave: a) ι b) τ V.π III. θ II. La tercera declinación es denominada también atemática: en ella. en efecto.19). γ. δ.LECCIÓN VIGÉSIMA § 96—Declinación de los nombres con el tema en consonante (tercera declinación) A las dos declinaciones estudiadas hasta ahora pertenecen nombres con el tema en vocal áspera: en ο (cfr. Queda por tratar la tercera declinación. φ c) Dentales:σ. El tema de un sustantivo de la tercera declinación puede deducirse del Genitivo. §§ 11. . Temas en sigma con elisión. por ello algunas gramáticas la denominan también ―declinación consonántica‖. los sustantivos de la III declinación pueden subdividirse en los siguientes grupos: I. A la tercera declinación. ella incluye también nombres en vocal suave y diptongo. Temas en diptongo. y su individuación es necesaria para comprender cómo tiene lugar la flexión del nombre mismo. β. Temas en consonante muda: a) Labiales:π. a la que pertenecen sobre todo sustantivos con el tema que termina en consonante. υ b) Guturales:κ. las desinencias se unen directamente al tema nominal. en α/η (cfr. Temas en consonantes sonoras: a) Nasales:ν b) Líquidas:λ. §§ 23-30). pertenecen nombres masculinos.15. femeninos y neutros. la más compleja con mucho y la más rica de términos entre las tres. los cuales representan dos resultados diversos de una misma antigua forma arioeuropea. (casos directos) presenta una desinencia única. masculino y femenino. –ᾰρ VOC. sing. Acusativo VOC. –ςι(ν) AC. (casos directos). AC. sing. femenino DAT. –ορ DAT. NOM. es de dos tipos: ᾰ/ν. pero el neutro en el NOM. y VOC. b) La desinencia del AC. constituida por una – ᾰ MASC. o bien asigmático. NOM. vocal breve en los otros casos). igual en el AC. –ερ GEN. –ι AC.. y en el VOC. –ρ GEN. Vocativo . igual en toda la declinación). –ρ PLURAL MASC. sing.-FEM. en los nombres neutros. está constituido por el tema puro y resulta. Masculino FEM. sing. –τα VOC..-FEM. –ερ NEUTRO – –ορ –ι – – ν – NEUTRO –ᾰ –ψν –ςι(ν) –ᾰ –ᾰ OBSERVACIONES a) El NOM. Dativo AC. plural es siempre igual al NOM. en cambio. puede ser o bien igual al nominativo o constituido por el tema puro. –ψν DAT.§ 97—Desinencias de la tercera declinación SINGULAR MASC. de los nombres masculinos y femeninos puede ser sigmático (la vocal que precede a la desinencia se mantiene. es decir privado de la desinencia (se verifica entonces una alternancia cuantitativa predesinencial: vocal larga en el NOM. son comunes a todos los tipos de temas. c) El VOC. el NOM.. masculino y femenino. el VOC.. en tal caso. d) Las desinencias del plural. como siempre. y del plur. siempre que lo permitan las normas generales ya indicadas (cfr. de ε μί: ὤν–ο ςα– ν). plural.ej. que toman el acento en la última sílaba en los casos oblicuos (GEN. plural: πάνσψν. todo. del Part. pero necesarias para el ejercicio). f) Se exceptúan los participios monosilábicos (p. y DAT. plur νσψν. . el acento permanece sobre la sílaba que lo llevaba en el NOM. tanto en el singular como en el plural (tal acento es circunflejo en sílaba larga por naturaleza. obviamente. en el GEN.por tanto no en el GEN. palabras extrañas a la III declinación.).: GEN. sing. y algunos nombres que acentúan la última sólo en el GEN.: υψρ. Presente etc. sobre sílaba breve. π ςα.). en cambio. el acento tiende a permanecer allí donde se encuentra en el NOM. en los otros casos del sing. § 135). plur. p.. Lc 15. y en el DAT. υψσ ρ = luz (Sant 1. παιρ. es decir. DAT.ej. Participio Pres. sin embargo se distinguen los monosílabos. el vocabulario podrá contener. Cada tema llevará un recuadro-modelo y un pequeño vocabulario. παιδ ρ = niño. singulares y en el DAT. Pres.. formado por palabras que siguen tal modelo (cuando se añada también un ejercicio de traducción. siervo (cfr. π ν = cada. νσορ. Presentaremos ahora los varios temas o grupos de temas: labiales. como en los de las otras dos. y DAT. y en el DAT. plur. por ejemplo Part. sing. et cetera .17). dentales (este último dividido en subgrupos) etc. π ςι (ν) (cfr.26). § 3).e) También en los nombres de la III declinación. en el GEN./DAT. singular. es decir. agudo. ο ςι. el adjetivo π ρ. plur. guturales. retrotrae el acento en el GEN. plur. cualquiera que sea (π. sing. y en el DAT. NOM. λαίλαπορ la tempestad λίχ. es igual al NOM: VOCABULARIO 21º Α θίοχ. 24. β. en el NOM.§ 98—Temas en labial (π. λαίλαπ–ορ DAT. λιβ ρ viento del sudoeste. λαιλαχ Sing. plur. Α θίοπορ el Etíope ῎Απαχ. λαίλαπ–ερ λαιλάπ–ψν λαίλαχι(ν) λαίλαπ–αρ λαίλαπ–ερ < * λαιλαπ–ρ < * λαιλαπ–ρ < * λαιλαπ–ςι OBSERVACIONES a) La labial. λαίλαπ–ι AC.a) Temas: λαιλαπ– (tempestad) . Plur. dando lugar a la consonante doble χ b) El VOC. λ λψπορ la herida. . ῎Απαβορ el Árabe κ νψχ. Mt 23. VOC. λαίλαπ–α λαιλαχ VOC. ábrego μ λψχ. GEN.I. AC. reconstruible por deducción 1 Cfr. υ) (Cfr. DAT. κ νψπορ el mosquito1 λαιλαχ. se funde con la –ρ de la desinencia. υ).F. § 96. NOM. sing. GEN. β. la plaga < deriva de * voz no documentada en los textos. υ λαξ Sing. es igual al NOM. . b) 2 El VOC. Cfr.I. sing. sing. II Cor 12. AC. φ). ςκ λοπορ el palo. dando lugar a la consonante doble ξ. Plur. γ. γ.M. AC. el aguijón 2 § 99—Temas en gutural (κ. 7. NOM. φ) (cfr. en el NOM. DAT. b) Tema: υτλακ– (guardia) . § 96. GEN. VOC. cualquiera que ella sea (κ. DAT. GEN. υ υ υ υ < * υτλακ–ρ λακ–ορ λακ–ι λακ–α λαξ υ λακ–ερ υτλάκ–ψν υ λαξι(ν) υ λακ–αρ υ λακ–ερ < * υτλακ–ςι OBSERVACIONES a) La gutural.ςκ λοχ. y en el DAT. VOC. plural se funde con la Û de la desinencia. NOM. ςάλπιγγορ la trompeta ςάπξ. En tales casos se restablece el tema originario. es anómalo: γ ναι. en la declinación. con la letra θ.. § 96. δ.VOCABULARIO 22º ἀλ πηξ... dando lugar a la consonante doble ξ. la plaga. υ λακορ el guardia. En cuanto al acento. singular. la letra inicial es σ.20. πσ πτγορ el ala ςάλπιγξ. por la ley de Grassmann. el cuadro πσ πτξ. salvo en el NOM. ἀλ πεκορ la zorra 1 (Mt 8. sigue las reglas de los monosílabos (§ 97e). pierde la aspiración de la segunda sílaba (φ). sing. que ha sufrido disimilación. También el VOC. .c) 1 Este sustantivo alarga la última vocal en el NOM. 2 El tema no forma el NOM. dando lugar a una ξ. la enfermedad πίναξ. σπιφ ρ el cabello μάςσιξ.32) γτν ..1.). que comienza con θ. y en el DAT. pero en el vocabulario se constata el NOM. sino con la forma irregular γτν . en todos los casos. πίνακορ la tablilla. la fuente. plur. Lo mismo ocurre en el DAT. μάςσιγορ el azote. θ) (cfr. el vigilante 2 3 Temas en dental (σ. Por ello. de modo regular. ςαπκ ρ la carne υ λαξ. a pesar de que el nominativo es sigmático. plur. con la adicción de una ρ que se funde con la gutural. 3 Este nombre (cuyo tema se deduce fácilmente del GEN. γτναικ ρ la mujer θπίξ. cuando la gutural aspirada se funde con la ρ del NOM. Lc 13. y del DAT. φάπιρ VOC. VOC. barítonos Tema: φαπισ– (gracia) . que es propia de ellos. sing. la dental cae. § 103) b) Los nombres en dental simple comprenden nombres masculinos. la gallina (ornitología) la gracia (caridad) 1 En Hch 24. si va precedida de una ν. sing. VOCABULARIO 23º ἔπιρ.IV. AC. § 96 . sing.. OBSERVACIONES a) Delante de la –ς del NOM. φάπιρ Sing. plur. a/b y §§ 110–111). ἔπιδορ / πνιρ. femeninos y neutros. DAT. cae con compensación (cfr. φάπισ–ερ φαπίσ–ψν φάπιςι(ν) φάπισ–αρ φάπισ–ερ NOM. φάπισ–ι φάπιν AC. es igual al NOM. Plur. φάπισορ 1 la disputa el pájaro. φάπισ–ορ DAT. πνιθορ φάπιρ. GEN. cae. no va precedida de otra consonante). d) El VOC. Obviamente. c) El AC. NOM. 27 se encuentra un acusativo φάπισα . cae sin compensación. GEN.§ 100—A) Nombres en dental simple. los precedidos por ν. por analogía con los temas en vocal suave ι/τ (cfr. la dental que precede la –ν. sólo nombres masculinos. M. Si es simple (es decir. toma la desinencia –ν.F. πασπίρ Sing. junto a los regulares κλειδα y κλειδαρ. πασπίδ–ερ πασπίδ–ψν πασπίςι(ν) πασπίδ–αρ πασπίδ–ερ OBSERVACIONES a) Los temas en dental simple. ἀκπίδορ la langosta ἀςπίρ. παιδ ρ el niño. oxítonos o monosilábicos Tema: πασπιδ– (patria) . la marca Υ λιππορ. es igual al Nom. el hijo. sing. πασπίδ–ορ DAT.§ 101—B) Nombres en dental simple. VOC. sing en ᾰ (cfr. λαμπάδορ la lámpara παιρ. NOM. πασπίδ–ι AC. DAT. sing κλειν y un plural κλειρ. AC. ἀςπίδορ la serpiente Ελλάρ. NOM. ςυπαγίδορ el sello. el siervo πασπίρ. GEN. Ελλάδορ Grecia λπίρ. . οτ Felipe 1 Tiene un AC. tienen generalmente el AC. κλειδ ρ la llave λαμπάρ. πασπίδορ la patria ςυπαγίρ. VOCABULARIO 24º / 1 ἀκπίρ. λπίδορ la esperanza κλείρ. Plur. los nombres consignados en el VOCABULARIO 24º) b) El Voc.F. πασπίδ–α πασπίρ VOC. GEN. oxítonos (acento agudo en la última sílaba) o monosilábicos. Ej. Plur. dando lugar precisamente a formas de vocalización.(e)ṇ . nomen) GEN. presente en el tema de los casos diversos del NOM. constituye probablemente una ampliación eufónica. procedentes. que se manifiesta de diverso modo. ejemplo > da origen a lat. según las circunstancias. βπψ μα VOC.σορ > ὀν –μα–σορ Ej. * ονο .: NOM. βπ μασ–ορ DAT. sing. y DAT. propio del arioeuropeo. NOM. de las correspondientes letras arioeuropeas. βπ μασ–α βπψμάσ–ψν βπ μαςι(ν) βπ μασ–α βπ μασ–α OBSERVACIONES a) La mayor parte de los nombres neutros que no toman desinencia alguna en el NOM.§ 102—C) Nombres neutros en dental simple Tema: β πψμασ– (alimento) βπψ μα Sing. βπ μασ–ι βπψ μα AC. plur. GEN. en griego. VOC. contienen en sí también un sonido vocálico. sing. ḷ > αλ/λα. ellas. derivado de un fenómeno fonético.(e)ṇ– > νο–μα (lat. presenta el tema puro (sin la dental). * ὀνο . (cfr. DAT. Con el término ―sonoras‖ se indican precisamente λ–μ–ν– π ( y también los signos desaparecidos F y j). Ej. ṛ > απ/πα De tal fenómeno deriva la terminación en –α de muchos de los nombres neutros de la III declinación. AC. AC. VOC. NOM. convencionalmente señaladas con ḷ-ṃ-ṇ-ṛ... GEN.. no insólitas en el griego histórico. a diferencia de las consonantes propiamente dichas. como se verá. denominado ―vocalización de las sonoras‖. en los que la dental –σ.: ṃ/ṇ > α. § 97a). latín . plur. κ πασορ el cuerno σ μ λι. GEN. Ej. μ λισορ la miel σ ναπ.. la ρ.. ντκσ ρ. γ νασορ la rodilla σ γπάμμα. f) El tema ντκσ– pierde la σ y. tienen. toma en el NOM. ντξί–ν). e) El tema γαλακσ–. υψσ ρ El sustantivo υ ρ (luz) no es perispómeno en el GEN.: d) NOM υ ρ (hombre). DAT. pl. la noche (GEN.b) NOM. VOCABULARIO 25º σ αἱμα. AC. βοτλ μασορ la voluntad σ βπψ μα. que se funde con la κ. ἅλασορ la sal σ βο λημα. γπάμμασορ la letra σ κ παρ. tal vez. DAT.17). pero la σ al final de la palabra. βπ μασορ el alimento σ γ ντ. en el NOM. no pierde solamente la –σ. no siendo neutro. γάλακσορ. se trata. α μασορ la sangre σ ἅλαρ. sing. como siempre. plur. Cfr. en el NOM.. de un tema diverso. ―galáctico‖. ὀνείπασορ el sueño σ νομα. y VOC. Sant 1.. c) Otros nombres consignados en el VOCABULARIO 25º tienen el tema en –σ en el NOM. cae. otra consonante. γάλαξι/ν). plural . la misma desinencia –ᾰ. leche (GEN. sing. AC.. Ej. plur. ὀν μασορ el nombre pl.: μ λι < * μελισ Cuando en su lugar aparece. AC. como siempre en los nombres neutros. AC y VOC. sing. dando lugar a la forma γάλα. (cfr.. dando lugar a la forma ν ξ. y VOC. y VOC.. sino también la κ. ὠσ ρ (> * οτςασορ) la oreja σ πνετμα. ὕδασορ el agua σ υπ απ. ρ ἀλ πεκερ ν σαιρ π μοιρ ε ςίν οἱ παιδερ ἔλαβον σ ν κλειδα κα σ ρ θ παρ ἤνοιξαν ἀπ ςσολορ ςκ λοπα ε φεν ν σ ςαπκ α σοτ Πατλον ποίηςεν κ πιορ διάκονον σηρ καινηρ διαθ κηρ. ῥ μασορ la palabra.σ ο ρ. να πιςσε ςψμεν σ ὀν μασι σοτ τἱοτ α σοτ Ιηςοτ Φπιςσοτ κα ἀγαπψμεν ἀλλ λοτρ μψν δ μακάπιοι οἱ ὀυθαλμο ὅσι βλ ποτςιν κα σ ὠσα μψν ὅσι ἀκο οτςιν . ο γπάμμασορ ἀλλ πνε μασορ σίρ (quién) ἄξι ρ ςσιν ἀνοιξαι σ βιβλίον κα λτςαι σ ρ ςυπαγίδαρ α σοτ θε ρ σηρ λπίδορ σηπ (conserve) μ ρ ν πάς (toda) φαπ κα ε π ν δι σοτ ἁγίοτ πνε μασορ αἱ δ κα παπθ νοι ἔλαβον σ ρ λαμπάδαρ ἑατσψν κα ξηλθον ε ρ σ ν γάμον ὥςπεπ βαςίλετςεν ἁμαπσία ν σ θανάσ . el espíritu σ ῥημα. πνε μασορ el soplo. me burlo TRADUCIR DEL GRIEGO: οἱ ππουησαί ςοτ. el hecho σ ςσ μα. ς μασορ el cuerpo σ σ παρ. υπ ασορ el pozo σ υψ ρ. σ πασορ el prodigio σ ὕδψπ. υψσ ρ la luz αν ψ alabo παίζψ me divierto. οὕσψρ κα φάπιρ βαςιλε ςει δι δικαιος νηρ εἱρ ζψ ν α νιον δι Ιηςοτ Φπιςσοτ σοτ κτπίοτ μψν κα αὕση ςσ ν νσολ α σοτ. Ιςπα λ. ςσ μασορ la boca σ ςψ μα. GEN. e) La caída del grupo νσ. plur. sing. La consonante muda σ. DAT. generalmente. por el contrario. c) Los temas en –ονσ tienen el NOM. VOC. NOM. § 6c) de la vocal que precede a la desinencia (ᾰ > ᾱ). Plur.§ 103—Temas en dental precedida de -ν (-νσ) Los temas de nombres en dental precedida de -ν puede terminar en –ανσ. de que se tratará aparte: § 141) –ονσ. es particularmente importante. alargamiento de compensación. delante de la desinencia –ςι del DAT. excepto en los nombres oxítonos. γίγαρ γίγανσ–ορ γίγανσ–ι γίγανσ–α γίγαν λεονσ–(león)-M. NOM. de los temas en –ανσ y –ονσ es. con las siguientes modalidades: ᾰ > ᾱ ο> οτ f) El VOC. GEN. AC.. VOC. b) Los temas en –ανσ tienen el NOM. entonces. privado de la desinencia). en el masculino y en . –ενσ (cfr. asigmático (es decir. y del DAT. plur. al final de palabra cae y la vocal que precede a la desinencia se alarga en ψ d) El tema ὀδονσ– sigue la regla indicada en la letra b). Pero la desinencia –ρ produce la caída del grupo νσ y el consiguiente alargamiento por compensación (cfr. y VOC. y especialmente en –νσ. igual al tema puro. los Participios. porque todos los Participios activos siguen tal modelo. ὀδονσ–(diente)-M. λ λ λ λ λ ψν ονσ–ορ ονσ–ι ονσ–α ον ὀδο –ρ ὀδ νσ–ορ ὀδ νσ–ι ὀδ νσ–ᾰ ὀδο ρ γίγανσ–ερ γιγάνσ–ψν γίγαςι(ν) γίγανσ–αρ γίγανσ–ερ λ ονσ–ερ λε νσ–ψν λ οτςι(ν) λ ονσ–αρ λ ονσ–ερ ὀδ νσ–ερ ὀδ νσ–ψν ὀδοτςι (ν) ὀδ νσ–ᾰρ ὀδ νσ–ερ OBSERVACIONES a) Hay que distinguir entre los temas en –ανσ y los en –ονσ. a propósito del NOM. produce en ambos tipos de temas. casos en que se dan relevantes diferencias entre los dos tipos. AC. γιγανσ– (gigante)M. sing. Tema: Sing. con alargamiento de compensación en –οτ. sin σ. sigmático. es igual al NOM. § 104—Temas en dental: Participios La declinación de los temas en dental. en que. DAT. . como veremos a su debido tiempo. en los tres géneros (M. que vale. cfr. y N.Participio Presente activo (M.Participio Aoristo débil sigmático activo (M.).Participio Aoristo fuerte activo (M.Participio Futuro activo (M.). § 92 . cfr. F.Participio Aoristo fortísimo activo (M.). cfr. y N. cfr. § 66 . y N. cfr. y N. sigue la declinación del Participio Presente activo. § 94.). y N. Los Participios ya presentados en las lecciones precedentes son: .Participio Aoristo débil asigmático activo (M.). §§ 81-82 . también para el Futuro (λ ςψν – λ ςοτςα – λτςον) y para el Aoristo fuerte (βαλ ν – βαλοτςα – βαλ ν: Aoristo II de βάλλψ). A título de ejemplo. § 88 . y N. . cfr. Lo sigue también. hechas las debidas distinciones. § 141).).). el Participio Aoristo pasivo (cfr. y N. § 90 .neutro. media y pasiva.λ –ψ . II Pe 1. §§ 144-152). y en italiano/castellano puede ser traducido . que no robe más. NOTAS SINTÁCTICAS § 105—I) Uso del Participio Anticipando la Lección específica sobre el Participio (cfr. λ ονσ–α λ ψν VOC. en esta nota sintáctica.28). Plur. que se posee. DAT. sigue. VOC. §§ 113–115). se precisan. En todos estos tiempos. que tiene diátesis activa. cuando expresa una acción puntual o incoativa. se encuentra en §§ 138–143. El Participio. (cfr. κλ πσψν μηκ σι κλεπσ σψ= el que está 3) como aposición (Participio conjunto: expresa una circunstancia accesoria. con recuadros incluidos. cuando expresa el resultado de una acción pasada o una acción ya cumplida en relación a la de la principal. después de la consideración de los adjetivos de la II clase. siempre de la III declinación.12). GEN. λ ονσ–ι AC. en cambio. NOM. λτ– Tema: λτονσ–/λτοτςα–/λτονσ– λ ψν Sing. Futuro (que no expresa aspecto o cualidad verbal). es decir. Aoristo. el esquema de los nombres en dental simple (σ). 4. 2) como sustantivo (Participio sustantivado: habituado a robar. cuando se refiere a una acción que no ha tenido todavía lugar. Ef. deseada o esperada. Un estudio de los Participios. Perfecto.V. λ ονσ–ορ DAT. λ ονσ–ερ λτ νσ–ψν λ οτςι(ν) λ ονσ–αρ λ ονσ–ερ λ οτςα λτο ςηρ λτο ς λ οτςαν λ οτςα λ οτςαι λτοτςψ ν λτο ςαιρ λτο ςαρ λ οτςαι λτον λ ονσ–ορ λ ονσ–ι λτον λτον λ ονσ–α λτ νσ–ψν λ οτςι (ν) λ ονσ–α λ ονσ–α El Participio Perfecto activo M. NOM. algunas de sus características en griego. tiene cuatro tiempos: Presente. medio-pasiva. respecto de la acción expresada en la proposición principal. cuando expresa una acción durativa o bien contemporánea a la expresada en la proposición principal. Lección XXIII. contemporánea o anterior respecto de la acción de la principal. AC. y N. desato T. GEN. el Participio puede aparecer: 1) como atributo de un sustantivo (Participio atributivo: ν σ παπο ς ἀληθεί = en la verdad que está presente. comenzaron a glorificar a Dios. valor final y está poco atestiguado en el N. concesivas. los paganos (cfr. el comandante γ πψν. un Participio. Hch 21. λ ονσορ el león ὀδο ρ. el perseguidor (cfr. Col 4.13). γ πονσορ el viejo. Gal 1. el anciano γίγαρ. θεπάπονσορ el servidor λ ψν. – δι κψν = el que persigue.: οἱ δ ἀκο ςανσερ δ ξαζον σ ν θε ν = cuando le hubieron oído. II) Función sintáctica del artículo El artículo es utilizado. delante de una palabra o de un grupo de palabras (un adjetivo. ἄπφονσορ el jefe. causales. etc. un Infinitivo. los extranjeros. frecuentemente. mientras que los adjetivos y Participios sustantivados se declinan de modo normal con el artículo. – πληςίον = el vecino. sólo el artículo queda sujeto a flexión. para substantivarlos: Ejs. Cuando se trata de partes indeclinables del discurso o de complementos con preposición.20).23). VOCABULARIO 26º ἄπφψν. un adverbio.: – πονηπ ρ = el maligno (cfr. Mt 13.43). γίγανσορ el gigante θεπάπψν. – σ λ γειν = el decir – οἱ παπ α σοτ = los suyos. un complemento con preposición). – οἱ ἔξψ = los de fuera. a veces. El Participio futuro tiene. ejemplos .5). ηρ la sierva Ejs.por un gerundio o con oraciones temporales.19).21). ὀδ νσορ el diente παιδίςκη. I Jn 2. los parientes (Mc 3. el prójimo (Mt 5. – ἀπ ἀπφηρ = el que es desde el principio (cfr.T. ἔπφεσαι γ π σοτ κ ςμοτ ἄπφψν ὤν κ σηρ γηρ.ο κ σι (adv. κ σηρ γηρ ςσι κα κ σηρ γηρ λαλει ο σ ρ ςσιν ἄπσορ κ σοτ ο πανοτ κασαβαίνψν.) no más ἅλλομαι salto. κα οἱ ὀδ νσερ α σψν ρ λε νσψν ςαν Μψτ—ςηρ (Moisés) μ ν πιςσ ρ ν ν σ οἴκ α σοτ ρ θεπάπψν. adverbio . Φπιςσ ρ δ ρ τἱ ρ π σ ν ο κον α σοτ κα σοτσο ε ποτςα ἀπ λθην κα υ νηςεν Μαπι μ σ ν ἀδελυ ν α σηρ γὼ μ ν βαπσίζψ μ ρ ν ὕδασι. να σιρ (quien) ξ α σοτ υάγ μ ἀποθάν ππου σηρ ε πεν σ ςψμα κείνοτ σοτ ἀνθπ ποτ ν σ δ κα νορ κα λ ψν παπ σ ςψμα ςαν κα ο κ ἔυαγεν λ ψν σ ςψμα δοτςα δ ΢άππα σ ν τἱ ν Αγ π παίζονσα μεσ Ιςα κ σοτ τἱοτ ἑατσηρ ε πεν σ Αβπαάμ ἔκβαλε σ ν παιδίςκην σα σην κα σ ν τἱ ν α σ ρ φψλ ρ πεπιεπάσει κα ε ς λθεν ςὺν α σοιρ ε ρ σ ἱεπ ν ἁλλ μενορ κα α νψν σ ν θε ν adv. δ ὀπίςψ μοτ πφ μενορ μ ρ βαπσίςει ν πνε μασι ἁγί ο κ σι πολλ (muchas cosas) λαλ ςψ μεθ μψν. me lanzo TRADUCIR DEL GRIEGO: κα ε φον σπίφαρ ρ σπίφαρ γτναικψν. κτςί–ν). Απ λλψν (VOC. en el griego clásico. VOC.M. d) El VOC. al resto de la declinación. Galión. plur.. los casos distintos f) Pertenecen a este tipo muchos nombres propios: en el griego clásico. AC..T. NOM. Apolo. en cambio. DAT. ποιμ ποιμ ποιμ ποιμ ποιμ ν ν–ορ ν–ι ν–α ν ποιμ ποιμ ποιμ ποιμ ποιμ ν–ερ ν–ψν ςιν ν–αρ ν–ερ OBSERVACIONES a) De los temas en ν. es igual al tema puro. en los nombres oxítonos (cfr.II. en el N. la mayor parte tiene el NOM. Αγάμεμνον). § 96. breve en todos los otros casos del singular y del plural.LECCIÓN VIGESIMOPRIMERA § 106—Temas en nasal (–ν) (cfr. DAT. § 134). NOM. Agamenón.. sing.12. sing. como ejemplo. la ν cae. plur.5 ss). Pero algunos nombres extienden la vocal larga del NOM. ὠδίρ. VOC. AC. el ejemplo del recuadro). con acento retrotraído en el VOC. κτν ρ (perro) forma todos del NOM. en los nombres barítonos (cfr. Jasón (Hch 17. e) El sustantivo κ ψν. ΢ολομ ν. cfr. Π ςειδον).T. ῎Απολλον). Salomón (Mt . el NOM. sing. VOC. y VOC. sigmático. c) Pocos nombres y adjetivos tienen. NOM.17).. sing.:δα μψν. sing. δαιμον). plural.. GEN. negro (cfr. delfín. del tema κτν– (DAT. Ποςειδψν (VOC.14. sing. dolor fuerte. GEN. δελυίρ. el adjetivo μ λαρ–μ λαινα–μ λαν. así como en el DAT. en el N. Γαλλίψν (Hch 18. b) En el DAT. igual al NOM.. Αγαμ μνψν (VOC. Plur. a) Tema: ποιμεν – (pastor) . Sing. sing. sin alargamiento de compensación de la vocal predesinencial. Ιάςψν.. asigmático y presenta alternancia cuantitativa de la vocal que precede a la desinencia: larga en el NOM. delante del –ςι de la desinencia. Poseidón. en que cae la ν contigua a la ρ. 32) y ΢τμε ν. el demonio el conductor.. Apéndice I).14. γεμ νορ genio (bueno o malo).29. el término ἅλαρ. ἀγψ νορ la lucha α el tiempo. Hch 15. el ―mundo‖ ν. –π) (cfr. Normalmente se encuentra. Jn 10. § 30. § 96.. cfr. neutro (cfr. sing.25. por el contrario. α ψ νορ δαίμψν. asigmático.23). § 102). ποιμ νορ el pastor υπ ν. . a toda la declinación del sing. en una variante de Mc 9. OBSERVACIONES a) Los nombres en –π. tienen el NOM.T. bastante numerosos. λιμ νορ el puerto μ ν. breve en todos los otros casos del singular y del plur. VOCABULARIO 27º ἀγ ν. en cambio. que se extiende del NOM. En el N. ἅλασορ (8 veces). el juicio ὠδίν. Simeón (Lc 2. Son indeclinables: ΢αμχ ν. II Pe 1.II. el gobernador κ ψν. femeninos o neutros. ἁλ ρ (sal): su declinación no presenta dificultad alguna (cfr. b) Algunos de ellos (masculinos y femeninos que terminan en –σοπ) presentan alternancia (apofonía) cuantitativa de la vocal que precede a la desinencia: larga en el NOM. otros. en cambio (masculinos y femeninos que terminan en –σεπ).42. Los temas en –π son. ὠδίνορ el dolor fuerte § 107—Temas en líquida (–λ. aparece sólo una vez. y del plur.6. que pueden ser masculinos. Sansón (Heb 11. 12.34.49. μην ρ el mes ποιμ ν. mantienen siempre la vocal larga.1). κτν ρ el perro λιμ ν. b) El único sustantivo con el tema en –λ es ἅλρ. υπεν ρ la mente. δαίμονορ γεμ ν. según el esquema siguiente: NOM. θτγασεπ– (hija). VOC. Plur. igual al tema puro. NOM. ἀςσ π ἀςσ π–ορ ἀςσ π–ι ἀςσ π–α ἄςσεπ μησ π–ερ μησ π–ψν μησπά–ςι (ν) μησ π–αρ μησ π–ερ θτγασ π–ερ θτγασ π–ψν θτγασπά–ςι (ν) θτγασ π–αρ θτγασ π–ερ ἀςσ π–ερ ἀςσ π–ψν ἀςσπά–ςι (ν) ἀςσ π–αρ ἀςσ π–ερ γαςσεπ– (vientre) . en los nombres oxítonos. del sing. sin apofonía cuantitativa de la vocal final.M. DAT. § 108—Temas en líquida (–π) con apofonía Temas: Sing. Temas: Sing. presentan alternancia vocálica completa. AC. es igual al tema puro.M. ἀνεπ– (hombre) . VOC. GEN. NOM.c) Los neutros tienen el NOM. d) El VOC. AC. y del plur. DAT. GEN.F. mientras que es como el NOM. VOC.: » » plur. sing. grado largo grado cero Todos los otros casos.F. Plur. . GEN. AC. πασ π πασπ– ρ πασπ–ί πασ π–α πάσεπ μησεπ– (madre) . VOC. DAT. NOM. μ σηπ μησπ– ρ μησπ–ί μησ π–α μησεπ θτγάσηπ θτγασπ– ρ θτγασπ–ί θτγασ π–α θ γασεπ πασ π–ερ πασ π–ψν πασπά–ςι (ν) πασ π–αρ πασ –περ ἀςσεπ– (estrella) . sing. γαςσ π γαςσπ– ρ γαςσπ–ί γαςσ π–α γάςσεπ ἀν π ἀνδπ– ρ ἀνδπ–ί ἄνδπ–α ἄνεπ γαςσ π–ερ γαςσ π–ψν γαςσπά–ςι (ν) γαςσ π–αρ γαςσ π–ερ ἄνδπ–ερ ἀνδπ–ψ ν ἀνδπά–ςι (ν) ἄνδπ–αρ ἄνδπ–ερ OBSERVACIONES a) Cinco de los seis temas consignados en los Recuadros. DAT. GEN. NOM. AC. GEN. πασεπ– (padre) M. DAT.F. : grado breve. en los nombres barítonos. DAT. ςψσηπορ el salvador(2) θτγάσηπ.a). VOCABULARIO 28º ἀ π. de todos estos nombres presenta un tema que termina con la vocal α–. la estrella ἀςσ πορ μ σηπ. son irregulares (μάπστςιν.. plur. el emperador (César) Καίςαπορ δο (interj. “Con grandes letras”. μησπ ρ la madre πασ π.. d) El sustantivo ἀςσ π tiene una declinación normal.41. σ μ φειπί ε πεν ὅσι ο κ ἔςσιν α σ ρ κ πιορ ἀλλ ἔπφεσαι μαπστπηςαι πεπ σοτ κτπίοτ ζησ π σηρ μησπ ρ κα σψν ἀδελυψν ςοτ ο δει λαβειν σ ν ἄπσον σψν παίδψν κα βαλειν α σ ν σοιρ κτςίν οἱ ἄνδπερ πεπιεπάσοτν ν σοιρ ἀγποιρ ςὺν σαιρ γτναιξ ν α σψν (2) El VOC. cfr. plur. el vientre γαςσπ ρ ςψσ π. interj. y el DAT.28). interjección (1) 4 El NOM. . excepto en el NOM. y plur. plur. Mc 7. § 102. πτπ ρ el fuego γαςσ π. (que no aparece en el N. y VOC. para subrayar la importancia de lo que se comunica (cfr. relativo a las así denominadas ―sonoras‖ ( ḷ-ṃ-ṇ-ṛ. πασπ ρ el padre σ πτπ. cfr.T.b) En el nombre ἀν π tiene lugar la intercalación de una –δ– eufónica entre –ν y –π del tema.) he aquí μάπστρ.2. Gal. singulares.) es ςψ σεπ (3) El DAT. ἀ πορ ἀνδπ ρ el aire ἀν π. pero tiene en común con los cinco temas indicados el DAT. en toda la declinación. como resultado de un antiguo fenómeno fonético. sing. como se ve. la hija θτγασπ ρ φείπ. el testigo(1) μάπστπορ π νσε cinco TRADUCIR DEL GRIEGO: ἴδεσε. plural (ἀςσπάςι). en los que las dos consonantes no son contiguas.11). c) El DAT. cfr. 6. el hombre ἀςσ π. ἔγπαχα μιν μεγάλοιρ γπάμμαςιν 4 . φειπ ρ la mano(3) Καιςαπ. es φεπςίν (de un tema φεπ–). Hch 10.5. Heb 10. ο μειρ μάπστπ ρ ςμεν γτν ε πεν α σ ο κ ἔφψ ἄνδπα λ γει α σ Ιηςοτρ καλψρ ε παρ ὅσι ἄνδπα ο κ ἔφψ π νσε γ π ἄνδπαρ ἔςφερ κα ντν ὅν ἔφειρ ο κ ἔςσιν ςοτ ἀν π δοὺ παπθ νορ ν γαςσπ ἕξει κα σ ξεσαι τἱ ν . 8. σ ν Ιηςοτν ἀπεκσείνασε.κ λετςα σοὺρ ἄνδπαρ ἑσοιμάζειν σ ν δ ν σ γεμ νι μ πα κτπίοτ ἔπφεσαι ρ ὠδ ν σ γτναικ ν γαςσπ φο ς (encinta). ὅν θε ρ ἤγειπεν κ νεκπψν. LECCIÓN VIGESIMOSEGUNDA § 109—Temas elidentes en ρ (cfr. § 96,III) Este grupo comprende los temas que terminan en –ερ, –αρ, –ορ A) Temas en –ερ (masculinos) Tema: ΢ψςθενερ (Sóstenes) - M. Sing. NOM. GEN. DAT. AC. VOC. –ορ –ι –α ΢ψςθ νε (ρ) ΢ψςθ νε (ρ) ΢ψςθ νε (ρ) > > > ΢ψςθ νηρ ΢ψςθ νοτρ ΢ψςθ νει ΢ψςθ νη1 ΢ ςθενερ B) Temas en –ερ (neutros) Tema: γενερ– (estirpe) - N. Sing. Plur. NOM. GEN. DAT. AC. VOC. NOM. GEN. DAT. AC. VOC. γ νε (ρ) γ νε (ρ) –ορ –ι > > γ νε (ρ) γεν (ρ) γ νε (ρ) γ νε (ρ) γ νε (ρ) –α –ψν –ςι –α –α > > > > > γ νορ γ νοτρ γ νει γ νορ γ νορ γ νη γενψ ν2 γ νε–ςι (ν) γ νη γ νη OBSERVACIONES a) Los temas en –ερ comprenden nombres propios masculinos, que se declinan, obviamente, sólo en el sing., y numerosos nombres neutros. b) Los nombres en –ερ están sujetos a la apofonía cuantitativa (los masculinos) y cualitativa (los neutros) 1 Excepcionalmente se encuentran acusativos con la desinencia –ην (p. ej. en Hch 18,17), por analogía con el AC. de la I declinación. 2 Se encuentran, raramente, formas no contractas en el GEN. pl.; p.ej. ὀπ ψν (Ap 6,15), φειλ ψν (Heb 13,15, de φειλορ, –οτρ = labio). c) Los nombres propios masculinos tienen el NOM. asigmático (la ρ final, en efecto, forma parte del tema), que presenta alargamiento apofónico de la vocal que precede a la desinencia, y el VOC. igual al tema puro, con el acento retrotraído. El único nombre femenino, en esta categoría, es el nombre común σπι πηρ (la trirreme), que es, en realidad, un adjetivo de la II clase (cfr. § 132), siempre unido al término νατρ (nave). d) Los nombres neutros presentan alternancia vocálica cualitativa: grado fuerte (–ορ) en el NOM., AC. y VOC. sing. (iguales al tema puro); grado medio (–ερ), en todos los otros casos. e) La –ρ final del tema, cuando se encuentra en posición intervocálica, cae, dando lugar a contracción, conforme a las normas ya estudiadas (cfr. § 21). f) En el DAT. plur., la doble ρ (la del tema, unida a la de la desinencia) se simplifica quedando reducida a una sola. g) Hay que estar atentos a no confundir los temas elidentes en –ρ neutros con los masculinos de la II declinación, que tienen, en el NOM., la misma desinencia –ορ. Puede servir de ayuda el artículo, que frecuentemente precede al nombre (σ ), o la atención, en el vocabulario, al genitivo sing.: –οτρ (III decl.), diferente de –οτ (II decl.) VOCABULARIO 29º σ βάθορ, βάθοτρ la profundidad σ βάπορ, βάποτρ el peso σ βπ υορ, βπ υοτρ el recién nacido, el niño σ γ νορ, γ νοτρ la estirpe, la raza σ ἔθνορ, ἔθνοτρ el pueblo, plur. los paganos σ ε δορ, εἴδοτρ el aspecto, la forma σ ἔσορ, ἔσοτρ el año (no confundir con el siguiente) σ el uso, pl. las costumbres θορ, ἤθοτρ σ κπάσορ, κπάσοτρ la fuerza σ μ πορ, μ ποτρ la parte σ el monte πορ, ποτρ decl. declinación σ πάθορ, πάθοτρ la pasión σ πληθορ, πλ θοτρ la multitud σ σ λορ, σ λοτρ el fin, las tasas (Rm 10,4;13,7) σ χετδορ, χε δοτρ la mentira En contraste con los temas en –ερ, tan numerosos e importantes, los de los otros dos tipos (–αρ, –ορ) son muy pocos y de uso reducido. Citamos algunos para complemento del tema. Con el tema en –αρ recordemos: σ κπ αρ = la carne comestible (cfr. Rm 14,21; I Cor 8,13) σ γηπαρ = la vejez (cfr. Lc 1,36) Tema: γηπαρ– (vejez) - N. Sing. NOM. GEN. γ πα (ρ) DAT. γ πα (ρ) AC. VOC. Plur. NOM. γ πα (ρ) GEN. γ πα (ρ) DAT. γ πα (ρ) AC. VOC. –ορ –ι > > –α –ψν –ςι > > > > > γηπαρ γ πψρ γ π (γ πει) γηπαρ γηπαρ γ πα γηπψ ν γ παςι (ν) γ πα γ πα Con el tema en –ορ puede citarse: α δ ρ = el pudor (cfr. I Tm 2,9) Tema: α δορ– (pudor) - F. Sing. NOM. GEN. α δο (ρ) DAT. α δο (ρ) AC. α δο (ρ) VOC. –ορ –ι –α > > > α δ –ρ α δοτρ α δοι α δψ α δψ ρ Los temas en –αρ y –ορ presentan, generalmente, los mismos fenómenos encontrados en los temas en –ερ. Pero cambian las contracciones (subsiguientes a la caída de la –ρ– intervocálica), al variar las vocales que se contraen. § 110—Temas en vocal (–τ–/–ει–) (cfr. § 96,IVa) Tema: δτναμι– (poder) - F. δ ναμιρ Sing. NOM. δτνάμεψρ GEN. δτνάμει DAT. δ ναμιν AC. δ ναμι VOC. δτνάμειρ Plur. NOM. δτνάμεψν GEN. δτνάμεςιν DAT. δτνάμειρ AC. δτνάμειρ VOC. OBSERVACIONES a) Los temas en ῐ son muy numerosos y casi todos femeninos. b) El NOM. sing. de tales nombres es sigmático y su declinación más bien compleja. c) Muchos temas en ῐ presentan apofonía cualitativa: grado cero (ι) en el NOM., AC., VOC. singulares; grado medio (o normal), en los otros casos, en los cuales * –ει > εj delante de vocal. d) En el GEN. sing. se encuentra una desinencia –εψρ, fruto de una serie de antiguos y complejos fenómenos fonéticos. e) El AC. sing. toma la desinencia –ν (cfr. §§ 100c y 110). f) El VOC. es igual al tema puro. g) NOM. y VOC. plur. derivan de los siguientes cambios fonéticos: * δτναμει– ερ > * δτναμεj(1) –ερ > δτναμε–ερ (caída de la j) > δτνάμειρ (contracción de εε > ει). h) El AC. plur. –ειρ presenta el resultado de una antigua desinencia arioeuropea (*νρ). i) Son muy pocos los temas en ῐ que no presentan alternancia vocálica y mantienen, en toda la declinación, la vocal misma inalterada, pero ninguno de ellos está presente en el N.T. (cfr. σίγπιρ, la tigre, ο ρ, la oveja). (1) Para cuanto se refiere a la j y a la F, cfr. § 2, nota 1. VOCABULARIO 30º σ α δ ρ, α δοτρ el pudor α πεςιρ, αἱπ ςεψρ la elección, la secta ἀνάμνηςιρ, ἀναμν ςεψρ el memorial ἀπολ σπψςιρ, ἀπολτσπ ςεψρ la liberación ἄυεςιρ, ἀυ ςεψρ la remisión, el perdón γηπαρ, γ πψρ la vejez γνψ ςιρ, γν ςεψρ el conocimiento δ ναμιρ, δτνάμεψρ el poder κπίςιρ, κπίςεψρ el juicio κσίςιρ, κσίςεψρ la fundación, la creación Μψτ—ςηρ, Μψτ—ς ψρ Moisés υιρ, υεψρ la serpiente πίςσιρ, πίςσεψρ la fe π λιρ, π λεψρ la ciudad ππ ξιρ, ππάξεψρ la tarea, el quehacer, el proceder σάξιρ, σάξεψρ la fila, el orden ὕβπιρ, ὕβπεψρ la insolencia, la crueldad υ ςιρ, υ ςεψρ la naturaleza § 111—Temas en vocal (–τ–/–ετ–) (cfr. § 96,IVb) Temas: φθῡ– (pez) - M. Sing. NOM. φθ –ρ GEN. φθ –ορ DAT. φθ –ω AC. φθ –ν φθτ VOC. Plur. NOM. φθ –ερ GEN. φθ –ψν DAT. φθ –ςιν AC. φθ –αρ VOC. φθ –ερ πηφῠ– (codo) - M. πηφτρ π φεψρ π φει πηφτν π φτ π φειρ π φεψν π φεςι (ν) π φειρ π φειρ OBSERVACIONES a) Los temas en ῠ comprenden muchos adjetivos (cfr. § 136), pero muy pocos sustantivos. b) El NOM. sing. de tales nombres es sigmático y su declinación, muy semejante a la de los temas en ῐ (cfr. § 110,δ ναμιρ). c) Algunos temas en ῠ presentan apofonía cualitativa: grado cero (τ) en el NOM., AC. y VOC. sing.; grado medio (o normal) en todos los otros casos, en los cuales * ετ > ε F(1) delante de vocal. d) En el GEN. sing. se encuentra la desinencia –εψρ, análoga a la de los temas en ῐ (cfr. § 110,δ ναμιρ). e) El VOC. singular es igual al tema puro. f) NOM. y VOC. plur. derivan de los siguientes cambios fonéticos: * πηφετ–ερ > * πηφε F(1)–ερ > πηφε–ερ (caída de la F) > π φειρ (contracción de εε > ει) cfr. el recuadro-ejemplo en el § 111: πηφτρ g) El AC. plur. –ειρ deriva de una antigua forma arioeuropea (* νρ). h) Son muy pocos los temas en ῠ y en ῡ que no presentan apofonía y mantienen, en toda la declinación, la misma vocal inalterada (cfr. recuadro-ejemplo del § 111: φθ ρ). (1) Para cuanto se refiere a la j y a la F, cfr. § 2, nota 1. VOCABULARIO 31º / ρ, ρ ςφ ρ, ςφ ορ la fuerza φθ ρ, φθ ορ el pez πηφτρ, π φεψρ el brazo, el codo (medida) el puerco, la puerca § 112—Temas en diptongo: –οτ, –ατ, –ετ (< ητ) (cfr. § 96,V) Los sustantivos con tema en diptongo pueden terminar: Temas: β οτ–/β οF– (buey) - M./F. Sing. NOM. GEN. DAT. AC. VOC. ναῡ–/ναF– (nave) - F. βοτ–ρ βο– ρ βο– βοτ–ν βοτ νατ –ρ νε– ρ νη– νατ –ν νατ Plur. β –ερ βο–ψ ν βοτ–ςί (ν) βοτ–ρ (β αρ) β –ερ νη–ερ νε–ψ ν νατ–ςί (ν) νατ –ρ νη–ερ NOM. GEN. DAT. AC. VOC. 3) en –ετ (< ητ): Tema: β αςιλητ – (–ετ, –εF) (rey) - M. βαςιλε ρ Sing. NOM. βαςιλ ψρ GEN. βαςιλει DAT. βαςιλ α AC. βαςιλετ VOC. βαςιλειρ Plur. NOM. βαςιλ ψν GEN. βαςιλετςιν DAT. AC. βαςιλ αρ/βαςιλειρ βαςιλειρ VOC. OBSERVACIONES a) En los poquísimos temas en –οτ y en –ατ, sólo masculinos y femeninos, el diptongo deriva de antiguas formas en –οF y –αF, donde el digamma (F) ha caído, en posición intervocálica, sin subsiguiente contracción de las vocales contiguas, mientras que se ha vocalizado en –τ, delante de consonante (cfr. en el recuadro precedente los sustantivos βοτρ y νατρ). b) En el sustantivo νατρ se encuentran fenómenos complejos fonéticos: ᾱ impura > η (cfr. DAT. sing. NOM/VOC. plur.), la metátesis cuantitativa (cfr. GEN. sing.) y la abreviación en hiato (cfr. GEN. plur.). En el N.T. aparece sólo una vez el AC. sing. νατν (cfr. Hech 27,41). c) En Mc 6,11 y en Ap 18,19, aparece el sustantivo φοτρ (AC. sing. σ ν φοτν), polvo. d) En los temas en –ητ, el diptongo se ha abreviado en –ετ por la ley de Osthoff (cfr. § 94c); en ellos se encuentran, además, muchos fenómenos fonéticos ya indicados a propósito de los otros tipos (metátesis cuantitativa, etc.) e) En el N.T., el AC. plur. del sustantivo βαςιλε ρ presenta siempre la forma helenística βαςιλειρ, igual al NOM. f) Los temas en –ητ, todos masculinos, tienen siempre el acento sobre el sufijo. g) Existen también muy pocos temas en –οι (οj), sólo femeninos, que se declinan exclusivamente en el singular; cfr. el sustantivo πειθ (persuasión): NOM. πειθ ; GEN. πειθοτρ (< * πειθοj–ορ); DAT πειθοι (< * πειθοj– ι); AC. πειθ ; VOC. πειθοι. Los fenómenos fonéticos presentes en ellos han sido ya indicados muchas veces. VOCABULARIO 32º / ἁλιε ρ, ἁλι ψρ el pescador βαςιλε ρ, βαςιλ ψρ el rey βίβλορ, οτ el libro βοτρ, βο ρ el buey, la vaca γονε ρ, γον ψρ el progenitor γπαμμασε ρ, γπαμμασ ψρ el escriba, el doctor de la Torá Δατίδ/Δατείδ David ῞Ελλην, ῞Ελληνορ Griego, Heleno ἱεπε ρ, ἱεπ ψρ el sacerdote κεπαμε ρ, κεπαμ ψρ el alfarero, el ceramista Μεςςίαρ, α el Mesías νατρ, νε ρ la nave νεανίςκορ, οτ el muchacho πειπαςμ ρ, οτ la prueba, la tentación πλοτσορ, οτ la riqueza ΢ασαν ρ, Satanás, el adversario υάσνη, ηρ el pesebre υονε ρ, υον ψρ el asesino, el homicida χε ςσηρ, οτ el mentiroso ποσίζψ abrevo πποςυ πψ acerco, llevo a TRADUCIR DEL GRIEGO: ο κορ σοτ πασπ ρ μοτ ο κορ πποςετφηρ ςσι σοιρ ἔθνεςιν ἔφομεν γ π σ ν ἄυεςιν σψν ἁμαπσιψν μψν δι σοτ α μασορ Φπιςσοτ δ ποι ςει ςημεια κα σ πασα σ γ νει σο σ οἱ παιδερ ἔλαβον σ ν φθὺν κ σοτ ὕδασορ Φπιςσ ρ ἀνοίξει σ ὠσα σψν κψυψν οἱ γπαμμασειρ ε πον ὅσι ε δον σ ν θτγασ πα σοτ βαςιλ ψρ α σο ο κ ἔγνψςαν σ βάθη σοτ ΢ασαν ὠ βάθορ πλο σοτ κα ςουίαρ κα γν ςεψρ θεοτ ἄνδπερ ἀδελυοί, τἱο γ νοτρ Αβπαάμ, κα οἱ υοβο μενοι σ ν θε ν ἀλλ λψν σ βάπη βαςσάζεσε ππος υεπον σ Ιηςοτ σ βπ υη να α σψν ἅπσησαι σοτσο ποιεισε ε ρ σ ν μ ν ἀνάμνηςιν βίβλορ γεν ςεψρ Ιηςοτ Φπιςσοτ ποφπισαί, ἕκαςσορ μψν σ ςαββάσ 1 ο λ ει σ ν βοτν α σοτ ἤ σ ν νον ἀπ σηρ υάσνηρ κα ἀπαγαγὼν ποσίζει κα ἤκοτςεν α σοτ πεπ σηρ ε ρ Φπιςσ ν Ιηςοτν πίςσεψρ 1 Dativo de tiempo determinado (cfr. § 18). La reduplicación se forma anteponiendo al tema verbal su consonante inicial.: λ –ψ ποι –ψ σιμά–ψ desato hago honro T. » » λ –λτ–κα πε–ποίη–κα σε–σίμη–κα Pero si el tema verbal comienza con una consonante aspirada (φ. A) . σ). perfectum. Perfecto 1 En las explicaciones relativas a la reduplicación pondremos. en toda la conjugación de los modos finitos y no finitos del Perfecto (activo y mediopasivo). cuyos efectos duran todavía en el presente. en los otros modos finitos. como ocurre con el aumento en el Imperfecto y en el Aoristo). υ. como se ha indicado antes. llevo a término). . Ejs. se antepone la fuerte correspondiente (κ. del que constituye la nota distintiva. Atiéndase ahora sólo al modo como se efectúa la reduplicación. seguida de ε.) expresa una acción realizada en el pasado (lat. Pf. formas de Perfecto débil y fuerte y de Perfecto M-P. Pedimos disculpa. θ). según las consonantes o vocales iniciales del tema verbal a las cuales se antepone. » » λτ– ποιε– σιμα– Pf. ya indicadas muchas veces.si el verbo comienza con una sola consonante. de perficio = cumplo. § 120). como ejemplos. –θα –ε PLURAL –μεν –σε –αςι La reduplicación1 es un prefijo que se forma de diverso modo. y las desinencias comunes primarias. que no son todavía conocidas. El Perfecto es un tiempo principal que tiene todos los modos y sólo dos diátesis: la activa y la medio-pasiva (de la que se tratará aparte. seguida de –ε–. I II III SINGULAR –α –αρ. elemento que caracteriza todos los modos del Perfecto ( y no sólo el Indicativo. Permanece.LECCIÓN VIGESIMOTERCERA § 113—El Perfecto El Perfecto (Pf. En particular. la perfección de la acción está expresada en la reduplicación.V. π. en los siguientes casos: 1) . tiene desinencias propias en el Indicativo. Desinencias del Perfecto (sólo en el modo Indicativo) PERS. V. T. Pf.V.22) Ejs.: κπίν–ψ πληπ –ψ juzgo lleno. cumplo κπι–/κπιν– πληπο– T.V.V. » Tienen la reduplicación como si comenzaran con una muda seguida de una líquida.si el verbo comienza con π– se reduplica tal consonante. cfr. » » σ –θτ–κα πε–υ νετ–κα κ –φτ–κα 2) . M. » γνψπιδ– γνψ– Pf. alargada. se antepone sólo la consonante muda.Ejs. aunque alguna vez se encuentra la reduplicación del primer tipo (cfr. Ejs. ῥεπάνσιςμαι. » » » ζησε– ςσπασετ– ῥιπ ῥαν– Pf.La reduplicación asume la forma y sigue las reglas propias del aumento temporal (presenta la vocal inicial del T. » κ –κπι–κα πε–πλ πψ–κα Pf. Medio-pasivo . en los siguientes casos: M. en Heb 10.si el verbo comienza con γν– Ejs.V.: θ –ψ υονε –ψ φ –ψ sacrifico mato derramo T.V. » » κ –κση–μαι μ –μνη–μαι π –πσψ–κα B) . 2) .V. χ. » –γν πι–κα ἔγνψ–κα C) . » » » –ζ ση–κα –ςσπάσετ–κα ἔ–ππιυ–α ἔπ–παμ–μαι 3) .P. seguida de líquida o nasal (exceptuado el grupo –γν).: ζησ –ψ ςσπασε –ψ ῤίπσ–ψ ῥαίν–ψ busco combato arrojo rocío T. » » κσα– μνα– πσ– Pf. § 41). » » θτ– υονετ– φτ–/φετ Pf.si el verbo comienza con una consonante muda. ῥανσίζψ. los verbos: κσάο–μαι μιμν ςκ–ψ πίπσ–ψ adquiero recuerdo caigo T. γνψπίζ–ψ γι(γ)ν ςκ–ψ hago saber conozco T. seguida de –ε–.si el verbo comienza con dos o más consonantes (que no sean una muda seguida de una líquida o nasal) o bien una consonante doble (ξ. ῥανσίδ–. ζ). asperjo.-P.La reduplicación asume la forma y sigue las reglas propias del aumento silábico (constituido por el prefijo ε–) en los casos que se indican a continuación: 1) . Algunos verbos tienen la denominada ―reduplicación ática‖. Ej. » α σε– θίδ– Pf.T. » despierto impulso hacia delante » » ἀκοτ–/ἀκο (F)– ἀλιυ–/ἀλειυ– Pf.V.V.V. » ἑλκ ο– estoy llagado μαι » ἑλκο– » ᾔσηκα εἴσιςμαι (Lc 2. λ– λτθ–α Pf. § 93). ésta.: λαμβάν– ψ λαγφάν– ψ tomo T.: α σ –ψ pido θίζ–ψ acostumbro T.27) ε λκψμαι (Lc 16. » α ξ(η)– ε π(ε/η) Pf. se alarga.: α ξάν–ψ ε πίςκ–ψ aumento encuentro T. πα– Pf.Muy pocos verbos.: ἀκο –ψ ἀλείυ– ψ γείπ–ψ λα ν– ψ escucho unjo T.1) .V.V. debido a complejos fenómenos fonéticos propios del arioeuropeo. aunque su T. comience por consonante simple: Ejs. εἴ–ληυ–α εἴ–ληφ–α El verbo πάψ (politemático) presenta. en el N..: ἔπφ– ο–μαι λτθ–/ λετθ– voy. – πα–κα . dos formas de reduplicación: πά–ψ veo T. en este caso.V. » ηὔξη–κα ηὕπη–κα/εὕπη–κα D) . » γπ–/ γεπ–/ γοπ– λα–/ λα(F)– » » ἀκ– κο–α ἀλ– λιυ–α γ– γεπ–κα λ– λα–κα El mismo tipo de reduplicación se encuentra en el Perfecto de algunos verbos politemáticos (cfr. Ejs. antes de que le sea antepuesto el grupo constituido por la vocal y la primera consonante inicial del tema verbal. presentan una reduplicación en ει–.V. E) .si el verbo comienza por vocal Ejs. propia de temas que comienzan por vocal (α–ε–ο). λαβ–/ληβ– obtengo » λαφ–/ληφ–/λογφ– » Pf.si el verbo comienza por diptongo Ejs.20) 2) . vengo T. » » pers. propio de temas verbales que terminan en vocal ο en diptongo y de muchos en dental y en liquida o nasal.Si un verbo lleva una o más preposiciones. la reduplicación se coloca entre el verbo y la preposición. λε–λ –κοι–μι Sing. λε–λ –κ –ρ λε–λ –κ λε–λ –κψ–μεν II » λε–λ –κη–σε III » λε–λ –κψ–ςι(ν) I pers. yo he desatado tú has desatado él ha desatado nosotros hemos desatado vosotros habéis desatado ellos han desatado que yo tenga desatado (o haya) que tú tengas desatado que él tenga desatado que nosotros tengamos desatado que vosotros tengáis desatado que ellos tengan desatado yo habría desatado (o hubiera) . OPTATIVO Sing. desato T.V.: δια–λ – desato ψ ππορ– me acerco πφο–μαι T. II III I » » pers.– πα–κα F) .: λτ– Σ Ρf : λε–λτŠ–κα–/ο– ACTIVO INDICATIVO I II III I pers. tiene lugar conforme a la siguiente fórmula: REDUPLICACIÓN + TEMA VERBAL + CARACTERÍSTICA + DESINENCIA λ λτ – κ – α – Perfecto débil λ ψ. λε–λ –κα¯–ςι(ν) le–luv–kw Plur. Plur. δια–λτ– Pf. δια–λ λτ–κα » ππορ–ελτθ– » ππορ–ελ λτ–θα § 114—El perfecto débil activo La formación del Perfecto débil activo. o después de éstas si el verbo lleva más de una : Ejs. III I » pers. λ –λτŠ–κα λ –λτ–κα–ρ λ –λτ–κε–(ν) λε–λ –κα–μεν II » λε–λ –κα–σε SUBJUNTIVO Sing.V. ἤλπι–κα .Plur. éste permanece invariado. tal consonante cae sin consecuencia alguna.: espero T.: παιδε –ψ c) educo T. §§ 81 y 88g). tal consonante no sufre cambio alguno. IMPERATIVO Sing. λπιδ– Pf. –κ σορ tú habrías desatado él habría desatado nosotros habríamos desatado vosotros habríais desatado ellos habrían desatado ten desatado tú tenga desatado él tened desatado vosotros tengan desatado ellos haber o tener desatado que ha desatado o tiene desatado OBSERVACIONES a) En los temas en vocal. Ej. λε–λ –κοι–ρ λε–λ –κοι λε–λ –κοι–μεν II » λε–λ –κοι–σε III II III II » pers. con las mismas modalidades ya indicadas para el Futuro y el Aoristo sigmático (cfr. GEN. λε–λ –κοι–εν λ –λτ–κε λε–λτ–κ –σψ λε–λ –κε–σε III » λε–λτ–κ –νσψν (λε–λτ–κ –σψςαν) INFINITIVO PARTICIPIO M. Ej. πε–παίδετ–κα En los temas en dental.V. σιμα– Pf. –κ σορ λε–λτ– –κτίαρ κτια.V. σε–σίμη–κα En los temas en diptongo. παιδετ– Pf. Plur. antes de la característica –κ–. F.V. » pers.: λπίζ–ψ d) Ej. esta última se alarga. En los temas en líquida. λε–λτ–κ –ναι NOM. II III I » » pers. λε–λτ–κ ρ. Ej. λε–λτ–κ ρ. N.: σιμά–ψ b) honro T. f) En los siguientes verbos: βάλλ–ψ arrojo T. fuerte:π –υην–α) Conviene notar el Pf. de los verbos: κπι– Pf.V.V. βαλ– Pf. puro.Lc 8.I 7.49) καλ –ψ llamo » καλ– » κ –κλη–κα (Lc 14.: υαίν–ψ muestro υαν– T. tal consonante a veces cae.15) Cor .ἀγγ λλ–ψ anuncio ἀγγελ– T.V.2) θνῄςκ–ψ muero » θαν– » σ –θνη–κα (Mt 2..V. § 102/a. Pf. ἤγγελκα Conviene notar el Perfecto de algunos temas monosílabos en líquida: ςσ λλ– ψ T. con la vocalización en α de la ḷ (sonora). e) En los temas en nasal (ν). κ –κπι–κα κλίν–ψ inclino » κλι– » κ –κλι–κα πλ ν– ψ » πλτ– » π –πλτ–κα κπίν–ψ juzgo T. β –βλη–κα (Jn 13.V.20. Ej.V. diverso del usado en la formación del Futuro y del Aoristo sigmático (κπιν–/κλιν–/πλτν–). π –υαγ–κα Pf.10-12. también el Pf.V. ςσελ–/ςσαλ– Pf. cfr. lavo que deriva del T. (cfr. mientras en otros casos delante de la característica –κ– es sustituida por –γ–. ἔ–ςσαλ–κα υθείπ–ψ destruyo » υθεπ–/υθοπ– /υθαπ– » ἔ–υθαπ–κα σείν–ψ » σεν–/σα– » σ –σα–κα envío extiendo el cual deriva del grado cero del T. V.: ἁμαπσάνψ me equivoco T. sin –κ–) los verbos en gutural. en labial.σ μν–ψ corto » σεμ– σ –σμη–κα 7.V. delante de la característica –κ: Ejs. un verbo en diptongo: ἀκο ψ (oigo). aparentemente con T.V. en efecto.18) » (I Cor la formación del Pf. en diptongo. pocos verbos en líquida y nasal. algunos en dental. ἀκ κοF–α > ἀκ κο–α .V. de la cual: Pf. es variamente interpretada: 1) como derivada de un tema con metátesis y alargamiento de la vocal radical. El Perfecto fuerte. También ἀκο ψ. en F (digamma). con –η–. se forma sólo con temas verbales en consonante. en realidad con T. ἁμαπσ–(η)– Pf. ε πίςκψ encuentro » ε π–(η)– » ηὕπη–κα μανθάνψ aprendo » μαθ–(η)– » με–μάθη–κα μ νψ permanezco » μεν–(η)– » με–μ νη–κα στγφάνψ obtengo » στφ–(η)– » σε–σ φη–κα μάπση–κα § 115—El Perfecto fuerte activo Tienen el Perfecto fuerte (sufijo –α. más antiguo que el débil. g) Algunos verbos amplían el T. 2) como derivada de un tema con apofonía. deriva de una antigua forma ἀκοF–. » » pers. OPTATIVO IMPERATIVO Sing. I pers. λε–λοίπ–οι–ρ λε–λοίπ–οι λε–λοίπ–οι–μεν II » λε–λοίπ–οι–σε III » λε–λοίπ–οι–εν II III II pers. Plur. λ –λοιπ–α λ –λοιπ–αρ λ –λοιπ–ε λε–λοίπ–α–μεν II » λε–λοίπ–α–σε III I » pers. II III I » » pers.: λιπ–/λειπ–/λοιπ– Σ Ρf : λε–λοιπ– (act. λε–λοίπ– λε–λοίπ–ψ–μεν II » λε–λοίπ–η–σε III » λε–λοίπ–ψςι Sing.Perfecto fuerte λείπψ. dejo – T.) ACTIVO INDICATIVO I II III I pers. λε–λοίπ–αςι λε–λοίπ–ψ II » λε–λοίπ– ρ III I » pers. Plur. λ –λοιπ–ε λε–λοιπ– –σψ λε–λοίπ–ε–σε III » λε–λοιπ– –νσψν Sing. SUBJUNTIVO Sing.V. λε–λοίπ–οι–μι Plur. INFINITIVO act. Plur. activo (λε–λοιπ– –σψςαν) λε–λοιπ– ναι yo he dejado tú has dejado él ha dejado nosotros hemos dejado vosotros habéis dejado ellos han dejado que yo haya dejado que tú hayas dejado que él haya dejado que nosotros hayamos dejado que vosotros hayáis dejado que ellos hayan dejado yo habría (o hubiere) dejado tú habrías dejado él habría dejado nosotros habríamos dejado vosotros habríais dejado ellos habrían dejado ten dejado tú tenga dejado él tened dejado vosotros tengan dejado ellos haber dejado o tener . » pers. V. no sujeto a la apofonía (generalmente en consonante aspirada). fuerte se forma. λαθ–/ληθ– Pf. λε–λοιπ– ρ. mantiene tal T. como el del Pf. apofónico.Rm 2.: ἄπφ–ψ comienzo T. F. en los verbos con T.43. con el grado fuerte o el grado alargado de la vocal presente en la raíz.: κπάζ–ψ grito T. ἀπφ– Pf. que son las mismas ya indicadas en el § 113. γπάυ– ψ escribo » γπαυ– » πφ–α γ –γπαυ–α (Jn 19. caracterizado por la reduplicación. – σορ GEN. N. .V.19) υαίν–ψ muestro » υαν–/υην– » π –υην–α c) En los verbos con T.V. λε–λοιπ– ρ. no lleva sufijo alguno. Ejs. inalterado. Ej. λ –ληθ–α λείπ–ψ dejo » λιπ–/λειπ– /λοιπ– » λ –λοιπ–α πείθ–ψ persuado » πιθ–/πειθ– /ποιθ– » π –ποιθ–α (Mt 27.15) b) El Pf. κ –κπαγ–α (Jn 1. NOM.: λανθάν– ψ estoy oculto T. el Pf. –τίαρ que ha dejado – σορ OBSERVACIONES a) El tema del Pf.V. Ejs.V. débil.22) d) Algunos verbos en gutural y labial transforman la consonante final del tema en la aspirada respectiva (φ y υ). λε–λοιπ– νια. sino que se une directamente a las desinencias. fuerte.PARTICIPIO M. κπαγ– Pf.V. κλεπ–/κλοπ– /κλαπ– Pf. plural del Indicativo: de un originario –ᾰνσι > ᾰνςι > ᾱςι .el acento del Participio (en la última sílaba. en los otros casos y en el femenino). en dental simple y no en –νσ–. en la penúltima. . es análoga a la que ocurre entre el Aoristo débil sigmático y el Aoristo débil asigmático. ππαγ– Pf.V. con apofonía y aspiración de la consonante final. pues.V.V.Ejs. derivado de un T. υτλακ– » πε–υ λαφ–α e) Pocos verbos presentan un Pf. masculino y neutro. entre el Perfecto débil y fuerte la diferencia que hay entre el Aoristo débil y fuerte.el tema del Participio.: ππάςρ–ψ hago T. en el NOM. La diferencia.la desinencia del Infinitivo: –ε–ναι . . g) En la conjugación del Perfecto débil y fuerte (cfr.V.la desinencia de la III pers. π –ππαφ–α (Hch 25. No hay. masculino y neutro. Ejs. salvo la desaparición de la consonante –κ– de la característica. κ –κλου–α λ γ–ψ recojo » λεγ–/λογ– » εἴ–λοφ–α λαμβάν– ψ tomo » λᾰβ–/ληβ– » εἴ–ληυ–α π μπ–ψ envío » πεμπ–/πομπ– » π –πομυ–α σπ π–ψ vuelvo » σπεπ–/σποπ– /σπαπ– » σ –σπου–α υ π–ψ llevo » νεγκ–/ νοκ » ν– νοφ–α f) La conjugación del perfecto fuerte es idéntica a la del perfecto débil.25) υτλάςρ– ψ protejo T. en todo caso.11.: κλ πσ–ψ robo T. los recuadros modelo ). hay que notar las peculiaridades siguientes: . Heb 2. a veces. υαν–/υην– Pf. = estoy arruinado) (Lc 19. = he mostrado) Pf. § 190) Pf.V. que aparece.10).18) ἔπφο– μαι vengo » λθ–/ λτθ– / λετθ– » λ λτθα (Lc 7.1) VOCABULARIO 33º ἀνάςσαςιρ. 5. Ejs. intransitivo la resurrección . débil π –υαγ–κα (trans. también en el Indic.V. j) Algunos verbos con Perfecto fuerte de uso frecuente son: γί(γ)νο– μαι vengo a T. transitivo intrans. εψρ Indic. ἀπολ– (cfr.2. i) Cuando un Perfecto tiene el Perfecto débil y el Perfecto fuerte. Mc 9. (cfr. fuerte ἀπ λψλα (intrans.33.h) Subjuntivo. el primero tiene significado transitivo. fuerte π –υην–α (intrans.23).20.33.21) πάςφ– μαι sufro » παθ–/πενθ– /πονθ– » π πονθα (Lc 13. débil ἀπολ λεκα (trans. = he aparecido) ἀπ λλτμι arruino T. Heb 7. ser γν–/γεν–(η)– /γον– Pf.: υαίν–ψ muestro T. Optativo e Imperativo son poco usados en el griego clásico. el segundo intransitivo. Con frecuencia se encuentra en su lugar. = he arruinado) Pf.32.34. Indicativo trans. la perífrasis formada por el Participio y el auxiliar ε μί. γ γονα (Hch 4.V. Hch 21. sea. o ἕψρ (conj. ν puro ἄφπι (prep. con GEN. οτ el campo. conjunción . εἴσε (conj..) después. αρ la ruina θλιχιρ.. o . εψρ la tribulación Ιψς υ José Ναζαπ θ/σ Nazaret παπάκληςιρ. la granja ἀκάθαπσορ. independientemente de θεπίζψ siego κλείψ cierro μεσανο ψ me convierto μοιφε ψ/μαι cometo adulterio νηςσε ψ ayuno ςτν πφομαι voy junto con. con GEN. εψρ la exhortación. ά. preposición conj. εψρ la conciencia φψπίον.y prep.con GEN.σ ἀπ κπιςιρ. la plegaria ςτνείδεςιρ. εψρ la respuesta ἀπ λεια.) sea .) sin...) hasta ε σα (conj.) hasta que φψπίρ (adv. me uno prep.. y prep. ον impuro καθαπ ρ. a continuación εἴσε. παιδία. nota sintáctica § 105a) ἔγπαχα μιν. ὅσι γν κασε σ ν ἀπ ἀπφηρ (cfr.TRADUCIR DEL GRIEGO: ῞Ελληνερ ε ςηλθον ε ρ σ ἱεπ ν. ὅσι ςφτποί ςσε κα λ γορ σοτ θεοτ ν μιν μ νει κα νενικ κασε σ ν πονηπ ν ε πίςκει ο σορ ππψσον σ ν ἀδελυ ν σ ν ἴδιον κα λ γει α σ ε π καμεν σ ν Μεςςίαν . κα πευτλάφαςι σ ν ἅγιον λ γει α σ Ιηςοτρ ὅσι πακ ρ με πεπίςσετκαρ μακάπιοι οἱ μ δ νσερ κα πιςσε ςανσερ πειπαςμ ρ μ ρ ο κ εἴληυεν ε (si) μ ἀπ σοτ διαβ λοτ γ π θε ρ εἴπηκε σοτσο δι ςσ μασορ σψν ππουησψν σ ῥ μασα ἅ γὼ λελάληκα μιν πνετμά ςσιν κα ζψ ςσιν ν (si) ε π μεν ὅσι ο φ μαπσ καμεν. πασ περ. ὅσι γν κασε σ ν πασ πα ἔγπαχα μιν. χε ςσην ποιοτμεν α σ ν κα λ γορ α σοτ ο κ ἔςσιν ν μιν Υίλιππορ λ γει α σ ὅν ἔγπαχε Μψτ—ςηρ ν σ ν μ κα οἱ ππουησαι ε π καμεν. μενεισε ν σ ἀγάπ μοτ. καθὼρ γὼ σ ρ νσολ ρ σοτ πασπ ρ μοτ σεσ πηκα κα μ νψ α σοτ ν σ ἀγάπ ἔγπαχα μιν. Ιηςοτν τἱ ν σοτ Ιψς υ σ ν ἀπ Ναζαπ σ νσ ρ νσολάρ μοτ σηπ ςησε. νεανίςκοι. V. ER + SU F. II » III » –λε–λ –λε–λ –λε–λ –λε–λ μεν –λε–λ σε –λε–λ ςαν –κ–ει–ν –κ–ει–ρ –κ–ει(ν) –κ–ει– yo había desatado tú habías desatado él había desatado nosotros habíamos desatado –κ–ει– vosotros habíais desatado –κ–ει– ellos habían desatado . Plur.) es un tiempo histórico. Tema I II III I pers.V + CARÁCT . Ppf.Ppf. una vez constatado el Perfecto de un verbo determinado. Tiene su mismo valor cualitativo verbal. » » pers. que se forma directamente del Perfecto. (que puede ser también él débil o fuerte) se deducen de aquél. + T.TIEMP OS HISTR. las formas del Ppf. pero referido al pasado. débi l – λε – λ – κ – ει – ν Ppf. λτ– T. Por tanto. + DES. fuer te – λε – λοί π – – ει – ν Pluscuamperfecto Débil Activo λ –ψ. desato – T. según la fórmula siguiente: AUMENT + REDUPLI O C.LECCIÓN VIGESIMOCUARTA § 116—El Pluscuamperfecto débil y fuerte El Pluscuamperfecto (Ppf. λε–λτ–κ–ει– INDICATIVO Sing. Pluscuamperfecto T. Ppf. a base de las reglas expuestas en los §§ 113–115. dejo – T. como.V. En particular. s.25. 1 I pers.. presentes en el recuadro explicativo son utilizadas prevalentemente a partir del s. si. Plur. en el dialecto ático. el griego clásico utiliza también otras. e) Las formas del Ppf. en cambio. se encuentran también Ppf. también él silábico).IV a. ésta permanece invariable en el Ppf. –λελ κ–η II » –λελ κ–ηρ III » –λελ κ–η (ει) En el N. que se antepone al tema temporal del Perfecto.. c) Tanto el Ppf. sin aumento (cfr. § 41). se contradistingue por la presencia del aumento 1 ..10. débil como el fuerte presentan. siguiente a. Mt 7. antes de Cristo .Pluscuamperfecto Fuerte Activo λιπ– λειπ– λοιπ– λείπ–ψ. » » pers. el Perfecto tiene una reduplicación temporal. que se extiende de la III pers. es decir. la inserción del sufijo –ει (< ερ–ε con caída de la ρ intervocálica y sucesiva contracción de εε > ει. a todas las otras). resulta débil o fuerte según el Perfecto del que deriva. Hch 14. tiene sólo el modo Indicativo. con alargamiento de la vocal inicial. II III » » T. se le antepone un aumento constituido por una ε– (es decir. INDICATIVO Sing.C. si este último presenta una reduplicación silábica. Sing. como el Imperfecto. λε–λοιπ–ει –λε–λοίπ–ει–ν –λε–λοίπ–ει–ρ –λε–λοίπ–ει (ν) –λε–λοίπ–ει– μεν –λε–λοίπ–ει–σε –λε–λοίπ–ει– ςαν yo había dejado tú habías dejado él había dejado nosotros habíamos dejado vosotros habíais dejado ellos habían dejado OBSERVACIONES a) El Ppf. sin adición alguna (cfr. I II III I pers. d) El Ppf. Mc 15.7.C. b) El Ppf.T. entre el tema temporal y las desinencias.23). sing.Ppf. muy antiguos. que en la conjugación de los verbos. la variedad de los temas temporales. Plur. § 118—Perfecto fortísimo: ο δα– T. ε δ–ε–ίη– ςα–ν. y algunos Perfectos fortísimos muy antiguos. que han mantenido sin cambio. Entre los ejemplos más significativos de flexión atemática se pueden citar el Aor. permiten hacerse una idea al propósito. » » pers. –λελ κ–ε–μεν II » –λελ κ–ε–σε III » –λελ κ–ε–ςαν § 117—La flexión atemática La flexión atemática es bastante más antigua que la temática y un tanto compleja. por la frecuente presencia. por ejemplo. de las características modales y de las desinencias. en ella. como la alternancia vocálica (apofonía). tercero o fortísimo.Plur. de los que se ha tratado en el § 94. en algunos tiempos. ο δ–α–ρ οἴδ–α–μεν οἴδ–α–σε οἴδ–αςι (ν) yo sé (conozco) tú sabes él sabe nosotros sabemos vosotros sabéis ellos saben que yo sepa que tú sepas que él sepa que nosotros sepamos que vosotros sepáis que ellos sepan ε δ–ει–μεν yo sabría (o supiese) tú sabrías él sabría nosotros sabríamos ε δ–ει–σε vosotros sabríais ε δ–ει–εν ellos sabrían . sirve para diversificar los varios modos o bien para contraponer el singular al plural. de fenómenos específicos. ε δ–ε–ίη– σε. Muy pocos verbos. » » pers. » » pers.V. » » pers. I pers. OPTATIVO Sing. δ–/ε δ–/ο δ– INDICATIVO Sing. I II III I II III I II III I II III pers. SUBJUNTIVO Sing. Plur. el más conocido y utilizado de los cuales es ο δα. II » III » ε δ–ε–ίη–ν ε δ–ε–ίη–ρ ε δ–ε–ίη ε δ–ε–ίη– μεν. la flexión originaria temática. derivado de la raíz apofónica δ–/ε δ– /ο δ– (Fιδ–/Fειδ–/Fοιδ–) ligada al verbo πάψ. veo. Plur. » » ο δ–α ο –ςθα ο δ–ε (ν) ἴρ–μεν ἴρ–σε ἴρ–ᾱςι (ν) ε δ–ψ ε δ– ρ ε δ– ε δ–ψ –μεν ε δ–η–σε ε δ–ψ ςι (ν) I II III I pers. la alternancia de los acentos. Indic. ε δ ρ. yo vi (cfr. Mc 10.70. la II pers.4. Perf.26. ε δ σορ ε δτίαρ ε δ σορ que sabe.: Mt 6.24.17.8. I pers. (δ–μ > ςμ δ–σ > ςσ δ–θ > ςθ). típica de la flexión atemática. ἴρ–θι ἴρ–σψ ἴρ–σε ἴρ–σψςαν ε δ– ναι NOM.IMPERATIVO Sing. en Heb antigua. el recuadro modelo aparecen. sing. veo). § 93).: he visto> conozco > sé. Jn 7. la segunda en el N. la primera forma es más reciente.35. la segunda más c) Los fenómenos fonéticos presentes en el Indicativo y en el Imperativo son debidos a la unión directa de las desinencias al T.15. Jn 13. 12.33. sin embargo. 12.7.ej.: Mt 22. Mc 1. por lo que se refiere al Indicativo. Plur.14.: Pf. » INFINITIVO PARTICIPIO M.12.74. En cuanto al Optativo. e) El Imperativo (II pers.T.12.15. » pers.T..sabiendo OBSERVACIONES a) El significado de ο δα. es debida a la siguiente secuencia lógica: Perf.: Mt 25. sing. ἴςσε se encuentra 12.: Mt 15. N.V. forma de Perfecto fortísimo vinculada al politemático πάψ (cfr. ἴςαςι) son analógicas.) es igual al de ε μί f) Uso de ο δα en el N. III pers. Mc 11. I pers. la plural ἴςαςι se encuentra también en Hch 26.19. plur. II III II III pers. sing. dos formas: la es la utilizada en el griego clásico. sing. yo sé.16. plur. b) En primera III pers. II pers. Otras formas (p. d) La raíz δ– es de la que deriva también el Aor.72. § 93 πάψ. fuerte ε δον. ε δτια εδ ρ sabe tú sepa él sabed vosotros sepan ellos saber GEN. F. I Cor 2. Perfecto . 33. Pluscuamperfecto: Mt 25. Hch 5. 14.28. 11.41.34. III pers. plur.II pers.5.15.25. 20.2. Participio: Mt 12. .19. Mc 1. I Tm.29.19.9. plur. 14.11.7.34.42. 8. 4. I Ts 4.6.34. Subjuntivo: Mt 9.) Infinitivo: Lc 20. Imperativo: la forma ἴςσε aparece en Ef 5.17 y Sant.44. 23. Lc 2. si es Imperativo o Indicativo (II pers. 12. Heb 12. 6. Rm 6.: Lc 11. Ef 6.33. 3. 9.11. I Cor 2.8.39.9.: Mt 7.21. I Cor 13. 22.25. 20. 22.49.4.20. Mc 5. en cada caso.5.6.2.22.26. Pero hay que determinar.7. 1. plur. Jn 1.40. II Ts 1. 27. Jn 10. § 119—El Pluscuamperfecto fortísimo De la raíz apofónica ε δ–.T. ηρ la tienda πιβάλλψ asalto ςκοσία.) como π παν (con GEN.) enfrente.T. εψρ el rostro μβαίνψ me embarco ςκην . que deriva de la misma raíz apofónica ε δ–. η. αρ la oscuridad ἔφψ κακψ ρ estoy mal σ πορ. la forma πιάζψ agarro. ον variable acusado. pers. πάψ (veo). VOCABULARIO 34º διασάςςψ ordeno χιρ. οτ la figura. se encuentran las formas consignadas en la columna de la izquierda. ahora οὔπψ (adv. así el Pluscuamperfecto.) ya.) todavía no πψ ρ (adv.V. b) En el recuadro modelo están presentes dos formas: la primera es más reciente. » » ᾔδ–ει–ν ᾔδ–ει–ρ (θα) ᾔδ–ει (ν) ᾔδ–ε(ι)–μεν ᾔδ–ε(ι)–σε ᾔδ–ε(ι)–ςα–ν ᾔδ–η ἤδ–η–ρ(θα) ἤδ–ει (ν) ρ–μεν –σε –ςα–ν yo sabía tú sabías él sabía nosotros sabíamos vosotros sabíais ellos sabían OBSERVACIONES a) Como el Perfecto fortísimo ο δα tiene valor de Presente (yo sé). culpable . relativa a fortísimo. I II III I II III Plur. más antigua. detengo πποςπίπσψ caigo a los pies de σπ μψ tiemblo ἑπσά siete la curación ἤδη (adv. el dormir Καυαπναο μ Cafarnaúm Μαγδαλην . la segunda. En el N. derivan las formas del Pluscuamperfecto Pluscuamperfecto fortísimo . tiene valor de Imperfecto (yo sabía). » » pers. Magdalena ποικίλορ. εψρ εψρ κοίμηςιρ. ε δ– Sing. al otro lado ἴαςιρ. ον π δικορ. ε δτια γ γονεν α σ . el testimonio οτ σεςςε(/α)πάκονσα cuarenta TRADUCIR DEL GRIEGO: δ γτν υοβοτμ νη κα σπ μοτςα. κεινοι δ ἔδοξαν ὅσι πεπ σηρ κοιμ ςεψρ σοτ ὕπνοτ λ γει ςκην σοτ μαπστπίοτ ν σοιρ πασπάςι μψν ν σ π μ καθὼρ διεσάξασο λαλψν σ Μψτ—ς ποιηςαι α σ ν κασ σ ν σ πον ν ἑψπάκει . πίςσιρ ςοτ ς ςψκ ν ςε σψν γ π ν πλει νψν (más de) σεςςεπάκονσα ἄνθπψπορ υ ν γεγ νει σ ςημειον σοτσο σηρ άςεψρ σατσα ἔγπαχα μιν να ε δησε ὅσι ζψ ν ἔφεσε α νιον ἔπφεσαι ππ ρ α σ ν Μαπία καλοτμ νη Μαγδαλην . ἀυ ρ δαιμ νια ἑπσ ξεληλ θει οἱ γονειρ α σοτ ε παν οἴδαμεν ὅσι ο σ ρ ςσιν τἱ ρ μψν κα ὅσι στυλ ρ ν πψρ δ ντν βλ πει ο κ οἴδαμεν κα θεπάπετςεν πολλοὺρ (muchos) κακψρ ἔφονσαρ ποικίλαιρ ν ςοιρ κα δαιμ νια πολλ (muchos) ξ βαλεν κα ο κ ἥυιει (permitía) λαλειν δαιμ νια ὅσι ᾔδειςαν α σ ν ζ σοτν ο ν α σ ν πιάςαι. ὅσι οὔπψ ληλ θει ὥπα α σοτ κα μβάνσερ ε ρ πλοιον (οἱ μαθησα ) ἤπφονσο π παν σηρ θαλάςςηρ ε ρ Καυαπναοὺμ κα ςκοσία ἤδη γογ νει κα οὔπψ ληλ θει ππ ρ α σοὺρ Ιηςοτρ οἱ γ π μαθησα α σοτ ἀπεληλ θειςαν ε ρ σ ν π λιν να σπου ρ ἀγοπάςψςιν οἴδαμεν δ ὅσι ὅςα (cuanto) ν μορ λ γει σοιρ ν σ ν μ λαλει. λθεν κα ππος πεςεν α σ κα ε πεν α σ π ςαν (toda) σ ν ἀλ θειαν δ ε πεν α σ θ γασεπ. κα ο δε ρ (nadie) π βαλεν π α σ ν σ ν φειπα.ηρ σ μαπσ πιον. να π δικορ γ νησαι π ρ (todo) κ ςμορ σ θε ε π κει δ Ιηςοτρ πεπ σοτ θανάσοτ α σοτ. fortísimo (cfr.V.9) ποι – ψ hago » ποιε– » » πε–ποίη–μαι (cfr. éste se mantiene inalterado. M. presenta una única forma.LECCIÓN VIGESIMOQUINTA § 120—Perfecto medio pasivo La diátesis medio-pasiva del Pf.: παιδε – ψ educo T. Ejs. sin distinción alguna relativa al Perfecto débil.si el tema termina en vocal.-P. originariamente parte integrante del tema verbal. típica del Perfecto. Mt . indicadas a continuación: .: . παίδετ– Pf. Heb 12. §§ 94 y 117). ni característica. DE TIEMPOS PRINCIPALES λ λτ – μαι – LOS OBSERVACIONES a) Entre el tema temporal con reduplicación. conforme a las normas ya indicadas (cfr. ésta se alarga. en la parte final del tema del Perfecto. en realidad. b) La unión directa con las desinencias provoca. Ejs.si el tema termina en diptongo.V. § 114a). la formación del Perfecto medio-pasivo es. y las desinencias de los tiempos principales (primarias) no se interpone vocal temática alguna. + TEMA VERBAL + DESINENCIAS M..-P. La formación del Perfecto medio-pasivo tiene lugar conforme a la siguiente fórmula: REDUPLIC. antes de las desinencias que comienzan con μ/σ. fuerte o fortísimo. independiente del todo de la activa. M. algunas modificaciones de carácter fonético.: σιμά– ψ honro T. pero que cayó posteriormente en el Presente. σε–σίμη–μαι 27. Ejs. una – ρ–. πε–παίδετ–μαι .-P.algunos temas en vocal introducen. σιμα– Pf.27) (cfr. atemática como la del Aor. 24. d) Por lo que se refiere al Imperativo. del Participio Medio-pasivo y de las formas del verbo ε μί (―ser‖). si va sobre sílaba larga.V. característica que permite identificar fácilmente estas formas verbales. se pueden encontrar formas perifrásticas (cfr.-P.30) » ἀκοτ– » » ἤκοτ–ρ–μαι (Jn . Ejemplos de este uso se encuentran en el N.19. y ἔππψςθε (de ῥ νντμι. en Lc 14. ἔ–γνψ–ρ–μαι (cfr.σελ – ψ acabo ἀκο – oigo ψ T.-P. que presentan el Perfecto Medio-pasivo. Lc 11. pero no Jn 13. en las formas que él asume según los varios tipos de tema verbal de los que proviene: .: γι(γ)ν ςκ– conozco ψ T. e) El Infinitivo y el Participio tienen el acento siempre sobre la penúltima sílaba. probablemente por analogía Ejs. I Cor 1. callar).28. Lc 12. Heb 10. y toda la conjugación del Subjuntivo y del Optativo tienen forma perifrástica: tales voces verbales se componen.22. finalmente. etc. o bien formas como πευίμψςψ (de υιμ ψ.35).7) λο –ψ lavo » λοτ– » » λ –λοτ–ρ–μαι (cfr. M.Temas en consonante muda .10. σελε– Pf.23. si va sobre sílaba breve. Siguen algunos recuadros modelo.Temas en vocal . el acento es siempre agudo.29. plural del Indicativo (pero frecuentemente también las otras personas). en Mc 4. 17. σε–σ λε–ρ–μαι 19. En particular.8.10). en cambio. es agudo.T. fortalecer) en Hch 15. En el Participio.39. c) La III pers. Jn 16.otros temas en vocal presentan el mismo fenómeno citado. γνψ– Pf.3) κλεί–ψ cierro » κλει– » » κ –κλει–ρ–μαι (cfr.V. de hecho. M.Temas en líquida o nasal . en el Infinitivo el acento es circunflejo. I Cor 8. λ –λτ– νσαι λε–λτ– μ νορ II » III ὠ –η –ον λε–λτ– μ νορ » » » λε–λτ– μ νορ » » I pers.§ 121—Recuadro de los temas de la acción durativa realizada en el pasado.T. λτ– INDICATIVO Sing. os habéis des./haya sido desatado que nos./habéis sido desatados ellos se han des. le–lu– mevnoi –αι –α ὠ μεν II » λε–λτ– μ νοι » » σε III » λε–λτ– μ νοι » » ὠ ςι(ν) I pers./habrías sido desatado él se habría desatado/habría sido desatado ./hemos sido desatados vostrs.os hayáis des./hayáis sido desatados que ellos se hayan des.-P. que dura en el presente Perfecto M. λε–λ – μεθα II » λ –λτ– ςθε III » I pers. I pers. λ –λτŠ– μαι Plur. λε–λτ– μ νορ –η –ον εἴην II » λε–λτ– μ νορ » » εἴηρ III » λε–λτ– μ νορ » » εἴη ρ yo me he desatado/he sido desatado tú te has desatado/has sido desatado él se ha desatado/ha sido desatado nosotros nos hemos des.V. desato . .nos hayamos des. SUBJUNTIVO Sing./hayan sido desatados yo me habría desatado/habría sido desatado tú te habrías desat. OPTATIVO Sing.λ –ψ .Temas en vocal. II » λ –λτ–ςαι III » λ –λτ–σαι I pers. que vos./ han sido desatados que yo me haya des/haya sido desatado que tú te hayas des./hayas sido desatado que él se haya des. Plur./hayamos sido desat. κοπ– κ κομμα ι κ κοχαι κ κοπσα ι EN TEMAS EN DENTAL χε δψ .V./habríais sido desatados ellos se habrían des.desatados téngase ellos des. que dura en el presente Temas en consonante muda TEMAS Perfecto M. N.desat.Plur. αι I » π ππαξαι I π ππακσ I » I αι EN TEMAS LABIAL κ πσψ .nos habríamos des. I pers./haber sido o estar desatado GEN./sea o esté él desatado teneos vos. hago T.V. vos. λ –λτ–ςο III » II pers. λε–λτ– μ νοιι –α –α ε μεν II » λε–λτ– μ νοι » » ε σε III » λε–λτ– μ νοι » » ε εν II pers./sed o estad vos. IMPERATIVO Sing. λε–λτ– μ νη./habríamos sido des. –οτ –ηρ que se ha desatado que ha desatado sido –οτ § 122—Recuadro de los tiempos de la acción durativa realizada en el pasado. χετδ– ἔχετςμα ι ἔχετςαι ἔχετςσα ι . λε–λ – ςθψ λ –λτ– ςθε III » λε–λ – ςθψν (λε–λ – ςθψςαν) λε–λ – ςθαι INFINITIVO PARTICIPIO M. nos.os habríais des. λε–λτ– μ νορ. NOM. engaño T.P. ππαγ– SUBJUN Si I pe π ππαγμ TIVO ng. GUTURAL ππάςςψ .V. corto T./habrían sido desatados tente tú desatado/sé o está tú desatado téngase él desat. Plur. λε–λτ– μ νον. rs. F./ sean o estén ellos desatados tenerse des. πεππαγμ ν–οι I I I I I I » I I I I I I I I I I κεκ μμε θα κ κουθε – α ι – η – α ε ςί (ν) κεκομμ νοι ὠ κεκομμ ν–ορ χε ςμε θα ἔχετςθε – α ι – η – α ε ςί (ν) χετςμ νοι ὠ χετςμ ν–ορ » – ο ν » » » » » κεκομμ ν–οι – – α α ι » » ὠμ εν ὠ ςι » (ν) εἴη ν κεκομμ ν–ορ εἴη ρ εἴη εμ εν » – – α α ι » » » » » » pe rs. Pl ur. I I pe rs. OPTATI VO Si ng. πεππαγμ ν–ορ I I I I I I » » – – η ο ν » » » » » » pe rs. Pl ur.Pl ur. » πεππάγμε θα π ππαφθε » πεππαγμ νοι pe rs. πεππαγμ ν–οι ὠμ εν I I I I I I » » – – α α ι » » » » » » pe rs. Pl ur. πεππαγμ ν–ορ I I I I I I » » – ο ν » » » » » » pe rs. » π ππαξο κ κοχο ἔχετςο πεππάφθ ψ π ππαφθε κεκ υθ ψ κ κουθε χε ςθ ψ ἔχετςθε πεππάφθ κεκ υθ χε ςθ pe rs. » – α ι – η – ε ςί α (ν) » – ὠ ο ν ρ » » » » » χετςμ ν–οι » – – ὠμ α α εν ι σε » » » » ὠ ςι » (ν) » » ὠ ςι (ν) εἴη ν χετςμ ν–ορ » – – η ο ν » » » » » » εἴη ρ εἴη – – εἴη η ο ν ν » » εἴη ρ » » εἴη κεκομμ ν–οι εμ εν χετςμ ν–οι ε σε » – – α α ι » » ε σε » – – εμ α α εν ι » » ε σε ε εν » » » ε εν » » » ε εν ρ σε » ρ σε » . PARTIC IPIO Si ng. IMPERA Si TIVO ng. ) » : hago ππάςςψ » ππαγ– » » π –ππαγ–μαι (I pers. πεππαγμ ν–η. M.) . F. πεππαγμ ν–ον GEN –οτ –ηρ –οτ NOM. según los cuales: . M.: κ πσψ κ– > γμ– γ– φ σ– δ– θ > ςμ– corto engaño . sing. es análoga a la de los temas en vocal ya indicada. κεκομμ ν–ον.-P. N. –οτ NOM.delante de –ρ π– β– υ > χ– Ej.V.-P.-P. κ –κο–χαι (II pers. χετςμ ν–ορ. salvo el diverso significado de cada verbo.ψν (πεππάφθ ψςαν) πεππ φθ αι I INFINITIVO PARTICIPIO ψν (κεκ υθ ψςαν) κεκ υθα ι NOM.) » ππαγ– » » π –ππα–ξαι (II pers. en contacto con las consonantes iniciales de las desinencias. sing. κεκομμ ν–ορ.) » χε δψ » χετδ– » » ἔ–χετρ–μαι (I pers. sing.B. queda sometida a los comunes cambios fonéticos. –ηρ –οτ GEN –οτ –ηρ –οτ N. OBSERVACIONES a) En los temas que terminan en consonante muda.M. esta última. κοπ– Pf. χετςμ ν–η. χετςμ ν–ον. la traducción de las formas verbales del Pf. M.) π– > μμ– β– υ Ej. de los temas en consonante muda. κοπ– Pf. que aparecen en el precedente recuadro modelo. κ –κομ–μαι (I pers.sing. πεππαγμ ν–ορ.: κ πσψ κ– γ– φ > ξ– » : hago ππάςςψ corto T. sing. κεκομμ ν–η.V.delante de –μ T. ψν ( χε ςθ ψςαν) χετςθα ι GEN. plur.V.delante de –ςθ π– > υθ– β– υ Ej. κ –κοπ–σαι (III pers.) T. plur.) σ– δ– θ » : engaño χε δψ » χετδ– » » ἔ–χετρ–θε (II pers.delante de –σ π– > πσ– β– υ Ej.) .) σ– δ– θ » : engaño χε δψ » χετδ– » » ἔ–χετρ–σαι (III pers.-P. sing.: κ πσψ κ– > κσ– γ– φ » : hago ππάςςψ » ππαγ– » » π –ππακ–σαι (III pers.V. sing. κ –κου–θε (II pers. M.) > ςθ– corto . κοπ– Pf.-P. plur.) T.σ– δ– θ caen » : engaño χε δψ » χετδ– » » ἔ–χετ–ςαι (II pers. sing. sing. M.: κ πσψ κ– > φθ– γ– φ » : hago ππάςςψ » ππαγ– » » π –ππαφ–θε (II pers.) > ςσ– corto . κοπ– Pf. V. θα I » ἤγγελθε I γγελμ – – ε ςί I » α α (ν) I ν–οι ι I γγελμ – – ὠ SUBJUN Si I pe η ο TIVO ng. rs.V. ν–ορ ν I » ρ » » » I I » » » » I I γγελμ – – ὠ με Pl I pe α α ν ur. que dura en el presente Perfecto M. rs. ἀγγελ– INDICA Si I pe ἤγγελμα TIVO ng. rs. anuncio T. ι ἤγγελςα I » ι I ἤγγελσα I » I ι I γγ λμε Pl I pe ur. υαν– π υαςμα ι π υανςα ι π υανσα ι ςπάπμε θα ἔςπαπθε πευάςμε θα π υανθε ςπαπμ ν–οι ςπαπμ ν–ορ – α ι – η – ε ςί α (ν) πευαςμ νοι– – α ι – η – α ε ςί (ν) πευαςμ ν–ορ » – ὠ ο ν ρ » » » – ο ν » » » » » » » » ςπαπμ ν–οι – – ὠ με πευαςμ α α ν ν–οι ι σε » » » – – α α ι » » ὠ με ν » » » ὠ ςι (ν) » » ὠ ςι (ν) ςπαπμ ν–ορ – – η ο ν » » εἴη ν » – – εἴη πευαςμ η ο ν ν–ορ ν » » εἴηρ » » » » εἴη » » » εἴη ςπαπμ ν–οι – – εμ α α εν ι πευαςμ ν–οι – – α α ι εμ εν » » ὠ ρ σε εἴηρ .§ 123—Recuadro de los tiempos de la acción durativa realizada en el pasado.P.V. Temas en líquida y nasal ἀγγ λλψ . siembro T. ν–οι ι I » σε » » » I I » » » » ὠ ςι I (ν) I γγελμ – – εἴη OPTATI Si I pe η ο ν VO ng. rs. rs. muestro T. ςπεπ–/ςπαπ– ἔςπαπμα ι ἔςπαπςα ι ἔςπαπσα ι υαίνψ . rs. ν–οι ι ςπείπψ . ν–ορ ν I » » » » εἴηρ I I » » » » εἴη I I γγελμ – – ε μ Pl I pe α α εν ur. -P.: υαίν– muestro ψ – > μμ– » : me νμ α ςφ νο– avergüenzo μαι T. Pl ur.B. » ἤγγελθε ἔςπαπθε π υανθε γγ λθψ ν ςπάπθψ ν πευάνθ ψν ( γγ λθ ψςαν) γγ λθα ι ( ςπάπθ ψςαν) ςπάπθα ι (πευάνθ ψςαν) πευάνθα ι INFINITIVO PARTICIPIO NOM. salvo el diverso significado de cada verbo.V. OBSERVACIONES a) Los temas que terminan en líquida (λ–π) permanecen inalterados. π –υαρ–μαι » α ςφτν » » ᾔςφτμ–μαι . M. La traducción de las formas verbales de los temas en líquida y en nasal. ν–ον GEN. πευαςμ ν–η. γγελμ F. b) Los temas que terminan en nasal (ν) tienen los siguientes cambios. γγελμ ν–ορ. ν–η. υαν Pf. delante de las desinencias que comienzan con –μ: – > ςμ– νμ Ej. es análoga a la de los temas en vocal ya indicada. –οτ –ηρ –οτ » NOM. πευαςμ ν–ορ. » ἤγγελςο ἔςπαπςο γγ λθψ ςπάπθψ pe rs. I I I I I I I I I I I I I I I » » » » ε σε » » » » ε εν » pe rs. Medio-pasivo. ςπαπμ ν–ον. que aparecen en el precedente recuadro modelo. GEN –οτ –ηρ –οτ N. πευαςμ ν–ον. ςπαπμ ν–ορ. γγελτ N. delante de las desinencias del Pf. M.IMPERA Si TIVO ng. » » ε σε » » » ε σε » » ε εν » » » ε εν π υανςο πευάνθ ψ GEN –οτ –ηρ –οτ NOM. ςπαπμ ν–η. -P. κ –κλι–μαι κπίν– ψ juzgo » κπι–/κπιν– » » κ –κπι–μαι πλ ν– ψ lavo » πλτ–/πλτν– » » π –πλτ–μαι d) Los temas en líquida que presentan metátesis en el Perfecto débil activo. grado cero) ςσπ υ– vuelvo ψ » ςσπαυ– /ςσπευ– /ςσπου– » » ἔ–ςσπαμ–μαι (cfr. M. ςσᾰλ–/ςσελ– /ςσολ– Pf. grado cero) σείν–ψ extiendo » σα–/σεν–/σον– » » σ –σα–μαι (cfr. la mantienen también en el Medio-pasivo: Ejs. κλι–/κλιν– Pf.: κλίν– ψ doblo T. βαλ– Pf. del tiempo verbal sin ν: Ejs.M. aunque en algunos casos también con el grado medio: Ejs.c) Verbos como κλίνψ.-P. el Pf.V.V.: βάλλ– ψ arrojo T.-P. grado cero) σπ υ– ψ alimento » θπᾰυ–/θπευ– /θπου– » » σ –θπαμ–μαι (cfr. con el grado cero.: οσ λλ– ψ T. πλ νψ forman el Pf. ἔ–ςσαλ–μαι (cfr.-P. el fenómeno de la apofonía.. generalmente. M. cuando la alternancia vocálica se da en los tres grados (grado cero/medio/fuerte).V. se encuentra.M.M. β –βλη–μαι καλ – ψ llamo » καλε– » » κ –κλη–μαι σ μν– ψ corto » σεμ– » » σ –σημ–μαι e) En la formación del Pf. presente en algunos verbos de uso muy común. se forma. M. grado cero) envío .-P. a veces. En particular.-P. κπίνψ. grado cero) λείπ–ψ dejo » λιπ–/λειπ– /λοιπ– » » λ –λειμ–μαι (cfr. ᾔςθ–η–μαι ἁμαπσάν– ψ me equivoco » ἁμαπσ–(η)– » » α ξάν–ψ aumento » α ξ–(η)– » » ηὔξ–η–μαι βο λο–μαι quiero » βοτλ–(η)– » » βεβο λ–η–μαι γίγνο–μαι vengo a ser » γεν–(η)– » » γε–γ ν–η–μαι ε πίςκ–ψ encuentro » ε π–(η)– » » ηὕπ–η–μαι ἔφ–ψ tengo » ςφ–(η)– » » ἔςφ–η–μαι μάφο–μαι combato » μαφ–(η)– » » με–μάφ–η–μαι μάπσ–η–μαι § 124—El Pluscuamperfecto Medio-pasivo Como en el activo. λε–λτ Sing. Ppf.P. I II pers. grado medio) πείθ–ψ persuado » πιθ–/πειθ– /ποιθ– » » π –πειρ–μαι (cfr.-P.V. presenta una ampliación en –η del T. λτ–.: α ςθάνο– μαι percibo T. así también en el Medio-pasivo el Ppf. » –λε–λ –μην –λ –λτ–ςο yo me había desatado/había sido desatado tú te habías desatado/habías sido desatado . según la siguiente fórmula: AUMENTO + – REDUPLICACIÓN + TEMA VERBAL + DESINENCIAS M.T.: Ejs. TIEMPOS HISTÓRICOS λε – λ – μην Temas en vocal λ –ψ.υθείπ– ψ » υθαπ–/υθεπ– /υθοπ– » » ἔ–υθαπ–μαι (cfr.V. grado medio) destruyo f) Conviene señalar que el Perfecto Medio-pasivo de algunos verbos con el tema en consonante (de diverso tipo). T. α ςθ–(η)– Pf. desato . se forma directamente del tema del Perfecto. M.V. III I II III –λ –λτ–σο –λε–λ –μεθα –λ –λτ–ςθε –λ –λτ–νσο » pers. ςαν Temas en labial κ πσψ . –αι. ππαγ– T./habían sido desatados Temas en consonante muda Sing. Plur. κοπ– T. se antepone a esta última un aumento silábico (§ 35). hago T. en cambio.Ppf.V. –α ςαν Temas en dental χε δψ . πευαν – πευάρ–μην π υαν–ςο π υαν–σο πευάρ–μεθα π υαν–θε πευαςμ νοι. κε–κοπ– κεκ μ–μην κ κοχο κ κοπ–σο κεκ μ–μεθα κ κουθε κεκομμ νοι. » » pers. πε–ππαγ– –πε–ππάγ–μην –π –ππαξο –π –ππακ–σο –πε–ππάγ–μεθα –π –ππαφ–θε πεππαγμ νοι. ἀγγελ– T. » » Temas en gutural ππάςςτ . b) Las desinencias son las de los tiempos históricos (cfr. –αι. –αι.Plur. permanece inmutable. os habíais desat. γγελ– γγ λ–μην ἤγγελ–ςο ἤγγελ–σο γγ λ–μεθα ἤγγελ–θε γγελμ νοι. ςπεπ–ςπαπ– T. –α ςαν OBSERVACIONES a) Si el Perfecto tiene una reduplicación silábica. –α. ςπαπ– ςπάπ–μην ἔςπαπ–ςο ἔςπαπ–σο ςπάπ–μεθα ἔςπαπ–θε ςπαπμ νοι. el Perfecto tiene reduplicación temporal (§§ 113c y 4). sin adición alguna. –αι./habíamos sido desat. χετδ– χε ρ–μην ἔχετ–ςο ἔχετρ–σο χε ρ–μεθα ἔχετ–ςθε χετςμ νοι. I II III I II III pers. –αι.Ppf. » » él se había desatado/había sido desatado nos.Ppf. χετδ– T. § 35).Ppf. anuncio T. –αι. –α ςαν T.V.Ppf. vos. » » pers. » » ἀγγ λλ–ψ . –α ςαν ςπείπ–ψ. υαν T. engaño T.nos habíamos desat. si. muestro T. . –α ςαν Temas en líquida y nasal Sing. corto T./habíais sido desatados ellos se habían desat. c) Como el Pluscuamperfecto activo. I II III I II III pers.Ppf. también el Medio-pasivo tiene solamente el modo Indicativo.V.V. Plur.V.V. siembro υαίν–ψ. I pers. M. λε–λτ– κ σερ. líquida y nasal. NOM.-P. –κ σα II » » » » ἔςοιςθε III » » » » ἔςοινσο λε–λτ– κὼρ. e) Cuando las desinencias del Ppf. La perífrasis se forma con el Participio Perfecto y la III pers. –κτια. λε–λτ– ς μεθα ςοίμην ςοίμεθα ς μενορ yo habré desatado tú habrás desatado él habrá desatado nosotros habremos desatado vosotros habréis desatado ellos habrán desatado yo habría desat. Lc 4. –κτιαι. como en el Perfecto. –κ σα » » » » ἔςεςθε III » » » » ἔςονσαι I pers.d) La III persona plural es a veces perifrástica. a veces. plural del Imperfecto del verbo ε μί. κὼρ. del cual deriva. tienen lugar los mismos fenómenos constatados para el Perfecto M. f) Desde el punto de vista del significado. –κτιαι.-P. Una formación análoga puede encontrarse. –κ ρ ἔςεςθαι INFINITIVO PARTICIPIO M.1617).V. Plur. el Pluscuamperfecto transfiere al pasado el valor cualitativo. II » ACTIVO λε–λτ– –κτια. en los §§ 122–123.verbal del Perfecto. § 125—Futuro Perfecto (II) Activo y Medio-pasivo λ –ψ . λτ– INDICATIVO Sing. –κ ρ II » » » » ἔςοιο III » » » » ἔςοισο I pers. λε–λτ– κὼρ. OPTATIVO Sing. II –κ ρ ἔςομαι » ἔς » » ἔςσαι λε–λτ– κ σερ. » » III » » I pers. Plur.(o hubiera) tú habrías desatado él habría desatado nosotros habríamos desatado vosotros habríais desatado ellos habían desatado haber estado para desatar . –κτια. también en las otras personas (cfr. se unen a temas en muda.T. NOM. § 81) y las desinencias de los tiempos principales.13. λε–λτ–ςοί–μην λε–λ –ςοι–ο λε–λ –ςοι–σο λε–λτ–ςοί–μεθα II » λε–λ –ςοι–ςθε III » λε–λ –ςοι–νσο λε–λ –ςε–ςθαι INFINITIVO PARTICIPIO ςομ νη que ha estado para desatar ς μενον yo habré sido desatado tú habrás sido dasatado él habrá sido desatado nosotros habremos sido desatados vosotros habréis sido desatados ellos habrán sido desatados yo habría sido desatado tú habrías sido desatado él habría sido desatado nosotros habríamos sido desatados vosotros habríais sido desatados ellos habrían sido desatados haber estado para ser desatado M. » » pers. κὼρ λε–λτ– κτιαρ λε–λτ– κ ρ I II III I pers. » » pers. –οτ –ηρ N. Plur. λε–λτ–ς –μενον. Heb 2. impropiamente.F. N. OPTATIVO Sing. –οτ que ha estado para ser desatado OBSERVACIONES a) El Futuro segundo (denominado también. F. λελτκὼρ ἔςομαι = habré desatado Para un ejemplo en el N. λ –ψ -T.. λτ– INDICATIVO Sing. con el Participio Perfecto activo y el Futuro del verbo ε μί (cfr. Futuro anterior) en la voz activa se forma perifrásicamente. λε–λτ–ςο–μ νη. Plur.T. § 83). λε–λτ–ς –μενορ. GEN. cfr. b) La forma medio-pasiva se forma uniendo al tema del Perfecto (por tanto. MEDIO-PASIVO λε–λ –ςο–μαι λε–λ –ς λε–λ ςε–σαι λε–λτ–ς –μεθα II » λε–λ –ςε–ςθε III » λε–λ –ςο–νσαι I II III I pers.V. con reduplicación) la característica del Futuro (cfr. . οτ Βαπαββ ρ. c) Con más frecuencia. la venda ἄπσι (adv. sujeto σ ς βαςμα.52). αρ la faja.40: κεκπάξονσαι lección variante de A. cfr. el Futuro II M. οτ la muerte πιππάςκψ vendo πλανάψ engaño dejo el homicidio ἄγνψςσορ. Barrabás πνετμασικ ρ. se forma con la perífrasis constituida por el Participio M. vano υ νορ.del banquete enseñado ἀπφισπίκλινορ. .T. ν ψρ sacerdote instruido el presid. en lugar de κπάξοτςιν. ον desconocido ἀπφιεπε ρ.) οτ κληπον μορ. del Perfecto y el Futuro de ε μί (cfr. ασορ el objeto de culto νεπγ ψ obro σ ςοτδάπιον.-P. οτ el altar ςάπκινορ. οτ el revoltoso κασαπγ ψ inutilizo ςσάςιρ. . el sumo διδακσ ρ. el atrio ato. η. οτ el sudario πιγπάυψ escribo sobre ςσαςιαςσ ρ. Mt 16. el heredero ν πιον (adv. W (cfr.y ahora delante .-P. ψ νορ la puerta.. Lc 19. αρ la prostitución πτλ ν.λελ –ςο–μαι = habré sido desatado En el N.19 y Lc 12. ν espiritual βψμ ρ. Apéndice VI). εψρ la sublevación κεν ψ vacío. Queda la duda de si en estos pasajes se trata verdaderamente de un Futuro tercero o si el Participio tiene meramente valor de adjetivo. VOCABULARIO 35º ἀναθεψπ ψ γε ομαι GEN) observo (con gusto δψ ποπνεία. ον carnal κειπία. κ κπαγα. ποιεισε. κεκοιν νηκεν. εἴπγαςμαι. πεππαγμ νοι ςαν TRADUCIR DEL GRIEGO: ἀπεκπίθηςαν (respondieron) ο ν σοιρ πηπ σαιρ οἱ Υαπιςαιοι μ (acaso) κα μειρ πεπλάνηςθε ρ δ γε ςασο ἀπφισπίκλινορ σ ὕδψπ ο νον γεγενημ νον. γ νιςμαι. γ γονα. ἀκο ψν. ἤλπικα. Πιλ σορ. ποι ς . ἀκο ς . ἀκοτ σψ. ἀκο ςανσερ. ἀν γμαι ςτνεληλ θειςαν. ποι ςειρ λαβ ν. κα κασ πγησαι παγγελία ν δ λεγ μενορ Βαπαββ ρ μεσ σψν ςσαςιαςσψν δεδεμ νορ ο σινερ (los cuales) ν σ ςσάςει υ νον πεποι κειςαν κα ἀναβ ρ φλορ ἤπξασο α σειςθαι καθὼρ Πιλ σορ ποίει α σοιρ οἴδαμεν γ π ὅσι ν μορ πνετμασικ ρ ςσιν γὼ δ ςάπκιν ρ ε μι. πεπλ πψσαι. σεσ πηκα. μειρ δ κηπ ςςομεν Φπιςσ ν ςσατπψμ νον ἔςσιν γεγπαμμ νον ν σοιρ ππου σαιρ κα ἔςονσαι πάνσερ διδακσο θεοτ . ε ςελ λτθα. ἀκηκ αμεν. λαβ σψ. ἀκοτςαι. εἴληυαρ. πεπλανημ νοιρ. οτ Lázaro prep. λ χεσαι / λ μχεσαι. κεκ νψσαι πίςσιρ.Λάζαπορ. λάμβανον. ποι ςαμεν. β βλησο. ἀπ ςσαλκα. γὼ ε ρ σοτσο γεγ ννημαι κα ε ρ σοτσο λ λτθα ε ρ σ ν κ ςμον. ποιηςαι. π πσψκα. λάβψςιν. πεππαμ νορ π σ ν ἁμαπσίαν ςὺ λ γειρ ὅσι βαςιλε ρ ε μι. ἀπηλλάφθαι. ἕνα (un solo) πασ πα ἔφομεν σ ν θε ν ξηλθεν σεθνηκὼρ (Λάζαπορ) δεδεμ νορ σοὺρ π δαρ κα σ ρ φειπαρ (atado de pies y manos) κειπίαιρ κα χιρ α σοτ ςοτδαπί πεπιεδ δεσο (estaba envuelto). κο ςασε. ποι ςψ. λαβειν. ποίηςον. να μαπστπ ςψ σ ἀληθεί πσψφ ρ δ σιρ (un) ὀν μασι Λάζαπορ β βλησο ππ ρ σ ν πτλψνα α σοτ εἱλκψμ νορ (cubierto de llagas) πολλ (muchos) μ ν ο ν κα ἄλλα ςημεια ποίηςεν Ιηςοτρ ν πιον σψν μαθησψν α σοτ. β βληκεν. ἔππιπσαι. ἤκοτον. con GEN). ποι ςασε. γ γεπσαι. ἤκοτε.) de donde EJERCICIO: Analizar las siguientes voces verbales. ἤκοτςαν. ποιψςιν. ἀκο ςοτςιν ποίηςεν. todas neotestamentarias: ἀκο ςαρ. ἃ ο κ ἔςσιν γεγπαμμ να ν σ βιβλί σο σ διεπφ μενορ γ π κα ἀναθεψπψν σ ςεβάςμασα μψν ε πον κα βψμ ν ν πεγ γπαπσο Αγν ςσ θε ε παν οἱ Ιοτδαιοι α σ μειρ κ ποπνείαρ ο γεγενν μεθα. ἀκο ει. κα ο κ ᾔδει π θεν ςσιν. λαβοτςα. λ χεςθε / λ μχεςθε. ληχ μεθα / λημχ μεθα. γ γπαυα. πεποι κειςαν. ἥγημαι. ληλ θει. βεβαπημ νορ. ποι ρ. ἀκο ςψςι. ποι ςειαν. υψνει σ ν ντμυίον κα λ γει α σ ςὺ σεσ πηκαρ σ ν καλ ν ο νον. λαμβάνονσερ. λάβεσε. πεπιεδ δεσο. ῥεπανσιςμ νοι. οτ Pilatos π θεν (adv. ε ληυ ρ νενίκηκα. λάβε. 13. λαμβάνεσε. ποι ς . π πειςμαι. λελάληκεν. ἀκο ςασε. ἕψρ ἄπσι κα ἔλεγον ὅσι Ιψάννηρ βαπσίζψν γ γεπσαι κ νεκπψν κα δι σοτσο νεπγοτςιν αἱ δτνάμειρ ν α σ ε (si) γ π οἱ κ ν μοτ κληπον μοι (ε ςιν). ποιοτμεν. λαμβάνειν. γεγ νει. ποιοτν. λάβ . ποιψμεν. κλελεγμ νορ. ἀκο ειν. en un mismo verbo: la primera. el fenómeno está presente sobre todo en el griego clásico. La forma débil.fuerte γπάυ–η–ν inclino digo muestro κλιν–/κλι– λεγ– υαν– κλί–θη–ν λ φ–θη–ν [ υάν–θη–ν] [ κλίν–η–ν] [ λ γ–η–ν] υάν–η–ν § 127—Aoristo pasivo débil El Aoristo pasivo débil se forma uniendo al tema verbal la característica θη/θε. como también la coexistencia.P. Aoristo pasivo VERB. se extendió después a otros tipos de temas. + DESINENCIAS ACTIVAS TIEMPOS . originada sucesivamente.P. débil y fuerte. tenía inicialmente valor intransitivo. la segunda.débil [ γπάυ–θη–ν] A. que se manifiesta de dos formas distintas. de ambas formas.P. con sufijo –θη. a veces. Ejs.LECCIÓN VIGESIMOSEXTA § 126—El Aoristo pasivo El Aoristo pasivo presenta una configuración autónoma.: Verbo γπάυ– ψ κλίν–ψ λ γ–ψ υαίν– ψ escribo T. A. La forma fuerte. Esto explica la presencia de desinencias activas en una diátesis pasiva. en relación a los temas en vocal. generalmente. respecto de la del Aoristo medio. – una débil. más antigua que la débil. al que hacen referencia los ejemplos citados entre corchetes. según la siguiente fórmula: AUMENTO + TEMA VERB. verbal CARACT. Pero las dos tienen conjugación atemática. con significado pasivo. γπαυ– A. – otra fuerte. con sufijo –η.V. con valor intransitivo. característica + CARACT. NOM. » pers. λτ–θει–ςα. III I » pers. desato – T. II III I » » pers. » Plur. Plur. λτ–θ –ν.HISTÓRICOS – λ – θη – ν § 128—Recuadro del Aoristo pasivo débil Temas en vocal – λ –ψ . I II III I II III I II III I pers. F. N.V. λτ–θείη– nosotros seríamos μεν desatados λτ–θει–σε. Plur. λτ–θείη–ςαν ellos serían desatados INFINITIVO λ –θη–σι λτ–θ –σψ λ –θη–σε λτ–θ –νσψν (λτ–θ –σψςαν) λτ–θη–ναι PARTICIPIO M. λτ–θεί–ρ. » » pers. SUBJUNTIVO Sing. II III » » II III II III pers. IMPERATIVO Sing. » » pers. II » Sing. – νσορ –είςηρ – νσορ seas desatado tú sea desatado él seáis desatados vosotros sean desatados ellos haber sido desatado que fue desatado/desatado . λτ–θείη–σε vosotros seríais desatados λτ–θειε–ν. Plur. » » pers. λτ– INDICATIVO Sing. GEN. OPTATIVO –λ –θη–ν –λ –θη–ρ –λ –θη –λ –θη–μεν –λ –θη–σε –λ –θη–ςαν λτ–θψ λτ–θ –ρ λτ–θ λτ–θψ –μεν yo fui desatado tú fuiste desatado él fue desatado nosotros fuimos desatados vosotros fuisteis desatados ellos fueron desatados que yo sea desatado que tú seas desatado que él sea desatado que nosotros seamos desatados que vosotros seáis λτ–θη–σε desatados λτ–θψ –ςι (ν) que ellos sean desatados yo sería desatado (o fuese λτ–θείη–ν desatado) λτ–θείη–ρ tú serías desatado λτ–θείη él sería desatado λτ–θει–μεν. : σιμά–ψ σιμα– A. delante de la –θη característica.P.OBSERVACIONES a) El Aor.V. αἱπε– A.: γι(γ)ν ςκψ conozco T.: παιδε –ψ educo παιδετ– T. mantienen la vocal breve: αἱπ –ψ tomo T. –σιμ –θη–ν Algunos verbos.: honro T.V.P.V.V. pero también de algunos temas en líquida y nasal de uso muy común.V. en diptongo y en consonante muda. es sólo análogo el A.P. –γν –ρ–θη–ν f) Los temas en consonante muda. ἀκοτ– A. excepto los en dental. λ –ψ desato » λτ– » d) En los temas en diptongo.P.P. pero que pertenece al tema: Ejs. T. c) Ejs. en el A.P.V. πειθ– A. γνψ– A. [ π –θη–ν]1 –λῠ–θη–ν A.T.P. caída en el Presente. πείρ–θη–ν . –παιδε –θη–ν e) Algunos temas en vocal y diptongo recobran. sin embargo. b) En los temas en vocal.P.: ἀκο –ψ oigo T. éste permanece inalterado: Ej. una ρ. con las siguientes modalidades: ᾰ pura > ᾱ ο > ψ α > η ῐ > ῑ ε > η ῠ > ῡ Ejs. κο ρ–θη–ν ςεί–ψ agito » ςει– » –ςείρ–θη–ν σελ –ψ acabo » σελε– » –σελ ρ–θη–ν Sin embargo. pasivo débil es propio de muchos temas en vocal.: πείθ–ψ 1 persuado No presente en el N.. que cambian esta última en ρ: Ejs. ésta se alarga delante de la característica –θη–. asumen la aspirada correspondiente. de γι(γ)ν ςκψ: Ej. P. sin embargo. de un tema con aparente metátesis: Ejs. T.P. tomo » λαβ–/ληβ– » –λ υ–θη–ν Algunos verbos forman el A. generalmente. –βλ –θη–ν καλ –ψ llamo » καλ(ε)–/κλα– » –κλ –θη–ν σ μν–ψ corto » σεμ–/σμε– » –σμ –θη–ν j) Los verbos con apofonía cualitativa forman.: ἀγγ λλ–ψ anuncio h) T.P. » βοτλ–η– » » ε π–ε– » η ξ –θη–ν βοτλ –θη–ν ε π –θη–ν . γγ λ–θη–ν A. forman el A.g) π μπ–ψ envío » πεμπ– » π μυ–θη–ν ππάςρ–ψ hago » ππαγ– » ππάφ–θη–ν Los temas en líquida y nasal mantienen esta última inalterada: Ej.P. en cambio.: κλίν–ψ κπίν–ψ inclino T. con el tema de grado largo: Ejs: λείπ–ψ λαμβάν– ψ k) dejo T.: βάλλ–ψ arrojo T. de un tema con ampliación en –η/ε : Ejs: α ξάν–ψ aumento βο λο– μαι quiero ε πίςκ–ψ encuentro 1 [ –λείυ–θη–ν]1 No presente en el N. pierden la consonante final –ν del tema: Ejs. con el tema de grado medio. el A.P.P. –κλί–θη–ν juzgo » κπιν– » –κπί–θη–ν » πλτν– » –πλ –θη–ν πλ ν–ψ lavo i) ἀγγελ– Otros. los verbos.V. κλιν– A. βαλ–/βλα– A.V. con apofonía cuantitativa (α/η).V. por fin. λιπ–/λειπ– /λοιπ– A.V. Algunos verbos.V.P.P. α ξ–η– A.T. plur.P. m) Hay que notar. el Participio es oxítono. a veces. sing. υαν–ψ –μεν II Subj.La desinencia –θι de la II pers. débil sigmático. § 93) Ejs.Por lo que se refiere al acento. del Imperativo se cambia en –σι para evitar una doble aspiración en el ámbito de la misma palabra (cfr. entre los cuales el de algunos politemáticos (cfr. del Indic. el Infinitivo es properispómeno. peculiarmente.La III pers. λ γ–ψ digo » πά–ψ veo » υ π–ψ llevo » γεπ– A.P. cfr. se advierten las siguientes peculiaridades: . excepto en el Subjuntivo.P. muestro – T. υαν– INDICATIVO Sing. . en la III pers.: γείπ–ψ despierto T. el A.. se forma análogamente a la del Aor. υαν–ψ II » υαν– –ρ III » υαν– Plur. toda ella atemática. I pers.V. I pers. –υάν–η–ν II » –υάν–η–ρ III » –υάν–η Plur. en el Participio. § 99. § 94/c). .. . .La característica –θη– se abrevia en –θε– el Optativo.En el Subj. por un fenómeno de carácter fonético (ley de Osthoff. I pers. .V.La característica modal –ιη– del Optativo puede. Subjuntivo » υαν–η–σε yo aparecí tú apareciste él apareció nosotros aparecimos vosotros aparecisteis ellos aparecieron que yo aparezca que tú aparezcas que él aparezca que nosotros aparezcamos que vosotros aparezcáis . sing. I pers. la vocal del suf. –υάν–η–μεν II » –υάν–η–σε III » –υάν–η–ςαν SUBJUNTIVO Sing.l) En la conjugación del A. el Optativo tiene siempre el acento en la característica modal. γ π–θη–ν ῥη– » ππ –θη–ν ὀπ– » νεκ– » ὤυ–θη–ν ν φ–θη–ν § 129—Recuadro del Aoristo pasivo fuerte Temas en consonante – υαίνψ . nota 3). –θη– se contrae con la de la vocal temática larga η/ψ. de algunos verbos. reducirse a –ι– en el plural. del Imperativo. υαν–είρ.P. aparecido OBSERVACIONES a) El Aoristo pasivo fuerte se forma uniendo al tema verbal la característica –η– (sin la –θ– del Aor. υαν– ν. presente en el recuadro explicativo. b) Tienen el A. υαν–είη–ν Plur. INFINITIVO PARTICIPIO M.) ςπάπην T. pero también muda: Ejs. F. también el A. υαν–ειςα. que ellos aparezcan yo aparecería (o apareciese) tú aparecerías él aparecería nosotros apareceríamos vosotros apareceríais ellos aparecerían aparece tú aparezca él apareced vosotros aparezcan ellos haber aparecido GEN. respecto del mismo verbo. fuerte sólo verbos con tema en consonante. » pers. Pasivo . I pers. significado intransitivo. que el Aoristo Pasivo fuerte tiene.P. » γπαυ– κπτπ– siembro vuelvo » » ςπεπ–/ςπαπ– » ςσπευ–/ςσπαυ– » coloco » ςσελ–/ςσαλ– » ςσάλην destruyo » υθεπ–/υθαπ– » υθάπην A. » υάν–η–θι υαν– –σψ υάν–η–σε υαν– –νσψν (υαν σψςαν) υαν–η–ναι IMPERATIVO Sing. débil.: γπάυ–ψ escribo κπ πσ– escondo ψ ςπείπ–ψ ςσπ υ– ψ ςσ λλ– ψ υθείπ– ψ γπάυην κπ υην (clásico) κπ βην (N.V. demuestra lo que se ha dicho ya: es decir.T. » » υαν–είη–ρ υαν–είη υαν–ει–μεν υαν–ει–σε υαν–ει–εν II III II III pers. Pas. débil). Aparte de esta diferencia su conjugación es del todo igual a la del Aoristo pasivo débil.OPTATIVO III » υαν–ψ –ςι (ν) Sing. especialmente líquida y nasal. υαν–– νσορ υαν–είςηρ υαν– νσορ que apareció. Pas. especialmente cuando subsiste. II III I II III » » pers. NOM. » ςσπάυην (me volví) c) El verbo υαίνψ. Plur.P. N. con frecuencia. las mismas observaciones indicadas para el A.P.V. λτ– INDICATIVO Sing.habríamos de ser desatados vos. M. –οτ que será desatado –ηρ que ha de ser desatado –οτ . lu–qhv–s–o–mai λτ–θ –ρ– (λτ–θ –ςει) λτ–θ –ρ–ε–σαι λτ–θη–ρ– –μεθα II » λτ–θ –ρ–ε–ςθε III » λτ–θ –ρ–ο–νσαι I pers. débil.P. λτ–θη–ρ– – μενον.(o hubiese) tú habrías de ser desatado él habría de ser desatado nos. no habiendo motivo alguno que determine el cambio (de su forma originaria –θι en –σι). λτ–θη–ρ– – μενορ. generalmente. del Imperativo conserva su desinencia –θι. con el grado reducido. una vez que ha desaparecido la –θ– en la característica del A. yo seré desatado tú serás desatado él será desatado nosotros seremos desatados vosotros seréis desatados ellos serán desatados yo habría de ser des. λτ–θη–ρ–οί–μην II » λτ–θ –ρ–οι–ο III I » pers. Plur.P. el A. fuerte. N. e) Valen para el A. como puede advertirse en muchos de los ejemplos citados. F. respecto de la conjugación. § 130—Futuro pasivo Recuadro de las formas de la acción futura en el pasivo (débil) Temas en vocal.d) En los verbos con tema apofónico. fuerte se forma. Plur. λτ–θ –ρ–οι–σο λτ–θη–ρ–οί–μεθα II » λτ–θ –ρ–οι–ςθε III » λτ–θ –ρ–οι–νσο INFINITIVO λτ–θ –ρ–ε–ςθαι PARTICIPIO NOM. sing. habríais de ser desatados ellos habrían de ser desatados haber de ser desatado GEN. λτ–θη–ρ–ο– μ νη. fuerte.λ –ψ . » » pers.P. desato T. excepto que la II pers. OPTATIVO Sing. I II III I pers. pasivo desaparece cuando se forma el Futuro pasivo. F. υαν– I II III I II III pers. υαν–η–ρ– – –οτ μενορ. según la siguiente fórmula: Fut. la vocal temática ο/ε. yo apareceré tú aparecerás él aparecerá nosotros apareceremos vosotros apareceréis ellos aparecerán yo habría de aparecer (o hubiese) tú habrías de aparecer él habría de aparecer nosotros habríamos de aparecer vosotros habríais de aparecer ellos habrían de aparecer haber de aparecer que aparecerá que ha de aparecer OBSERVACIONES a) El Futuro pasivo se forma directamente del tema temporal del Aoristo pasivo. N. débil o fuerte.υαίν–ψ . I pers. II III I » » pers. las desinencias medias de los tiempos principales. υαν–η–ρ–οί–μην Plur. » » pers.V. muestro . La formación del Fut. υαν–η–ρ–ο– –ηρ μ νη. el aumento del Aor. υαν– –ρ–ε–ςθαι NOM.T. futuro . Plur. υαν–η–ρ– – –οτ μενον.Recuadro de las formas de la acción futura en el pasivo (fuerte) Temas en consonante . » » υαν– –ρ–ο–μαι υαν– –ρ– (ει) υαν– –ρ–ε–σαι υαν–η–ρ– –μεθα υαν– –ρ–ε–ςθε υαν– –ρ–ο–νσαι Sing. GEN. υαν– –ρ–οι–ο υαν– –ρ–οι–σο υαν–η–ρ–οί–μεθα II » υαν– –ρ–οι–ςθε III » υαν– –ρ–οι–νσο INDICATIVO Sing. Pas. OPTATIVO INFINITIVO PARTICIPIO M. uniéndole –después de la característica– los elementos propios del Futuro medio sigmático: la sigma. tiene lugar por tanto. Naturalmente. οτρ la misericordia σ πιςσάσηρ. – μαι – μαι el presidente. οτ σ + DESI N. ασορ el bautismo. – θ – ρ – ο Débil λτ Fuert γπαυ – – ρ – ο e b) Del mismo modo se forma el Futuro pasivo de todos los tipos de Aoristo pasivo: oigo T. ασορ la tribuna (del tribunal) Γαλιλαία. el maestro ε νοτφορ. οτ el eunuco θ λημα. M.P + CARAC. el regazo TEM. ἀκο –ψ VOCABULARIO 36º ἀκο . desinencia . αρ la Galilea ἔλεορ. σ βημα.TEMA VER + CARACT. αρ el vientre.TE B. ασορ la voluntad κοιλία. ἀκοτ– Fut. ψ νορ la viña σ βάπσιςμα. UT. ηρ la audición . la fama.V. Tema DESIN. lo oído ἀμπελ ν.AOR.DEL F + VOC. AS. pas ἀκοτρ–θ –ρ–ο– μαι καλ –ψ llamo » καλ(ε)– » » κλη–θ –ρ–ο– μαι κηπ ςρ– ψ proclamo » κηπτκ– » » κηπτφ–θ –ρ–ο– μαι κ πσ–ψ corto » κοπ– » » κοπ– –ρ–ο–μαι Ejs. . ηρ ( μ πα) el día del Señor λ πη. la caída σ ςπ πμα. η. ἁγιαςθ σψ σ νομά ςοτ λθ σψ βαςιλεία ςοτ οἱ δ ἀκο ςανσερ ξ πφονσο εἱρ καθ εἱρ (uno después de otro) ἀπξάμενοι ἀπ σψν ππεςβτσ πψν κα κασελείυθη μ νορ κα γτν ν μ ς ο ςα ε ς ν γ π εὺνοτφοι ο κ κοιλίαρ μησπ ρ γενν θηςαν οὕσψρ. abandono παπαλαμβάνψ recibo. la tristeza σ μνημα. en el medio ἀναφψπ ψ me retiro διαλογίζομαι considero. ηρ el dolor.κτπιακ . ασορ el monumento. tomo ππος πφομαι voy hacia TRADUCIR DEL GRIEGO: μεσ σατσα ὤυθη π ςιν (a todos) ἀποςσ λοιρ πάνσερ (todos) οἱ φθ ερ βλ θηςαν ε ρ σ ὕδψπ ν κείν σ μ π π ρ (todo) λα ρ κληθ ςεσαι ἅγιορ σψ κτπί οἱ νεκπο γεπθ ςονσαι ν μ π κπίςεψρ σ υψν σοτ ἀγγ λοτ αἱ γτναικερ παπεκλ θηςαν π σψν ἀνδπψν α σψν ποι ςψ σ ῥ μασά μοτ ἀκοτςθηναι π βαςιλ ψρ κλ θη δ κα Ιηςοτρ κα οἱ μαθησα α σοτ ε ρ σ ν γάμον ς θημεν φάπισι δι θελ μασορ θεοτ σατσα ππ θη δι ςσ μασορ Δατίδ ἤφθη 1 Ιηςοτρ π πνε μασορ ε ρ σ πη πειπαςθηναι π σοτ διαβ λοτ ε πεν δ α σοιρ κ πιορ ὅσαν πποςε φηςθε λ γεσε Πάσεπ. elegido μ ςορ. ασορ la semilla πομον . el sepulcro σ παπάπσψμα. κα ε ς ν ε νοτφοι ο ε νοτφίςθηςαν π σψν 1 Infinitivo pasivo con valor final . ον medio. ηρ κλεκσ ρ. ν la paciencia. discuto π πφομαι me acerco πεπψσάψ pregunto ε νοτφίζψ hago eunuco κασαλείπψ dejo. ασορ la culpa. la constancia escogido. κα φαπ ςεσαι μψν καπδία.ἀνθπ πψν. ὅσι ἑπ σοτσο ἀπεςσάλην παν ο ν λίθοτρ να βάλψςιν π α σ ν Ιηςοτρ δ κπ βη κα ξηλθεν κ σοτ ἱεποτ . κα φαπ ν μψν ο δε ρ ἀπει ἀυ μψν δ ε πεν ππ ρ α σοὺρ ὅσι κα σαιρ ἑσ παιρ π λεςιν ε αγγελίςαςθαί με δει σην βαςιλείαν σοτ θεοτ. κα ε ς ν ε νοτφοι ο ε νο φιςαν ἑατσοὺρ δι σ ν βαςιλείαν σψν ο πανψν κα μειρ ο ν ντν μ ν λ πην ἔφεσε πάλιν δ χομαι μ ρ. ἅππαγερ Plur. una forma única para los tres géneros. ἅππαγορ GEN.F. Masculino F. Dativo AC. entonces. (denominados. en consecuencia. Femenino N. de una terminación). Tema: ἁππαγ– (M.LECCIÓN VIGESIMOSEPTIMA Adjetivos de la II clase Los adjetivos de la II clase siguen. ἅππαξ VOC. ἅππαγα AC. de tres terminaciones). y F.) (ladrón) ἅππαξ Sing. (denominados. Nominativo M. el modelo de la III declinación./F. M. el F. y N. y el N. en el masculino y en el neutro. ἅππάγψν GEN. Neutro Sing. o bien una forma distinta para cada uno de los tres géneros (y se denominan. Vocativo Plur. singular GEN. y otra para el N. plural ./N. Acusativo VOC. en el NOM. NOM. Genitivo DAT... de dos terminaciones). o bien una forma para el M. DAT. § 131—Adjetivos de una terminación Es el menos numeroso de los tres grupos y al que pertenecen los adjetivos que tienen una forma idéntica para el M. mientras que en el femenino –si tiene una forma distinta del masculino– sigue el modelo de la I declinación. ἅππαξι(ν) NOM. NOM. ἅππαγι DAT. Los adjetivos de la II clase pueden tener. por lo mismo. generalmente. que tiene también tema en dental. DAT. πεν σψν GEN. OBSERVACIONES a) Los adjetivos de una sola terminación tienen una única terminación para la declinación del masculino. plural cfr. c) Como π νηρ. véase ./N. π νησορ GEN. ejemplo pl. del femenino y del neutro. –ησορ debería declinarse νηςσιρ. ayuno (adjetivo = sin haber comido). –ιδορ. π νησερ Plur. Ej. Mt 15.3./F. b) Algunos adjetivos de una terminación son usados como sustantivos. ἅππαγερ VOC.ἅππαγαρ AC.32). Mc 8. la de los temas en consonante muda. a los que imitan. pl. los pobres.: οἱ π νησερ. π νησι DAT. π νησερ VOC. π νηςι(ν) π νησαρ AC. ν ςσειρ (cfr. π νηρ VOC. NOM. normalmente. una condición o un modo de ser: Ej. π νησα AC. que es. En cambio se encuentra el AC. ve. NOM. Tema: πενησ– (M. ya que indican.) (pobre) π νηρ Sing. VOC.) ἀφάπισορ. ςψ υπον VOC. ejemplos N. DAT. Tema: ςψυπον – (prudente) M. NOM.§ 132—Adjetivos de dos terminaciones Los adjetivos de la II clase de dos terminaciones presentan una forma. ἄφαπιρ. ς υπψν NOM. GEN. NOM. ς υπονι DAT. ς υπονερ VOC. ς υπονα AC. VOC. y otra para el N. DAT. y F. ἄφαπι (ingrato . GEN. Sing. M. AC.T.No atestiguado en el N. ς υπονερ Plur. NOM. Plur.T. Nuevo Test.. Ejs. Tema: πληπερ– (pleno) Sing. πληπερ πλ ποτρ πλ πει πληπερ πληπερ πλ πη πλ πψν πλ πεςι(ν) πλ πη πλ πη OBSERVACIONES a) El tema de los adjetivos de la II clase de dos terminaciones puede ser de diverso tipo: – en cons. ς υποςι(ν) ς υποναρ AC. ς υπονορ GEN. precedida de –ι– (–ισ–/–ιδ–/ιθ–) Ejs. GEN. muda. ςψυπ νψν GEN.-F.-F. DAT. ἀφάπισορ .: NOM. ςψ υπον ς υπονορ ς υπονι ςψ υπον ςψ υπον ς υπονα ςψυπ νψν ς υποςι(ν) ς υπονα ς υπονα N. común para el M. πλ πηρ πλ ποτρ πλ πει πλ πη πληπερ πλ πειρ πλ πψν πλ πεςι(ν) πλ πειρ πλ πειρ N. AC. que presentan una única forma temática en –ερ. ε ςσάφτορ. ya consignados a propósito de los sustantivos análogos de la III decl.: NOM. c) En particular. εὔελπιρ. ςψ υπον (prudente) GEN. – ρ decl. la declinación de los nombres de la III.T. en tales adjetivos.NOM. Recordamos los más frecuentes en el N. declinación > da origen a . ἀληθοτρ.No atestiguado en el N. ἀληθ ρ (verdadero) GEN. d) Los adjetivos con el tema en –ερ– son muy numerosos.: NOM. el AC. ς υπονορ – en –ρ– precedida de –ε– Ejs. siguen el modelo de los nombres masculinos. ἀςθην ρ. plur. ἀπάσοπορ. que recobra la desinencia del NOM. Hay que señalar. los temas en –ερ llevan consigo la elisión de la –ρ– intervocálica (con todos los fenómenos consiguientes. – ρ (verdadero). ε λπιδορ – en líquida (π) y nasal (ν): Ejs. del tipo ΢ψςθ νηρ. ἄπασοπ (huérfano) GEN. además. por analogía (la contracción normal comportaría –εςαρ > –εαρ > –ηρ).: ἀληθ ρ. ε λπιδορ. en general. εὔςσαφτ (frondoso-No atestiguado en el N..) GEN. ς υπψν. (cfr. ἀληθ ρ.T. εὔςσαφτρ. ρ (débil). ς υπονορ. que recae casi siempre sobre la vocal de la terminación –ερ).T. § 109)).) GEN. siguen. εὔελπι (confiado . ἀπάσψπ. que presentan el mismo tipo de tema.: NOM. plural en –ειρ. y el acento. ε ςσάφτορ b) Los adjetivos de II clase de dos terminaciones. ςτγγεν ρ. ἀπάσοπορ NOM. ἀληθοτρ – en vocal (–ι/–τ): Ejs. μ λαρ μ λανορ μ λανι μ λανα μ λαν Plur. . el paradigma de la tercera declinación. – ρ (impío). el NOM. (negro) Sing. es particularmente utilizado el adjetivo ἄπςην (macho.(pariente). ἀςεβ ρ. γι ρ. DAT. μ λαν μ λανορ μ λανι μ λαν μ λαν μ λαιναι μελαινψ ν μελαίναιρ μελαίναρ μ λαιναι μ λανα μελάνψν μ λαςι(ν) μ λανα μ λανα OBSERVACIONES a) El NOM. neutro se constituyen con el tema puro. masculino de los temas en –ν– es sigmático y la presencia de la –ρ provoca la caída de la –ν– final del tema. unigénito). § 133—Adjetivos de tres terminaciones Los adjetivos de tres terminaciones siguen. f) Los temas en –ι–. – ρ (bien nacido. e) Con el tema en –ν–. μ λαινα μελαίνηρ μελαίν μ λαιναν μ λαινα N. DAT. GEN. muy pocos. AC. M. NOM. – ρ (sano). – ρ (piadoso). ε ςεβ ρ. μελαινα– – F. masculino). μ λανερ μελάνψν μ λαςι(ν) μ λαναρ μ λανερ F. b) El VOC. GEN./N. § 134—Temas en –ν– Temas: μελαν – M.. – ρ (único. son casi todos de uso poético. en el masculino y el neutro. μονογεν ρ. AC. VOC. y VOC. ε γεν ρ. VOC. mientras que en el femenino se adaptan al de la primera. masculino. Su tema puede terminar en –ν–/–νσ–/–ῠ. NOM. noble). . φαπίειρ φαπίεςςᾰ Sing. φαπι νσψν φαπιεςςψ ν GEN./N. φαπιεςςα– (< φαπιενσ–jα) . φαπίενσα φαπίεςςαν AC. π ρ VOC.F. φαπίεν φαπίενσορ φαπίενσι φαπίεν φαπίεν φαπίενσα φαπι νσψν φαπίεςι(ν) φαπίενσα φαπίενσα . π ρ Sing. φαπίεςι(ν) φαπίενσαρ φαπι ςςαρ AC. NOM. NOM. φαπίενσι φαπι ςς DAT.F./N. πάνσερ VOC. πανσί DAT.§ 135—Temas en –νσ– (–ανσ–/–ενσ–/–ονσ–) Temas: πανσ–M. F. φαπίεν φαπίεςςα VOC. (todo. < deriva de N. NOM. φαπίενσερ φαπίεςςαι Plur. φαπίενσορ φαπι ςςηρ GEN.. φαπίενσερ φαπίεςςαι VOC. NOM. F. entero) M. πάνσερ Plur. (agraciado) M. παςα– (< πανσ–jα) . π ν πανσ ρ πανσί π ν π ν πάνσα πάνσψν π ςι(ν) πάνσα πάνσα A) Temas en –ανσ– Temas: φαπιενσ– –M. π ςᾰ πάςηρ πάς π ςαν π ςα π ςαι παςψ ν πάςαιρ πάςαρ π ςαι N. cada. πάνσψν GEN. DAT. πανσ ρ GEN. φαπι ςςαιρ DAT. πάνσα AC. π ςι(ν) πάνσαρ AC. ἀκον VOC. ἄκοτςα ἀκο ςηρ ἀκο ς ἄκοτςαν ἄκοτςα ἄκοτςαι ἀκοτςψ ν ἀκο ςαιρ ἀκο ςαρ ἄκοτςαι Temas: ἑκονσ– .M. ἀκ νσψν GEN./N. ἑκ ν ἑκοτςα VOC. (voluntario) M. (que obra involuntariamente) M. NOM.M. F.(< ἀκονσ–jα) . ἄκονσι DAT. ἑκ νσορ ἑκο ςηρ GEN. ἑκ ἑκ ἑκ ἑκ ἑκ ν νσορ νσι ν ν ἑκ νσα ἑκ νσψν ἑκοτςι(ν) ἑκ νσα ἑκ νσα . Plur. ἄκονσερ Plur./N. ἀκοτςα.F. ἄκονσα AC. ἀκον ἄκονσορ ἄκονσι ἀκον ἀκον ἄκονσα ἀκ νσψν ἄκοτςι(ν) ἄκονσα ἄκονσα N. AC. ἑκ νσι ἑκο ς DAT. ἑκ νσα ἑκοτςαν AC. ἄκοτςι(ν) ἄκονσαρ AC. ἑκ ν ἑκοτςα Sing. NOM. ἄκψν Sing.. VOC. GEN..F. NOM. F. DAT.C) Temas en –ονσ– Temas: ἀκονσ– . ἄκονσορ GEN. ἑκ νσερ ἑκ νσψν ἑκοτςι(ν) ἑκ νσαρ ἑκ νσερ ἑκοτςαι ἑκοτςψ ν ἑκο ςαιρ ἑκο ςαρ ἑκοτςαι N. NOM. ἑκοτςα– (< ἑκονσ–jα) . DAT. ἄκονσερ VOC. NOM..M. AC. VOC. DAT. § 97/e). sing./N.) – εF > –ετ (en todos los otros casos). singulares . b) La formación del NOM. π ςα. plurales. masc. σαφεια σαφείαρ σαφεί σαφειαν σαφεια σαφειαι σαφειψ ν σαφείαιρ σαφείαρ σαφειαι N. femenino de los adjetivos de tres terminaciones está vinculada a la presencia de una j. en particular. GEN. σαφ σαφ ορ σαφει σαφ σαφ σαφ α σαφ ψν σαφ ςι(ν) σαφ α σαφ α OBSERVACIONES a) El NOM. de los adjetivos en –ανσ–/–ενσ–/–ονσ es debido a la caída del grupo –νσ–. DAT. en el GEN.T. NOM.§ 136—Temas en –ῠ– Temas: σαφτ–/σαφεF– . e) También los adjetivos de tres terminaciones siguen en su declinación la de los sustantivos que tienen el mismo tipo de tema f) Los adjetivos con tema en – ῠ– presentan alternancia vocálica: – ῠ– (NOM./VOC. σαφ ρ σαφ ορ σαφει σαφ ν σαφ σαφειρ σαφ ψν σαφ ςι(ν) σαφειρ σαφειρ F.M. y DAT. cuya desaparición ha provocado una serie de cambios fonéticos. GEN. c) Aunque se trate de un tema monosilábico. sing. cuyo resultado es la forma actual. no están atestiguados en el N./N. el acento sobre la desinencia (cfr. d) Los adjetivos del tipo de φαπίειρ./AC.. σαφεια– (< σαφεF–jα) – F. π ν no tiene. masc. de uso prevalentemente poético. Plur. VOC. M. Hay que notar. Masculino . y al consiguiente alargamiento por compensación (cfr. masc. de los adjetivos en –ενσ. que la vocal ε > ει. en el NOM. § 6c) de la vocal. π ρ. AC. delante de la –ρ de la desinencia. (veloz) Sing. μεγάλοι VOC. en el NOM. πολλ πολληρ πολλ πολλ ν πολλ N. μ γα μεγάλοτ μεγάλ μ γα μ γα μεγάλα μεγάλψν μεγάλοιρ μεγάλα μεγάλα N.AC. πολλοτ GEN. De hecho. y VOC. plur. μεγάλοι Plur. con tema en – ῠ–. además la presencia de la F. del singular.. desaparecida después. ε θ ρ (derecho). rudo).F. μ γαν AC. πολ ν AC.F. sing (M. NOM. μ γαρ VOC..N. medio.. θηλτρ (femenino). NOM. § 137—Adjetivos ―irregulares‖ Dos adjetivos. ἥμιςτρ (medio). femenino y ἥμιςτρ. NOM. (grande) M. σπαφ ρ (áspero. GEN./N. i) Algunos adjetivos en –τ/–ετ están presentes también en el N. βπαδ ρ (lento). πολ πολλοτ πολλ πολ πολ . λαφ ρ (pequeño). μεγαλᾱ > μεγαλη ./N. a excepción de θηλτρ. ὀξ ρ (agudo). μεγάλοτρ AC./N.M.g) En la declinación de los temas en – ῠ–. Temas: μεγα–/μεγαλο– . sing. πολ ρ Sing. βαπ ρ (pesado)./AC. πλασ ρ (ancho). πολλ . h) Todos los adjetivos no compuestos./VOC. πολλᾱ– > πολλη– . (mucho) M. ππαΰρ (manso). mientras que en todos los otros casos presentan un tema diverso (μεγαλο–/α– πολλο–/α–) y se declinan como un adjetivo de la I clase (primera y segunda declinación). ha evitado la habitual contracción en los casos (GEN. βπαφ ρ (breve).) –εορ se diferencia del de los sustantivos correspondientes (–εψρ). πολλ DAT.M. δ ρ (agradable).T:βαθ ρ (profundo). μεγάλψν GEN. megavlou μεγάλ DAT. μ γαρ. μεγάλη. y plur. son oxítonos. μ γα (grande) y πολ ρ. μ γαρ Sing. masculino y del neutro.. γλτκ ρ (dulce).) que presentan vocales ásperas contiguas. el GEN. NOM. πολ (mucho) tienen una declinación mixta. μεγάλη μεγάληρ μεγάλ μεγάλην μεγάλη μεγάλαι μεγάλψν μεγάλαιρ μεγάλαρ μεγάλαι F. Temas: πολτ–/πολλο– . F. πολ ρ VOC. μεγάλοιρ DAT.. tienen formas que se declinan como los adjetivos de la II clase (tercera declinación). grave βπαφ ρ. αΰ manso. cuán grande π ρ. GEN. μ γα grande μ λαρ. necio. π ςα. ερ lleno πολ ρ. ρ impío ἀςθεν ρ. ον cuánto. ερ pariente πολλά πολλψ ν πολλοιρ πολλά πολλά . breve γλτκ ρ. enfermo ἄυπψν. bien nacido μ γαρ. ρ noble. ἅππαγορ ladrón ἄπςην.Plur. AC. VOC. ἄπςεν macho ἀςεβ ρ. todo πλ πηρ. DAT. pesado. loco ὅςορ. μ λαν negro μονογεν ρ. dulce ε γεν ρ. πολλοί πολλψ ν πολλοιρ πολλο ρ πολλοί πολλαί πολλψ ν πολλαιρ πολλάρ πολλαί VOCABULARIO 37º ἀληθ ρ. πολ mucho ππαΰρ. ρ unigénito μψπ ρ. η. ρ verdadero ἅππαξ. π ν cada. εια. εια. εια. πολλ . μ λαινα. ά. NOM. μεγάλη. εια. ρ débil. ἄυπον necio βαπ ρ. humilde ςτγγεν ρ. veloz γι ρ. ρ sano Ααπ ν σ σ Aarón δπάκψν. να σ ρ νσολ ρ α σοτ σηπψμεν. ἀλλ ο κ ο δαρ π θεν ἔπφεσαι κα ποτ πάγει βλ πεσε γ π σ ν κληςιν μψν. να κασαιςφ ν σ ςφτπά αὕση γάπ ςσιν ἀγάπη σοτ θεοτ.) ¿dónde? ἀπ ςκψ agrado κλ γομαι escojo κασαιςφ νψ confundo κληπονομ ψ heredo TRADUCIR DEL GRIEGO: σ πνετμα ὅποτ θ λει πνει κα σ ν υψν ν ἀκο ειρ. οτ Esteban Υαπα el faraón ὅποτ (adv. εια.ς υπψν. ο πολλο ε γενειρ ἀλλ σ μψπ σοτ κ ςμοτ ξελ ξασο θε ρ. κα σ ἀςθενη σοτ κ ςμοτ ξελ ξασο θε ρ. ἀδελυοί. la serpiente θηπίον. ψν las palabras. ςψ υπον sabio. prudente σαφ ρ. λάπτγγορ la laringe λ για. las revelaciones ΢σ υανορ. κα αἱ νσολα α σοτ βαπειαι ο κ ε ςίν ρ γάπηςα σ ν ν μον ςοτ.) donde παπαφπημα (adv.) de repente ποτ (adv. ο πολλο δτνασοί. να κασαιςφ ν σοὺρ ςουο ρ. εψρ la llamada λάπτγξ. ὅσι ο πολλο ςουο κασ ςάπκα. κ πιε ὅλην σ ν μ παν μελ ση (anhelo) μο ςσιν ρ γλτκ α ( ςσ ν) σ λάπτγγί μοτ adv. δπάκονσορ el dragón. οτ la bestia κληςιρ. adverbio . ὅσι σ ν τἱ ν α σοτ σ ν μονογενη ἀπ ςσαλκεν θε ρ ε ρ σ ν κ ςμον να ζ ςψμεν δι α σοτ . δίψξεν σ ν γτναικα ἔσεκεν σ ν ἄπςενα δ ε πεν α σ θ γασεπ. ἄνδπα πλ πη πίςσεψρ κα πνε μασορ ἁγίοτ μακάπιοι οἱ ππαειρ ὅσι α σο κληπονομ ςοτςιν σ ν γην ν σο σ υανηπ θη ἀγάπη σοτ θεοτ ν μιν. κα λάλει ε λογψν σ ν θε ν κα σ θηπίον ποιει ςημεια μεγάλα. πίςσιρ ςοτ ς ςψκ ν ςε ὕπαγε ε ρ ε π νην κα ἴςθι (seas) γι ρ ἀπ σηρ μάςσιγ ρ ςοτ ἀνεῴφθη δ σ ςσ μα α σοτ παπαφπημα κα γλψςςα α σοτ. γὼ δ κα λα ρ μοτ ἀςεβειρ ( ςμεν) κα ὅσε ε δεν δπάκψν ὅσι βλ θη ε ρ σ ν γην. να κα πτπ ποι κ σοτ ο πανοτ κασαβαίνειν ε ρ σ ν γην ν πιον σψν ἀνθπ πψν κλ θησε ἄυπονερ π σψν ςουψν σοτ α ψνορ σο σοτ κα ςτνάγονσαι οἱ ἀπ ςσολοι ππ ρ σ ν Ιηςοτν κα ἀπ γγειλαν α σ πάνσα ὅςα ποίηςαν κα ὅςα δίδαξαν κα πολλο λθον ππ ρ α σ ν κα ἔλεγον ὅσι Ιψάννηρ μ ν ςημειον ποίηςεν ο δ ν (ningún). π π μ λι κα κηπίον (panal de miel) σ ςσ μασί μοτ δ Υαπαὼ κάλεςεν Μψτ—ςην κα Αςπὼν κα ε πεν α σοιρ μάπσηκα σ ντν (ahora) κ πιορ δίκαιορ. πάνσα δ ὅςα ε πεν Ιψάννηρ πεπί σο σοτ ἀληθη ν κα ἤπεςεν λ γορ ν πιον πανσ ρ σοτ πλ θοτρ κα ξελ ξανσο ΢σ υανον.σ λ γιά ςοτ. por tanto.Part. Medio : λτ–ς –μενορ. que lo asemeja totalmente a los análogos sustantivos de la III declinación. y el NOM.V. Presente Fut. Pueden ser: 1) temáticos: el sufijo –νσ– se une al T. –ον » Aor.V. excepto el Perfecto. cuya flexión siguen puntualmente. – η. –ον Los Participios. λτον λ ςψν. 2) atemáticos: el sufijo –νσ– se une directamente al T. § 139—Los participios temáticos Pertenecen al primer grupo: .LECCIÓN VIGESIMOSÉPTIMA § 138—Los Participios Aunque los Participios se relacionen esencialmente con la morfología verbal.V. –ον » Fut.: λ –ψ. λ οτςα. que siguen. M. exceptuadas las formas medias o medio-pasivas. Ej. – η. Part. Presente. tema verbal Part. la declinación de los adjetivos de la I clase: Ej. λ ςοτςα. » : λτ–ςά–μενορ. λτςον . futuro Aor. termina siempre en –ονσ– y el NOM. su tema. Pres. por el contrario.V. son. en tal caso. Participio Pres. presentan un sufijo –νσ–. desde el punto de vista formal. : λτ– –μενορ. es siempre asigmático.P. con la vocal temática –ο–. sigmático. Futuro » sigmático T. λτ– Part. –η. por tal motivo. es. adjetivos de tres terminaciones. parece oportuno presentar en este lugar un recuadro completo que ponga de relieve su semejanza con los adjetivos de la II clase. desato T. Aoristo : : λ ψν. λτον λ ονσορ λ ονσι λτον λτον λ ονσα λτ νσψν λ οτςι(ν) λ ονσα λ ονσα El Participio Futuro sigmático sigue el esquema de λ ψν (cfr. Aoristo fuerte » : βαλ ν. act.Part.verbos contractos (–εψ) υιλ –ψ. υιλε– (amando. desato . que desata) M. según las normas ya indicadas (cfr.act. § 81). βαλ ν a) Participio Presente activo λ –ψ. AC. GEN. λ ονσορ λτο ςηρ GEN. υιλοτν υιλοτνσορ υιλοτνσι υιλοτν υιλοτν υιλοτνσερ υιλο νσψν υιλοτ ςι(ν) υιλοτνσαρ υιλοτνσερ υιλοτςαι υιλοτςψ ν υιλο ςαιρ υιλο ςαρ υιλοτςαι υιλοτνσα υιλο νσψν υιλοτςι(ν) υιλοτνσα υιλοτνσα Plur. activo . amante. § 69). desatante. NOM. F. amo . NOM. DAT. λ ψν λ οτςα VOC. DAT. N. βαλοτςα. ἑκοτςα. la vocal final del tema se contrae. también en la formación del Participio. υιλοτνσι DAT. GEN. el Participio Aoristo fuerte sigue el modelo de ἑκ ν. VOC. λτ– (desatando.Pres.. § 21). υιλψ ν Sing.B. b) .T.T. λ ψν λ οτςα Sing.V. En los verbos contractos (cfr. §§ 92 y 135/c). Plur. NOM.Part. υιλοτςα υιλο ςηρ υιλο ς υιλοτςαν υιλοτςα N. λ ονσερ λτ νσψν λ οτςι(ν) λ ονσαρ λ ονσερ λ οτςαι λτοτςψ ν λτο ςαιρ λτο ςαρ λ οτςαι N. υιλψ ν VOC. AC. Este modelo vale también para la declinación del Participio Futuro asigmático activo (cfr. que ama) M. υιλοτνσα AC. ἑκ ν (cfr. § 82). λ ονσι λτο ς DAT.V. υιλοτνσορ GEN. NOM. F. con la vocal temática. λ ονσα λ οτςαν AC. VOC. δοτλψ ν Sing. δοτλο– (sometiendo.B.V. σιμψ νσι DAT.Part.T. δοτλοτςι(ν) δοτλοτνσαρ AC. DAT. δοτλοτνσορ GEN. σιμψ νσερ VOC. σιμψ νσα AC. σιμα– (honrando. δοτλοτνσερ Plur.c) . N. δοτλο νσψν GEN. δοτλοτνσι DAT. act. NOM. σιμψ ν VOC. NOM. Pres. σιμψ νσορ GEN. NOM. σιμψ ν Sing. σιμψ νσερ Plur. verbos contractos (–οψ) δοτλ –ψ. δοτλοτν δοτλοτνσορ δοτλοτνσι δοτλοτν δοτλοτν δοτλοτνσα δοτλο νσψν δοτλοτςι(ν) δοτλοτνσα δοτλοτνσ . σιμψ ςα σιμ ςηρ σιμ ς σιμψ ςαν σιμψ ςα σιμψ ςαι σιμψςψ ν σιμ ςαιρ σιμ ςαρ σιμψ ςαι N. NOM. DAT. σιμψ ςι(ν) σιμψ νσαρ AC. σιμ νσψν GEN. Nota bene F. F. δοτλοτνσερ VOC.Part. honro . act. δοτλψ ν VOC. δοτλοτνσα AC. δοτλοτςα δοτλο ςηρ δοτλο ς δοτλο ςαν δοτλοτςα δοτλοτςαι δοτλοτςψ ν δοτλο ςαιρ δοτλο ςαρ δοτλοτςαι N. someto . Pres.T. verbos contractos (–αψ) σιμά–ψ. σιμψ ν σιμψ νσορ σιμψ νσι σιμψ ν σιμψ ν σιμψ νσα σιμ νσψν σιμψ ςι(ν) σιμψ νσα σιμψ νσα d) .V. que honra) M. que somete) M. λτςαν λ ςαςα. act. υ ναρ. ςσάν βαίνψ. AC. βάρ. sigmática: forma υαίνψ. λ ςαςα λτςάςηρ λτςάς λ ςαςαν λ ςαςα λ ςαςαι λτςαςψ ν λτςάςαιρ λτςάςαρ λ ςαςαι N. Además. NOM. υηναν υ ναςα. Part.Part. Aor.: . υαν–. Aor. fortísimo: » » ςσα–. ἱςσ ςα. § 94): pongo T. ἱςσάρ. VOC. λ ςαρ λ ςανσορ λ ςανσι λ ςανσα λ ςαρ λ ςανσερ λτςάνσψν λ ςαςι(ν) λ ςανσαρ λ ςανσερ F. III y de los verbos en –μι con el tema verbal en –ᾱ – (cfr. VOC. fortísimo: voy » βα–. ςσάρ. λ ςαρ.§ 140—Los participios atemáticos (Temas en –ανσ–) Pertenecen al segundo grupo los Participios que terminan en: –ανσ– –ενσ– –ονσ– –τνσ– En los temas en –ανσ– se encuadran esencialmente los Participios del Aoristo débil activo: forma λ ψ Ejs. Plur. βάν Ejs.: ςσημι. tienen el tema en –ανσ los Participios del Aor. Pres. ἱςσάν » Part. M. muestro - T. GEN. asigmática: desato - T. DAT. ςσα–.V.V. GEN. NOM. λτςαν λ ςανσορ λ ςανσι λτςαν λτςαν λ ςανσα λτςάνσψν λ ςαςι(ν) λ ςανσα λ ςανσα . AC. DAT. ςσ ςα. Participio Aoristo sigmático Sing.V. λτ–. β ςα. λτθείρ λτθειςα Sing. que apareció) M. DAT. NOM. Plur. υαν ν υαν νσορ υαν νσι fanevn υαν ν υαν νσα υαν νσψν υανειςι(ν) υαν νσα υαν νσα . § 167). υαν νσα υανειςαν AC. pongo raíz θε–/θη– Participio Presente : σιθείρ. λτθ νσι λτθείς DAT. σιθειςα. GEN.Part. De estos últimos se tratará posteriormente (cfr. σιθ ν a). VOC.V. NOM. por lo que se refiere a los verbos en –μι.T. λτθ νσα λτθειςαν AC.Part. por eso aquí se presenta simplemente un ejemplo: σίθη–μι.V. υαν– (valor intrans. υαν νσερ υανειςαι Plur. λτθείρ λτθειςα VOC. λτθ λτθ λτθ λτθ λτθ ν νσορ νσι ν ν λτθ νσα λτθ νσψν λτθειςι(ν) λτθ νσα λτθ νσα b) . υαν νσι υανείς DAT. F. NOM. υανείςαιρ DAT. intrans. υανειςι(ν) υαν νσαρ υανείςαρ AC. muestro . υαν νσορ υανείςηρ GEN. el Participio Presente y el Aoristo fortísimo de los verbos cuya raíz termina en –ε/η.T. υαν νσψν υανειςψ ν GEN. NOM.§ 141—Temas en –ενσ– Tienen el tema en –ενσ– el Participio del Aoristo pasivo (débil y fuerte) y. pasivo fuerte υαίν–ψ. intransitivo N. υαν νσερ υανειςαι VOC. AC. λτθ νσορ λτθείςηρ GEN. υανείρ υανειςα VOC. F. que fue desatado) M. λτ– (habiendo sido desatado. Aor. desato . λτθ νσερ λτθ νσψν λτθειςι(ν) λτθ νσαρ λτθ νσερ λτθειςαι λτθειςψ ν λτθείςαιρ λτθείςαρ λτθειςαι N. pasivo débil λ –ψ.: habiendo aparecido. υανείρ υανειςα Sing. Aor. γν νσορ El tema en –τνσ– se encuentra en los participios presentes de los verbos en –μι que tienen el tema del Presente ampliado con la inserción del sufijo –ντ– (cfr. de verbos cuya raíz termina en –ο/–ψ. El Perfecto es.§ 142—Temas en –ονσ– y en –τνσ– Tienen el tema en –ονσ– el Part. Del primero. γν νσορ. * voz no documentada en los textos. Pres. del que se cita un ejemplo. el débil y el fuerte.V. Part. Ejs. reconstruible por deducción . δεικ–ν –ν § 143—El Participio Perfecto El tema *Fορ–/Fοσ– es característico de los Participios Perfectos activos (débiles y fuertes). Aor. doy raíz δο–/δψ– γι(γ)ν ςκ–ψ. διδ νσορ conozco γνο– Part.cfr. γνο ρ.: NOM. se tratará más ampliamente después (§ 170). διδ ν GEN. Sigue. Pres.: NOM. § 94. –δεικ–ντ–ςα. γνοτςα. Ej. διδο ρ. γνο ςηρ. III. Se observa la ausencia de la –ν– antes de la dental. Pres. de los verbos en –μι y el Part. διδο ςηρ. a manera de ejemplo. Aor. διδ νσορ. el único Participio activo que no tiene el tema del masculino y del neutro terminado en el grupo – νσ–. por lo que se refiere al segundo. /γνψ– Part. el recuadro de los dos Participios Perfectos. T.: δεικ–ν –ρ. muestro raíz δεικ–. en realidad. § 188). γν ν GEN.: δίδψ– μι. διδοτςα.: δείκ–ντ–μι. . se han formado: .el NOM: masc. λελτκ ρ λελτκτια VOC.. λελοιπ σι λελοιπτί DAT. GEN. AC. constituidos por el tema puro. DAT. que ha desatado) M. λτ– (habiendo desatado. desato . Plur. dejo .V. λελοιπ σα λελοιπτιαν AC. F. λελτκ σορ λελτκτίαρ GEN. λελτκτίαιρ DAT. NOM.Participio Perfecto activo débil λ –ψ. λελτκ ρ λελτκτια Sing. λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ σερ σψν ςι(ν) σαρ σερ λελοιπτιαι λελοιπτιψ ν λελοιπτίαιρ λελοιπτίαρ λελοιπτιαι OBSERVACIONES a) Del tema con sufijo *Fορ–. se han formado todos los otros casos.V. λελοιπ ρ λελοιπτια VOC. NOM. N. λελτκ ςι(ν) λελτκ σαρ λελτκτίαρ AC. NOM.T. que ha dejado) M. b) Del tema con sufijo *Fοσ–. sing. pero con alargamiento de la vocal del sufijo mismo. λελτκ σερ λελτκτιαι VOC. λελτκ σι λελτκτί DAT. λιπ–/λειπ–/λοιπ– (habiendo dejado. privado de desinencia. después de la desaparición de la F. NOM. λελτκ σερ λελτκτιαι Plur. λελτκ σα λελτκτιαν AC.. singulares del neutro. después de la desaparición de la F.T. λελοιπ σορ λελοιπτίαρ GEN. . VOC. y el VOC. λελοιπ ρ λελοιπτια Sing. λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ ρ σορ σι ρ ρ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ σα σψν ςι(ν) σα σα Participio Perfecto activo fuerte λείπ–ψ. λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ ρ σορ σι ρ ρ σα σψν ςι(ν) σα σα N. el AC. λελτκ σψν λελτκτιψ ν GEN. F.el NOM. donde un Participio (ςσπασετ μενοι) es utilizado para indicar los ―soldados‖.22. no un ladrón particular (cfr. que debería excluir la indeterminación.c) El femenino. –ν.). singular y plural. tiene frecuentemente artículo: Ejs. en el N. es decir.26): ν μακ λλ πψλο μενον = todo lo que se vende en el mercado (I Cor 10. el Participio sustantivado es genérico. etc. precedido de π ρ. NOTAS SINTÁCTICAS Usos del Participio y del Infinitivo § 144—Participio sustantivado Se trata de un uso que corresponde al de muchas lenguas modernas: docente. Así ocurre también en Mt 5. 7.: –π ν σ –π ρ ἀκο ψν = todo el que odia . etc.26. El Participio genérico. a su vez. No obstante la presencia del artículo.19. π ςα.. permanece el sentido genérico. et cetera . En griego. A veces.25).: etc. Cfr. más bien que los individuos en particular: Ej. complementos: Ejs. Ef 4.T. el mismo caso que requiere el verbo en las formas finitas (mientras que en italiano/castellano decimos: los docentes de matemáticas. comerciante. indefinido. π ν. § 145—Participio atributivo Indica una cualidad (atributo) del sustantivo al cual se refiere y puede también regir. Lc 3.28). indica la totalidad de una categoría. como la apofonía y la vocalización. pasajes en los que el Participio va precedido del adjetivo π ρ. Hch 1. el Participio utilizado como sustantivo rige. generalmente.. (Mt 7. el remitente de esta carta. a través de una serie de fenómenos fonéticos. deriva del tema con sufijo *Fορ. –α..: κλ πσψν = ―el que roba‖: todos.14. . concuerda con el sustantivo al cual se refiere.. (Mc 3. interrumpir. § 146—Participio predicativo Se utiliza para completar o precisar el sentido del verbo. me alegro Expresan la idea de comenzar.. que no pueden ser traducidos literalmente. καλο μενορ.. Expresan sentimientos y afectos . y usados siempre con artículo..25-27. cesar.34).llamado.22). además. Con frecuencia conviene traducir el Participio atributivo con un adjetivo o con una proposición relativa o con otras circunlocuciones. no lleva artículo delante. por tanto.κα οἱ γπαμμασειρ οἱ ἀπ Ιεποςολ μψν κασαβάνσερ ἔλεγον = y los escribas venidos (que habían bajado) de Jerusalén decían .. acabar. una serie de Participios atributivos en Mc 5. El Participio predicativo va regido por algunas categorías específicas de verbos.κληπονομ ςασε σ ν vosotros (Mt 25. σοιμαςμ νην μιν βαςιλείαν = recibid el reino preparado para .. Puede referirse al sujeto o a otro elemento de la proposición regente: en el primer caso va en nominativo. seguidos de un nombre propio o de un sobrenombre. Un caso particular constituyen los Participios λεγ μενορ.. aparezco 2) ἄπφομαι πάπφψ comienzo existo διάγψ continúo διασελ ψ continúo πα ομαι ceso ἀπολείπομαι permanezco 3) φαίπψ Expresan un modo de ser o estar del sujeto. en el segundo. Cfr.). como: 1) λανθάνψ estoy oculto στγφάνψ estoy casualmente υθάνψ prevengo υαίνομαι me muestro. (dicho. continuar. Es común. στγφάνψ. se da la construcción del AC. – ο πατ μεθα π π μψν πποςετφ μενοι = no cesamos de rogar por vosotros. mientras que el valor del verbo predicativo se traduce (λανθάνψ. – ὅσε σ λεςεν ὀ Ιηςοτρ διασάςςψν σοιρ δ δεκα μαθησαιρ α σοτ = cuando Jesús terminó de dar instrucciones a sus discípulos (Mt 11. pero con mucha frecuencia precedido de la preposición de..T.).42).1). rogamos por vosotros continuamente (Col 1. hospedaron ángeles sin advertirlo (Heb 13. etc.: – ο δι λιπεν κασαυιλοτςα = no ha cesado de besar. con esta última categoría de verbos (denominados de percepción).) mediante un adverbio de significación adecuada. pero atestiguado también en el N. además.45). en el griego clásico.9). – ἔλαθον [sobrnt. El Participio predicativo se traduce en italiano/castellano de modo bastante diverso. – ο κ πα ονσο διδάςκονσερ κα ε αγγελιζ μενοι = no cesaban de enseñar y de evangelizar (Hch 5. Ejs. percibo μανθάνψ aprendo Expresan percepciones y sensaciones En particular. sobreentendido . sobrnt. con una trasposición conceptual. un uso particular del Participio predicativo que. ha besado ininterrumpidamente (Lc 7. con el Participio (también él en AC. ἑατσοὺρ] ξενίςανσερ = no se dieron cuenta de haber hospedado ángeles. 2).α ςφ νομαι me avergüenzo ς νοιδα soy consciente 4) ἀκο ψ πάψ oigo veo α ςθάνομαι siento. se traduce con el tiempo y modo del verbo regente. en sustitución de la común proposición objetiva. o también tener valor causal..(Mc 1.11) – con valor final: ἔπεμχε υίλοτρ ἑκασονσάπφηρ λ γψν = el centurión envió a los amigos para decirle (Lc 7.7) – con valor temporal: διοδε ςανσερ δ σ ν Αμυίπολιν κα σ ν Απολλονίαν λθον ε ρ Θεςςαλονίκην = después de haber pasado a través de Amfípolis y Apolonia llegaron a Tesalónica (Hch 17.: – con valor causal: δίκαιορ ὤν = porque era justo (Mt 1. en la cual (o por la cual) se cumple la acción indicada por el verbo regente.25) – con valor concesivo: μειρ πονηπο νσερ = si bien sois malos (Mt 7.‖ seguido por el infinitivo.27) – con valor condicional: κεπδ ςαρ σ ν κ ςμον ὅλον = si gana el mundo entero (Lc 9...1). según el significado que se deduce del contexto.). Ejs.. σελετσψνσερ.: ἄπφψν.15). .29) μαθὼν ὅσι Ρψμαι ρ ςσιν = porque he sabido que era (ciudadano) romano (Hch 23.. o también con locuciones adverbiales.§ 147—Participio apositivo El Participio apositivo cumple las funciones de una proposición subordinada. final (rara vez). porque expresa una circunstancia accesoria.. final. Por esto se denomina también Participio conjunto. θ λψν ―a propósito‖ etc. regidas por una conjunción adecuada (causal..: – κα ἀπ θανεν μ κασαλιπὼν ςπ πμα = y murió sin dejar descendencia (Mc 12. Se utiliza especialmente en los fragmentos narrativos (parábolas. Los Participios apositivos con mucha frecuencia deben ser traducidos con un gerundio o con proposiciones explícitas. pueden traducirse con un ―sin. Ejs. de desatar la correa..19) θ λψν δικαιψςαι ἑατσ ν = como quería justificarse (Lc 10.49) – con valor modal:ο κ ε μ ἱκαν ρ κ χαρ λτςαι σ ν ἱμάνσα. ―al principio‖. concesivo.6). modal o temporal. = no soy digno. etc. inclinándome. temporal . Ejs. Jamás lleva delante el artículo. ἴδψμεν ε ἔπφεσαι Ηλίαρ ς ςψν α σ ν = veamos si viene Elías a salvarlo (Mt 27. Puede ser equivalente a una proposición relativa. Cuando van precedidos de una negación. condicional. ―al fin‖.21) – πψρ ο σορ γπάμμασα ο δεν μ μεμαθηκ ρ = ¿Cómo éste entiende de letras sin haber estudiado? (Jn 7.). y se encuentra en el mismo caso del sustantivo al cual se refiere. ni siquiera el del verbo ―ser‖. § 150—El participio en el ―casus pendens‖ Se llama «casus pendens» una forma de anacoluton en la cual.17.27.44) – νσψν μψν ἀςθενψν = cuando todavía estábamos sin fuerzas (incapacitados para salvarnos) (Rm 5. reasumiendo el nominativus pendens con un pronombre en el caso requerido por el contexto.3) – ςτμμαπστπο ςηρ μοι σηρ ςτνειδ ςε ρ μοτ = mi conciencia me lo atestigua (Rm 9. – δ ν ε δον σ ν κάκψςιν σοτ λαοτ μοτ = viendo vi la aflicción de mi pueblo (Hch 7. después de haber comenzado una frase en nominativo (sujeto psicológico).14). Mt 18. § 149—Participio ―interno‖ Se utiliza en el N. se continúa con el sujeto real y el predicado.18. pero con una utilización más amplia. sin vinculación gramatical con la proposición principal). vínculos gramaticales con la proposición principal. cuando acompaña a una forma finita del mismo verbo.§ 148—Genitivo absoluto Cuando el Participio apositivo no se refiere a un término de la proposición principal. Heb 6.30. En el genitivo absoluto griego pueden encontrarse. a veces.34.: . toma el caso genitivo y corresponde. mientras que nunca puede sobreentenderse el Participio. para reforzarla enfáticamente: – βλ πονσερ βλ χεσε κα ο μ ἴδησε = viendo veréis y no entenderéis (Mt 13. Mt 9. por ejemplo a un dativo que sigue o a un acusativo o a elementos que preceden.: – δ νονσορ σοτ λίοτ = cuando el sol se pone (ponía) (Lc 4.1) – ἔσι λαλοτνσορ σοτ Π σποτ = mientras Pedro habla (hablaba) todavía (Hch 10. generalmente. cfr. al ablativo absoluto latino (absolutus.T.14). que utiliza el genitivo absoluto aunque se refiera a partes de la proposición principal. Jn 8. Todos los ejemplos son citas de los LXX.1) Por lo que se refiere a la diferencia entre el latín y el griego. para traducir al griego el Infinitivo absoluto hebraico.40) – ςκοσίαρ ἔσι ο ςηρ = mientras es (era) todavía de noche (Jn 20. Ejs. Ejs.25.6) – ζψνσορ σοτ ἀνδπ ρ = mientras vive el marido (Rm 7. sobre todo en Lc y Hch) es. del Infinitivo precedido del artículo cuya flexión permite las funciones propias de los .. 5). que tiende a ofrecer una mayor expresividad. relevante y típica. Tales formas tienden a convertirse en formas estereotipadas (cfr... le (α σ ) daré poder. toma contigo al niño y a su madre y ve al país de Israel (Mt 2. ἄνδπερ ε λαβειρ ἀπ πανσ ρ ἔθνοτρ σψν π ο παν ν = se encontraban (estaban residentes) entonces en Jerusalén Judíos observantes de toda nación que hay bajo el cielo (Hch 2.T. (más de cien ejemplos. generalmente. (Hch Los dos ejemplos citados.: – γεπθε ρ παπάλαβε σ παιδίον κα σ ν μησ πα α σοτ κα ποπε οτ ε ρ γην Ιςπα λ = después de haberte levantado (levántate). una acción que denota una cierta actitud del cuerpo. es decir. fuentes de agua viva correrán de su (α σοτ) seno (Jn 7. Naturalmente. ἀποκπιθε ρ ε πεν etc.34).T. constituida por el Participio acompañado del verbo ε ναι. pero la frecuencia atestiguada en el N.: – ν γ π διδάςκψν α σοὺρ ρ ξοτςίαν ἔφψν κα ο φ ρ οἱ γπαμμασειρ = y les enseñaba (estaba enseñando) como quien tiene autoridad y no como los escribas (Mc 1. dijo.T. ςσ μα ε πεν = Pedro. – ςαν δ ε ρ Ιεποτςαλ μ κασοικοτνσερ Ιοτδαιοι. – ἀνοίξαρ δ Π σπορ σ 10.20). él tiene una función. Ejs.38) – ο νικ ν δ ςψ α σ ξοτςίαν = el que vence.. que precede o acompaña a la acción del verbo finito: Ejs. presentan un participio pleonástico.) y a caracterizar particularmente gran parte de los textos neotestamentarios. que es precisamente la de conferir a la acción mayor expresividad.21).) está atestiguado el uso de una estructura perifrástica. § 153—Infinitivo sustantivado Es muy frecuente en la grecidad clásica y en el N. sin duda. § 152—Participio en la construcción perifrástica En la κοιν (y en el N. habiendo abierto la boca. que podría ser omitido sin más.– πιςσε ψν ε ρ μ ποσαμο κ σηρ κοιλίαρ α σοτ ῥε ςοτςιν ὕδασορ ζψνσορ = el que cree en mí. el uso del Infinitivo sustantivado. También en el griego clásico se encuentran ejemplos de esta clase. y otros muchos que se podrían aducir. § 151—―Participium graphicum‖ Expresa. οτ la red (de pesca) Ηλίαρ. μεσά y el AC.4) VOCABULARIO 38º Ανδπ αρ.. complemento .. el decir. οτ σ Andrés Elías κασοίκηςιρ. equivale al sujeto/complemento objeto (NOM.: ν σ ςπείπειν = en el sembrar.: ππ ρ ἀποπλαν ν σοὺρ κλεκσοὺρ = para engañar a los elegidos (Mc 13.6). mientras sembraba (Mc 4. Ej. αρ σ el procónsul la Acaya διαλογιςμ ρ. οτ el monumento.casos de la declinación: así σ λ γειν. ηρ la enseñanza. El Infinitivo va siempre precedido del artículo neutro y no tiene plural. σοτ λ γειν. la doctrina δίκστον. αρ la comunión μνημειον. ν y el DAT.). de especificación (GEN.22). οτ Αφαία.). οτ ἀνθ πασορ. – Temporal: con ππ y el GEN. el sepulcro νευ λη. el pensamiento διδαφ . Ej. y AC. Ej. Con las preposiciones el Infinitivo sustantivado asume los siguientes valores: – Causal: con διά y el AC. εψρ la fracción (el pan) κοινψνία. αρ la roca.: δι σ μ ἔφειν ῥίζαν = porque no tenía raíces (Mc 4. οτ el razonamiento. etc. del decir. ηρ la nube π σπα. – Final: con ππ ρ y ε ρ y el AC. εψρ la morada κλάςιρ. equivale al compl. la piedra compl. ψνορ Simón σ ςτν δπιον. el dinero el plur. α cinco mil (5000) ςσεν ρ. . el senado. οτ el sanedrín.) como. domino παπάγψ paso delante o junto a παπαγίνομαι me acerco. estoy presente πποςκαπσεπ ψ persevero πποςσπ φψ corro hacia conj. ασορ (frecuentemente en la riqueza. extranjero.΢ίμψν. como si ἀμυιβάλλψ arrojo alrededor γοντπεσ ψ me postro δαιμονίζομαι estoy poseído κπλ ςςομαι estoy asombrado. y conj. conjunción . perplejo κποπε ομαι salgo. la asamblea σ φπημα. me marcho πιγιν ςκψ conozco πιθτμ ψ deseo κοπιάψ trabajo. tomo.) todavía ςεί (adv. huésped πενσακιςφίλιοι. ον contiguo. αι. vecino.) πάποικορ. ν estrecho ἔσι (adv. me fatigo κπασ ψ agarro. σί (qué) ποι ςψ να ζψ ν α νιον κληπονομ ςψ ςαν δ πποςκαπσεποτνσερ σ διδαφ σψν ἀποςσ λψν κα σ κοινψνί . κα υψνηςαν υψν μεγάλ ξηλθεν ξ α σοτ Κα ν ν σ π μ σεςςαπάκονσα μ παρ κα σεςςαπάκονσα ν κσαρ πειπαζ μενορ π σοτ ΢ασαν μειρ ο ν ἀκο ςασε σ ν παπαβολ ν σοτ ςπείπανσορ κα ὤυθη α σοιρ Ηλίαρ ςὺν Μψτ—ςει κα ςαν ςτλλαλοτνσερ σ Ιηςοτ Η γ π ςάπξ πιθτμει κασ σοτ πνε μασορ. salgo al encuentro EXPRESIONES IDIOMÁTICAS κασ ναπ en sueños κασ καιπ ν al tiempo oportuno καθ μ παν día por día. κα υοβ θηςαν κα γενομ νοτ ςαββάσοτ ἤπξασο διδάςκειν ν σ ςτναγψγ πιγνοὺρ δ Ιηςοτρ σοὺρ διαλογιςμοὺρ σψν Υαπιςαίψν ἀποκπιθε ρ ε πεν ππ ρ α σοὺρ σί (por qué) διαλογίζεςθε ν σαιρ καπδίαιρ μψν κποπετομ νοτ α σοτ ε ρ δ ν πποςδπαμὼν ε ρ (uno) κα γοντπεσ ςαρ α σ ν πηπ σα α σ ν διδάςκαλε ἀγαθ . razono bien πανσάψ encuentro. cada día κασ δίαν en privado TRADUCIR DEL GRIEGO: Κα παπάγψν παπ σ ν θάλαςςαν σηρ Γαλιλαίαρ ε δεν ΢ίμψνα κα Ανδπ αν σ ν ἀδελυ ν ΢ίμψνορ ἀμυιβάλλονσαρ ν σ θαλάςς Κα ςαν οἱ υαγ νσερ σοὺρ ἄπσοτρ πενσακιςφίλιοι ἄνδπερ Κα ςπαπάξαν α σ ν σ πνετμα σ ἀκάθαπσον. σ κλάςει σοτ ἄπσοτ κα σαιρ πποςετφαιρ κα ππ θη ππ ρ Αβπαάμ γιν ςκψν γν ς ὅσι πάποικον ἔςσαι σ ςπ πμα ςοτ ν γ ο κ δί Γαλλίψνορ (Galión) ἀνθτπάσοτ νσορ σ ρ Αφαίαρ ο Ιοτδαιοι σ ν Πατλον ἤγαγον π σ βημα λ γονσερ παπ σ ν ν μον ἀναπείθει (persuade) ο σορ σοὺρ ἀνθπ ποτρ ς βεςθαι σ ν θε ν .ς βομαι venero ςπαπάςςψ desgarro. κα σ πνετμα κασ σ ρ ςαπκ ρ κα ξελθ νσορ Ιηςοτ κ σοτ πλοίοτ ε θὺρ π νσηςεν α σ κ σψν μνημείψν ἄνθπψπορ ν πνε μασι ἀκαθάπσ ρ σ ν κασοίκηςιν ε φεν ν σοιρ μν μαςιν κα ἔπφονσαι ππ ρ σ ν Ιηςοτν κα θεψποτςιν σ ν δαιμονιζ μενον ςψυπονοτνσα. lacero ςτλλαλ ψ hablo con ςψυπον ψ soy sabio. sing. dos formas distintas de comparativo y superlativo. –σασον ἀκπιβ ρ exacto N. adj.: Los tres primeros adjetivos son de la I clase. –σεπον » » » –σασορ. –σάση. F.. M. de uso mucho más amplio. N. de las que la primera. OBSERVACIONES a) El tema se obtiene. en los adjetivos de la I clase. –α –ον ςφτπ σασορ –σάση. por lo general. –σασον ςφτπ ρ fuerte ςφτπ σεπορ. sing. masc. –σάση. –σασον βαπ ρ pesado βαπ σεπορ. –α. –σασον ἀκπιβ ςσεπορ. coincide con el NOM. –α –ον μικπ σασορ. ni por naturaleza. –ον σιμι σασορ. N. N.LECCIÓN VIGESIMONOVENA § 154—Comparativo y superlativo regulares Primera forma El comparativo de mayoría y el superlativo se forman. añadiendo al tema de los adjetivos de grado positivo sufijos específicos. –α.B. la ο > ψ.superlativo: M. b) Cuando el tema del adjetivo termina en –ο– y la sílaba precedente no es larga. Se construye del modo siguiente: comparativo: Tema . en los adjetivos de la II clase. adj. F. Existen. F. –ον βαπ σασορ. se aplica en la mayor parte de los adjetivos de la I y de la II clase. los dos últimos de la II clase.: Adj. adjetivo . + sufijo –σεπορ. positivo Comparativo Superlativo M. μικπ ρ pequeño μικπ σεπορ. –σάση. –α –ον ἀκπιβ ςσασορ. –σάση. –σασον Ejs. –σεπα. ni por posición. –σάση. en griego. en cambio. –σασον σίμιορ precioso σιμι σεπορ. neutro. quitando la desinencia –ρ del NOM. 5) ἀπλο ςσασορ (cfr.T. e) Los únicos superlativos que terminan en –σασορ. d) Existen muchos casos particulares en la formación del comparativo y del superlativo del primer tipo.Respecto de esta regla. Ap 18. VOC. καλλίψν καλλίον–ορ καλλίον–ι κάλλιον (καλλίον–α) καλλίψ κάλλιον καλλίοτρ (καλλίον–ερ) kavllion καλλίψ (καλλίον–α) καλλι ν–ψν καλλίοςι καλλίοτρ (καλλίον–αρ) (καλλίον–ερ) καλλίψ (καλλίον–α) (καλλίον–α) . son: ἁγι σασορ (cfr. DAT. c) Los comparativos y superlativos regulares. DAT. 21. habida cuenta de la finalidad de esta Guía. se declinan como adjetivos de la I clase. GEN.11) § 155—Segunda forma Algunos adjetivos de la II clase en –τρ y de la I clase en –ορ forman: . fem. Jd 20) ἀκπιβ ςσασορ (cfr.. y F. pero ausentes en el N. una vocal breve. Mt 10.el comparativo en: –ίψν (masc. independientemente de su procedencia (adjetivos de I o de II clase).el superlativo en: –ιςσορ. presentes en el N. y fem. GEN. AC. NOM. ello hace superflua su citación.16 -códice D) σιμι σασορ (cfr. seguida de un grupo consonántico muda + líquida. –ίονορ .12.). VOC. –ιον (neutro). Plur. AC.T. –ίςση. femenino Ν κάλλιον M. que se encuentran en el griego clásico. Hch 26. GEN. NOM. se considera larga por posición. –ιςσον Temas: καλλ–ιον–/ καλλ–jορ– (bello) Sing. bueno) καλλ– καλλίψν. ςςον (peor/más débil físicamente. (peor) φειπον φείπιςσορ (pésimo/el peor) ἥςςψν. β λσιον β λσιςσορ (mejor por cualid. (más pequeño. menor) μικπ σασορ –ον (pequeñísimo/mínimo/. (más bello) 4) μικπ ρ (pequeño) μικπο– μικπ σεπορ λάςςψν. También éstos tienen un comparativo y un superlativo (mejor-óptimo. que presentan modificaciones del tema o un tema diverso del tema del adjetivo de grado positivo: Positivo Tema Comparativo 1) ἀγαθ ρ (bueno) βελσ– βελσίψν. parte. μειζ σεπορ (III μ γιςσορ Jn.4) (máximo/el más grande) (mayor) N. Obsérvese la analogía con los adjetivos castellanos: bueno. pequeño) el más λαφιςσ σεπορ (Ef. (más pequeño.8) (pequeñísimo/mínimo/.B. (fortísimo/el más fuerte) φείπψν. menor) λάφιςσορ 3. (más. morales) (óptimo/el mejor) κπεσ– /κπασ 2) κακ ρ (malo) φεπ– κ– Superlativo κπείςςψν.socialmente) ςςον menos) (neutro adverbial: 3) καλ ρ (bello.A este grupo pertenecen los comparativos y superlativos irregulares. (mejor/más potente. peor-pésimo. grande. etc. muchísimo) μείζψν. menor-mínimo) que no se forman conforme a la regla general. mayor-máximo. . μειζον. pequeño) el más 5) ὀλίγορ (exiguo) λαφ– 6) πολ ρ (mucho) πλε– 7) μ γαρ (grande) μεγ– κάλλιον κάλλιςσορ (bellísimo/el más bello) πλείψν. muchos más) πλ ον πλείςσορ (la mayor. πλειον πλ ψν.importante) –ον κπάσιςσορ fuerte. malo. pequeño. b) El uso de las formas comparativas..: Ντν δ μ νει πίςσιρ. en griego. o en AC.Dos adjetivos.T.45). que ser arrojado con los dos pies en la Gehena (cfr. ἀγάπη. en griego. Esto comporta una lenta utilización del comparativo en lugar del superlativo. Ej.A veces.48). en el griego del N. que se expresa.: μικπ σεπορ ν π ςιν μιν πάπφψν ο σ ρ ςσιν μ γαρ = el que es más pequeño entre vosotros. señalado por la partícula ἤ que lo sigue.. c) El segundo término de la comparación puede expresarse.con ἤ y el caso del primer término. hacen referencia. Mt 21. . Ej. el complemento partitivo. λπίρ. viceversa. . . 27. en los que la primera forma sirve para el masc. § 134). Lc 9. Ej. § 31).La evolución de la lengua popular lleva a una progresiva superación de la distinción entre la pluralidad y la dualidad. εὔδαιμον. la segunda para el neutro (cfr. Los superlativos se declinan como adjetivos de la I clase (cfr. éste es el más grande (cfr. pero la más grande de ellas es la caridad (I Cor 13. con el genitivo. y fem. a veces. .. d) Sigue o precede un superlativo relativo.con el genitivo.: καλ ν ςσίν ςε ε ςελθειν ε ρ σ ν ζψ ν φψλ ν σοὺρ δ ο π δαρ ἔφονσα βληθηναι ε ρ σ ν γ ενναν = es mejor que tú entres cojo en la vida. ἔςφασορ por ὕςσεπορ (cfr. σ σπία σατσα μείζψν δ σο σψν ἀγάπη = Ahora subsisten estas tres: la fe.Algún adjetivo de grado positivo puede tener significado comparativo.28.64). al superlativo en lugar de utilizarse el comparativo: ππψσορ por ππ σεπορ. sobre todo cuando el primer término está en NOM.OBSERVACIONES a) Los comparativos de este tipo se declinan como los adjetivos de dos terminaciones con el tema en –ν.13).48). del tipo ε δαίμψν. el adjetivo de grado positivo puede valer como superlativo. de dos modos: . la esperanza y la caridad. sufre algunas modificaciones respecto del griego clásico y del mismo griego de la κοιν : . . El fenómeno se da también en el ejemplo ya citado (Lc 9. Mc 9. bueno .§ 156—Adverbios Muchos adverbios se forman. en seguida). Adverbios σαφ ρ veloz σαφ ψρ σαφ (rápidamente. al (desde el) principio. se forman del genitivo plural sustituyendo la –ν final por una –ρ. σάφα (tal vez) ε θ ρ derecho ε θ ψρ ε θ ρ (al punto) ἴςορ igual ἴςα ἴςψρ (tal vez) ἀγαθ ρ bueno ε 1 .: καλ ρ bello/bueno Adverbio καλψ ρ δίκαιορ justo » δικαίψρ ἀκπιβ ρ exacto » ἀκπιβψ ρ βαπ ρ pesado » βαπ ψρ En algunos casos. ἀπφ ν. permaneciendo el mismo acento.: μοτ. 1 Acusativo neutro fijo de un adjetivo ρ. directamente del adjetivo correspondiente. en privado) § 157—Comparativo y superlativo de los adverbios Casi todos los adverbios que derivan de adjetivos pueden tener el mismo tipo de comparación del adjetivo del cual provienen. Según una regla práctica. κασ μ ναρ (a solas) ἴδιορ propio κασ δίαν (propiamente. en el primer caso. juntamente. Casos particulares: Adj. ἀνάγκ . En particular. Ejs. necesariamente. en griego. los adverbios son formas ya fijas de la flexión nominal. Ejs. especialmente. utilizan el AC. el AC. καλψ ρ (bien) μ νορ solo μ νον (solamente). no teniendo forma propia. singular neutro del comparativo. plural neutro del superlativo en el segundo caso. Comparativo ἄνψ encima ἀν σεπορ cercano dentro γγ ρ ἔνδον ξ/ κ Superlativo superior ἀν σασορ sumo γγ σεπορ más cercano ἔγγιςσορ muy cercano νδ σεπορ interior νδ σασορ ἔςφασορ de. lo más. debajo κασ σεπορ inferior κασ σασορ ínfimo ππ delante ππ σεπορ primero (entre dos) ππψ σορ primero (entre muchos) VOCABULARIO 39º prep. desde íntimo último ἔξψ fuera ξ σεπορ exterior ξ σασορ extremo ἔςψ dentro ς σεπορ interior ς σασορ íntimo κάσψ bajo.: Adverbio Comparativo Superlativo δικαίψρ (justamente) δικαι σεπον (más justamente) δικαι σασα (muy justamente) δ ψρ (voluntariamente) ἥδιον (más voluntariamente) ἥδιςσα (muy voluntariamente) σαφ ψρ (velozmente) σάφιον (más velozmente) σάφιςσα (muy velozmente) Casos particulares κα un poco ςςον μάλα mucho μ λλον γγ ρ cercano γγ σεπον menos ἥκιςσα mínimamente más μάλιςσα muy. sobre todo más cercano γγ σασα muy cerca § 158—Adjetivos comparativos y superlativos derivados de preposiciones y adverbios Adverbio o prep. preposición .Ejs. riguroso. οτ el mediador σ ςκ σορ. la religión λεισοτπγία. ικορ Félix υψςσ π. ον precioso. α. la prisión πιθτμία. la contradicción δεςμ ρ οτ la cadena. αρ la réplica. . οτ la corona Υηλιξ. ον turbado. ον necesario διάυοπορ. la tiniebla ςσ υανορ.) tal vez. ον excelente. α. la pasión Ηςατ Esaú θπηςκεία. αρ el deseo. ρ exacto. superfluo. ν abundante. a duras penas ἀναβάλλομαι vuelvo a enviar ἀναπίπσψ me pongo (a la mesa) . el esplendor ἀκπιβ ρ. αρ el culto. ον rico σίμιορ. αρ el ministerio. ηπορ la lumbrera. afligido πεπιςς ρ.) tal vez σάφα (adv. α.ἀνσιλογία. rígido ἀναγκαιορ. honrado ἀυ βψρ (adv. distinto πεπίλτπορ. el rito μεςίσηρ. de más πλο ςιορ.) sin miedo ἴςψρ (adv. οτρ la oscuridad. como otros verbos griegos. π κπείσσοςιν παγγελίαιρ νενομοθ σησαι οἱ πλείονερ σ ν ἀδελυψν ν κτπί πεποιθ σερ σοιρ δεςμοιρ σοτ Πα λοτ πεπιςςοσ πψρ σολμψςιν ἀυ βψρ σ ν λ γον λαλειν pas. να μηδε ρ λάβ σ ν ςσ υαν ν ςοτ π μχψ σ ν τἱ ν μοτ σ ν ἀγαπησ ν. Pasivo 1 ἀδικ ψ (obrar mal. mando νσπ πψ avergüenzo. me atrevo ποςσπ υψ vuelvo. puede llevar doble acusativo: el de la cosa y el de la persona. ἀκπιβ ςσεπον ε δὼρ σ πεπ σηρ δοτ ο ςτν πφεςθε ε ρ σ κπειςςον. pas. . sirvo νσ λλομαι ordeno. retorno TRADUCIR DEL GRIEGO:κα ε δεν σ ν π λιν σ ν ἁγίαν Ιεποτςαλ μ ἔφοτςαν σ ν δ ξαν σοὺ θεοτ υψςσ π α σηρ ὅμοιορ λίθ σιμιψσάσ κασ σ ν ἀκπιβεςσάσην α πεςιν σηρ μεσ παρ θπηςκείαρ. σ ν δ Ηςατ μίςηςα σοὺρ Ιοτδαίοτρ ο δ ν δίκηςα1 . torcidamente. ἴςψρ σοτσον νσπαπ ςονσαι κα γάπηςαν οἱ ἄνθπψποι μ λλον σ ςκ σορ σ υψρ κα πολλ πλείοτρ πίςσετςαν δι σ ν λ γον α σοτ ντν διαυοπψσ παρ σ στφεν λεισοτπγίαρ. fundo σολμάψ tengo coraje. ὅς κα κπείσσον ρ ςσιν διαθ κηρ μεςίσηρ.ἔζηςα Υαπιςαιορ ἀνεβάλεσο δ α σοὺρ Υηλιξ. ἀλλ ε ρ σ ςςον ἔφψ σ ν πιθτμίαν ςὺν Φπιςσ ε ναι. en cualquier cosa). ρ κα ςὺ κάλλιον πιγιν ςκειρ π π σοτ ἀγαθοτ σάφα σιρ σολμ ἀποθανειν ἔπφομαι σαφ κπάσει ἔφειρ.:respeto πιμ νψ permanezco νομοθεσ ψ dispongo. πολλ γ π μ λλον κπειςςον σ δ πιμ νειν ν σ ςαπκ ἀναγκαι σεπον δι μ ρ φψπ ρ πάςηρ ἀνσιλογίαρ σ ἔλαςςον π σοτ κπείςςονορ ε λογεισαι καιν ρ ἀπφιεπεὺρ κπειςςον ρ ςσιν διαθ κηρ μεςίσηρ μείζψν δοτλε ςει σ λάςςονι καθὼρ γ γπαπσαι σ ν Ιακὼβ γάπηςα.δοτλε ψ soy esclavo. –η. – ν σεσσαπακοςσ ρ πενσηκοςσ ρ ἑξηκοςσ ρ ἑβδομηκοςσ ρ ὀγδοηκοςσ ρ νενηκοςσ ρ ἑκασοςσ ρ διακοςιοςσ ρ σπιακοςιοςσ ρ σεσπακοςιοςσ ρ πενσακοςιοςσ ρ πενσεκαιδεκάκιρ ἑκκαιδεκάκιρ ἑπσακαιδεκάκιρ ὀκσψκαιδεκάκιρ ννεακαιδεκάκιρ ε κοςάκιρ ε κοςάκιρ ἅπαξ ε κοςάκιρ. –ον κσορ. –η. μία. ν δ ο σπειρ. –η. –ον δψδ κασορ. – . –ον π μπσορ. –η. –α κα δ κα πενσεκαίδεκα ἑκκαίδεκα ἑπσακαίδεκα ὀκσψκαίδεκα ννεακαίδεκα εἴκοςι(ν) 21 κά ε ρ κα εἴκοςι(ν) 22 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 400 500 κβ λ μ ν ξ δ ο κα εἴκοςι(ν) σπιάκονσα σεσσαπάκονσα πενσ κονσα ἑξ κονσα ἑβδομ κονσα ὀγδο κονσα νεν κονσα ἑκασ ν διακ ςιοι. –η. – . – ν ε ρ (ο ππψ σορ) κα ε κοςσ ρ δε σεπορ κα ε κοςσ ρ σπιακοςσ ρ. –η. –ον γδοορ. –αι. –η.LECCIÓN TRIGÉSIMA § 159—Numerales Valor 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Signor ά β γ δ 14 ιδ 15 16 17 18 19 20 ι ις ιζ ι ιθ κ Cardinales ε ρ. –ον σ σαπσορ. –α. σ σσαπα π νσε ξ ἑπσά ὀκσ νν α δ κα νδεκα δ δεκα σπειρ (σπία) κα δ κα σ σσαπερ. –η. –η. –ον ἔνασορ. –ον δε σεπορ. –η. –ον βδομορ. –α σπιακ ςιοι. –α σεσπακ ςιοι πενσακ ςιοι ς ζ θ ί ιά ιβ ιγ π´ π ς σ υ Ordinales ππψ σορ. σπία σ σσαπερ. –ον δ κασορ. –ον σπίσορ. –ον σπίσορ κα δ κασορ Adverbios numerales ἅπαξ δίρ σπίρ σεσπάκιρ πενσάκιρ ἑξάκιρ ἑπσάκιρ ὀκσάκιρ νάκιρ δεκάκιρ ἑνδεκάκιρ δψδεκάκιρ σπιςκαιδεκάκιρ σ σαπσορ κα δ κασορ σεσπακαιδεκάκιρ π μπσορ κα δ κασορ κσορ κα δ κασορ βδομορ κα δ κασορ γδοορ κα δ κασορ ἔνασορ κα δ κασορ ε κοςσ ρ. –ον ἑνδ κασορ. –αι. –η. δίρ σπιακονσάκιρ σεσσαπακονσάκιρ πενσηκονσάκιρ ἑξηκονσάκιρ ἑβδομηκονσάκιρ ὀγδοηκονσάκιρ νενηκονσάκιρ ἑκασονσάκιρ διακοςιάκιρ σπιακοςιάκιρ σεσπακοςιάκιρ πενσακοςιάκιρ . –αι. –αι. ν ἑν ρ ἑνί ἕν Dos M. [δτοιν] DAT. NOM. σπιςί(ν) VOC. Tres M. ἑν ρ DAT. [δτοιν] δ ο AC./F. NOM. –α φιλιοςσ ρ διςφιλιοςσ ρ σπιςφιλιοςσ ρ σεσπακιςφιλιοςσ ρ πενσακιςφιλιοςσ ρ ἑξακιςφιλιοςσ ρ ἑπσακιςφιλιοςσ ρ ὀκσακιςφιλιοςσ ρ νακιςφιλιοςσ ρ μτπιοςσ ρ μτπιοςσ ρ κα φιλιοςσ ρ διςμτπιοςσ ρ φιλιάκιρ διςφιλιάκιρ σπιςφιλιάκιρ σεσπακιςφιλιάκιρ πενσακιςφιλιάκιρ ἑξακιςφιλιάκιρ ἑπσακιςφιλιάκιρ ὀκσακιςφιλιάκιρ νακιςφιλιάκιρ μτπιάκιρ μτπιάκιρ κα φιλιάκιρ διςμτπιάκιρ § 160—Números declinables Uno M./N. σ ςςαπερ GEN.600 700 800 900 φ χ ϡ´ 1000 α 2000 β 3000 γ 4000 δ 5000 ε 6000 ρ 7000 ζ 8000 η 9000 θ 10000 ι 11000 ια 20000 κ ἑξακ ςιοι ἑπσακ ςιοι ὀκσακ ςιοι νακ ςιοι ἑξακοςιοςσ ρ ἑπσακοςιοςσ ρ ὀκσακοςιοςσ ρ νακοςιοςσ ρ ἑξακοςιάκιρ ἑπσακοςιάκιρ ὀκσακοςιάκιρ νακοςιάκιρ φίλιοι./F. –α σπιςφίλιοι σεσπακιςφίλιοι πενσακιςφίλιοι ἑξακιςφίλιοι ἑπσακιςφίλιοι ὀκσακιςφίλιοι νακιςφίλιοι μ πιοι. σπιψ ν DAT. σεςςάπψν N. NOM. –αι. σ ςςαπα σεςςάπψν N. σπειρ GEN. –α διςφίλιοι. NOM. ἑνί ἕνα AC. ε ρ GEN. σπία σπιψ ν σπιςί(ν) σπία . –αι. μία μι ρ μι μίαν N. δ ο GEN. σπειρ F. σπειρ σπιψ ν σπιςί(ν) σπειρ Cuatro M. F. –α μ πιοι κα φίλιοι διςμ πιοι. VOC.Desde 1000. se utilizan las restantes letras del alfabeto. μηδεμία. . Así 20 = cappa (κ). seguidas de un apóstrofo o ápice. El grupo va siempre seguido de un ápice o apóstrofo. σ ςςαπςι(ν) σ ςςαπαρ σ ςςαπςι(ν) σ ςςαπα De la unión de las negaciones ο . μ (no) con el numeral εἱρ. Sólo a partir de la época helenista.Del 7 al 10 se vuelve a utilizar el alfabeto griego. . . Para el número 900 se utiliza la antigua letra sampi (ϡ). 30 = lambda (λ) etc. están todos ellos escritos con todas las letras. ο δεμία. mientras que el 100 corresponde a la letra rho (π). los numerales cardinales fueron expresados mediante las letras del alfabeto. . nada).Para las cifras de las centenas. se subdividen en: cardinales.Para el 6 se utiliza la letra stigma. b) Los cardinales. se vuelve a comenzar por la letra alfa (α) pero con el apóstrofo o ápice en la parte baja a la izquierda. rara vez. presentan también formas del plural: Pronombre y adjetivo indefinido OBSERVACIONES a) Los numerales. son indeclinables hasta el número 200. ordinales y adverbios (multiplicativos).DAT. Como puede deducirse del cuadro paradigmático.Del 10 al 19 se utiliza un grupo formado por la iota (=10) más el signo correspondiente a las cifras del 1 al 9. pues los Griegos ignoraban el uso de las cifras.Del 1 al 5. 2000 = beta (β) y así sucesivamente. de modo que 10 corresponde a la letra iota (ι). con la siguiente modalidad: .. resultan los compuestos ο δείρ. en lugar de en la parte alta a la derecha: así 1000 = alfa (α). Así 200 = sigma (ς). –κοςιαι. –κοςια . excepto los primeros cuatro. el 800 corresponde a omega ( ). ρ.Las decenas se indican con las letras que siguen a la iota. 300 = tau (σ) etc. . formados con el sufijo –κοςιοι. Para el 90 se utiliza la antigua letra coppa ( ). μηδ ν (ninguno. después del 100. para los millares sucesivos. se utilizan las cinco primeras letras minúsculas del alfabeto griego. ο δ ν y μηδείρ. en cambio. . que sigue a π. a partir del cual. que desaparece del alfabeto griego. vienen a ser verdaderos y propiamente adjetivos de tres terminaciones de la I clase. que. en griego. mediante la inserción de un sufijo (δ/δε) eufónico. adjetivos multiplicativos de tres terminaciones. todos los otros ordinales son oxítonos.c) El numeral cardinal δ ο presenta.: εἱρ γπαμμασε ρ (Mt 8. comparativo de un tema δετ–.29) § 161—El período hipotético En latín existen tres tipos de período hipotético. formas de «dual».. por el contrario. –η. d) Los numerales ordinales derivan del tema de los cardinales. tres veces. una vez. y DAT. –οτν. f) Los adverbios multiplicativos derivan de la raíz de los cardinales a los que se añade el sufijo –άκιρ. la tríade. segundo.sustantivos numerales. En griego. σπίρ. formados con el sufijo –πλαςίψν Ej. e) A partir de ε κοςσ ρ. séptimo. el ciento por uno (Mc 10. Ej. al pronombre σιρ y viene a ser un artículo indeterminado. δίρ.: ἑκασονσαπλαςίψν. dos veces.: σπιπλοτρ. 3) irreal. ἕβδομορ. –ον.real 2) . δε σεπορ. en el GEN.T. Ejs.T.30) .10) πεπψσ ςψ μ ρ ἕνα λ γον (Mc 11. 1) real..irreal . vigésimo. se dan cuatro: 1) . y se declinan como adjetivos de la I clase. Solamente los tres primeros presentan. en cambio. no usadas en el N.posible 4) .: h) En el N. 2) posible. formados con el sufijo –πλοτρ: Ej. octavo.eventual 3) . –άδορ. los numerales ππψσορ.adjetivos proporcionales de dos terminaciones. g) Existen además: . y γδοορ. primero. Sólo en la forma se diferencian de los otros. el numeral εἱρ reemplaza. a los que se añaden los sufijos–σορ y –οςσ ρ. triple . a veces. derivados de la raíz de los numerales cardinales: σπιάρ. formas propias: ἅπαξ. superlativo del adverbio ππ . se utiliza el Indicativo. sin partícula alguna introductiva. En la segunda frase (apódosis). μακάπιοι = si sufrieseis a causa de la justicia. Para este tipo de período hipotético en la prótasis se utiliza la partícula άν1 con el Subjuntivo (Presente o Aoristo o Perfecto). en la apódosis. En la primera frase (prótasis).. 4) .9). la partícula ἄν. la consecuencia es considerada como segura. prescindiendo de si se verifica o no la condición. .. en la apódosis.19). Ej. de él. por tanto. que indica la consecuencia. precedido por ε . Ej. En el N.1) .. imposible.Real El período hipotético real es el que indica la condición como real y la consecuencia como segura y necesaria. sin partícula alguna introductiva. ε σι ἔφοιεν ππ ρ μ = .: ε γ π πάςφοισε δι δικαιος νην. 3) . si tuviesen alguna cosa contra mí (Hch 24..: ν κα ππολημυθ μειρ κασαπσίζεσε σ ν σοιοτσον = si alguno fuese sorprendido (en alguna falta). En la prótasis se utiliza la partícula ε con el Optativo. la condición es presentada como incierta. la que indica la condición o hipótesis.. seguida también del Optativo.: εἴ σιρ μ ρ ε αγγελίζεσαι anatema (Gal 1.Posible En este tipo. pero si ésta se verifica (como piensa el que habla o escribe). Ej..sea 2) . οὕρ π ςοτ παπειναι. potencial).vosotros corregidle (Gal 6.14). dichosos vosotros (I Pe 3. más o menos probable. tanto la condición como la consecuencia son consideradas como posibles.Irreal (o imposible) Tiene lugar este cuarto tipo. la prótasis o la apódosis. el uso de tal período hipotético es muy raro o bien aparece sólo. los cuales (sería necesario) que se presentasen ante ti. dubitativo. se utiliza también el Indicativo. cuando se presenta una hipótesis incompatible con la realidad presente o pasada: la consecuencia es.1). ἀνάθεμα ἔςσψ = si alguno os anuncia un evangelio. generalmente el Indicativo Presente o Futuro (o Imperativo o los Subjuntivos mencionados para el primer tipo)..Eventual En este caso. o también el Imperativo o uno de los tipos de Subjuntivo o de Optativo utilizados en las proposiciones principales (exhortativo.T.. . utilizando el Imperfecto o el Pluscuamperfecto próximo al Subjuntivo y los tiempos correspondientes del Condicional (en el ejemplo citado. y este contraste se manifiesta también en las diversas construcciones (Indicativo para la realidad. cuanto la lógica del que habla (o escribe). Gal 3.21: ―Si hubiese sido dada una ley capaz de vivificar. tanto en la protásis como en la apódosis. para el que habla.El período hipotético irreal se construye con el Indicativo de los tiempos históricos.. para la irrealidad). es decir.. puede ser útil observar que. Ej.: ε γ π δ θη ν μορ δτνάμενορ ζ ποι ςαι κ ν μοτ ἂν ν δικαιος νη = si fuese dada una ley capaz de vivificar. .. la justicia vendría de la Ley (Gal 3. entonces la justicia habría (venido) de la ley‖. mientras en italiano/castellano el caso de la realidad y el de la irrealidad son dos polos extremos y opuestos. la traducción italiana/castellana deberá hacerse conforme a las reglas de la sintaxis italiana/castellana sobre el período hipotético. un dato de hecho. en el período hipotético. en griego no interesa tanto la lógica de los hechos objetivos. precedidos de ε en la prótasis y de ἄν en la apódosis (pero la partícula ἄν puede faltar). Cuando se identifica un período hipotético de la irrealidad.. Para captar el significado de este distinto uso de los modos. Subjuntivo y Condicional.21). en un pasaje griego. Así el período de la realidad y el de la irrealidad tienen casi la misma construcción (con el Indicativo). porque ambos expresan. – Apód.u Opt. / Prót. la forma κλάδορ. la tempestad ςισορ.u Opt.Realidad II tipo Eventualidad III tipo Posibilidad IV tipo . ε Apód. la flor μον .Irrealidad – . οτρ la costumbre. el grano κπίνον. + Indic. Tema Indic. . el trigo σ σ ππ δηλορ. Indicativo Subj. οτ el foso. el pozo ἔθορ. νορ la imagen. ε + Indic. (o también Subj. la estancia σ πάςφα (indeclinable) la Pascua σ πεσειν ν. Optativo evidente . οτ la semilla. + Indicativo de los tiempos históricos +»»»»» – VOCABULARIO 40º β θτνορ. para mayor claridad.(o también Subj. Subjuntivo Opt. οτ el ramo κ κκορ.) + Subj. οτ el terremoto.Pres. el siguiente cuadro-compendio: I tipo . ἄν + Opt. el volátil ςειςμ ρ.Obsérvese.) + Opt. Apód. οτ el grano. ον t.o Fut. ε Apód. οτ el lirio. / Prót. el hábito ε κ ν.– Prót. ἄν Prót. οτ el pájaro. άν + Indic. ηρ la demora. πποςανάβηθι ἀν σεπον οἱ δ τἱο σηρ βαςιλείαρ κβληθ ςονσαι ε ρ σ ςκ σορ σ ξ σεπον οὔσε μ οἴδασε. α σ ρ μ νορ μ νει ν δ ἀποθάν . me esfuerzo διηγ ομαι refiero.) sobre. de fuera ἀν σεπον (adv. subo hacia ςιψπάψ callo χ ψ elevo TRADUCIR DEL GRIEGO: κπίνασε ε δίκαι ν ςσιν. antes λίαν (adv. κα σ ν πασ πα μοτ ἂν ᾔδεισε ν πιςσε ς ρ. ἑλκ ψ traigo. ν πιον σοτ θεοτ. ὅρ ςσι ςψσ π πάνσψν ἀνθπ πψν. ον externo. πάνσαρ ἑλκ ς ψ ππ ρ ματσ ν μακάπιοί ςσε ν ποιησε σατσα ν σ ο κί σοτ πασπ ρ μοτ μονα πολλαί . να ὅσαν ἔλθ κεκληκ ρ (el que ha invitado) ςε πει ςοι. α. demuestro. υίλε. μάλιςσα πιςσψν κα ἀκο ςανσερ οἱ μαθησα ἔπεςον π ππ ςψπον α σψν κα υοβ θηςαν ςυ δπα φάπην λίαν ὅσι εὕπηκα κ σψν σ κνψν ςοτ πεπιπασοτνσαρ ν ἀληθεί ὅσαν κληθ ρ. aguardo παπαδ φομαι recibo. πολὺν καππ ν υ πει Κ πιε. ποπετθε ρ ἀνάπεςε ε ρ σ ν ἔςφασον σ πον.) mucho ἀγψνίζομαι combato. ο κ ἂν ἀπ θανεν ἀδελυ ρ μοτ ν χψθψ κ σηρ γηρ. ε ρ ὠδε. οὔσε σ ν πασ πα μοτ ε μ ᾔδεισε. observo κασαςκην ψ habito. μψν ἀκο ειν μ λλον σοτ θεοτ λπίκαμεν π θε ζψνσι. ε κεκοίμησαι ςψθ ςεσαι ν μ κ κκορ σοτ ςίσοτ πεςὼν ε ρ σ ν γην ἀποθάν .ξ σεπορ. bastante ςυ δπα (adv. acojo παπασηπ ψ observo. narro δοκιμάζψ discierno. valúo ἕλκψ.) mucho. me refugio. custodio πποςαναβαίνψ me acerco. tiro μπίπσψ caigo en καππουοπ ψ produzco fruto κασανο ψ considero. χ σ ν δ ξαν σο τ θεοτ Κ πιε. y el Inf.15). II Ts 2.12) y άν (con el Indic. οἱ γονειρ Ιηςοτ ἀν βηςαν κασ σ ἔθορ ε ρ Ιεποτςαλ μ σ ἑοπσ σοτ πάςφα ε πον οἱ Ιοτδαιοι ππ ρ α σ ν πενσ κονσα ἔση οὔπψ ἔφειρ κα Αβπα μ ἑ πακαρ ε πεν α σοιρ Ιπςοτρ ἀμ ν ἀμ ν λ γψ μιν. . temporal. también I Jn 5. ππ ν1 Αβπα μ γεν ςθαι γὼ ε μί κα ἀποκπιθε ρ ε πεν λ γψ μιν. οἱ λίθοι κπάξοτςιν 1 2 ππίν (antes que): subj. ν οἱ μαθησαί μοτ ςιψπ ςοτςιν2 .: cfr. presente o futuro: cfr.ε ςιν ε δ μ . οἱ μο γψνίζονσο ἄν κα κει νοί ε ςιν οἱ π σ ν γην σ ν καλ ν ςπαπ νσερ. En el griego de la κοιν se encuentran ejemplos que revelan incertidumbre en el uso de la partícula ε (con el Sub. frecuentemente con el AC. ο σινερ ἀκο οτςι σ ν λ γον κα παπαδ φονσαι κα καππουοποτςιν ν σπιάκονσα κα ν ἑξ κονσα κα ν ἑκασ ν κα ὅσε γ νεσο σψν δ δεκα. ε πον ἂν μιν ὅσι ποπε ομαι σοιμάςαι σ πον μιν ε κ σοτ κ ςμοτ σο σοτ ν βαςιλεία μ . . El griego utiliza proposiciones finales después de los verbos que significan esfuerzo. cfr. con el fin de que ellos lo prendiesen (Jn 11.. Cuando el μ va seguido de π ρ o π σε. Mc 13. Ejs. (Mc 2. ὅπψρ πιάςψςιν α σ ν = (habían dado orden de) que lo denunciase.3..3. es más frecuentemente utilizada να. Hch 21. Hch 20. Con bastante frecuencia se usa ὅπψρ.36) o también por ὅπψρ μ (cfr.20) – να μαπστπ ς πεπ σοτ υψσ ρ = a fin de que diese testimonio respecto de la luz (Jn 1.14. pueden utilizarse conjunciones diversas. – να σοὺρ π ν μοτ ξαγοπάς = a fin de que rescatase a los que estaban bajo la ley (Gal 4. II Cor 9. MSS Manuscritos . que se alternan en atención a la variedad: Ejs.16. Las finales negativas son introducidas por el simple μ (cfr.‖: (cfr.9). o también por να μ (cfr. seguida del Subjuntivo. en vez del Subjuntivo (del que no existe Futuro)..9.27. ni siquiera atestiguada en todos los MSS. a fin de que no viniesen también ellos a aquel lugar (Lc 16.5) – ὅπψρ α σ ν ἀνελψςιν = para poder matarlo (Hch 9. Jn 7. En el N. seguido del Subjuntivo. I Cor 1.18. ρ por el contrario..LECCIÓN TRIGESIMOPRIMERA § 162—Proposiciones finales: peculiaridades neotestamentarias En el griego clásico. adquiere un marcado matiz de eventualidad que se quiere evitar ―por miedo de que tal vez‖. Ejs. posibilidad. Hch 21.26. más de lo que sucede en italiano/castellano.57). voluntad.: – να δ ε δησε ὅσι = a fin de que sepáis que. En vez del Subjuntivo se encuentra el Indicativo en Jn 7.T. να μ ε ς λθησε ε ρ πειπαςμ ν = velad y rogad no caer en tentación (Mt 26. Mt 17.28). να μ κα α σο ἔλθψςιν ε ρ σ ν σ πον σοτσον = para que les diese testimonio. ρ y ὅπψρ (cfr.24.‖.: – γπηγοπεισε κα πποςε φεςθε.. I Cor 9. las proposiciones finales son introducidas por las conjunciones να. como ya se ha dicho.18. ―por temor a que una u otra vez no suceda que. – ὅπψρ διαμαπσ πησαι α σοιρ.4). Con finales que se refieren al futuro se puede encontrar el Indicativo. Mt 25.: – να μην ς . I Cor 9. § 79).24) Cuando se suceden varias finales.29). se encuentra sólo en Hch 20. el latino ne).41). el otro indefinido. tienen los mismos temas: σι–/σιν–.8). AC. DAT. σινψ ν GEN. NOM./F. NOM. Gal 2./F. NOM. precedido de μ . σίρ σίνορ σίνι σίνα Plur. σίρ Sing.– ο κ ε μ ἱκαν ρ να μοτ π σ ν ςσ γην ε ς λθ ρ = no soy digno de que tú entres bajo mi techo (Mt 8. –ον = ¿cuán grande? .10. el segundo prohibe que se comience a realizar una acción nueva (cfr. Para expresar una prohibición. Mc 5. § 163—Pronombres o adjetivos indefinidos o interrogativos Dos pronombres. Pronombre indefinido Temas: σι–/σιν– (alguno/a. II Cor 8. Ef 5. σιν ρ GEN. puede utilizarse el Imperativo Presente. AC. igualmente precedido de μ : el primero prohibe que se continúe realizando una acción ya comenzada. GEN. –η. algo) M. NOM.4). σιν ρ Plur. –α. Otras veces la final contiene un matiz de deber (cfr. § 58 y 71). DAT. σινί DAT. –ον = ¿cuál? – π ςορ. M.23. uno interrogativo. o también el Subjuntivo Aoristo. Col 2. σί σίνορ σίνι σί σίνα σίνψν σίςι(ν) σίνα Otros pronombres o adjetivos interrogativos: –ποιορ. σιςί(ν) σινάρ AC. σί σιν ρ σινί σί σινά σινψ ν σιςί(ν) Σινά Pronombre interrogativo Temas: σι–/σιν– (¿quién?¿cuál?¿qué cosa?) Sing. DAT. σινά AC. GEN. σίνερ σίνψν σίςι(ν) σίναρ N.33. N.7. – ν = de una cierta cualidad (no presente en el N. alguno/a. El ―grupo de enclisis‖ (palabra ortotónica . –ον = ¿cuál de los dos? (no presente en el N.) – ἕκαςσορ. GEN. –ο = otro – ἀμυ σεπορ.T. ὅσι/ὅ σι ο σινορ/ὅσοτ σινι/ὅσ ὅσι/ὅ σι ο σινερ νσινψν/ὅσψν οἱςσιςι(ν)/ὅσοιςι(ν) οὕςσιναρ α σινερ νσινψν αἱςσιςι(ν) ἅςσιναρ ἅσινα/ἅσσα νσινψν/ὅσψν οἱςσιςι(ν)/ὅσοιςι(ν) ἅσινα/ἅσσα OBSERVACIONES a) El pronombre indefinido (uno/a. Heb 7.T. el cual) que se declina en sus dos componentes.11. –η. –ον = cada uno – ἑκάσεπορ. DAT. ὅρ + σίρ = ὅςσιρ (que. ἥσιρ. –ᾱ. AC. GEN.– π σεπορ.T. el cual) Sing. neutro: algo. –ον = el uno y el otro – ἕσεπορ. DAT. formando el relativo indefinido ὅςσιρ. – . NOM. cualquiera. ἥσιρ ςσινορ σινι ἥνσινα N.4) Pronombre relativo indefinido El pronombre indefinido se combina con el relativo. NOM. alguna cosa) es enclítico en todas sus formas. ὅςσιρ ο σινορ/ὅσοτ σινι/ὅσ ὅνσινα F.T. § 37) lleva acento en la sílaba final. –ον = el otro – ο δ σεπορ.) – πος ρ.) Otros pronombres o adjetivos indefinidos: – ἄλλορ. –ά.T. pero cuando se encuentra aislado o cuando asume el acento de enclisis (cfr. –ον = ¿de qué edad? (no presente en el N. –ᾱ. AC.palabra . –ᾱ. –η.Gal 6. M.) – πηλίκορ.) – ποι ρ. ὅσι (que. – ν = de una cierta grandeza (no presente en el N. cualquiera. –ον = de una cierta edad (cuán grande . –ον = cada uno de los dos (no presente en el N.) – πηλίκορ. –ᾱ. Plur. –η. –ᾱ.T. –ον = ninguno de los dos (no presente en el N. –η. en la forma abreviada ὅσοτ Ej. cuando la palabra ortotónica tiene el acento antes de la tercera última sílaba del ―grupo de enclisis‖. el adjetivo indefinido σίρ asume casi el valor de artículo indeterminado. frente a las palabras enclíticas y proclíticas. los siguientes pasajes: – σίρ ἄνθπψπορ ξ μψν = ¿qué hombre de entre vosotros. pero si esto ocurre lleva normalmente el acento (cfr. y AC. como exigiría la regla. Mt 5. sólo en las siguientes formas: . d) Los indefinidos y los interrogativos pueden ser utilizados con la función de pronombres.NOM. Fil 1. pero también con la de adjetivos.. desde el punto de vista del acento.24).. y plur.T.? (Lc 15. sing.15. – κπισ ρ σιρ = un juez (Lc 18.que conserva su acento.11).. c) El pronombre relativo indefinido se utiliza en el N.NOM.T. sujeta a la ley del trisilabismo (cfr.: ἕψρ ὅσοτ = hasta que (cfr. rara vez se encuentra al principio de la frase.4) – σίρ γτν = ¿qué mujer. . se hace necesaria la presencia de un acento secundario. b) el pronombre interrogativo (¿quién? ¿qué cosa?) lleva. Para el uso del interrogativo con función de adjetivo.? (Lc 15. denominado acento de enclisis. sing. Jn 9. cualquiera que sea su posición en la frase. Ej.GEN. en el curso de la frase. que lo pierden. Por tanto..: – ἄνθπψπ ρ σιρ = un hombre (Lc 15. como si se tratase de una única palabra. masc. siendo enclítico.. .25. el acento agudo en la sílaba del tema y no lo cambia en grave en las formas monosílabas. sing. Esto aparece también claramente en algunos pasajes del N. neutro.+ enclítica) se comporta.2). y plur. I Tm 5. En particular. .8) e) El indefinido. por el contrario. § 3).: ἀνθπ ποτ σιν ρ = de un hombre. adjetivos y adverbios correlativos Cinco categorías de pronombres-adjetivos entre los ya tratados (y los adverbios que de ellos derivan) pueden encontrarse relacionados entre sí: por tal motivo son definidos ―correlativos‖. cfr.18). § 164—Pronombres.. Ej. . y fem. ὅσι cualquiera quien. –α cuantos ὅςορ. Interrogativos Indefinidos directos e (enclíticos) indirectos ποτ. σί σίρ. σ δε ο σορ. ἥσιρ. –ον ¿cuál? [πηλίκορ. –α. –α.T.tan grande. –ον ¿de qué edad? ¿de qué impor– tancia?. indir. –ατσαι.tan fuerte grande interrog. de número bastante reducido. –η. σί ¿quién? alguno ¿cuál? algo π ςορ. –ον otro. ὅ que. donde Relativos indefinidos interr. –η. –ον de cualquier cualidad. Interrogativos Indefinidos directos e indirectos σίρ. – νδε tal σοιοτσορ –α ση. –ον de igual edad de igual impor- [ πηλίκορ. –ον de qué edad.cual. –ον ¿cuán grande? ποιορ. –ο σο(ν) tan grande σοι ςδε.En el recuadro paradigmático que sigue. cuan Demostrativos Relativos Relativos e indirectos ὅδε.T. –ον cual ποιορ. – ᾱ. –η. –ο aquél ἕσεπορ.¿de qué grandeza?] πηλίκορ. –οτσο(ν) de tal edad. respecto a su uso en el griego clásico. –α ση. –ον cuanto οἱορ.aquí Relativos ο .de qué tancia. –ον de cierta edad. –άδε. σοτσο ὅρ. –η. qué λίκορ. donde Negativos e . –η. son indicados exclusivamente los que se hallan presentes en el N. αὕση. ὅποτ. –η. πο . cuál. cuán grande importancia] Adverbios correlativos en el N. –αι.T. ἥ. Pronombres y adjetivos correlativos presentes en el N. –α ση. –η.el cual ὅςσιρ. –ᾱ. éste κεινορ. Demostrativos νθάδε. ἥδε.el cual ὅςοι. –οτσο(ν) tal σηλικοτσορ.el uno de los dos σοςοτσοι. –ατσα tan grandes σοςοτσορ.. § 165—Proposiciones interrogativas directas: usos específicos en el N.¿dónde? en cualquier lugar π θεν ¿de dónde? π σε. . En todos los casos. ὅπψρ. . cuando. ποιορ (¿cuál?). Son introducidas por uno de los siguientes modos: 1) Con un pronombre. allí π σε.retóricas. si están constituidas por dos o más proposiciones.disyuntivas. si acaso ψρ. μηδ ποσε jamás ο δαμψ ρ. π σε. siempre o comúnmente oraciones principales. π ςορ (¿cuánto?). entonces tiempo πψ ρ ¿cómo? π ρ. ποτ (¿dónde?). como como (cfr. de ningún modo. si están constituidas por una sola proposición. si la partícula introductoria deja prever la respuesta. hasta que ρ. en algún κει. de algún modo οὕσψ(ρ). etc. μηδαμψ ρ. concluyen con el signo de interrogación y se consideran. de donde de aquí κειςε. ¿cuándo? ποσ [ σ σοσ ]. alguna vez. Las proposiciones interrogativas directas (es decir. desde ὅθεν.σί (qué cosa?). σί o δι σί (¿por qué?). que utilizan prevalentemente el modo Indicativo. aquí ἔνθεν. ποςάκιρ (¿cuántas veces?). ὥςπεπ.T. . cuando cuando νίκα ἄν. Lc 24. de allí νθάδε. πψρ (¿cómo?). un adjetivo o un adverbio interrogativo: Σίρ (¿quién?). allí α σοτ . aquí νσετθεν. π θεν (¿de dónde?). así ὅσε. aquí κειςε.20) μ ποσε ο δ ποσε.simples. desde el punto de vista sintáctico. νίκα. las que expresan directamente la pregunta) pueden ser: . que está ausente en todo el griego bíblico. esto no es un uso correcto. ¿son pocos los que se salvan? (Lc 13. podría tratarse de otra partícula (cfr.: μ σινορ ςσεπ ςασε = ¿os faltó algo? (Lc 22.: Nestle cfr. con el mismo valor (cfr.: – κ πιε. la interrogación de este tipo se formula sin partícula alguna y el carácter interrogativo aparece por el tono de la voz o –en caso de escritura– por el signo interrogativo: Ej. La mayoría de las veces.35) En lugar de μ puede encontrarse μ σι. sin embargo. cuando la pregunta es verdaderamente tal. cfr.. ἀπα (cfr. es decir.8. En este último pasaje.2) Con una partícula que subraya la pregunta.: ο φ θε ρ ξελ ξασο σοὺρ πσψφοὺρ σ κ ςμ = ¿acaso no eligió Dios a los pobres según el mundo.17). ε ολίγοι ς ζ μενοι = Señor. de hecho. aparato crítico de Nestle).2. sobre todo en el caso de las interrogativas retóricas: –μ : cuando la pregunta implica o se espera una respuesta negativa: Ej.. Gal 2. utilizaría la partícula . cuando se pregunta una cosa que no se sabe y.T. II Cor 12. Jn 4. por tanto.23) – ε ἔξεςσιν σοιρ ςάββαςιν θεπαπετςαι = ¿es lícito curar en sábado? (Mt 12. Lc 18. no se puede prever la respuesta: Ejs.5). también Mc 14. Mt 13. El griego clásico en este caso. la segunda pregunta.29. – ο /ο κ cuando la respuesta que se presupone es positiva: – ο φ/ο φί Ej.. cfr. también II Cor 12. Gal 3. I Cor 1.18). Excepcionalmente se encuentra en lugar de μ .? (Sant 2.2). tal vez deriva de los LXX (donde podría ser un semitismo). –ε: se encuentra a veces en el N.13. . Apéndice VI – βλ πειρ σα σαρ σ ρ μεγάλαρ ο κοδομάρ = ¿ves estas grandes construcciones? (Mc 13.18.61.28.10) Clásicamente. ―la tenemos‖. el Indicativo. precisamente. en cambio.37) d) Es preciso no confundir el uso de ε . mientras que la segunda es introducida por ἤ (o. no debe confundirse con la misma usada como negación. generalmente no va precedida de partícula alguna. . en cuyo caso se utiliza en proposiciones que tienen el verbo en un modo diverso del Indicativo. también Mc 6.. Ejs.4s. ¿de quién dice esto el profeta? ¿De sí mismo o de otro? (Hch 8.3 (cfr. esta última niega el verbo o la palabra que viene inmediatamente después y los transforma en su contrario: Ejs.22) ςθίειν κα πίνειν. Mt 11. dubitativas.: δψμεν μ δψμεν = ¿debemos darlo o no darlo? (Mc 12. en cuyo caso son denominadas. en el N. c) Cuando la interrogativa directa tiene un significado dubitativo. los ejemplos siguientes. = ¿no tenéis acaso casas para comer y La respuesta que se intuye es: ―no es verdad (μ ) que no (ο φ) la tenemos‖. como partícula interrogativa. cfr. en los cuales se percibe que la primera de las dos preguntas. o bien). en la prótaxis de los períodos hipotéticos (cfr.1) § 166—Proposiciones interrogativas indirectas: usos específicos en el N. usada como partícula interrogativa.: – μ ο κ ἔφομεν ξοτςίαν υαγειν κα πιειν = ¿no tenemos acaso nosotros el derecho a comer y beber? (I Cor 9.) – μ γ π οικίαρ ο κ ἔφεσε ε ρ σ beber? (I Cor 11.34). e) Por lo que se refiere a las interrogativas directas disyuntivas. con el de la misma. – Σί ο ν σ πεπιςς ν σοτ Ιοτδαίοτ σίρ ὠυ λεια σηρ πεπισομηρ = ¿cuál es la ventaja del Judío o cuál la utilidad de la circuncisión? (Rm 3. Las interrogativas indirectas son proposiciones subordinadas.OBSERVACIONES a) μ . que se refiere al deber –de quien pregunta– de hacer o no hacer una cosa. como conjunción hipotética. por tanto. llevan generalmente. introducidas por una regente.14) ςὺ ε πφ μενορ ἕσεπον πποςδοκψμεν = ¿eres tú el que debe venir o debemos esperar a otro?.: – δ ομαί ςοτ πεπ σίνορ ππου σηρ λ γει σοτσο πεπ ἑατσοτ πεπ ἑσ ποτ σιν ρ = te ruego. cuyo verbo expresa una pregunta o presenta una duda. § 161). Las interrogativas directas. b) Cuando el μ interrogativo va seguido de la negación ο (o ο κ).T.T. presenta frecuentemente el Subjuntivo Aoristo (más raramente el Subjuntivo Presente o Indicativo Futuro): Ejs. δ μασορ la casa. como en el caso de las interrogativas directas disyuntivas.Utilizan los mismos tiempos y modos que tendrían si fuesen independientes.35). ηρ la circuncisión ππουησεία.44). el epígrafe παππηςία.. οτ el tesoro. en el N. la primera interrogación queda sin partícula. pues.25). es decir. Las interrogativas indirectas son introducidas por: 1) Un pronombre o adverbio interrogativo (cfr. la terraza πιγπαυ . – μ μεπιμν σε σί υάγησε = no andéis preocupados sobre qué comeréis (Mt 6. la tesorería γεψπγ ρ.: – Πιλ σορ θα μαςεν ε ἤδη σ θνηκεν. 2) 2) La partícula interrogativa ε . ἤ. Una sola vez se encuentra. ηρ la inscripción.. seguida del mismo tiempo y modo que tendría la interrogativa directa: Ej. οτ el campesino δψ μα. si la interrogativa indirecta es negativa: Ej...T.: – ςκ πει ο ν μ σ υψρ ν ςο ςκ σορ ςσιν = procura. Habitualmente. del denominado ―optativo oblicuo‖. Es raro el uso. αρ la profecía . la franqueza πεπισομ . en el N. como si la pregunta fuese formulada directamente. El pasaje en cuestión es Jn 7. el techo.: – πάλιν ο ν π σψν α σ ν οἱ Υαπιςαιοι πψρ ἀν βλεχεν = los Fariseos.15). Apéndice II). que la luz que hay en ti no se convierta en tiniebla (Lc 11.. 3) μ o μ πψρ..T. § 163): Ejs. le preguntaron de nuevo cómo había adquirido la vista (Jn 9. dependiente de un tiempo histórico en la regente (cfr. κα πηπ σηςεν ε πάλαι ἀπ θανεν = Pilato se maravilló de que ya hubiese muerto y (llamado el centurión) le interrogó si hacía tiempo que había muerto (Mc 15.17. la construcción clásica de las interrogativas dobles. pues. donde se usan π σεπον. VOCABULARIO 41º σ σ γαζουτλάκιον. αρ la libertad de hablar. να ἴδψμεν κα πιςσε ςψμ ν ςοι σίνα ζησεισε δ π σοτ δ μασορ μ κασαβάσψ μηδ ε ςελθ σψ ἀπαί σι κ σηρ ο κίαρ α σοτ κασαβ βηκα ἀπ σοτ ο πανοτ να ποιψ σ θ λημα σοτ π μχανσ ρ με κα λ γει α σοιρ σίνορ ε κὼν αὕση κα πιγπαυ π ρ ο κορ ο κοδομεισαι π σινορ σίνι μοι ςψ σ ν γενε ν σα σην εἴδομ ν σινα ν σ ὀν μασί ςοτ κβάλλονσα δαιμ νια σινψν ἀνθπ πψν αἱ ἁμαπσίαι ππ δηλοί ε ςιν ο κ ο δαρ π θεν ἔπφεσαι κα ποτ πάγει κα διηγ ςανσο α σοιρ οἱ δ νσερ πψρ γ νεσο σ δαιμονιζομ ν κα παπεσ ποτν α σ ν ε σοιρ ςάββαςιν θεπαπε ςει α σ ν κα interj. conduzco πάπφψ comienzo. αρ la utilidad. ον perteneciente al cielo.) estoy a punto de μνημονε ψ me acuerdo. ν hecho de tierra. . la necesidad ποτπάνιορ.) no más ναί (adv.) sí. el dinero φπεία. hago desaparecer ἥκψ llego. vengo μ λλψ (seguido de Inf. cuán grande φοωκ ρ. el bronce. να μ φειπ ν ςοί σι γ νησαι σατσα λ γψ να μειρ ςψθησε πτνθάνονσο παπ σψν ἀποςσ λψν ν ποί δτνάμει ν ποί ὀν μασι ποι ςασε σοτσο μειρ σίρ ςσιν μ σηπ μοτ. οτ el cobre. soy TRADUCIR DEL GRIEGO: 1. de qué país. recuerdo δηγ ψ guío. ciertamente ο αί (interj. να π ρ πιςσε ψν ἔφ ζψ ν α νιον μηκ σι ἁμάπσανε.) ¡ay! ἀναιπ ψ mato. terreno μηκ σι (adv. Infinitivo .φαλκ ρ. ν (ático: ποδαπ ρ) de qué cualidad. σί ποι ςει σοιρ γεψπγοιρ κείνοιρ κα ε πεν ππ ρ α σ ν μ σηπ α σοτ σ φνον. interjección Inf. σί ποίηςαρ μιν οὕσψρ σί ςημειον ποιειρ. . κα σίνερ ε ς ν οἱ ἀδελυοί μοτ ὅσαν ἔλθ κ πιορ σοτ ἀμπελψνορ. celeste ποσαπ ρ. τἱ ρ σοτ ἀνθπ ποτ λθεν ε ρ σ ν κ ςμον. ὅσι ἁμαπσολ ρ ςσιν κα ὅ σι ἂν α σ ςησε ν σ ὀν μασί μοτ σοτσο ποι ςψ.θε πει Ιηςοτρ πψρ φλορ βάλλει φαλκ ν ε ρ σ γαζουτλάκιον σί γ π ο δαρ. σοιοτσοι κα οἱ ποτπάνιοι δὼν δ Υαπιςαιορ ε πεν ν ἑατσ λ γψν ο σορ ε ν ππου σηρ. δε σεπορ ἄνθπψπορ ξ ο πανοτ οἱορ φοωκ ρ ( ςσιν). γ ναι. γίνψςκεν ἂν σίρ κα ποσαπ γτν ἥσιρ ἄπσεσαι α σοτ. κα οἱορ ποτπάνιορ. σοιοτσοι κα οἱ φοωκοί. ε κ σοτ θεοτ ςσίν μνημ νετε πψρ εἴληυαρ κα ἤκοτςαρ ἑατσοὺρ πειπάζεσε ε ςσ ν σ πίςσει μ ςὺ μείζψν ε σοτ πασπ ρ μψν Ιακ β μ σι δ νασαι (puede) στυλ ρ στυλ ν δηγειν ο φ ἀμυ σεποι ε ρ β θτνον μπεςοτνσαι ο φ οἱ δ κα καθαπίςθηςαν οἱ δ νν α ποτ ππψσορ ἄνθπψπορ κ γηρ φοωκ ρ. να δοξαςθ πασ π ν σ τἱ . ε σ ν ἄνδπα ς ςειρ δοκιμάζεσε σ πνε μασα. de la antigua conjugación en –μι. tienen cuatro verbos con reduplicación que.V. en el Presente y en el Imperfecto Indicativo insertan la vocal temática antes de la desinencia. pl. σιθε– II pers. en algunos casos. pl. de reduplicación). pl. bien en su forma simple.P.. en el Imperfecto Indicativo y en algunas formas del Aoristo (conjugación atemática). en el Presente..: I clase: δί–δψ–μι doy II clase: δείκ–ντ–μι muestro Particular importancia. bien en formas compuestas: Ejs. todos los otros tiempos. persona T.: λ –ψ II pers. se forman normalmente. T. λτ–ε Los verbos en –μι se dividen en dos clases: – la primera. » » διδο– II pers.V. también en el N. Ej. λ –ε–σε T.T.LECCIÓN TRIGESIMOSEGUNDA § l67—Conjugación de los VERBOS en –μι Junto a la conjugación de los verbos que en la I pers. que inserta. De ella proviene la habitual denominación «verbos en –μι» a esta mencionada categoría de verbos. Ejs. como es conocido. en griego. que une directamente la desinancia –μι al tema verbal (el cual va precedido.: σίθη pongo δίδψ doy –μι. tema del Presente T. singular del Presente Indicativo Activo ―terminan‖ en –ψ. como los verbos en –ψ. σίθε–σε –μι. los verbos en –ψ. θη–/θε– .P. ha quedado huella. en la primera clase. –la segunda. por el contrario. una ampliación. § l88) Ejs. δίδο–σε Por el contrario.P.: σί–θη–μι pongo [l0l] pers. que puede estar constituida por la sílaba –ντ o bien –νντ (cfr. sin vocal temática. se utilizan con más frecuencia que los otros. La característica fundamental de los verbos en –μι es la de unir las desinencias directamente al T. entre el tema verbal y la desinencia –μι. θη–/ θε– T. II III I » » pers. las cifras entre corchetes indican el número de veces que cada verbo aparece usado en el N. IMPERATIV O Sing. σιθη–/ σιθε– PRESENTE ACTIVO INDICATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIV O OPTATIVO Sing. usa sólo los compuestos) ςση–/ ςσα– N.B.T. σίθη–μι σίθη–ρ σίθη–ςι σίθε–μεν σίθε–σε σιθ –αςι (ν) σιθψ yo pongo tú pones él pone nosotros ponemos vosotros ponéis ellos ponen que yo ponga Plur.T. §168—Conjugación de σίθημι σίθημι = pongo [101]. » » pers. » » pers.V. σιθ –ναι NOM. INFINITIVO PARTICIPIO GEN.P. σιθ –ρ σιθ σιθψ –μεν II III I II III I II III II » » pers. Sing. F. » » pers. » » pers. T. – νσορ –είςηρ que pone ponente . En la lista de verbos en –μι. σιθη–σε σιθψ –ςι (ν) σιθεί–ην σιθεί–ηρ σιθεί–η σιθει–μεν σιθει–σε σιθει–εν σίθει que tú pongas que él ponga que nosotros pongamos que vosotros pongáis que ellos pongan yo pondría (o pusiera) tú pondrías él pondría nosotros pondríamos vosotros pondríais ellos pondrían pon tú III II III » pers. I II III I II III I pers. σιθείρ σιθειςα Plur.δί–δψ–μι doy [4l6] »» –η–μι envío »» –ςση–μι coloco [l52] »» δψ–/δο– –/ἑ– (el N. Plur. » σιθ –σψ σίθε–σε σιθ –νσψν ponga él poned vosotros pongan ellos poner M. » » pers. IMPERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing. I II III Plur. σίθε–μαι II » σίθε–ςαι III » σίθε–σαι I pers. σιθη–/ σιθε– PRESENTE MEDIO–PASIVO INDICATIVO Sing. N. T. Plur. σιθ –μεθα II » σίθε–ςθε III » σίθε–νσαι I pers.P. SUBJUNTIVO Sing. σιθ –μεθα II » σιθη–ςθε III » σιθψ –νσαι I pers. σιθεί–μην II » σιθει–ο III » σιθει–σο yo soy puesto/me pongo/pongo por/para mí tú eres puesto/te pones/pones por/para ti él es puesto/se pone/pone por/para sí nosotros somos puestos/nos ponemos/ponemos por/para nosotros vosotros sois puestos/os ponéis/ponéis por/para vosotros ellos son puestos/se ponen/ponen por/para sí que yo sea puesto/me ponga/ponga por/para mí que tú seas puesto/te pongas/pongas por/para ti que él sea puesto/se ponga/ponga por/para sí que nosotros seamos puestos/nos pongamos/ pongamos por/para nosotros que vosotros seáis puestos/os pongáis/ pongáis por/para vosotros que ellos sean puestos/se pongan/pongan por/ para sí yo sería puesto/me pondría/pondría por/para mí tú serías puesto/te pondrías/pondrías por/para ti él sería puesto/se pondría/pondría por/para sí . OPTATIVO Sing.σιθ ν. I pers.V. σιθψ –μαι II » σιθ III » σιθη–σαι I pers. Plur. I II III σίθη–ν σίθειρ σίθει σίθε–μεν σίθε–σε σίθε–ςαν pers. θη–/ θε– T. » » – νσορ Poniendo yo ponía tú ponías él ponía nosotros poníamos vosotros poníais ellos ponían σίθημι = pongo [101]. I pers. Plur. II » III » Plur. confío. vuelvo la espalda a . – νοτ que es puesto/puesto – νηρ que se pone – νοτ que pone por/para sí yo era puesto/me ponía/ponía por/para mí tú eras puesto/te ponías/ponías por/para ti él era puesto/se ponía/ponía por/para sí nosotros éramos puestos/nos poníamos/poníamos por/para nosotros vosotros erais puestos/os poníais/poníais por/para vosotros ellos eran puestos/se ponían /ponían por/para sí Compuestos: ἀνασίθημι [2]= pongo encima. παπασίθημι [19]= pongo delante. σιθεί–μεθα II » σιθει–ςθε III » σιθει–νσο II pers. establezco. μεσασίθημι [6]= cambio. F. I pers. dedico. M. trastorno. πισίθημι [39]= pongo encima.. ἀποσίθημι= arrojo fuera. πποςσίθημι [18]= pongo junto a. σιθ – μενον.Plur.. σιθε– μ νη.. propongo. demuestro. ποσίθημι [2]= pongo debajo. impongo. IMPERFECTO MEDIO–PASIVO INDICATIVO Sing. comunico. I pers. ciño. πεπισίθημι [8]= pongo alrededor. rodeo. aparto. σίθε–ςο III » σιθ –ςθψ II pers. σιθ –μην σίθε–ςο σίθε–σο σιθ –μεθα II » σίθε–ςθε III » σίθε–νσο nosotros seríamos puestos/nos pondríamos/pondríamos por/para nosotros vosotros seríais puestos/os pondríais/ pondríais por/para vosotros ellos serían puestos/se pondrían/pondrían por/para sí seas puesto tú/ponte/pon por/para ti sea puesto él/se ponga/ponga por/para sí sed puestos vosotros/poneos/poned por/para vosotros sean puestos ellos/pónganse/pongan por/para sí ser puesto/ponerse/poner por/para sí GEN. . agrego. meto en prisión. N. IMPERATIVO Sing. σίθε–ςθε III » σιθ –ςθψν INFINITIVO σίθε–ςθαι PARTICIPIO NOM σιθ – μενορ. ςτνσίθημαι [3]= me pongo de acuerdo. M. vale cuanto se ha dicho para la de los verbos en –ψ: hecha excepción para el Indicativo. el tema con vocal breve se ha extendido también al singular.. en las formas del Indicativo Medio. presenta la desinencia –ρ. tal vez.). b) El Optativo act. adviértase el Gen. la III pers. (desinencia –ναι) es siempre paroxítono. Hay que notar. en el Imperativo y en el Imperfecto de la voz Media. por lo demás. la no contracción de ε y α. la –ρ– intervocálica no cae y. I II III I pers. Plur. d) El Infinitivo act. por el contrario. § 169—Aoristo fortísimo atemático (III) de σίθη–μι Temas: θη–κ–/ θε– INDICATIVO Sing.OBSERVACIONES a) En el Indicativo act. (σιθεμ νψν). plur. no hay lugar a contracción. parecen debidas a contracción: * σιθε–ερ > σίθειρ etc. con vocal larga. siendo la vocal anterior a la desinencia. plur. sing. ella tiene valor puramente de ejemplo. en cambio. la II pers. la III pers. por contracción. j) También para la traducción de los verbos en –μι. i) La alternancia entre tema con vocal larga y tema con vocal breve es típica de la conjugación atemática. act. el Medio. e) El Imperfecto act. por analogía con el masculino y con el neutro. mientras la II y la III sing.). σιθείρ < * σιθε–νσ–ρ. sing. sing. breve. presenta alternancia en el sufijo modal: –ιη (sing. de un fenómeno de vocalización de la –ν de la desinencia –νσι (propia también de los verbos en –ψ). el medio lleva –ι– en todas las personas. que es perispómenon. en lugar de la originaria –ςι. En particular. σί–θη–ςι < * σί–θη–σι. se declina como un adjetivo de la II clase en –νσ– . como un adjetivo de la I clase de tres terminaciones. h) El Part. –ι (plur. en el Subjuntivo y en el Optativo Medios. sing. por asibilación de la σ de la desinencia. AORISTO ACTIVO ἔ–θη–κα ἔ–θη–κα–ρ ἔ–θη–κε (ν) –θ –καμεν/ἔθε–μεν yo puse tú pusiste él puso nosotros pusimos .. σι–θ –ᾱςι no tiene clara explicación: se trata. c) La II pers. II pers. fem. del Imperativo act. presenta la I pers. como el Medio contraen la vocal final del tema con la vocal temática (ψ/η). g) Tanto el Subjuntivo act. por tanto. sing. f) En el Indicativo. » » pers. tiene lugar la caída de la –ρ– intervocálica. σίθει < * σιθε–ε. f) El Inf. se da alternancia en el sufijo modal: –ιη– (sing. N.SUBJUNTIVO Sing. por el contrario.). II III I II III I » » pers. c) Como en el Presente. en el plural en el griego clásico. –ι– (plur. » » pers. Plur. desaparece. del Indicativo. » θη–σε θψ –ςι (ν) θεί–ην θεί–ηρ θεί–η θει–μεν θει–σε θει–εν θ –ρ θ –σψ θ –σε θ ν–σψν M. del Optativo y del Imperativo Medio. y medio) es contracto. hay que notar una ampliación constituida por la consonante –κ–. F. » » pers. OPTATIVO Sing. θειςα. –θ νσορ –θείςηρ –θ νσορ que pone o puso habiendo puesto OBSERVACIONES a) También el Aoristo de σίθη–μι presenta una conjugación atemática. d) También en el Optativo Aoristo act. » » pers. e) La forma del Imperativo. θείρ. que permanece en las tres personas del singular y del plural en el N. también en el Aoristo. sing. θει–ναι NOM. Plur. INFINITIVO PARTICIPIO vosotros pusisteis ellos pusieron que yo ponga que tú pongas que él ponga que nosotros pongamos que vosotros pongáis que ellos pongan yo pondría (o pusiera) tú pondrías él pondría nosotros pondríamos vosotros pondríais ellos pondrían pon tú ponga él poned vosotros pongan ellos poner/haber puesto GEN. IMPERATIVO Sing.T. » pers. Plur. la –ρ– intervocálica cae. activo es contracto: * θε–εναι > θειναι. II pers. dando lugar a la contracción. (θ ρ). –θ –κα–σε/ἔθε–σε ἔ–θη–κα–ν/ἔθε–ςαν θψ θ ρ θ θψ –μεν II III I II III I II III II III II III » » pers.).. g) En la II pers. el Subjuntivo (act. es de origen oscuro. b) En el Indicativo act. sing. . θ ν. δι σι (conj. vocab.) fuera.) porque. αρ el candelero. severo ἔξψ (adv. con GEN. Medio: σ –θει–μαι VOCABULARIO 42º α γιαλ ρ.h) Los otros tiempos de σίθη–μι se forman normalmente del T. la intención δεξιά. οτ la luz μ διορ. Pas.: θ –ςψ Fut. Pas. οτ la caña λτφνία. y prep. en efecto Perf. ηρ la espina Βηθλ εμ Belén βοτλ . οτ el modio. ά.V. 10º) ρ (cfr. fuera de. Perfecto . ηρ la decisión.: –σ –θη–ν Perf. οτ la playa. ηρ la prisión. ν duro.: σ –θει–κα Perf. la costa ἄκανθα. θε–/θη–: Fut. la lámpara λ φνορ. αρ el ayuno υτλακ . la muerte Εν φ Henoc κάλαμορ. la derecha διαυθοπά. Act. Medio: θ –ςο–μαι Fut.: σε–θ –ςο–μαι Aor. οτ Nicodemo νηςσεία. ρ la corrupción. la guardia α ςσηπ ρ. medida para áridos Νικ δημορ. Act. ν σαιρ ἀγοπαιρ σίθεςαν σοὺρ ἀςθενοτνσαρ Ηπῴδηρ. κα λάμπει π ςιν σοιρ ν σ ο κί μ ἔπφεσαι (se lleva) λ φνορ να π σ ν μ διον σεθ ο φ να π σ ν λτφνίαν σεθ κα ὅποτ ἄν ε ςεποπε εσο 1 Ιηςοτρ. designo TRADUCIR DEL GRIEGO: ο σιθ αςι σ ν λ φνον π σ ν μ διον. γν ςεσαι πεπ σηρ διδαφηρ π σεπον κ σοτ θεοτ ςσιν γὼ ἀπ ματσοτ λαλψ ἄλλοι ἔλεγον ο σ ρ ςσιν Φπιςσ ρ ἄλλοι δ ἔλεγον μ γ π κ σηρ Γαλιλαίαρ Φπιςσ ρ ἔπφεσαι ο φ γπαυ ε πεν ὅσι κ σοτ ςπ πμασορ Δατ δ κα άπ Βηθλ εμ ἔπφεσαι Φπιςσ ρ λ γει Νικ δημορ ππ ρ α σο ρ μ ν μορ μψν κπίνει σ ν ἄνθπψπον ν μ ἀκο ς ππψσον παπ α σοτ κα γν σί ποιει λ γοτςιν α σ μ κα ςὺ κ Γαλιλαίαρ ε οἱ ςσπασιψσαι πλ ξανσερ ςσ υανον ξ ἀκανθψν π θηκαν π σηρ κευαληρ α σοτ κα κάλαμον ν σ δεξι α σοτ πίςσει Ενὼφ 2 μεσεσ θη σοτ μ δειν θάνασον. bendigo κλάψ parto (el pan) λάμπψ ilumino. . ν ο δε ρ σ θη σί ἔθοτ ν σ καπδί ςοτ ποιηςαι σ πονηπ ν σοτσο ξελθ νσερ ποπετ μεθα ἔξψ σηρ π λεψρ. ἀπ θεσο α σ ν ν υτλακ υοβο μην γάπ ςε. να σιρ σ ν χτφ ν θ π π σψν υίλψν α σοτ ἀποκπίνεσαι Ιηςοτρ σ ν χτφ ν ςοτ π π μοτ θ ςειρ ν ν σ σ π μνημειον καιν ν. con ἄν es debido a la acción iterativa del verbo. κπασ ςαρ σ ν Ιψάννην. 2 Inf. κα ο φ η πίςκεσο δι σι μεσ θηκεν α σ ν θε ρ 1 El Indic. hago luz παπαλ ομαι estoy débil. ὅσι ἄνθπψπορ α ςσηπ ρ ε .ἀπαςπάζομαι saludo. paralizado πλ κψ entretejo πηπεσ ψ φειποσον ψ sirvo constituyo. κα θ νσερ σ γ νασα π σ ν α γιαλ ν πποςετξάμενοι ἀπηςπαςάμεθα ἀλλ λοτρ άν σιρ θ λ σ θ λημα θεοτ ποιειν. κα θεπίζειρ ο κ ἔςπειπαρ κα δοὺ ἄνδπερ υ πονσερ π κλίνηρ ἄνθπψπον. aparto ἀςθεν ψ soy débil. αἴπειρ ὅ ο κ ἔθηκαρ. κα ζ σοτν α σ ν θειναι ν πιον α σοτ μείζονα σα σηρ ἀγάπην ο δε ρ ἔφει. sustantivado con valor consecutivo. caigo enfermo ε ςποπε ομαι entro ε φαπιςσ ψ doy gracias. ρ ν παπαλελτμ νορ. ἀλλ π σ ν λτφνίαν. abrazo ἀποςπάψ arranco. Δατ δ γ π πηπεσ ςαρ σ σοτ θεοτ βοτλ α σοτ κα ε δεν διαυθοπάν κοιμ θη κα πποςεσ θη ππ ρ σοὺρ πασ παρ . Plur. » » pers. Plur. » » δίδοτν δίδοτρ δίδοτ δίδο–μεν δίδο–σε δίδο–ςαν que da dando yo daba tú dabas él daba nosotros dábamos vosotros dabais ellos daban . NOM. I II III I II III I II III I II III I II III I II III II III II III pers. » » pers. » » pers. T. » INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing. Plur. I II III Plur. I II III δίδψ–μι δίδψ–ρ δίδψ–ςι (ν) δίδο–μεν δίδο–σε διδ –αςι διδψ διδψ ρ διδψ διδψ –μεν διδψ –σε διδψ –ςι (ν) διδοί–ην διδοί–ηρ διδοί–η διδοι–μεν διδοισε διδοι–εν δίδοτ διδ –σψ δίδο–σε διδ –νσψν διδ –ναι yo doy tú das él da nosotros damos vosotros dais ellos dan que yo dé que tú des que él dé que nosotros demos que vosotros deis que ellos den yo daría (o diera) tú darías él daría nosotros daríamos vosotros daríais ellos darían da tú dé él dad vosotros den ellos dar M.P. –ο ςηρ – νσορ pers. διδο ρ. » » pers. διδοτςα. N. διδψ –/διδο– PRESENTE ACTIVO INDICATIVO Sing.LECCIÓN TRIGESIMOTERCERA § 170—Conjugación de δίδψμι δίδψμι = doy [416]. διδ ν. » » pers. » » pers. OPTATIVO Sing. SUBJUNTIVO Sing. – νσορ F. IMPERATIVO Sing.V. Plur. » » pers. δψ – / δο T. » pers. GEN. διδψ –μαι II » διδψ III » διδψ –σαι I pers. Plur. Plur. Plur. διδοί–μεθα II » διδοι–ςθε III » διδοι–νσο II » δίδο–ςο III » διδ –ςθψ yo soy dado/me doy/doy por/para mí tú eres dado/te das/das por/para ti él es dado/se da/da por/para sí nosotros somos dados/nos damos/ damos por/para nosotros vosotros sois dados/os dais/ dais por/para vosotros ellos son dados/se dan/dan por/para sí que yo sea dado/me dé/dé por/para mí que tú seas dado/te des/des por/ para ti que él sea dado/se dé/dé por/para sí que nosotros seamos dados/nos demos/demos por/para nosotros que vosotros seáis dados/os deis/ deis por/para vosotros que ellos sean dados/se den/den por/ para sí yo sería dado/me daría/daría por/ para mí tú serías dado/te darías/darías por/para ti él sería dado/se daría/daría por/ para sí nosotros seríamos dados/nos daríamos/daríamos por/para nosotros vosotros seríais dados/os daríais/ daríais por/para vosotros ellos serían dados/se darían/darían por/para sí sé dado tú/date tú/da tú por/para ti sea dado él/se dé él/dé .δίδψμι = doy [416].V. OPTATIVO Sing. διδ –μεθα II » διδψ –ςθε III » διδψ –νσαι I pers. δψ –/δο T. δίδο–μαι II » δίδο–ςαι III » δίδο–σαι I pers. διδ –μεθα II » δίδο–ςθε III » δίδο–νσαι I pers. SUBJUNTIVO Sing. T. διδψ –/διδο– PRESENTE MEDIO–PASIVO INDICATIVO Sing. IMPERATIVO Sing. διδοί–μην II » διδοι–ο III » διδοι–σο I pers.P. I pers. comunico. II » III » Plur. GEN. confío πποδίδψμι [Rm 11. μεσαδίδψμι [5] = distribuyo. rindo cuentas. F. διδ – – νοτ μενορ. devuelvo. § 69: δηλ –ψ). b) También el singular del Imperfecto Indicativo es debido a contracción: * –δι–δο– ον > δίδοτν etc.35] = doy primero OBSERVACIONES a) La II persona sing. IMPERFECTO MEDIO–PASIVO INDICATIVO Sing. παπαδίδψμι [120] = entrego. entrego. consigno. – νηρ διδ – – νοτ μενον. hago partícipe. κδίιψμαι [4] = arriendo. M. I pers. N. restituyo. διδο–μ νη. por contracción. πιδίψμι [9] = añado. del Imperativo act. II » δίδο–ςθε III » διδ –ςθψν por/para sí sed dados vosotros/daos/dad por/ para vosotros sean dados ellos/se den/den por/ para sí ser dado/darse/dar por/para sí INFINITIVO δίδοςθαι PARTICIPIO NOM. II » διδ –μην δίδο–ςο δίδο–σο διδ – μεθα δίδο–ςθε III » δίδο–νσο que es dado/dado que se da/ que da por/para sí yo era dado/me daba/daba por/para mí tú eras dado/te dabas/dabas por/ para ti él era dado/se daba/daba por/para sí nosotros éramos dados/nos dábamos/ dabámos por/para nosotros vosotros erais dados/os dabais/ dabais por/para vosotros ellos eran dados/se daban/daban por/para sí Compuestos: ἀποδίδψμι [47] = pago. I pers. produzco.Plur. . como ocurre en las formas contractas de los verbos en –οψ (cfr. transmito. διδοτ < * δι–δο–ε.. » » pers. salvo el distinto significado del verbo.V. II » GEN. » » pers.c) Para todas las otras peculiaridades. que. N. F. δ ν. OPTATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. vale cuanto se ha dicho para la conjugación de σίθη–μι. Plur. es análoga a la de las formas de σί–θη–μι. I pers. » » pers. § 171—Aoristo fortísimo atemático (III) de δίδψμι Temas: δψ –κ–/δο– INDICATIVO Sing. δοτ–ναι NOM. » » pers. δοτςα. Plur. δ νσορ δο ςηρ δ νσορ AORISTO MEDIO εδ –μην ἔδοτ que yo dé que tú des que él dé que nosotros demos que vosotros deis que ellos den yo daría (o diera) tú darías él daría nosotros daríamos vosotros daríais ellos darían da tú dé él dad vosotros den ellos que dio habiendo dado yo me di/di por/para mí tú te diste/diste por/para ti . δο ρ. I II III I II III pers. » ἔδψ–κα ἔδψ–κα–ρ ἔδψ–κε (ν) δ –κα–μεν/ἔδο–μεν δ –κα–σε/ἔδο–σε ἔδψ–κα–ν/ἔδο–ςαν δψ δψ ρ δψ δψ –μεν δψ –σε δψ –ςι (ν) δοί–ην δοί–ηρ δοί–η δοι–μεν δοι–σε δοι–εν δ –ρ δ –σψ δ –σε δ –νσψν dar. haber dado M. » » pers.: δο– INDICATIVO Sing. » » I II III I II III I II III I II III II III II III INFINITIVO PARTICIPIO T. » pers. IMPERATIVO Sing. AORISTO ACTIVO yo di tú diste él dio nosotros dimos vosotros disteis ellos dieron pers. valen todas las observaciones ya dadas a este respecto. d) Para la traducción de las formas de δί–δψ–μι. δψ –μαι II » δψ III » δψ –σαι I pers. Lc 20. δ –μενορ.9. δοτ δ –ςθψ δ –ςθε III » δ –ςθψν INFINITIVO δ –ςθαι PARTICIPIO NOM. Plur. M. OPTATIVO Sing. Heb 12. 1 1 También ἔδεσο (cfr. ἔδο–σο1 δ –μεθα II » ἔδο–ςθε III » ἔδο–νσο I pers.1.Plur. δοί–μην II » δοι–ο III » δοι–σο I pers. Mc 12. III I » pers. δοί–μεθα II » δοι–ςθε III » δοι–νσο II III II pers. –μ νοτ que se dio/que dio . SUBJUNTIVO Sing. IMPERATIVO Sing. él se dio/dio por/para sí nosotros nos dimos/ dimos por/para nosotros vosotros os disteis/ disteis por/para vosotros ellos se dieron/dieron por/para sí que yo me dé/dé por/para mí que tú te des/des por/ para ti que él se dé/dé por/para sí que nosotros nos demos/demos por/para nosotros que vosotros os deis/ deis por/para vosotros que ellos se den/den por/para sí yo me daría/daría por/ para mí tú te darías/darías por/para ti él se daría/daría por/ para sí nosotros nos daríamos/ daríamos por/para nosotros vosotros os daríais/ daríais por/para vosotros ellos se darían/darían por/para sí date tú/da por/para ti se dé él/dé por/para sí daos vosotros/dad por/para vosotros se den ellos/den por/para sí darse/haberse dado/dar por/para sí GEN. δ –μεθα II » δψ –ςθε III » δψ –νσαι I pers. » pers. Plur.16). Plur. δψ–/δο–: Fut. ―a tal punto‖.por/para sí F. con el verbo en Infinitivo precedido de ―de‖. o también de forma implícita. δ –μενον.T. o bien adjetivos como ―digno‖. utiliza. δοτναι < * δο–ε–ναι. introducida por la conjunción ―que‖. en cambio.28). precedido de ὥςσε (consecutivas con el Indicativo son rarísimas. o de ―para‖.T. ―apto‖. introducido por ὥςσε o bien ρ. Otra excepción aparece en Jn 3. análogos a los citados. y semejantes – a las que responde el ―que‖. b) El Infinitivo act. el Infinitivo en ambos casos. activo δ –δψ–κα Perfecto medio δ –δο–μαι § 172—Proposiciones consecutivas: peculiaridades neotestamentarias La proposición consecutiva expresa una consecuencia de lo que se ha dicho en la proposición regente. con el verbo en Indicativo.16). medio δ –ςο–μαι Fut. cuando la consecuencia es considerada incierta o posible. para el Aoristo de δί–δψ–μι. El N.13). ―indigno‖. un οὕσψρ. que introduce la consecutiva–. que no es indispensable. etc. En la proposición regente se encuentra. pasivo δο–θ –ςο–μαι –δ –θη–ν Perf. verdaderas y propias excepciones: κα ςτντπεκπίθηςαν α σ κα οἱ λοιπο Ιοτδαιοι. activo Aoristo pasivo δ –ςψ Fut.V. ―tal‖. que sigue la norma del N. –μ νηρ –μ νοτ habiéndose dado/habiendo por/para sí dado OBSERVACIONES a) Vale. ―de manera‖. En castellano puede presentarse de forma explícita. En algunos casos. El griego clásico presenta el Infinitivo. en griego puede haber. un adverbio o un adjetivo o una locución adverbial. ―tanto‖. Mc 2. por contracción. que hacen de antecedente respecto de la consecutiva: ―así‖. Las proposiciones consecutivas llevan Indicativo o Infinitivo. δο–μ νη. N. . como antecedente.. sino de principales conclusivas. Pero algunos Mss tienen la variante ςτναπαφθηναι. no se trata propiamente de proposiciones consecutivas. y el ὥςσε puede ser traducido por ―pues‖ o ―por tanto‖ (cfr. cuanto se ha dicho para el de σί–θη–μι. de modo que también Bernabé se dejó atraer por su hipocresía (Gal 2. c) Los otros tiempos de δί–δψ–μι se forman normalmente del T. Subjuntivo o Condicional. a veces. el Indicativo cuando se la considera como real. ὥςσε κα Βαπναβ ρ ςτναπ φθη α σψν σ ποκπίςει = y también los otros Judíos simularon con él. ντκσ ρ la noche σ ςίναπι. y anduvo en presencia de todos.: – ε κα λ πηςα μ ρ. utilizan los mismos tiempos y modos de la prótaxis en el período hipotético. pero se distinguen porque unen un καί a las conjunciones ε y άν: son por tanto introducidas por ε καί o καί ε . ζ ςεσαι = también si (aunque) haya muerto. VOCABULARIO 43º ἀνομία. en el significado. el dinero δ ςμιορ. vivirá (Jn 11.En el caso de verdaderas consecutivas. si bien) yo doy testimonio de mí mismo. μεσαμ λομαι = aun cuando os haya causado tristeza. va en acusativo (estando el verbo en Infinitivo): δ γ πθη κα … ξηλθεν ἔμπποςθεν πάνσψν. – κἂν ἀποθάν . a las proposiciones hipotéticas (cfr. con sólo que) dijereis a este monte: quítate de ahí y arrójate al mar. ἀληθ ρ ςσιν μαπστπία μοτ = también si (aunque. de tal manera que todos quedaron maravillados y glorificaban a Dios (Mc 2.25). pero cuando se halla expreso. ὥςσε ξίςσαςθαι πάνσαρ κα δοξάζειν σ ν θε ν =él se levantó . con Infinitivo. Ejs. – κἂν γὼ μαπστπψ πεπ ἑματσοτ. οτ el prisionero θτςία. εψρ φπτς ρ. sucederá (Mt 21. mi testimonio es verdadero (Jn 8. § 161). ν καί o κα άν (frecuentemente contracto en κἄν). Como son análogas.14). αρ el sacrificio ν ξ. γεν ςεσαι = también si (incluso si.. ο arrepiento (II Cor 7.8). αρ la iniquidad ἄπγτπορ. el tesoro . § 173—Proposiciones concesivas Las proposiciones concesivas indican la circunstancia no obstante la cual se verifica cuanto se ha dicho en la proposición regente. el sujeto puede estar sobrentendido si se deduce claramente del contexto. no me – κἂν σ πει σο σ εἴπησε ἄπθησι κα βλ θησι ε ρ σ ν θάλαςςαν..21). οτ la mostaza el oro.12). οτ la plata. .) sigo. ὥςσε σ πλοιον καλ πσεςθαι π σοτ ὕδασορ σ σε πποςην φθη δαιμονιζ μενορ στυλ ρ κα κψυ ρ κα θεπάπετςεν α σ ν. presento ππος φψ dirijo. me escapo θαμβ ομαι estoy atónito κασαλιθάζψ apedreo πληθ νψ multiplico ππομεπιμνάψ me preocupo antes de tiempo πποςάγψ llevo adelante. ν σ ντκσ παπεδίδοσο. arribo πποςκτν ψ adoro. discuto ςτνεςθίψ como juntamente con . soy discípulo ἀπαπν ομαι rechazo. niego. δίδοσε κα δοθ ςεσαι μιν ἀπ δορ μοι εἴ σι ὀυείλειρ πασ π ἀγαπ σ ν τἱ ν.. me postro ςιγάψ callo ςτζησ ψ busco juntamente. sabido ἀκολοτθ ψ (con DAT. κα πάνσα δ δψκεν ν σ φειπ α σοτ μακάπι ν ςσι μ λλον δοτναι λαμβάνειν σίρ ςουία δοθειςα σο σ σατσα πάνσα ςοι δ ςψ ν πεςὼν πποςκτν ς ρ μοι μιν δ δοσαι γνψναι σ μτςσ πια σηρ βαςιλείαρ δ ἀπελθὼν ἔβαλεν α σ ν ε ρ υτλακ ν ἕψρ ἀποδ σ ὀυειλ μενον ν σαιρ ςφάσαιρ μ παι ρ παπαδ ςει ἀδελυ ρ ἀδελυ ν ε ρ θάνασον πάνσα μοι παπεδ θη π σοτ πασπ ρ ερ ξ μψν παπαδ ςει με Πιλ σορ ο ν παπ δψκεν α σ ν να ςσατπψθ γὼ παπ λαβον ἀπ σοτ κτπίοτ και παπ δψκα μιν κ πιορ Ιηςοτρ. ν conocido.γνψςσ ρ. ὥςσε σ ν κψυ ν λαλειν κα βλ πειν κα ςτν φθηςαν ππ ρ α σ ν . ς πψ tiro. reniego κυε γψ huyo. arrastro TRADUCIR DEL GRIEGO: δ Ιηςοτρ δίδοτ σ ν ἄπσον σοιρ μαθησαιρ να διδψςιν α σ ν σοιρ φλοιρ ε π μιν ν ποί ξοτςί σατσα ποιειρ. ἔλαβεν ἄπσον κα ε φαπιςσ ςαρ ἔκλαςεν α σ ν Ιψς υ ἀπ Απιμαθαίαρ (de Arimatea) πποςελθὼν σ Πιλάσ σ ςασο σ ςψμα σοτ Ιηςοτ.. σίρ ςσιν δο ρ ςοι σ ν ξοτςίαν σα σην γ π θε ρ δίδψςι σ πνετμα σ ἅγιον σοιρ α σοτςιν α σ ν ἀπολ εσε κα ἀπολτθ ςεςθε. κα Πιλ σορ κ λετςεν ἀποδοθηναι ςειςμ ρ μ γαρ γ νεσο ν σ θαλάςς . κα δ ςοτςιν ςημεια μεγάλα. ὥςσε α σ ν ε ρ πλοιον μβάνσα καθηςθαι (estar sentado) κ κκορ ςινάπεψρ μικπ ρ ὤν. ὥςσε κπλ ςςεςθαι α σο ρ. κα θεπάπετςεν πάνσαρ σοὺρ ἀςθενοτνσαρ ὥςσε σ ν φλον θατμάςαι βλ πονσαρ κψυοὺρ λαλοτνσαρ κα φψλοὺρ πεπιπασοτνσαρ γεπθ ςονσαι χετδοππουησαι. γίνεσαι δ νδπον μ γα. ὥςσε πλανηςαι κα σοὺρ κλεκσο ρ .φλοι πολλοί. ὥςσε λθειν σ πεσειν σοτ ο πανοτ κα κασαςκηνοτν ν σοιρ κλάδοιρ α σοτ Ιηςοτρ δίδαςκεν ν σ ςτναγψγ α σψν. * voz no documentada en los textos. Nominativo yo pongo tú pones él pone nosotros ponemos vosotros ponéis ellos ponen que yo ponga que tú pongas que él ponga que nosotros pongamos que vosotros pongáis que ellos pongan yo pondría (o pusiese) tú pondrías él pondría nosotros pondríamos vosotros pondríais ellos pondrían pon tú ponga él poned vosotros pongan ellos poner . IMPERATIVO Sing. Plur.V. P. ςσα–μεν II » ςσα–σε III » ἱςσ –ςι (ν) ἱςσψ SUBJUNTIVO Sing.LECCIÓN TRIGESIMOCUARTA § 174—Conjugación de ςσημι (* ςι–ςση–μι) PRESENTE ACTIVO ςσημι [152] = pongo. ἱςσ ρ II » ἱςσ III » Plur. » pers. » » pers. Plur. I pers. Tema Sing. T . estoy en pie. ςση–μι II » ςση–ρ III » ςση–ςι (ν) Plur. singular pers. T. I pers. » ἱςση–σε ἱςσψ –ςι (ν) ἱςσαί–ην ἱςσαί–ηρ ἱςσαί–η ἱςσαι–μεν ἱςσαι–σε ἱςσαι–εν ςση ἱςσά–σψ ςσα–σε ἱςσά–νσψν ἱςσά–ναι NOM. persona Plur. plural NOM. ςση–/–ςσᾰ–. INFINITIVO PARTICIPIO II III I II III I II III II III II III » » pers. I pers. ἱςσψ –μεν OPTATIVO Sing. » » pers. ἱςση–/ἱςσα– INDICATIVO Sing. reconstruible por deducción T. GEN. I pers. ςσα–μαι pongo/pongo por/ para mí tú eres puesto/te pones/pones II » ςσα–ςαι por/ para ti él es puesto/se pone/pone III » ςσα–σαι por/para sí nosotros somos puestos/nos Plur. » » ςση–ν ςση–ρ ςση ςσα–μεν ςσα–σε ςσα–ςαν yo ponía tú ponías él ponía nosotros poníamos vosotros poníais ellos ponían que pone ponente poniendo PRESENTE MEDIO–PASIVO ςσημι [152] = pongo. ςση–/ςσᾰ . –άνσορ –άςηρ –άνσορ pers.P. I pers. Masculino F. I II III Plur.IMPERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing. Genitivo M.V. ἱςσψ –μαι ponga/ponga por/para mí ἱςσ que tú seas puesto/te pongas/ II » pongas por/para ti GEN. I pers. ἱςση– /ἱςσα– yo soy puesto/me INDICATIVO Sing. N. tema verbal T. Neutro T. I II III M. estoy en pie.P. tema del Presente . ἱςσάρ. F. ἱςσά–μεθα ponemos/ ponemos por/para nosotros vosotros sois puestos/os II » ςσα–ςθε ponéis/ ponéis por/para vosotros ellos son puestos/se III » ςσα–νσαι ponen/ponen por/para sí que yo sea puesto/me SUBJUNTIVO Sing. T.V. I pers. ἱςσ ςα. » » pers. Femenino N. T. ἱςσάν. ἱςσ –μεθα II » ἱςση–ςθε III » ἱςσψ –νσαι I pers. Plur. ἱςσά– μενορ. ἱςσαί–μεθα II » ἱςσαι–ςθε III » ἱςσαι–νσο II pers. que pone por/para sí siendo puesto. IMPERATIVO Sing. poniéndose yo era puesto/me ponía/ponía por/para mí . ςσα–ςο III » ἱςσά–ςθψ II pers. Plur. ςσα–ςθε III » ἱςσά–ςθψν INFINITIVO ςσα–ςθαι PARTICIPIO NOM. F. – νοτ – νηρ – νοτ que es puesto que se pone. N. ἱςσά– μενον. OPTATIVO Sing. M. ἱςσαί–μην II » ἱςσαι–ο III » ἱςσαι–σο I pers. ἱςσά–μην que él sea puesto/se ponga/ponga por/para sí que nosotros seamos puestos/nos pongamos/pongamos por/para nosotros que vosotros seáis puestos/os pongáis/pongáis por/para vosotros que ellos sean puestos/se pongan/ pongan por/para sí yo sería puesto/me pondría/pondría por/para mí tú serías puesto/te pondrías/ pondrías por/para ti él sería puesto/se pondría/pondría por/para sí nosotros seríamos puestos/nos pondríamos/ pondríamos por/para nosotros vosotros seríais puestos/os pondríais/pondríais por/para vosotros ellos serían puestos/se pondrían/ pondrían por/para sí sé puesto tú/ponte tú/pon por/para ti sea puesto él/se ponga/ponga por/para sí sed puestos vosotros/poneos/poned por/para vosotros sean puestos ellos/se pongan/pongan por/para sí ser puesto/ponerse/poner por/para sí GEN.Plur. IMPERFECTO MEDIO–PASIVO INDICATIVO Sing. III » ἱςση–σαι I pers. I pers. ἱςσα– μ νη. me levanto. transitivo intrans. cfr. confundo. estoy alejado (intrans. Observ. Nuevo Test.). estoy fuera de sí. casi todos con un doble significado. en sus diversas formas.). resucito (trans. Mc 3.21. ξίςσημι [17]= pongo fuera de sí. cfr. ἀνίςσημι [107]= hago levantarse. II Cor 5. II III I » » pers. intransitivo . ἀυίςσημι [14]= aparto (trans.Plur. transitivo e intransitivo (como ςσημι. resurjo (intrans.13). estoy loco (intrans. ανθίςσημι [14]= opongo (trans. Lc 24.. cfr. resisto (intrans..).). véase trans.).T. ςσα–ςο ςσα–σο ἱςσά–μεθα II » ςσα–ςθε III » ςσα–νσο tú eras puesto/te ponías/ponías por/para ti él era puesto/se ponía/ponía por/para sí nosotros éramos puestos/nos poníamos/poníamos por/para nosotros vosotros erais puestos/os poníais/ poníais por/para vosotros ellos eran puestos/se ponían/ponían por/para sí Compuestos: Cerca de veinte se encuentran en el N. asombro (trans.. ve. después en la letra h). cfr.).22). N.T. Medio-pasivo etc. en el tema. sing. todas las formas del Indic. f) Como en los otros verbos en –μι. d) Para el Optativo. estar firme (resistir). presentan el tema de grado cero y todas las del Optativo M. ἱ–ςσ –ςι < * ἱ–ςσα–ᾱςι. Indicativo act. En las formas intransitivas puede significar: estar en pie. por contracción. media. de grado normal. Indic. hacer estar en pie. cfr.-P. h) ῞Ιςση–μι puede ser usado transitiva o intransitivamente: en las formas transitivas. M. < deriva de Pres. sigm. estar parado. Presente Indic.-P. medio = ςσ –ςο–μαι . por tanto.. act. de valor intransitivo) deriva normalmente del tema verbal: –Fut.OBSERVACIONES a) El espíritu áspero sobre la ι de la reduplicación es debido a la caída de la ρ– inicial: – ςση–μι <* ςι–ςση–μι. (pondré) act. sigm. además: hacer parar. pasiva y en la del Perfecto. ἱςσάν– ει etc. etc. este verbo puede significar ―poner‖. instituir. en todos los matices. activo M. b) También –ςση–μι presenta. (cfr.15). ἱςσάν–ειρ. cuanto se ha dicho para los otros verbos en –μι ya tratados (§ 168b). también establecer. Rm 3. et cetera = ςσ –ρ–ψ –Fut. el sufijo reducido –ι g) En la κοιν se encuentran también las formas ἱςσάν–ψ. plur.-P.31). e) La II pers. y por tanto: pesar (cfr. la alternancia grado normal/grado cero. i) El Futuro de ςση–μι (en las formas activa. del Pres. poner sobre una balanza. c) La III pers. del Imperativo presenta el tema puro. típica de la flexión atemática originaria. Mt 26. –Fut. pas. débil = ςσα–θ –ςο–μαι –Fut. Perfecto = ἑςσ ξψ (estaré en pie) (seré puesto) j) Para la traducción castellana, valen las observaciones, ya indicadas muchas veces, sobre el valor prevalentemente cualitativo–verbal de las formas verbales griegas. § 175—Aoristo fortísimo atemático (III) de ςση–μι T.V.: ςση–/ςσαÿ – I II III I II III pers. » » pers. » » Plur. I II III I pers. » » pers. ἔςση–ν ἔςση–ρ ἔςσ–η ἔςση–μεν ἔςση–σε ἔςση–ςαν ςσψ ςσ ρ ςσ ςσψ –μεν Sing. II III I » » pers. ςση–σε ςσψ –ςι (ν) ςσαί–ην Plur. II III I » » pers. ςσαί–ηρ ςσαί–η ςσαι–μεν II III » » ςσαι–σε ςσαι–εν que yo esté en pie que tú estés en pie que él esté en pie que nosotros estemos en pie que vosotros estéis en pie que ellos estén en pie yo estaría en pie (o estuviese) tú estarías en pie él estaría en pie nosotros estaríamos en pie vosotros estaríais en pie ellos estarían en pie II III II III pers. » pers. » INFINITIVO ςση–θι ςσ –σψ ςση–σε ςσά–νσψν ςση–ναι estáte en pie tú esté en pie él estad en pie vosotros estén en pie ellos estar/haber estado en pie PARTICIPIO NOM. INDICATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIVO Sing. OPTATIVO IMPERATIVO Sing. Plur. Fut. futuro sigm. sigmático pas. Pasivo yo estuve en pie tú estuviste en pie él estuvo en pie nosotros estuvimos en pie vosotros estuvisteis en pie ellos estuvieron en pie GEN. M. ςσάρ, ςσάνσορ F. N. ςσ ςα, ςσάν, ςσάςηρ ςσάνσορ que está o estuvo en pie estando/habiendo estado en pie OBSERVACIONES a) El Aoristo de ςση–μι (en las formas débil sigmática –activa y media– de significado transitivo; fuerte o atemática, de significado intransitivo, obviamente sólo activa = yo estuve en pie; pasiva débil, de valor bien transitivo, bien intransitivo) deriva normalmente del tema verbal: – Aor. déb. sigm. act. = ἔςση–ςα – Aor. déb. sigm. medio = ςσηςά–μην – Aor. fuerte atemático = ἔςση–ν – Aor. pas. déb. = ςσά–θη–ν De particular importancia y de amplio uso, entre los citados, es el Aoristo fuerte atemático (cfr. el recuadro–ejemplo). b) La conjugación del Aoristo fortísimo (III) de ςση–μι sigue (como, por lo demás, la de los otros tipos) el modelo análogo ya presentado respecto de los verbos en –ψ (cfr. §§ 94– 95). c) El Participio del Aor. fuerte de ςση–μι se declina como un adjetivo de la II clase de tres terminaciones, con el tema en –ανσ (cfr. §§ 135 y 140). d) La traducción, como siempre, tiene valor meramente de ejemplo, excepto para el modo Indicativo. § 176—Perfecto y Pluscuamperfecto de ςση–μι PERF. DÉBIL PERF. ATEMÁTICO Tema:ςση– κ– T.V.: ςσα– INDICATIVO Aor. Aoristo PERF. Perfecto Sing. I pers. ἔςση–κα II » ἔςση–κα–ρ yo estoy en – pie tú estás en – pie Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. ἔςση–κε III » I Pers. ςσ –κα–μεν II » ςσ –κα–σε III » ἑςσ –κα–ςι–ν I Pers. II » III » I Pers. II » III » I Pers. II » III » I pers. II » III » II pers. III » II pers. él está en pie nosotros estamos en pie vosotros estáis en pie ellos están en pie que yo esté en pie que tú estés en pie que él esté en pie que nosotros estemos en pie que vosotros estéis en pie que ellos estén en pie yo estaría en pie (o estuviese) tú estarías en pie él estaría en pie nosotros estaríamos en pie vosotros estaríais en pie ellos estarían en pie estáte en pie esté él en pie estad – ςσα–μεν ςσα–σε ἑςσ –ςι (ν) [ἑςσψ ] [ἑςσ ρ] [ἑςσ ] ἑςσψ –μεν [ἑςση–σε] ἑςσψ ςι (ν) ἑςσα–ίη–ν ἑςσα–ίη–ρ ἑςσα–ίη ἑςσα–ι–μεν ἑςσα–ι–σε ἑςσα–ι–εν ςσα–θι ἑςσά–σψ ςσα–σε III » M. F. ἑςση–κ– –ναι NOM. GEN. ηςσηκ ρ, ἑςσηκ σορ ἑςσηκτια, ἑςσηκτίαρ N. ἑςσηκ ρ, INFINITIVO PARTICIPIO ἑςσηκ σορ vosotros en pie estén ellos ἑςσά–νσψν en pie estar en pie ἑςσά–ναι NOM. GEN. ἑςσ ρ, ἑςσψ σορ que está en ἑςσψ ςα, ἑςσ ςηρ pieestando en pie ἑςσ ρ, ἑςσψ σορ Pluscuamperfecto de ςση–μι PPF. DÉBIL Tema:ἑ(εἱ)ςση–κ–) INDICATIVO Sing. Plur. PPF. ATEMÁTICO Tema:ἑ–ςσα– I pers. II » III » I pers. II » III » εἱςσ (ἑςσ ν) εἱςσ (ἑςσ ρ) εἱςσ (ἑςσ εἱςσ μεν εἱςσ σε εἱςσ ςαν –κει–ν –κει– yo estaba en pie – –κει–ρ –κει– tú estabas en pie – –κει –κει) –κει– él estaba en pie – –κει– –κει– nosotros estábamos en pie vosotros estabais en pie ellos estaban en pie ςσα–μεν ςσα–σε ςσα–ςαν OBSERVACIONES a) El espíritu áspero, que caracteriza todo el Perfecto y el Pluscuamperfecto de ςση–μι es debido, como en el Presente, a la caída de la ρ– inicial de la reduplicación: ἕςση– κα <* ςεςσηκα. b) Las formas entre corchetes son de uso bastante raro; las que van entre paréntesis son más usadas en el griego clásico. c) La traducción castellana del cuadro de la conjugación de ςση–μι, se refiere, obviamente, tanto a las formas débiles como a las atemáticas; ella generalmente, excepto PPF. Pluscuamperfecto para el Indicativo, sólo puede ofrecer una indicación genérica sobre el valor efectivo de cada forma verbal, por las razones muchas veces indicadas. d) El Perfecto y el Pluscuamperfecto de ςση–μι, los dos de valor intransitivo, corresponden respectivamente al Presente y al Imperfecto italianos/castellanos (cfr. Mt 12,47; 20,6; Jn 3,29, etc.) § 177—Conjugación de ημι ημι = envío, hago andar; M.-P. = me lanzo, T.V. ἑ–/ –; T.P. ἱ–ε–/ἱ–η–. Este verbo no se encuentra como tal, en el N.T.; pero son utilizados numerosos compuestos: ἀνίημι [4]= dejo andar, abandono, desato, amenazo; ἀυίημι [142]= cancelo, perdono, dejo, arrojo, emito; καθίημι [4]= hago bajar, dejo caer, desciendo; παπίημι [2]= descuido; ςτνίημι [26]= comprendo, entiendo. N.B. El paradigma que sigue presenta la conjugación del verbo–base, ημι, al cual se pueden anteponer todas las preposiciones con las que el verbo mismo entra en composición, para dar lugar a los compuestos antes señalados, utilizados en el N.T. PRESENTE ACTIVO ἱη–μι = envío – T.V. –/ἑ– –T.P. ἱ–η–/ἱ–ε– INDICATIVO Sing. I II III I II III I pers. » » pers. » » pers. η–μι η–ρ η–ςι(ν) ε–μεν ε–σε ἱ– ςι(ν) ἱψ yo envío tú envías él envía nosotros enviamos vosotros enviáis ellos envían que yo envíe Plur. II III I » » pers. ἱ –ρ ἱ ἱψ –μεν II III I II III I II III II » » pers. » » pers. » » pers. ἱη–σε ἱψ –ςι(ν) ἱε–ίη–ν ἱε–ίη–ρ ἱε–ίη ἱει–μεν ἱει–σε ἱει–εν ει que tú envíes que él envíe que nosotros enviemos que vosotros enviéis que ellos envíen yo enviaría (o enviara) tú enviarías él enviaría nosotros enviaríamos vosotros enviaríais ellos enviarían envía tú Sing. Plur. SUBJUNTIV O OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIV N.B. Nota bene Sing. O Plur. III II III » pers. » ἱ –σψ ε–σε ἱ –νσψν/ἱ –σψςαν envíe él enviad vosotros envíen ellos enviar M. F. N. ἱ –ναι NOM. ἱείρ, ἱειςα, ἱ ν, pers. » » pers. » » ειν/ ην ειρ ει ε–μεν ε–σε ε–ςαν INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO ACTIVO T.V.. –/ἑ– – T.P. ἱ–η–/ἱ–ε– INDICATIVO Sing. I II III Plur. I II III GEN. ἱ νσ–ορ ἱείρ–ηρ ἱ νσ–ορ que envía enviando yo enviaba tú enviabas él enviaba nosotros enviábamos vosotros enviabais ellos enviaban PRESENTE MEDIO–PASIVO η–μι = envío – T.V. –/ἑ– — T.P. ἱ–η–/ἱ–ε– INDICATIVO Sing. Plur. SUBJUNTIVO Sing. Plur. I pers. ε–μαι II » ε–ςαι III I » pers. ε–σαι ἱ –μεθα II » ε–ςθε III » ε–νσαι I pers. ἱψ –μαι II » ἱ III » ἱη–σαι I pers. ἱ –μεθα II » ἱη–ςθε III » ἱψ –νσαι yo soy enviado/me envío/envío por/para mí tú eres enviado/te envías/envías por/para ti él es enviado/se envía/envía por/para sí nosotros somos enviados/nos enviamos/ enviamos por/para nosotros vosotros sois enviados/os enviáis/ enviáis por/para vosotros ellos son enviados/se envían/envían por/ para sí que yo sea enviado/me envíe/envíe por/ para mí que tú seas enviado/te envíes/envíes por/para ti que él sea enviado/se envíe/envíe por/para sí que nosotros seamos enviados/nos enviemos/enviemos por/para nosotros que vosotros seáis enviados/os enviéis/enviéis por/para vosotros que ellos sean enviados/se envíen/envíen por/para sí OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. I pers. ἱεί–μην II » ἱει–ο III » ἱει–σο I pers. ἱεί–μεθα II » ἱει–ςθε III » ἱει–νσο II III pers. » ε–ςο ἱ –ςθψ II pers. ε–ςθε III » ἱ –ςθψν M. F. ε–ςθαι NOM. ἱ μενορ ἱεμ νη, INFINITIVO PARTICIPIO N. IMPERFECTO MEDIO–PASIVO T.V. –/ἑ– — T.P. ἱ–η–/ἱ–ε– INDICATIVO Sing. I pers. Plur. ἱ μενον, ἱ –μην II » ε–ςο III » ε–σο I pers. ἱ –μεθα II » ε–ςθε III » ε–νσο yo sería enviado/me enviaría/enviaría por/para mí tú serías enviado/te enviarías/enviarías por/para ti él sería enviado/se enviaría/enviaría por/para sí nosotros seríamos enviados/nos enviaríamos/enviaríamos por/para nosotros vosotros seríais enviados/os enviaríais/enviaríais por/para vosotros ellos serían enviados/se enviarían/enviarían por/para sí sé tú enviado/envíate/envía por/para ti sea él enviado/se envíe/envíe por/para sí sed vosotros enviados/enviaos/enviad por/para vosotros sean enviados ellos/se envíen/envíen por/para sí ser enviado/enviarse/enviar por/para sí GEN. – νοτ que es enviado/ que se envía/que – νηρ envía por/para sí – νοτ siendo enviado yo era enviado/me enviaba/enviaba por/ para mí tú eras enviado/te enviabas/enviabas por/para ti él era enviado/se enviaba/enviaba por/para sí nosotros éramos enviados/nos enviábamos/ enviábamos por/para nosotros vosotros erais enviados/os enviabais/ enviabais por/para vosotros ellos eran enviados/se enviaban/enviaban por/para sí OBSERVACIONES a) Por lo que se refiere a la reduplicación, téngase presente que ημι < * jι–jη–μι, con la doble caída de la j (jod), de la que queda huella en el espíritu áspero. b) Respecto del griego clásico, la κοιν presenta algunas variantes, en la conjugación de los compuestos de ημι Tomando como ejemplo ἀυ–ίημι (cancelo/perdono), pueden citarse: Pres. Ind. act., = I/II pers. plur. ἀυί–η–μεν/ἀυίησε (con η en lugar de ε) Pres. Ind. I pers. plur. act., = ἀυίο–μεν (como si derivase de un Pres. Ind. ἀυίψ) Pres. Ind. III pers. plur. act., = ἀυίοτ–ςιν (como si derivase de un Pres. Ind. ἀυίψ) Imperf. Ind. act., = III pers. sing. ἤυι–ε (ν); cfr. Mc 1,34; 11,16 (como si derivase de un Pres. Ind. ἀυίψ) Pres. Ind. II pers. sing. ἀυειρ (como si derivase de un Pres. Ind. ἀυ ψ); cfr. Ap 2,20 act., = c) En el Pres. Ind. act., III pers. plur., ἱ ςι < * ἱ–ε–αςι, por contracción de la vocal final del tema con la vocal inicial (α) de la desinencia – ςι. d) En el Pres. Imper., II pers. sing., ει < * ἱ–ε–ε, por contracción. e) Por lo que se refiere a las peculiaridades de todos los otros modos del Presente, activo y medio, valen las observaciones hechas a propósito de la conjugación de σίθη–μι; lo mismo hay que decir respecto del Imperfecto Indicativo. f) La traducción castellana tiene, como siempre, valor exclusivamente explicativo, hecha excepción para el modo Indicativo. § 178—Aoristo fortísimo atemático (III) de ημι AORISTO ACTIVO Temas: –κ–/ε– INDICATIVO Sing. Plur. Imper. Imperativo I II III I pers. » » Pers. –κα –κα–ρ –κε ἥ–κα– yo envié tú enviaste él envió nosotros enviamos SUBJUNTIVO Sing. Plur. OPTATIVO Sing. Plur. IMPERATIVO Sing. Plur. II » III » I II III I II III I II III I II III II III II III Pers. » » Pers. » » pers. » » pers. » » pers. » pers. » εἱναι NOM. M. –μεν –σε –ςι (ν) ε– η–ν ε– η–ρ ε– η ε–ἱ–μεν ε–ἱ–σε ε–ἱ–εν ἕ–ρ ἕ–σψ ἕ–σε ἕ–νσψν GEN. ε ρ, ἕνσορ F. N. εἱςα, ἕν, ε ςηρ ἕνσορ INFINITIVO PARTICIPIO AORISTO MEDIO T.V.: ἑ–/ – INDICATIVO Sing. Plur. SUJUNTIVO Sing. μεν/εἱ–μεν ἥ–κα–σε/εἱ– σε ἥ–κα–ν/εἱ– ςαν ρ vosotros enviasteis ellos enviaron que yo envíe que tú envíes que él envíe que nosotros enviemos que vosotros enviéis que ellos envíen yo enviaría (o enviase) tú enviarías él enviaría nosotros enviaríamos vosotros enviaríais ellos enviarían envía tú envíe él enviad vosotros envíen ellos enviar/haber enviado I II III I pers. » » pers. ε –μην εἱ–ςο εἱ–σο ε –μεθα II » εἱ–ςθε III » εἱ–νσο I pers. II » –μαι que envió habiendo enviado yo me envié/envié por/para mí tú te enviaste/enviaste por/para ti él se envió/envió por/para sí nosotros nos enviamos/ enviamos por/para nosotros vosotros os enviasteis/ enviasteis por/para vosotros ellos se enviaron/ enviaron por/para sí que yo me envíe/envíe por/ para mí que tú te envíes/envíes por/para ti plural act.V. ε –μην II » εἱ–ο III I » pers. ἑμ νοτ OBSERVACIONES a) En el Indicativo act. ἑ–/ –: Fut.V. Medio: ἥςο–μαι Fut. a contracción entre T. en cambio. III I » pers. en cambio. c) Los otros tiempos de η–μι se forman normalmente del T. Medio. en el Infinitivo activo. ἑ–μ νη. ἑμ νηρ N. lo pierden. la I. εἱ–σο ε –μεθα II » εἱ–ςθε III » εἱ–νσο II III II pers. que se envió/que envió por/para sí habiéndose enviado/habiendo enviado/por para sí –μενον.Plur. en el indic. y en todo el Indic.. Pasivo: ἑθ ςο–μαι . Plur. plural mantienen el sufijo –κ– en la κοιν . Plur.V. la II y la III pers. en el griego clásico. –σαι –μεθα II » –ςθε III » –νσαι I pers. b) Las formas con diptongo inicial ει– son debidas a contracción del aumento con la ἑ del T.. OPTATIVO Sing. Activo: ἥςψ Fut. GEN. ἑ y desinencia –εναι. » pers. –μενορ. ο –ςθψ –ςθε III » INFINITIVO PARTICIPIO que él se envíe/envíe por/ para sí que nosotros nos enviemos/enviemos por/para nosotros que vosotros os enviéis/ enviéis por/para vosotros que ellos se envíen/envíen por/para sí yo me enviaría/enviaría por/para mí tú te enviarías/enviarías por/para ti él se enviaría/enviaría por/para sí nosotros nos enviaríamos/enviaríamos por/para nosotros vosotros os enviaríais/ enviaríais por/para vosotros ellos se enviarían/ enviarían por/para sí envíate/envía por/para ti se envíe él/envíe por/para sí enviaos vosotros /enviad por/para vosotros envíense ellos/envíen por/para sí enviarse/enviar por/para sí –ςθψν –ςθαι M. IMPERATIVO Sing. ἑμ νοτ F. NOM. » Medio T.: ε θην Perf.V.Aoristo Pas.20. § 179—Otros verbos en –μι con reduplicación Además de los ya tratados. » Medio πληςάμην Pas. Ind. a veces sustituida. Esta cuestión será tratada después de haber considerado estos verbos. I Jn 2. por ἀυίεν–σαι/ἀυίονσαι (cfr. 7. Act. Activo: εἱκα Perf. del todo normal: 1) κίφπημι Fut. ἔφπηςα κ φπηκα – . π πληκα Perf. Act. en el N.48). Medio: εἱ–μαι d) Se encuentra. una flexión análoga a la de ςση–μι. Pas.. ἀυ ψνσαι. Lc 5.23. Act. – » Medio ὠν μην Perf. plur. presto T. Fut. ὀνᾰ – /ὀνη– Aor. en –α.23. φπηςάμην T.V. Act. existen otros cuatros verbos en –μι con reduplicación. por lo que se refiere al Presente y al Imperfecto. del Perf. y una formación de los otros tiempos. Act. a veces. Medio ὀν ςομαι 3) πίμπλημι [26] lleno Fut..T.V. Act. los cuales presentan un T. Act. πλ ςθην πληςθ ςομαι » Perf. una III pers. φπᾰ – /φπη– φπ ςψ Aor. Medio πλ ςομαι Fut. e) Algunas formas de η–μι pueden confundirse con las de los verbos ε μί (soy) y ε –μι (voy). en los manuscritos.V. πλᾰ – /πλη– πλ ςψ Aor. Act. ὠν θην ἔπληςα Perf. ὀν ςψ Fut.12. Jn 20. Medio ὤνημαι » Medio ὠνάμην » Pas. Act. Medio φπ ςομαι 2) ὀνίνημι [1] ayudo ὀνίνημαι disfruto tengo ventaja Fut. ὤνηςα Perf. Pas. Medio π πληςμαι Fut.47. cfr.. ἔππηςα Perf. – ἔπληςαν (< πίμπλημι): Ind. está lleno de peligros. π ππηκα » Medio – » Medio π ππηςμαι » Pas. Act. – El camino que recorre el joven. una función análoga a la del atributo o de la aposición en la frase simple. I pers. cual) y adverbios (donde.. Medio. Mt 27. Pas. NOTAS SINTÁCTICAS § 180—La proposición relativa Las proposiciones subordinadas relativas desarrollan.7. precisamente) a un elemento de la proposición principal. referible (―relativa‖.V. Son introducidas por pronombres (el cual. Medio – ππηςθ ςομαι Fut.48. en el período. – πλ ςθην (< πίμπλημι): Ind. Aor. no dice la verdad. Fm 20. Ejs.4) πίμππημι quemo T. Act. Nom.. Ejs. Optativo masc. – πλ ςαρ (< πίμπλημι): Partic. son sinceros. cfr. cfr. de donde) relativos y también por pronombres (quien.. ππ ςθην Ejs.: – ὀναίμην (< ὀνίνημι): Opt. ejemplos Opt. no es creído por nadie. que. Aor. Lc 5. – Los muchachos con los que habláis. masc. uso frecuente. Aor. ππ ςψ Aor. Masculino . sing. plur. Act. III pers. cfr. Lc–Hch. expresando una cierta cualidad. Act.: – El hombre que miente. Aor. ππᾰ – /ππη– Fut. sing. Pas. – La persona de la que hablan. Fut. cualquier) y adverbios (en cualquier parte) mixtos.. La lengua griega del N. que introduce tales proposiciones con los pronombres: ὅρ = el cual. matices de significado final. Como resulta evidente de los ejemplos que preceden. consecutivo. ὅθεν = de donde Los modos de los verbos. dirá cosas comprensibles. – Cualquiera que (cualquier persona que) quiera hablar. vendrá a mí y a quien viene a mí no lo arrojaré fuera (Jn 6. Pero cuando la relativa es impropia asume los mismos modos de las correspondientes proposiciones subordinadas. – Los pastores conducen la grey adonde (al lugar en que) es mejor el pasto. . No hay ninguno que aprecie tus palabras (consecutiva). – Diré cuanto (todo lo que) he sabido.: Hicieron entrar al amigo que (a fin de que) lo consolase (final). son los mismos que se utilizan en las principales. peculiar atención a las denominadas proposiciones relativas impropias o complementarias. ὅςοι (plur. no se distancia mucho. es decir. el pronombre relativo se emplea en los diversos casos según la función que desempeña. κα σ ν πφ μενον ππ ρ μ ο μ κβαλψ ἔξψ = todo lo que me da el Padre. por lo demás. que ὅςσιρ = cualquiera (pero en la κοιν tiene el mismo valor que ὅρ) ὅςορ = cuán grande. de los usos del griego clásico. etc. Es frecuente.37). por ejemplo. La comunidad entera hará reparar los daños que habrían de comprobarse (condicional). condicional.– Amamos a quien (a aquel que) nos ama.: – π ν δίδψςίν μοι πασ π ππ ρ μ ἥξει. las proposiciones relativas que asumen. el uso del Subjuntivo con ἄν. Hay que prestar.) = todos los que οἱορ = cual ο = donde. además.T. Ejs. para indicar eventualidad en el Presente o en el Futuro. en las proposiciones relativas. en cuanto a la proposición relativa. Ejs. reasume. lo que el hombre siembre. el pronombre demostrativo.8). § 182—Atracción del relativo En la lengua griega clásica. cuando se le quiere conferir especial relieve. en posición iterativa (epanaléptico). el pronombre relativo. es atraído a su caso por el genitivo que lo precede. los rodeamos de mayor respeto (I Cor 12. habiendo escuchado cuanto él hacía. como en la helenista y en la bíblica. que deberían presentarse aquí y acusarme si tuviesen algo contra mí (Hch 24. θε ρ ο μτκσηπίζεσαι.: ο σορ Ιηςοτρ ἀναλημυθε ρ ἀυ μψν ε ρ σ ν ο παν ν οὕσψρ λε ςεσαι ν σπ πον θεάςαςθε α σ ν ποπετ μενον ε ρ σ ν ο παν ν = este Jesús que ha sido elevado de . el contenido de la relativa.20) γὼ ε πον μιν = recordad la palabra que yo os dije El pronombre relativo.19). Ejs. como complemento de objeto de ε πον. con frecuencia. γ π ν ςπείπ ἄνθπψπορ.23).: – μνημονε εσε σοτ λ γοτ ο (Jn 15. – μ πλαν ςθε. ε δ κηςα = éste es mi Hijo amado en el que he – σιν ρ δ ἀπ σηρ Αςίαρ Ιοτδαιοι.: – κα ἃ δοκοτμεν ἀσιμ σεπα εἱναι σοτ ς μασορ. Es frecuente la anticipación de la proposición relativa. Dios no permite que nadie se burle de él. ο . como se puede constatar en el ejemplo citado.17). y no está en acusativo (ὅν).7). Ejs. eso recogerá (Gal 6. que marca la proposición relativa. A veces el nombre antecedente puede haber sido intencionadamente incluido en la oración relativa con el fin de obtener una mayor elegancia de estilo. vino a él (Mc 3.– ο σ ρ ςσιν τἱ ρ μοτ ἀγαπησ ρ. puede ser atraído al caso del término precedente al que se refiere. En realidad. en la proposición regente que sigue. § 181—La prolepsis del relativo La prolepsis (o anticipación) es una figura sintáctica. σο σοιρ σιμ ν πεπιςςοσ παν πεπισίθεμεν = y aquellos (miembros) del cuerpo que consideramos más indecorosos. σοτσο κα θεπίςει = no os engañéis. – πληθορ πολὺ ἀκο ονσερ ὅςα ποίει λθον ππ ρ α σ ν = una gran multitud. Ejs. por la que una o más palabras son colocadas antes de lo que requeriría la construcción habitual. ν puesto mi complacencia (Mt 3. ο ρ ἔδει π ςοτ παπειναι κα κασηγοπειν εἴ σι ἔφοιεν ππ ρ μ = fueron algunos judíos de Asia a buscarme. α. ν seco. ον celeste ππουησικ ρ. ον cada uno de los dos (plur. no conozco ἀνασ λλψ me levanto adv. y prep. ασορ la deuda σ πσεπ γιον οτ el pináculo.42: λίθον ν ἀπεδοκίμαςαν οἱ ο κοδομοτνσερ.en medio de vosotros al cielo. ά. de allí ἔμπποςθεν (adv. delante de GEN) πάνσοσε (adv. árido β βαιορ. ον que lleva la luz κειθεν (adv) de allá. ν profético υψςυ πορ. firme ο πάνιορ. οτ el deudor σ ὀυείλημα. ον sólido. es atraído por éste a su caso. .) siempre ἀγνο ψ ignoro. ἅπμασορ el carro. la torrecilla υψςυ πορ. οτ el lucero de la mañana: Venus ἀμυ σεπορ. del mismo modo como (que) lo habéis visto subir al cielo (Hch 1. α. con delante. VOCABULARIO 44º σ ἅπμα. A veces se encuentra la atracción inversa: el término que antecede al relativo.11). vehículo rústico ὀυειλ σηρ. adverbio prep. volverá así. ha venido a ser la piedra angular. preposición . ο σορ γεν θη ε ρ κευαλ ν γψνίαρ = la piedra que rechazaron los constructores.T. α. Puede citarse a este propósito el famoso pasaje de Mt 21.) α φμηπ ρ. en N. ππ πον ςσ ν μιν πληπψςαι π ςαν δικαιος νην σ σε ἀυίηςιν α σ ν πανσ ρ ἀκο ονσορ σ ν λ γον κα μ ςτνι νσορ ἔπφεσαι πονηπ ρ κα ἁππάζει σ ςπαπμ νον κα ε ρ ν ἂν ο κίαν (= ε ρ σ ν ο κίαν ε ρ ν) ε ς λθησε. σ δικαιος ν σοτ θεοτ ο φ πεσάγηςαν κα ἔφομεν βεβαι σεπον σ ν ππουησικ ν λ γον. πιςτνάγψ recojo juntamente θαπς ψ me animo κασαλαμβάνψ sujeto. κει μ νεσε κα κειθεν ξ πφεςθε ἄγοτςιν δ οἱ γπαμμασειρ γτναικα κα ςσ ςανσερ α σ ν ν μ ς λ γοτςιν α σ διδάςκαλε. camino ππ πει. adaptado (ππ πψ = me distingo) πποςκαλ ομαι ποσάςςψ llamo.: me muestro. εἴσε ἀγαθ ν εἴσε υατλον κα πποςκαλεςάμενορ παιδίον ἔςσηςεν α σ ν μ ς γὼ πεπ α σψν πψσψ. obtengo κομίζψ llevo κπο ψ golpeo. κα σ ν δίαν ζησοτνσερ ςσηςαι. αὕση γτν κασείληπσαι μοιφετομ νη ἀγνοοτνσερ σ ν σοτ θεοτ δικαιος νην. llamo a la puerta πασ ψ piso. ππ πον ( ςσίν) es conveniente.-P. aparezco υπον ψ pienso. καλψρ ποιεισε ππος φονσερ ρ λ φν υαίνονσι ν α φμηπ . comienzo a brillar. ο σ ρ ςσιν σ ν λ γον ἀκο ψν κα ςτνιείρ σίρ δ νασαι (puede) ἀυι ναι ἁμαπσίαρ ε μ εἱρ σοὺρ γ π πάνσαρ μ ρ υανεπψθηναι δει ἔμπποςθεν σοτ β μασορ σοτ Φπιςσοτ. ὅσι ςοί ε ςιν δοὺ μειρ ἀυ καμεν πάνσα κα κολοτθ καμ ν ςοι Ιηςοτρ εἱπεν ππ ρ α σ ν.διαποπε ομαι paso a través διατγάζψ resplandezco. κα ςσηςιν α σ ν π σ πσεπ γιον σοτ ἱεποτ τἱ ρ σοτ ἀνθπ ποτ ςσ ςει σ ππ βασα κ δεξιψν α σοτ (a su derecha) π σ ν καλ ν γην ςπαπείρ. reflexiono TRADUCIR DEL GRIEGO: σ σε παπαλαμβάνει α σ ν διάβολορ ε ρ σ ν ἁγίαν π λιν. ο πεπ σοτ κ ςμοτ πψσψ ἀλλ πεπ ν (= σο σψν ο ρ) δ δψκάρ μοι. obedezco υαίνψ muestro. ἄυερ ἄπσι. invito someto. M. να κομίςησαι ἕκαςσορ σ δι σοτ ς μασορ ππ ρ ἃ ἔππαξεν. ἀυ ςει κα μιν πασ π μψν ο πάνιορ κείνοιρ δ σοιρ ἔξψ ν παπαβολαιρ σ πάνσα γίνεσαι. ἕψρ ο 1 μ πα διατγάς κα υψςυ πορ ἀνασείλ ν καπδίαιρ μψν σί θ λεσ μοι δοτναι κἀγὼ παπαδ ςψ α σ ν οἱ δ ἔςσηςαν α σ σπιάκονσα ἀπγ πια α σ ρδ ᾔδει σοὺρ διαλογιςμοὺρ α σψν. κα εἱπεν σ ἀνδπί ἔγειπε. . να ἀκο ονσερ ἀκο ςψςιν κα μ ςτνιψςιν 1 ἕψρ ο (también con μ φπι. es frecuentemente utilizada con el subjuntivo sin ἄν. ἄφπι) es una locución abreviada con atracción del relativo por ἕψρ σοτ φπ νοτ y tiene el valor de la conjunción “hasta que”. ἀπ ςσησε ἀπ σψν ἀνθπ πψν σο σψν κα ἄυεσε α σο ρ σ σε ςτνηκαν οἱ μαθησα ὅσι πεπ Ιψάννοτ σοτ βαπσιςσοτ εἱπεν α σοιρ Υίλιππορ κ λετςεν ςσηναι σ ἅπμα κα κασ βηςαν ἀμυ σεποι ε ρ σ ὕδψπ.σ π . κα βάπσιςεν α σ ν δοὺ ἕςσηκα π σ ν θ παν κα ἄυερ μιν σ ὀυειλ μασα μψν. κα ςσηθι ε ρ σ μ ςον κα ἀναςσ ρ ἔςση κα ντν λ γψ μιν. ρ κα μειρ ἀυ καμεν σοιρ ὀυειλ σαιρ μψν κα πψρ μειρ ἀκο ομεν ἕκαςσορ σ δί διαλ κσ μψν ν γενν θημεν ε ςίν σινερ σψν δε ἑςσ σψν ο σινερ ο μ γε ςψνσαι θανάσοτ ἕψρ ἂν ἴδψςιν σ ν τἱ ν σοτ ἀνθπ ποτ πφ μενον ν σ βαςιλεία α σοτ ν γ π ἀυησε σοιρ ἀνθπ ποιρ σ παπαπσ μασα α σψν. P. υη–μί υῄρ. F. Plur. υᾰ–/υη– INDICATIVO Sing. υάν. II » III » SUBJUNTIVO Sing. Tienen el T. también otros verbos en –μι (unos diez). N. Plur. presentan una conjugación anómala e incompleta.LECCIÓN TRIGESIMOQUINTA Otros verbos en –μι de la I clase Pertenecen a la I clase. υά–σψςαν υά–ναι INFINITIVO PARTICIPIO M. NOM.V. υάνσορ υάςηρ υάνσορ el que dice diciendo . algunos de los cuales. § 183—Conjugación de υη–μί PRESENTE υη–μί [62] = digo – T. υάρ. » » » » » » υψ –ςι(ν) υα–ίη–ν υα–ίη–ρ υα–ίη υα–ι–μεν υα–ι–σε υα–ι–εν υά–θι υά–σψ υά–σε υά–νσψν. yo digo tú dices él dice nosotros decimos vosotros decís ellos dicen que yo diga que tú digas que él diga que nosotros digamos que vosotros digáis que ellos digan yo diría (o dijera) tú dirías él diría nosotros diríamos vosotros diríais ellos dirían di tú diga él decid vosotros digan ellos decir GEN. υ –ρ υηςί(ν) υα–μ ν υα–σ υα–ςί (ν) υψ υ ρ υ υψ –μεν II » υη–σε III I II III I II III II III II III » pers. IMPERATIVO Sing. entre los más antiguos de la lengua griega.V. I pers. » » pers. igual al T. II » III » Plur. activos o deponentes. sin reduplicación. OPTATIVO Sing. I pers. υ ςα. Plur. » » pers. I II III I pers. como consecuencia de la caída de la –ρ– intervocálica y adición de la desinencia secundaria –ρ – III pers. 15. > da origen a . caída de la ν y alargamiento de compensación de ᾰ > ᾱ d) El Subjuntivo es temático y. act. frecuentemente. cfr. I II pers. b) El Indicativo Presente es enclítico. υ ρ <* υηςι. (cfr. por sucesiva asibilación de la σ en *υανςι.15. h) Del T. se encuentran. § 118). de grado largo υη– se han formado sucesivamente: – Fut. sing. act. y plural del Presente y del Imperfecto. e) La II pers. del Imperativo puede ser enclítica y tónica. υᾱςί < * υανσι. sé). Plur. aparece en I Cor 7. ἔυηςα i) El Imperfecto asume también el significado del Aoristo Indicativo: ἔυην = yo decía/yo dije. υ ςψ – Aor.V. de la que probablemente es análoga (cfr. sing. 10. La I pers. sing. en el N.20. de ο δα. sing. las III pers. excepto en la II pers. plur.. ο ςθα (Perf.V.. § 37).. sing. ἔυη–ρ ἔυη ἔυα–μεν ἔυα–σε ἔυα–ςαν yo decía tú decías él decía nosotros decíamos vosotros decíais ellos decían OBSERVACIONES a) Del verbo υη–μί = digo. » III I II III » pers. contracto. sing. » » ἔυη–ν ἔυη–ςθα. c) En el Indicativo Presente se observan las siguientes peculiaridades: – II pers. se utiliza en su lugar el del sinónimo υάςκψ g) Para la II pers. del Imperfecto.29. f) El Participio es de uso raro. por consiguiente.19. υᾰ–/υη– INDICATIVO Sing.IMPERFECTO T.T. Pl FUTURO ε μί yo soy ἔςομαι yo seré ε ςσί (ν) tú eres él es ἔς /ἔςει ἔςσαι/ἔςεσαι tú serás él será ςμ ν ςσ nosotro ς μεθα s somos vosotro ἔςεςθε s sois ellos ἔςονσαι son que yo sea II I I » ε ςί (ν) pers . del Presente. ρ ὠ μεν σε ςοίμεθα nosotros seremos vosotros seréis ellos serán yo sería (o habría o hubiera de ser) tú serías él sería nosotros . § 184—Conjugación de ε –μί Compuestos: ἄπειμι [7] = estoy lejano. . Gal 3. ς νειμι [2] = estoy con. PRESENTE ε –μί [2450] = soy – T. OPTATIVO Si ng . cfr. sing.V. . Pl ur. εἴην II II I I » » εἴηρ εἴη que tú seas que él sea que nosotro s seamos que vosotro s seáis que ellos sean yo sería ςοίμην (o fuese) tú serías ἔςοιο él sería ἔςοισο pers ε μεν/εἴημε nosotro pers . ὠ II » II I I » II » II I » ὠ ςι(ν) I pers . II » II » I Pl I pers ur. ἔνειμι [7] = estoy en. ausente.j) Vale para la traducción castellana de los modos diversos del Indicativo. ρ–/ρ– INDICATIVO Si I pers ng .28). ἔνι = hay. II » SUBJUNTIVO Si ng . cuando se ha dicho para los otros verbos. πάπειμι [24] = estoy presente. dentro (existe una forma de la III pers. plur. ν.V. seríamos ἔςοιςθε vosotros seríais ἔςοινσο ellos serían ser GEN. IMPERATIVO Si ng . III pers.. de grado normal ρ– deriva prácticamente toda la flexión del Presente y del Futuro.V. que son: – Indic. en lugar de los tiempos que le faltan se utilizan los de γί(γ)νο–μαι b) Del T. O Plur. INFINITIVO PARTICIPIO NOM. IMPERFECTO T. –ηρ ς μενον –οτ . ρ–/ρ– INDICATIV Sing. a excepción de tres formas. I pers. . M. Pres. que derivan del T. F. ν. ἴςθι s seríamo s vosotro s seríais ellos serían sé tú II I II » ἔςσψ sea él pers . de grado cero (ρ–). que será N ς μενορ –οτ habiend . Imperfecto y Futuro. » » ςθα ν –μεν ρ–σε. ὤν. ἔςσε II I » ἔςσψν/ νσψ ν ἔςσψςαν ε ναι sed vosotro s sean ellos ur. N. Pl ur. ο ςα.V. yo era II III I II III » » pers... –σε –ςαν tú eras él era nosotros éramos vosotros erais ellos eran OBSERVACIONES a) El verbo ε –μί sólo tiene Presente. o de ser ςομ νη. ν II » ε σε/εἴησε II I II » ε εν/εἴηςαν pers . ἔςεςθαι νσορ que es νσορ οὔςηρ siendo haber de ser GE NOM. ρ– con aumento. por alargamiento de compensación de ε en ει. era . después de la caída de la ρ intervocálica. al que se ha antepuesto la vocal ι (protética). la forma impersonal φπ trata de un sustantivo. II pers. de grado cero. sing.El Participio ὤν < *ρ–ο–νσ.V. sing..– Imper.. salvo en la II pers. Pres. ε ςί < * ρ–ε–νσι Después de la caída de la ρ inicial. es enclítico. deriva del T.. f) Está atestiguada una sola vez en el N. en el Indicativo y en el Imperativo. sing. II pers. sing.El infinitivo ε ναι < * ρ–ναι.T. Las formas νσψν/ἔςσψςαν son tardías y de uso raro. de la σ al final de palabra. . por caída de la ρ inicial y. § 37). III pers. con la vocal – El Optativo presenta la caída de la ρ intervocálica: * ρ–ιη–ν > εἴην – El Imperativo.. II pers. plur. I pers. e) Los compuestos de ε μί retrotraen el acento a la partícula que le precede. después de la – Indic. después de la caída de la ν – El Subjuntivo contrae. un tanto anómala. se advierten los siguientes fenómenos fonéticos: – Indic.: ε μί < * ςμι.: ε < * simplificación del grupo ςρ > ρ ρ–ςι. en su origen siempre seguido de ςσί = es necesario: se . sing. sing. – Participio Presente c) En la conjugación de ε μί. * νσι > * νςι > ε ςί. a la que se ha añadido la desinencia ν Las otras personas del singular y del plural derivan del mismo T.. y subsiguiente alargamiento de compensación de ε > ει El imperfecto deriva del T. (cfr. por caída de la ρ intervocálica.V. obviamente. la temática larga: * ρ–ψ > ὠ del T. por caída de la ρ y subsiguiente alargamiento de compensación de ε > ει – Indic. d) El Presente Ind.V. por caída de la ρ intervocálica...V. La forma originaria de la I pers. . Plur. Plur. que sea así (Sant 3. » » pers. N.Ej.T. ἔξειμι [4] = salgo. » » » » » ἴ–η–σε ἴ–ψ–ςι(ν) ἴ–οι–μι ἴ–οιρ ἴ–οι ἴ–οι–μεν ἴ–οι–σε ἴ–οι–εν ἴ–θι ἴ–σψ ἴ–σε yo voy tú vas él va nosotros vamos vosotros vais ellos van que yo vaya que tú vayas que él vaya que nosotros vayamos que vosotros vayáis que ellos vayan yo iría (o fuese) tú irías él iría nosotros iríamos vosotros iríais ellos irían ve tú vaya él id vosotros .B.10). σατσα οὕσψρ γίνεςθαι = no es necesario. OPTATIVO Sing. El paradigma que sigue presenta la conjugación del verbo-base ε μι. de la que se forman todos los compuestos citados. ε –μι ε ε –ςι(ν) ἴ–μεν ἴ–σε ἴ–¯αςι(ν) ἴ–ψ ἴ– ρ ἴ– ἴ–ψ–μεν II III I II III I II III II III II » » pers. ς νειμι [1] = me reúno. hermanos míos. Algunos proponen leer este verbo en Jn 7. Plur. § 185—Conjugación de ε μι Compuestos: εἴςειμι [4] = entro. ἔπειμι [5] = señalo.36: sería el único testimonio del mismo en el N. ἀδελυοί μοτ. T. PRESENTE ε μι = voy. » » pers. g) Vale también para la traducción castellana de ε μί.V. Plur. SUBJUNTIVO Sing. IMPERATIVO Sing. cuanto se ha dicho a propósito de los otros verbos. » » pers. Ej.34. ε –/ – INDICATIVO Sing. » » pers.: ο φπ . ejemplo I II III I II III I II III I pers. cuyo examen supera los fines de esta Guía. ε ςι < * ε σι. derivan.III » – νσψν (ἴ–σψςαν) vayan ellos ir M. por asibililación de la desinencia originaria –σι > –ςι Subjuntivo: es temático y presenta las mismas terminaciones de los verbos en –ψ Optativo: vale cuanto se ha dicho del Subjuntivo. ε > ηι > .V. – ν. c) En la flexión de ε μι.. por caída de la ρ intervocálica y subsiguiente Indicativo: III pers. todo el Imperfecto. d) Los compuestos de ε μι. sing. ε / – INDICATIVO Sing. sing. – ν. – νσορ –ο ςηρ – νσορ ᾔειν ᾔειςθα ἤεςαν el que va yendo yo iba tú ibas él iba nosotros íbamos vosotros ibais ellos iban OBSERVACIONES a) El verbo ε μι sólo tiene Presente e Imperfecto.V. Plur. b) Del T. » » pers. se advierten los siguientes fenómenos fonéticos: Indicativo: II pers. Algunas desinencias parecen provenir del Pluscuamperfecto. Imperfecto: deriva del T.V. pers. » » α. de grado normal ε – se forman la I. – ναι NOM. las tres personas plurales del Indicativo y todos los otros modos. –οτςα. del Indicativo y. en cambio. < * ε ςι. ᾔει(ν) μεν σε ςαν. F.V. Imperativo: las formas entre paréntesis son tardías. probablemente. . INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO T. II y III sing. N. ε contracción. –. del T. I II III I II III GEN. de grado cero. la formación de las diferentes personas del singular y del plural presenta complejos fenómenos fonéticos. a causa del aumento. en el Indicativo y en el Imperativo. retrotraen el acento a la partícula que precede. ᾔειρ. κασά. π . Subj. de éstas. atem. Indic.e) En el griego clásico... II pers.V. μεσά. se encuentra en contacto directo con la ι inicial aspirada. I pers. ἔςση < ςσημι Aor.. plur. sing.) < ἄπειμι μεσείην (Pres.) < ἀυίημι μεθείην (Pres. b) ε μι se distingue de ε μί porque presenta. Opt. ἑ y por la contracción (cfr.. ε μί. III pers. II pers. ππ ρ. en todas las formas. de grado cero) o suscrita. mientras que los otros dos lo tienen suave. ἱη. por la presencia de los elementos vocálicos iniciales ἱ. f) El Imperfecto puede asumir también el significado del Aoristo Ind. sing.: ἀυψ (Pres. I pers. Opt. (pero. I pers. excepto en las tres primeras personas singulares del Pres. presenta la aspiración de la consonante que. el Presente tiene valor de Futuro: ε μι = yo iré. sing. παπά. ἔςσε < ε μί Pres. ημι se distingue. ε μί... Ejs. διά). T.) < μ σειμι Cuando va compuesto con preposiciones que no pueden aspirar la consonante (πεπί. ε μι Tres verbos en –μι tienen formas semejantes. como consecuencia de la elisión de la vocal final de las preposiciones ἀπ . que se prestan a confusión: se trata de ημι. con frecuencia. Imper. α (ᾔειν) = yo § 186—Analogías y diferencias entre los verbos ημι. Subj. Subjuntivo . lo que no ocurre en el N. plur. sólo la II coincide con la misma voz de ε μί). Indic. Formas semejantes ςσ < ε μί Pres. § 21). sing. Subj. ε μι La distinción puede ser facilitada con algunas observaciones: a) ημι tiene el espíritu áspero.T.) < μεθίημι ἀπψ (Pres. c) Cuando ημι lleva antepuestas preposiciones.: iba/fui.. una iota inicial (cfr. I pers. sing. Infinitivo παπι ναι < ε μι Pres. III pers. παπ < ημι Aor. sing. Infinitivo πάπειςιν < ε μί Pres. Subj./AC.. sing. plur. ἴςθι < ο δα Perf. παπ ν < ημι Pres. ςαν < ε μι Imperf. I o III pers.. Imper. II pers. Infinitivo παπι ναι < ημι Pres. II pers.. III pers.. Imper. Acusativo VOC. παπίαςιν < ε μι Pres. παπί < ε μι Pres. Indic. sing παπ < ε μί Pres. Participio AC. III pers. plur. Ind. III pers. plur. Indic. III pers. Imper. II pers. ἴθι < ε μι Pres. III pers.Sub. atem. Indic. Indic. plur. παπειςιν < ημι Pres. Indic... sing. III pers. plur. sing. NOM. Subj. Part. παπι ςιν < ημι Pres.. III pers. sing. III pers. Indic./VOC. neutro sing.. Part. παπειναι < ε μί Pres.. plur.ςαν < ε μί Imperf.. Ind. πάπειςιν < ε μι Pres. III pers. παπι < ημι Pres. sing. ἴςθι < ε μί Pres. plur. III pers. Subj.. παπην < ε μί Imperf. sing. Vocativo .. δεδ νη–μαι OBSERVACIONES a) Tal verbo.. πιςσᾰ –/ πιςση–. presente en el griego clásico. Pres. δτν θην Perf. y en el Aoristo. a veces conserva la –ρ– intervocálica.V. en algunas formas (II pers.V. Fut. » » pers. en el Imperf. II pers. Plur. 1) δ ναμαι. como tales. pers. » – κάθη–ςο καθ –ςθψ – κάθη–ςθε yo estoy sentado tú estás sentado él está sentado nosotros estamos sentados vosotros estáis sentados ellos están sentados siéntate tú siéntese él sentaos vosotros . T. § 60).§ 187—Deponentes Entre los pocos verbos en –μι de la I clase. otras veces la pierde: Ejs. T. Valen para este verbo las observaciones hechas respecto de δ να–μαι. I IMPERATIVO Sing. – pero también – δ ν (por contracción. Indic. δτνᾰ –/δτνη– Fut. Indic. hay algunos deponentes (cfr. respecto al mismo en ε.: – δ ναςαι. I II III Plur. » » pers. πιςσ θην. T.V. [209] = puedo. sing. κάθη–μαι κάθη–ςαι κάθη–σαι καθ –μεθα II » κάθη–ςθε III » κάθη–νσαι I II III I II pers. πιςσάμην Aor. 3) κάθημαι [91] = estoy sentado. καθ–η– PRESENTE T. del Presente e Imperativo Indicativo y del Imperf. δτνά–μην Aor.: καθ –ηρ– > καθ –η– INDICATIVO Sing. δτν ςο–μαι Imperf. πιςσ ςομαι Imperf. sé. 2) πίςσαμαι [15] = entiendo. después de la caída de la –ρ– intervocálica) b) El aumento en η. presentan sólo las formas del Medio-Pasivo.V. que. pero tienen significado activo.). es más tardío. sin reduplicación. Es bastante raro el uso del Futuro καθ ςομαι (cfr. I el que sentado/ sentado está yo estaba sentado tú estabas sentado él estaba sentado nosotros estábamos sentados vosotros estabais sentados ellos estaban sentados OBSERVACIONES a) De κάθ–ημαι. » » pers. ha asumido en el Imperfecto el aumento silábico ε–. considerado ahora ya como un verbo único. ha caído. b) La –ρ del T. GEN. καθ –μην κάθη–ςο κάθη–σο καθ –μεθα καθ –μην καθη–ςο καθη(ρ)–σο καθ –μεθα II » κάθη–ςθε καθη–ςθε III » κάθη–νσο καθη–νσο III INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO T. I II III Plur. sin embargo. utilizados solamente en poesía. en el verbo simple y en el compuesto. πεπίκειμαι [5] = estoy alrededor. T. la forma κάθ < κάθηςαι (aticismo). ππ κειμαι [5] = me encuentro delante. antes de la preposición κασά. Mt 19. καθ μενον. antepuesto conforme a la norma al verbo simple. κασάκειμαι [12] = estoy tendido. en el N. πίκειμαι [7] = domino. c) κάθ–ημαι. el participio κείμενορ.3). sólo se utiliza el Presente.. OBSERVACIONES a) De este verbo se encuentran. καθημ νη. 4) κειμαι [26] = estoy tendido. compuesto de μαι (de uso exclusivamente poético). καθ –ηρ– > καθ – η– INDICATIVO Sing. καθη–ςθαι NOM. –ον (11 veces) y el Imperfecto . παπάκειμαι [2] = estoy colocado junto a.30). también las formas con el aumento temporal.3. Las formas del Subjuntivo y del Optativo.V. –οτ F. ἀπ κειμαι [4] = soy reservado.T. existen..28. en Hch 23. Lc 22.V. Compuestos:ἀνάκειμαι [14] = estoy recostado. ἀνσίκειμαι [8] = soy contrario. κεισαι (7 veces). son comúnmente sustituidas por las del homónimo καθίζομαι. κει–.» καθ –ςθψν siéntense ellos estar sentado M.V. solamente las formas κειμαι (Fil 1.16). καθ μενορ. –η. –ηρ –οτ pers. d) Hay que notar. N. κείμεθα (I Ts 3. V. –ηρ N. de σίθη–μι. κει– INDICATIVO Sing. estaréis tendidos tendidos ellos están κείςο– ellos estarán tendidos νσαι tendidos tiéndete tú tiéndase él tendeos vosotros tiéndanse ellos estar tendido. κεί–μεθα II » κει–ςθε III » κει–νσαι I II III I II pers. I pers. Plur. estáis κείςε–ςθε vos. con el significado de ―he sido puesto‖. Pas. –οτ F. II » III » κεί– μην ἔκει– ςο ἔκει– IMPERFECTO T. κείμενον –οτ I pers. κει–μαι II » κει–ςαι III » κει–σαι I pers.: κει– yo estoy κείςο–μαι yo estaré tendido tendido tú estás κείς /ει tú estarás tendido tendido él está κείςε–σαι él estará tendido tendido nos. yacer INFINITIVO κει–ςθαι PARTICIPIO M.. NOM. GEN.. b) κειμαι. PRESENTE T. que está tendido estando tendido yacente yo estaba tendido tú estabas tendido él estaba tendido . y en el Infinitivo ( πικειςθαι. κασακειςθαι). se encuentra también en lugar del Perf. También los compuestos aparecen sólo en estas formas. » » pers.ἔκεισο (4 veces). IMPERATIVO Sing.V. κεις – nos. estamos estaremos μεθα tendidos tendidos vos. » – κει–ςο κεί–ςθψ – κει–ςθε III » κεί–ςθψν FUTURO T. Plur. κειμ νη. κείμενορ.: κει– INDICATIVO Sing..V. -P. 10. ηρ la limosna. ηρ el paño. Gal 3. de κπεμάνντμι. T. κπεμ ςομαι. estoy colgado. οτ la cuba μ λορ. Mt 22. αρ Berea (ciudad de Macedonia) λεημος νη. ησορ el vestido.40. suspendo‖. ni en los LXX. Perf. οτ Cornelio λην ρ.V. pas. κπ μαςα.Plur. κεκπ μαςμα ι OBSERVACIONES a) Se considera a este verbo el M.39. α Judas Κοπν λιορ. cfr. el hábito Ιο δαρ. Fut. I pers. Aor. Lc 23. la extensión (del mar) . Imperf. κπεμάςθην. Para el uso del Aor. respecto del segundo. act.. οτ la piedra de molino ὀθ νη.6. b) El significado intransitivo ―pendo. el lienzo σ π λαγορ. cfr. κπεμάμην. la caridad ςθ ρ. Hch 5. verbo jamás usado en el N.T. cfr. se alterna con el transitivo ―cuelgo.39. estoy colgado‖. II » III » σο κεί– μεθα ἔκει– ςθε ἔκει– νσο nosotros estábamos tendidos vosotros estabais tendidos ellos estaban tendidos 5) κπ μαμαι [7] = pendo. Pas. Mt 18. VOCABULARIO 45º Β ποια.13. Por lo que se refiere al primero. κπεμα–/ κπεμη. Aor. οτρ el mar.30. el objeto. y prep.: me sumerjo μιμν ςκομαι me acuerdo(med. ά. presto oído marcho. soy recordado (pas. Silas σ ςκετορ. M. ηρ la plenitud. mando fuera ε ςακο ψ πιποπε ομαι oigo. ε πεν δι παπαβοληρ ξι νσψν α σψν. claro ὀνικ ρ. el vaso σ σαμειον. οτρ el utensilio. la saciedad ΢ιλ ρ. soy útil. ε ςηκο ςθη ςοτ πποςετφ κα αἱ λεημος ναι ςοτ μν ςθηςαν ν πιον σοτ θεοτ ςτνι νσορ δ φλοτ πολλοτ κα σψν κασ π λιν πιποπετομ νψν ππ ρ α σ ν. οτ el almacén. .). ν de asno πάνψ (adv.-P. . claro λετκ ρ. me presento a. encima ἀπάπφομαι comienzo. sirvo ςτμυ πει (impersonal) conviene. el tesoro. sucede υτλακίζψ encarcelo TRADUCIR DEL GRIEGO: ζησ ςεσ με κα ο φ ε π ςεσ με. κα ὅποτ ε μ γὼ μειρ ο δ ναςθε λθειν κα δοὺ ἀν π ἔςση ν πι ν μοτ ν ςθησι λαμππ κα υηςίν Κοπν λιε. ν refulgente. con GEN) sobre. ν blanco.πληςμον . παπεκάλοτν σ ἔθνη λαληθηναι α σοιρ σ . soporto. la habitación λαμππ ρ. atravieso καθ ζομαι me siento κασαπονσίζψ ahondo. ofrezco las primicias ἀποκτλίψ hago rodar κβλ ζψ (con DAT) desbordo κπ μπψ envío.) ςτμυ πψ llevo. ἅγιορ σοτ θεοτ ᾔδει δ σ ν σ πον κα Ιο δαρ παπαδιδοὺρ α σ ν κἀγὼ ε πον· κ πιε. ε ςῄειν ε ρ σ ἱεπ ν οἱ ἀδελυο ξ πεμχαν σ ν Πατλον κα σ ν ΢ιλ ν ε ρ Β ποιαν. γ πθησι κα δοὺ ςειςμ ρ γ νεσο μ γαρ ἄγγελορ γ π κτπίοτ κασαβ ρ ξ ο πανοτ κα πποςελθὼν ἀπεκ λιςεν σ ν λίθον κα κάθησο πάνψ α σοτ ε π νην ἀυίημι μι ν οἱ δ ἀυ νσερ σ δίκστα κολο θηςαν α σ θάπςει. cfr. παπαλαβὼν σοὺρ ἄνδπαρ. οἴν δ αἱ ληνοί ςοτ κβλ ζψςιν Πατλορ. . καθι μενον π σηρ γηρ ο δά ςε σίρ ε . ἕνα ππ ρ σ κευαλ κα ἕνα ππ ρ σοιρ πος ν. ὅποτ ἔκεισο σ ςψμα σοτ Ιηςοτ ρ δ ἂν ςκανδαλίς ἕνα σψν μικπψν σο σψν πιςσετ νσψν ε ρ μ . ἀυίενσαί ςοι αἱ ἁμαπσίαι Μαπία Μαγδαλην θεψπει δ ο ἀγγ λοτρ ν λετκοιρ καθεζομ νοτρ. α σο πίςσανσαι ὅσι γὼ ἤμην υτλακίζψν κα δ πψν κασ σ ρ ςτναγψγ ρ σοὺρ πιςσε ονσαρ π ς οἱ βαςσάζονσερ ἔςσηςαν. σ κνον. ςσημι (§ 174 g). κα Ιηςοτρ ε πεν νεανίςκε. μ ςσ ς ρ α σοιρ σα σην σ ν ἁμαπσίαν κα θεψπει σ ν ο παν ν ἀνε γμ νον κα κασαβαινον ςκετ ρ σι ρ ὀθ νην μεγάλην. ο σινερ παπαγεν μενοι ε ρ σ ν ςτναγψγ ν ἀπῄεςαν κ πιε. ςτμυ πει α σ να κπεμαςθ μ λορ ὀνικ ρ πεπ σ ν σπάφηλον α σοτ κα κασαπονσιςθ ν σ πελάγει σηρ θαλάςςηρ 1 De ἱςσάνψ.ῥ μασα σατσα ν μον ο κασαπγοτμεν δι σηρ πίςσεψρ. ἀλλ ν μον ἱςσάνομεν 1 σίμα σ ν κ πιον ἀπ ςψν δικαίψν π νψν κα ἀπάπφοτ α σ ἀπ ςψν καππψν δικαιος νηρ να πίμπλησαι σ σαμεία ςοτ πληςμονηρ ςίσοτ. δεικ–ν δεικ–ν δεικ–ν δεικ–ν Sing. en algunos verbos con T. » » δείκ–νῡ–μι δείκ–νῡ–ρ δείκ–νῡ–ςι (ν) δείκ–ντ–μεν δείκ–ντ–σε δεικ–ν –ᾱςι Plur. » » pers. SUBJUNTIVO δεικ– ςβερ– Sing. » » pers. T. Plur.LECCIÓN TRIGESIMOSEXTA § 188—Segunda clase de los verbos en –μι Pertenecen a la II clase los verbos en –μι que tienen el tema del Presente ampliado por el sufijo –νῡ–/–νῠ–. Plur. PRESENTE ACTIVO T. Además. I II III I II III Sing.V. Sing.V. GEN. » δεικ–ν –οι–ρ δεικ–ν –οι δεικ–ν –οι–μεν δεικ–ν –οι–σε δεικ–ν –οι–εν δείκ–νῡ δεικ–ν –σψ δείκ–ντ–σε δεικ–ν –νσψν M. –ςβ –νντ–μι T. en –ρ– (rara vez también en verbos con tema en vocal).V. Plur.P. INFINITIVO PARTICIPIO –ψ – –ρ – –ψ–μεν yo muestro tú muestras él muestra nosotros mostramos vosotros mostráis ellos muestran que yo muestre que tú muestres que él muestre que nosotros mostremos que vosotros mostréis que ellos muestren yo mostraría (o mostrase) tú mostrarías él mostraría nosotros mostraríamos vosotros mostraríais ellos mostrarían muestra tú muestre él mostrad vosotros muestren ellos mostrar que muestra .V. δεικ–ν –η–σε δεικ–ν –ψ–ςι (ν) δεικ–ν –οι–μι II III I II III II III II III » » pers.: –δείκ –νῡ–μι T. IMPERATIVO δεικ–ντ– ςβε–νντ– T. δεικ–ν – δεικ–ν ρ. II III I » » pers. Ejs. » » pers. δεικ–ν –ναι NOM. I II III I pers. » pers. que se inserta entre el tema verbal y las desinencias del Presente.P.: δεικ– Σ Ρ δεικ –ντ– INDICATIVO OPTATIVO pers. –ρ–ντ > νντ. δεικ–νῠ–οί–μην II » δεικ–ν –οι–ο III » δεικ–ν –οι–σο I pers. I pers. δεικ–ντ–οί–μεθα II » δεικ–ν –οι–ςθε yo soy mostrado/me muestro/muestro por/para mí tú eres mostrado/te muestras/muestras por/para ti él es mostrado/se muestra/muestra por/para sí nosotros somos mostrados/nos mostramos/mostramos por/para nosotros vosotros sois mostrados/os mostráis/ mostráis por/para vosotros ellos son mostrados/se muestran/ muestran por/para sí que yo sea mostrado/me muestre/ muestre por/para mí que tú seas mostrado/te muestres/ muestres por/para ti que él sea mostrado/se muestre/ muestre por/para sí que nosotros seamos mostrados/nos mostremos/mostremos por/para nosotros que vosotros seáis mostrados/os mostréis/mostréis por/para vosotr. δεικ–ν – νσορ δείκ–νῠ–μαι II » δείκ–νῠ–ςαι III » δείκ–νῠ–σαι I pers.V. que ellos sean mostrados/se muestren/ muestren por/para sí yo sería mostrado/me mostraría/ mostraría por/para mí tú serías mostrado/te mostrarías/ mostrarías por/para ti él sería mostrado/se mostraría/ mostraría por/para sí nosotros seríamos mostrados/nos mostraríamos/mostraríamos por/para nosotros vosotros seríais mostrados/os mostraríais/mostraríais por/para vosotros . δεικ–ν –ςηρ mostrando δεικ–ν ν. Plur. SUBJUNTIVO Sing. δεικ–ν –ψ–μαι II » δεικ–ν – III » δεικ–ν –η–σαι I pers. PRESENTE MEDIO-PASIVO T. νσορ δεικ–ντςα. δεικ–ντ– –μεθα II » δεικ–ν –η–ςθε III » δεικ–ν –ψ–νσαι I pers. OPTATIVO Sing.F. Plur. δεικ–ν –μεθα II » δείκ–νῠ–ςθε III » δείκ–νῠ–νσαι I pers. N.: δεικ– Σ Ρ δεικ –ντ– INDICATIVO Sing. Plur. δείκ–νῠ–ςο III » δεικ–ν –ςθψ II pers.. GEN.V. » » IMPERFECTO MEDIO-PASIVO T. II » III » I pers. δείκ–ντ–ςθε III » δεικ–ν –ςθψν INFINITIVO δείκ–νῠ–ςθαι PARTICIPIO NOM. –οτ δεικν – μενον.V. Plur. » » pers. III » δεικ–ν –οι–νσο II pers. –ηρ ellos serían mostrados/se mostrarían/ mostrarían por/para sí sé mostrado tú/muéstrate/muestra por/ para ti sea mostrado él/se muestre/muestre por/para sí sed mostrados vosotros/mostraos/ mostrad por/para vosotros sean mostrados ellos/se muestren/ muestren por/para sí ser mostrado/mostrarse/mostrar por/ para sí que es mostrado/se muestra/muestra por/ para sí siendo mostrado/mostrándose/mostrando por/para sí mostrado IMPERFECTO ACTIVO T. II » III » δείκ–νῡ–ν δείκ–νῡ–ρ δείκ–νῡ– δείκ–νῠ–μεν δείκ–νῠ–σε δείκ–νῠ–ςαν yo mostraba tú mostrabas él mostraba nosotros mostrábamos vosotros mostrábais ellos mostraban δεικ–ν – yo era mostrado/me mostraba/ μην mostraba por/para mí δείκ–νῠ–ςο tú eras mostrado/te mostrabas/ mostrabas por/para ti δείκ–νῠ–σο él era mostrado/se mostraba/ mostraba por/para sí δεικ–ν – nosotros éramos mostrados/nos mostrábamos/mostrábamos por/para μεθα nosotros δείκ–νῠ– vosotros erais mostrados/os mostrabais/mostrabais por/para ςθε vosotros δείκ–νῠ– ellos eran mostrados/se .. I pers. I II III I II III pers. Plur. F. δεικ– Σ Ρ δεικ –ντ– INDICATIVO Sing. δεικν – μενορ. –οτ M. δεικ– Σ Ρ δεικ –ντ– INDICATIVO Sing. N. Plur.IMPERATIVO Sing. δεικντ– μ νη. .νσο mostraban/mostraban por/para sí OBSERVACIONES a) La conjugación del Presente. T. νδείκντμι [11] = muestro. ἀποδείκντμι [4] = demuestro. δεικ–ντ– Compuestos: ἀναδείκντμι [2] = designo.grado largo: Indic. está privado de desinencia.-P. junto a otras con conjugación atemática. Imper. c) El Imperativo act.P.-P. sing. el sufijo presenta el grado breve en todas las voces. b) El Subjuntivo y el Optativo tienen una conjugación temática.. el mismo verbo se conjuga unas veces como si fuese un verbo en –ψ. es idéntica en los dos casos. πιδείκντμι [7] = muestro. [33] = muestro δεικ–. mantienen la –ρ– intervocálica. . δείκ–ντ–μι T.grado breve: en todas las otras formas. las desinencias –ςαι y –ςο. la apofonía cuantitativa.. I-II-III pers. § 189—Conjugación de δείκ–ντ–μι El paradigma que sigue vale como modelo para la conjugación del Presente y del Imperfecto de todos los verbos en –μι de la II clase. señalo. b) Como la conjugación en –μι iba desapareciendo para ser absorbida por la de los verbos en –ψ.. en el N.. I-II-III pers. se altera como sigue: . en el contacto con el sufijo.T. sing. formas con conjugación temática. II pers. sing. En la flexión del Presente M. de un mismo verbo en –μι se pueden encontrar. d) En la flexión del M.V. otras como si se tratase de un verbo en –μι. en el sufijo –νῡ–/–νῠ–. Imperf. presento. OBSERVACIONES a) En la flexión del Presente activo. Indic. como la de todos los otros tiempos. Pres. . ποδείκντμι [6] = indico. En otros términos. el compuesto ςτζε γντμι [2] = uno Aor. (cfr. ἀπ–ολ(ε).14. derivan de *δεικν –ψ § 190—Sobre el uso. ζψρ– Fut.39).10). (ςτν–) ἔζετξα (cfr.11).V. Hch 12. Sant 3. 2) κεπάνντμι [2] = mezclo. 20. Ap 14.V. ἀπ λψλα (cfr. algunos ejemplos: Fut.. en el N. 5) ῥ γντμι [7] = rompo. de otros verbos en –μι de la II clase Se señalan. Aor. ἀπολ μην Perf. ζτγ–/ζετγ–. Transitivo: Fut. Mt 19. activo δείξψ Aor.V.6). ζ ςψ (cfr. Mt 10. activo » δείξομαι » medio δειξάμην » pasivo δείφθην f) medio ἔδειξα Perf. ἔζψςα (cfr.V.6. a las formas verbales del Presente y del Imperfecto. 4) ζ νντμι [3] = ciño T. en el N. 1) ἀπ λλτμι [90] = (intransitivo) perezco.1) Aor. Intransitivo: Fut.V. activo δ δειφα » medio δ δειγμαι Cfr. que no conciernen. generalmente.V.T. Ap 17. Jn 21. κεκεπαςμ νορ (cfr.18). Lc 6.15.9). de modo normal. (transitivo) destruyo T. Mc 10. (con sufijo–ντ/–νντ) forman todos los tiempos que no sean el Presente y el Imperfecto. pasivo δείφθην (Heb 8. formas concretas de verbos en –μι de la II clase con algunas referencias a ejemplos neotestamentarios. 3) ζε γντμι = unzo (al yugo) T. κεπα(ρ)/κπᾱ Aor κ παςα (cfr. del T. Ap 18.e) Los verbos en –μι de la II clase. en el N.9) Aor. Aor. ῥηγ–/ῥαγ–/ῥψγ– . 5. Aor.: Fut. ἀπολ ςψ o ἀπολψ.5. Sant 1. La doble λ deriva de un originario λν asimilado después. T. activo ἔδειξα (Lc 4.24. cfr.3).8). de los dos tipos.9).9) g) Algunas formas con vocal temática. Ap 1.T.. δείξψ (Mc 14. desgarro T.T. para comodidad del estudio. Participio Perf.1. 21. ἀπολοτμαι. ἀπ λεςα (cfr.13. (Lc 13. 20). 23.6. ἔππηξα (cfr.29.v. Heb 11.V. Aor. la súplica κιθάπα.27). ςσπψρ– Aor. αρ la enfermedad. Mc 14. 7) ςβ νντμι [6] = apago T. certeza l. ἔςβεςα (cfr. Mt 23.30 l. ῥψρ– Imper.V. Lc 1. εψρ la plegaria.). ὀμν ναι (cfr. Infinitivo . Fut. también el adjetivo ἄςβεςσορ. Mt 7.34).20.16. Mt 5. Heb 3. αρ la cítara ὀλοθπετσ ρ. οπορ el gallo ἀπιθμ ρ.73. también ῥ ςςψ. ὀμ–(ο) Inf. Aor. la cantidad ἀςθ νεια. el alimento δ ηςιρ. la debilidad ἀςκ ρ. II pers. ὀμοτμαι.Fut. Aor. αρ plenitud.8. οτ el odre βπψ ςιρ. VOCABULARIO 46º ἀλ κσψπ. ἔππψςο. M. 6) ῥ νντμι [1 o 2] = fortalezco T. plur. cfr.34). Perf. εψρ la herrumbre.71). ἔςσπψμαι (cfr. M.34. Lc 9. Mc 14. Heb 6. inestinguible. ςβ ςψ (cfr. cfr. sing. Ef 6.15). Perf. Mt 21.18. οτ el número. II pers. la corrosión. Mt 12. lección variante Inf. en Mc 9.74. ἔςσπψςα (cfr. Hch 9. 26.-P.V.42.16. 8) ςσπ νντμι [6] = extiendo T. Hch 15. ςβερ– Fut.V. Gal 4. Lc 5.v.-P. ὤμοςα (cfr. ῥ ξψ (cfr. ἔππψςθε (cfr.11) Para las formas derivadas de ὀμν ψ. Pres. cfr. 9) μντμι [26] = juro T. οτ el destructor πληπουοπία.37). ν πανσ ε φαπιςσεισε σοτσο γ π θ λημα θεοτ ν Φπιςσ Ιηςοτ ε ρ μ ρ πνετμα μ . ον de cristal. χτφ ν ςψςαι ἀπολ ςαι πγάζεςθε μ σ ν βπψςιν σ ν ἀπολλτμ νην ἀλλ βπψςιν σ ν μ νοτςαν ε ρ ζψ ν α νιον.) inmediatamente καθάπεπ (adv.) como ἀγαθοποι ψ hago el bien. observo con atención TRADUCIR DEL GRIEGO: σ σε δείκντςιν α σ διάβολορ πάςαρ σ ρ βαςιλείαρ σοτ κ ςμοτ ε πεν Ιηςοτρ ππ ρ σοὺρ Υαπιςαίοτρ πεπψσψ μ ρ ε ἔξεςσιν σ ςαββάσ ἀγαθοποιηςαι κακοποιηςαι. retengo λασπε ψ sirvo μεθ ψ estoy embriagado μίγντμι mezclo ςτνσηπ ψ conservo. al menos ξατσηρ (adv. ἀδιαλείπσψρ πποςε φεςθε. η. κα ἀμυ σεποι ςτνσηποτνσαι πάνσοσε φαίπεσε. exploro. obro mal κασ φψ poseo. ῥ γντνσαι οἱ ἀςκο κα ο νορ κφεισαι κα οἱ ἀςκο ἀπ λλτνσαι ἀλλ βάλλοτςιν ο νον ν ον ε ρ ἀςκοὺρ καινο ρ. la premura άλινορ.) sin interrupción γ (partícula enclítica) precisamente. obro el bien ἀναθεμασίζψ impreco jurando γογγ ζψ murmuro κπειπάζψ tiento κφ ψ derramo ξοτθεν ψ desprecio πατνάψ indago. de vidrio ἀδιαλείπσψρ (adv. interrogo κακοποι ψ hago el mal. ν τἱ ρ σοτ ἀνθπ ποτ μιν δ ςει ο δ βάλλοτςιν ο νον ν ον ε ρ ἀςκοὺρ παλαιο ρ ε δ μ γε. ηρ el celo.ςποτδ . ὅσι puede equivaler al signo de puntuación equivalente a nuestros dos puntos y comillas. πάνσα δ δοκιμάζεσε. es frecuente en Mc. ππουησείαρ μ ξοτθενεισε. y Jn.ςβ νντσε. Es denominado también “recitativo”. abriendo el discurso directo. καθ ρ σινερ α σψν πείπαςαν κα π σψν υεψν ἀπ λλτνσο. En el N. . σ καλ ν κασ φεσε μ κπειπάζψμεν σ ν Φπιςσ ν. λ γει α σ θ λειρ γι ρ γεν ςθαι λ γει ἀπφισπίκλινορ α σ π ρ ἄνθπψπορ ππψσον σ ν καλ ν ο νον σίθηςιν κα ὅσαν μεθτςθψςιν σ ν λάςςψ ςὺ σεσ πηκαρ σ ν καλ ν ο νον ἕψρ ἄπσι πιθτμοτμεν δ ἔκαςσον μψν σ ν α σ ν νδείκντςθαι ςποτδ ν ππ ρ σ ν πληπουοπίαν σηρ λπίδορ ἄφπι σ λοτρ Π σπορ ἤπξασο ἀναθεμασίζειν κα ὀμν ναι ὅσι 1 ο κ ο δα σ ν ἄνθπψπον σοτσον ν λ γεσε κα ε θὺρ κ δετσ ποτ ἀλ κσψπ υ νηςεν κα α σ φ πα ἕψρ σψν ὀγδο κονσα σεςςάπψν. ὅσι μειρ δοκεισε ν α σαιρ ζψ ν α νιον ἔφειν κα κειναί ε ςιν αἱ μαπστποτςαι πεπ μοτ 1 Además de tener valor de conjunción declarativa. μηδ γογγ ζεσε. ο κ ἀυίςσασο σοτ ἱεποτ νηςσείαιρ κα δε ςεςιν λασπε οτςα ν κσα κα μ παν κα ε ςελθοτςα ε θὺρ μεσ ςποτδηρ ππ ρ σ ν βαςιλ α σ ςασο λ γοτςα θ λψ να ξατσηρ δ ρ μοι π πίνακι σ ν κευαλ ν Ιψάννοτ σοτ βαπσιςσοτ δ Ιηςοτρ ἔλεγεν πατν σε σ ρ γπαυάρ.T. καθάπεπ σιν ρ α σψν γ γγτςαν κα ἀπ λονσο π σοτ ὀλοθπετσοτ κα ( γὼ) ε δον ρ θάλαςςαν αλίνην μεμιγμ νην πτπί κα σοὺρ νικψνσαρ κ σοτ θηπίοτ κα κ σηρ ε κ νορ α σοτ κα κ σοτ ἀπιθμοτ σοτ ὀν μασορ α σοτ ἑςσψσαρ π σ ν θάλαςςαν σ ν αλίνην ἔφονσαρ κιθάπαρ σοτ θεοτ κα ο κοδεςπ σηρ πει λ γψν μιν ο κ ο δα μ ρ π θεν ςσ ἀπ ςσησε ἀπ μοτ πάνσερ πγάσαι ἀδικίαρ νδ σιρ ἄνθπψπορ κει σπιάκονσα κα ὀκσὼ ἔση ἔφψν ν σ ἀςθενεί α σοτ σοτσον δὼν Ιηςοτρ κασακείμενον κα γνοὺρ ὅσι πολὺν ἤδη φπ νον ἔφει. . Plur. GEN. GEN. DAT. Dativo γπαυ α NOM. (escritura) σηρ σ σ ν γπαυ γπαυηρ γπαυ γπαυ ν γενεά γενε ρ γενε γενεάν γενεά γενεαί γενεψ ν γενεαιρ γενεάρ γενεαί . DAT. AC. VOC. NOM. AC. (país) σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) μεπᾱ– (día) φ πα φ παρ σηρ φ π σ φ παν σ ν φ πα (ὠ ) φψ παι αἱ φψπψ ν σψ ν φ παιρ σαιρ φ παρ σ ρ φψ παι (ὠ ) γενεᾱ– (generación) μ πα μ παρ σηρ μπ σ μ παν σ ν μ πα (ὠ ) μ παι αἱ μεπψ ν σψ ν μ παιρ σαιρ μ παρ σ ρ μ παι (ὠ ) 3. φψπᾱ– NOM. DAT.. M F σοτ σψ σ ν οἱ σψ ν σοιρ σο ρ σηρ σ σ ν αἱ σψ ν σαιρ σάρ N σ σοτ σψ σ σά σψ ν σοιρ σά N.Nombres femeninos en –ᾱ pura larga Temas: Sing. GEN. AC.. NOM. la interjección z. AC. DAT. a veces. Plur. DAT. GEN. NOM.Recuadro del artículo determinado en los tres géneros Sing. I Declinación 2.Nombres femeninos en – η (ᾱ impura larga > η) Temas: Sing. VOC. Para el vocativo se utiliza. GEN.B. AC. DAT.APÉNDICE PRIMERO DECLINACIONES Y PARADIGMAS Artículo determinado 1. AC.Nombres masculinos con el tema en –α Temas: Sing. γπαυ γπαυαί γπαυψ ν γπαυαιρ γπαυάρ γπαυαί (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) 4. AC. AC. DAT..VOC. DAT. Plur. σοτ σψ σ ν (ὠ ) οἱ πολισᾱ– (ciudadano) νεανίαρ νεανίοτ σοτ νεανί σψ νεανίαν σ ν νεανία (ὠ ) νεανίαι οἱ πολίσηρ πολίσοτ πολίσ πολίσην πολισα πολισαι . VOC. GEN.Nombres femeninos en –ᾰ pura breve ἀληθειᾰ (verdad) Temas: Sing. δοξᾰ – (gloria) δ ξα σηρ δ ξηρ σ δ ξ σ ν δ ξαν δ ξα (ὠ ) αἱ δ ξαι σψ ν δοξψ ν σαιρ δ ξαιρ σ ρ δ ξαρ δ ξαι (ὠ ) γλψςςᾰ – (lengua) γλψ ςςα σηρ γλ ςςηρ σ γλ ςς σ ν γλψ ςςαν γλψ ςςα (ὠ ) αἱ γλψ ςςαι σψ ν γλψςςψ ν σαιρ γλ ςςαιρ σ ρ γλ ςςαρ γλψ ςςαι (ὠ ) θαλαςςᾰ – (mar) θάλαςςα σηρ θαλάςςηρ σ θαλάςς σ ν θάλαςςαν θάλαςςα (ὠ ) αἱ θάλαςςαι σψ ν θαλαςςψ ν σαιρ θαλάςςαιρ σ ρ θαλάςςαρ θάλαςςαι (ὠ ) 5. NOM. DAT. νεανῐα– (joven) NOM. GEN. VOC. DAT. DAT. Plur.. NOM. GEN. Plur. GEN. Plur.Nombres femeninos en –ᾰ impura breve Temas: Sing. DAT. – μαφαιπᾰ – (espada) ἀλ θεια ἀληθείαρ ἀληθεί ἀλ θειαν ἀλ θεια ἀλ θειαι ἀληθειψ ν ἀληθείαιρ ἀληθείαρ ἀλ θειαι σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) σηρ σ σ ν (ὠ ) αἱ σψ ν σαιρ σ ρ (ὠ ) μάφαιπα μαφαίπαρ μαφαίπ μάφαιπαν μάφαιπα μάφαιπαι μαφαιπψ ν μαφαίπαιρ μαφαίπαρ μάφαιπαι 6. VOC. VOC. NOM. AC. VOC. GEN.. VOC. NOM. AC. NOM. AC. GEN. NOM. GEN. NOM. DAT. δψπο– (don) σ δψ πον σοτ δ ποτ σψ δ π σ δψ πον δψ πον (ὠ ) σ δψ πα σψ ν δ πψν ςκανδαλο– σ σοτ σψ σ (ὠ ) σ σψ ν (trampa) ςκάνδαλον ςκανδάλοτ ςκανδάλ ςκάνδαλον ςκάνδαλον ςκάνδαλα ςκανδάλψν . Sing. AC.GEN. σψ σ ἱεπ ν AC. VOC.. DAT. y F. DAT. VOC. Plur. ἱεπ ν VOC.Nombres neutros Sing. DAT.Nombres masculinos y femeninos con el tema en –ο Tema:ἱππο– (caballo) . NOM. VOC. GEN. VOC.) de la I declinación Temas: Sing. σοτ σψ σ ν (ὠ ) οἱ σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) ππορ πποτ ππ ππον ππε πποι ππψν πποιρ πποτρ πποι Tema: πημο– (desierto) .. NOM. σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) νεανιψ ν νεανίαιρ νεανίαρ νεανίαι σψ ν σοιρ σοὺρ (ὠ ) πολισψ ν πολίσαιρ πολίσαρ πολισαι 7. DAT. (ὠ ) σ ἱεπά NOM. ἔπημορ σηρ π μοτ σ π μ σ ν ἔπημον ἔπημε (ὠ ) αἱ ἔπημοι σψ ν π μψν σαιρ π μοιρ σ ρ π μοτρ ἔπημοι (ὠ ) 9. NOM. Plur. AC. Temas: ἱεπο– (templo) ἱεπ ν NOM. VOC. AC.F. AC. GEN. AC. σ σοτ ἱεποτ GEN. σψ ν ἱεπψ ν GEN. Plur..M.Nombres contractos (M. GEN. μναα– (mina) μν σηρ μν ρ σ μν σ ν μν ν μν (ὠ ) αἱ μναι σψ ν μνψ ν σαιρ μναιρ σ ρ μν ρ μναι (ὠ ) ςτκεα– (higo) ςτκη σηρ ςτκηρ σ ςτκ σ ν ςτκην ςτκη (ὠ ) αἱ ςτκαι σψ ν ςτκψ ν σαιρ ςτκαιρ σ ρ ςτκ ρ ςτκαι (ὠ ) Επμεα– (Hermes) Επμηρ σοτ Επμοτ σψ Επμ σ ν Επμην Επμη (ὠ ) οἱ Επμαι σψ ν Επμψ ν σοιρ Επμαιρ σοὺρ Επμ ρ Επμαι (ὠ ) II Declinación 8. ἱεπψ DAT. NOM.. λαίλαπ–ι AC. υ) Tema: λαιλαπ– (tempestad) . υ λακ–ερ < * υτλακ–ρ < * υτλακ–ςι 12. λαιλάπ–ψν < * λαιλαπ–ρ < * λαιλαπ–ρ ςκανδάλοιρ ςκάνδαλα ςκάνδαλα . σοιρ σ (ὠ ) ἱεποιρ ἱεπά ἱεπά σοιρ σ (ὠ ) δ ποιρ δψ πα δψ πα σοιρ σ (ὠ ) 10. υ λαξι(ν) AC. λαίλαπ–α λαιλαχ VOC. λαίλαπ–ερ GEN.. υ λαξ Sing. AC. σψ DAT. σοιρ DAT. υ λακ–ορ DAT. γ. VOC. (ὠ ) ὀςσοτν ὀςσοτ ὀςσψ ὀςσοτν ὀςσοτν ὀςσ ὀςσψ ν ὀςσοιρ ὀςσ ὀςσ III Declinación 11. GEN.N. NOM.Temas en gutural (κ. υ λακ–αρ VOC. NOM. Plur. λαίλαπ–ορ DAT. υτλάκ–ψν DAT. σψ ν GEN. σ AC.M. NOM. υ λακ–ερ GEN. υ λακ–ι AC. Plur. (ὠ ) σ Plur. VOC.Nombres contractos de la II declinación Tema: ὀςσεο– (hueso) . σ Sing. λαιλαχ Sing. σοτ GEN..Temas en labial (π. NOM.DAT. σ AC.F. VOC. φ) Tema: υτλακ– (guardia) . υ λακ–α υ λαξ VOC. β. NOM. GEN. barítonos Tema: φαπισ– (gracia) . Plur.N. βπ μασ–α GEN. πασπίδ–ερ 15. NOM. VOC. GEN. πασπίδ–ορ DAT. φάπιςι(ν) AC. neutros Tema: β πψμασ– (alimento) . βπ μασ–ι βπψ μα AC. βπψμάσ–ψν . βπψ μα VOC. δ. πασπίςι(ν) AC. πασπίδ–ερ GEN.F. πασπίδ–ι AC.F. φάπισ–ερ 14. GEN. GEN. πασπίδ–α πασπίρ VOC. NOM. φάπισ–ι φάπιν AC. βπ μασ–ορ DAT. AC.. πασπίδ–αρ VOC.A) En dental simple. NOM.DAT. φάπισ–ορ DAT. πασπίδ–ψν DAT. φάπιρ VOC.B) En dental simple. φάπιρ Sing. φαπίσ–ψν DAT. λαίλαχι(ν) λαίλαπ–αρ λαίλαπ–ερ < * λαιλαπ–ςι Temas en dental (σ. oxítonos Tema: πασπιδ– (patria) . βπψ μα Sing. φάπισ–ερ GEN.C) En dental simple. NOM. NOM.. θ) 13. Plur. NOM.. Plur. πασπίρ Sing. φάπισ–αρ VOC. λ ονσ–ερ GEN. ποιμ ν–α ποιμ ν VOC. λ ονσ–αρ VOC.. λ ονσ–ορ DAT. NOM. GEN..B) En –ονσ– Temas: λεονσ– (león) . VOC.Temas en nasal (–ν–) Tema: ποιμεν – (pastor) . ποιμ ν–ι AC. Plur.. Plur. γίγαρ Sing. λ ονσ–ερ ὀδονσ– (diente) . GEN. γίγανσ–ερ 17.DAT. γίγανσ–ορ DAT. 18. λ ονσ–α λ ον VOC. γίγανσ–αρ VOC. GEN. βπ μαςι(ν) βπ μασ–α βπ μασ–α Temas en dental precedida de –ν (–νσ) 16. AC. γίγαςι (ν) AC. γίγανσ–ι AC. λ οτςι(ν) AC. γιγάνσ–ψν DAT. λε νσ–ψν DAT. λ ονσ–ι AC. NOM. Plur. NOM. NOM. ποιμ ν Sing.A) En –ανσ– Tema: γιγανσ– (gigante) . γίγανσ–ερ GEN. λ ψν Sing. NOM. ποιμ ν–ορ DAT. γίγανσ–α γίγαν VOC.M. ποιμ ν–ψν ὀδο –ρ ὀδ νσ–ορ ὀδ νσ–ι ὀδ νσ–ᾰ ὀδο ρ ὀδ νσ–ερ ὀδ νσ–ψν ὀδοτςι (ν) ὀδ νσ–ᾰρ ὀδ νσ–ερ . NOM.M. ποιμ ν–ερ GEN.M.M. F.M. Temas: πασεπ– (padre) . NOM.Temas en líquida (λ / π) A) En –λ–B) En –π– Sing. ἀςσ π–α γαςσεπ– (vientre) . ἀςσ π–ορ DAT. GEN.Temas en líquida (π) con apofonía A) Sing.F. Temas: ἀςσεπ– (estrella) M ἀςσ π NOM. GEN. πασ π–αρ μησ π–αρ VOC. VOC. πασπ–ί μησπ–ί AC. DAT.. ἀνεπ– (hombre) . πασπ– ρ μησπ– ρ DAT.μησεπ– (madre) . M. ῥ σψπ ῥ σοπ–ορ ῥ σοπ–ι ῥ σοπ–α ῥησοπ ῥ σοπ–ερ ῥησ π–ψν ῥ σοπ–ςι (ν) ῥ σοπ–αρ ῥ σοπ–ερ 20. πασ π μ σηπ NOM. πασ π–α μησ π–α πάσεπ μησεπ VOC.M. VOC. γαςσ π γαςσπ– ρ γαςσπ–ί γαςσ π–α ἀν π ἀνδπ– ρ ἀνδπ–ί ἄνδπ–α .ποιμ ςιν ποιμ ν–αρ ποιμ ν–ερ DAT. πασ π–ερ μησ π–ερ θτγασεπ– (hija) . GEN. AC. AC..F. Plur. θτγάσηπ θτγασπ– ρ θτγασπ–ί θτγασ π–α θ γασεπ θτγασ π–ερ θτγασ π–ψν θτγασπά–ςι (ν) θτγασ π–αρ θτγασ π–ερ 21. πασ π–ερ μησ π–ερ GEN. GEN. πασ π–ψν μησ π–ψν DAT. ἅλρ ἁλ ρ ἁλί ἅλα ἅλρ ἅλερ ἁλψ ν ἁλςί (ν) ἅλαρ ἅλερ Tema: ῥησοπ– (orador) . VOC. AC..M. (sal) . 19. Tema: ἁλ– NOM. DAT. ἀςσ π–ι AC. NOM.B) Sing. πασπά–ςι (ν) μησπά–ςι (ν) AC. Plur. GEN. γ πα (ρ) –ορ γ πα (ρ) –ι > > γ πα (ρ) –α γ πα (ρ) –ψν γ πα (ρ) –ςι > > > > γηπαρ γ πψρ γ π (γ πει) γηπαρ γηπαρ γ πα γηπψ ν γ παςι (ν) γ πα . VOC. Plur. AC. AC.. DAT. Sing. –αρ. VOC.A) En –ερ– (masculinos) Tema: ΢ψςθενερ– (Sóstenes) . NOM.. γ νε (ρ) –ορ DAT. Sing. GEN. γεν (ρ) –ψν DAT. γ νε (ρ) –α > > > > > > > γ νορ γ νοτρ γ νει γ νορ γ νορ γ νη γενψ ν γ νε–ςι (ν) γ νη γ νη 24. NOM. NOM. VOC. Sing. AC. γ νε (ρ) –ςι AC. ΢ψςθ νε (ρ) –ορ ΢ψςθ νε (ρ) –ι ΢ψςθ νε (ρ) –α > > > ΢ψςθ νηρ ΢ψςθ νοτρ ΢ψςθ νει ΢ψςθ νη ΢ ςθενερ 23. VOC.B) En –ερ– (neutros) Tema: γενερ– (estirpe) . Plur. NOM. γ νε (ρ) –ι AC. DAT. NOM.. γ νε (ρ) –α VOC. GEN. –ορ) 22.M. DAT.Plur. AC. GEN.N. GEN. ἄςσεπ ἀςσ π–ερ ἀςσ π–ψν ἀςσπά–ςι (ν) ἀςσ π–αρ ἀςσ π–ερ γάςσεπ γαςσ π–ερ γαςσ π–ψν γαςσπά–ςι (ν) γαςσ π–αρ γαςσ π–ερ ἄνεπ ἄνδπ–ερ ἀνδπ–ψ ν ἀνδπά–ςι (ν) ἄνδπ–αρ ἄνδπ–ερ Temas elidentes en –ρ (–ερ.N. NOM.C) en –αρ– Tema: γηπαρ– (vejez) . VOC. γ νε (ρ) –α GEN. DAT. F. δμνάμεψρ GEN. πηφῠ (codo) . δμνάμεςιν DAT. NOM. NOM. δ ναμιν AC.D) en –ορ– Tema: α δορ– (pudor) . > γ πα 25. GEN.VOC. VOC. 27. δτνάμειρ VOC. δτνάμει DAT. Sing. NOM. DAT. VOC. δτνάμεψν GEN. NOM.F. VOC. Temas: φθῡ (pez) F. NOM.. δ ναμιρ Sing. δτνάμειρ Plur.. –ατ–) A) En –οτ– B) En –ατ– πηφτρ π φεψρ π φει πηφτν π φτ π φεψν π φεςι (ν) π φειρ π φειρ . DAT. GEN.Temas en vocal (–τ–/–ετ–) A) En –ῡ– B) En –ῠ– Sing. AC.. δ ναμι VOC.Temas en diptongo (–οτ–. δτνάμειρ AC. α δο (ρ) –ορ α δο (ρ) –ι α δο (ρ) –α > > > α δ –ρ α δοτρ α δοι α δψ α δψ ρ 26. Plur.. φθ –ρ φθ –ορ φθ –ω φθ –ν φθτ φθ –ερ φθ –ψν φθ –ςιν φθ –αρ φθ –ερ 28. AC. DAT. AC.M.Temas en vocal (–ι–/–ει–) Tema: δτναμι– (poder) . GEN. δίκαιορ δικαία NOM. βοτ–ν βοτ VOC. βαςιλετ VOC.νᾱτ–/ναF– (nave) . βαςιλει DAT. δίκαιον δικαίοτ δικαί δίκαιον δίκαιον δίκαια .. NOM. βοτ–ςί (ν) AC. Plur. Los adjetivos de la I clase de tres terminaciones 30. Plur.M. βο– AC. femenino N. βαςιλειρ Plur.Paradigma con el fem.F. Temas: β οτ–/β οF– (buey) .. βοτ–ρ GEN. F. NOM. βαςιλ ψν GEN. βαςιλ ψρ GEN. δικαί δικαί DAT. NOM. en –ᾱ pura larga Sing. fem. βαςιλ αρ/βαςιλειρ βαςιλειρ VOC. M. δίκαιοι δίκαιαι NOM. δίκαιε δικαία VOC.Temas en diptongo: –ετ– (< ητ) C) En –ετ– Tema: β αςιλητ – (–ετ–/–εF–) . βο– ρ DAT./F. NOM. βαςιλετςιν DAT. β –ερ GEN. βαςιλ α AC. β –ερ νατ–ρ νε– ρ νη– νατ–ν νατ νη–ερ νε–ψ ν νατ–ςί (ν) νατ–ρ νη–ερ 29. δίκαιον δικαίαν AC. βο–ψ ν DAT.Sing. βοτ–ρ (β αρ) VOC. βαςιλε ρ Sing. AC. δικαίοτ δικαίαρ GEN. Temas: δικαιο–/δικαια–/δικαιο– (justo) M. VOC. VOC./F. υατλον υα λοτ υα λ υατλον υατλον υατλα υα λψν υα λοιρ υατλα υατλα 32. NOM. Temas: ἀδηλο–/ἀδηλο– (poco claro) Sing./N. Plur. M. GEN. NOM. VOC. DAT. DAT. DAT. Sing. AC. AC. M. λτομ νη λτομ νηρ λτομ ν λτομ νην λτομ νη λτ μεναι λτομ νψν λτομ ναιρ λτομ ναρ λτ μεναι N. λτ μενορ λτομ νοτ λτομ ν λτ μενον λτ μενε λτ μενοι λτομ νψν λτομ νοιρ λτομ νοτρ λτ μενοι F. DAT. Este modelo vale también para la declinación del Participio medio de todos los tiempos. AC. Plur.Participio Presente Medio-Pasivo (λ –ψ) Temas: –ο M. NOM. DAT. NOM. VOC. GEN.Paradigma con terminación única para M. y F. ἄδηλορ N.. δικαίψν δικαίοιρ δικαίοτρ δίκαιοι δικαίψν δικαίαιρ δικαίαρ δίκαιαι δικαίψν δικαίοιρ δίκαια δίκαια 31.. GEN.. AC. Adjetivos de la I clase de dos terminaciones 33.. –ᾱ impura > η– F. υατλορ υα λοτ υα λ υατλον υατλε υατλοι υα λψν υα λοιρ υα λοτρ υατλοι F. AC. λτ μενον λτομ νοτ λτομ ν λτ μενον λτ μενον λτ μενα λτομ νψν λτομ νοιρ λτ μενα λτ μενα N. M.Paradigma con el femenino en –ᾰ impura larga (> η) Temas: υατλο–/υατλα–/υατλο– (perezoso) Sing.B. NOM. VOC.GEN. GEN. ἄδηλον . υα λη υα ληρ υα λ υα λην υα λη υατλαι υα λψν υα λαιρ υα λαρ υατλαι N. Plur. φπτςοτρ φπτςοτ φπτςψ φπτςοτν φπτςοτρ φπτςοι φπτςψ ν φπτςοιρ φπτςοτρ φπτςοι F. Plur. DAT.Paradigma con el femenino en ᾱ pura larga Temas: φπτςεορ–/φπτςεα–/φπτςεον – (de oro) Sing. VOC. AC. DAT. NOM. AC. GEN. M. GEN. διπλοτν διπλοτ διπλ διπλοτν διπλοτν διπλ διπλψ ν διπλοιρ διπλ διπλ . AC. AC. GEN. AC. διπλη διπληρ διπλ διπλην διπλη διπλαι διπλψ ν διπλαιρ διπλ ρ διπλαι N. NOM. VOC. VOC. VOC. διπλοτρ διπλοτ διπλψ διπλοτν διπλοτρ διπλοι διπλψ ν διπλοιρ διπλοτρ διπλοι Adjetivos de la II clase F.Plur. VOC. M. NOM. GEN. NOM. ἀδ λοτ ἀδ λ ἄδηλον ἄδηλε ἄδηλοι ἀδ λψν ἀδ λοιρ ἀδ λοτρ ἄδηλοι ἀδ λοτ ἀδ λ ἄδηλον ἄδηλον ἄδηλα ἀδ λψν ἀδ λοιρ ἄδηλα ἄδηλα Adjetivos contractos 34. DAT.. φπτςοτν φπτςοτ φπτς φπτςοτν φπτςοτν φπτς φπτςψ ν φπτςοιρ φπτς φπτς 35. φπτςη φπτςηρ φπτς φπτςην φπτςη φπτςαι φπτςψ ν φπτςαιρ φπτς ρ φπτςαι N. DAT. VOC. GEN. AC. DAT. GEN. NOM..Paradigma con el femenino en ᾱ impura larga (> Ë) Temas: διπλοο–/διπλοα–/διπλοο– (doble) Sing. DAT. π νηρ VOC. –F. ἅππαγερ VOC. π νησι DAT. ἅππαγορ GEN. ἅππαξ VOC. DAT. NOM. NOM. NOM. GEN. π νηςι(ν) π νησαρ AC. Tema: πενησ– . π νησερ VOC. AC. ς υπψν ς υπονορ ς υπονι ς υπονα ςψ υπον ς υπονερ ςψυπ νψν ς υποςι(ν) ς υποναρ ς υπονερ NOM.36. ἅππαγι DAT. ἁππάγψν GEN. (pobre) π νηρ Sing. π νησα AC. GEN. π νησερ Plur. (rapaz) ἅππαξ Sing. N. ἅππαξι(ν) ἅππαγαρ AC.. ἅππαγερ Plur. NOM. 37. Plur. πεν σψν GEN. πλ ποτρ GEN. VOC. N. π νησορ GEN. DAT. VOC. Tema: πληπερ– (lleno) M. AC. N. –F. ἅππαγα AC. NOM.M. πληπερ πλ ποτρ . ςψ υπον ς υπονορ ς υπονι ςψ υπον ςψ υπον ς υπονα ςψυπ νψν ς υποςι(ν) ς υπονα ς υπονα N. DAT.Adjetivos de una terminación Tema: ἁππαγ– . πλ πηρ Sing. M. F.M. NOM. F..Adjetivos de dos terminaciones Tema: ςψυπον – (sabio) Sing. DAT. φαπιενσ–jα)– F. φαπίειρ Sing. AC. DAT. NOM. (< N.. NOM.B) Temas en –ενσ– Temas: φαπιενσ– (gracioso. πάνσψν GEN. πανσ ρ GEN. πλ πει πλ πη πληπερ πλ πειρ πλ πψν πλ πεςι(ν) πλ πειρ πλ πειρ πλ πει πληπερ πληπερ πλ πη πλ πψν πλ πεςι(ν) πλ πη πλ πη 38.Adjetivos de tres terminaciones Temas en –νσ– (–ανσ–/–ενσ–/–ονσ–) A) Temas en –ανσ– Temas: πανσ– (todo. DAT. φαπίεςι(ν) φαπίενσαρ AC. DAT.. πάνσερ Plur. φαπίενσερ Plur.Plur. amable) M. π ρ VOC./N. NOM. φαπίεν φαπίενσορ φαπίενσι φαπίεν φαπίεν φαπίενσα φαπι νσψν φαπίεςι(ν) φαπίενσα φαπίενσα . φαπίενσι DAT. VOC. entero) M. π ςι(ν) πάνσαρ AC. π ςᾰ πάςηρ πάς π ςαν π ςα π ςαι παςψ ν πάςαιρ πάςαρ π ςαι πανσ–jα)– F.. M. φαπιεςςα– F. φαπίενσα AC. φαπίενσερ VOC. παςα– (M. φαπι νσψν GEN. π ν πανσ ρ πανσί π ν π ν πάνσα πάνσψν π ςι(ν) πάνσα πάνσα 39. φαπίενσορ GEN. VOC. πάνσα AC. F./N. NOM. AC. πάνσερ VOC. NOM. φαπίεν VOC. π ρ Sing. DAT. φαπίεςςᾰ φαπίεςςηρ φαπίεςς φαπίεςςαν φαπίεςςα φαπίεςςαι φαπιεςςψ ν φαπι ςςαιρ φαπι ςςαρ φαπίεςςαι (< N. GEN. πανσί DAT. cada.). λ ονσορ GEN.Participio Presente activo de los verbos contractos (–αψ) σιμά–ψ. ἄκονσι ἀκο ς DAT.. que desata) Temas: λτονσ–/λτοτςα–/λτονσ– M. ἄκοτςι(ν) ἄκονσαρ ἀκο ςαρ AC. ἄκψν ἄκοτςα Sing. ἀκο ςαιρ DAT. σιμψ νσι DAT.. NOM./N. σιμψ νσορ GEN. F. λ ονσερ VOC. ἄκονσορ ἀκο ςηρ GEN. NOM. . λ ονσα AC. λτ– F.. ἄκονσερ ἄκοτςαι Plur. ἀκον ἄκοτςα VOC. DAT. λ οτςι(ν) λ ονσαρ AC.C) Temas en –ονσ– Temas: ἀκονσ– M.40. λ ονσι DAT. ἄκονσα ἄκοτςαν AC. λ ονσερ Plur.V. NOM. λ οτςα λτο ςηρ λτο ς λ οτςαν λ οτςα λ οτςαι λτοτςψ ν λτο ςαιρ λτο ςαρ λ οτςαι N. ἄκονσερ ἄκοτςαι VOC. desato (desatando. ἀκον ἄκονσορ ἄκονσι ἀκον ἀκον ἄκονσα ἀκ νσψν ἄκοτςι(ν) ἄκονσα ἄκονσα A) En –ονσ– 41. λτον λ ονσορ λ ονσι λτον λτον λ ονσα λτ νσψν λ οτςι(ν) λ ονσα λ ονσα N. Este modelo vale también para la declinación del Participio Futuro sigmático activo. σιμψ ςα σιμ ςηρ σιμ ς σιμα– N. ἀκ νσψν ἀκοτςψ ν GEN. que honra) M. σιμψ ν Sing. - T. NOM. 42. λ ψν Sing. honro (honrando. (< ἀκονσ–jα)– N. λτ νσψν GEN. λ ψν VOC. T. F. NOM. σιμψ ν σιμψ νσορ σιμψ νσι F..Participio Presente Activo λ –ψ. ἀκοτςα– (que obra involuntariamente) M.B.V. υιλοτνσερ Plur. υιλοτνσερ VOC. σιμψ νσα σιμψ ν σιμψ νσερ σιμ νσψν σιμψ ςι(ν) σιμψ νσαρ σιμψ νσερ σιμψ ςαν σιμψ ςα σιμψ ςαι σιμψςψ ν σιμ ςαιρ σιμ ςαρ σιμψ ςαι σιμψ ν σιμψ ν σιμψ νσα σιμψ νσψν σιμψ ςι(ν) σιμψ νσα σιμψ νσα 43. AC. δοτλοτνσα AC. δοτλψ ν Sing. amo (amando. Este modelo vale también para la declinación del Participio Futuro asigmático activo. δοτλψ ν VOC. NOM. δοτλο– N.. δοτλοτνσερ VOC. υιλψ ν Sing. δοτλοτςι(ν) δοτλοτνσαρ AC. NOM. VOC. que ama) M. υιλοτνσα AC. B) En –ανσ– . NOM. υιλοτνσι DAT. DAT. υιλοτνσορ GEN. AC. NOM. VOC. F.V. DAT. υιλοτςα υιλο ςηρ υιλο ς υιλοτςαν υιλοτςα υιλοτςαι υιλοτςψ ν υιλο ςαιρ υιλο ςαρ υιλοτςαι υιλε– N. - T. someter (sometiendo. δοτλοτςα δοτλο ςηρ δοτλο ς δοτλοτςαν δοτλοτςα δοτλοτςαι δοτλοτςψ ν δοτλο ςαιρ δοτλο ςαρ δοτλοτςαι T. υιλοτςι(ν) υιλοτνσαρ AC.B.Plur. δοτλοτν δοτλοτνσορ δοτλοτνσι δοτλοτν δοτλοτν δοτλοτνσα δοτλο νσψν δοτλοτςι(ν) δοτλοτνσα δοτλοτνσα N. amante. υιλο νσψν GEN. GEN. que somete) M. δοτλοτνσορ GEN. υιλοτν υιλοτνσορ υιλοτνσι υιλοτν υιλοτν υιλοτνσα υιλο νσψν υιλοτςι(ν) υιλοτνσα υιλοτνσα 44.. DAT. δοτλοτνσι DAT. F. NOM.Participio Presente activo de los verbos contractos (–οψ) δοτλ –ψ.Participio Presente activo de los verbos contractos (–εψ) υιλ –ψ. δοτλοτνσερ Plur. υιλψ ν VOC.V. δοτλο νσψν GEN. B.45. λτ– F. λτθ λτθ λτθ λτθ ν νσορ νσι ν λτ– . que estuvo en pie) M. λ ςανσερ VOC. ..Participio Aoristo atemático activo de ςσημι.En –ενσ– 47. 46. λ ςαρ VOC. λ ςανσερ Plur. NOM. λ ςαςι(ν) λ ςανσαρ AC. ςσ ςι(ν) ςσάνσαρ ςσάςαρ AC.V. - T. . ςσα–/ςση– (valor intransitivo: estando en pie. ςσάρ ςσ ςα VOC. ςσάνσι ςσάς DAT. λτςαν λ ςανσορ λ ςανσι λτςαν λτςαν λ ςανσα λτςάνσψν λ ςαςι(ν) λ ςανσα λ ςανσα N. ςσάνσερ ςσ ςαι Plur. ςσάνσερ ςσ ςαι VOC. desato (habiendo sido desatado. λτθείρ λτθειςα Sing. ςσάνσα ςσ ςαν AC.. NOM. ςσάνσψν ςσαςψ ν GEN. Este modelo vale también para la declinación del Participio Aoristo asigmático activo.Participio Aoristo sigmático activo λ –ψ . pongo ςση–μι.. ςσάςαιρ DAT. ςσάνσορ ςσάςηρ GEN. λ ςανσορ GEN. ςσάν ςσάνσορ ςσάνσι ςσάν ςσάν ςσάνσα ςσάνσψν ςσ ςι(ν) ςσάνσα ςσάνσα C). que fue desatado) M. NOM.V. λτθ νσα λτθειςαν AC. N. pongo T. N. λ ςανσα AC. ςσάρ ςσ ςα Sing. λτθ νσορ λτθείςηρ GEN. λ ςαςα λτςάςηρ λτςάς λ ςαςαν λ ςαςα λ ςαςαι λτςαςψ ν λτςάςαιρ λτςάςαρ λ ςαςαι N.. λτςάνσψν GEN. DAT. T. λ ςαρ Sing. λ ςανσι DAT. desato (habiendo desatado. que desató) M.Participio Aoristo pasivo débil λ –ψ . NOM. NOM. F. λτθ νσι λτθείς DAT.V. F. que muestra) M. GEN. υαν νσορ υανείςηρ GEN. demuestro (mostrando. que apareció) M. υανείρ υανειςα Sing. NOM. υανείςαιρ DAT. υαν νσερ υανειςαι Plur. N. δεικντςαιρ DAT.V.Participio Aoristo pasivo fuerte υαίν–ψ. δεικν νσερ δεικντςαι VOC. λτθείρ λτθ νσερ λτθ νσψν λτθειςι(ν) λτθ νσαρ λτθ νσερ λτθειςα λτθειςαι λτθειςψ ν λτθείςαιρ λτθείςαρ λτθειςαι λτθ ν λτθ νσα λτθ νσψν λτθειςι(ν) λτθ νσα λτθ νσα 48. AC.Plur. muestro (valor intrans. υαν νσι υανείς DAT. υαν νσα υανειςαν AC. NOM. δεικν νσι δεικν ς DAT. υανειςι(ν) υαν νσαρ υανείςαρ AC. E) En –οσ– 50..Participio Perfecto débil activo - T.Participio Presente activo de δείφντ–μι (II clase) δείκντ –μι. υαν ν υαν νσορ υαν νσι υαν ν υαν ν υαν νσα υαν νσψν υανειςι(ν) υαν νσα υαν νσα D) En –τνσ– 49. δεικν ν δεικν νσορ δεικν νσι δεικν ν δεικν ν δεικν νσα δεικν νσψν δεικντςι(ν) δεικν νσα δεικν νσα δεικ– . δεικν νσα δεικντςαν AC. VOC. δεικν νσψν δεικντςψ ν GEN.: habiendo aparecido. F. NOM. δεικντςι(ν) δεικν νσαρ δεικν ςαρ AC. υανείρ υανειςα VOC. DAT. NOM.. NOM. T. δεικν ρ δεικντςα Sing. υαν νσψν υανειςψ ν GEN. VOC. δεικν ρ δεικντςα VOC. δεικν νσορ δεικντςηρ GEN. υαν νσερ υανειςαι VOC. F.. δεικν νσερ δεικντςαι Plur.V. υαν– N. λελοιπ σι DAT. NOM. λελτκ ςι(ν) λελτκ σαρ λελτκτίαρ AC. μελαινα– . desato (habiendo desatado. λελοιπ σερ VOC. F. NOM./N. λελτκ ρ λελτκτια Sing.Temas en –ν– Temas: μελαν –. λελοιπ σψν GEN.. DAT. VOC. VOC. AC. λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ λελοιπ ρ σορ σι ρ ρ σα σψν ςι(ν) σα σα 51. λελοιπ σερ Plur. DAT. dejo T. Plur. NOM. λελοιπ σορ GEN. λελτκ σερ λελτκτιαι VOC. λελτκ σερ λελτκτιαι Plur. N. λελτκ σι λελτκτί DAT. T. λελοιπτια λελοιπτίαρ λελοιπτία λελοιπτιαν λελοιπτια λελοιπτιαι λελοιπτιψ ν λελοιπτίαιρ λελοιπτίαρ λελοιπτιαι 52. GEN. (habiendo dejado. λελοιπ ρ VOC.F. μ λαν μ λανορ μ λανι μ λαν μ λαν μ λανα μελάνψν μ λαςι(ν) μ λανα μ λανα λτ– . λελτκ σψν λελτκτιψ ν GEN. que ha dejado) M. M. λελτκ σορ λελτκτίαρ GEN.V.V. GEN. λιπ–/λειπ–/λοιπ– F. que ha desatado) M. λελτκ σα λελτκτιαν AC. λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ λελτκ ρ σορ σι ρ ρ σα σψν ςι(ν) σα σα N. DAT. NOM. λελτκτίαιρ DAT. λελοιπ ρ Sing. AC. μ λαινα μελαίνηρ μελαίν μ λαιναν μ λαινα μ λαιναι μελαινψ ν μελαίναιρ μελαίναρ μ λαιναι N. μ λαρ μ λανορ μ λανι μ λανα μ λαν μ λανερ μελάνψν μ λαςι(ν) μ λαναρ μ λανερ F.λ –ψ . (negro) Sing. λελοιπ σα AC. M.Participio Perfecto fuerte activo λείπ–ψ. NOM.. λελτκ ρ λελτκτια VOC. NOM.. λελοιπ ςι(ν) λελοιπ σαρ AC. GEN. πολ πολλοτ πολλψ πολ πολ πολλά M.Adjetivos ―irregulares‖ A) Temas: μεγα–/μεγαλο– μεγαλᾱ– > μεγαλη– .Temas en –ῠ– Temas: (veloz) Sing. πολλ DAT. AC. σαφτ–/σαφεF– NOM. πολλοτ GEN. μεγάλψν GEN.. N. πολ ρ Sing./N.53. NOM. πολ ρ VOC. σαφ σαφ ορ σαφει σαφ σαφ σαφ α σαφ ψν σαφ ςι(ν) σαφ α σαφ α 54. (grande) M. μ γαρ Sing. VOC. - M. VOC. NOM. GEN. μεγάλ DAT. Plur. (mucho) M. πολλ πολληρ πολλ πολλ ν πολλ πολλαί N.. μεγάλοι Plur. μεγάλοι VOC. μ γαρ VOC. - M. F. μεγάλοτ GEN. μεγάλοιρ DAT. DAT. DAT. AC. NOM./N.F. σαφεια– F. πολλο– F. μεγάλη μεγάληρ μεγάλ μεγάλην μεγάλη μεγάλαι μεγάλψν μεγάλαιρ μεγάλαρ μεγάλαι N.. πολλοί Plur. μεγάλοτρ AC. NOM.B) Temas: πολτ–/ πολλᾱ > πολλη . σαφ ρ σαφ ορ σαφει σαφ ν σαφ σαφειρ σαφ ψν σαφ ςι(ν) σαφειρ σαφειρ M. . μ γαν AC. σαφεια σαφείαρ σαφεί σαφειαν σαφεια σαφειαι σαφειψ ν σαφείαιρ σαφείαρ σαφειαι (< σαφεF–jα–) - F./F. NOM. μ γα μεγάλοτ μεγάλ μ γα μ γα μεγάλα μεγάλψν μεγάλοιρ μεγάλα μεγάλα 55. πολ ν AC.F.. Positivo μικπ ρ ςφτπ ρ σίμιορ βαπ ρ ἀκπιβ ρ pequeño fuerte precioso pesado riguroso Comparativo M μικπ σεπορ. –α. σιμι σασορ. F. βαπ σασορ. φθίον–ορ DAT.F. ππ οι/ ππαειρ ππαεF - M.. ππ ον/ ππαΰν ππαεια VOC. –α. ( φθίον–α) φθίψ Adj. ἀκπιβ ςσεπορ F –α.. manso) M. ππ ον/ππαΰ ππᾴοτ ππᾴ ππ ον/ ππαΰ ππ ον/ ππαΰ ππα α/ ππ α ππα ψν/ ππ ψν ππα ςι(ν)/ ππ οιρ ππα α/ ππ α ππα α/ ππ α Comparativo y superlativo regulares 57. 58. φθίψν Sing. –σάση. (apacible../N. N. ἔφθιον ἔφθιον F –σάση.GEN. ἀκπιβ ςσασορ. y F.C) Temas: ππ ο–/ ππατ—–/ ππαειᾰ / ᾱ (< ππαεFjα) . ππαειαι VOC. ππᾴοτ/ ππα ορ ππᾴ ππαεί DAT. ππ ορ/ ππ ε ππαειαι Plur. πολλψ ν πολλοιρ πολλο ρ πολλοί πολλψ ν πολλαιρ πολλάρ πολλαί πολλψ ν πολλοιρ πολλά πολλά 56. GEN. ππαειαν AC. –α. –σάση. φθίον–ι AC. –α. NOM. ππαειᾰ Sing. AC.Primera forma Adj. –σάση. ππ οι/ ππαειρ ππαειψ ν GEN. N –σασον –σασον –σασον –σασον –σασον . N –ον –ον –ον –ον –ον Superlativo M μικπ σασορ. ππ ορ/ ππαΰρ ππαείᾱρ GEN. ππᾴψν/ ππα ψν ππαείαιρ DAT. ςφτπ σεπορ. VOC. ππᾴοιρ/ ππα ςι(ν) ππᾴοτρ ππαείᾱρ AC. ςφτπ σασορ. adjetivo N. σιμι σεπορ βαπ σεπορ. NOM. DAT. –σάση.Segunda forma Temas: φθ –ιον– / φθ –ιορ– (enemigo) M. NOM. ν Ordinales ππψ σορ. μία. –η.. –ον (mejor/más fuerte.Plur. VOC. el más grande) 60. DAT. bueno) 4) μικπ ρ (pequeño) Tema βελσ– κπεσ– /κπασ– φεπ– κ– Comparativo βελσίψν. πλ ον muchos) μείζψν. ςςον (peor/más débil socialmente) ςςον adverbial:menos) κπάσιςσορ (fortísimo/el más fuerte) φείπιςσορ (pésimo/el peor) física. –ον Adverbios numerales ἅπαξ . κάλλιον (más bello) κάλλιςσορ (bellísimo/el más bello) μικπο– μικπ σεπορ λάςςψν.8) πλείψν. 3.Numerales Valor 1 Signor ά Cardinales ε ρ. menor) 5) ὀλίγορ (exiguo) 6) πολ ρ (mucho) 7) μ γαρ (grande) λαφ– πλε– μεγ– λαφιςσ σεπορ (Ef. πλ ψν. πλειον (más. GEN. φειπον (peor) ἥςςψν. β λσιον (mejor por cualidades morales) Superlativo β λσιςσορ (óptimo/ el mejor) κπείςςψν.Comparativos y superlativos «irregulares» 1) Positivo ἀγαθ ρ (bueno) 2) κακ ρ (malo) 3) καλ ρ (bello. el más pequeño) (más pequeño. VOC. (neutro καλλ– καλλίψν. muchísimo) μ γιςσορ (máximo. mínimo.. ἔφθιον φθίοτρ ( φθίον–ερ) ἔφθιον φθίψ ( φθίον–α) φθι ν–ψν φθίοςι φθίοτρ ( φθίον–αρ) ( φθίον–ερ) φθίψ ( φθίον–α) ( φθίον–α) 59. NOM. μειζον μειζ σεπορ (mayor) (III Jn 4) λάφιςσορ πλείςσορ (la mayor parte. –ον μικπ σασορ (pequeñísimo. poderoso. importante) φείπψν. AC. –α σεσπακ ςιοι πενσακ ςιοι ἑξακ ςιοι ἑπσακ ςιοι ὀκσακ ςιοι νακ ςιοι ς ζ θ ί ιά ιβ ιγ π´ π ς σ υ φ χ ϡ´ α β φίλιοι. –η. –η.2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 β γ δ 14 ιδ 15 16 17 18 19 20 ι ις ιζ ι ιθ κ δ ο σπειρ. –η. –ον ἔνασορ. –η. –αι. –ον δ κασορ. –η. – ν ε ρ (ο ππψ σορ) κα ε κοςσ ρ δε σεπορ κα ε κοςσ ρ σπιακοςσ ρ. –α. –αι. – . –ον σ σαπσορ. –ον π μπσορ. –αι. –ον δψδ κασορ. –ον βδομορ. –η. σπία σ σσαπερ. –η. –α δε σεπορ. –α σπιακ ςιοι. –α διςφίλιοι. –αι. –ον γδοορ. δίρ σπιακονσάκιρ σεσσαπακονσάκιρ πενσηκονσάκιρ ἑξηκονσάκιρ ἑβδομηκονσάκιρ ὀγδοηκονσάκιρ νενηκονσάκιρ ἑκασονσάκιρ διακοςιάκιρ σπιακοςιάκιρ σεσπακοςιάκιρ πενσακοςιάκιρ ἑξακοςιάκιρ ἑπσακοςιάκιρ ὀκσακοςιάκιρ νακοςιάκιρ φιλιάκιρ διςφιλιάκιρ . –ον ἑνδ κασορ. –α κα δ κα πενσεκαίδεκα ἑκκαίδεκα ἑπσακαίδεκα ὀκσψκαίδεκα ννεακαίδεκα εἴκοςι(ν) 21 κά ε ρ κα εἴκοςι(ν) 22 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 2000 κβ λ μ ν ξ δ ο κα εἴκοςι(ν) σπιάκονσα σεσσαπάκονσα πενσ κονσα ἑξ κονσα ἑβδομ κονσα ὀγδο κονσα νεν κονσα ἑκασ ν διακ ςιοι. – ν σεσσαπακοςσ ρ πενσηκοςσ ρ ἑξηκοςσ ρ ἑβδομηκοςσ ρ ὀγδοηκοςσ ρ νενηκοςσ ρ ἑκασοςσ ρ διακοςιοςσ ρ σπιακοςιοςσ ρ σεσπακοςιοςσ ρ πενσακοςιοςσ ρ ἑξακοςιοςσ ρ ἑπσακοςιοςσ ρ ὀκσακοςιοςσ ρ νακοςιοςσ ρ φιλιοςσ ρ διςφιλιοςσ ρ πενσεκαιδεκάκιρ ἑκκαιδεκάκιρ ἑπσακαιδεκάκιρ ὀκσψκαιδεκάκιρ ννεακαιδεκάκιρ ε κοςάκιρ ε κοςάκιρ ἅπαξ ε κοςάκιρ. –ον κσορ. –η. – . σ σσαπα π νσε ξ ἑπσά ὀκσ νν α δ κα νδεκα δ δεκα σπειρ (σπία) κα δ κα σ σσαπερ. –ον σπίσορ κα δ κασορ δίρ σπίρ σεσπάκιρ πενσάκιρ ἑξάκιρ ἑπσάκιρ ὀκσάκιρ νάκιρ δεκάκιρ ἑνδεκάκιρ δψδεκάκιρ σπιςκαιδεκάκιρ σ σαπσορ κα δ κασορ σεσπακαιδεκάκιρ π μπσορ κα δ κασορ κσορ κα δ κασορ βδομορ κα δ κασορ γδοορ κα δ κασορ ἔνασορ κα δ κασορ ε κοςσ ρ. –η. –η. –ον σπίσορ. M.3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000 20000 γ δ ε ρ ζ η θ ι ια κ σπιςφίλιοι σεσπακιςφίλιοι πενσακιςφίλιοι ἑξακιςφίλιοι ἑπσακιςφίλιοι ὀκσακιςφίλιοι νακιςφίλιοι μ πιοι. GEN. σπιψ ν DAT. ἑνί να AC. NOM. –α σπιςφιλιοςσ ρ σεσπακιςφιλιοςσ ρ πενσακιςφιλιοςσ ρ ἑξακιςφιλιοςσ ρ ἑπσακιςφιλιοςσ ρ ὀκσακιςφιλιοςσ ρ νακιςφιλιοςσ ρ μτπιοςσ ρ μτπιοςσ ρ κα φιλιοςσ ρ διςμτπιοςσ ρ 61. σπειρ F. DAT. ἑν ρ DAT. σ ςςαπα σπιςφιλιάκιρ σεσπακιςφιλιάκιρ πενσακιςφιλιάκιρ ἑξακιςφιλιάκιρ ἑπσακιςφιλιάκιρ ὀκσακιςφιλιάκιρ νακιςφιλιάκιρ μτπιάκιρ μτπιάκιρ κα φιλιάκιρ διςμτπιάκιρ . –αι. NOM. σπία σπιψ ν σπιςί(ν) σπία D) Cuatro M./N. ν ἑν ρ ἑνί ν B) Dos NOM. AC. –αι. F./F.Números declinables A) Uno M. NOM. ε ρ GEN. –α μ πιοι κα φίλιοι διςμ πιοι. σπειρ GEN. σπειρ σπιψ ν σπιςί(ν) σπειρ N. δ ο [δτοιν] [δτοιν] δ ο C) Tres M.. μία μι ρ μι μίαν N. σπιςί(ν) VOC. σ ςςαπερ N./F. DAT. κεινορ κείνη κεινο κείνοτ κείνηρ κείνοτ κείν κείν κείν κεινον κείνην κεινο κεινοι κειναι κεινα κείνψν κείνψν κείνψν κείνοιρ κείναιρ κείνοιρ κείνοτρ κείναρ κεινα ο σορ. F. DAT. GEN.σεςςάπψν σ ςςαπςι(ν) σ ςςαπαρ GEN. GEN. α σ ρ α σ α σ α σοτ α σηρ α σοτ α σψ α σ α σψ α σ ν α σ ν α σ ὅδε. aquél. Plur. σοτ σο (éste) M. σο σοτρ σα σαρ AC. σοτσο σο σοτ σο σ σοτσο σατσα σο σψν σο σοιρ σατσα C) D) Sing. α σ ρ. nada) Sing. NOM. σ δε σοτδε σψ δε σ δε NOM. σο σοτ σα σηρ GEN. M. (éste) α σοί α σψ ν α σαί α σψ ν α σά α σψ ν ἥδε. σοτσον σα σην AC. σεςςάπψν σ ςςαπςι(ν) σ ςςαπα 62.. α σ . M. F. κει νορ. αὕση.. ο δεμία ο δεμι ρ ο δεμι ο δεμίαν [ο [ο [ο [ο N.Pronombre y adjetivo indefinido ο δ + εἱ ρ. Plur. AC. ο σοι α σαι NOM. GEN. σο σψν σο σψν GEN. VOC. ὅδε σοτδε σψ δε σ νδε F. N. él) M. –η. DAT. GEN. ο δε σψ νδε α δε σψ νδε σάδε σψ νδε . ο δν ο δεν ρ ο δενί ο δν δεμίαι] δεμιψ ν] δεμίαιρ] δεμίαρ] [ο [ο [ο [ο δ δ δ δ να] νψν] ςι(ν)] να] Los Pronombres 63. σο σ σα σ DAT. ο δείρ ο δεν ρ ο δενί ο δ να Plur. α σ (él mismo. ο σορ αὕση NOM. N. DAT. μία. –ο (aquél) F. N. AC. ο ο ο ο δ δ δ δ νερ νψν ςι(ν) ναρ F. ἥδε σηςδε σ δε σ νδε N. AC. NOM. σο σοιρ σα σαιρ DAT. ν (ninguno.Pronombres demostrativos A) B) Sing. σ δε NOM. M. σίνι DAT. AC. M.. AC. σίνα AC.. el cual) N. AC..α σοιρ α σο ρ α σαιρ α σάρ α σοιρ α σά DAT. cualquiera. σίςι(ν) σίναρ AC. σίρ σιν ρ σινί σινά σιν ρ σινψ ν σιςί(ν) σινάρ N. DAT.Pronombre relativo indefinido ὅρ + σίρ (que. algo) Sing. σίνψν GEN. σί σιν ρ σινί σί σινά σινψ ν σιςί(ν) σινά 66. GEN. NOM. GEN. ὅ (el cual) Sing. DAT. NOM. GEN. DAT. σοιςδε σο ςδε σαιςδε σάςδε 64. ¿qué cosa? M.Pronombre interrogativo σι–/σιν– ¿quién?. 67.. ἥ ρ ἥν N. NOM. σί σίνορ σίνι σί σίνα σίνψν σίςι(ν) σίνα σοιςδε σάδε . DAT. ¿cuál?.Pronombre relativo ὅρ. NOM.Pronombre indefinido Tema: σι–/σιν– (alguno/a. NOM. Plur. ὅ ο ψ ὅ ο α ἅ ν οἱρ οὕρ ν αἱρ ἅρ ν οἱρ ἅ 65. σίρ Sing. AC. Plur. NOM./F. σίνερ Plur. AC. GEN. σίνορ GEN. ἥ./F. DAT. ὅρ ο ψ ὅν F. cuan grande [ πηλίκορ –η. ὅσι/ὅ σι ο σινορ/ὅσοτ ᾣσινι/ὅσ ὅσι/ὅ σι α σινερ νσινψν αἱςσιςι(ν) ἅςσιναρ ἅσινα/ἅσσα νσινψν/ὅσψν οἱςσιςι(ν)/ὅσοιςι(ν) ἅσινα/ἅσσα 68. –ατσα tan grandes σοςοτσορ π ςορ.. –ον de cualquier cualidad. ἥσιρ. Interrogativos Indefinidos directos e (enclíticos) Demostrativos Relativos Relativos Negativos indefinidos e .Pronombres y adjetivos correlativos presentes en el N. –ο aquél ἕσεπορ. cual. – ᾱδε. el cual. –ον –α ση. –ον –η. de qué importancia] 69.Sing. importancia?. αὕση. –ατσαι. grande ¿de qué grandeza? Relativos e interrogativos indirectos ὅ ὅςσιρ.T. cuál? alguno. NOM. NOM. –ον de qué edad. cual –α –ον ποιορ. DAT. –ον otro. σί σίρ. DAT. algo éste κεινορ. GEN. ὅςσιρ ο σινορ/ὅσοτ σινι/ὅσψ ὅνσινα Plur. cuantos ὅςορ –η. –ον de igual edad. tan ¿de qué edad? de cuan grande. ἥδε. tal πηλίκορ σηλικοτσορ. M. – νδε ¿cuál? tal σοιοτσορ –α ση. [πηλίκορ. Interrogativos Indefinidos Demostrativos directos e indirectos σίρ. σί ὅδε. ο σινερ νσινψν/ὅσψν οἱςσιςι(ν)/ὅσοιςι(ν) οὕςσιναρ F. AC. –ᾱ. ὅσι que. AC. ἥσιρ ςσινορ σινι ἥνσινα N. –η.T. –οτσο(ν) ¿cuán grande? tan grande ποιορ. –α. qué λίκορ –η. tan fuerte ¿de qué edad. σ δε ο σορ. –ον –α ση. que. –οτσο(ν). GEN.Adverbios correlativos presentes en el N. –αι. –η. de igual importancia. cuál. el cual ὅςοι. cuanto οἱορ –ᾱ. σοτσο ¿quién. –ον σοι ςδε. ἥ.. cualquiera Relativos ὅρ. cierta de tal edad. –οτσο(ν) –η. el uno de los dos σοςοτσοι. –ον –α. indir. Lc. si tiempo acaso ψρ. como de ningún modo 24. νίκα ἄν en algún jamás cuando./F. I PERSONA γ μοτ. Plur. AC.μοί μ . AC. μηδαμψ ρ así.. DAT./N. GEN.interrog. NOM. .Pronombres personales Sing. μοτ μοί. alternativamente) Plur. allí donde lugar α σοτ. NOM. GEN. DAT. σοσ ] entonces cuando cuando μηδ ποσε alguna vez. AC. desde aquí de donde νσετθεν de aquí κειθεν de allí νθάδε aquí κειςε allí ποσ π σε ὅσε νίκα π σε μ ποσε ο δ ποσε [ σ .Pronombre personal recíproco ἀλλ λψν – M.μ μειρ μψ ν μιν μ ρ II PERSONA ς ςοτ ςοί ς μειρ μψ ν μιν μ ρ III PERSONA – ο οἱ ςυειρ ςυψ ν ςυίςι(ν) ςυ ρ 71. allí ἔνθεν ὅθεν.. DAT. ἀλλ λψν ἀλλ λοιρ ἄλληλα . ἀλλ λψν ἀλλ λοιρ ἀλλ λοτρ F. ὅποτ donde indirectos ποτ ¿dónde? π θεν ¿de dónde? π σε ¿cuándo? πψ ρ ¿cómo? πο νθάδε. hasta que π ρ ρ ὥςπεπ ὅπψρ ο δαμψ ρ οὕσψ(ρ) de algún así como (cfr.20) modo 70. ἀλλ λψν ἀλλ λαιρ ἀλλ λαρ N. aquí ο en cualquier κει. M. GEN.(el uno al otro. –άρ. ἑατσηρ (α σοτ. ςεατσ AC. αιρ AC. –σ ) ἑατσ ν.72. ςεατσοτ. –αιρ / ἑατσοιρ.. ματσ . ἑατσ ν.Pronombre reflexivo Sing. –άρ. –ά (α σο ρ. I pers. desato PRESENTE –T.Pronombre-adjetivo posesivo Sing. –ᾱ. ἑατσ (α σ ν. μ σεπορ. ςεατσηρ DAT. ματσοτ. F./F. –άρ III PERSONA (de sí mismo/a) M. ματσηρ GEN. λτ– ACTIVO INDICATIVO Sing. ματσ ν./F.V. (ὅρ. ςυ σεπορ. μ ρ. – ν – ν ὅν) M. –ον –ον –ον Verbos en –ψ 74. N. –οιρ) ςυ ρ α σο ρ. II PERSONA (de ti mismo/a) M. –ά) 73. – . N. F. μ σεπορ. I II III Plur. ἥ. μ ρ α σο ρ. μιν α σοιρ. –άρ μ ρ α σο ρ. λτ– ACTIVO MEDIOPASIVO ἔ–λτ–ο–ν –λτ– – μην ἔ–λτ–ε–ρ –λ –οτ ἔ–λτ–ε(ν) –λ –ε– σο . I II III pers. –αιρ μιν α σοιρ. – . –αιρ (α σοιρ. –σηρ) ἑατσ ./F. » » pers. – ν. ματσ ςεατσ . – ) ςυψ ν α σψ ν / ἑατσψ ν (α σψ ν) ςυίςιν α σοιρ. λ –ψ II » III » λ –ε–ιρ λ –ε–ι MEDIOPASIVO λ –ο–μαι λ – –(λ –ει) λ –ε–σαι IMPERFECTO T. –άρ. ἑατσοτ.. I PERSONA (de mí mismo/a) M.Presente e Imperfecto Activo y Medio-Pasivo λ ψ. Plur. » » M. –ά / ἑατσο ρ. ς ρ. –ᾱ.V. ςεατσ ν GEN. –αιρ. –ᾱ. ματσ ν ςεατσ ν.. μψ ν α σψ ν μψ ν α σψ ν DAT. ἑατσ (α σ . » INFINITIVO λ –οι–μι λ –οι–ρ λ –οι λ –οι–μεν λ –οι–σε λ –οι–εν λτ–ε λτ– –σψ λ –ε–σε λτ– –νσψν (λτ– –σψςαν) λ –ειν λτ–οί–μην λ –οι–ο λ –οι–σο λτ–οί–μεθα λ –οι–ςθε λ –οι–νσο λ –οτ λτ– –ςθψ λ –ε–ςθε λτ– –ςθψν (λτ– –ςθψςαν) λ –ε–ςθαι PARTICIPIO NOM. GEN. –ψ – –ρ – –ψ–μεν –η–σε –ψ–ςι(ν) M. F. » » pers. N. OPTATIVO Sing. Sing. Plur. Plur. –εψ. » » pers. λτ– – μενορ. –λ –ο– –λτ– – μεν μεθα –λ –ε– –λ –ε– σε ςθε ἔ–λτ–ο–ν –λ –ο– νσο λ –ψ–μαι λ – λ –η–σαι λτ– –μεθα λ –η–ςθε λ –ψ–νσαι –ςηρ – ονσορ GEN. T. NOM. IMPERATIVO Sing.. honro σιμα– σιμαο–/ε– σιμψ σιμ ρ σιμ σιμψ μεν σιμ σε ποι ψ. hago ποιε– ποιεο–/ε– ποιψ ποιειρ ποιει ποιοτμεν ποιεισε δηλ ψ. » » pers.P. » pers. λ –ο–μεν II » λτ– –μεθα λ –ε–σε λ –ε–ςθε III » λ –οτ–ςι(ν) λ –ο–νσαι I II III I II III pers.Plur. Plur. I II III I II pers.V. muestro δηλο– δηλοο–/ε– δηλψ δηλοιρ δηλοι δηλοτμεν δηλοτσε . λτ–ο– μ νη. λ – ψ–ν. » » λ λ λ λ λ λ I II III I II III II III II III pers.Presente activo de los verbos contractos (–αψ. Plur. –οψ) INDICATIVO T. λτ– ο–ν. –οτ –ηρ –οτ 75. » » pers. I pers. » σιμάψ. – ονσορ SUBJUNTIVO Sing. λ – οτ– ςα. λτ– – μενον. σιμα– σιμαο–/ε– σιμψ μαι σιμ σιμ σαι σιμψ μεθα ποι ψ. M. » NOM. T. σιμψ ςι(ν) σιμψ σιμ ρ σιμ σιμψ μεν σιμ σε σιμψ ςι(ν) σιμῴην σιμῴηρ σιμῴη σιμψ μεν σιμψ σε σιμψ εν σίμα σιμάσψ σιμ σε σιμ νσψν (σιμάσψςαν) σιμ ν σιμψ ν σιμψ ςα σιμψ ν σιμψ νσορ σιμ ςηρ σιμψ νσορ ποιοτςι(ν) ποιψ ποι ρ ποι ποιψ μεν ποιησε ποιψ ςι(ν) ποιοίην ποιοίηρ ποιοίη ποιοιμεν ποιοισε ποιοιεν ποίει ποιείσψ ποιεισε ποιο νσψν (ποιείσψςαν) ποιειν ποιψ ν ποιοτςα ποιοτν ποιοτνσορ ποιο ςηρ ποιοτνσορ δηλοτςι(ν) δηλψ δηλοιρ δηλοι δηλψ σε δηλψ σε δηλψ ςι(ν) δηλοίην δηλοίηρ δηλοίη δηλοιμεν δηλοισε δηλοιεν δ λοτ δηλο σψ δηλοτσε δηλο νσψν (δηλο σψςαν) δηλοτν δηλψ ν δηλοτςα δηλοτν δηλοτνσορ δηλο ςηρ δηλοτνσορ Imperfecto activo de los verbos contractos (–αψ. –εψ.SUBJUNTIVO Sing. Plur. N. » pers. » » pers.V. Plur. » » pers. OPTATIVO Sing. F. GEN. σιμάψ. Plur. » » σίμψν σίμαρ σίμα σιμψ μεν σιμ σε σίμψν ποίοτν ποίειρ ποίει ποιοτμεν ποιεισε ποίοτν δ λοτν δ λοτρ δ λοτ δηλοτμεν δηλοτσε δ λοτν 76. ποιε– ποιεο–/ε– ποιοτμαι ποι . ει ποιεισαι ποιο μεθα δηλ ψ δηλο– δηλοο–/ε– δηλοτμαι δηλοι δηλοτσαι δηλο μεθα . Plur. N.. PARTICIPIO Sing. I II III I II III pers. » » pers. » » pers. INFINITIVO PARTICIPIO III I II III I II III I II III I II III II III II III » pers. Plur. » » pers. I II III I pers. –οψ) INDICATIVO T.P. Sing. » » pers. –οψ) INDICATIVO Sing.Presente Medio-Pasivo de los verbos contractos (–αψ. F. –εψ. M. » NOM. –εψ. » » pers. desato T. I II III I pers. » » pers. ACTIVO λ –ςψ λ –ςε–ιρ λ –ςε–ι λ –ςο–μεν MEDIO λ –ςο–μαι λ –ς (λ –ςει) λ –ςε–σαι λτ–ς –μεθα . Plur. M. σιμ ςθε σιμψ νσαι σιμψ μαι σιμ σιμ σαι σιμ μεθα σιμ ςθε σιμψ νσαι σιμῴμην σιμψ ο σιμψ σο σιμῴμεθα σιμψ ςθε σιμψ νσο σιμψ σιμάςθψ σιμ ςθε σιμάςθψν (σιμάςθψςαν) σιμ ςθαι σιμ μενορ σιμψμ νη σιμ μενον σιμψμ νοτ σιμψμ νηρ σιμψμ νοτ ποιειςθε ποιοτνσαι ποιψ μαι ποι ποιησαι ποι μεθα ποιηςθε ποιψ νσαι ποιοίμην ποιοιο ποιοισο ποιοίμεθα ποιοιςθε ποιοινσο ποιοτ ποιείςθψ ποιειςθε ποιείςθψν (ποιείςθψςαν) ποιειςθαι ποιο μενορ ποιοτμ νη ποιο μενον ποιοτμ νοτ ποιοτμ νηρ ποιοτμ νοτ δηλοτςθε δηλοτνσαι δηλψ μαι δηλοι δηλψ σαι δηλ μεθα δηλψ ςθε δηλψ νσαι δηλοίμην δηλοιο δηλοισο δηλοίμεθα δηλοιςθε δηλοινσο δηλοτ δηλο ςθψ δηλοτςθε δηλο ςθψν (δηλο ςθψςαν) δηλοτςθαι δηλο μενορ δηλοτμ νη δηλο μενον δηλοτμ νοτ δηλοτμ νηρ δηλοτμ νοτ Imperfecto activo de los verbos contractos (–αψ. Plur.SUBJUNTIVO Sing. F. IMPERATIVO Sing. » » pers. » » σιμ μην σιμψ σιμ σο σιμ μεθα σιμ ςθε σιμψ νσο ποιο μην ποιοτ ποιεισο ποιο μεθα ποιειςθε ποιοτνσο δηλο μην δηλοτ δηλοτσο δηλο μεθα δηλοτςθε δηλοτνσο 77. INFINITIVO PARTICIPIO II III I II III I II III I II III I II III II III II III » » pers. F.. M. OPTATIVO Sing. » » pers.V. –οψ) INDICATIVO Sing. N.Futuro sigmático activo y medio λ –ψ . » » pers. Plur. GEN. N. Plur. I II III I II III pers. Plur. λτ– INDICATIVO Sing. » pers. » » pers. » » pers. λτ–ς – μενον. GEN. λτ–ςο–μ νη. –ονσορ –ςηρ –ονσορ λ –ςε–ςθε λ –ςο–νσαι λτ–ςοί–μην λ –ςοι–ο λ –ςοι–σο λτ–ςοί–μεθα λ –ςοι–ςθε λ –ςοι–νσο λ –ςε–ςθαι NOM. κπιν–οτν. –οτνσορ κπιν– –ο ςηρ οτςα. GEN. –οτ –ηρ –οτ .V. juzgo T. λτ–ςο–ν. N. κπιν– INDICATIVO Sing. » » ACTIVO κπιν–ψ κπιν–ειρ κπιν–ει κπιν–οτ–μεν κπιν–ει–σε κπιν–οτ–ςιν κπιν–οί–ην κπιν–οί–ηρ κπιν–οί–η κπιν–οι–μεν κπιν–οι–σε κπιν–οι–εν MEDIO κπιν–οτ–μαι κπιν– κπιν–ει–σαι κπιν–ο –μεθα κπιν–ει–ςθε κπιν–οτ–νσαι κπιν–οί–μην κπιν–οι–ο κπιν–οι–σο κπιν–οί–μεθα κπιν–οι–ςθε κπιν–οι–νσο M. κπιν–ψ ν. » » λ λ λ λ λ λ λ λ M.Futuro asigmático activo y medio κπίν–ψ.OPTATIVO Sing. λ –ςψ–ν. λ –ςοτ– ςα. κπιν–ο – μενορ. λ –ςειν NOM. Plur. » » pers. II III I II III I II III –ςε–σε –ςοτ–ςι(ν) –ςοι–μι –ςοι–ρ –ςοι –ςοι–μεν –ςοι–σε –ςοιε–ν » » pers. » » pers. λτ–ς – μενορ. Plur. κπιν–οτ– μ νη. I II III I II III I II III I II III pers. –οτ –ηρ –οτ 78. N. κπιν–ει–ςθαι NOM. GEN. –οτνσορ GEN.. κπιν–ειν NOM. INFINITIVO PARTICIPIO F. κπιν–ο – μενον. OPTATIVO Sing. Plur. » » pers. INFINITIVO PARTICIPIO F. λ –ςα–ρ.Aoristo sigmático activo y medio (I) λ –ψ -T. –οτ –ηρ –οτ . λτ–ςα–ν. IMPERATIVO Sing. Plur. I ACTIVO pers. λ –ςαι–ςθε λ –ςαι–νσο λτ–ςαι λτ–ςά–ςθψ λ –ςα–ςθε λτ–ςά–ςθψν (λτ–ςά– ςθψςαν) GEN. λτ–ςά–μενον. MEDIO –λτ–ςά–μην –λ –ςψ –λ –ςα–σο ἔ–λτ–ςα ἔ–λτ–ςα–ρ ἔ–λτ–ςε (ν) –λ –ςα– μεν –λ –ςα– σε ἔ–λτ–ςα–ν λ –ςψ λ –ς –ρ λ –ς λ –ςψ– μεν λ –ςη–σε λ –ςψ– ςι(ν) –λτ–ςά–μεθα –λ –ςα–ςθε –λ –ςα–νσο λ ςψ–μαι λ –ς λ –ςη–σαι λτ–ς –μεθα λ –ςη–ςθε λ –ςψ–νσαι λ –ςαι–μι λ –ςαι–ρ λ –ςαι λ –ςαι– μεν λ –ςαι–σε λ –ςαι–εν λτ–ςον λτ–ςά–σψ λ –ςα–σε λτ–ςάν– σψν (λτ–ςά– σψςαν) λτ–ςαί–μην λ –ςαι–ο λ –ςαι–σο λτ–ςαί–μεθα λτ–ςαι NOM. » » pers. » » Plur. –ανσορ –ηρ –ανσορ 80. λ –ςα–ςα. F. Plur. I II III pers. λτ–ςά–μενορ. INFINITIVO PARTICIPIO M. λ –ςα–ςθαι NOM.V.. ἔ–υην–α MEDIO –υην–ά–μην GEN.Aoristo asigmático activo y medio (I) υαίνψ -T. λτ–ςα–μ νη. » » pers.79. υαν– INDICATIVO Sing..V. Plur. λτ– INDICATIVO Sing. I pers. OPTATIVO ACTIVO Sing. » SUBJUNTIVO Sing. II III » » I II III I pers. II » III I II III I » pers. II III II III II III » » pers. » pers. N. » υην–ον υην–ά–σψ υ ν–α–σε υην–ά–νσψν (υηνάσψςαν) υ ν–α–ςθαι υην–αι υην–ά–ςθψ υ ν–α–ςθε υην–ά–ςθψν (υηνάςθψςαν) GEN. II III I II III I II III I II III I II III I II III » » pers.V. υην–ά– μενορ υην–α– μ νη. –ανσορ GEN. υ ν–α–ρ. » » pers.Aoristo fuerte activo y medio (II) β άλλψ. υην–αν. arrojo – T. » » ἔ–υην–α–ρ ἔ–υην–ε(ν) –υ ν–α–μεν –υ ν–α–σε ἔ–υην–α–ν υ ν–ψ υ ν– –ρ υ ν– υ ν–ψ–μεν υ ν–η–σε υ ν–ψ–ςι(ν) υ ν–αι–μι υ ν–αι–ρ υ ν–αι υ ν–αι–μεν υ ν–αι–σε υ ν–αι–εν –υ ν–ψ –υ ν–α–σο –υην–ά–μεθα –υ ν–α–ςθε –υ ν–α–νσο υ ν–ψ–μαι υ ν– υ ν–η–σαι υην– –μεθα υ ν–η–ςθε υ ν–ψ–νσαι υην–α–ί–μην υ ν–α–ι–ο υ ν–α–ι–σο υην–α–ί–μεθα υ ν–α–ι–ςθε υ ν–α–ι–νσο II III II III pers. I II III I II III pers. OPTATIVO Sing. N. M. Plur. Plur. Plur.Plur.. βάλ–ψ MEDIO –βαλ– –μην –βάλ–οτ –βάλ–ε–σο –βαλ– –μεθα –βάλ–ε–ςθε –βάλ–ο–νσο βάλ–ψ–μαι υην–α– μ νοτ υην–α– μ νηρ υην–α– μ νοτ . » » pers. » » ACTIVO ἔ–βαλ–ο–ν ἔ–βαλ–ε–ρ ἔ–βαλ–ε(ν) –βάλ–ο–μεν –βάλ–ε–σε ἔ–βαλ–ο–ν I pers. » pers. IMPERATIVO Sing. F. » » pers. SUBJUNTIVO Sing. Plur. NOM. » » pers. –άςηρ –ανσορ 81. υην–ά– μενον. β αλ– INDICATIVO Sing. INFINITIVO υην–αι PARTICIPIO NOM. υ ν–α– ςα. SUBJUNTIVO Sing. » » pers. voy T. β α–/β η– ἔ–βη–ν ἔ–βη–ρ ἔ–βη ἔ–βη– μεν ἔ–βη–σε ἔ–βη– ςαν βψ β ρ β βψ –μεν βη–σε Pres.Aoristo fortísimo activo y medio (III) INDICATIVO Sing. conozco T. » » pers. Plur. N. » » pers. II III » » I II III I II pers. γι–γν –ςκψ. SUBJUNTIVO Sing. –ηρ βαλ– οτςα. » pers. β αίνψ. II III I II III I II III I II III II III II III » » pers. βαλ– –ςθαι NOM. βάλ– ρ βάλ– βάλ–ψ–μεν βάλ–η–σε βάλ–ψ–ςι(ν) βάλ–οι–μι βάλ–οι–ρ βάλ–οι βάλ–οι–μεν βάλ–οι–σε βάλ–οιε–ν βάλ–ε βαλ– –σψ βάλ–ε–σε βαλ– –νσψν (βαλ– –σψςαν) βάλ– βάλ–η–σαι βαλ– –μεθα βάλ–η–ςθε βάλ–ψ–νσαι βαλ–ο–ί–μην βάλ–ο–ι–ο βάλ–ο–ι–σο βαλ–ο–ί–μεθα βάλ–ο–ι–ςθε βάλ–ο–ι–νσο βαλ–οτ βαλ– –ςθψ βάλ–ε–ςθε βαλ– –ςθψν (βαλ– –ςθψςαν) βαλ–ειν NOM. » INFINITIVO PARTICIPIO M. Plur. IMPERATIVO Sing. GEN. » » pers. γνο–/γνψ – ἔ–γνψ–ν ἔ–γνψ–ρ ἔ–γνψ ἔ–γνψ–μεν ἔ–γνψ–σε ἔ–γνψ–ςαν γνψ γνψ ρ γνψ γνψ –μεν γνψ –σε . » Pres.Plur. I II III I pers. βαλ–ο–μ νη. OPTATIVO Sing. » » pers. βαλ– – –οτ μενορ. Plur. » » pers. βαλ– ν.. F. GEN. Plur.V.V. βαλ– ν. – νσορ –ςηρ – νσορ βαλ– – μενον –οτ 82. Perfecto y Pluscuamperfecto débil activo (I) Αλ ψ . γνο–ιεν γνψ ναι GEN. Plur. γνοτςα. SUBJUNTIVO Sing.Pf. βάνσορ βάςηρ βάνσορ GEN. » λ –λῠ–κα λ –λτ–κα–ρ λ –λτ–κε(ν) λε–λ –κα–μεν λε–λ –κα–σε λε–λ –κᾱ–ςι(ν) λε–λ –κψ λε–λ –κ –ρ λε–λ –κ λε–λ –κψ–μεν λε–λ –κη–σε γν νσορ γνο ςηρ γν νσορ . γνο–ίη–ν γνο–ίη–ρ γνο–ίη γνο–ίη–μεν. γν ν. N. Plur. » » pers. γνο–ισε γνο–ίη–ςαν. βά–ν. » » pers.V. γνο–ιμεν II » III » βα–ίη–ν βα–ίη–ρ βα–ίη βα–ίη– μεν. NOM. » » pers. β ςα. βαι–εν II III II III pers.OPTATIVO Sing. λτ– — T. 83. » » pers.: λε–λῠ –κα–/ο– PERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing.. Plur. IMPERATIVO Sing. βαι– μεν βα–ίη– σε. Pf. Plur. » βη–θι β –σψ βη–σε βά–νσψν (β –σψςαν) γνψ –θι γν –σψ γνψ –σε γν –νσψν (γν – σψςαν) βηναι INFINITIVO PARTICIPIO NOM. III » βψ –ςι(ν) γνψ –ςι(ν) I II III I pers. γνο–ίη–σε. F. βά–ρ. Perfecto I II III I II III I II III I II pers. M. βαι– σε βα–ίη– ςαν. desato T. γνο ρ. » pers. λε–λτ–κτια. I II III Plur. λε–λτ–κ ρ. » » pers.. PLUSCUAMPERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing.V. » » pers.Perfecto y Pluscuamperfecto fuerte activo λείπψ .: λε–λοιπ– PERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing. IMPERATIVO Sing. N. » » λε–λ λε–λ λε–λ λε–λ λε–λ λε–λ II III II III pers. » pers. Plur. Plur. λιπ–/λειπ–/λοιπ– — T. » » pers. Plur. Pf. » » pers. λε–λτ–κ ρ. F. M. dejo T. –λε–λ –λε–λ –λε–λ –λε–λ –λε–λ –λε–λ pers. » λ –λτ–κε λε–λτ–κ –σψ λε–λ –κε–σε λε–λτ–κ –νσψν (λε–λτ–κ –σψςαν) INFINITIVO λε–λτ–κ –ναι PARTICIPIO NOM.OPTATIVO Sing. I II III –κοι–μι –κοι–ρ –κοι –κοι–μεν –κοι–σε –κοι–εν GEN. » » –κ–ει–ν –κ–ει–ρ –κ–ει(ν) –κ–ει–μεν –κ–ει–σε –κ–ει–ςαν 84. Plur. III » λε–λ –κψ–ςι(ν) I II III I II III pers. » » λ –λοιπ–α λ –λοιπ–αρ λ –λοιπ–ε λε–λοίπ–α–μεν λε–λοίπ–α–σε λε–λοίπ–αςι λε–λοίπ–ψ λε–λοίπ– ρ λε–λοίπ– λε–λοίπ–ψ–μεν λε–λοίπ–η–σε λε–λοίπ–ψςι –κ σορ –κτίαρ –κ σορ . I II III I II III I II III I II III pers. SUBJUNTIVO Sing. » » pers. N. » » pers. » λ –λοιπ–ε λε–λοιπ– –σψ λε–λοίπ–ε–σε λε–λοιπ– –νσψν (λε–λοιπ– –σψςαν) λε–λοιπ– ναι INFINITIVO PARTICIPIO M. I II III pers. PLUSCUAMPERFECTO ACTIVO INDICATIVO Sing. λε–λοιπ– ρ. δ–/ε δ–/ο δ– PERFECTO INDICATIVO I II III I II III pers. » » NOM. veo T.OPTATIVO Sing. λε–λοιπ– ρ GEN. » » pers. I pers. ε δ–ψ Plur. SUBJUNTIV O ο δ–α–ρ οἴδ–α–μεν οἴδ–α–σε οἴδ–αςι (ν) . Plur. F. II III I II III » » pers. » » ε δ– ρ ε δ– ε δ–ψ –μεν ε δ–η–σε ε δ–ψ ςι (ν) Sing.Perfecto y Pluscuamperfecto fortísimo (III) πάψ . Plur. » pers. – σορ –τίαρ – σορ –λε–λοίπ–ει–ν –λε–λοίπ–ει–ρ –λε–λοίπ–ει(ν) –λε–λοίπ–ει–μεν –λε–λοίπ–ει–σε –λε–λοίπ–ει–ςαν 85. » » ο δ–α ο –ςθα ο δ–ε (ν) ἴρ–μεν ἴρ–σε ἴρ–ᾱςι (ν) Sing. IMPERATIVO Sing. I II III I II III pers. » » pers. Plur. » » λε–λοίπ–οι–μι λε–λοίπ–οι–ρ λε–λοίπ–οι λε–λοίπ–οι–μεν λε–λοίπ–οι–σε λε–λοίπ–οι–εν II III II III pers. I II III Plur.V.. λε–λοιπ–τια. » » ᾔδ–ει–ν ᾔδ–ει–ρ (θα) ᾔδ–ει (ν) ᾔδ–ε(ι)–μεν ᾔδ–ε(ι)–σε ᾔδ–ε(ι)–ςα–ν ᾔδ–η ἤδ–η–ρ (θα) ᾔδ–ει (ν) ρ–μεν –σε –ςα–ν 86. ε δ ρ. N. desato — T. ε δτιαρ.V. NOM.OPTATIVO I II III I II III pers. Plur. » » ε δ–ε–ίη–ν ε δ–ε–ίη–ρ ε δ–ε–ίη ε δ–ε–ίη–μεν. λτ– INDICATIVO Sing. II III I » » pers. ἴρ–θι Plur. SUBJUNTIVO λ –λῠ–μαι λ –λτ–ςαι λ –λτ–σαι λε–λ – μεθα λ –λτ– ςθε λ –λτ– νσαι λε–λτ– –η. μ νοι.. GEN. » » pers. I II III ε δ–ει–μεν ε δ–ει–σε ε δ–ει–εν M. » » λε–λτ– αι. » » pers. ε δ ρ. ε δ–ε–ίη–σε. μ νορ. IMPERATIV O INFINITIVO PARTICIPIO PLUSCUAMPERFECTO INDICATIVO Sing.Perfecto y Pluscuamperfecto Medio-Pasivo Temas en vocal — –ψ . ε δ σορ ε δτίαρ ε δ σορ pers. II » III » Sing. II » Plur. I pers. F. III II III » pers. » » pers. I II III I pers. » ἴρ–σψ ἴρ–σε ἴρ–σψςαν ε δ– ναι Sing. II pers. Plur. » » –ον ὠ » » –α » » ὠ μεν » σε ρ . Sing. I II III Plur. ε δ–ε–ίη–ςα–ν. . I II III I II III » λε–λτ– μ νορ. λε–λ – ςθαι NOM. ππαγ– EN TEMAS EN LABIAL TEMAS EN DENTAL χε δψ. » » pers. λε–λτ– μ νον. χετδ– . » » λ –λτ–ςο λε–λ – ςθψ λ –λτ– ςθε λε–λ – ςθψν (λε–λ – ςθψςαν) GEN. » » 87. II III II III » » pers. » » –η. » » λε–λτ– μ νοι. N. λε–λτ– μ νορ. I pers. Plur.Perfecto y Pluscuamperfecto Medio-Pasivo TEMAS EN CONSONANTE MUDA TEMAS GUTURAL ππάςςψ. corto engaño T. » II pers.OPTATIVO IMPERATIVO III » Sing. II III I » » pers. λε–λτ– μ νη. –ον ὠ ςι (ν) εἴην » » –αι. hago T.V. Plur. κ πσψ. M.V. PLUSCUAMPERFECTO INDICATIVO Sing. INFINITIVO PARTICIPIO F.V. III » Sing. Plur. » » –α εἴηρ εἴη ε μεν » » » » ε σε ε εν –οτ –ηρ –οτ –λε–λ –μην λ –λτ–ςο –λ –λτ–σο –λε–λ –μεθα –λ –λτ–ςθε –λ –λτ–νσο pers. κοπ– T. II » χετςμ ν–ορ χετςμ ν–ορ » » χετςμ ν–οι » » ἔχετςο – αι – α ) –η – ο ν » » » » ε ςί( ν ὠ ρ – ὠ α με ν » » σ ε » » ὠ ςι (ν ) –η – εἴ ο ην ν » » εἴ ηρ » » εἴ η – – ε αι α με ν » » εσ ε » » εε ν – αι . » » –αι – ε μ κεκομμ α εν ν–οι – αι – εμ α εν » » » II I II » » » εσ ε » εε ν » » » εσ ε » εε ν Si » » pe π ππαξο κ κοχο » » χετςμ ν–οι σ » ε » ὠς » ι (ν) Si I ng . II SUBJ UNTI VO IMPE π ππακσαι II I Pl I ur . » π ππαξαι pe πεππάγμε rs θα . II II I OPTA TIVO pe π ππαγμαι rs . » » –αι – ὠ μ κεκομμ α εν ν–οι – αι – ὠμ α εν » » » » » » σ » ε » ὠς » ι (ν) – εἴη ο ν ν » εἴη ρ » εἴη κεκομμ ν–ορ –η » » » » – εἴη ο ν ν » εἴη ρ » εἴη » » pe πεππαγμ rs ν–ορ . » » πεππαγμ ν–ορ –η » » » » Si I ng . II » II I » πεππαγμ νοι αι pe rs . » π ππαφθε – ες α ί(ν ) – ὠ ο ν » ρ » κ κομμ αι ἔχετςμ αι κ κοχα ι κ κοπσ αι κεκ μμ εθα ἔχετςαι κ κουθ ε κεκομμ νοι ἔχετςθ ε χετςμ νοι ἔχετςσ αι χε ςμ εθα κεκομμ ν–ορ –η » » » » – ες α ί(ν ) – ὠ ο ν » ρ » – αι pe πεππαγμ rs ν–οι . II » » pe πεππαγμ rs ν–οι . II II I Pl I ur .PERFECTO INDIC Si I ATIV ng O . » » –η II I Pl I ur . V.Perfecto y Pluscuamperfecto Medio-Pasivo TEMAS EN LÍQUIDA Y NASAL ἀγγ λλψ . I O II III Plur. κεκ μ–μην χε ρ–μην κ κοχο κ κοπ–σο ἔχετ–ςο ἔχετρ–σο κεκ μ–μεθα χε ρ–μεθα κ κουθε ἔχετ–ςθε κεκομμ νοι. siembro T. –α ςαν 88. –οτ κεκομμ ν–ορ. » » II per s. – οτ – ηρ – οτ NOM.RATI VO ng . PLUSCUAMPERFECTO INDICATIV Sing. –ηρ –οτ –πε–ππάγ– μην –π –ππαξο –π –ππακ– σο –πε–ππάγ– μεθα –π –ππαφ– θε πεππαγμ νο ι. κεκομμ ν–η. M πεππαγμ . –α ςαν χετςμ νοι – αι. muestro T. ἀγγελ– PERFECTO INDICA Sin I per ἤγγελμα TIVO g. s. II I Pl II ur . –αι. πεππαγμ ν–η.V. II I rs . » πεππάφθψ ν (πεππάφθ ψςαν) πεππ φθαι PARTICIPIO NOM. anuncio T. » πεππάφθψ INFINITIVO pe π ππαφθε rs . ι ἤγγελςα I » ςπείπψ . ν–ον. κεκομμ ν–ον. ν–ορ. F. υαν– ἔςπαπμα ι ἔςπαπςα π υαςμα ι π υανςα . » III » I κεκ υθ ψ κ κουθ ε χε ςθ ψ ἔχετςθ ε κεκ υθ ψν (κεκ υθ ψςαν) κεκ υθ αι χε ςθ ψν ( χε ςθ ψςαν) χετςθ αι GE N. χετςμ ν–ον. –α.. –αι. ςπεπ–/ςπαπ– υαίνψ . NOM. ςαν G E N. N πεππαγμ . χετςμ ν–η. χετςμ ν–ορ. per s.V. – οτ – ηρ – οτ G E N. Plu r. γγελμ ν–οι – – εμ αι α εν ςπαπμ ν–οι πευαςμ ν–οι » » » » ε σε » » » » » εε ν – – εμ α α εν ι » » εσ ε » » εε ν per s. γγελμ ν–ορ – η I I I I I I » » » » I I I I I I I I I – α ι – η – ε ςί πευαςμ α (ν) νοι– – α ι – η – ε ςί α (ν) πευαςμ ν–ορ » – ὠ ο ν » » ρ » – ὠ ο ν » » ρ » » » » » » ςπαπμ ν–οι – – ὠ μ πευαςμ α α εν ν–οι ι σε » » » – – ὠμ α α εν ι » » σε » ὠ ςι » (ν) » » ὠ ςι » (ν) » » ὠ ςι (ν) ςπαπμ ν–ορ » – – εἴη η ο ν ν » » εἴη ρ » » εἴη πευαςμ ν–ορ » – εἴη ο ν ν » εἴη ρ » εἴη – – εἴη η ο ν ν » » εἴη ρ » » εἴη per s. γγελμ ν–ορ – η I I I I I I » » » I I I I I I I I I I I ςπαπμ ν–ορ » – ὠ ο ν ρ » » » » per s. γγελμ ν–οι – – ὠμ αι α εν I I I I I I » » » » » » » per s. OPTAT IVO Sin g. » γγ λμε θα ἤγγελθε ςπάπμε θα ἔςπαπθε πευάςμε θα π υανθε » γγελμ ν–οι – – ε ςί ςπαπμ αι α (ν) ν–οι per s. IMPER ATIVO Sin g. » ἤγγελςο ἔςπαπςο γγ λθψ ςπάπθψ σε » » » » » » » » π υανςο πευάνθ ψ – – εμ α α εν ι » » εσ ε » » εε ν . SUBJU NTIVO Sin g.Plu r. Plu r. » ι ἤγγελσαι ι ἔςπαπσαι ι π υανσα ι per s. . I pers. II » III » OPTATIVO Sing. γγελμ ν–ορ. λε– λτ– κὼρ.V. pers. ἔς ἔςσαι ς μεθα λε–λ –ς λε–λ ςε–σαι λε–λτ–ς –μεθα ἔςεςθε ἔςονσαι λε–λ –ςε–ςθε λε–λ –ςο–νσαι ςοίμην λε–λτ–ςοί–μην ACTIVO INDICATIVO Sing.Futuro Perfecto activo y Medio-Pasivo (II) λ –ψ. πευαςμ ν–ορ. F. » » λε– λτ– κ σερ. ςπαπμ ν–ον. II » III » I pers. (πευάνθ ψςαν) πευάνθα ι NOM. ςπαπμ ν–ορ. γγελτ ν–ον ( ςπάπθ ψςαν) ςπάπθα ι NOM. πευαςμ ν–ον. I II III ἤγγελθε ἔςπαπθε π υανθε γγ λθψ ν ςπάπθψ ν πευάνθ ψν ( γγ λθ ψςαν) γγ λθα ι NOM. I I I I I I per s. Plur. PLUSCUAMPERFECTO INDICAT Sing.Plu r. –κ ρ ἔςομαι MEDIOPASIVO λε–λ –ςο–μαι » » – κτιαι. κ ρ . γγελμ ν–η. λτ– –κτια. ςπαπμ ν–η. πευαςμ ν–η. » INFINITIVO PARTICIPIO M. –αι – α ςαν 89. N. » » GEN. I IVO II III Plur. I pers. » » pers. –αι –α ςαν ςαν π υανςο π υανσο πευάςμεθα π υανθε –αι–α πευαςμ νοι. » » λε– λτ– » » » » –κ σα » » –κτια. –οτ –ηρ –οτ γγ λμην GEN –οτ –ηρ –οτ ςπάπμην GEN –οτ –ηρ –οτ πευάςμην ἤγγελςο ἔςπαπςο ἤγγελσο ἔςπαπσο γγ λμεθα ςπάπμεθα ἤγγελθε ἔςπαπθε γγελμ νοι ςπαπμ νοι. . desato T. ς μενον GEN. » » I II III I pers. Plur. Plur.V. – οτ – ηρ – οτ 90. OPTATIVO Sing. ς μενορ F. λτ– –λ –θη–ν –λ –θη–ρ –λ –θη –λ –θη–μεν –λ –θη–σε –λ –θη–ςαν λτ–θψ λτ–θ –ρ λτ–θ λτ–θψ –μεν λτ–θη–σε λτ–θψ –ςι (ν) Aoristo pasivo fuerte υαίν–ψ. λε–λτ– ςο– μ νη.T. INFINITIVO PARTICIPIO κὼρ.Plur. Aoristo pasivo débil λ –ψ. II » III » λε– λτ– κὼρ. ςομ νη N. GEN. » » pers. » » pers. II » III » I pers. » » – κτιαι. I II III I II III I II III I II III pers.. λε–λτ– ς – μενορ. λε–λτ– ς – μενον. NOM. muestro . » » pers. SUBJUNTIVO Sing. υαν– λτ–θείη–ν λτ–θείη–ρ λτ–θείη λτ–θει– λτ–θείη– μεν. » » pers.V. Plur. μεν υαν–είη–ν υαν–είη–ρ υαν–είη υαν–ει–μεν –υάν–η–ν –υάν–η–ρ –υάν–η –υάν–η–μεν –υάν–η–σε –υάν–η–ςαν υαν–ψ υαν– –ρ υαν– υαν–ψ –μεν υαν–η–σε υαν–ψ –ςι (ν) . » » –κ σα ἔςοιο ἔςοισο ςοίμεθα » » » » ἔςεςθαι ἔςοιςθε ἔςοινσο λε–λ –ςοι–ο λε–λ –ςοι–σο λε–λτ–ςοί– μεθα λε–λ –ςοι–ςθε λε–λ –ςοι–νσο λε–λ –ςε–ςθαι M.Aoristo Pasivo INDICATIVO Sing. λε–λτ–κτια. » » λε– λτ– κ σερ. λε–λτ–κὼρ.– κ ρ NOM. desato T. λε–λτ–κ ρ. » » – κτια. Plur. –μενορ. υαν–η–ρ– –οτ –μενορ. λτ– INDICATIVO Sing. N. – νσορ –είςηρ NOM. υαν νσορ υανείςηρ – νσορ υαν ν υαν νσορ 91. OPTATIVO Sing. » » λτ–θ –ρ–ο–μαι λτ–θ –ρ– (λτ–θ – ςει) λτ–θ –ρ–ε–σαι λτ–θη–ρ– –μεθα λτ–θ –ρ–ε–ςθε λτ–θ –ρ–ο–νσαι λτ–θη–ρ–οί–μην λτ–θ –ρ–οι–ο λτ–θ –ρ–οι–σο λτ–θη–ρ–οί–μεθα λτ–θ –ρ–οι–ςθε λτ–θ –ρ–οι–νσο λτ–θ –ρ–ε–ςθαι NOM. λτ–θειε– ν. λτ–θη–ρ– F. λτ–θει– σε. –μενον. F.. Plur. λτ–θεί–ρ λτ–θει– ςα. » » pers. FUERTE υαίν–ψ. GEN. INFINITIVO PARTICIPIO I II pers. » » pers. » INFINITIVO PARTICIPIO M.V.IMPERATIVO Sing. II » III » II III II III pers. desato T. GEN. λτ–θη–ρ– N. υανειςα.V. λτ–θη–ρ– M. Plur. GEN. » III I II III I II III I II III » pers. λτ–θ –ν.Futuro pasivo DÉBIL λ –ψ. υανείρ. –οτ –ηρ –οτ . ο–μ νη. GEN. υαν–η–ρ– –ηρ ο–μ νη. υαν–η–ρ– –οτ –μενον. » pers. muestro T. υαν– - υαν– –ρ–ο–μαι υαν– –ρ– (–ει) υαν– –ρ–ε–σαι υαν–η–ρ– –μεθα υαν– –ρ–ε–ςθε υαν– –ρ–ο–νσαι υαν–η–ρ–οί–μην υαν– –ρ–οι–ο υαν– –ρ–οι–σο υαν–η–ρ–οί–μεθα υαν– –ρ–οι–ςθε υαν– –ρ–οι–νσο υαν– –ρ–ε–ςθαι NOM. λτ–θείη– υαν–ει–σε σε λτ–θείη– υαν–ει–εν ςαν λ –θη–σι υάν–η–θι λτ–θ –σψ υαν– –σψ λ –θη–σε υάν–η–σε λτ–θ –νσψν υαν– –νσψν (λτ–θ –σψςαν) (υαν σψςαν) λτ–θη– υαν–η–ναι ναι NOM. N. » » pers. –είςηρ σιθε–μ νη. F. GEN. σιθειςα. » » I II III I II III II III II III pers.. I II III I II III pers. pongo PRESENTE PRESENTE MEDIOACTIVO PASIVO Temas: σιθη–/ σιθε– Tema: σιθε– INDICATIVO Sing. INDICATIVO Sing. σιθείρ. GEN. Plur. I pers. » » I II III I II III pers. Plur. IMPERATIVO Sing. σιθεί–μην σιθει–ο σιθει–σο σιθεί–μεθα σιθει–ςθε σιθει–νσο σίθε–ςο σιθ –ςθψ σίθε–ςθε σιθ –ςθψν σίθε–ςθαι NOM. σιθ ν. » INFINITIVO PARTICIPIO σίθη–μι σίθη–ρ σίθη–ςι σίθε–μεν σίθε–σε σιθ –αςι (ν) σιθψ σιθ ρ σιθ σιθψ –μεν σιθη–σε σιθψ –ςι (ν) σίθε–μαι σίθε–ςαι σίθε–σαι σιθ –μεθα σίθε–ςθε σίθε–νσαι σιθεί–ην σιθεί–ηρ σιθεί–η σιθει–μεν σιθει–σε σιθει–εν σίθει σιθ –σψ σίθε–σε σιθ –νσψν σιθ –ναι NOM. » » pers. SUBJUNTIVO Sing. » pers.Presente e Imperfecto activo y medio-pasivo de σίθη–μι. σιθ – – νσορ – νοτ μενορ. » » pers. M. – νηρ σιθ – – νσορ – νοτ μενον. OPTATIVO Sing. Plur.Verbos en –μι Clase I (con reduplicación) 92. IMPERFECTO ACTIVO –σίθη–ν σιθψ –μαι σιθ σιθη–σαι σιθ –μεθα σιθη–ςθε σιθψ –νσαι IMPERFECTO PASIVO –σιθ –μην MEDIO- . » » pers. Plur. II » III » I II III I II III pers. N. Plur. θ μενορ θεμ νη θ μενον. –θ –κα– ἔ–θε–σε σε. –μ νοτ –μ νηρ –μ νοτ . IMPERATIVO Sing.Aoristo fortísimo (III) activo y medio de σίθη–μι. II III I II III –σίθει–ρ –σίθει –σίθε–μεν –σίθε–σε –σίθε–ςαν » » pers. » » pers. » » θε–ίη–ν θε–ίη–ρ θε–ί–η θει–μεν θει–σε θει–εν II III II III pers. GEN. θψ θ ρ θ θψ –μεν θη–σε θψ –ςι(ν) I II III I II III pers. » » PRESENTE ACTIVO Temas: θη–κ–/θε– ἔ–θη–κα ἔ–θη–κα–ρ ἔ–θη–κε (ν) –θ –κα– ἔ–θε–μεν μεν. θ νσορ θείςηρ θ νσορ PRESENTE MEDIO-PASIVO T.. pongo GEN.V. » » –σίθε–ςο –σίθε–σο –σιθ –μεθα –σίθε–ςθε –σίθε–νσο 93. I II III I pers. Plur. θε– θ –μ–ην ἔθοτ ἔθε–σο θ –μεθα θεί–μην θει–ο θει–σο θεί–μεθα θει–ςθε θει–νσο θοτ θ –ςθψ θ –ςθε θ –ςθψν θ –ςθαι ἔθε–ςθε ἔθενσο θψ –μαι θ θη–σαι θψ –μεθα θη–ςθε θψ –νσαι NOM. OPTATIVO Sing. pongo INDICATIVO Sing. NOM. F. SUBJUNTIVO Sing. » θ –ρ θ –σψ θ –σε θ ν–σψν θειναι INFINITIVO PARTICIPIO M.Plur. » » pers. Otros tiempos de σίθη–μι. Plur. » » pers. » pers. Plur. ἔ–θε–κα– ἔ–θε–ςαν ν. θείρ θειςα θ ν. OPTATIVO Sing. Activo: σ –θει– Perf. singular pers. » » pers.. SUBJUNTIVO Sing.Fut. Plur. Pasivo: –σ – θη–ν Fut. persona Plur. » » pers. » » pers. plural I II III I II III I II III I II III I II III I II III pers. doy PRESENTE ACTIVO INDICATIVO Sing. » Temas: δίδψ –/διδο– δίδψ–μι δίδψ–ρ δίδψ–ςι (ν) δίδο–μεν δίδο–σε διδ –αςι διδψ διδψ ρ διδψ διδψ –μεν διδψ –σε διδψ –ςι (ν) διδοί–ην διδοί–ηρ διδοί–η διδοι–μεν διδοι–σε διδοι–εν δίδοτ διδ –σψ δίδο–σε διδ –νσψν PRESENTE PASIVO Tema: διδο– δίδο–μαι δίδο–ςαι δίδο–σαι διδ –μεθα δίδο–ςθε δίδο–νσαι διδψ –μαι διδψ διδψ –σαι διδ –μεθα διδψ –ςθε διδψ –νσαι διδοί–μην διδοι–ο διδοι–σο διδοί–μεθα διδοι–ςθε διδοι–νσο δίδο–ςο διδ –ςθψ δίδο–ςθε διδ –ςθψν MEDIO- .Presente e Imperfecto activo y medio–pasivo de δίδψμι. » » II III II III pers. » pers. » » pers. Plur. Sing. Pasivo: σε–θ –ςο–μαι σ –θει–μαι 94. Medio: Perf. Plur. IMPERATIVO Sing. Activo: θ –ςψ Aor. Plur. » » pers. Medio: κα θ –ςο–μαι Fut. ἔ–δψ–κα– ἔ–δο–ςαν ν. tema verbal I II III I pers. doy INDICATIVO Sing. – νσορ –ο ςηρ – νσορ IMPERFECTO ACTIVO –δίδοτ–ν –δίδοτ–ρ –δίδοτ –δίδο–μεν –δίδο–σε –δίδο–ςαν GEN. Femenino N. διδοτςα. activo y medio.διδ –ναι NOM. Plur. » » pers. II » III » I II III pers. F.V.Aoristo fortísimo (III). Masculino F. δψ δψ ρ δψ –δ –μην ἔ–δοτ ἔ–δο–σο –δ –μεθα ἔ–δο–ςθε ἔ–δο–νσο δψ –μαι δψ δψ –σαι – νοτ – νηρ – νοτ MEDIO- . » » δίδοςθαι GEN. –δ –κα– ἔ–δο–σε σε. Genitivo M.. διδο ρ. » » ACTIVO Temas: δψ –κ–α–/δο– MEDIO T. NOM. I II III I II III pers. SUBJUNTIVO Sing. de δίδψμι. διδ –μενον. INFINITIVO PARTICIPIO INDICATIVO Sing.: δο– ἔ–δψ–κα ἔ–δψ–κα–ρ ἔ–δψ–κε (ν) –δ –κα– ἔ–δο–μεν μεν. » » pers. NOM. Nominativo GEN.V. Neutro T. Plur. IMPERFECTO PASIVO –διδ –μην –δίδο–ςο –δίδο–σο –διδ –μεθα –δίδο–ςθε –δίδο–νσο 95. διδ –μενορ. N. M. διδ ν. διδο–μ νη. Presente e Imperfecto activo y medio-pasivo de ςσημι (< *ςι–ςση–μι) pongo PRESENTE ACTIVO Fut. » pers. δο–μ νη. Pasivo: –δ – θη–ν Perf. Pasivo: δο–θ –ςο–μαι δ –δο–μαι 96. δ –μενον. Activo: δ –ςψ Fut. δ νσορ δο ςηρ δ νσορ NOM. –μ νοτ –μ νηρ –μ νοτ Otros tiempos de δίδψμι. Plur. » » pers. futuro Aor. » » δψ –μεν δψ –σε δψ –ςι(ν) δοί–ην δοί–ηρ δοί–η δοι–μεν δοι–σε δοι–εν II III II III pers. » δ –ρ δ –σψ δ –σε δ –νσψν δοτ–ναι INFINITIVO PARTICIPIO NOM. » » pers. Medio: κα δ –ςο–μαι Fut.. GEN. M. Plur. δ ν. F. δ –μενορ. Activo: δ –δψ– Perf. δοτςα. δ –μεθα δψ –ςθε δψ –νσαι δοί–μην δοι–ο δοι–σο δοί–μεθα δοι–ςθε δοι–νσο δοτ δ –ςθψ δ –ςθε δ –ςθψν δ –ςθαι GEN. N. Aoristo Perf. OPTATIVO Sing. IMPERATIVO Sing. doy Fut. I II III I II III I II III pers. δο ρ. Perfecto PRESENTE MEDIOPASIVO . Medio: Aor.Plur. Plur. OPTATIVO Sing. » pers. ἱςσάν. ἱςσα–μ νη. » INFINITIVO PARTICIPIO INDICATIVO Sing. » » II III II III pers. ἱςσ ςα. GEN. IMPERATIVO Sing. N. IMPERFECTO PASIVO Tema: ἱςσᾰ – ἱςσά–μην ςσα–ςο ςσα–σο ἱςσά–μεθα ςσα–ςθε ςσα–νσο MEDIO- . NOM. I II III I II III pers. » » pers. –άςηρ –άνσ–ορ ἱςσαι–νσο ςσα–ςο ἱςσά–ςθψ ςσα–ςθε ἱςσά–ςθψν ςσα–ςθαι IMPERFECTO ACTIVO Temas: ἱςσᾰ –/ ἱςση ςση–ν ςση–ρ ςση ςσα–μεν ςσα–σε ςσα–ςαν GEN. » » pers. » » Temas: ἱςσᾰ –/ ἱςση ςση–μι ςση–ρ ςση–ςι (ν) ςσα–μεν ςσα–σε ἱςσ –ςι (ν) ἱςσψ ἱςσ ρ ἱςσ ἱςσψ –μεν ἱςση–σε ἱςσψ –ςι (ν) ἱςσα–ίη–ν ἱςσα–ίη–ρ ἱςσα–ίη ἱςσαι–μεν ἱςσαι–σε ἱςσαι–εν ςση ἱςσά–σψ ςσα–σε ἱςσά–νσψν ἱςσά–ναι Tema: ἱςσᾰ ςσα–μαι ςσα–ςαι ςσα–σαι ἱςσά–μεθα ςσα–ςθε ςσα–νσαι ἱςσψ –μαι ἱςσ ἱςση–σαι ἱςσ –μεθα ἱςση–ςθε ἱςσψ –νσαι ἱςσαί–μην NOM. Plur. M. I II III I II III I II III I II III I II III I II III pers. » » pers. ἱςσάρ. ἱςσά– – νοτ μενορ.INDICATIVO Sing. Plur. » » pers. » » pers. Plur. – νηρ ἱςσά– – νοτ μενον. –άνσορ F. Plur. SUBJUNTIVO Sing. » » pers. » pers. » » pers. OPTATIVO Sing. INFINITIVO PARTICIPIO GEN. SUBJUNTIVO Sing. ςσάν.: ςσᾰ –/ςση– INDICATIVO Sing. N. F. » » pers.. Perfecto = ςσ –ςο–μαι = ἑςσ ξˆ (estaré en pie) . » » pers. Plur.97. Pasivo . » » I II III I II III I II III I II III II III II III pers. = ςσ –ρ–ψ . sigmático act. Plur. sigm. sigm. Plur. ςση–ναι NOM. pas. ςσάρ.Aoristo fortísimo atemático (o tercero) de ςση–μι T. act. ςσάνσορ ςσάςηρ ςσάνσορ Otros tiempos de ςση–μι .Fut. IMPERATIVO Sing. I ΙΙ III I II III pers. » ἔ–ςση–ν ἔ–ςση–ρ ἔ–ςσ–η ἔ–ςση–μεν ἔ–ςση–σε ἔ–ςση–ςαν ςσψ ςσ ρ ςσ ςσψ –μεν ςση–σε ςσψ –ςι (ν) ςσα–ίη–ν ςσα–ίη–ρ ςσα–ίη ςσαι–μεν ςσαι–σε ςσαι–εν ςση–θι ςσ –σψ ςση–σε ςσά–νσψν M. medio ςσα–θ – .V. activo pas.Fut.Fut.Fut. Plur. débil = sigm. » » pers. » » pers. ςσ ςα. sigm. F. » » pers. déb. Plur. medio . sigm.: ςσαÿ –/ ςση– ἔ–ςση–κα ἔ–ςση–κα–ρ ἔ–ςση–κε –ςσ –κα–μεν –ςσ –κα–σε –ςσ –κα–ςι–ν GEN. atemático fuerte = ἔ–ςση–ν = –ςση–ςά–μην . » » pers. Aor. » » pers. GEN. M. PERFECTO ATEMÁTICO – – – –ςσα–μεν –ςσα–σε ἑ–ςσ –ςι (ν) [ἑςσψ ] [ἑςσ ρ] [ἑςσ ] ἑ–ςσψ –μεν [ἑ–ςση–σε] ἑ–ςσψ –ςι (ν) ἑ–ςσα–ίη–ν ἑ–ςσα–ίη–ρ ἑ–ςσα–ίη ἑ–ςσα–ι–μεν ἑ–ςσα–ι–σε ἑ–ςσα–ι–εν –ςσα–θι ἑ–ςσά–σψ –ςσα–σε ἑ–ςσά–νσψν ἑ–ςσά–ναι NOM. ἑ–ςση– κ ρ. » » pers. pas. ἑ–ςσψ σορ ἑ–ςσψ ςα.Perfecto y Pluscuamperfecto de ςση–μι IMPERATIVO Sing.V.ςο–μαι = ἔ–ςση–ςα Aor.Aor. II III II III pers.Aor. ἑ–ςση– κ σορ ἑ–ςση– κτίαρ ἑ–ςση– κ σορ ἑ–ςσ ρ. ἑ–ςσ ςηρ ἑ–ςσ ρ. act. débil 98. N. » pers. I ΙΙ III I II III I II III I II III I II III I II III INFINITIVO pers. » ἑ–ςση–κ –ναι PARTICIPIO NOM. Plur. ἑ–ςση– κτια. IMPERATIVO Sing. OPTATIVO Sing. » » pers. Plur. ἑ–ςση– κ ρ. Plur.. » » PERFECTO DÉBIL T. SUBJUNTIVO Sing. déb. ἑ–ςσψ σορ . PLUSCUAMPERFECTO DÉBIL PLUSCUAMPERFECTO ATEMÁTICO T. » » pers.V. INFINITIVO I II III I II III pers. Plur.Presente e Imperfecto activo y medio-pasivo de ημι (< *jι–jη–μι). Plur. II » III » εἱ–ςσ εἱ–ςσ εἱ–ςσ εἱ–ςσ μεν εἱ–ςσ σε εἱ–ςσ ςαν –κει–ν –κει–ρ –κει –κει– (ἑ–ςσ –κειν) – (ἑ–ςσ –κειρ) – (ἑ–ςσ –κει) – ςσα–μεν –κει– ςσα–σε –κει– ςσα–ςαν 99. Plur. » pers. Plur. SUBJUNTIVO Sing. » » pers. » » pers. envío PRESENTE ACTIVO INDICATIVO Sing.. I II III I pers. » » pers. OPTATIVO Sing. IMPERATIVO Sing. » » I II III I II III pers. » » II III II III pers. Plur.: –ςσᾰ –/ ςση– INDICATIVO Sing. » Temas: ἱη–ἱε– η–μι η–ρ η–ςι (ν) ε–μεν ε–σε ἱ– ςι (ν) ἱψ ἱ ρ ἱ ἱψ μεν ἱησε ἱψ ςι (ν) ἱε–ίη–ν ἱε–ίη–ρ ἱε–ίη ἱει–μεν ἱει–σε ἱει–εν ει ἱ –σψ ε–σε ἱ –νσψν/ ἱ –σψςαν ἱ –ναι PRESENTE PASIVO Tema: ἱε– ε–μαι ε–ςαι ε–σαι ἱ –μεθα ε–ςθε ε–νσαι ἱψ –μαι ἱ ἱη–σαι ἱ –μεθα ἱη–ςθε ἱψ –νσαι ἱεί–μην ἱει–ο ἱει–σο ἱεί–μεθα ἱει–ςθε ἱει–νσο ε–ςο ἱ –ςθψ ε–ςθε ἱ –ςθψν ε–ςθαι MEDIO- . » » I II III I II III pers. SUBJUNTIVO Sing. » pers. GEN.PARTICIPIO M.V. ἱ νσορ ἱείςηρ ἱ νσορ IMPERFECTO ACTIVO Tema: ἱε ει–ν ει–ρ ει ε–μεν ε–σε ε–ςαν pers. I II III I pers. Plur. Plur. » » NOM. ἱειςα. » » pers. –οτ –ηρ –οτ IMPERFECTO PASIVO Tema: ἱε ἱ –μην ε–ςο ε–σο ἱ –μεθα ε–ςθε ε–νσο MEDIO- 100. ἥ–κα– εἱ–σε σε. » » pers. ἱείρ. INDICATIVO Sing.. ἱ μενορ. I II III I II III NOM. » » pers. ACTIVO Temas: –ἑ– MEDIO T.: ἑ– –κα –κα–ρ –κε ἥ–κα– εἱ–μεν μεν–. II » III I II III I II III I II III I II III II III II » pers. ἥ–κα–ν. ἱ ν. IMPERATIVO Sing. ἱ μενον. » » pers. OPTATIVO Sing.Aoristo fortísimo atemático (III) activo y medio pasivo de η–μι INDICATIVO Sing. Plur. » » pers. Plur. Plur. F. » » pers. ἱεμ νη. εἱ–ςαν ε –μην εἱ–ςο εἱ–σο ε –μεθα εἱ–ςθε εἱ–νσο –μαι ρ –μεν –σε –ςι(ν) ε– η–ν ε– η–ρ ε– η ε–ἱ–μεν ε–ἱ–σε ε–ἱ–εν –ρ –σψ –σε –σαι –μεθα –ςθε –νσαι ε –μην εἱ–ο εἱ–σο ε –μεθα εἱ–ςθε εἱ–νσο ο –ςθψ –ςθε . N. GEN. » » pers. Plur.. IMPERATIVO Sing. N. υάνσορ ἑ–μ νοτ ἑ–μ νηρ ἑ–μ νοτ . GEN. Clase I (sin reduplicación) 101. υάρ. SUBJUNTIVO Sing. ν. υάςηρ υάν. υ –ρ υηςί(ν) υα–μ ν υα–σ υα–ςί (ν) υψ υ ρ υ υψ –μεν υη–σε υψ –ςι (ν) υα–ίη–ν υα–ίη–ρ υα–ίη υα–ι–μεν υα–ι–σε υα–ι–εν υά–θι υά–σψ υά–σε υά–νσψν/υά–σψςαν υά–ναι NOM.V. –ςθψν –ςθαι NOM. υάνσορ υ ςα. » » pers.V. OPTATIVO Sing. digo PRESENTE ACTIVO T. » INFINITIVO PARTICIPIO M. ἑ–μ νη. Plur.: υη–/υᾰ – INDICATIVO Sing. εἱςα. Plur. M. I II III I II III I II III I II III I II III I II III II III II III pers. ε ρ. IMPERFECTO ACTIVO T. F.III » εἱ–ναι NOM. –μενον. » pers. » » pers. » » pers. INFINITIVO PARTICIPIO –νσψν GEN.: υη–/υᾰ – υη–μί υῄρ.Presente e Imperfecto activo de υν–μί›. GEN. N. » » pers. Plur. » » pers. νσορ ε ςηρ νσορ –μενορ. F. » » ἔυη–ν ἔυη–ςθα. » PRESENTE Temas: ρ–/ ρ– ε μί ε ςσί (ν) ςμ ν ςσ ε ςί (ν) ὠ ρ ὠ μεν σε ὠ ςι(ν) εἴην εἴηρ εἴη ε μεν. » » pers. F. » » pers. ςομ νη. Imperfecto y Futuro de ε –μί. » pers. » » pers. IMPERATIVO Sing. » » pers. » » I II III I II III I II III I II III II III II III pers. ε σε. ἔυη ἔυα–μεν ἔυα–σε ἔυα–ςαν ἔυη–ρ 102. ο ςα. M. νσορ οὔςηρ νσορ ς μενορ. ἔςεσαι ς μεθα ἔςεςθε ἔςονσαι ςοίμην ἔςοιο ἔςοισο ςοίμεθα ἔςοιςθε ἔςοινσο νσψν. » » pers.INDICATIVO Sing. I II III I II III Plur. ς μενον. Plur. ἴςθι ἔςσψ ἔςσε ἔςσψν. Plur.. OPTATIVO Sing. pers. –οτ –ηρ –οτ . INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO Temas: ρ–/ ρ– I ΙΙ III I II III pers. GEN.Presente. ν. ὤν. ἔςει ἔςσαι. N. ε ναι NOM. εἴημεν εἴησε εἴηςαν FUTURO Temas: ρ– ρ– ἔςομαι ἔς . Plur. Plur. soy INDICATIVO Sing. » » pers. ἔςσψςαν ἔςεςθαι NOM. SUBJUNTIVO Sing. GEN. ε εν. ἴ ρ ἴ ἴψμεν ἴσηε ἴψςι(ν) ἴοιμι ἴοιρ ἴοι ἴοιμεν ἴοισε ἴοιεν ἴθι III II III » pers. » » I pers.. οτςα. ςθα ν μεν ςσε. INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO INDICATIVO Sing. Plur. ἴσψ ἴσε νσψν (ἴσψςαν) ναι NOM. pers. F. » M. » » pers. ε μι ε ε ςι(ν) ἴμεν ἴσε ἴᾱςι(ν) ἴψ II III I II III I II III I II III II » » pers. ν. σε ςαν pers. N. I II III I II III pers. voy PRESENTE Temas: ε –/ – INDICATIVO Sing. ν. OPTATIVO Sing. Plur. I II GEN. » » 103. I II III I II III Plur. SUBJUNTIV O Sing. » » pers. Plur. ᾔειρ. » » pers. » α. » » pers.INDICATIVO Sing. νσορ ο ςηρ νσορ ειν ᾔειςθα .Presente e Imperfecto de ε μι. IMPERATIV O Sing. ν. » » pers. Plur. N. PRESENTE T. » » ᾔεςαν 104. κει–μ νη. κεί–μενορ. Plur. » » – κει–ςο κεί–ςθψ – κει–ςθε κεί–ςθψν κει–ςθαι NOM..Presente.: κει– FUTURO T. F. » » pers.: κει– κείςο–μαι κείς / –ει κείςε–σαι κεις –μεθα κείςε–ςθε κείςο–νσαι I II III I II III pers.III I II III Plur. κεί–μην II III I II III » » pers. Imperfecto y Futuro de κει μαι. ᾔει(ν) μεν σε ςαν. κεί–μενον.: καθ –ηρ > καθ –η– > da origen a . GEN.. » » ἔκει–ςο ἔκει–σο κεί–μεθα ἔκει–ςθε ἔκει–νσο 105. estoy sentado PRESENTE T. INFINITIVO PARTICIPIO IMPERFECTO INDICATIVO Sing.V.Presente e Imperfecto de κάθ–ημαι.V. –οτ –ηρ –οτ I pers. » pers. M. Plur. IMPERATIVO Sing. » » κει–μαι κει–ςαι κει–σαι κεί–μεθα κει–ςθε κει–νσαι I II III I II III pers. Plur. estoy tendido INDICATIVO Sing. » » pers.V. -P. δεικ–ντ– δείκ–νῡ–μι δείκ–νῡ–ρ δείκ–νῡ–ςι (ν) δείκ–ντ–μεν δείκ–ντ–σε δεικ–ν –ᾱςι (ν) δεικ–ν –ψ PRESENTE M.V. N. » » pers. Plur. –οτ –ηρ –οτ IMPERFECTO T. δεικ–ντ– δείκ–νῠ–μαι δείκ–νῠ–ςαι δείκ–νῠ–σαι δεικ–ν –μεθα δείκ–νῠ–ςθε δείκ–νῠ–νσαι δεικ–ν –ψ–μαι .INDICATIVO I II III I II III pers. PRESENTE ACTIVO Temas: T. δεικ– T. I II III I II III Plur.V. SUBJUNTIVO Sing. Plur. » » καθ –μην/καθ –μην κάθη–ςο/καθη–ςο κάθη–σο/καθη–(ρ)–σο καθ –μεθα/καθ –μεθα κάθη–ςθε/καθη–ςθε κάθη–νσο/καθη–νσο 106. T.: καθ –ηρ– > καθ –η– INDICATIVO Sing.P. II III I II III » » pers.V. δεικ– T. pers.P. » » pers. καθ μενορ καθημ νη. tema del Presente I II III I II III I pers. – Plur. καθ μενον. IMPERATIV O INFINITIVO PARTICIPIO M. » » pers. F. muestro (Clase II) INDICATIVO Sing.. » » κάθη–μαι κάθη–ςαι κάθη–σαι καθ –μεθα κάθη–ςθε κάθη–νσαι Sing. » » pers. I pers. GEN. » » κάθη–ςο καθ –ςθψ – κάθη–ςθε καθ –ςθψν καθη–ςθαι Sing.Presente e Imperfecto de δείκντ–μι.P. T. NOM. I II III I II III δεικ–ν – ρ δεικ–ν – δεικ–ν –ψμεν δεικ–ν –ησε δεικ–ν –ψςι (ν) δεικ–ν –οιμι δεικ–ν –οιρ δεικ–ν –οι δεικ–ν –οιμεν δεικ–ν –οισε δεικ–ν –οιεν δείκ–νῡ δεικ–ν –σψ δείκ–ντ–σε δεικ–ν –νσψν δεικ–ν – δεικ–ν –η–σαι δεικ–ντ– –μεθα δεικ–ν –η–ςθε δεικ–ν –ψ–νσαι δεικ–ντ–οί–μην δεικ–ν –οι–ο δεικ–ν –οι–σο δεικ–ντ–οί–μεθα δεικ–ν –οι–ςθε δεικ–ν –οι–νσο δείκ–νῠ–ςο δεικ–ν –ςθψ δείκ–ντ–ςθε δεικ–ν –ςθψν δεικ–ν –ναι NOM. » » IMPERFECTO IMPERFECTO M. –οτ δεικ–ντ–μ νη. δεικ–ν –μενορ.P. Activo δ –δειφα » Medio δ –δειγ–μαι . -P. δεικ–ν – νσορ δείκ–νῠ –ςθαι NOM.Plur. II III I II III I II III I II III II III II III » » pers. » » pers. δεικ–ντ– –δείκ–νῡ–ν –δεικ–ν –μην –δείκ–νῡ–ρ –δείκ–νῠ–ςο –δείκ–νῡ –δείκ–νῠ–σο –δείκ–νῠ–μεν –δεικ–ν –μεθα –δείκ–νῠ–σε –δείκ–νῠ–ςθε –δείκ–νῠ–ςαν –δείκ–νῠ–νσο Otros tiempos de δείκντ–μι Fut. Activo » Medio ἔ–δειξα –δειξά–μην Perf. N. INDICATIVO Sing. » » pers. » pers. ACTIVO Temas: T. GEN. δεικ– T. –ηρ δεικ–ν –μενον. δεικ– T. δεικ–ν – ςηρ δεικ–ν ν. » » pers. F.V. –οτ pers. Plur.V. » INFINITIVO PARTICIPIO M. GEN. δείξψ Aor. IMPERATIVO Sing. δεικ–ντ– T. » » pers. Plur.P. δεικ–ν – νσορ δεικ–ντςα. Plur. δεικ–ν ρ. OPTATIVO Sing. » Pasivo –δείφθην . además.15. en el caso en que una afirmación o un mandato podrían parecer demasiado decisivos o bruscos: se trata del así denominado Optativo de modestia o discreción.. Aor.6: cartas de Pablo: Rm 3.18: δῴη = os dé N. en las proposiciones independientes.11.15.14. se mantiene también en las dependientes (sea con tiempo principal sea con tiempo histórico).31.7.11.17. A) OPTATIVO VOLITIVO (o DESIDERATIVO): 1) Está atestiguada 14 veces la exclamación «μ γ῞νοισο» en: Lc 20.4.T. para indicar una posibilidad en el presente. y Hch.15.13.T.APÉNDICE SEGUNDO EL OPTATIVO EN EL NUEVO TESTAMENTO El uso del modo Optativo es muy reducido en la κοιν . 2) Otros casos de Optativo volitivo en el mismo Pablo: I Ts 5.16.T. Nuevo Test. sólo en algunos casos. Tal función potencial del Optativo introducido por ἄν.2.21.): es el denominado Optativo oblicuo. precisamente el del Optativo potencial (introducido por la partícula ἄν). está atestiguada una presencia considerable del Optativo en las proposiciones dependientes de tiempos históricos (Impf. se ha desarrollado otro.. se encuentra de hecho sólo sesenta y cinco veces (alguna vez más o menos. en las oraciones independientes.1. MSS Manuscritos Impf. Como indica el mismo nombre.7. en fin.6. Gal 2. II Ts 3. Tal uso está presente en el N. Imperfecto Ppf.23:ἁγιάςαι = os santifique Rm 5.9. en Lc. el deseo y tal es precisamente su significado ordinario.16: II Tm 1. I Cor 6.3. en el N. el Optativo expresa. Junto a este valor más antiguo. Ppf. según las lecciones y las variantes de los MSS). 6. En la lengua griega clásica. el uso del Optativo (siempre con ἄν). Se debe recordar. Pluscuamperfecto .. 9.14: υάγοι = coma (pueda comer) Hch 8.24). Jd 2: πληθτνθείη = abunde B) OPTATIVO EN LAS INTERROGATIVAS INDIRECTAS 1) εἴη (< ε μί) = sea (fuese). en pasajes que implican duda o incertidumbre: Hch 20. II Ts 3.12: πεπιςςε ςαι = haga abundar I Ts 3.36. 8.17: ςσηπίξαι = confirme I Ts 5. veces (Lc 2) Ejemplos de Optativo con ε (no en prótaxis de período hipotético). sea hecho) Mc 11. 21. 18.9.23.16: λογιςθείη = (no les) sea tomado en cuenta Fm 20: ὀναίμην = yo reciba de ti gozo II Ts 2.2.11.26. vaya Heb 13.23.21: κασαπσίςαι = (os) disponga Jd 9: πισιμ ςαι = (te) reprenda I Pe 1.2.15. II Pe 1. Jn 13.20: εἴη = sea.38: γ῞νοισο = suceda (hágase.17: παπακαλ῞ςαι = consuele I Ts 3.39: ε δ ναινσο = si les fuera posible < deriva de . 3.12: πλεονάςαι = haga crecer Rm 15.20: ε βο λοισο = si quisiere Hch 27.13: πληπ ςαι = colme II Ts 2.16: ε εἴην = si fuese (posible) Hch 25. 22. atestiguado diez 1.5: κασετθ ναι = dirija II Tm 4. 15.46.17.29. Hch 10.23: σηπηθείη = se conserve 3) Otros ejemplos no paulinos: Lc 1.I Ts 3. si así viene a ocurrir) .27: ε χηλαυ ςειαν… εὕποιεν = si lo buscasen a tientas .. 15. E) EJEMPLOS EN PERÍODOS HIPOTÉTICOS MIXTOS (con apódosis sobreentendida) Hch 24.17: ε θ῞λοι = si lo quisiese (la voluntad de Dios) I Cor 14.31: πψρ ἃν δτναίμην = ¿cómo podría…? Hch 26.24: σί ἃν γ῞νοισο = qué habría sucedido Hch 8.19: ε ἔφοιεν = si tienen algo (contra mí) I Pe 3.37: ε σ φοι = si por caso.11: σί ἃν ποι ςαιεν = qué podrían hacer D) OPTATIVO OBLICUO Hch 25..16: .Hch 17. ππίν κασηγοπο μενορ κασ ππ ςψπον ἔφοι σοὺρ κασευ ποτρ σ πον σε ἀπολογίαρ λάβοι πεπ σοτ γκλ μασορ = . por ejemplo (fórmula retórica = si es el caso.. antes de que el acusado comparezca ante los acusadores y tenga la posibilidad de defenderse de la acusación.62: σί ἃν θ῞λοι = cómo quisiera Lc 6.14: ε πάςφοισε = si tuvieseis que sufrir I Pe 3.. y lo hallasen C) OPTATIVO POTENCIAL Hch 5.29: ε ξαίμην ἄν = querría implorar Lc 1...10. T. las segundas son formas adverbiales (o nominales) de significación propia y son utilizadas secundariamente como preposiciones. Las preposiciones pueden regir uno o varios casos.1). la expresión ἀν μ῞ςον = por medio de.18.T. PREPOSICIONES PROPIAS 1. son utilizadas solamente como preposiciones y entran en composición nominal y verbal (preverbio). el número y la frecuencia de las preposiciones impropias. hacia. Jn 1. pero no entran en composición nominal o verbal. Nótese. cfr. presenta la reducción de los casos regidos.65). a).31) y el uso adverbial de ἀνά en Ap 21. 8. (22 veces). etc.9).T. (1768 veces). finalidad (para. En el N. sobre todo en Mc. Hch 7. dentro.40. en Mc 7. también debido a que significados afines tienden a identificar determinadas preposiciones en el lenguaje popular.27). en vista de). relación (respecto de). las preposiciones propias son las del griego clásico: no está atestiguada ἀμυί. (p.48.ej. ἀν μ῞πορ = cada uno por su parte (a su vez) (I Cor 14. Indica movimiento de lugar y dirección (en. La traducción al italiano/castellano p.T. además. p. ν o asume su valor. En algún caso. Se amplía. Por ello los gramáticos han formulado una distinción entre preposiciones propias y preposiciones impropias: las primeras son simples instrumentos sintácticos. 8. otras lo han conservado. Lc y Hch.ej. Está atestiguada con valor distributivo: ἀν δηνάπιον = (recibieron) un denario cada uno (Mt 20. tiempo (hasta que). si rigen diversos casos en cada uno de ellos adquieren un significado específico. ἀν δ ο = de dos en dos (Lc 10.APÉNDICE TERCERO USO DE LAS PREPOSICIONES GRIEGAS Todas las preposiciones griegas eran en el origen formas adverbiales. ερ – Muy frecuente en el N.7. Con genitivo solamente ἀνσί – Preposición de uso limitado en el N. en cambio. seguida del GEN. a través de (atravesando).. ve. Algunas han perdido el valor adverbial autónomo. preposición cfr. 2.50.53. por ejemplo prep.T. et cetera . ε ρ se utiliza en lugar de la prep. (13 veces). ya en el N. Alguna vez asume sentido de hostilidad: ε ρ α σ ν = contra él (Lc 22.21.ej.T. Lc 7. a las que se une la función de conexión con el caso. 11. En cuanto al régimen de los casos. Con acusativo solamente ἀνά – Preposición de uso limitado en el N. el N. véase etc. T. 18. en particular en Lc-Hch y en el epistolario paulino. Secundariamente puede designar el origen (Jn 1. el agente (Sant 1. – Genitivo.) ς ν – Aparece 128 veces en el N.). p. en rescate de (Mt 20. ε ρ se utiliza para indicar lugar en donde (Mc 1.22)..3).T.12). En la acepción temporal indica también el tiempo dentro del cual ocurre la acción (Mt 26. la confusión entre κ y ἀπ . más frecuentemente. Mc 2. en las varias acepciones: en lugar de (Mt 2.18). etc..ej.. Hch 1.). Indica movimiento de lugar (desde. la causa (Ap 16. el origen o la derivación (Mt 1. por influjo semítico. y significa «con. hay pasajes en los que ν está en lugar de ε ρ (Lc 9. 4.T.Fil 1.T. la circunstancia concomitante (Rm 2. la separación (I Cor 9.4 va seguida del nominativo.1. Con este caso διά expresa el movimiento de lugar y el tiempo continuado: por.16: Gal 1. durante.16.3 etc.. – Está atestiguada sólo 48 veces en el N. En I Ts 4.4.48). la materia (Ap 18.ej. etc. alejamiento desde el exterior de un lugar (desde.27). 5.20). porque» (Lc 19. p. La preposición indica preferentemento la causa (Mt 27. gracia sobre gracia? ἀπ κ ( ξ) ππ – Aparece 646 veces en el N.9).T. en lugar de (Mt 5. contra. a través de. (Hch 23. Permanece difícil la interpretación de Jn 1.44). p.3. etc. Son frecuentes los casos con sentido figurado. Mt 24. Prevalece el significado de cambio.45).13). Acompaña a veces a verbos de temor (Lc 12. con evidente valor adverbial. generalmente.: Jn 7. II Cor 9.46) y.19). a veces la causa final (cfr. Está atestiguado. la causa instrumental (Rm 11. el valor instrumental (Mt.T. Con el dativo solamente ν – Preposición muy común en el N. etc.27. Sant 5.está fuertemente condicionada por el contexto.18). etc. 4. dentro. etc. El uso más común es el temporal: antes de (cfr.44). el modo (Hch 15.).36).4.10 ς ν va precedida de ἅμα = juntamente (con). el matiz partitivo (Jn 7. etc.17.16.18).28). el tiempo a partir del cual (Mc 10. fuera de).ej.37. también con el infinitivo sustantivado. 9. 3.. la causa (Lc 22. p.16: φάπιν ἀνσ φάπισορ = ¿gracia en lugar de gracia. Mc 4. y en consecuencia en el N.7. con sentido locativo o con sentido temporal: en. (916 veces). II Cor 2.).12. p. La preposición διά está atestiguada 688 veces en el N. junto con» (cfr. En Ap 1. I Ts 3. A causa de la no siempre neta distinción helenística entre situación de lugar y movimiento.61. del interior de ). Ap 2. después).38).ej. Heb 9. con menor frecuencia indica el medio. En la expresión con el relativo ἀνθ ν tiene el significado de «por esto. .27). Es relativamente rara la acepción local: delante de (cfr. Con acusativo y genitivo διά – Acusativo. en nombre de (Mt 17.15). Se acentúa en la lengua helenística. Indica. entre.. entre.38).11. especialmente en Jn y Hch.27.).22. en el interior de. (2757 veces). un matiz partitivo (Lc 6.10: Jn 21. – Muy frecuente en el N. lejos de.). cfr. extensivo a la esfera temporal (a partir de.9.T.7. La preposición introduce el complemento de compañía y de unión.ej. situación de lugar (Jn 1. por encima de.18) y complemento de tiempo (Hch 5. Con este caso la preposición expresa frecuentemente el complemento de compañía y unión. I Cor 7. y casi exclusivamente en Pablo: cfr. La preposición π῞π aparece en el N.21).19).Rm 8. – Genitivo.22.17). Acusativo . AC. con el valor de π῞π «por. etc. respecto de». π – Acusativo.κασά – Acusativo. si bien no están ausentes los significados relativos a la idea de lugar (p. a causa de (Lc 10. 24. Lc 4.ej. Rm 4.T. más allá de. Prevalece en gran manera el valor «en torno a. en sentido espacial o en sentido temporal (Hch 15. Jn 11.). Con el significado de «bajo. πεπί – Acusativo.35). cerca. en el N.. 476 veces. Heb 12. Hch 10.4). No es muy frecuente con el AC. propios del complemento de materia. detrás). Rm 9. aparece sólo en Heb 9. la preposición πεπί está atestiguada unas 300 veces en el N. 150 veces.. durante un cierto tiempo (Hch 17. 473 veces. en nombre de (II Cor 5.T. al otro lado (Mt 10.6.14) y el modo (Mc 3.13 etc. La preposición expresa posteridad en el tiempo o en la serie (después de mí. II Cor 1.14 etc.5. a favor de» (Mt 26. – Genitivo. Está atestiguado también el valor distributivo (Lc 2. por cuenta de.14). – Genitivo. (38 veces): tiene el valor de ―en torno a‖.44. la preposición κασά está presente en el N.: a favor de (Mt 5. π῞π – Acusativo.41. Hch 22. Con este caso se utiliza como complemento de agente o de causa eficiente: por. etc).4 etc).63) o «contra» (I Cor 15.4. con ὅλορ/ – η. μεσά – Acusativo.27. – Genitivo.17).3). En Lc-Hch.3.20). Ef 5. según o en conformidad con una cosa (Lc 2.13).T.). seguido del nombre πεπίφψπορ = región. de él . π῞π expresa movimiento de lugar real o figurado: sobre.15). Con el acusativo. La preposición μεσά está presente en el N. hay pocos ejemplos de πεπί con GEN.18). introduce la causa (Jn 10. En los juramentos tiene el significado de «por» (Mt 26. hacia» designa movimiento de lugar (Mc 5.8.ej.T.3 (más allá de.15).33).22.) Con el GEN. en sentido local.).. alguna vez el medio (I Tim 4.25. A veces.6.28. Puede designar la acción a lo largo o a través de un lugar (Lc 10. respecto de (como πεπί. de ti. 25. 6..). En el N.T. – Genitivo. Puede indicar el movimiento a lo largo de una dirección o de arriba hacia abajo (Mc 5. Más frecuentes y variados son los usos de π῞π con GEN. Heb 10. Hch.8 etc. la preposición se traduce por «a través de» (p. el favor o la hostilidad hacia alguno o hacia alguna cosa (Mt 10.T. 5). Jn 20. también con el dativo la preposición indica situación de lugar: sobre.27). el triple régimen en Hch 27. Es también frecuente el sentido temporal (Lc 3.12). seguida del AC.13). con la idea de procedencia.6. 18.49. 37. en contra de (Lc 12.5).27.25). cerca de. – Dativo.55. Significa «de parte de». Con los verbos que significan «hablar». ππ ρ – Acusativo. referido a personas. a (cfr. 891 veces.16 etc. junto a (Mc 5.ej. Heb 1. I Pe 1..52). en dirección de (Mt 7. Mc 16.24. más allá de (después de un comparativo: Lc 3.): hacia. La preposición πί está presente en el N. 16. – Genitivo. Ef 6. «conversar» denota relación (Mt 14.13). I Ts 3. Hch 7. παπά – Acusativo. en lugar de (Rm 1.2. además de (II Cor 7.11.4. generalmente referido a personas: Jn 19. 5. en referencia a (Hch 5. La preposición παπά aparece 194 veces en el N.13. 4. Rm 4. de tiempo y de duración en el tiempo (Hch 3.33). en contra de (Hch 18. Aparecen también los significados de fin o intención (Mt 3. El único ejemplo con GEN se encuentra en Hch 27. delante de (Mc 13.28). sobre. Denota movimiento hacia o a lo largo de un lugar (Mt 15.54). Lc 19.15).14.).35).43s.29).32. Con acusativo.24. II Cor 5. el francés chez). a base de (Mt 4.8). Rm 9. sobre. Hch 10. p. . y de complemento agente (Jn 1. cfr. Mc 3. Con este caso la preposición indica prevalentemente movimiento hacia o sobre un lugar (cfr.T. en el sentido de «junto a».4).25. – Dativo. – Genitivo. En general. cerca (Mt 24. Con los verbos de estado tiene el significado de «junto a» (Jn 1. Indica situación de lugar: junto a (Jn 21. encima (Mt 14. 27.T.27. sobre el fundamento de (Lc 5. Se utiliza generalmente para indicar lugar y proximidad.13). Aparece con frecuencia después de verbos de sentimiento (Mt 15.11.4).20).27). Hch 11. de hostilidad (Mt 26. en aquel momento (Jn 4.2.1.7). encima (Mt 9. Mt 14.29.1).45. con los significados de movimiento de lugar: hacia.2.12). Indica situación de lugar: en. genitivo y dativo πί – Acusativo. Lc 24. – Genitivo. Esta preposición está utilizada más de 600 veces.34: ππ ρ σηρ μεσ῞παρ ςψσηπίαρ = para vuestra propia salvación.La preposición π aparece 220 veces en el N. – Dativo. Rm 11.14).T. Jn 6.9). Sirve también para significar dirección o disposición favorable o contraria (I Ts 5.6.8.1. contra » ἄσεπ sin » ἄφπι(ρ ) hasta » próximo a » ἔμπποςθεν delante de. antes de » ἔνανσι delante de » ἕνεκα por. ἄνετ sin GEN. sobre. por causa de » νσ ρ en medio de » ν πιον delante de » ἔξψ fuera de » ἔξψθεν desde fuera GEN.LAS PREPOSICIONES IMPROPIAS ἅμα juntamente DAT. ἄνσικπτρ frente a » ἀνσιπ῞πα frente a » ἀπ῞νανσι frente a. Dativo . en el interior de » ἕψρ hasta » κασ῞νανσι frente a » κασεν πιον frente a » κτκλ θεν en torno a » γγ ρ πάνψ DAT. encima » ἔςψ en. κ κλ en torno a » μεσαξ en medio de » μ῞φπι(ρ ) hasta » detrás » ὀπίςψ detrás » ὀχ῞ mucho después » παπεκσ ρ excepto » π῞παν más allá » πλ ν excepto » πληςίον próximo a » πεπάνψ muy por encima de » ποκάσψ abajo. debajo » φάπιν por amor de. por motivo de » φψπίρ sin » πιςθεν . NEGACIONES.. porque ψρ temporal hasta que άν (ε +ἄν) . continuativo pero. porque δ adversativo. si bien εἴσε εἴσε disyuntivo. luego δι conclusivo por eso δι πεπ conclusivo por eso δι σι causal.APÉNDICE CUARTO CONJUNCIONES. causal desde el momento que. todavía ἄφπι temporal hasta que γάπ declarativo en efecto. INTERJECCIONES 1. sea πάν ( πεί+αν) temporal (eventual) cuando πεί temporal. causal desde el momento que. que ε condicional.Conjunciones coordinadas y subordinadas VALORES SIGNIFICACIONES ἀλλά adversativo pero. correlativo sea . y. causal desde el momento que. interrogativo si condicional si. PARTÍCULAS... si acaso ε καί concesivo si bien εἴπεπ condicional (enfático) si. puesto que πειδ πεπ temporal. declarativo porque. puesto que πειδ temporal. quam) ἤ ἤ disyuntivo o . que ο ν conclusivo así pues. también καίπεπ concesivo si bien καίσοι concesivo aunque μ φπι(ρ) temporal hasta que ὅπψρ final para que. pues bien σοίντν conclusivo por tanto comparativo. o νίκα temporal cuando να final para que.. siempre que ὅσε temporal cuando ὅσι causal. que (lat. declarativo como.ἤ disyuntivo.. modal así que ρ lat. comparativo o. que. pues. o bien. declarativo porque. latín . por consiguiente πλ ν adversativo pero ππίν temporal antes que σ (enclítica) copulativo y σοιγαποτν conclusivo por esto. a fin de que καθ σι (κασά+ὅσι) causal porque καί copulativo y. consecutivo. ya que causal. a fin de que ὅσαν (ὅσε+ἄν) temporal cuando. ¿numquid?) ο (ο κ. y no. ni .. ni . Negaciones μ μ γε ( no ε δ μ γε) no de otro modo μηδαμψ ρ no. ni ο δ ποσε jamás ο δ πψ todavía no ο κ σι ya no. ni μηδ ποσε jamás μηδ πψ todavía no μηκ σι no más μ ποσε para que no.... ο φ). ni . no sea que. así que. ni siquiera. quizás μ πψ todavía no μ σε (también correlativa) y no.. ο φί no ο δαμψ ρ de ninguna manera ο δ (también correlativa) ni... de ningún modo οὔπψ todavía no οὔσε (también correlativa) no.ςεί comparativo como si ὥςπεπ comparativo como ὥςσε consecutivo.. de modo que 2. ni μ σι (en las interrogativas) ¿acaso? (lat. de ningún modo μηδ (también correlativa) ni. ni . y no. conclusivo que. ni . 3. reagrupados. precisamente ἔα exclamación. por tanto ἀπα partícula interrogativa ¿acaso . ¡ay! ἴδε exclamación. ¡he aquí! μν partícula aseverativa ciertamente.Interjecciones ἄν con Subjuntivo indica eventualidad con Optativo indica potencialidad con Indicativo de un tiempo histórico indica irrealidad ἄπα partícula de valor conclusivo precisamente. ¡ah! adversativa.. ¡oh! ὠ interjección ¡oh!. pero. interjección ¡mira!. ciertamente ναί partícula afirmativa sí. en todo caso correlativa con ‰ μ νσοι partícula aseverativa μ ν partícula intensiva en verdad. pero con frecuencia sólo en algunas de sus .. ¡he aquí! δοτ exclamación. citados ya en parte en el texto de la Guía. verdaderamente ο αί interjección ¡ay! ο ά interjección ¡ah!. interjección ¡ah!.? (respuesta negativa) γ partícula enclítica enfatizante precisamente. interjección ¡mira!. ciertamente APÉNDICE QUINTO REPERTORIO DE VERBOS GRIEGOS Presenta este Apéndice. al menos y limitativa δ partícula de refuerzo cierto. Partículas . los paradigmas de un cierto número de verbos. recibe el nombre de preverbio y que. están enumerados en orden alfabético. sin las preposiciones con las que. se verifican varios fenómenos de carácter fonético.: Ejs. Conviene precisar. se ha preferido indicar aparte en su forma original y de la manera más completa posible. que los verbos. después de la elisión indicada. si no en el verbo-base. sin dejar vestigio alguno.. Ejs. ésta se transforma en aspirada.: ἀνά + ἀγγ῞λλψ < ἀναγγ῞λλψ.: ἀπ + ημι < ἀυίημι. mientras que ππ solamente en muy raros casos queda sujeta a cambios. con indicación gráfica. Cuando se mencionan formas alternativas (p. Ejs. topo con ν + μ῞νψ < μμ῞νψ. se trata con frecuencia de formaciones muy raras que se encuentran a veces solamente en uno de los compuestos. todas las formas más importantes de cada uno de los verbos presentados.T. caigo en. Sólo la preposición πεπί permanece siempre inalterada. perdono 3) En muchos casos. Ejs. seleccionados en atención a sus peculiaridades y a la frecuencia con que aparecen en el N. quito en derredor ππ + ἄγψ < πποάγψ. ejemplo Ejs. dada su cantidad. permanezco fiel ej. algunos de ellos se utilizan casi inseparablemente unidos. un Aoristo débil junto a un Aoristo fuerte). imprescindibles para comprender la formación del verbo. las consonantes finales de la preposición. Hay que notar. ejemplos . que la preposición con la que un verbo entra en composición. pueden sintetizarse en las normas siguientes: 1) La vocal final de la preposición se elide al contacto con la de un verbo que comienza por vocal. proclamo πεπί + αἱπ῞ψ < πεπιαιπ῞ψ. sin embargo. ej. voy delante de… 2) Después de la elisión mencionada. si precede a un verbo cuya vocal inicial tiene espíritu áspero. encuentro. entre los que uno de los más frecuentes es el de la asimilación. en cursiva. preposiciones que. algunos de los cuales. como consecuencia de tal unión. además.: ν + πίπσψ < μπίπσψ. conduzco fuera.formas. finalmente. en cambio. al contacto con las iniciales del verbo. cuando la preposición termina en consonante muda fuerte. aparecen aquí. sufren cambios fonéticos de diverso tipo. de las formas específicamente utilizadas en el Nuevo Testamento. παπά–. ἀπ –. PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS ν ἀγγελθ ςομα ι ἄγψ PERFECTO S (Act. ἀλείυψ unjo ἀλιυ– ἀλειυ– 7.) o y Pasivo) ἀγγελψ ἤγγειλα ἤγγελκα ἀγγελοτμαι anuncio 2.ς ν + γπάυψ < ςτγγπάυψ. ἀπ –. διά–. πί–. ς ν– . ἀνά–. ἤγγελμαι αἱπ ψ 3. ε ρ–. Medi (Act. ε ρ–. κασά–. ππ –. πί–. απ –. ἀγγ λλψ TEMAS VERBALE S ἀγγελ– FUTUROS γγειλάμη ἀγ– llevo ἄξψ γγ λθην γγ λην ἤγαγον ἄξομαι ἀφθ ςομαι γαγ μην ἤφθην ξα φα αἱπ ςψ εἱλον ᾕπηκα tomo ἑλ– εἱλ μην π θην ᾕπημαι αἴπψ ἀπ– αἱπ ςομαι αἱπεθ ςομαι ἑλψ ἀπψ ἀκο ψ ἀκοτ– ἀποτμαι ἀπθ ςομαι ἀκο ςψ πάμην ἤπθην ἤκοτςα oigo ἀκο(F)– 6. πμαι ἀκ κοα ἀκο ςομαι κοτςάμην ἤκοτςμαι ἀκοτςθ ςομα κο ςθην ι ἀλείχψ ἤλειχα ἀλ λιυα ἀλείχομαι λειχάμην ἀλ λιμμαι ἀλειυθ ςομαι λείυθην ἁμαπσ ςψ ἁμαπσ ςομαι ἀνά–. ς ν–. π π–. κασά–. . μεσά–. κασά–. ἀπ –. ξ–. πεπί–. παπά–. ππ –. π –. ἁμαπσάνψ ἁμαπσ(η)– me levanto 5. ε ρ–. AORISTO S μάπσηκα μάπσημαι διά–. κ–. escribo ς ν + λεγψ < ςτλλ῞γψ. γμαι αἱπε 4. recojo. πα πκα μάπσηςα ἥμαπσον ἀνά–. Medio) y Pas. reúno PRESENT E 1. πί–. κ–. διά–. Medio (Act. ς ν–. 10 . ς ν–. π π–. toco α ξάνψ aumento β αίνψ ἁυ– α ξ(η)– βα–/βη– ἅχψ ἅχομαι ἁυθ ςομαι α ξ ςψ α ξ ςομαι α ξηθ ςομαι β ςψ β ςομαι voy μαπσ θην χα ἀνά–. π π–. Medi Pasivo) o) ἔβαλον β βληκα ἀμυί–. ἔβην PRESEN TE 11 β άλλψ . ανσί–. παπά–. κ–. . διά–. ππ –. κασά–. πεπί–. 9. π –. Medio-pasivo (Act.equivoco 8. ν. μεσά–. ἀπ –. ππ –. διά–. ἀνά–. ς ν–. arrojo 12 β απσίζψ . παπ– εν–. ἅπσψ ato M. πί–. βληθ ςομαι βλ θην βαπσίδ– βαπσίςψ βάπσιςα – βαπσίςομαι βαπσιςάμην βεβάπσιςμ αι βαλ(ε) βαλ– βλεπ– veo M. ἀπ –. ππ –. ν–. βαλοτμαι βαλ μην β βλημαι παπά–. απ –.) βαλψ βαπσιςθ ςομαι βλ χψ βλ χομαι βαπσίςθην ἔβλεχα – β βλεμμαι ἀνά–. π π–. πί–. – χάμην μμαι ἥυθην ηὔξηςα ηὔξηκα η ξηςάμην ηὔξημαι η ξ θην ἔβηςα β βηκα βηςάμην β βαμαι κασά–. ν–. ἀνά–. ἀνά–. πεπί–. ππ ρ–.-P. y Pas. πί–. Medio y (Act. TEMAS VERBAL ES FUTUROS AORISTOS PERFECT OS PREPOSICIO NES EN LOS COMPUESTO S βλη– Medio (Act.-P. πεπί–. κασά–. bautizo sumerjo 13 β λ πψ . διά–. κ–. πί–. ππ –. (δεικν ψ) muestro 20 δ φομαι δεφ– . διά–. ππ –. πί–. quiero 15 γαμ ψ γαμ(ε) . ν–.14 β ο λομαι βομλ(η)– . δεδίδαφα δεδίδαγμαι δ δψκα δ μην δ θην δ δομαι AORISTOS PERFECTOS PREPOSICION ES EN LOS . desposo γαμ(η) βεβο λημα ι βοτλ ςομαι βοτλ θην βοτληθ ςομαι βοτλ θην γαμψ /γαμ ςψ γάμηςα/ἔγημα γεγάμηκα γαμοτμαι/γαμ ςο μαι γαμηθ ςομαι γεν ςομαι γημάμην γεγάμημαι γαμ θην γεν μην γ γονα vengo a γεν(η)– ser soy γον– 17 γι(γ)ν ςκ γνψ– . ἀπ–εκ–. πί–. δ δειφα δ δειγμαι δ δεγμαι δ φθην διδακ– διά–. ππ –. ἀνά–. παπά–. διά–. ι γπάυ– 19 δείκντμι δεικ– . ψ γενηθ ςομαι γεν θην γεγ νημαι conozco 18 γπάυψ . ν–. κασά–. ἔγνψςμαι γπάχψ δείξψ ἀπ –. π –. enseño 22 δίδψμι . παπά–. κασά–. ἀπ –. ἀπ –. ς ν–. παπά–. κ–. doy PRESEN TE γν ςομαι ἔγνψν ἔγνψκα γν ςθην ἔγπαχα γ γπαυα γπάχομαι γπαυ ςομαι γπαχάμην γπάυθην/ γπά υην ἔδειξα γ γπαμμαι δείξομαι δειφθ ςομαι δ ξομαι δειξάμην δείφθην δεξάμην διδάξψ δο–/δψ– διδάξομαι διδαφθ ςομαι δ ςψ δ ςομαι δοθ ςομαι TEMAS VERBAL FUTUROS δίδαξα διδαξάμην διδάφθην ἔδψκα ἀνά–. recibo 21 διδάςκψ . ε ρ–. escribo γνψςθ ςομαι 16 γί(γ)νομα γν– . ππ ρ–. πί–. despierto δοκ(η)– δτνα– (Act. ἔςομαι ε ρ–. ς ν–. voy 30 λα νψ . ς ν–. κ–. κ–. ν–. ἀνσι– παπά–. . parezco creo 24 δ ναμαι . ε ρ–. δι–εκ–. πί–. Medi (Act. ξ–. διά–. παπά–. ἀπ –. πίςσαμαι sé 32 ἔπφομαι . (δ νψ ) sumerjo 26 άψ . π– ν–. ἀπ –.) Pasivo) δ ξψ/δοκ ἔδοξα/ δ κηςα ςψ δ φθην/ δοκ θην (Act. Medio) δτν ςομαι δεδ νημαι δ ςψ ἔδτςα δ δτκα δ ςομαι δτθ ςομαι ἔδτν δ θην δ δτμαι α– άςψ εἴαςα εἴακα γπ– άςομαι γεπψ ε άθην ἔγειπα εἴαμαι γ γεπκα γεπ– γεπθ ςομ αι γοπ– 28 ε μί . Medio y o y Pas. πί–. dejo 27 γείπψ . λ λαμαι ι πιςση– πφ– λ λτθα ἀνά–. ε –/ – λα– λάςψ/ λψ λαςθ ςομ αι πιςσα– ἀπ–εκ–. ἤλαςα λαςάμην πιςσ ςομα λάθην πιςσ θην λε ςομαι λθον λ λακα ἀπ –. ν–. ς ν–. ςτν– παπά–. puedo 25 δ ψ . δ δογμαι/δεδ κη μαι δτνάςθην δτμη– δῠ–/δῡ– δτν θην δεδ κηκα ρ–/ρ– γπ μην γπ γοπα γ πθην γ γεπμαι ππ ρ–. παπ–ειρ–.COMPUESTO S ES 23 δοκ ψ . π–ανά–. impulso 31 . διά–. πί–. ς ν–. soy 29 ε μι . πεπί–. reconstruible por deducción . ἀπ –. κασά–. παπ– ειρ–. ππ –. παπά–. πεπί–.) ε πίςκψ ε π ςψ ε π(ε/η)– ε π ςομαι encuentro ε πεθ ςομ αι 35 . κασά–. πί–. ζ ςομαι ἥξψ ξα κα ἀνά–. ππορ–ανά–. Medio) Pasivo) ηὕπηκα/εὕπηκ ἀνά–. ς ν–. ςτν–ειρ λετθ– 33 . η πον/ε πον α η π μην/ε π μ ηὕπημαι/εὕπημ ην αι η π θην/ε π θη ν ἔςφηκα ἀνά–. ς ν–. ἔφψ tengo ζάψ (ζ ψ) vivo ἥκψ φ–(*ςεφ–) ζη– κ– ξψ ἔυαγον δ δοκα δ ςθην δ δε(ρ)μαι AORISTOS PERFECTOS κασά–. Medi o y Pas. π π–. 36 . ν–. ξομαι ζ ςψ ἔζηςα ἔζηκα ἀνά–. ς ν–. κασά–. ἀνσί–. ππ ρ–.voy λθ– vengo λτθ– π–ειρ–. PREPOSICION ES EN LOS COMPUESTOS (Act. μεσά–. πί–. vengo θάπσψ σαυ– θάχψ entierro (< *θαυ–) σαυ ςομαι σεθάχομαι ἔθαχα σ θαμμαι θάυην σάυην * voz no documentada en los textos. ςθίψ como 34 . Medio y (Act. ππ ρ–. παπά–. 38 . δ(ερ)– δ(ο)– υαγ– ἔδομαι υάγομαι PRESENT TEMAS FUTUROS VERBALE E S (Act. 37 . κ–. π –. ἔςφον ππ –. ς ν–. κασά–. πί–. 44 . καίψ quemo TEMAS VERBALE S κατ– FUTUROS AORISTOS PERFECTO S (Act. ςτν– πί–. καθ – ίζψ ημι ἑ–/ – ςσημι σεθ ληκα θελ ςψ ἥςομαι ἑθ ςομαι envío 45 . θ λψ ( θ λψ ) quiero θνῄςκψ muero θ ψ θελ(η)– 43 . Medio) y Pas. παπά–. θελ ςψ ςσᾰ–/ςση– ςσ ςψ σ θτμαι ςσαθ ςομα ι ἴαμαι εἱκα ε μην ε θην/ θην ἔςσηςα ςσ ςομαι coloco ἀπ –. άομαι θ ληςα θ ληκα θαν– /θαν(ε)– θνη– θανοτμαι ἔθανον σ θνηκα θῠ–/θῡ– θ ςψ ἔθτςα σ θτκα α– θ ςομαι στθ ςομαι άςομαι σ θην αςάμην αθ ςομαι άθην ἥςψ κα curo ἴζψ cfr. ἀνσι–κασά–. εἱμαι ψμαι ςσηκα ςσακα ςσαμαι ἀνά–.) y Pasivo) κα ςψ ἔκατςα κ κατκα κατθ ςομαι κα θην κ κατμαι PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS . ς ν–. πεπί–. 41 . κασ–επί–. π–ανά–.39 . ςσηςάμην ἔςσην ἀνά–. ἀπ –. παπά–. κ–. διά–. Medio (Act. ξ–ανά–. 40 . θ ληςα θελ(η)– sacrifico 42 . Medio (Act. κασά–. μεσά–. ἀνσί–. ςτν–απ –. ς ν ἀπ –. ἀπο– κασά–. ν–. ππ –. ςσάθην PRESENT E 46 . ν–. 48 . . κασά–. ε ρ–. 51 . κει μαι κει– κείςομαι estoy tendido κεπδαίνψ κεπδ(α/η)– κεπδ ςψ κ πδηςα κεκ πδηκα gano κεπδαν– κεπδανψ κεπδ ςομαι κ πδανα κεπδ θην κεκ πδακα κεκ πδαγκα κηπ ςςψ κηπτγ– κηπ ξψ κ πτξα κεκ πτφα 52 . κ–. κεκ πτγμαι κ κλατ(ρ)μα ι κλατςάμη ν κλα ςθην ἔκλειςα κ κλεικα κλειςάμην κ κλειςμαι κλείςθην ἔκλεχα κ κλουα κλ υθην κλάπην ἔκλινα κλινάμην κλί(ν)θην κλίνην κ κλεμμαι κ κλικα κ κλιμαι ἀπ –. κλαίψ κηπτξάμη ν κηπτφθ ςομαι κηπ φθην κλα ςψ ἔκλατςα κηπ ξομαι proclamo κλατ– lloro κλα ςομαι κλείψ κλατςοτμαι κλατςθ ςομα ι κλείςψ κλει(ρ) cierro 54 . 55 . ς ν–. κ κλημαι ἀπ καλ υθην κεκάλτμμαι καλτβ 49 . 50 . 53 . κλ πσψ κλεπ– κλ χψ robo κλοπ– κλαπ– κλ χομαι κλίνψ κλι– κλινψ inclino κλιν– κλιθ ςομαι ππ –. καλ ψ καλε– καλ ςψ llamo κλη– καλψ καλ πσψ καλτπ– κληθ ςομαι καλ χψ cubro καλτυ– καλτυθ ςομα ι κάην κ κατςμαι κάλεςα κ κληκα καλεςάμη ν κλ θην κάλτχα ἀνσί–.47 . παπά–. ἔκοχα κ χομαι κοπ ςομαι abato 57 . κ χψ ἀπ –. ἀνσ– απ –. π –. κασά–. κ κομμαι κεκπάξομαι grito κπίνψ adquiero 61 . ςτν–τπ –. Medio y Pas.56 . 59 . ν– . ἀπ –. Medio o y Pasivo) ) ἔκπαξα κ κπαγα ἔκπαγον κπι– κπινψ ἔκπινα κ κπικα juzgo κπιν– κπ πσψ κπτυ– κπινοτμαι κπιθ ςομαι κπ χψ κπινάμην κπίθην ἔκπτχα κ κπιμαι κ κπιμμαι κ κπτυα escondo κπ χομαι κσάομαι κπτυθ ςομαι κπτβ ςομαι κσ ςομαι κπτχάμη κ κπτμμαι ν κπ υθην κπ βην κσηςάμην κ κσημαι κσα– –κσείνψ κσ θην κσεν– –(κσ ννψ ) κσον– mato κσαν– κσα– λαγφάνψ λαφ– ἔκσεινα ἔκσονα κσεινψ κσανθ ςομαι ἔκσανον κσάνθην ἔκσαμαι λ ξομαι ἔλαφον εἴληφα λ φθην ληφ– λογφ– λαμβ άνψ λαβ–/ληβ– λ χομαι/λ μχομ αι tomo (*ςλαβ– ληυθ ςομαι ἔλαβον λαβ μην ἀνά–. ςτν–ανσί–. διά–. ς ν–. μεσά–. πί–. 60 . ἀπ –. κ–. κασά–. ἔκσημαι κσενψ obtengo ἀνά–. κοχάμην κ πην κ κουα AORISTO S PERFECTO PREPOSICIONE S EN LOS S COMPUESTOS (Act. Medi (Act. ππ –. ν–. ππ ρ–. ππ ρ–. εἴληγμαι εἴληυα εἴλημμαι ἀνά–. πί–.) κπάζψ κπάξψ κπαγ– 62 . κασά–. ἀπ –. ἀνσί–. ς ν–. ππ –. . κ πσψ κοπ– 58 . PRESENT TEMAS FUTUROS VERBALE E S (Act. 63 . διά–. ἀπ –. λ ληςμαι λεγ–/λογ– aprendo 68 . πί–.) me acuerdo PERFECTOS PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS (Act. διά–.-P. ν–. κασά–. λανθάνψ estoy escondido λ γψ λαθ–/ληθ– λ ςψ λ ςομαι ἔλαθον λαθ μην λ ξψ ἔλεξα λ λεφα digo π– ῥη– π– λείπψ λιπ– λ ξομαι λεφθ ςομαι πψ ῥηθ ςομαι λείχψ λ φθην ε πον ππ θην ππ θην ἔλιπον λ λεγμαι εἴλεγμαι εἴπηκα εἴπημαι λ λοιπα dejo λειπ– λοιπ– λείχομαι λειυθ ςομαι μανθάνψ μαθ(η)– μαθ ςομαι λιπ μην λείυθην ἔμαθον 69 . μνη– μν ςψ ἔμνηςα μ μνημαι ἀνά–. διά–. ςτν– παπά–. Medio (Act. παπά–.ςτν–παπά–. π μν ςομαι μνηςάμην μνηςθ ςομα ι μν ςθην π–ανά–. ἀνσί–. 70 . κασά–. ς ν–. 66 . π –. πί–. λ ληθα TEMAS VERBALE S μελλ(η) FUTUROS hago recordar (M. λ λειμμαι μεμάθηκα μεμάθημαι PRESENT E μ λλψ estoy punto μ νψ κ–. Medio) y Pas. π –. 65 . /*ςληβ–) λ υθην 64 . πί–. πεπί–. πεπί–. ςτν– πεπί–. κ–. ν–. 67 .) o y Pasivo) μελλ ςψ μ λληςα μ λληςα a permanezc o μιμν ςκψ AORISTO S μεν(η)– μενψ ἔμεινα μεμ νηκα ἀνά–. ππ ρ–. ππ – . Medi (Act. . π –. 71 . ἑ παμαι/ἑ παμ αι ο δα πψπα ὠ μμαι ὠυείληκα ππ ρ–. π πονθα ππ –. ς ν–. πα–/ πᾱ– πενθ– /πονθ– παθ– χομαι ὀυθ ςομαι ὀυειλ ςψ ε δον ὤυθην ἀπ –. δ–/ε δ– /ο δ– ὀπ– ὀυείλψ ὀυελ– debo ὀυειλ(η)– πάςφψ sufro 77 . 72 . ὀμ μοκα ὀμ μο(ρ)μαι ἑ πακα/ἑ πακα 74 . κασά–. ππ –. ἀπ –. ἔψγα ἔ φα μντμι (ὀμν ψ ) juro ὀμ(ο)– ὀμ ςψ ὀμοτμαι ὠμ ςθην ὀμοςθ ςομα ι ξα ὤμοςα πάψ veo 75 . οἴγψ οἴξψ ( ν) (οἴγντμι) οἴξομαι abro ο φθ ςομαι ὀλψ ( ν) ῴφθη ἔ γμαι ν (ἤν)οιξα (ἤν)οιγμαι ( ν)οίφθην ( ν)οίγην ὀλ λεκα ὤλεςα λψλα ὀλ ςψ ὀλοτμαι ὠλ μην ὠλ ςθην λλτμι ο γ– ὀλ(ε)– (ὀλλ ψ ) destruyo 73 . π πεικα π ποιθα ἀνά–. ὠυείληςα ὤυελον ὠυειλ θην πείςομαι ἔπαθον πείθψ πιθ– πείςψ ἔπειςα persuado πειθ– ποιθ– πείςομαι ἔπιθον πειςθ ςομαι πιθ μην πείςθην π πειςμαι . ἀνά–. ς ν–. 76 . πν ψ πνεF– πνε ςψ ἔπνετςα π πνετκα soplo πνετ– πνε ςομαι πνε (ρ)θη ν π πντμαι πντ– πνετςοτμαι πνετςθ ςομαι ππάξψ ἔππαξα π ππαφα ππάςςψ hago ππαγ– ππάξομαι ππαξάμην π ππαγα κ–. παπά–.) o y Pasivo) π μχψ ἔπεμχα π πομυα π μπψ πεμπ– envío πομπ– πίνψ πι– π μχομαι πεμυθ ςομαι πίομαι bebo πιππάςκψ πο–/πψ– ποθ ςομαι π θην ππα– ππαθ ςομαι ππάθην ἔπεςον πλαθ– πλάςψ ἔπλαςα π πλακα πλεF– πλαςάμην πλάςθην ἔπλετςα π πλαςμαι πλ ψ πλάςομαι πλαςθ ςομαι πλε ςομαι navego πλ ςςψ πλετ– πλετςοτμαι πλε ςθην π πλετςμαι πλαγ– πλ ξψ golpeo πληγ– πλ ξομαι πλη(/α)γ ςομα ι caigo πλάςςψ ἀνά–. πεπί–. ππ –. ς ν–. π –. κ–. 81 .PRESENT E 78 . 79 . κ–. Medi (Act. π ππακα πεςοτμαι πσ(ψ) PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS πεμχάμην π πεμμαι π μυθην ἔπιον π πψκα π ππαμαι π πσψκα vendo πίπσψ ἀνά–. 80 . μεσά–. ππ ρ–. πεσ(ε)– modelo 83 . ἀπ – . AORISTO S PERFECTO S (Act. πί–. FUTUROS ἔπληξα πληξάμην πλ φθην π πλετκα π πληγα ἀπ –. πί–. κασά–. Medio (Act. π πληφα π πληγμαι πλ (/ά)γη ν 85 . κασά–. ν–. . ἀνσί–. κ–. διά–. 86 . παπά–. 82 . TEMAS VERBALE S 84 . Medio) y Pas. ς ν–. κ–. π –. ἔππψγα ἔπηγμαι ςβε(ρ)– ςβ νντμι degüello 94 . ῥ ξψ ππάφθην ππάγην πτθ μην PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS ἔςβεςμαι ἔςπαπκα ἔςπαπμαι ἔςσαλκα ἀπ –. ς ν–. 93 . κασά–. . ξ– απ –.ππαφθ ςομαι 87 . μεσά–. Medio) y Pas.) y Pasivo) ςβ ςψ ἔςβεςα ἔςβηκα apago 90 . ἀπ –. διά–. ἔςσαλμαι ἔςσπουα ἀνά–. 88 . ἔ(π)πηξα π ππαγμαι (Act. ππηξάμην ππ φθην ππάγην AORISTOS π πτςμαι ἔππηφα PERFECTOS ςπείπψ ςπεπ– ςβ ςομαι ςβεςθ ςομαι ςπεπψ siembro ςπαπ– ςπαπ ςομαι ςσ λλψ ςσελ– ςσελψ mando ςσαλ– ςσελοτμαι ςσπ υψ ςσπευ– ςσπ χψ vuelvo ςσπου– ςσπαυ– ςυάζψ ςυάγ– ςσπ χομαι ςσπεχάμην ςσπευθ ςομ ςσπ υθην αι ςσπαυ ςομαι ςσπάυην ςυάξψ ἔςυαξα ςυαγ ςομαι ςῴζψ ςψ– ς ςψ/ςῴςψ salvo ς – ς ςομαι ἔςβην ςβ ςθην ἔςπειπα ςπειπάμην ςπάπην ἔςσειλα ςσειλάμην ςσάλην ἔςσπεχα διά–. διά–. πί–. ἔςσπαμμαι ἔςυαγμαι ςυάφθην ςυάγην ἔςψςα/ἔς ς ς ςψκα/ς ς κ α α ςψςάμην ς ςψ(ρ)μαι κασά–. 92 . Medio (Act. πί–. ἔκ–. πεπί–. ππ ρ– . 89 . π –. πτνθάνομα πτθ– ι me informo πετθ– ῥ γντμι ῥαγ– πε ςομαι (π ςςψ ) rompo ῥηγ– ῥογ– ῥ ξομαι ῥαγ ςομαι PRESENT E TEMAS VERBALE S FUTUROS 91 . π –. κασά– . ς ν–. Medio (Act. 110 . 98 . πί–. πί–. ς ν–. 109 . πεπί–. πεπί–. διά–.) o y Pasivo) υε ξομαι ἔυτγον π υετγα huyo υημί υετγ– υετξοτμαι υα–/υη– υ ςψ ἔυηςα υθαπ– υθεπψ ἔυθειπα destruyo υθεπ– υθοπ– υθεποτμαι υθαπ ςομαι υ ψ υτ– υ ςψ ἔυτςα υ ςομαι υτ ςομαι ἔυτν υ ην digo υθείπψ engendro υθάπην διά–. κ–. ςτν–κασά–. σάςςψ 97 . ς ς (ρ)μαι σαγ– ordeno 96 . ς ν–. ςτν– επί–. κ–. κασά–. παπά–. ππ –. ἀνά–. 111 . ς θην TEMAS VERBALE S σεινάμην σάθην σ σαμαι ἔσα(/ε)μον σ σμηκα σαμ μην σμ θην σ σμημαι ἔθηκα θ ςομαι θ μην σεθ ςομαι σ θην FUTUROS σ σακα AORISTO S σ θεικα σ θειμαι PERFECTO S υ τγψ υτγ– (Act. Medio) y Pas. Medi (Act. π –. παπά–ππ –. ἔυθαπκα ἔυθοπα ἔυθαπμαι π υτκα διά–. διά–. πί–. μεσά–. . PREPOSICIONE S EN LOS COMPUESTOS ἀπ –. Medio (Act. διά– . κασά–. κ–. σάξψ ἔσαξα σ σαφα σεν– σαξάμην σάφθην σάγην ἔσεινα σ σαγμαι σείνψ σάξομαι σαφθ ςομαι σαγ ςομαι σενψ extiendo σα– σενοτμαι σαθ ςομαι σ μνψ σεμ(ε)– σεμψ corto σαμ– σμη– σεμοτμαι σμηθ ςομαι σίθημι θε–/θη– θ ςψ pongo PRESENT E 108 . κασά–. ἀπ –.ἀνσι–διά–. ς ν–. ππ ρ–.ςψθ ςομαι 95 . ππορ– ανά–. χε δψ engaño ὠθ ψ impulso κεφάπηκα φάπην φαπιςάμη ν φαπίςθην κεφάπ(η)μαι κεφάπιςμαι ἔφεα κ φτκα φ ομαι φ θην κ φτμαι φπη– φπ ςομαι φπηςάμην κ φπημαι φπι– φπηςθ ςομαι φπ ςθην φπίςψ ἔφπιςα φπίςομαι φπιςθ ςομαι unjo 117 . φαίπηςα φπίςθην ἔχετςα κ φπικα κ φπι(ρ)μαι χετδ– χε ςψ ὠθ(η)– χετςθ ςομαι χε ςθην ὤςψ ἔψςα/ὠ ςα ἔχετςμαι ἔψκα ὤςομαι ὠθ ςψ ὠςθ ςομαι ἔψςμαι ψςάμην ςθην ἔχετκα κ–.112 . ς ν–. πί–. . φαίπψ φαιπ(η)– φαιπ ςψ me alegro φαπίζομαι φαπ(η)– φαπ ςομαι φαπιδ– φαπίςομαι φτ–/φετ– φαπιοτμαι φαπιςθ ςομα ι φψ complazco 114 . φ ψ (φ ννψ ) derramo φπάομαι uso φπίψ 118 . 116 . 113 . ν–. 115 . A. Merece una mención especial la de Eb. pero a partir de la XIII edición (1927) fueron introducidas las variantes que aparecían en los manuscritos originales.J. la de H. Merk (XI edición. en un principio sólo estaban consignadas las divergencias entre las ediciones utilizadas por Nestle. después la de B. la de B. 1894-1900). tercero. uno o más manuscritos tienen una interpolación (inserción).F. Tischendorf (3 volúmenes. coincidían. las referencias a las notas fueron indicadas con símbolos todavía hoy en uso en la XXVII edición. Con el propósito de dar a conocer a los pastores y a los estudiantes de teología los resultados de las investigaciones sobre el texto neotestamentario en la segunda mitad del siglo pasado. son las de C. cuarto caso de sustitución de palabras en uno o más manuscritos. APARATO CRÍTICO En el aparato crítico. uno o más manuscritos presentan la indicada en el aparato crítico (después del número del versículo) con el mismo signo.T. con indicación de los respectivos testimonios manuscritos más importantes. se presentan un segundo.Westcott y F. la de J.APÉNDICE SEXTO CÓMO SE UTILIZA UNA EDICIÓN CIENTÍFICA DEL N. Bover (1943) y la de A. 1869-1894). Hort (1881).Weiss. consignada en el aparato crítico después de este mismo signo.Weiss (3 volúmenes. Para mantener el formato de bolsillo. GRIEGO Las más importantes ediciones científicas completas del N.M. Nestle elaboró un texto que reproducía el de Tischendorf y el de WestcottHort en todos los pasajes en los que las dos célebres ediciones. en un mismo versículo. Nestle (1898). von Soden (1913). = en este lugar del texto. También esto contribuyó a su éxito. sino un trabajo ecléctico. El texto resultante no era fruto de sus investigaciones y opiniones personales. = en lugar de la palabra que sigue a este signo. Se ocupa después de la misma Kurt Aland que ha firmado la XXVII edición (1993) juntamente con Bárbara Aland. = en lugar de las palabras comprendidas entre estos dos signos. alemana e inglesa. La edición de Nestle (como se la denomina todavía) tiene fama en todo el mundo por el gran número de ediciones y por el fácil manejo de la misma. 1992). = signos utilizados en el caso de dos o más interpolaciones en el curso de un mismo . una síntesis de los más importantes trabajos de investigación de su tiempo. de la que a partir de la XIII edición (1927) se hizo cargo su hijo Erwin Nestle.T. la de B. se sirvió de una tercera edición como fiel que inclinaba la balanza: primero la de Weymouth (1886). = signos utilizados cuando. la de H. En sus divergencias. uno o más manuscritos presentan las comprendidas en el aparato crítico entre los mismos signos.J. Vogels (1920). C.14 (faltan las cartas desde I Tm hasta Fm.T. Con frecuencia el orden diverso está indicado por medio de números. existente.).C.C.IV d. y el N. etc. es también designado con la primera letra del alfabeto hebreo: ¿ alef. = las palabras comprendidas entre estos signos estás escritas en orden diverso en uno o más manuscritos citados en el aparato crítico.. Estos signos no sólo permiten hallar al pie de página la variante correspondiente. = la palabra precedida de este signo falta en uno o más manuscritos indicados en el aparato crítico después de este mismo signo. con el respectivo aparato crítico. Entre los más antiguos y significativos señalamos: 1) Códice Vaticano (B): escrito problemente en Egipto. LOS MANUSCRITOS: PAPIROS Y PERGAMINOS Los testimonios imprescindibles que permiten establecer una edición crítica.II. sino también darse cuenta antes de haberla leído. al menos en Egipto.T. II) Manuscritos (o Códices) griegos mayúsculos Son designados por las letras mayúsculas del alfabeto latino (y griego).C.T Antiguo Test. P66. contiene casi completo el A. símbolos internacionales aceptados por todos los estudiosos.XIX. y el Ap). después de Cristo A. hasta Heb 9. por Tischendorf.T. para designarlos. son designados con la letra P. en la mitad del s.IV d...): escrito hacia la mitad del s. son importantes por su antigüedad (redactados hasta ciento cincuenta años antes de los más antiguos manuscritos en pergaminos de la Biblia griega) y por el testimonio del texto.. la mayoría de las veces en Egipto. seguida de un exponente que indica el número del papiro (Ej.: P1. Se utilizan. de qué tipo de variante se trata. están constituidos fundamentalmente por los manuscritos en papiro o en pergamino. contienen frecuentemente sólo fragmentos del N. por ej. fue descubierto en el s. = signo inicial y terminal de una omisión que consta de varias palabras. en d.. . 4 1 2 3 (en lugar de 1 2 3 4). 2) Códice Sinaítico (S.versículo. a partir del final del s. I) Papiros Descubiertos. Con frecuencia la letra P es la del alfabeto gótico. d. el elenco prácticamente completo de los manuscritos que la proponen. el corpus tradicional de 14 cartas. También los manuscritos mayúsculos están con frecuencia incompletos: solamente 95 (de los 274) contienen más de dos páginas... y con B y C los grados intermedios.C. 3) Códice Alejandrino (A): de comienzos del s. Contiene el A.. de menor importancia. (con amplias lagunas) y todo el N.C. proviene de la Francia meridional y terminó en poder de Teodoro de Beza. y finalmente. de (Nestle)-Aland y compendiado en un cartoncillo.T.. contiene los Evangelios y los Hechos. el Apocalipsis).T. 045. discípulo y amigo de Calvino. en la clasificación. después con las del alfabeto griego. nombrado después arzobispo de Milán. «a» para escritos Apostólicos. 4) Códice de Efrén Rescripto (C): es un palimpsesto que proviene de Egipto (s.T. que son diversas de las latinas. con las restantes letras del alfabeto latino. V. incluido en el volumen. es decir.T. comprendida Heb. Hechos y cartas católicas. precedida de un cero. (con algunas lagunas). que se puede consultar con facilidad. El contenido es frecuentemente indicado con letras latinas. V o VI 6) Códice W (conservado en Washington): se remonta al s.C. y hace una evaluación del grado de probabilidad de la variante misma.T. es decir. «p» para Pablo. 5) Códice de Beza o Cantabrigense (D). Los designados con letras lo son también con números: 01 . indica la diversidad de puntuación entre las ediciones científicas del N. con una cifra árabe. cualquiera que sea la página en la que se está trabajando. El texto de esta edición es idéntico al de (Nestle)-Aland publicado sucesivamente.. proviene también de Egipto y contiene los Evangelios. XI d.S. contiene el A.T.). . Procede del s.T. Son diversos. referidas a la palabra latina correspondiente («e» para Evangelio. indicando con A las prácticamente ciertas. y «r» para Revelación. con D los textos muy dudosos. La IV edición es de 1993). Ha sido preparada por un comité del que formaba parte Kurt Aland con otros colaboradores (uno de los cuales es italiano: Carlos M. III) Manuscritos (o Códices) griegos minúsculos Se designan con números árabes.el Monasterio de Sta. y el N. Todo esto se explica difusamente en la Introducción del N. griego. Catalina en el Sinaí. y algunas traducciones. que siguen a los números. Martini.. Los otros manuscritos mayúsculos contínuan.VI d. desde el 046.: United Bible Societies).B. El texto UBS presenta. los aparatos críticos. para cada variante. Una especial mención para la edición del N.V d. Un aparato crítico. elaborada por las Sociedades Bíblicas Unidas (U. su presencia está testimoniada en Alejandría desde el s. en cambio. Un estudio correcto del N. Citar más variantes supondría un volumen mucho mayor. y captar cómo a partir de la misma se han podido originar las sucesivas variantes. No se podía obrar de otra manera. han sido expuestas por B. precisamente las que parecían más significativas (unas 1500). que cita el texto o a los que se hace alusión.M.T. si tiene buenas razones para sostener que podría representar la forma más antigua del texto. La finalidad de las ediciones científicas del N. La edición de las UBS es recomendable por los caracteres griegos. griego es poner a disposición del estudiante un cierto número de variantes (las más importantes) con el fin de que se habitúe a tener presente que el texto neotestamentario griego se ha ido modificando al correr del tiempo.Metzger en el volumen A textual commentary on the Greek New Testament. . se indican numerosos paralelos del N.por el vocabulario griego contenido en Apéndice. al pie de página. de modo habitual.T. muy claros y legibles en las tres primeras ediciones.T. habida cuenta de la decisión de citar todos los manuscritos que contienen cada una de esas variantes.Finalmente. El autor de toda edición científica hace. Stuttgart 1994. Los motivos de la selección realizada para cada caso. Supone una carencia en esta edición el haber optado por mencionar solamente un número reducido de variantes. para establecer el texto de la edición de UBS.T. en cualquier caso. un poco menos en la cuarta. pero el estudiante debería habituarse a evaluar críticamente incluso esa opción y preferir. debe tender a la búsqueda de la que podría ser la forma más antigua de un pasaje. y de pasajes del A. una variante relegada a la nota crítica. su opción. por la división del texto en perícopas (cada una con su título en inglés) y -en algunas ediciones. ÍNDICE DE LOS VOCAUBLARIOS Vocabulario 1 Vocabulario 2 Vocabulario 3 Vocabulario 4 Vocabulario 5 Vocabulario 6 Vocabulario 7 Vocabulario 8 Vocabulario 9 Vocabulario 10 Vocabulario 11 Vocabulario 12 Vocabulario 13 Vocabulario 14 Vocabulario 15 Vocabulario 16 Vocabulario 17 Vocabulario 18 Vocabulario 19 Vocabulario 20 Vocabulario 21 Vocabulario 22 Vocabulario 23 Vocabulario 24 . N. Nota bene .B. mientras los sustantivos.Vocabulario 25 Vocabulario 26 Vocabulario 27 Vocabulario 28 Vocabulario 29 Vocabulario 30 Vocabulario 31 Vocabulario 32 Vocabulario 33 Vocabulario 34 Vocabulario 35 Vocabulario 36 Vocabulario 37 Vocabulario 38 Vocabulario 39 Vocabulario 40 Vocabulario 41 Vocabulario 42 Vocabulario 43 Vocabulario 44 Vocabulario 45 Vocabulario 46 N. adverbios y conjunciones se encuentran en este orden aquí mencionado. no es sistemático: los verbos pueden estar al principio o al fin.B. en los respectivos vocabularios.: El orden alfabético de los vocablos. adjetivos. Ααπ ν. 37 αἴπψ. 16 ἀλ πηξ. 39 ἀγαθ ρ. 37 ἀν σεπον. 28 ἁγιάζψ. 16 α σ῞ψ. 42 . 35 ἀλ῞κσψπ. 10 ἄγψ. 7 ἀνσιλογία. 2 ἅγιορ. 9 α νιορ. 1 ἀν π. 40 ἀγπ ρ. 2 ἀκο ψ. 44 ἅλαρ. 26 ἀπάγψ. 20 ἀπαγγ῞λλψ. 36 Ανδπ῞αρ. 18 ἀναιπ῞ψ. 46 α ν. 27 ἅλλομαι. presentes en la Guía. 39 ἄνθπψπορ. 33 ἀνασ῞λλψ. 17 ἀγψνίζομαι. 4 ἁλιε ρ. 4 ἄγγελορ. 42 ἀναφψπ῞ψ. 6 ἄκανθα. 17 ἀγ ν. 17 ἀκπιβ ρ. 27 ἀναπίπσψ. 38 Αγάπ. 36 ἀγαπησ ρ. 15 ἀκάθαπσορ. 43 ἄνεμορ. en los que se encuentra cada uno de los términos. 33 ἀγαπάψ. 32 ἄξιορ. 5 ἀνάμνηςιρ. 40 ἄλλορ. 46 ἀνομία. 9 ἀκο . 2 ἁμαπσάνψ. 38 ἀγνο῞ψ. 22 ἀπάπφομαι. 45 ἀδελυ ρ. 9 ἀπαπν῞ομαι. 11 ἀλλ λψν. 41 Αβπαάμ.ÍNDICE DE LOS VOCABLOS Los números indicados en el índice se refieren a los vocabularios. 44 άγάπη. 9 ἀνάςσαςιρ. 39 ἀγοπάζψ. 16 ἀκολοτθ῞ψ. 30 ἀγαθοποι῞ψ. 14 ἀλ θεια. 17 ἀληθ ρ. 12 ἀπαςπάζομαι. 43 ἀγοπά. 24 ἀνθ πασορ. 25 ἀνοίγψ. 9 ἀκπίρ. 43 ἀδελυ . 17 ἄγνψςσορ. 37 βαπ ρ. 9 ἀδικ῞ψ. 13 ἀμπελ ν. 1 ἀδικία. 20 ἀπολ σπψςιρ. 25 ἀναγκαιορ. 46 ἅπσομαι. 42 αἱμα. 18 ἀποκαλ πσψ. 41 ἀπγ πιον. 19 ἀναβαίνψ. 33 ἀ π. 14 ἀποςπάψ. 17 ἄδικορ. 2 αἱπ῞ψ. 44 βαςιλε ψ. 1 α ν῞ψ. 9 γη. 30 ἀναβάλλομαι. 30 α δ ρ. 14 α πεςιρ. 16 ἀποθν ςκψ. 29 γηπαρ. 14 ἀπ λεια. 33 βαπσιςσ ρ. 35 ῎Απαχ. 14 ἀεί. 11 Α θίοχ. 30 ἀπ῞ςκψ. 36 ἀπ κπιςιρ. 30 ἀναθεψπ῞ψ. 45 Αἴγτπσορ. 4 ἀποκπίνομαι. 11 α γιαλ ρ. 26 ἀπιθμ ρ. 32 γιν ςκψ. 21 ἀναβλ῞πψ. 25 ἀναγιν ςκψ. 9 ἁμαπσία. 1 ἅπμα. 46 ἁμαπσψλ ρ. 8 γε ομαι. 12 ἀμν ρ. 19 ἀναθεμασίζψ. 14 ἀδιαλείπσψρ. 46 βαςιλεία. 3 βάπβαπορ. 6 γίνομαι. 35 γεψπγ ρ. 35 ἅπσψ. 17 ἀμ ν. 18 βαςιλε ρ. 21 Βαπαββ ρ. 44 ἀποκτλίψ. 37 . 39 ἀπολ ψ. 16 γλτκ ρ. 14 ἀπκ῞ψ. 7 ἄπγτπορ. 9 ἄμπελορ. 38 ἀποκσείνψ. 43 βάπορ. 42 ἀμυ σεπορ. 12 ἄπιςσορ.ἄδηλορ. 39 ἀπ ςσολορ. 6 ἀπ῞πφομαι. 37 γίγαρ. 28 ἀμυιβάλλψ. 11 ἀποςσ῞λλψ. 35 δ῞κα. 25 δει. 3 ἀςθεν῞ψ. 35 βιβλίον. 25 ἀπφ . 2 βημα. 14 ἀςπίρ. 1 γπάυψ. 1 ἄπφψν. 14 δαίμψν. 14 βαςσάζψ. 46 ἄπσι. 35 Βηθλ῞εμ. 37 Β῞ποια. 22 ἀς῞βεια. 15 γτν . 17 γλψ ςςα. 29 Δατίδ. 28 βποφ . 43 ἄπςην. 37 βεβαι ψ. 42 γονε ρ. 36 γ ντ. 32 ἀςσ π. 14 γοντπεσ῞ψ. 14 βίβλορ. 7 ἁππάζψ. 38 ἀπφιεπε ρ. 4 ἀςκ ρ. 37 βοτρ. 24 βπ῞υορ. 32 ἀπφισπίκλινορ. 26 βοάψ. 14 βλ῞πψ. 14 α ςσηπ ρ. 15 γνψςσ ρ. 46 ἄσιμορ. 3 γπάμμα. 10 βπψ μα. 42 βο λομαι. 46 βο λημα. 45 γογγ ζψ. 32 ἄπσορ. 4 γπαυ . 16 . 27 ἀςθεν ρ. 46 δειπνον. 42 βπψ ςιρ. 46 βπαφ ρ. 30 ἅππαξ. 44 βψμ ρ. 20 δ῞ηςιρ. 35 βίορ. 7 β θτνορ. 25 δαιμ νιον. 44 γνψ ςιρ. 32 δάκπτον. 6 βία. 37 βοτλ . 44 β῞βαιορ. 37 δάκστλορ. 42 δαιμονίζομαι. 4 α φμηπ ρ. 38 ἀςθ῞νεια.ἀπν῞ομαι. 32 γπαμμασε ρ. 40 ἀςεβ ρ. 25 ἀπφιςτνάγψγορ. 6 ἄπφψ. 16 γγ ρ. 18 γάμορ. 42 διασάςςψ.17 ἔμπποςθεν. 45 Εν φ. 39 διάλεκσορ. 17 γείπψ. 29 νσετθεν. 10 ἄυπψν. 43 γαςσ π. 16 . 7 ε π νη. 35 βάπσιςμα. 1 γεννάψ. 30 δ῞νδπον. 36 δ῞πψ. 44 ε ςποπε ομαι. 15 δ῞φομαι. 14 ξατσηρ. 38 ἄφπι. 39 γαζουτλάκιον. 39 βάθορ. 37 γ῞. 36 γ῞πψν. 11 γ῞νορ. 10 δ῞ςμιορ. 29 γενεά. 33 Αφαία. 17 διάκονορ. 44 ε ςακο ψ. 44 διαθ κη. 14 διαυ῞πψ. 15 μυανίζψ. 46 διατγάζψ. 28 δεςμ ρ. 6 δεςπ σηρ. 42 ξ῞πφομαι. 33 ἔξεςσι. 1 νδ ψ. 12 γγίζψ. 15 διάβολορ. 6 διαλογιςμ ρ. 11 ε σα. 12 ε δορ. 6 ν πιον. 14 ἔθορ. 34 ε ς῞πφομαι. 14 νσολ . 40 νσπ῞πψ. 40 νσ῞λλομαι. 16 ἔθνορ. 41 δεξι ρ. 3 ἀυ βψρ. 10 διαλογίζομαι. 19 διακον῞ψ. 8 βάλλψ. 26 δηλ ψ. 29 δ῞ψ. 39 διάνοια. 14 βαπσίζψ. 35 διαποπε ομαι. 35 διαλ῞γομαι. 29 νεπγ῞ψ. 46 δ῞ομαι.ἄυεςιρ. 36 ε δψλολασπία. 14 Γαλιλαία. 38 ε κ ν. 42 ξ σεπορ. 11 λεημος νη. 38 διχάψ. 2 ἔλεορ. 14 κπ῞μπψ. 45 δικαιος νη. 36 πιςσολ . 36 δίκστον. 40 πιςτνάγψ. 17 παιν῞ψ. 38 πιγπαυ . 45 πιποπε ομαι. 9 ξοτθεν῞ψ. 45 δοτλε ψ. 6 ἔξψ. 1 κει. 30 Ελλάρ. 17 κυ῞πψ. 40 ἑοπσ . 36 π῞πφομαι. 38 δοκιμάζψ. 6 κλεκσ ρ. 44 δι῞πφομαι. 33 ξεσάζψ. 42 κπλ ςςομαι. 45 πιβάλλψ. 37 ἕλκψ. 39 δοτλορ. 38 κπειπάζψ. 39 δοξάζψ. 6 δπάκψν. 16 διδαφ . 24 ποτπάνιορ. 17 πιμ῞νψ. 45 διδάςκψ. 17 διάυοπορ. 46 διδακσ ρ. 36 δι . 44 δ ναμιρ. 10 κβλ ζψ. 36 λε θεπορ. 7 λε῞ψ. 39 δ ξα. 38 πιγιν ςκψ. 8 πιςσάσηρ. 35 δοκ῞ψ. 5 κυε γψ. 14 κκληςία. 41 δι κψ. 34 δι σι.διαυθοπά. 18 δίκαιορ. 16 ξοτςία. 46 πεπψσάψ. 11 διδάςκαλορ. 38 κειθεν. 41 . 42 εἴσε. 15 κποπε ομαι. 40 κκ πσψ. 9 κλ῞γομαι. 35 κβάλλψ. 37 πάνψ. 46 πιθτμία. 6 παγγελία. 43 πιθτμ῞ψ. 6 διηγ῞ομαι. 17 πιγπάυψ. 39 ἔκαςσορ. 40 κφ῞ψ. 22 κακψ ρ. 33 κακοποι῞ψ. 16 καθαπίζψ. 9 ἔπιρ. 24 πγάζομαι. 18 σοιμάζψ. 1 θαπς῞ψ. 15 λπίρ. 9 θ῞λψ. 13 θ῞λημα. 8 ςθίψ. 12 ἔσι. 31 ςθ ρ. 10 ε αγγελίζψ. 17 ἔςψ. 7 ἴςψρ. 39 κακ ρ. 39 ςφτπ ρ. 13 θπίξ. 41 μβαίνψ. δ νψ. 33 ἔςφασορ. 14 θεψπ῞ψ. 45 θάνασορ. 15 θαμβ῞ομαι. 23 ἔπφομαι. 2 Ιψάννηρ. 2 καθαπ ρ. 46 ε δοκία. 44 Ιψς υ. 43 φθ ρ. 5 καιπ ρ. 26 καθ ρ. 3 μπίπσψ. 37 θλιχιρ. 45 ἕσοιμορ. 20 λπίζψ. 18 ἔσορ. 20 Ελλην. 13 δψ πον. 33 θεπαπε ψ. 40 ἔπγον. 17 . 19 ε αγγ῞λιον. 46 δ ο. 29 θεπίζψ. 17 πατνάψ. 34 δ ψ.δτνασ ρ. 16 θπηςκεία. 46 ἔσεπορ. 3 ἔπημορ. 39 πψσάψ. 34 πγάσηρ. 9 θατμάζψ. 3 θηπίον. 31 θάλαςςα. 38 θε ρ. 36 καθάπεπ. 37 Καιςαπ. 10 θεπάπψν. 14 ςφ ρ. 28 ε γεν ρ. 33 καιν ρ. 9 ε θ ρ. 4 Ηςατ. 16 καθ῞ζομαι. 14 δψ μα. 32 επσά. 8 κασαςκην ψ. 3 κασαπονσίζψ. 17 θτγάσηπ. 17 Ηλίαρ. 40 δο . 40 ἱμάσιον. 43 γεμ ν. 20 ζάψ. 13 κασαλαμβάνψ. 27 γ῞ομαι. 41 Ιο δαρ. 2 κασαλιθάζψ. 10 κασανο῞ψ. 40 θορ. 19 ζησ῞ψ. 1 ἴαςιρ. 38 ππορ. 19 Ιςπα λ. 34 . 45 κασοικ῞ψ. 38 μ῞πα. 13 καλ πσψ. 43 καλ ρ. 34 Ηπ δηρ. 36 θτςία. 16 Καυαπναο μ. 8 ἔφψ. 9 κασ῞φψ. 33 ἴδιορ. 28 κάλαμορ. 1 Θψμ ρ. 9 καππουοπ῞ψ. 9 ε πίςκψ. 5 ε νοτφορ. 14 καλψ ρ. 17 ε φαπιςσ῞ψ. 18 Ιακ β. 13 κασαλείπψ. 14 ἱκαν ρ. 16 κασαπγ῞ψ. 29 Ιοτδαιορ. 15 ἱεπε ρ. 42 φθπ ρ. 32 κασαιςφ νψ. 37 ζηλ ψ. 36 θ πα. 42 ε νοτφίζψ. 28 κασαβαίνψ. 35 ἤδη. 18 καπδία. 2 κασοίκηςιρ. 45 Ιοπδάνηρ. 19 καλ῞ψ. 4 ἕψρ. 16 κειπία. 3 κασακπίνψ. 35 Ιοτδαία. 5 Ιεπος λτμα. 34 καππ ρ. 6 Ιεποτςαλ μ. 46 ἥκψ.ε λογ῞ψ. 15 ἱεπ ν. 36 ζ ον. 4 Ιηςοτρ. 6 Ιςαάκ. 44 ζψ . 37 μ῞πορ. 2 μ῞πιμνα. 21 μανθάνψ. 15 λεππ ρ. 29 κλίνη. 45 μ῞λι. 32 κοιμάομαι. 28 κηπ ςςψ. 34 κευαλ . 46 κλάψ. 27 κ κκορ. 24 λαμππ ρ. 45 μηκ῞σι. 42 λαμπάρ. 41 κληπονομ῞ψ.κελε ψ. 25 λαγφάνψ. 37 κλείρ. 36 λεισοτπγία. 36 κοιλία. 19 μαπσ πιον. 5 κ῞παρ. 19 κεπαμε ρ. 19 λασπε ψ. 46 μεςίσηρ. 1 κληπον μορ. 5 μάφαιπα. 13 μιαίνψ. 33 λάμπψ. 41 κοινψνία. 11 λαιλαχ. 25 κλείψ. 33 κοίμηςιρ. 19 μ῞νψ. 34 λετκ ρ. 6 Λάζαπορ. 24 μ῞λαρ. 35 λα ρ. 39 κλίνψ. 1 μ῞ςορ. 38 λ῞ψν. 26 μ ν. 28 κομίζψ. 38 λαμβάνψ. 35 μάπστρ. 1 μεθ ψ. 37 λάπτγξ. 39 Μεςςίαρ. 32 μαπστπ῞ψ. 18 λ῞γψ. 37 λανθάνψ. 35 κψυ ρ. 19 κεν ψ. 40 λαλιά. 12 κ νψχ. 45 μ σηπ. 14 Μαπία. 40 λην ρ. 21 μάςσιξ. 37 κλάςιρ. 7 κλάδορ. Μαπιάμ. 42 μ῞λλψ. 44 λ ςσ ρ. 14 μεσανο῞ψ. 18 . 7 κληςιρ. 46 λαλ῞ψ. 22 κιθάπα. 8 μ῞γαρ. 38 λίαν. 36 μοιφε ψ. 46 Κοπν λιορ. 34 μτςσ πιον. 37 νεανίςκορ. 42 κπίνψ. 8 πνιρ. 11 λ για. 30 μ λορ. 37 μνημα. 1 λ πη. 16 μ νον. 23 παπαφπημα. 14 μψπ ρ. 41 κπίνον. 27 μαίνομαι. 40 νεανίαρ.κοπιάψ. 19 μακάπιορ. 37 κ μη. 40 κπισ ρ. 32 πορ. 40 λοιπ ρ. 19 παπασηπ῞ψ. 37 κπο ψ. 14 μνημειον. 32 πάψ. 16 Μψτ—ςηρ. 14 κ πιορ. 42 μονογεν ρ. 2 μαθησ ρ. 18 παπανομία. 30 λτφνία. 16 κπάβασσορ. 18 λίχ. 42 μον . 37 παπάπσψμα. 21 κ ψν. 8 μ λψχ. 21 μιςθ ρ. 33 κπίςιρ. 45 κτπιακ . 27 μις῞ψ. 2 μνημονε ψ. 33 ὀπίςψ. 44 λ ψ. 36 κπασ῞ψ. 10 λ φνορ. 2 λίμ ν. 9 μ διορ. 38 λογίζομαι. 10 κπ πσψ. 20 ναί. 41 ὅποτ. 11 μ νορ. 12 μιμνῄςκομαι. 14 κσίςιρ. 40 μίγντμι. 30 Ναζαπ῞θ. 29 παπθ῞νορ. 29 λ γορ. 38 κπάσορ. 45 λίθορ. 36 Μαγδαλην . 45 κ ςμορ. 4 κπάζψ. 36 νατρ. 4 . 40 . 39 ο ρ. 34 ὀδο ρ. 42 ο κ῞σι. οὕσψρ. 13 π῞λαγορ. 10 πάςφψ. 13 πείθψ. 12 πενσακιςφίλιοι. 41 νηςορ.νεκπ ρ. 44 Νικ δημορ. 41 π ρ. 44 πεινάψ. 25 πεπισομ . 44 πασ π. 2 οὕσψ. 20 πειπαςμ ρ. 26 πεπιςς ρ. 14 ὀυείλημα. 25 Πατλορ. 38 χιρ. 28 νομίζψ. 4 ο αί. 34 π῞νσε. 38 νευ῞λη. 45 ν ξ. 10 παιδίςκη. 19 ὀυείλψ. 24 νομοθεσ῞ψ. 24 πεσειν ν. 41 υιρ. 39 ὀθ νη. 11 ν ςορ. 38 ὅσι. 12 πασπίρ. 17 ο παν ρ. 37 νηςσεία. 39 ο κοδεςπ σηρ. 41 ο κοδομ῞ψ. 45 παιδίον. 12 παιρ. 15 παππηςία. 13 ὀυειλ῞σηρ. 40 νηςσε ψ. 28 δ ρ. 10 ὀυθαλμ ρ. 26 πάθορ. 12 παίζψ. 4 π῞παν. 34 πασ῞ψ. 44 πειπάζψ. 3 πεπιπασ῞ψ. 15 οὔπψ. 32 ντν. 9 ὅςορ. 11 φλορ. 33 ο ν. 11 ο κία. 15 νοτθεσ῞ψ. 14 ν μορ. 42 ο πάνιορ. 26 πάςφα. 43 δηγ῞ψ. 29 πεπίλτπορ. 30 π῞μπψ. 37 πάποικορ. 20 νικάψ. 12 ντμυίορ. 25 παπαλ ομαι. 19 πιςσ ρ. 10 παπάγψ. 36 ΢ιλ ρ. 29 πποςε φομαι. 17 πποςκτν῞ψ. 42 πίςσιρ. 11 παπαλαμβάνψ. 13 ο νορ. 16 πιάζψ. 45 . 1 νομα. 35 πποςαναβαίνψ. 35 ὅμοιορ. 35 ναπ. 19 ςίναπι. 38 ο κορ. 13 Π῞σπορ. 16 μολογ῞ψ. 42 ππος῞πφομαι. 8 ὀκσ . 10 παπαγίνομαι. 46 παπαγγ῞λλψ. 40 πποςκαπσεπ῞ψ. 9 πλανάψ. 38 πίναξ. 43 πλ῞κψ. 16 παπακαλ῞ψ. 18 πληπουοπία. 38 ςκανδαλίζψ. 13 ΢ίμψν. 8 πάνσοσε. 33 πίπσψ. 36 πιςσε ψ. 43 πληθ νψ. 40 πλ πηρ. 31 ὀλοθπετσ ρ. 6 πηφτρ. 45 πλεςμον . 10 παπαλτσικ ρ. 38 Πιλ σορ. 15 παπαδ῞φομαι. 43 ςκετορ. 13 παπαβολ . 3 πλεςίον. 44 ςιψπάψ. 14 πποςετφ . 20 ςκάνδαλον. 43 ςισορ. 37 πποςκαλ῞ομαι. 5 πιππάςκψ. 46 πποςκ πσψ. 43 ππος῞φψ. 38 πληθορ. 14 παλαι ρ. 30 νορ. 34 ςκην . 44 πηγ . 34 ὅλορ. 45 πποςπίπσψ. 40 πίνψ. 34 ὀνικ ρ. 25 παπάκληςιρ. 22 μοι ψ.ο κον μορ. 10 π῞σπα. 45 πλετπά. 40 ςιγάψ. 2 πάλιν. 22 ςτγγεν ρ. 44 ςπ῞πμα. 25 ππουησεία.πλοιον. 3 πποςσπ῞φψ. 25 ςσ῞υανορ. 16 π θεν. 4 πσψφ ρ. 19 ποτ. 17 ςουία. 35 πνετμασικ ρ. 18 ςσπασηγ ρ. 38 ςκ λοχ. 41 ςοτδάπιον. 34 πσεπ γιον. 18 ῥημα. 44 ςπαπάςςψ. 37 ςάλπιγξ. 21 πλο ςιορ. 38 ποι ψ. 14 ςσεν ρ. 4 ΢σ῞υανορ. 14 ποσίζψ. 16 πν ψ. 8 πψ ρ. 32 ππ ςψπον. 34 πλοτσορ. 16 π λεμορ. 35 πολ ρ. 35 πονηπ ρ. 37 ποσαμ ρ. 38 ποπνεία. 35 ππουησικ ρ. 32 ςάββασον. 14 ςποτδ . 35 ςσαςιαςσ ρ. 5 ππψ σορ. 15 ποπε ομαι. 39 ποσαπ ρ. 27 πσ῞πτξ. 20 ςσάςιρ. 37 πτνθάνομαι. 37 ππαξιρ. 35 ῥάβδορ. 8 ςου ρ. 14 ςτζησ῞ψ. 3 ςσπασι σηρ. 25 ποσ πιον. 46 π λιρ. 18 ποικίλορ. 19 π νορ. 41 ῥίζα. 35 ππουησε ψ. 22 ςπ πορ. 43 . 39 πνετμα. 30 πτλ ν. 32 ςκοσία. 36 ποιμ ν. 9 πτπ. 7 ςσ μα. 39 πποςυ῞πψ. 34 ςσατπ ψ. 30 ΢αμάπεια. 20 ππου σηρ. 3 ςκ σορ. 9 ςπείπψ. 28 ςσατπ ρ. 44 σάξιρ. 37 ςάπξ. 34 υπ ν. 6 ς υπψν. 3 ς῞βαςμα. 44 ς πψ. 6 ππ δηλορ. 41 υψςσ π. 32 ςτνάγψ. 38 ππ πει. 28 τἱ ρ. 45 υ λαξ. 43 ςυ δπα. 40 ςυπαγίρ. 35 ςτκη. 25 υτλ . 14 υψν . 8 υ ςιρ. 19 ςψσ π. 46 στυλ ρ. 16 ςτμυ῞πψ. 37 υτλάςςψ. 40 ςτνείδηςιρ. 25 πάπφψ. 25 ὕδψπ. 42 υψςυ πορ. 18 ςψ μα. 22 ςῴζψ. 39 σαμειον. 35 ςτναγψγ . 30 υτλακίζψ. 15 ὕπνορ. 22 ςτλλαλ῞ψ. 38 ππομεπιμνάψ. 43 ςημειον. 8 πάγψ. 33 ςτνεςθίψ. 38 υψ ρ. 30 πηπ῞σηρ. 38 πακο ψ. 1 γι ρ. 43 ςειςμ ρ. 37 πανσάψ. 14 υπον῞ψ. 46 ὕβπιρ. 24 υτλακ . 3 ςτν῞πφομαι. 38 ςτν῞δπιον. 40 ς῞βομαι. 11 . 7 ππαΰρ. 45 ππεςβ σεπορ. 10 φαίπψ. 18 ςάπκινορ. 13 ΢ασαν ρ. 11 υψν῞ψ. 33 πποςάγψ. 11 ππ βασον. 45 πηπεσ῞ψ. 44 ΢άππα. 20 ςψυπον῞ψ. 27 ςτνσηπ῞ψ. 42 άλινορ. 30 ςψσηπία. 8 σαπειν ψ.ππάςςψ. 43 σ πορ. 34 υοβ῞ομαι. 39 φείπ. 7 Υίλιππορ. 34 φαλκ ρ. 18 χετδοππου σηρ. 18 ποκπισ ρ. 11 φψπίον.σαπάςςψ. 15 Φπιςσ ρ. 12 υανεπ ψ. 23 σαφ ρ. 25 Υαπα . 31 φ πα. 6 σιμάψ. 44 φειποσον῞ψ. 12 φαπά. 15 ρ. 42 σελει ψ. 5 υάσνη. 15 υιλ῞ψ. 33 σιμ . 9 φ πα. 14 δε. 16 σ῞παρ. 29 υαίνψ. 15 χ ψ. 16 . 39 Υηλιξ. 37 φπ νορ. 32 σπάπεζα. 40 φοωκ ρ. 34 Υαπιςαιορ. 6 σπάφηλορ. 8 υε γψ. 41 σελ῞ψ. 2 σπ῞μψ. 20 σ πορ. 45 υίλορ. 8 σάφα. 18 φπεία. 13 σεςςαπάκονσα. 39 σολμάψ. 41 σάςςψ. 41 σ῞λορ. 43 σηπ῞ψ. 16 χετδορ. 33 σίμιορ. 5 χε ςσηρ. 39 πομον . 38 σελ νηρ. 32 φψλ ρ. 20 υατλορ. 19 φπτς ρ. 36 φάπιρ. 24 χτφ . 39 υθείπψ. 3 ποσάςςψ. 14 σίκσψ. 44 φπημα. 28 σ῞κνον. 15 υ῞πψ. 29 σ σε. 37 ποςσπ῞υψ. 14 π δικορ. 19 σελετσάψ. 20 φψπίρ. 4 υθ νορ. σπ῞φψ. 35 ρ. 32 ὥπα. 19 υ βορ. 4 ὠδίν. 38 . 8 υονε ρ. 13 υπ῞απ. 8 στγφάνψ. 20 υ νορ. 25 ςεί. 27 σπου . Alargamiento por compensación 7. decl. II y III declinación 11. Recuadro de la apofonía cualitativa (I) y cuantitativa (II) 6c. Clasificación de las consonantes 3. El alfabeto griego 2. Recuadro del artículo determinado en los tres géneros 10. La declinación de los nombres y del artículo: normas generales. Encuentro de consonantes LECCIÓN SEGUNDA 6. Nociones generales sobre el verbo griego 6a. declinación . El tema verbal 6b.) 12. I. 9. Recuadro de los cambios de acento. Encuentros de vocales 5. Presente Indicativo activo Vocabulario 1º LECCIÓN TERCERA 8. Espíritus (I) y acentos (II) 4.ÍNDICE GENERAL Prefacio Presentación Al lector Lista de abreviaturas LECCIÓN PRIMERA 1. Declinación de los nombres masculinos con el tema en –ο (II decl. EL GENITIVO Y EL DATIVO 18. Nombres femeninos en –ᾰ impura breve (I decl. Nombres femeninos en –ᾱ pura larga 25.) 27. Nombres femeninos 24.) 28. Verbos contractos en –εψ Vocabulario 5º LECCIÓN SEXTA 23. Nombres contractos Vocabulario 4º LECCIÓN QUINTA 21. DETERMINACIONES DE TIEMPO Vocabulario 3º 19. Declinación de los nombres femeninos con el tema en –ο (II declinación) 20. Nombres femeninos en –ᾰ pura breve (I decl. I Declinación contracta . Declinación de los nombres neutros con el tema en –o (II decl. Verbos con el tema en vocal áspera (verbos contractos) 22.) 16. CONCORDANCIA DEL PREDICADO CON EL SUJETO 17. Nombres femeninos en –η (ᾱ impura larga > η) Vocabulario 6º LECCIÓN SÉPTIMA 26. CONJUNCIONES 14.13. NEGACIONES Vocabulario 2º LECCIÓN CUARTA 15. § 36. Paradigma del aumento temporal 42. LA FRASE Vocabulario 10º LECCIÓN DÉCIMA 39.Vocabulario 7º 29. para el Presente) 44. Imperfecto Indicativo contracto (verbos en –εψ) con aumento silábico. §§ 24–27) 30. Recuadro del Imperfecto Indicativo con aumento temporal 43. Adjetivos contractos Vocabulario 9º LECCIÓN NOVENA 35. Nombres propios de origen extranjero de la I declinación. 41. cfr. Los adjetivos de la I clase con tres terminaciones 33. Presente Indicativo del verbo ε μί (soy) 37. USO DE ἀπ fem. Nombres masculinos con el tema en –α (para los fem. Vocabulario 8º LECCIÓN OCTAVA 31. Imperfecto Indicativo del verbo ε μί (soy) (cfr. Enclíticas y Proclíticas 38. Adjetivos de la I clase de dos terminaciones 34. femenino . Declinación de los adjetivos de la primera clase 32. Los tiempos históricos del verbo 36. Formación del Imperfecto Indicativo activo 40. 53. USO DE κ / ξ 47. Indic. USO DE διά 56. e Impf. M. Pres. (–εψ) Indic. Pronombres y adjetivos demostrativos 50. Presente e Imperfecto Indic.-P. 52. LA FORMA PASIVA Y EL COMPLEMENTO AGENTE 55. M. contracto M. POSICIÓN DEL ADJETIVO EN LA FRASE Vocabulario 12º LECCIÓN DUODÉCIMA 51. Forma activa. de los verbos contractos en –εψ 54. contracto activo (–εψ) Imper.-P. USO DE μεσά 57. USO DE ν 48.45. Imperativo . Presente Imper. Indicativo Pres.-P. USO DE κασά Vocabulario 11º LECCIÓN UNDÉCIMA 49. Imper. USO DE ε ρ 46. media y pasiva del verbo. USO DE ς ν Vocabulario 13º LECCIÓN DECIMOTERCERA 58. El Imperativo 59. –οψ) 71.60. Pronombre-adjetivo posesivo 76. LA PROPOSICIÓN SUBJETIVA 79. –οψ) 70. Pronombre personal recíproco 74. Recuardo de los tiempos de la acción continuada o repetida 69. –εψ. USO DE πεπί 64. Verbos deponentes 61. USO DE πί 62. Pronombre reflexivo 75. LA PROPOSICIÓN OBJETIVA 78. USO DE ππ ρ Vocabulario 14º LECCIÓN DECIMOCUARTA 65. Presente Medio-Pasivo de los verbos contractos (–αψ. LA PROPOSICIÓN FINAL Vocabulario 16º . Presente activo de los verbos contractos (–αψ. –εψ. Tiempo y cualidad de la acción 68. LA FRASE Y EL PERÍODO Vocabulario 15º LECCIÓN DECIMOQUINTA 72. Pronombres personales 73. Presente Infinitivo y Participo 67. Presente Subjuntivo y Optativo (λ –ψ) 66. USO DE παπά 63. Pronombre relativo 77. LA PROPOSICIÓN TEMPORAL 85. El Aoristo fuerte o segundo 92. al tema del Presente 81. Futuro del verbo ε μί. Recuadro de las formas asigmáticas de la acción puntual Vocabulario 18º LECCIÓN DECIMOCTAVA 91. Recuadro de las formas de la acción puntual. Recuadro de las formas sigmáticas de la acción puntual 89. LA PROPOSICIÓN CAUSAL 86. El Futuro asigmático 83. Aoristo III (fortísimo) Vocabulario 20º LECCIÓN VIGÉSIMA . Recuadro de las formas de la acción puntual. El Aoristo I débil sigmático 88. El Aoristo I débil asigmático 90. El tema verbal. El Futuro sigmático 82. Verbos politemáticos Vocabulario 29º LECCIÓN DECIMONOVENA 94. El Aoristo fuerte (II) 93.LECCIÓN DECIMOSEXTA 80. USO DE π π Vocabulario 17º LECCIÓN DECIMOSÉPTIMA 87.V. Del T. soy 84. El Aoristo fortísimo (III) 95. Declinación de los nombres con el tema en consonante (tercera declinación) 97. Temas en líquida (–π) con apofonía Vocabulario 28º LECCIÓN VIGESIMOSEGUNDA 109. Temas en nasal (–ν) Vocabulario 27º 107. φ) Vocabulario 22º 100. Temas elidentes en ρ Vocabulario 29º . barítonos Vocabulario 23º 101. Temas en labial (π.96. Temas en dental precedida de -ν (-νσ) 104. Nombres en dental simple. γ. β. –π) 108. Temas en gutural (κ. Temas en líquida (–λ. USO DEL PARTICIPIO .FUNCIÓN SINTÁCTICA DEL ARTICULO Vocabulario 26º LECCIÓN VIGESIMOPRIMERA 106. Nombres neutros en dental simple Vocabulario 25º 103. Temas en dental: Participios 105. oxítonos Vocabulario 24º 102. Desinencias de la tercera declinación 98. Nombres en dental simple. υ) Vocabulario 21º 99. Perfecto medio pasivo 121.110. Recuadro de los tiempos de la acción durativa realizada en el pasado. El Perfecto fuerte activo Vocabulario 33º LECCIÓN VIGESIMOCUARTA 116. que dura en el presente (temas en líquida y nasal) 124. El Pluscuamperfecto Medio-pasivo . –ετ Vocabulario 32º LECCIÓN VIGESIMOTERCERA 113. El Pluscuamperfecto fortísimo Vocabulario 34º LECCIÓN VIGESIMOQUINTA 120. Temas en diptongo: –οτ. –ατ. Temas en (–τ–/–ει–) Vocabulario 30º 111. que dura en el presente (temas en consonante muda) 123. Temas en (–τ–/–ετ–) Vocabulario 31º 112. Recuadro de los tiempos de la acción durativa realizada en el pasado. El perfecto débil activo 115. La flexión atemática 118. El Perfecto 114. El Pluscuamperfecto débil y fuerte 117. Perfecto fortísimo: οιδα 119. Recuadro de los temas de la acción durativa realizada en el pasado. que dura en el presente (temas en vocal) 122. Adjetivos de tres terminaciones 134. Temas en –ενσ– 142.125. Adjetivos de una terminación 132. Los participios temáticos 140. Temas en –νσ– (–ανσ–/–ενσ–/–ονσ–) 136. Futuro Perfecto (II) Activo y Medio-pasivo Vocabulario 35º LECCIÓN VIGESIMOSEXTA 126. Los participios atemáticos (Temas en –ανσ–) 141. Adjetivos de dos terminaciones 133. Los Participios 139. El Aoristo pasivo 127. El Participio Perfecto . Temas en –ῠ– 137. Recuadro del Aoristo pasivo débil 129. Adjetivos «irregulares» Vocabulario 37º LECCIÓN VIGESIMOSÉPTIMA 138. Temas en –ν– 135. Temas en –ονσ– y en –τνσ– 143. Aoristo pasivo débil 128. Recuadro del Aoristo pasivo fuerte 130. Futuro pasivo Vocabulario 36º LECCIÓN VIGESIMOSEPTIMA 131. Números declinables 161. Comparativo y superlativo de los adverbios 158. PROPOSICIONES FINALES: PECULIARIDADES NEOTESTAMENTARIAS . Segunda forma 156. Comparativo y superlativo regulares 155. EL PERÍODO HIPOTÉTICO Vocabulario 40º LECCIÓN TRIGESIMOPRIMERA 162. Adverbios 157. Adjetivos comparativos y superlativos derivados de preposiciones y adverbios Vocabulario 39º LECCIÓN TRIGÉSIMA 159. PARTICIPIO APOSITIVO 148. PARTICIPIO EN LA CONSTRUCCIÓN PERIFRÁSTICA 153. PARTICIPIO ―INTERNO‖ 150. ―PARTICIPIUM GRAPHICUM ‖ 152. GENITIVO ABSOLUTO 149. Numerales 160. PARTICIPIO PREDICATIVO 147. EL PARTICIPIO EN EL ―CASUS PENDENS‖ 151. PARTICIPIO SUSTANTIVADO 145. INFINITIVO SUSTANTIVADO Vocabulario 38º LECCIÓN VIGESIMONOVENA 154. PARTICIPIO ATRIBUTIVO 146.144. Pronombres o adjetivos indefinidos o interrogativos 164. Conjugación de ημι 178. Conjugación de ςσημι (* ςι–ςση–μι) 175.163.T. PROPOSICIONES INTERROGATIVAS INDIRECTAS USOS ESPECÍFICOS EN EL N. Aoristo fortísimo atemático (III) de ςση–μι 176. PROPOSICIONES INTERROGATIVAS DIRECTAS: USOS ESPECÍFICOS EN EL N. Otros verbos en –μι con reduplicación 180. Aoristo fortísimo atemático (III) de ημι 179. Conjugación de δίδψμι 171. Pronombres. LA PROLEPSIS DEL RELATIVO . Vocabulario 41º LECCIÓN TRIGESIMOSEGUNDA l67. Conjugación de σίθημι 169. 166. LA PROPOSICIÓN RELATIVA 181.T. Aoristo fortísimo atemático (III) de δίδψμι 172. PROPOSICIONES CONSECUTIVAS: PECULIARIDADES NEOTESTAMENTARIAS 173. Perfecto y Pluscuamperfecto de ςση–μι 177. PROPOSICIONES CONCESIVAS Vocabulario 43º LECCIÓN TRIGESIMOCUARTA 174. adjetivos y adverbios correlativos 165. Aoristo fortísimo de σίθη–μι Vocabulario 42º LECCIÓN TRIGESIMOTERCERA 170. Conjugación de los verbos en –μι 168. . ε μί. griego Índice de los vocabularios Índice alfabético de los términos griegos Índice general . III. ειμι 187. Cómo se utiliza una edición científica del N. Uso de las preposiciones propias e impropias en el N. negaciones. Conjugación de ειμι (primera clase) 186. ATRACCIÓN DEL RELATIVO Vocabulario 44º LECCIÓN TRIGESIMOQUINTA 183. Repertorio de verbos griegos en el N. Conjugación de υη–μί (primera clase) 184. Conjunciones. interjecciones V.T.T. partículas. Analogías y diferencias entre los verbos ημι. en el N. Segunda clase de los verbos en –μι 189. Conjugación de ε –μί (primera clase) 185.182. Sobre el uso.T. Conjugación de δείκντμι 190. Declinaciones y paradigmas II. IV. El Optativo en el N. Deponentes Vocabulario 45º LECCIÓN TRIGESIMOSEXTA 188.T.T. de otros verbos en –μι de la segunda clase Vocabulario 46º APÉNDICES I. VI.
Copyright © 2024 DOKUMEN.SITE Inc.