Ficha teórico

March 25, 2018 | Author: Ivan Urrutia | Category: Verb, Latin, Grammatical Conjugation, Syntax, Philology


Comments



Description

Universidad Nacional de la Patagonia Austral Unidad Académica Río GallegosLengua y Cultura Latinas I Alumno: Urrutia Iván Carrera: Profesorado y licenciado en Letras Edad: 19 años Ficha teórico-práctica N° 1 Generalidades: El alfabeto latino consta de las siguientes letras: A – B – C- D- E – F – G - - H – I- K- L- M- N- O – P- Q – R- S- T- U – V-X- Y –Z – La pronunciación es casi igual a la española, teniendo en cuenta estas diferencias: 1° c, g ante i, e se pronuncian como Cicero (K) , genus (gu), agito (gu) 2° ll se pronuncia como dos eles: ille (il – le), vallum ( val – lum) 3° ch se pronuncia como k : pulcher /pulker/, machina /makina/ Vocales y diptongos: Las vocales son las mismas que en castellano. i, u son consideradas semivocales van delante de otra vocal: j / v (iam , iactatus) Los diptongos más frecuentes son: ae, oe, au (son largos ) Cantidad: el latín distingue entre vocales largas (-) y breves ( ) según el tiempo empleado en su pronunciación. - Una sílaba es larga en los tres casos siguientes: Si tiene una vocal larga: eradico Si tiene un diptongo: caelum, laudo. Si su vocal aunque sea breve va seguida de dos consonantes: terra – pulcher - Acento: Exceptuando los monosílabos, no hay palabras agudas. La acentuación es grave y esdrújula. Para acentuar hay que conocer la cantidad de la penúltima sílaba. Si la penúltima sílaba es larga, el acento recae sobre ella y la palabra es grave: amícus Si la penúltima sílaba es breve, el acento pasa a la anterior y la palabra es esdrújula: Pópulus – dóminus – amábimus Número: Las palabras variables tienen dos números: singular y plural Género: En latín hay tres géneros: masculino, femenino y neutro. Nominativo: es el caso que indica el sujeto de la oración. 1 Rosa (la rosa) Nauta (el marino) Rosae (las rosas) nautae (los marinos) Rosa pulchra (la hermosa rosa) Rosae pulchrae (las hermosas rosas) Vocativo: señala el sustantivo al que dirigimos la palabra. Filia, amo (hija, te amo) Acusativo: funciona como objeto directo de los verbos transitivos. Amo nautam (amo al marinero) Genitivo: funciona básicamente como un complemento determinativo Filia nautae (la hija del marinero) Dativo: funciona como un objeto indirecto Orno aulam domina (adorno la sala para la señora) Ablativo: funciona como un circunstancial Laboro agricola (trabajo con el campesino) PRIMERA DECLINACIÓN: el enunciado se forma con el nominativo y el genitivo: rosa - ae NOMINATIVO: VOCATIVO: ACUSATIVO: GENITIVO jjnDATIVO ABLATIVO Singular rosa rosa rosam rosae rosae rosa Plural rosae rosae rosas rosarum rosis rosis TRABAJO PRÁCTICO: Separar en sílabas las siguientes palabras: Italia – Graecarum – artium – disciplinarum – vehementius – colebantur – oppidis – Romae – tranquilitatem – neglegebantur – intuendum – fortissimorum – expressas – republica – administranda – cogitatione – excellentium – iudices - poetae – bestiae – moveamur – philosophi – illis – libellis – contemnenda – Declinar: Mensa – dea – ora – rana – ciconia – paeninsula – violentia – prudentia – umbra – bestia – puella – aquila – nauta – columba – via – regina – stella – insula – violentia – gj 2 Analizar los casos, traducir, poner las palabras que están en singular en plural y viceversa. Catenas – formarum – terris – musa – bestiis – aquae – linguam – laetitia – deam incolis – columbas – nautae – insidiarum – puellas – ianuam – sagittas – stellarum – litteram – ripa – ancillas – vineas –bestiam – aquis- divitas – locustae – Dar el enunciado de cada palabra y declinar Poner en acusativo singular y plural:agricola – nauta – domina – causa – poeta – incola – pugna – columba – Poner en genitivo singular y plural: ala – amica – mensa – gloria – lacrima – musa – aquila – diligentia TRADUCIR Bestiae silvarum – Timidis ranis – In provincia Romana – Parvam puellam – Magna violentia – Animosis Numantiae feminis – Umbras silvae – Antiqua dea Siciliae – Cum feminis et puellis – O pulchra Hispania! Mensa est longa – Rosae sunt pulchrae – Puella est parva – Regina bona est – Vos pigrae estis, ancillae – Nunc in silva sumus, puellae – Pulchra es, Maria – Sicilia pulchra et amoena insula est – Mensa dominae plena rosarum est – Hispania paeninsula magna est. In silvis bestiae habitant - Ancilla hastam et sagittas parat agricolae – Agricolae filia in silva est – Filia agricolae est parva sed animosa – Multae ciconiae in silva sunt – Timidae ranae in aqua habitant – Ciconiae valde clamabant et ranae coaxabant – Agricolae animosa filia ciconias fugat – Agricola et filia cervam exspectabant – Alta et alba cerva via silvae approppinquat – Agricola hastam iactat et cervam vulnerat – Agricola pulchram cervam hasta necat – Agricola et filia cervam – dominae apportant. Para la rosa – para la reina – con una lanza – la hija – para las mujeres - ¡oh hija! – de la rosa – las águilas – a los labradores – a la esclava – por las estrellas – en la isla – de las palomas – para las mujeres de Roma – con la prudencia del poeta – en las costas de España – las tropas de Numancia – de las blancas cigüeñas – con las fieras de la selva – de la niña perezosa – Guía para traducción: Verbo SUM: sum – es – est – sumus – estis - sunt 3 islas. SUSTANTIVO MASCULINO Singular Populus Popule Populum Populi Populo Populo Plural populi populi populos populorum populis populis Puer Puer Puerum Pueri Puero Puero Ager Ager Agrum Agri Agro pueri pueri pueros puerorum pueris pueris agri agri agros agrorum agris 4 . Vergili. El sustantivo filius y los nombres propios con nominativo en ius tienen el vocativo singular en i .Verbo regular primera conjugación: presente (indicativo) amo – amas – amat – amamus – amatis – amant In “en” / cum “con” son preposiciones que rigen ablativo (circunstanciales Ficha teórico-práctica N° 2 SEGUNDA DECLINACIÓN Sustantivos predominantemente masculinos de tema en us/ er y neutros en um con el genitivo en i Excepciones: los nombres de ciudades. árboles y el sustantivo humus son femeninos. Ejemplos: fili. Agro agris El sustantivo neutro tiene la misma terminación en el nominativo – vocativo y acusativo del singula y del plural SUSTANTIVO NEUTRO Bellum Bellum Bellum Belli Bello Bello bella bella bella bellorum bellis bellis Guía de traducción: adjetivos de primera clase. Enunciado: masculino. bona .: bonus puer (adjetivo masculino y sustantivo masculino) bona puella (adjetivo femenino y sustantivo femenino) bonum principium (adjetivo neutro y sustantivo neutro) Enunciar y declinar las siguientes palabras: amicus – dominus – equus – discipulus – agnus – servus – lupus – socius – filius – deus – fagus – pirus – pinus – malus – nuntius – humus – morbus – cupressus – socius – Neptunus – Vergilius – Romanus – Ennius – deus – vir – filius – puer – lupus – ager – annus – fluvius – Remus – iocus – oculus – legatus – numerus – murus – Aventinus – ludus .Augurium – oppidum – caelum – signum – foedum – avitum – malum – proelium – regnum – imperium – ludibrium – Palatium – principium – asylum – conubium – templum – sacrificium – oraculum fanum – ornamentum – simulacrum Enunciar. femenino y neutro ( bonus. bonum) El sustantivo concuerda en el género. Indicar el vocativo singular de las siguientes palabras: servus – agricola – vir – magister – discipulus – Vergilius – initium – nuntius – pelagus – filius – Mercurius – donum - 5 . analizar y pasar al singular o al plural las siguientes palabras: Aprum – agro – soceri – puerum – fabri – viros – generos – magistrorum – cultri – agrorum – liber – capris – pericula – consilium – verbo – templis – aura – signorum – caelo – oppida – proeliorum – telo – scutum – armorum – castris – bellis – somnio – pelagus – vulgus – virus – dona – frumento. Ej. caso y número con el adjetivo que lo modifica. ducis (m) dux duces dux duces ducem duces ducis ducum duci ducibus duce ducibus lex – legis (f) lex leges lex leges legem leges legis legum legi legibus lege legibus Temas en labial (p/b) princeps . Plural oratores marmor marmora oratores marmor marmora oratores marmor marmora oratorum marmoris marmorum oratoribus marmori marmoribus oratoribus marmore marmoribus Temas en consonante oclusiva : 0 gutural ( c/ g) N V A G D A dux.Señalar caso. número y enunciado de las siguientes palabras Italiam – disciplinis – publica – poetarum – nautae – Roma – bestiis – republicae – fabulis – Troianas Ficha teórico-práctica N° 3 TERCERA DECLINACIÓN: TEMAS CONSONÁNTICOS Temas en consonante (l/ r) consul – ulis (m) Singular N consul V consul A consulem G consulis D consuli A consule Plural consules consules consules consulum consulibus consulibus orator – oris (m) Singular orator orator oratorem oratoris oratori oratore marmor – oris (n) Plural Sing.principis N V A G D A princeps princeps principem principis principi principe principes principes principes principum principibus principibus Temas en dental (t/d) virtus – virtutis (f) N V virtus virtus virtutes virtutes caput – capitis (n) caput caput capita capita 6 . eris (m) cinis cineres cinis cineres cinerem cineres cineris cinerum cineri cineribus cinere cineribus tempus – oris (n) tempus tempora tempus tempora tempus tempora temporis temporum tempori temporibus tempore temporibus OBSERVACIONES 1) Muchos sustantivos de nominativo monosilábico que tienen dos consonantes delante de la desinencia del genitivo singular. vatis forman el genitivo plural en – um: matrum – patrum – fratrum – iuvenum. iuvenis – iuvenis. vatum. pater – patris. Vates.civitatum TEMAS EN “i” Civis . litium) / dos – dotis (dotium) 3) Los sustantivos femeninos abstractos en – tas (civitas – civitatis) pueden hacer el genitivo plural en – um /-ium : civitatium . Pl. senex – sis. canum. Pl. forman el genitivo plural en –ium: lis. litis (gen. 7 . Ejemplo: urbs – urbis (gen. urbium) – stirps – stirpis (stirpium) 2) Algunos sustantivos de nominativo monosilábico con vocal larga.A virtutem virtutes G virtutis virtutum D virtuti virtutibus A virtute virtutibus caput capitis capiti capite capita capitum capitibus capitibus OBSERVACIÓN: En la tercera declinación es importante tener en cuenta el caso genitivo porque da el tema para declinar en los demás casos: Ejem: virtus – virtutis ( tema: virtut…) Temas en sibilante (s) N V A G D A cinis .is (m) N V A G D A civis civis civem civis civi cive cives cives cives civium civibus civibus clades – dis (f) clades clades clades clades cladem clades cladis cladium cladi cladibus clade cladibus Sustantivos neutros Mare – is N V A G D A mare mare mare maris mari mari maria maria maria marium maribus maribus animal – alis animal animal animal animalis animali animali animalia animalia animalia animalium animalibus animalibus OBSERVACIONES SOBRE LOS TEMAS EN « i » Los sustantivos mater – matris. senum. forman el genitivo plural en – ium. aris (n)/ b) Analizar y traducir: clades magnae/ clades magna/ cladis magnae / avium parvarum / avibus parvis/ violentus imber / violentorum imbrium / magnam vim / magna vi / magnarum virium/ latum mare/ lato mari/ lata maria / parvorum cubilium/ parvo cubili/ ferum animal/ fera animalia 3) Enunciar . itis/ iudec. ulis / labor.is/ imber. is/ messis. oris/ consul. is/ avis. eris (n)/. analizar y pasar al singular o al plural las siguientes palabras: Laborem – mulieribus – honores – arboris – carcere – telluris – onus – lucem – ducum – sororibus – noctes – voce – uxori – capita – militum – mores – leone – colorem – florum. oris (n)/ genus. alis (n) .is/ cubile.is/ nubes.is/ ovis. analizar y pasar al singular o al plural las siguientes construcciones: tristes pueri Graecorum – dulcem matrem – gravibus hostium scutis – utile foedus – fortium nautarum – fideli cive – audacium militum – humiles incolae – fallacia carmina b) Declinar en forma conjunta en singular y en plural las siguientes construcciones: homo sapiens – equus velox – animal ferox – rex audax – celer miles – celeris legio – prudens orator – ingens caput – utile consilium 8 . eris (n)/ marmor. calcar. is/ sitis.is/ vulpes. oris/ miles.TRABAJO PRÁCTICO: TERCERA DECLINACIÓN 1) IMPARISÍLABOS a) Declinar: Orator. oris/ pastor.tris/ mare. etis/ opus. is/ hostis. is/ ignis. oris/ quies. oris (n) / b) Analizar: oratorum – orator – pastores – pastori – consule – consules – mos – morum – hominem – hominibus –opus – opera – nominis – nomen – c) Analizar y traducir: Dux strenuus – ducibus strenuis – laborum magnorum – magnus labor – tempori antiquo – tempora antiqua – pulchrum nomen – pulcra nomina 2) PARISÍLABOS a)Declinar: navis. tempus. furis/ clamor.imbris/ linter.is (n)/ animal.is/ sedes. alis (n) tribunal.icis/ servitus.caput – pectus – fratris – oneribus – pastorem – felicitas – pax – anseri – homini – timor – leporis – mortem – mulierum – rex – clamor – 4) Dar el genitivo singular y el acusativo plural de las siguientes palabras: ius – litus – crus – genus – opus – pecus – virtus – laus – lapis – pes – sol – arator – ver 5) Dar el nominativo y el genitivo plural de las siguientes palabras: urbs – lac – plebs – nox – arx – pars – optimates – penates – civitas – fraus – faux – 6) Declinar : Iuppiter – bos – Iuno – sus – iter – vis – requies 7) ADJETIVOS DE SEGUNDA CLASE a) Enunciar. utis/ fur. Infelix Dido silvas peragrat. prudentiam et fortitudinem divinam laudat. Discipuli legunt libros Ciceronis. Romani dis deabusque hostias et victimas immolabant. Senum consilia adulescentibus utilia erunt. Persa Graecis militibus dicit: “Solem propter telorum multitudinem non videbitis”. numquam a gremio movebat et semper usque ad solam dominam pipiabat. Magnam villam emimus. In piscina mirifica puellae natant. nam is in nave ad portum navigat. Gener socero litteras scribit. Paterfamilias liberis multas divitias relinquit. Quando historiam recitatis ? Quid spectas ? Quo migras ? Non te voco. Iphigenia inexorabilem patrem supplici voce rogavit. Patria civibus illustribus gratiam habet. Vehementium oratorum eloquentia cives in foro non movit. Solus e ducibus Troianis Aeneas effugit cum patre et filio et paucis comitibus. Penitus cavae plangoribus aedes femineis ululabant. Festus pagus in herboso campo ludit et ibi tauri fessi vacant. In caelo sol ad occasum currit. herbae et arbores solidam et globosam terram ornant. Tenebrae nautis periculosae sunt. Multa sunt genera volucrium bestiarum. Et Leonidas ferociter respondet: “Optime. Iuppiter. herbas et totam terram. meae deliciae. Passer. Graecorum duces omnes urbis domos. In nostra villa per noctem venti silent et nos undas audimus. Homo insanis pulchritudinem caelestem non videt.8) Analizar y traducir las siguientes oraciones: Terra viros urbesque gerit. filio suo urbem Mycenas dedit. Mancinus ad cenam non vocabat. Niveos dentes Lecani habet. 9 . Sub arboribus silvae Antonius sororibus fabulas mirabiles leget. A principio flores. Terrae motus terrebat homines. Pastor albas oves ad montes ducit. Dominus puero fines Romanorum monstrabit. Apud Thermopilas. probitatem. Finis coronat opus. In silvis sunt loca amoena. Castra erant in Etruriae faucibus. in umbra pugnabimus”. Amabam flores. Socii romanis auxilia mittunt. etiam sacra templa incendere. Milites fessi arma humeris per agros montesque gestaverant. Nunc in villa cenamus. Is iustitiam. Copiae socium Romanis magnum auxilium praebebant. Ipsa Venus campos ducet in Elysios. nam eos emit. Ante fores antri foecunda papavera sunt. Caesar legatos cum legionibus in Gallos misit. Cervus velocium canum turbam timebat. Herculis pater. Multae amicitiae multas virtutes donant. Milites regis ad pugnam duxeramus. Rex Aeolus in vasto antro ventos tempestatesque sonoras premebat et frenabat. Quem videtis in horto ? Hodie tonsor in foro non laborat. Caeli enarrant gloriam Dei. Sextus in callida piscina mirifica natabat. Legati imperatori de castris hostium omnia narrabunt. clari oratoris Romani. Rostra in foro erant. Hostes alacri animo ad pugnam properaverunt. us (masc. Itaque canes facile cervum celeritate superant eumque dentibus acutis lacerant. Tum ille exspirans : «¡ O me infelicem ». Legiones plerumque e peditibus constabant. cornua se densis ramis implicant celeremque cursum retardant. equites a sociis Romani postulabant./fem. Fructum Plural fructus fructus fructus Sing. inquit. Itaque omnes Graeciae reges consilium ceperunt et statuerunt uxorem Menelao reddere atque cum Troianis bellum gerere. Fructus Ac. Ibi dum ramosa laudat cornua nimiamque crurum tenuitatem vituperat. dicebat sapiens quidam (un cierto sabio). Fructus Voc. celeri nave. Paris autem. dux fuit. cum Helena uxore Spartae regnabat. Helenam rapuit et. Sapiens apertis inimicis obsistit. vir improbus. Consules creabat populus et senatores « patres » appellabat. « Qui crura stulte vituperabam dum funesta cornua laudabam ! » d) Roma primo parvum oppidum Latii erat.9) Analizar y traducir los siguientes textos: a) Antiquis temporibus. Sed cum silvam intrat.. Priami filius. subitus canum clamor propinquitatem venatorum nuntiat. Spartam venit ibique Menelai hospes fuit. b) “Los enemigos ocultos” Tacitae et occultae inimicitiae magis timendae sunt (deben ser temidas) quam indíctae et apertae. ego inimicos cavebo”. ab c) Ad fontem cervus in liquore effigiem suam spectavit. Postea unus imperator cunctum imperium gubernavit. Legiones erant validum praesidium Romae et imperii. Perterritus cervus per campum celeriter in silvam festinat et cursu levi feroces. Post multos annos multaque bella Romani cum gentibus Italiae imperaverunt. insidiosis amicis non credit: “Magne Iuppiter.) -u-us (neutro) Sing. Menelaus rex. Deinde cum multis regibus exterisque nationibus pugnaverunt eosque (y a éstos) semper superaverunt. Olim consules et senatores imperium Romanum administrabant. Obsistere alicui: resistir a alguien Credere alicui : fiarse de alguien Con el verbo liberare “librar” la cosa de la que se libra se expresa en ablativo con la prep. Menelai frater et rex Mycenarum. Agamemnon. Ficha teórico-práctica N° 4 CUARTA DECLINACIÓN: Tema en -u Enunciado: -us. Olim Paris. libera me ab amicis molestis. cornu cornu cornu Plural cornua cornua cornua 10 . Troiam navigavit. Nom. non longe a mari situm. canum morsus vitat. Senis amplexus culta puella fugit. gloriae sempiternus. Fructui Abl.Gen. la república Res Romana (sg. Stoicus noster. Vitae brevis est cursus. post eas (detrás de éstas) ceterum exercitum in subsidiis locat. Imago animi vultus. Iste (Ese) communi sensu caret. Fructu fructuum fructibus fructibus cornus cornui /u cornu cornuum cornibus cornibus QUINTA DECLINACIÓN: tema en –e N Res V Res A Rem res res res Enunciado: -es – ei G Rei D Rei A Re rerum rebus rebus Particularidades: Res – ei se combina con ciertos adjetivos con matices de significado nuevos. Aequum animum in rebus difficilibus serva. según la declinación de cada uno: Res adversae (pl): la adversidad Res familiaris (sg.): el estado. Magno metu me liberabis si ex urbe omnes tuos tecum educes.): la felicidad. Ille (él) cohortes veteranas in fronte. « non est in rebus sed in animo ipso » Vectigalia nervus reipublicae. res avarum. Adversae res admonent religionem 11 . Persicos apparatus odi. De pace cum fide agebant. Discede (imperativo) ex urbe cum mala manu sceleratorum. mors miserum levat.): la potencia. Magni tumultus eo (en ese) tempore in urbe erant. el poder romano Res secundae (pl. Cornua cervum a periculis defendunt.): el patrimonio Res novae (pl) : los cambios políticos. Parva necat morsu spatiosum vipera taurum. Fructus Dat.): el sacrificio Traducir Crescit e metu alieno audacia. Se declinan ambos elementos. inquit. Demóstenes multos versus uno spiritu pronuntiabat. Spes inopem. « vitium ». la buena suerte Res divina (sg. indices oculi. las revoluciones Res publica (sg. Exceptio confirmat regulam in casibus non exceptis. Habemus senatus consultum vehemens et grave contra te. eius vastam molem magnopere laudans. Rursus maiore ímpetu cutem inflavit et filios simili modo interrogavit: “Uter maior est. suam rugosam pellem inflavit. celare secundae. Lib. sternutamentum iterare est nugacis. invidia trantae magnitudinis commota. filii?”. Sit item frons hilaris et explanata . miserabiliter crepuit. neque civilius est id digitis facere. Si sternuis. filii. facere. superior stabat lupus longeque inferior agnus. Ingenium res / adversae nudare solent. Postremo. brachio vel cubito salsamentariorum. III) Lupus et agnus Ad rivum eundem lupus et agnus venerant siti compulsi. turpior pueritiae est. Deintium munditiem cura. lupe? IV) Beatus ille. omni aetati turpis. nolo acerbam sumere. Fuerunt quondam in hac (esta) re publica viri magnae virtutis et antiquae fidei. at candidos facere dentes pulvisculo est proprium puellarum. non torvi. non unguibus instar canis vel felis decet eximere. Repaso general de las declinaciones: traducir i) Ut bene compositus pueri animus undique reluceat – relucet autem potissimum in vultu – sint oculi placidi. Tum filios interrogavit: “Latior ne ego ille bove sum. Si forte evenit oscitatio. sint exporrecta supercilia nec torva nec superba. nec tam pressa ut ad aures non perveniat. compositi. alienis ante pectus suspendit gravem (“cargada”/peram) Hac re videre nostra mala non possumus. non cultello. quod quereris. Nec enim temere dicunt sapientes animi sedem esse in oculis. et superba civium potentiorum limina. Fábula XIV) VI) Peras imposuit Iuppiter nobis duas: propriis repletam vitiis post tergum dedit. quaeso. Cum fortuna statque caditque fides. “Cur” . censores sumus (Fedro. discedens ait: “Nondum matura est. civile est corpus avertere . Alii simul delinquunt. Omnibus dictis aut factis adridere stultorum est. verecundi. qui corporis omnia membra quatit. solutus omni foenore. Fábula XV) 12 . ego an bos?” At illi maiorem esse bovem pronuntiaverunt.” (Fedro. 2) V) Fame coacta Vulpes alta in vinea uvam appetebat. sale vel alumine defricare gingivae periculosum est. Malas tingat nativus et ingenuus pudor. Epodon. (Horacio. A naribus absit mucus . os manu tege.ad perniciem multos devocat. Denique rana. Illi negaverunt. […] Forumque vitat. agricolarum. (Erasmo) II) Quondam in prato rana bovem spectabat. pileo aut veste nares emungere rusticanum est. Si quid inhaesit dentibus. qui procul negotiis ut prisca gens mortalium paterna rura bobus exercet suis. inquit. Fallit vitium specie virtutis et umbra. Cachinnus sive immodicus risus. nullis adridere stupidorum. dum validius sese inflat. Homerus auditorem in medias res rapit. Tangere non potuit eam. summis sapiens viribus. “turbulentam fecisti mihi aquam bibenti?” Laniger contra timens: “Qui possum. Tunc fauce improba latro incitatus iurgii causam intulit. Nihil gratius amicitia. Mores Graecorum et Persarum dissimillimi erant.AUDIRE Perfecto activo: AMAVISSE – HABUISSE – REXISSE – CEPISSE . Minima res aliquando maximi belli causa est. Optimum est praemium virtus. Omnium Gallorum fortissimi erant Belgae.-um . alt-ius for-ior. El superlativo se forma agregando – issimus. nihil virtute melius habemus. Gravissimum est imperium consuetudinis. is) en ior para el masculino y femenino. Senex benevolentior iuvene est. Conscientia bene actae vitae iucundissima est.Grados del adjetivo: Los adjetivos pueden ser positivos. Aestatis tempus magis idoneum est ad navigatiotem. Peiora praecepta iuvenes facile audiunt. para el neutro. Vulpes callidior quam canis est. comparativos y superlativos. y en –ius.AUDIVISSE Presente pasivo : AMARI – HABERI – REGI – CAPI – AUDIRI MODO INDICATIVO: 13 . Croesus inter reges opulentissimus erat. fortius Superlativo alt-issimus-a-um fort-issimus-a-um El comparativo se forma cambiando la terminación del genitivo (i. Aves nidos quam molissime substernunt. Ficha teórico-práctica N° 5 Verbos INFINITIVO Presente activo: AMARE – HABERE – REGERE – CAPERE . -a. Britanni interiores frumenta non habebant. Umbra altioris arboris longior erit . Positivo Altus-a-um Fortis-e Comparativo Alt-ior. Traducción: Nihil est virtute pulchrius. Saepe ditissimi homines pauperrimi sunt. /ded – . plural Ama – amate Mone – monete Rege – regite Audi – audite Es .: tema perfecto + morfema – isse . es./rex . ent) MODO IMPERATIVO PRESENTE Sing./cep – DESINENCIAS DEL PERFECTO : I. et. etis . Conj.4ª .perfecto en v o en u: amo : ama – /ama . pretérito pluscuamperfecto y futuro perfecto del indicativo / y del pretérito perfecto y pretérito pluscuamperfecto del subjuntivo. ISTI . Plural amato . PRETÉRITO IMPERFECTO PRETÉRITO PERFECTO 14 . ISTIS. PLUSC.monetote/ monento (3ª) regito – regitote /reginto (3ª) audito – auditote /audinto (3ª) esto estote ( sunt) MODO SUBJUNTIVO FORMACIÓN DE LOS TIEMPOS: Presente: Tema presente + morfema –e – (1ª. emus .ERAT – ERAMUS – ERATIS – ERANT DESINENCIAS DEL FUT. Se forma sobre la base del tema de presente con./mis .teneo: tene . con las siguientes posibilidades: . PERFECTO: ERO – ERIS – ERIT – ERIMUS – ERITIS – ERINT 2) Futuro imperfecto: Primera y segunda conjugación : (bo – bi – bu + desinencias) Tercera y cuarta conjugación: Tema de presente + am. Pluscuamp./ tenu .perfecto reduplicado: reduplica la primera sílaba: mordeo: mord – momord .+ desinencias personales Pret./ do: de .+ desinencias personales AMO – AMAS – AMARE – AMAVI – AMATUM (1ª) PRESENTE PRET.) / 2ª.+ desinencias personales Pretérito imperfecto: Tema presente + morfema – re .1) Tiempos derivados del tema de perfecto: El tema de perfecto permite la conjugación verbal del pretérito perfecto. IMUS.perfecto sigmático: incorporar s – produce cambios en el tema: rego: reg .+ desinencias personales Pretérito Perfecto: tema perfecto + morfema – eri .perfecto apofónico: cambia la cantidad o calidad de la vocal: capio: cap . PLUSC. IT.: ERAM – ERAS. mitto: mitt . ERUNT (ERE) DESINENCIAS DEL PRET. 3ª.este FUTURO Sing.a .amatote / amanto (3ª) moneto . Verbo SUM: Indicar el verbo. traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas. analizar. traducir.stabas – tegebamus – veniebat – Modo indicativo: Futuro imperfecto (voz activa) Adscipies – ambulabo – argues – augebimus – canet – cupiet – curabunt – dabimus – dicetis – dormies – facient. Es – estis – sunt – eramus – sumus – sunto – eram – eritis – eratis – est – esto – eras – erunt – eris – es – sum ero erimus – erat – estote. traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas: 2ⁿ) Realizar el paradigma Accipit – agunt – arguo – cadis – caedit – caveo – cremas – custoditis – delemus – doces – ducimus – faciunt – ferimus – fugitis – fulcio – iacio – laborat – manet – mollit – orno – postulant – rapis – recipimus – sciunt – servamus – spectatis – student – suadetis – venis – vincitis Modo indicativo: Pretérito imperfecto (voz activa) 1) Indicar el verbo. analizar. 2) Realizar el paradigma (tener en cuenta el tema de perfecto) 15 .ferient – flebo – fugietis – habebunt – iaciemus – inveniet – iuvabitis – laedent – leniemus – mordebit – ponam – rapiam – regemus – respondebis – sciam – tenebitis – venteéis – vetabis – vigilabit. analizar. y pasar al singular o al plural las siguientes formas.Amem amavisssem Ames amavisses Amet amavisset Amemus amavissemus Ametis amavissetis Ament amavissent amarem amares amaret amaremus ama retis ama rent amav erim amaveris amaverit amav erimus amav eritis amav erint TRABAJO PRÁCTICO: VERBOS Modo indicativo: presente (voz activa) 1) Indicar el verbo. analizar . Modo indicativo: tiempos perfectos (voz activa) 1) Indicar el verbo. traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas: Capiebamus – cupiebant – curabam – delebatis – dicebas – docebam – dormiebam – faciebam – feriebamus – fovebas – fugiebatis – incipiebat – induebat – iubebat – laborabat – legebam – muniebant – narrabant – nesciebas – nocebamus – petebatis – prohibebant – pugnabatis – rapiebas – regebant – sciebatis – spectabamus . amatus es. amaberis. Deus amatur ab hominiibus (Dios es amado por los hombres) Cuando el complemento agente es un nombre de persona lleva la preposición a / ab VERBO DEPONENTE: Son pasivos en su forma y activos por su significado : miror. moneo (yo advierto) La voz pasiva expresa lo que se hace al sujeto: amor ( soy amado/ se me ama) . miraris. por medio del participio pasado activo y los tiempos del verbo sum. pretérito imperfecto y futuro imperfecto de todos los modos) la conjugación presenta desinencias especiales que se añaden al tema verbal. (La equidad sigue a la ley) Catorum nati sunt mures prendere nati. moneor ( soy advertido/ me advierten) Una serie de verbos latinos siguen la conjugación pasiva y tienen sentido activo. expresando la persona o cosa que sufre la acción indicada por el verbo. Desidencias personales: . . . amatur. amabantur Fut.or. amatus est. Imperfecto: amabor. -tur. Estos verbos forman la voz deponente: miror (yo admiro). amati sumus.Vigilavit – timueris – tenueram – scripsistis – scivisti – sanxit – pervenistis – pepullerunt – fueras – ornaverunt – obsederunt – fuerunt –momordit – miseramus – manseram – legeram – laudaveramus – habuerunt – fuit – fefellerat – erravimus – egit – dixere – deleveris – fuero – dededitis – crevimus – auxisti fuerint El verbo latino posee tres voces. 16 . amo (yo amo). activa. amabitur. (Los hijos de los gatos nacieron para cazar ratones. profifiscor (me marcho) VOZ PASIVA: formación de la voz pasiva: Presenta dos procedimientos de formación: a) Procedimiento morfológico: para los tiempos derivador del tema de presente (presente. -mur. amabimini. Imperfecto: amabar. amamini. amabimur. amantur Pret. en nominativo. miratus sum (admirar) Ejemplo: Aequitas sequitur legem.ris/ -re. pasiva y deponente.mini – ntur Presente: amor. amabuntur b) Procedimiento sintáctico: Los tiempos derivados del tema de perfecto se conjugan. amati sunt LA ORACIÓN PASIVA La oración del verbo pasivo consta de: 1) Sujeto paciente. amabatur. 2) Verbo en voz pasiva. amamur. amabamini. amati estis. mirari. amabamur. expresando la persona o cosa que ejecuta la acción indicada por el verbo. 3) Complemento agente en ablativo. Pretérito perfecto: amatus sum. La voz activa expresa lo que el sujeto es o hace: sum ( yo soy). como la pasiva castellana. amabaris. amaris. ) El dolor. Hostium copiae a nostris superatae et fugatae sunt. TRADUCIR Y PASAR A PASIVA LAS SIGUIENTES ORACIONES Filii parentes amare debent. soleo – solere – solitus sum ( soler). en una larga duración suele ser leve. Formas no personales del verbo: A) Infinitivo (sustantivo verbal) Infinitivo presente : Voz activa. in gravitate brevis solet esse (Cic. Dolor in linginquitate levis. Amare – monere – regere – audire Voz pasiva: amari – moneri – regi – audiri 17 . Regina ab incolis insulae saepe laudabatur. Milites.En el diccionario el paradigma adopta la forma de la voz pasiva para el enunciado de los temas de presente y perfecto: sequor – secutus sum / loquor – lucutus sum / utor – usus sum/ furor – fructus sum VERBO SEMIDEPONENTE: La forma es activa en los tiempos del tema de presente y pasiva en los del tema de perfecto: Tiene significado activo: audeo – audere – ausus sum (osar . TRADUCIR Y VOLVER EN ACTIVA LAS ORACIONES SIGUIENTES: Ciceronis epistulis omnes delectamur. Siro) / La cólera ha acostumbrado a olvidarse de la ley. Duces legiones duas in summo monte collocabunt. Caelum a nautis spectabatur. Hic fortissimus miles septem hostes vulveravit. Saepe pulcherrimus avium cantibus delectabamur. breve. en la graveda. A consulibus graviter accusabimini. Themistoclis prudentis Graeciam servavit. TRADUCIR: Nautae caelum spectabant. Nostri copias hostium superaverunt et fugaverunt. atreverse)/ gaudeo – gaudere – gavisus sum (alegrarse) . Legem oblivisci solita est iracundia (Pub. Equi et tela a Caesaris nuntiis postulabantur. a duce laudantur. Caesaris nuntii equos et tela postulabant. qui castra muniverunt. Incolae insulae reginam saepe laudabant. Formas no personales del verbo : adjetivos verbales A) Participio: Es un adjetivo verbal.Infinitivo perfecto. Se forma: tema verbal + (e) nd. Sacó provecho aprender/ aprendiendo Traducir: Pereundi scire tempus assidue est mori. El participio perfecto de los verbos deponentes tiene significado activo.+ desinencias neutro singular de segunda declinación Completa las funciones oracionales del infinitivo en los casos que éste no posee: acusativo régimen de preposición . genitivo. am. um esse / rectum. Apto para aprender. Profecit discendo . dativo y ablativo. G. Cupidus dominandi cuncti adfectibus flagrantior est. sola compadecida de los esfuerzos indecibles de Troya . Discendi cupidus. Scribitur ad narrandum non ad probandum. / Quiero aprender. Sujeto (infinitivo) Discere est difficile / aprender es difícil OD (infinitivo) Discere volo. / Deseoso de aprender. Participio presente: amans – amantis Participio perfecto: amatus – amata – amatum Participio futuro: amaturus – amatura – amaturum B) Gerundivo: Es un adjetivo verbal con significado pasivo y de obligación Formación : tema verbal + .ble – o similar. Activo: amavisse – monuisse – rexisse – audivisse Pasivo : amatum . amatam.(e) nd + desinencias de adjetivos del primer grupo. AC con prep. Multa ignoscendo fit potens potentior. amatum esse/ monitum. D. Veterem ferendo iniuriam invites novam. a) sola infandos Troaiae miserata labores. Negandi causa avaro numquam deficit. 18 . Aptus discendo. Los verbos de la 3ª. (Oh tú. Ab.: Paratus ad discendum / Preparado para aprender. um esse Infinitivo futuro: amaturum esse / moniturum esse / recturum esse/ auditurum esse B) Gerundio : Es un sustantivo verbal Se declina como un neutro singular de la segunda declinación. 4ª y 3ª mixta intercalan una – eSe declinan como los adjetivos del primer grupo. con paradigma en us – a – um Ejemplos: amandus – amanda – amandum Funciones: Modificador directo del sustantivo: se traduce por un adjetivo castellano en . Puede tener significado activo (participios presente y futuro) o pasivo (perfecto) . Vir bonus peritus dicendi. am. amati sumus. Veterem ferendo iniuriam invites novam. El participio perfecto de los verbos deponentes tiene significado activo. c) Procedimiento sintáctico: Los tiempos derivados del tema de perfecto se conjugan. el sustantivo como objeto directo de ese infinitivo. Puede tener significado activo (participios presente y futuro) o pasivo (perfecto) .Gerundivo atributivo: el gerundivo forma parte de una construcción con un sustantivo con el cual concuerda en caso. amati sunt LA ORACIÓN PASIVA La oración del verbo pasivo consta de: 1) Sujeto paciente. Formas no personales del verbo: adjetivos verbales C) Participio: Es un adjetivo verbal. Amor est conatus amicitiae faciundae ex pulchritudinis specie. 4ª y 3ª mixta intercalan una – eSe declinan como los adjetivos del primer grupo. expresando la persona o cosa que sufre la acción indicada por el verbo. Cupidus dominandi cuncti adfectibus flagrantior est. El gerundivo se traduce por infinitivo. (El amor es el deseo de obtener amistad a partir de un ideal de belleza. 2) Verbo en voz pasiva. como la pasiva castellana. Multa ignoscendo fit potens potentior. 3) Complemento agente en ablativo. en nominativo. amatus est. amati estis. expresando la persona o cosa que ejecuta la acción indicada por el verbo. Scribitur ad narrandum non ad probandum. amatus es. Los verbos de la 3ª. Participio presente: amans – amantis Participio perfecto: amatus – amata – amatum Participio futuro: amaturus – amatura – amaturum D) Gerundivo: Es un adjetivo verbal con significado pasivo y de obligación Formación : tema verbal + . Deus amatur ab hominiibus (Dios es amado por los hombres) Cuando el complemento agente es un nombre de persona lleva la preposición a / ab Traducir: Pereundi scire tempus assidue est mori. por medio del participio pasado activo y los tiempos del verbo sum. Negandi causa avaro numquam deficit. Vir bonus peritus dicendi. Pretérito perfecto: amatus sum.(e) nd + desinencias de adjetivos del primer grupo. género y número. con paradigma en us – a – um Ejemplos: amandus – amanda – amandum 19 . huic huic A. istum istam G. isti isti A. A. A.Funciones: Modificador directo del sustantivo: se traduce por un adjetivo castellano en . género y número. El gerundivo se traduce por infinitivo. iste ista A. G. N. huius huius D. hic haec A. isto ista Ille – illa – illud: aquel – él N. sola compadecida de los esfuerzos indecibles de Troya . hunc hanc G. Gerundivo atributivo: el gerundivo forma parte de una construcción con un sustantivo con el cual concuerda en caso. el sustantivo como objeto directo de ese infinitivo. (Oh tú. istius istius D. Fem. Ficha teórico-práctica N° 6 Pronombres a) Personales: ego me mei mihi me Nos nos nostri/ nostrum nobis nobis tu te tui tibi te vos vos vestrum vobis vobis se sui sibi se b) Demostrativos hic – haec – hoc: este singular Masc. hoc hac Iste – ista – istud: ese N. Amor est conatus amicitiae faciundae ex pulchritudinis specie. b) sola infandos Troaiae miserata labores.ble – o similar. (El amor es el deseo de obtener amistad a partir de un ideal de belleza. ille illum illius illi illo illa illam illius illi illa Neutro hoc hoc huius huic hoc istud istud istius isti isto masc hi hos horum his his isti istos istorum istis istis plural fem hae has harum his his istae istas istarum istis istis neutro haec haec horum his his ista ista istorum istis istis illud illud illius illi illo illi illos illorum illis illis illae illas illarum illis illis illa illa illarum illis illis 20 . D. ego amicus eius sum. Illud patris mei consilium mihi utilissimum fuit. Ubi Carthago steterat. Tibi iter iucundum erit. Gladius eius militis est longus. ii eos eorum eis. Memoria horum beneficiorum nobis semper gratissima erit. Senectus ipsa morbus est. Inter vos pugnatis.Is – ea – id : éste – ésta – esto N. te lavas. Caesar fines hostium intravit. Maxima pars nostrum totum diem in itinere fuit. Dux milites tertiae legionis maxime laudavit. Tibi pecuniam dedit. Istius arcis moenia altissima sunt. Hostes fugavisse utile rei publicae fuit. iidem eosdem eorundem eisdem eisdem eaedem easdem earundem eisdem eisdem eadem eadem eorundem eisdem eisdem 21 . iis eis. eisque magna praemia dedit. Caesar Gallos omnium gentium bellicosissimos domuit. Sagitta hunc militem fortiter pugnantem vulneravit. iis eis.iis Idem – eadem – idem: el mismo (es un compuesto de is. ipsa paucis rebus contenta est. A. Me lavo. Umbra harum arborum fessis viatoribus est grata. id más la partícula “dem”) N. idem A. Puer magistrum suum non amat. Ille eum lavat. A. eidem A. eundem G. iis eae eas earum eis. Marcus semper se laudat et me semper culpat. eorumque agros vastavit. Mulier haec pueris saepe pecuniam dat . Morbum vitare facilius est quam sanare. G. iis eis. Agricolae ancilla cibum ei parat. Consilia tua non semper eadem sunt. Amici rebus in adversis immemores nostri fuere. nunc urbs nova est. Antonius amicus meus est. Agricola cibum ei parat. ea. eiusdem D. D. ille se lavat. Ego vestri vestraeque summae virtutis numquam immemor ero. eodem Traducir: Pater pecuniam mihi dat. Eum necaverunt. is eum eius ei eo es eam eius ei ea id id eius ei eo ei. Pronombre relativo : qui – quae – quod Singular Plural eadem eandem eiusdem eidem eadem idem idem eiusdem eidem eodem eidem. iis ea ea earum eis. D. . A. Meus est libellus quem recitas. cuius carmina nemo legit. Non scribit poeta. Medicus faciebat hoc. G. quid N. El caso del pronombre depende de la función que cumple el mismo dentro de la subordinada. Nobis uvas dabant quas servae parabant. G. A. quis quem cuius cui qua quae quam cuius cui quo quid quid cuius cui qua qui quae quae quos quas quae quorum quarum quorum quibus quibus quibus quibus quibus quibus Uter . Formosae sunt illae quae ab omnibus laudantur. A. uter utrum utrius utri utro utra utram utrius utri utra utrum utrum utrius utri utro Subordinada adjetiva o relativa: El relativo introduce una subordinada adjetiva. A. Nobis uvas dabant. que califica o determina un sustantivo o pronombre. Belli sunt homines qui per convivia currunt. A. Ibi est cubiculum cuius fenestra mare respicit. G. Declina el pronombre. quae servantur de tardis vitibus. qui quem cuius cui quo quae quam cuius cui qua quod quod cuius cui quo qui quos quorum quibus quibus quae quae quas quae quarum quorum quibus quibus quibus quibus Pronombres interrogativos: el más común es quis . quod vespillo facit. utrum ¿Cuál de los dos ? N. D. Villa habebat cubicula quae ampla erant. multas puellas amas. Formosa est illa quae ab omnibus laudatur. Villa habebat atrium quod sordidum erat. Traducción: Martialis est poeta quem requiris. Ibi est cubiculum cuius fenestra mare respicit.N. D. quae. Non scribunt poetae quorum carmina nemo legit. Non scribit puella. 22 . Tu. A. La relación del pronombre con su antecedente concuerda en el género y el número. cuius epistulam nemo legit. qui foedam faciem habes. Reconoce y delimita la subordinada relativa. Bellus est homo qui semper balsam olet. utra. Itaque canes facile cervum celeritate superant eumque dentibus acutis lacerant. posse videtur aliquo esse non incerto statu. dum vult validius inflare sese. qui ex provincia convenerant. ut legem. quid potest esse praeclarius? Cum is. perit. Itaque nulla alia in civitate. aut voluntas. potentem dum vult imitari. novissime indignata. qui in flumen Rhodanum influit. De bello Gallico. Sed cum silvam intrat.I. canum morsus vitat. an bove esset latior. (I. quam illa.Interea ea legione. (Julio César. De re publica I.. quis maior esset. « Qui crura stulte vituperabam dum funesta cornua laudabam ! » 2) Rana rupta et bos Inops. Illi negarunt. 3) Nam vel rex aequus ac sapiens. quibus ipse non pareat. et talis est quaeque respublica. Rursus intendit cutem maiore nisu et simili quaesivit modo. nec ulla deformior species est civitatis. 34) 23 . militibusque. tum natos suos interrogavit. cornua se densis ramis implicant celeremque cursum retardant. qui imperat aliis. In prato quondam rana conspexit bovem et tacta invidia tantae magnitudinis rugosam inflavit pellem. qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit..8) ACTIVIDADES DE INTEGRACIÓN: TRADUCCIÓN DE TEXTOS 1) Ad fontem cervus in liquore effigiem suam spectavit. nullis interiectis iniquitatibus aut cupiditatibus. subitus canum clamor propinquitatem venatorum nuntiat.. Virtute vero gubernante rempublicam. nec leges imponit populo. milia passuum XVIIII murum in altitudinem pedum sedecim fossamque perducit. praefert. nisi in qua populi potestas summa est. a lacu Lemanno. Ibi dum ramosa laudat cornua nimiamque crurum tenuitatem vituperat. vel delecti ac principes cives. ad montem Juram. Tum ille exspirans : «¡ O me infelicem ». 26) 4) . qui illam regit.. (I. rupto iacuit corpore. tamen. quanquam id est minime probandum. vel ipse populus. ullum domicilium libertas habet : qua quidem certe nihil potest esse dulcius. servit.31) 5) . Perterritus cervus per campum celeriter in silvam festinat et cursu levi feroces. Illi dixerunt bovem. qualis eius aut natura.. sed suam vitam. quam secum habebat. in qua opulentissimi optimi putantur. (Cicero. inquit. ita ut oculis. aut conservare iam conditas.. Caesar suos in castra reduxit. inquit Africanus. Ubi neutri transeundi initium faciunt. ( I. omnis respublica . 7) 7) Est igitur. Hanc si nostri transirent. ad montem Juram qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit. sed coetus multitudinis iuris consensu et utilitatis communione sociatus. quod per fines Haeduorum et Sequanorum in Rhodanum influit. et quam plurimas civitates suo beneficio habere obstrictas volebat. et gloria : quos ego existimo [. qui philosophorum auctoritate moveantur.26) 9) Palus erat non magna inter nostrum atque hostium exercitum. a lacu Lemanno.Caesar.Caesar. prohibere possit. respublica.. qui est talis coetus multitudinis. (I. hostes exspectabant . I. ut diuturna sit. IX) 24 . nostri (…) parati in armis erant.9 10) Flumen est Arar. et cupiditate regni adductus novis rebus studebat. 25) 8) Omnis ergo populus. castella communit. II.] Neque enim est ulla res. consilio quodam regenda est. dent operam parumper. (J. Is pagus appellabatur Tigurinus . quo facilius. incredibili lenitate. secundiore equitum proelio nostris. Id Helvetii ratibus ac lintribus junctis transibant. demonstratum est.. De Bello Gallico. De Bello Gallico. atque audiant eos. nam omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est.] Eos impeditos et inopinantes aggressus magnam partem eorum concidit . [. VIII 12) Dumnorix gratia et largitione apud Sequanos plurimum poterat. res populi . quae est constitutio populi . si se invito transire conentur. quorum summa est auctoritas apud doctissimos homines. omnis civitas. 11) Interea ea legione. quae. ut dixi. in qua propius ad deorum numen virtus accedat humana quam civitates aut condere novas . quam secum habebat. et Helvetiis erat amicus. 12). qualem exposui . judicari non possit.. Interim proelio equestri inter duas acies contendebatur. qui ex provincia convenerant.. reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt. populi res est. qui in flumen Rhodanum influit. Eo opere perfecto praesidia disponit. (I. (De Bello Gallico. (De Bello Gallico. Hostes protinus ex eo loco ad flumen Axonam contenderunt. quod esse post nostra castra. populus autem non omnis hominum coetus quoquo modo congregatus. (J. I. in utram partem fluat.. (I. militibusque.6) Ac tamen si qui sunt. quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat. ali vires nervosque confirmari putant. proxime scripseram et nominaverat “Oedipus Coloneus”. VI. fuga se ad Caesarem recipiunt. reliquos ne fama quidem acceperunt. 11) 15) Germani multum ab hac consuetudine differunt. Iudices quasi accepebant argumenta eorum sed senex dicit: “istam fabulam habeo in manibus. 17) En el siguiente texto: a) Señalar la función sintáctica que cumplen en la oración las palabras señaladas y analizarlas morfológicamente. quod undique loci natura Helvetii continentur (están contenidos): una ex parte flumine Rheno. qui agrum Helvetium a Germanis dividit. b) Declinar vir sapiens y poeta optimus c) Extraer dos pronombres. latissimo atque altissimo.] Item Allobroges qui trans Rhodanum vicos posesionesque habebant. Sophocles iudicibus recitavit bellam fabulam et istos movet admirationem. I. De Bello Gallico. analízarlos y declinarlos. Ita ille exemplum sapientiae usque semper Graecis et Romanis est. qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. … Id hoc facilius eis persuasit. Opera eius aequalia sunt iis Hesiodi. 14) Helvetii jam per angustias et fines Sequanorum suas copias traduxerant. Semonidis et clari philosophi ». et in Haeduorum fines pervenerant eorumque agros populabantur. Deorum numero eos solos ducunt quos cernunt et quorum aperte opibus juvantur . sibi praeter agri solum nihil esse reliqui.Caesar. Is regni cupiditate inductus conjurationem nobilitatis fecit.. Iudices poetam eximerunt culpam et ergo sententiam pronuntiaverunt: “Sophocles vir sapiens et poeta optimus est. et demonstrant. Intra annum vero vicesimum feminae notitiam habuisse in turpissimis habent rebus ( J. Solem et Vulcanum et Lunam.13) Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. [. tertia. lacu Lemanno et flumine Rhodano. Filii eius dixerunt: “Propter studium pater noster rem familiarem cum negligentia administrat” et in formu eum revocaverant. hoc ali staturam. De Bello Gallico.. ut (para) de finibus suis cum omnibus copiis exirent . Nam neque druides habent qui rebus divinis praesint neque sacrificiis student. (De Bello Gallico I. et civitati persuasit.2).Caesar. Qui diutissime impuberes permanserunt maximam inter suos ferunt laudem. Vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit. qui est inter Sequanos et Helvetios. altera ex parte monte Jura altissimo. (J. 21) Juvantur: (son ayudados) 16) El estudio y el talento duran toda la vida (adaptación de Cicerón) Sophocles ad summam senectutem tragoedias fecit. a parvis labori ac duritiae student. 25 . “Nihil. pecorum magnus numerus. populus autem non omnis hominum coetus quoquo modo congregatus. praeter ab ea parte ubi Pyrenaei montes sunt. Arborum omnium generum copia est. Allucius. aurum omne quod parentes pro redemptione filiae promiserant. sed fieri sentio et excrucior. doti adiecit. De re publica . Carmina. Unum latus ad Italiam. nec desistere amare. omnia si facias. “Cur igitur non adest?” “Quia invitationem recusavit. Tunc Scipio Allucium arcessivit eique puellam liberam resttituit. Nulla potest mulier tantum se dicere amatam. multis lacrimis imperatorem orabant et obsecrabant. ut aurum acciperet filiamque liberam eis redderet. servis suis ante omnia taciturnitatem commendaverat. solus Clodius non apparet. alterum ad Mauretaniam. fortasse requiris. res populi. nomine Allucius. Ut iam nec bene velle queat tibi. qui inter nobilissimos Celtiberorum erant. […] respublica. nihil narrabitis. cum Piso tandem his verbis servum compellavit: “Num forte Clodium non invitasti?” “Invitavi”. Montes Hispaniam a Gallia separant. respondet ille. 4) 26 . 19) Marcus Piso. Parentes. Quanta in amore tuo ex parte reperta mea est. nisi ipse vos interrogavero. si optima fias. adeo pulchra ut omnium oculos in se converteret. culpa. memorabitis. quare id faciam. Iam omnes de eius adventu desperabant. Hominum est infinita multitudo . (I. Vere quantum a me Lesbia amata mea est. ( LXXXVII) Huc est mens deducta tua mea. sed coetus multitudinis iuris consenso et utilitatis communione sociatus. et multis cladibus legiones Romanas vexaverant. Sponsus autem princeps Celtiberorum erat. tum Clodium amicum invitavit. Hora cenae adest. aut educavit.” 20) Magnanimidad de Escipión : Inter Hispanias captivas virgo nobilis erat. Scipio quaesivit quis sponsus puellae esset. undique mare circumdat. orator Romanus. Hispania igitur paeninsula est. tertium ad Oceanum spectat. Nulla fides ullo fuit unquam in foedere tanta. Lesbia. crebra aedificia . ( LXXV) Odi et amo.” Tum Piso: “Stipes! Cur non statim nuntiasti?” Respondet servus: “Quia id me non interrogasti.” Aliquando convivium apparavit. 25) Neque enim hac nos patria lege genuit. Milites eam ad Scipionem perduxerunt. Incolarum bellicosissimi sunt Cantabri. inquit. 21) Catulo. Atque ita se officio perdidit ipsa suo. 22) Cicerón.18) Omnium imperii Romani provinciarum máxima et pulcherrima est Hispania. convivae iam accubant. munificentia imperatoris obligatus. Nescio. ut nulla quasi alimenta exspectaret a nobis… (I. amicitiam populi Romani fideliter semper servavit. Scipio. quae cum sit magna in parentibus et propinquis. ut ego. et melius nos esse victuros. qui te genui. et beatius (I. PATRICIA VEGA 27 . ut avus hic tuus. PATRICIA ZAPATA PROF. 16) UNIDAD ACADÉMICA RÍO GALLEGOS PROFESORADO EN LETRAS FICHAS TEÓRICO-PRÁCTICAS LENGUA Y CULTURA LATINAS I PRIMER CUATRIMESTRE 2012 PROF. et populum ut unum habeamus. tum in patria maxima est. si id effectum sit. iustitiam cole et pietatem. et fieri potest. qua iam vixerunt […] ( VI.19) Sed sic. et videmus. et secus esse scimus. et permolestum est nisi fit. ea vita via est in caelum et in hunc coetum eorum.[…] senatum vero. 1er. Parcial: 2/5 (Recuperatorio: 9/5) 2do. Parcial: 19/6 (Recuperatorio: 26/6) 28 . 29 . 30 .
Copyright © 2024 DOKUMEN.SITE Inc.