"KPSS - Eğitim Bilimleri - A Grubu Öğretmenlik" Facebook sayfası- Sayfamıza ulaşmak için Buraya TIKLAYINIZEĞİTİM PSİKOLOJİSİ Bireylerin gelişim özelliklerini ve öğrenme ilkelerini inceleyerek, eğitim ortamlarını etkili bir biçimde düzenlemeyi ve eğitim öğretimi verimli biçimde gerçekleştirmeyi amaç edinen uygulamalı bir bilim dalıdır. Davranışın sebeplerini psikoloji incelerken, davranışın değiştirilmesi ile eğitim (öğrenme) ilgilenir. Eğitim Psikolojisinin Alt Dalları 1- Gelişim Psikolojisi 2- Öğrenme Psikolojisi 3- Rehberlik ve Danışmanlık Psikolojisi Psikoloji biliminin ilk kurucusu W. Wundt kabul edilir. İlk psikoloji laboratuarını kurmuştur. Psikoloji Akımları 1- Yapısalcılık (Wundt) : İnsan davranışları kontrollü koşullarda gözlenmiştir. Psikolojinin amacı bilinç öğelerini birleştirmek ve çözmektir. Bilinci çözmek için içebakış yöntemi kullanılmaktadır. (içsel duygular-sezişler) 2- Davranışçılık (Watson – Pavlov – Thorndike – Skinner - J.Locke – Guthrie) Yapısalcılığı yetersiz sayar. Duygular gözlenemez. (içebakış yöntemini reddeder.) Psikoloji gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar üzerinde çalışır. Davranışın niçin olduğuna değil nasıl olduğuna önem verir. U – T ilişkisi üzerinde durur. 3- Psiko – analitik Yaklaşım ( Freud – Erikson ) Davranışların sebebi bilinç dışı etkinlikler (biyolojik) dir. İnsan cinsellik ve saldırganlık güdüsünün etkisindedir. Tehlikelidir. Toplumda hoş görülmeyen davranışlar bilinç dışına itilir ama kaybolmaz. Kişiliğin oluşumunda (0–6 yaş) anne – baba tutumu önemlidir. (çocukluk) Erikson’a göre; Kişiliğin oluşumunda ve gelişiminde biyolojik etmenlerle beraber sosyal çevrede önemlidir. (Psiko-sosyal Gelişim Kuramı) Benlik gelişimi dönemler halinde olur. Bu dönemlerde kriz anları bulunur. Bireyin gelişimi yaşam boyu sürer. 4- Bilişsel Yaklaşım (Wertheimer – Köhler – Kofka - Gestalt Ekolü) Gestalt ekolü bireye ve davranışlara bütünsel bakmıştır. Davranışlar zihinsel birer süreçtir. Bu süreç ilgi, algı, düşünme ve kavrama evreleridir. 5- Hümanist Yaklaşım (Maslow – Rogers – Kholberg) Psiko-analitikçilere karşı çıkarak insanın tehlikeli olmadığını, iyilik üzere var olduğunu savunur. Davranışların temelinde ihtiyaçlar (güdüler) bulunur. Kendini gerçekleştirme varılabilecek son basamaktır. Algılama ve benlik kavramı (tasarımı) üzerinde durulur. Eğitim öğrenci merkezli olmalı, öğrencinin potansiyelini gerçekleştirmesine ve kişisel gelişimine yardımcı olmalıdır. 6- Nöro-biyolojik Yaklaşım (W. James – Hebb) Davranışları beyin (sinir) sistemi ve beyin hücreleri arasındaki sinaps bağlarına göre ele almışlardır. Gelişim bir süreç iken, gelişme bir üründür. Büyüme fiziksel özelliklerdeki değişim (artış) dir. Olgunlaşma vücut organlarının kendilerinden beklenen fonksiyonları yerine getirebilecek düzeye gelmesi için, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak kalıtımın etkisiyle getirdiği biyolojik değişmedir. Yaş ve zekâ, sinir sistemi üçlüsünün koordinasyonu ile ilgilenir. Olgunlaşma sonucu oluşan davranışlar öğrenme ürünü sayılmaz. (yürüme) Hazırbulunuşluk: Olgunlaşmanın yanı sıra önceki öğrenmelerin, ilgilerin, tutumların, güdülenmişlik düzeyinin, bir sonucudur. Organizmanın bir davranışı yapabilecek gelişim düzeyine gelmesi ve olumlu tutum sahibi olması hazırbulunuşluk düzeyinin temel göstergesidir. (Güdülenme düzeyine erişmesi) Hazırbulunuşluk olgunlaşmadan (olgunlaşmayı da içine alan) daha geniş bir kavramdır. Öğrenme üzerinde çevresel uyarıcıların en etkili olduğu dönem “kritik dönem”dir. Bedensel büyümenin ve zihinsel gelişmenin en hızlı olduğu dönem doğum öncesi dönemdir. Androjen Kişilik: Karşı cinsin tepkilerini verebilme. Kadınsı işleri erkeklerinde yapması. Gelişimi Etkileyen Faktörler 1- Kalıtım 2- Çevre 3- Zaman (Kritik Dönem) : ABD Irak’a girdikten sonra çocuklar savaş oyunlarına ilgi göstermeye başladılar. Gelişimin Boyutları 1- Bedensel Gelişim 2- Zihinsel Gelişim 3- Sosyal Gelişim 4- Duygusal Gelişim Gelişim İlkeleri - Gelişim, Kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür. - Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir. - Gelişim nöbetleşe devam eder. - Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur. - Gelişim genelden özele doğrudur. - Gelişimde kritik dönemler vardır. - Gelişim bir bütündür. - Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. Gelişimin Görevleri Modeli (Havighurst) Kritik dönemin öneminden bahsetmiştir. Birey gelişimi dönemler halinde gerçekleşir. Bebeklik Dönemi (0–2 yaş) - Nefes alma gibi hayati faaliyetleri gerçekleştirme - Doğumu takiben fiziksel çevredeki değişikliklere uyum sağlama - Dışkı kontrolünü gerçekleştirme - Katı yiyecek yemeyi öğrenme İlk Çocukluk Dönemi (2–6 yaş) - Konuşmayı ve yürümeyi öğrenme - El-göz uyumu - Özbakım becerilerini (giyinme, yemek vb.) yerine getirme - Cinsiyet farklılıklarını öğrenme ve cinsel kimlik kazanmaya başlama - Toplumsal kurallara dair yanlış ve doğru davranışı ayırt etme, toplumsal rolleri öğrenme Son Çocukluk Dönemi (6–12 yaş) - Okuma, yazma ve hesaplamayı öğrenme - Kişiler arası (yaşıtlarıyla) ilişkileri geliştirme - Yetişkinleri model alır, cinsiyet rolü geliştirir - Kişisel bağımsızlını kazanmaya başlar. - Vicdan ve değer sistemi geliştirir. Ergenlik Dönemi (12–18 yaş) - Bedenini kabullenme - Bir mesleğe doğru yönelme - Yetişkin kadın veya erkek sosyal rolünü edinme Genç Yetişkinlik Dönemi (18–25) - Eş seçme ve bir işe başlama - Vatandaşlık sorumluluklarını üstlenme - Arkadaşlar ve sosyal gruplar bulma Gelişim Alanları 1- Bedensel Gelişim 2- Bilişsel (Zihinsel) 3- Kişilik Gelişimi Gelişim - Dil Gelişimi 4- Ahlak Gelişimi 5- Benlik Gelişimi BEDENSEL GELİŞİM 0-3 Yaşlar - Bedensel gelişim doğum öncesi dönemden sonra en hızlı bu yaşlarda görülür. - Önce baş büyür. Boy ve ağırlık hızla artar. - Psiko-motor ve sinir sistemi hızla gelişir. 3-7 Yaşlar - Bedensel gelişim yavaşlar. - Organların orantısı düzensizdir. - Koşmayı, oynamayı isterler. 7-12 yaşlar - Kızların bedeni erkeklere göre daha gelişmiştir. - El-göz uyumu sağlanır ve küçük kaslar gelişir. - 11-12 yaşlar arası erinlik dönemine girilir. 12-18 Yaşlar - Cinsiyet salgı bezleri aktiftir. - Kas ve iskelet gelişimi hızlanır - Hızlı fizyolojik değişimler olur. BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİM Bireylerdeki düşünme, akıl yürütme, bellek ve kavrama sistemlerinde meydana gelen değişmedir. Dünyayı anlamayı ve öğrenmeyi sağlayan zihinsel faaliyetlerdeki gelişimdir. Piaget’e Göre Zihinsel Gelişim Zekâ; bilişsel gelişimin üzerinde durduğu ilk kavramdır. Zekâyı; çevreye uyum yapabilme yeteneği olarak tanımlamıştır. Zekâ Kuramları Sperman’ın İki Etmen Kuramı Zekâ genel yetenek ve bu genel yeteneğe bağlı başka özel yeteneklerden oluşur. Çoklu Etmen Kuramı (Thorndike) Zekâyı sözcükleri anlama, sayılarla akıl yürütme, kavrama, ilişkileri görsel algılama gücü olarak tanımlamıştır. Guilford’un Küp Kuramı Zekâyı zihinsel işlemler, içerik ve ürün olmak üzere 3 boyutta inceler. Çoklu Zekâ Kuramı Zekâ sözel, sayısal, müziksel, sosyal, uzamsal, hareketsel, görsel, bireyler arası ve içe dönük alanlarda faaliyet yapabilme yeteneğidir. Duygusal Zekâ Kuramı 1- Özbilinç (Kendi duygularının farkında olma) 2- Duyguları İdare Edebilme (Sıkıntı verici duygularla başa çıkma) 3- Kendini Harekete Geçirme (Kendini başarıya güdüleme) 4- Empati (Başkalarının duygularını anlama) 5- İlişkileri Yürütebilme (Temel sosyal beceriler sahip olma) Piaget’e Göre Bilişsel Gelişim Öğeleri Olgulaşma: Fiziksel gelişimin ardından zihinsel gelişim sağlanır. Okuma yazma için belli yaşa gelinmeli. Yaşantı (Deneyim) : Yaşantı zenginliği bilişsel gelişim için önemlidir. Sosyal Etkileşim: Kuşaktan kuşağa aktarılan bilgilerin de bilişsel gelişim de önemi vardır. Dengeleme: Yeni bilginin oluşturduğu dengesizlik gerilim oluşturur. Zihin dengeleme eğilimindedir. Örgütleme: Bilgi, olay ve süreçleri tutarlı hale getirmek için birleştirme eğilimi vardır. Piaget’e Göre Bilişsel Gelişimin Temel Kavramları Şema: Bireyin çevresindekileri tanımak için zihninde oluşturduğu algı çerçevesidir. Özümleme: Karşılaşılan bilgiyi daha önce var olan bilişsel yapı içine alma sürecidir. Aslan gören çocuk bunu zihnindeki köpek şemasına yerleştirir ve bu “köpek” der. Uyumsama – Uyma (Düzenleme-yerleştirme) : Aslanı köpek olarak zihnine yerleştirmeye çalışan çocuk onu daha iyi tanıyarak “bu aslandır” der. Dengeleme: Özümlemeden sonra uyumsama gerçekleşince dengeleme oluşur. Piaget’in Bilişsel Gelişim Dönemleri Duyusal (sensori) – motor dönem (0–2) : - Kendini dış dünyadan ayırt eder. - İlk deneme yanılmalarını yaşar. - Nesne sürekliliğini kazanır. (9. aydan itibaren) - Döngüsel tepki: Ayağını çarptığında yatak ses çıkarır. Çocuk bunu yapmaya devam eder. - Devresel tepki: Yaptığı espriye gülündüğünü görünce bıktırana kadar tekrarlar. - Ertelenmiş taklit: Üzerinden zaman geçmesine rağmen çocuğun gördüğü bir olayı taklit etmesi. - Alışkanlık kazanma: Önceleri babasının aldığı bebeği her gördüğünde sevinirken artık sevinmez. İşlem Öncesi Dönem: 2 dönem olarak incelenir. Sembolik (Kavram öncesi) Dönem (2–4) Sezgisel Dönem (4–7) Dil hızla gelişir. Kendilerine has semboller geliştirirler. Sembolik oyunlar oynar. Boş bardakta çay varmış gibi içer. Odaklama (Merkezleme): Nesne ya da olayların yalnızca bir özelliğine odaklanırlar. Karşıdan karşıya geçerken bir önceki baktığı tarafı unutur. Dilimlenmiş elma dilimlememişten daha fazladır. Animizm: Cansız varlıklara canlı gibi davranır, onlarla konuşur. Çocuklar hep bir ağızdan konuşur birbirlerini dinlemezler. Egosantrizm (Benmerkezci düşünme ve konuşma): Kendisini dünyanın merkezinde dünür. Her olayı kendi gözüyle değerlendirir ve herkesin de kendisi gibi düşündüğünü zanneder. Telefonda konuşurken karşısındakinin kendi gördüklerini gördüğünü düşünerek “Bak oyuncağım kırıldı.” der. Eşyalarını kimseyle paylaşmaz. Özelden özele akıl yürütme: Her sabah kahvaltıda yumurta yiyen bir çocuk, yumurta yemediği bir gün kendini kahvaltı yapmamış sayar. Maddeleri yalnızca bir özelliğine göre sıralayabilir ve sınıflandırabilir. Verilen topları sadece renklerine göre sınıflandırması istenebilir. (Tek yönlü mantık yürütme) Olayları tersine çevirerek düşünemezler. Sürahiye boşaltılan bir bardak suyun tekrar bardağa boşaltıldığında önceki seviyede olacağını düşünemezler. İlk akıl yürütme (tek yönlü) faaliyetleri başlar. Korunum ilkesini henüz kazanmamıştır. Yeri değişen nesnenin sayısının da değiştiğini düşünür. - Somut İşlemler Dönemi (7–11): - Duyu organlarına bağlı olarak somut düşünür. - Olaylar ve nesneler hakkında mantıksal düşünür. Sayıları kullanmayı ve kümeyi öğrenir. - Objeleri birkaç özelliğine göre sıralayabilir ve sınıflandırabilir. (Birkaç yönlü akıl yürütme) - İşlemeleri tersine çevirebilir. - Mantıklı düşünmeye başlar. Somut nitelikli problemleri çözebilir. - Benmerkezcilikten uzaklaşarak sosyalleşmeye başlar. - Korunum ilkesini kazanır. Soyut (Formel) İşlemler Dönemi (11–18): - Duyu organlarından bağımsız düşünür. - Soyut kavram ve düşünceler hakkında mantık geliştirebilir. - Göreceli düşünmeye başlar. Orijinal fikirler üretir. (Fotoğrafa bakınca kendisine göre sağ ve solu bilir.) Akıl yürütebilir. (Tümevarım, tümdengelim yollarını kullanır. Hipotez kurar ve test eder) Yetişkin bireyler gibi davranır. İdeal, fikir, inanç ve değer geliştirebilir. Birleştirici düşünme: Birey değişken birkaç özellik içeren problemleri çözebilir. Ergen egosantrizm: Kendi düşüncelerinin tartışmasız doğru olduğunu düşünür. İzlendiğini ve takip edildiğini, kimseye yaranamadığını zanneder. Beynin cinsel salgılar salgılaması ile zihinsel yapısında farklılıklar meydana gelir. Bedeni hızla büyüdüğü için sakarlık ve dikkatsizlik gözlenir. PİAGET’İN BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİM AŞAMALARINA İLİŞKİN İLKELER Zihinsel gelişim yavaş ve aşamalıdır. (Hiyerarşik) Önceki yaşantılar sonraki yaşantıların temelini oluşturur. Her birey evreleri atlamadan izler. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. - PİAGET’İN BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİM KURAMINA GÖRE ÖĞRETİM İLKELERİ - Okulun görevi sosyal çevreye uyumu sağlamaktır. - Birey kendi çabalarıyla kendisini yönlendirmelidir. - Öğretim bireylerin gelişim düzeylerine uygun olmalıdır. - Birey öğrenme sürecinde aktif olmalıdır. - Ezber zararlıdır. Birey ürüne ya da performansa göre değerlendirilir. BRUNER’İN BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİM DÖNEMLERİ 1- Eylemsel Dönem (0–3) Çocuk çevreyi eylemlerle tanır. Nesnelere dokunur, ısırır, hareket ettirir. Çocuk yaparak öğrenir. Bilgi eylemlerle temsil edilir. Kaşık yemek yediği, bisiklet bindiği bir nesnedir. 2- İmgesel Dönem (3–6) Bilgi imgelerle elde edilir. Görsel bellek gelişmiştir. Algı önemlidir. Çocuk görmediği olay ya da nesneyi resmedebilir. (uzamsal zekâ) 3- Sembolik Dönem (6- ) Çocuk yaptıklarını ve anladıklarını sembollerle açıklar. Dil, mantık, matematik, müzik alanlarının sembollerini kullanır. Benzer nitelik ve özellik gösteren nesne ve objelerin sembolik karşılığını (insan, hayvan, bitki) kullanır. VYGOTSKY’E GÖRE BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİME ETKİSİ OLAN FAKTÖRLER ↓ ↓ ↓ ↓ Bilişsel Gelişimde Çocuk-Yetişkin Dil Öğrenme Nesne, materyal sosyal çevrenin önemi İlişkileri ve olaylarla somut vardır. yaşantılar BİLİŞSEL (ZİHİNSEL) GELİŞİM YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI (Piaget) (Bruner) (Vygotsky) Bilişsel Gelişim Devre Sosyal/Kültürel (Çevre) Bilişsel Kuramı Kuram - Öğrenme sürecinde çocuk - Bilişsel gelişim bilgi işleme sürecinin ve - Öğrenmenin sosyokültürel aktiftir. Öğrenme kendi depolama sisteminin gelişimine bağlıdır. yönünü, yetişkin ilişkilerini, dili ve başına gerçekleştirdiği bir - Öğrenciyi harekete geçiren en önemli somut yaşantıları vurgulamıştır. süreçtir. güdü merak, başarılı olma ve birlikte - Çocuk çevresindeki bilgileri - İç etkenler (algılama, çalışmaktır. içselleştirir ve çevreden öğrenir. dikkat, depolama) - Bilgilerin (uyaranların) anlamlı yapı - Bilişsel gelişim kendiliğinden öğrenme sürecinde bütünlüğüne ulaşmasında birey aktiftir. değil çeşitli etmenlerle gerçekleşir. önemlidir. - Bilgiyi hızlı öğretmenin yolu meraka - Dış etmenlerin önemi üzerinde - Bilişsel gelişim biyolojik düşürmek ve belirsizlik durumu durulur. ilkelerle açıklanır. oluşturmaktır. Çevre: Tv. yetenek. Dil Gelişiminde Farklı Düzeyler Morgem (Tek sözcük ile konuşma) Telegrafik Konuşma Kavram Gelişimi: Benzer özellik taşıyan uyarıcılara sembol verme (insan. DİL GELİŞİMİ Sosyal Öğrenme Yaklaşımına Göre Dil Gelişimi . . . Dili hızla gelişir. sıfat sırasına göre öğrenir.Bebek anne ve babanın model olması ve onların pekiştirmesi ile öğrenir. Heceler. . Kişiliği Oluşturan Özellikler: İlgi. bilgisayar Ailenin sosyo-ekonomik durumu Öğrenen oyunlar Yetişkinlerin tavrı. fiil. (Morgem) Kedi deyince “Kediyi köpek kovaladı” anlamına gelebilir. .Davranışçı Yaklaşıma Göre Dil Gelişimi . huy.Dil gelişimi biyolojik ve psikolojik temellere göre incelenmiştir. Alıcı Dil: Bir arkadaşının adını öğrenince herkesin adını öğrenmeye çalışması. sosyal-bilişsel-fiziksel özellikler. Eksik Kurallaştırma: Sütün yalnızca yatarken içildiğini sanması.Çocuklar isim.Heceleme Evresi (6–12 aylar): Konuşma organları olgunlaşmıştır. Kişilik Kavramları: Benlik: Bireyin kendini nasıl algıladığıdır. . 5. Biyolojik (Psiko-Linguistik) Yaklaşıma Göre Dil Gelişimi . inançlar.Dil gelişimi taklit ve pekiştirme yoluyla olur.Tek Sözcük Evresi (12–18 aylar): Konuşmada kritik dönemdir. Tek kelimeyle çok şey anlatılır. kelime hazneleri fazladır.İlk Gramer Süreci (24–60 aylar): Kurallı ve gramere uygun konuşur. doğuştan getirilen ve sonradan kazanılan özellikler bütünüdür. tutumlar. duygu. Özgüven: Bireyin kendine güven duymasıdır. Dil Gelişimini Etkileyen Faktörler Cinsiyet: Kızlar erkeklerden önce konuşur. değerler. bunlar farklı yapılara dönüştürülerek yeni cümleler kurulur. bireyi başkalarından ayıran. bitki) Aşırı Kurallaştırma: Kütüphanede susulması gerektiğini öğrenince her yerde susar. üslubu Dil Gelişiminin Aşamaları 1. 2. Ba-ba An-ne 3. güdü.Chomsky göre beynin belli bölümleri yeterli olgunluğa erişince dil kazanılır.Agulama – Babıldama Evresi (0–6 aylar): İhtiyaçlarının karşılanması için bilinçsizce sesler çıkarır. KİŞİLİK GELİŞİMİ Kişilik. olduğu gibi kabullenmesidir.Önce cümle yapısı kavranır. 4. Özsaygı (Benlik saygısı): Bireyin kendini sevmesi.Telegrafik Konuşma (18–24 aylar): İki kelimeyi birleştirirken bağlaç kullanmaz.Bebek kendisini istediği sonuca götürecek sesleri tekrar ederek dili öğrenir. Anne su Bu dönemde kullandığı kelime sayısı artar. Oedipus Karmaşası: Erkek çocuğun anneye ilgi duyması ve bu yüzden babayı rakip görmesi. Psiko-seksüel Gelişim Dönemleri i. Bilinç Sınıflaması (Topoğrafik Kişilik Kuramı) ii. . i. içki bağımlılığı gözlenir. Oral Dönem (0-1) . .Tuvalet kontrolü eğitimi verilir. özerklik) c. .Haz kaynağı cinsel organıdır.Psiko-sosyal Gelişim (Erikson) 1. Kişilik Yapısı (Yapısal Kişilik Kuramı ) iii. b.Psiko-seksüel (Psikanaliz) Gelişim (Freud) 2. . Freud.Fazla ya da az emzirilen çocuk bağımlı ve güvensiz olur. Elektra Karmaşası: Kız çocuğun babaya ilgi duyması. Kişiliğin belirlenmesinde 0-6 yaş üzerinde durur. Ego: İd’in karşı konulmaz istekleri ile süperego’nun sınırlayıcı tutumları arasında arabuluculuk yapar. insanı saldırgan ve cinsel dürtüleri denetim altına alınması gereken olumsuz ve yıkıcı bir varlık olarak tanımlamıştır. özerklik ve uyum bu dönemde kazanılır.Çocuk kendini ve çevreyi kontrol etmeyi öğrenir. Psiko-seksüel Gelişim Dönemleri a. Kişilik Yapısı (Yapısal Kişilik Kuramı ) Kişilikteki id. Bilinçdışı: Bilincin dışında olan ve özel tekniklerle bilince çıkarılabilen yaşantıların bulunduğu yerdir. ego ve süperego’nun etkileşimi davranışları etkiler. vicdan ve ahlak kurallarını içerir. Kuram 3 bölümde incelenir.İleri yaşlarda görülen inatçılık.PSİKO-ANALİTİK KURAMINA GÖRE KİŞİLİK GELİŞİMİ 1. Uygulamalı kısım serbest çağrışım yöntemi ile psikolojik rahatsızlıkların tedavi edilmesine yöneliktir. Anal Dönem (1-3) . Toplumu ve kültürü davranışların oluşumunda etkisiz gördüğü için eleştirilmektedir. aşırı düzenlilik. İd: Doğuştan gelen ve sürekli doyurulmayı bekleyen ilkel duygulardır. . Süperego: Anne-babadan öğrenilmiş toplumsal kuralları. Kişiliğin karar organıdır. Bilinçaltı (Bilinç ötesi): Bilincinde olmadığımız ama biraz düşününce bilince çıkarabildiğimiz yaşantıların olduğu yer. gelenek görenekleri.Katı ve baskıcı eğitim kişiliğinde yıkıcılık. eli açıklık. . .Soruları sıklaşır.Psiko-seksüel (Psikanaliz) Gelişim (Freud) Freud’un görüşleri kuramsal ve uygulamaya dönük olarak iki kısımdır. Libido (cinsel enerji) ve saldırganlık id’den kaynaklanır. Toplum baskısından uzak rahat davranan insanın psikolojik sorunlarının olmayacağını savunur. cimrilik. Bilinç: Farkında olduğumuz yaşantıların olduğu yer. Fallik Dönem (3-7) . sigara. (Bağımsızlık duygusu. ii. Akıllı. Psikanaliz kişinin bilinci dışındaki sorunlarını gün ışığına çıkararak çözmeye çalışır.Verilen bakım çocuğun yetişkinliğinde bağımlılık ve güven düzeyini etkiler. kızgınlık.Anne-babaya cinsel eğilim yaşar. Bilinç Sınıflaması (Topoğrafik Kişilik Kuramı) Davranışların temelinde bilinç dışı düşünceler ve materyaller bulunur. Kuramsal kısmı ise insan davranışlarının altında yatan dinamikleri anlamaya ve açıklamaya yöneliktir.Haz organı ağızdır. . Ruhsal enerji içgüdüseldir ve bir an önce doyurulmalıdır. üretkenlik. . mantıklı kişilik bölümüdür.Haz kaynağı dışkılama organıdır. dağınıklık meydana getirir. .İleriki yaşlarda tırnak yeme. iii. Çocuk yetiştirmede anne-baba tutumunun önemine vurgu yapar. e.d. Kaçınma – Kaçınma Çatışması: Diyet mi? Ameliyat mı? c. Cinsel konulardan hoşlanmazlar. Saldırganlık eğilimi olanın dövüş sporlarına gitmesi. Karşıt Tepki Geliştirme: Sevmediğimiz birine seviyormuşuz gibi davranma.Engelleme: Bireyin amacına ulaşmasının engellenmesi.Girişimciliğe Karşı Suçluluk: (okul öncesi eğitim dönemi) Merak artar. Verilen tepki saldırganlıktır. Kriz dönemleri atlatılır. Karşı cins ile arkadaşlık kurulur.Çatışma: Birbirine ters düşen güdülerin rekabeti. k. f. 3. Freud’un Kuramına Göre Bazı Bireysel Durumlar 1. Başkaları ile kıyaslanmak olumsuz benlik gelişimine neden olur.Savunma Mekanizmaları: a. g. Soyut Kavramlara Bürüme: İstemediği yaşantıları soyutlaştırır. Alışkanlık Kazanma: Babasının aldığı oyuncağı her gördüğünde çok sevinen çocuk bir süre sonra sevinmez.Temel Güvene Karşı Güvensizlik Anne ya da bakıcının tutumu ilerde güven ve sosyal ilişkilerin gelişimi açısından önemlidir. Çirkin bir erkek kadınların beğenisini kazanabilmek için ünlü bir ressam olmaya çalışır. 2.Ego Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk (ileri yetişkinlik dönemi) .Kimlik Kazanmaya Karşı Rol Karmaşası (ergenlik dönemi) Egosantrizm hâkimdir. d. Yansıtma: Kendi kopya çektiği halde “Herkes kopya çekiyor. Ergenlik öncesi geçiş. Mantığa Bürüme (rasyonelleştirme): Borç yiğidin kamçısıdır. (Ölümü) i. b.Üretkenliğe Karşı Verimsizlik (Durgunluk): (orta yetişkinlik dönemi) 8. Yer (yön değiştirme): Patrona kızan birisi evde hırsını karısından çıkarır. Yüceltme: İlkel duygularını meşru alanlarda ifade eder. Kişilik Gelişimi Freud’un iddia ettiği gibi 0-6 yaş arasında değil yaşam boyu devam eden bir süreçtir.” demek. Cinsel olgunluk gelişir. Gelişim dönemler halinde olur. e. c. Çocuğa ters cevap verilirse suçluluk duygusu oluşur. h. Telafi: Kişi zayıf olduğu tarafını kuvvetli olduğu alanlarda telafi eder.Özerkliğe Karşı Utanç ve Kuşku: Kendi kendini kontrol etme yeteneği kazanır. - Letans (Gizil) Dönem (7-11) Gizlilik önemlidir. Yanaşma – Yanaşma Çatışması: Uyku mu? Yemek mi? b. Psiko-sosyal Gelişim Yaklaşımının Aşamaları: 1. bekleyiş (durgunluk) dönemidir. Daima model aldığı kişiler vardır. PSİKO-SOSYAL GELİŞİM YAKLAŞIMI Kişiliğin oluşumunda biyolojik etkenlerle birlikte sosyal çevrede önemlidir. 6.Çalışkanlığa Karşı Aşağılık Duygusu (Başarıya karşı yetersizlik): (ilköğretim dönemi) Yaptıklarından ötürü çevreden övgü bekler. j. 2. 5. Bastırma (bilinçaltına itme): Ölümü unutma. İnsanı birbirine zıt davranışlara sürükleyen ihtiyaçlar karşısında meydana gelen huzursuzluk hali. Özdeşleşme: Çirkin bir kız bunu telafi etmek için ünlü birisi gibi giyinir. 4. Hayal Dünyasına Kaçma: İnşaat işçisinin kendini pop star gibi görmesi. İnkâr Bazı Davranış Tarzları Duyarlık Kazanma: “Yeşili koruyanlar” “ Sigara ile savaşanlar” Duyarsızlaşma: kişinin aynı uyarıcıya devamlı maruz kalması sonucu tepkisizleşmesi. Acilde çalışan bir dr. Kendini oyuna verir. Yanaşma – Kaçınma Çatışması: Pasta mı? Diyet mi? 3. Yüklü gelen faturanın gününü geçirme. Genital Dönem (11-18) Cinsel gelişim hızlanır.Yakınlık Kurmaya Karşı Yalnız Kalma (Uzaklık): (İlk yetişkinlik dönemleri) 7. Sinemaya mı? Kütüphaneye mi? a. Epigenetik İlke: Benlik gelişimi belirli zaman dilimleri içerisinde biyolojik temelli ve aşamalı olur. Kargaşalı (Dağınık) kimlik statüsü (Az etkileşimli ve yönlendirmenin olduğu aile ilişkileri) Bunalım yaşanmaz. toplum içinde benimsenen. bende istediğini yapayım. Dönemleri: a. Vurdumduymazdır.Benmerkezcilik Dönemi (0-5) Kendi görüşleri dışındakilerin önemi yoktur. Kuralların varlığından habersizdirler. Amaçsızdır. 3. b. 4. Davranışlarının temelinde ödüle ulaşmak ya da cezadan kaçmak vardır. Otorite kuralları içselleştirilir ama sorgulanmaz. cezadan kaçmak için uyar. “Böyle gelmiş böyle gider” diye düşünür. Davranışın iyi ya da kötü olması altında yatan niyete bağlıdır. (Cezadan kaç. AHLAK GELİŞİMİ Ahlak.Freud ve Erikson’un Yaklaşımları 0 1 3 6 11 Freud Oral Dönem Anal Dönem Fallik Dönem Gizil Dönem Genital Dönem Erikson Güvene karşı Özerkliğe Girişkenliğe Başarıya karşı Kimlik güvensizlik (bağımsızlığa) karşı suçluluk aşağılık kazanmaya karşı utanç ve karşı rol kuşku karmaşası Erikson’un Ergenlikte Kazanılabilecek 4 Kimlik Statüsü 1. .Moratoryum kimlik statüsü (Dengesiz aile ilişkileri) Kimlik bunalımı yaşar. Ahlak Gelişimi Evreleri 1.Başarılı kimlik statüsü 2. Oyunlarda ve arkadaş gruplarındaki kuralları tanırlar.Gelenek Öncesi Düzey Değerler (4-9) Benmerkezci düşünme Dışa bağlılık Cezadan kaçma – Ödüle yaklaşma Geri kalmış ülkelerin çocukları bu düzeydedir.Özerklik Dönemi (12 ve üstü) Kuralların insanlar tarafından konduğuna ve değişebileceğine inanır.Dışsal Kurallara Bağlılık Dönem (6-12) Çocuk kuralların değişmezliğine. Toplum değerleri benimsenir. Otoriteye kayıtsız uyar.) Çıkarcıdır Kurallara inandığı için değil. ödüle koş) Davranışın sonucuna bakarak yargıda bulunur. 3. Bir kimliğe bağlanmak istemez. Sınıftan öğretmen çıkarsa kopya çeker.Erken (İpotekli) bağlanmış kimlik statüsü (Çocuk merkezli aile ilişkisi) Kimlikle ilgili kararları anne-baba ya da diğer insanlar verir. Kholberg’in Ahlak Gelişim Kuramı 1. bağlanma olmaz. Benmerkezcidir. İtaat ve Ceza Eğilimi: Benmerkezci düşünme Otoriteye mutlak uyum (Otorite boşluğunda yasağı deler. 2. Piaget’in Ahlak Gelişim Kuramı Ahlaki gelişim. bilişsel gelişime paralel olarak çevrede oluşan sosyal etkileşime göre gerçekleşir. 2. kurallara uymayanlarında cezalandırılması gerektiğine inanır.Geleneksel Düzey Değer (10-15) Başkalarının düşünce ve gereksinimleri dikkate alınır. Saf Çıkarcı Eğilim: (Araçsal Amaç) Sen bana bunu ver. uyulması zorunlu olan davranış ve kurallardır. Davranışın nedenini dikkate almaz. . a. kendini ve dış dünyayı kendine özgü bir biçimde algılamaktır. . Yasa ve Düzen Eğilimi Temel güdü toplumsal düzeni korumaktır. Duyguları idare edebilme c. İnsan hakları ve evrensel değerler temel ölçüttür. Sosyal Anlaşmalara ve Yasalara Uyma Eğilimi (Toplumsal Sözleşme) Yasalar toplum yararına çoğunluk tarafından konmalı ve değiştirilebilmelidir. c.Fenomen. üst düzey bir kişiliğe sahiptir. Özbilinç: Kendini tanıma b. . Başkalarının görüşü ve sosyal kabulü önemlidir.Duygusal a. İlişkileri yürütebilme 4. Çevreden onay ve takdir bekler. Benlik Kavramının Boyutları 1. Kendini gerçekleştirme eğilimindedir. Evrensel Ahlak İlkesi Tüm insanlar eşittir. Kişi. - Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Fiziksel İhtiyaç Güven Sevgi Saygı Kendini Gerçekleştirme Rogers ve Benlik Kuramı (Teröpatik Öğrenme) Rogers’e göre. 3.Gelenek Ötesi Düzey Değerler İnsan hakları gözetilir. Benlik Tasarımı: Kişinin kendini algılayış biçimi.Sosyal 3. a.İnsancıl yaklaşım bireyi yalnızca dıştan görülen belirtilerine göre değil iç dünyasını da anlamak gerekir. Kurallar varsa herkes uymalıdır. Toplumun az bir kesim bu düzeye ulaşır. Temel güdü grup tarafından kabul edilmektir.Empatik düşünce gelişir. BENLİK (İNSANCIL – HÜMANİSTİK ) GELİŞİMİ İnsan özünde iyidir ve daima merkezdedir. yetenek ve özelliklerine göre özgür ortamlarda eğitilmelidir. b. özgürlük kavramları çerçevesinde doğru ve yanlışı birey belirler. Kişisel haklar gözetilmeli ve kurallara uyulmalıdır.birey ilgi. adalet. İyi Çocuk Eğilimi – Kişilerarası Uyum: Kendisinden beklenen roller doğrultusunda davranır.Bedensel Benlik Kavramını Oluşturan Kavramlar Özben: İyiye yöneliktir. (Fenomonoloji) . Kendini güdüleme (harekete geçirme) d. Empati e. Hak.Akademik 2. toplumu aşmış. zaman. zekâ. Olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur. argo konuşma eğitimin hatalı yan ürünleridir. 7 yaşındaki öğrenebilir. kavramsal gruplandırma Öğrenen ile ilgili faktörler: 1. 5. geri bildirim. Öğretim kademeleri: Okulöncesi. Öğretmen. Bireyin öğrenmesini etkileyen dış koşullar. Bilişsel kurama göre öğrenme. yükseköğretim Davranışçı kurama göre öğrenme. inek-piknikmangal 3.Algısal ayırt edilebilirlik: Algı gelen bir uyaranı anlama. Öğrenme doğrudan doğruya gözlenemez.h düşük. farklılığı. Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler: 1.Konunun yapısı: Önce konunun bütünü. öğrenme sürecinde kılavuzluk yapma işidir. zihnin çevrede olup bitenlere anlam verme sürecidir. ortaöğretim.u. Öğrenme.Kavramsal gruplandırma: Öğrenilecek kavramlar gruplandırılarak öğrenilir. tutum. güdü.Geri bildirim: Anında uygulanmalıdır. ilköğretim. Öğretme.Öğrenci aktivitesi: Yaparak – yaşayarak öğrenme Öğrenme Malzemesi İle İlgili Faktörler 1. bireyin kendi yaşantısı yoluyla davranışlarında meydana gelen nispeten kalıcı izli davranışlardır. ön bilgiler.u. Kopya çekme. güdülenme.Güdü: Organizmayı harekete geçiren güç. Genel sağlık durumu. ardından konuyu parçalara bölerek ve sonra konunun tekrar bütün olarak çalışılması. Metal ve ametal olarak yapılan gruplamalar gibi. 2. (Formal – İnformal eğitim ) Öğretim: Eğitim faaliyetlerinin okullarda amaçlı. şiddeti. DÖNÜT. planlı ve programlı yürütülmesidir. güvercin konuşamaz. tanıma ve özümleme sürecidir. G. 2. dikkat. Gözleyebildiğimiz kişinin performansıdır. panik içerisinde iken g. eski yaşantılar.Öğrenmeye ayrılan zaman: Aralıklı çalışma – Toplu çalışma 3. anlamsal çağrışım. 4.Anlamsal çağrışım: Bir kelimenin başka kelimeleri çağrıştırması ile öğrenme.Öğrenme yöntemleri ile ilgili faktörler Konunun yapısı. duyuş ve davranışlarında meydana gelen değişmedir. Et. 2.ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ Eğitim: Yaşam süreci boyunca istendik yönde davranış oluşturma sürecidir. yazılı dokümanlar. Bireyin öğrenmesini etkileyen iç koşullar.Genel uyarılmışlık hali ve kaygı: uyurken g. öğretim yöntemleri. pekiştireç. 4.u.Öğrenme malzemesi ile ilgili faktörler Algısal ayırt edilebilirlik. Siyah önlüklü olan mavi önlüklüler arasında belli olur. genel uyarılmışlık hali ve kaygı.Olgunlaşma: 4 yaşındaki çocuk okuma yazma öğrenemezken.h ve kaygı düzeyi orta derecede olmalıdır.Dikkat: İç faktörler: İlgi – İhtiyaç – Kişilik özellikleri Dış faktörler: Uyarıcı büyüklüğü. olgunlaşma. eğitim araç ve gereçleri. 2. .Öğrenen ile ilgili faktörler: Türe özgü hazır oluş.(yaş ve zekâ) 3. arkadaş grubu. hareketliliği Öğrenme Yöntemi İle İlgili Faktörler 1. güven. bireyin çevresiyle etkileşimi sonucu düşünce.Eski yaşantılar (olumlu-olumsuz transfer) 6. beceriler. tv-internet-bilgisayar. öğrenci aktivitesi 3.h yüksektir. benlik tasarımı. ilgi ve yetenek.Türe özgü hazır oluş: Papağan konuşabilirken. aktif katılım. Ahlak Gelişimi ( Kholberg ) 5.Salya Zil--------Salya Koşulsuz Koşulsuz Nötr Koşullu Koşulsuz Koşulsuz Koşullu Koşullu Uyarıcı Tepki Uyarıcı Uyarıcı Uyarıcı Tepki Uyarıcı Tepki Koşullu Tepkilerin Ortadan Kalkması İçin 3 Yöntem Kullanılır. İhtiyaçlar Hiyerarşisi ( Maslow ) b. Kuramda Hedef Davranış Belirleme. hedef davranışlara dönüklük. Sistematik duyarsızlaştırma yöntemi ile korkmama da öğrenilebilir.Öğrenme kuramları : 1. Klasik Koşullanma (Pavlov) b.Hümanistik (Duyusal) Öğrenme Kuramları a. Eğitim Durumları. 3. . Edimsel ( Operant ) Koşullanma III. güdülenme.Beyin Temelli (Nöro-fizyolojik) Öğrenme Kuramı a. Vgotsky ) 4. Et ------. Yapılandırmacı Kuram DAVRANIŞÇI ÖĞRENME KURAMI J. tekrar. sevgi. Edimsel Koşullanma ( Skinner ) 2. Garcia etkisi: Çocuğun olumsuz durumu yaşamı boyunca her alana yansıtması durumudur.Bilişsel Ağırlıklı Davranışçı Kuramlar a.Davranışçı Öğrenme Kuramları a. Geliştirme. yaparak . Davranışçı Yaklaşımın Başlıca Öğrenme Yolları I.Salya Zil Zil + Et ----------.Duyarsızlaştırma : Her gün ameliyata giren doktorun hastayı et parçası olarak görmesi. Yapılandırmacı Kuram ( Piaget. Locke – Beyaz levha Bütün canlıların öğrenmesi birbirine benzediği için araştırmalarda hayvanlardan yola çıkılmıştır. Bilgi-İşlem Kuramı c. Öğretmenin en önemli görevi öğretme çevresini kontrol etmektir.Sönmeyi Bekleme 2. etki ilkesinin ve haz duygusunun önemi vurgulanmıştır. Kofka ) b. İşaret Öğrenme ( Tolman ) b. Gözlem Yoluyla ( Sosyal ) Öğrenme Klasik Koşullanma ( Pavlov ) Korku. Öğrenme ilkeleri: Pekiştirme. Hebb b. Sosyal ( Gözlem Yoluyla ) Öğrenme ( Bandura ) 3.Karşı Koşullama(Bastırma) : Havlayan bir köpekten korkmuş çocuğa sakin bir köpek alarak koşullamak. Bağ Kuramı ( Thorndike ) d.Bilişsel Öğrenme Kuramları a. Koşullanmada pekiştirmenin. U – T ilişkisi öğrenmenin temelidir.yaşayarak öğrenme. Ölçme ve Değerlendirme bir bütün olarak kabul edilir. Gestalt Kuram ( Wertheimer. Bitişik Kuramlar ( Watson – Guthrie ) U – T bitişikliğinin ve çevrenin (uyarıcıların) etkisi üzerinde ( özellikle korku koşullanması ) durulmuştur. kaygı. Benlik Gelişimi ( Rogers ) c. Köhler. 1. Bitişik Kuramlar ( Watson – Guthrie ) c. Öğrenmeye yön veren en önemli etmen hazır oluştur. nefret (duyusal ve duygusal) ve basit davranışlar klasik koşullanma ile öğrenilir. Klasik Koşullanma II. annesinin kucağında kedi görmesi. para.Vasıtalı ) Koşullanma ( Skinner ) Skinner programlı öğretimin kurucusudur. Simgesel ( Sembolik ) ödülle pekiştirme : Genelde öğrenme güçlüğü çekenlerde ya da zihinsel özürlülerin eğitiminde kullanılır. Edimsel koşullanma psiko-motor hedef ( davranış ) alanlarının öğretiminde kullanılır. Ayırt etme : Kare ile dikdörtgenin farkını anlar ve görünce tanır. Genelleme : Dikdörtgeni gören çocuk “kare” olduğunu söyler. Geri bildirim : Dikdörtgen olduğu öğrenir.Sabit zaman aralıklı : 3 günde bir harçlık vermek.Tekrar Kanunu 3. Ardından sevimli bir köpekle karşılaştırılır. ressam ) Kötü alışkanlıkların giderilmesinde 3 yöntem vardır. bu davranışını pekiştirecektir. Sistematik Duyarsızlaştırma : Biçimlendirmenin klasik koşullanmada kullanılmış halidir. Olumsuz pekiştirme : Hoşa gitmeyen uyarıcının ( olumsuz pekiştirecin ) ortamdan çekilmesi.Değişken oranlı : Bazen 3 problem çözene bazen 5 problem çözene art verme. Davranışların çok azı klasik koşullanma ile öğrenilir. Etki düzeyleri bakımından pekiştirme tarifeleri : Sürekli < Sabit aralıklı < Sabit oranlı < Değişken aralıklı < Değişken oranlı Davranışçı Kuramın Temel Kavramları Kademeli Yaklaştırma ( Biçimlendirme – Şekillendirme ) : Güvercin butonun olduğu köşeye gelince butona basılır yiyecek verilir. özgüven ) kullanılır. (En etkili pekiştirme) Premack İlkesi : Odanı toplarsan bilgisayar oynayabilirsin. Öğrenmenin 3 temel kanunu vardır. On problem çözene ( on yıldız alana ) not. 1.Değişken zaman aralıklı : Bazen 3 gün sonra bazen 5 gün sonra bazen 2 gün sonra harçlık vermek. fiş. Öğrenmede en önemli yöntem deneme – yanılma yöntemidir. Olumlu pekiştirme : Hoşa giden uyarıcının ortama verilmesi. tip ceza : Hoşa giden uyarıcının ortamdan çekilmesi. butona gagasını uzattığında butona basılır ve yiyecek verilir. suçsuz.Bıktırma Yöntemi : Yapmak istediği hareketi bıkana kadar yapmak. Edimsel ( Operant . ( Suçlu. 2.Eşik ( Alıştırma ) Yöntemi : Azar azar parçalar verilerek peynire alıştırmak. 3.Kişilikler koşullanma yolu ile kazanılır. çikolata ) sonra içsel güdüler ( başarı hazzı. 2. 1. yıldız. Bağ Kuramı ( Bağlaşımcı Kuram – Çağrışım Yoluyla Öğrenme ) (Thorndike ) Zekâ kavramı ve bireysel farklılıklar üzerinde durulmuştur. boncuk. 2. PEKİŞTİRME TARİFELERİ Sürekli pekiştirme : Öğrenilecek konu yeni ve karmaşık ise. Sigarayı bırakmak isteyen birinin sakız çiğnemesi. Oranlı pekiştirme : 1. 1.Etki Kanunu Pekiştirmenin. Pekiştirme – Karşı pekiştirme : Çocuğa “yapma” diye tepki gösterirseniz. butona bastığında yiyeceği alır ve bundan böyle acıkınca butona basar. puan. Bir davranışın kazanılmasında önce dışsal güdüler ( para. Zaman aralıklı pekiştirme : 1. müzisyen. 2. sonra köpek resimleri gösterilir.Zıt – Tepki Yöntemi : Kediden korkan çocuğun.Sabit oranlı : 3 problem çözene artı verme. etki ilkesinin ve haz duygusunun önemi vurgulanmıştır. . Öğretme işine başlamadan önce hedeflerin belirlenmesi çok önemlidir.Hazırbulunuşluk Kanunu 2. tip ceza : Hoşa gitmeyen uyarıcının ( olumsuz pekiştirecin ) ortama verilmesi. Köpekten korkan çocuğa önce içinde köpek olan çizgi film. Programlı öğretim öğrencilerin kendi hızlarıyla ve bireysel olarak öğrenmelerini sağlayan ve belirli materyallerle yapılan bir uygulamadır. d. Etkin katılım ilkesi : Her bilgi biriminden sonra öğrenilen davranışın gösterilmesi beklenir. Öğrenci öğrenme sürecinde amaçlı. Sistematik duyarsızlaştırma ( Korkuların yok edilmesi ). Uygulama : Davranış benzeyinceye kadar uygulama yapılır. basitten karmaşığa doğru ve ön koşul ilkelerine göre sıralanır.Çay demleme. Sosyal ( Modelden – Gözlem Yoluyla – Taklit Ederek ) Öğrenme (Bandura) Bireyin davranışları sadece pekiştirme yoluyla biçimlendirilerek ya da zincirleme yoluyla değil. Batıl İnanç : Kırmızı gömlekle girdiği sınavı geçen öğrencinin bunu gömleğe bağlaması.Yer ( Beklenti ) Öğrenme (Tolman) Öğrenme. Programlı öğretimde Kademeli yaklaştırma ( Alışkanlıkların ve bilgilerin kazanılması ). Genelleme : Çocuğun gördüğü her bastonluyu dedesi sanması. Öğrenmeyi U – T ilişkisinden ziyade U – U ilişkisi olarak ele alır. Sosyal Öğrenme Sürecinin Aşamaları: Dikkat : Statüsü ve çekiciliği yüksek modellere dikkat edilir. Davranışçı Yaklaşımın Öğretime Uyarlanması Programlı Öğretim ( Skinner ) 1. c. 24 : 00 (uyarıcı) olduğunda uykumuzun (uyarıcı) gelmesi gibi. f. Amacına ulaşmak için ipuçlarını ve ihtiyaç kaynaklarını kullanarak öğrenir. Bireysel hız ilkesi : Bireysel farklılıklardan dolayı her öğrenci kendi hızıyla öğrenir. Organizma araştırarak bazı olayların. Bunun için soru sorulur ve alıştırma kullanılır. niyetli ve planlı olarak öğrenmeye katılır. Olumlu transfer : Bisiklete binenin motosiklete kolay alışması. Kendini Gerçekleştiren Kehanet : “Anlamıyorum. Tolman öğrenmeye ilişkin örtük ve işaret (yer) öğrenme kavramlarını geliştirmiştir. ( Doğru ise pekiştireç ) e. Küçük adımlar ilkesi : Bilgi küçük birimlere bölünür. nasıl olsa bu dersten kalacağım” diye ders çalışmayan birinin gerçektende o dersten kalması. Hatırlama : Gözlenen bilgi ve davranış sembolleştirilerek bellekte saklanır. Her safhadan sonra davranış pekiştirilir. Bunun içinde soruların doğru cevaplanması gerekir. Temel İlkeleri a. Not: Her sınava bu gömlekle girmesi edimsel koşullanma. Ayırt etme : Çocuğun bastonlu yaşlılar arasından dedesinin hangisi olduğunu bilmesi. davranışsal ve çevre faktörlerinin karşılıklı etkileşimiyle oluşur. diğer bir işarete götürdüğünü keşfeder ve organizma bu şekilde amacına ulaşır. Yer (işaret) öğrenme : Organizma amacına ulaşmak için çevre hakkında bilgi edinir. b. Örtük (gizil) öğrenme : Bilinçsiz edinilen öğrenmelerdir. . Zamanlama : Pekiştirecin davranışın hemen ardından verilmesi. Anında düzeltme ilkesi : Yapılan davranış sonunda anında dönüt verilir. Ancak sınıf ortamında öğretim grupla yapıldığından pekiştireçler yeterince kullanılamaz. BİLİŞSEL AĞIRLIKLI DAVRANIŞÇI KURAMLAR İşaret . Sosyal öğrenmenin temel kavramları öz yeterlilik ve öz düzenlemedir.Zincirleme : Aşamalı işlerin öğretiminde kullanılır.Pekiştirilen davranışlar öğrenilir. bilişsel. Zincirleme yöntemleri kullanılır. 2. çevreyi keşfetme sürecidir. Olumsuz transfer : İki parmak daktilo kullanan birisinin 10 parmak bilgisayar kullanmaya çalışması Gizil ( örtük ) Öğrenme : (Gestalt) Farkında olmadan bir müziğin sözlerini ezberleme. belirli başka olaylara yol açtığını veya bir işaretin organizmayı. Davranışçı öğrenme kuramı ile gestalt öğrenme kuramını birleştirmiştir. Başarı ilkesi : Doğru davranışların pekiştirilmesi gerekir. Dolaylı duygusallık : Annesinin fareden korkup koltuğa çıktığını gören çocuk aynı davranışı sergiler. Kapasitesinin farkında olma. problem çözme) ile ilgilenir. Öz düzenleme : İnsanın kendi davranışlarını etkilemesi. Sosyal Öğrenme Kuramının Temel Kavramları Dolaylı pekiştireç : Sınıfta ödüllendirilen bir öğrenci davranışı diğerlerini de yüreklendirecektir. düşünme. Geribildirimin etkisinin en yüksek olduğu durum. öğrencinin kendine güveninin yüksek. tekrar. Laboratuar ortamında deneyler yapılmıştır.Temel öğrenme ( Glaser) Bilişsel (Kognitif) Öğrenme Kuramları Öğrenme doğrudan gözlenemeyen zihinsel bir süreçtir. Öğrenmede sonuçtan (gözlenen davranıştan) ziyade süreç üzerinde durulur. Ceza yerine olumsuz pekiştireç kullanılmalıdır. Pragnaz (Denge) Yasası : İnsanlar nesneleri bazı örgütleyici eğilimlere göre algılar. Dolaylı ceza : Trafik kazası yapan birini gören sürücünün hız yapmaması. güdülenme önemlidir. Dış pekiştireç Öğrenci aktiftir. İç pekiştireç Öğrenci aktiftir.Çoklu zekâ kuramı (Gardner) . akıl yürütme. Gestalt Yaklaşımı İnsanlar gördüklerini bir bütün olarak algılar ve bütün parçalardan farklıdır. okul yıllarında öğretmenini. Davranışçı Yaklaşımlar U-T bağı Davranış öğrenilir. yaparak-yaşayarak öğrenme.Tam öğrenme (Bloom) . Öğretimin sonunda da hedef davranışlara ne kadar ulaşıldığı ölçülmeli ve değerlendirilmelidir. Davranışçı Kuramın Eğitim Ortamında Kullanılması (Öğretim İlkeleri) Öğretim hedef (davranış) belirlenerek yapılmalıdır. Öğrenmede içsel süreçler (algılama. verdiği cevabın yanlış olduğu durumlardır. Sosyal Öğrenme Kuramının Öğretim İlkeleri Birey çocukken anne-babayı. Modelin davranışları olumlu sonuçlar veriyorsa davranış birey tarafından taklit edilir. Öğrenme Kuramları ve Öğretim Modelleri (Öğretim Stratejileri) Davranışçı Kuramlar Bilişsel Kuramlar -Programlı Öğretim .Sunuş yoluyla öğrenme (Asubel) . .İşbirliğine dayalı öğrenme (Vgotsky) . Öğrenme bireyin çevresinde olup bitene anlam verme sürecidir. Dışsal pekiştireçten çok içsel pekiştireç önemlidir. Doğal çevre çalışma alanıdır.Buluş yoluyla öğrenme (Bruner) . kavrama. Dewey) . Parçalar bütün hakkında fikir vermez. Bilişsel Yaklaşımlar Zihinsel ve içsel süreçler Bilgi öğrenilir. Tam öğrenme ve işbirlikçi öğrenme yöntemleri kullanılarak öz yeterlilik ve öz düzenleme geliştirilir.Araştırma ve inceleme yoluyla öğrenme (Problem çözme J. ergenlik yıllarında sanatçı ya da sporcuları model alır.Güdüleme ve Pekiştirme : Pekiştirilen davranış devam ederken cezalandırılan davranış söner. Öğretimde pekiştirme. Davranışçı kuramın geliştirdiği öğretim modeli programlı öğretimdir. Öz yeterlilik : İnsanın karşılaşabileceği problem durumu ve ne derece çözüm getirebileceğine ilişkin kendine olan inancı. kontrol etmesi ve yönlendirmesidir. Öğrenci aktiftir. Bilişsel Senaryo : Yolculuk. e. Devamlılık : Aynı yönde giden çizgiler. Transfer : Bilgiyi yeni olaylar üzerinde kullanma. Güdüleme : Ödül içseldir. zıtlığı 2. esnasında yapılan davranışların öğrenilmiş belli sırası vardır.Algılayan Bireyle İlgili Etkenler : Beklentiler. Bilişsel Harita : Yer. Anlama : Ezber yapmadan ilişkileri öğrenme d. b. Kısa Süreli Bellek : Düşünen çalışan bellektir. .İçgörüsel (kavrayarak – sezi yoluyla) öğrenme : Çözüme aniden ulaşılır. tekrarlanması. Deneme-yanılma nemli bir etkendir. üretici düşünme teknikleridir. Bilgiler 1-4 sn arası kalıcıdır. Zekâ seviyesi yüksek olanlar daha etkili kullanır. Algılanan uyarıcıların belirlenmesindeki etkenler : 1. Bilgiyi İşleme Kuramı : İnsan beyni bilgisayarın işletim sistemine benzetilmiştir. Unutma : İpucu yetersizdir ya da bilgi değişikliğe uğramıştır. Yeni bilgiler ile uzun süreli bellekteki eski bilgiler karşılaştırılır. Algısal Değişmezlik : Gemi ilerden küçük gibi görünse de biz onu gerçek boyutları ile algılarız. Tamamlama : Algıda eksik olduğunu düşündüğümüz parçaları bütünleştirerek algılarız. kavrayarak öğrenme. şiddeti. Öğrenilenler değişik durumlara transfer edilebilmektedir. Bilgi kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe örgütleme. İçgörüsel ( üretici ) düşünme (Kohler) Ezber yerine problemin doğasını ve temel yapısını anlamayı.Yakınlık ve Benzerlik : Birbirine yakın ve benzer uyarıcılar birlikte algılanır. Gestalt Kuramının Öğrenme Türleri : 1. Duyusal Kayıt : Kapasitesi sınırsızdır. öğeleri arasındaki ilişkileri keşfetmeyi ve çözüm üretmeyi sağlayarak edinilen kazanımlardır. Problem çözmede deneyimin yeri büyüktür İçgörüsel öğrenmenin temel oluşumları : a. Bilgiler 5-7-9’luk birimler halinde 25 sn kadar kalıcıdır.Gizil (örtük) Öğrenme : a. ilgiler. Tekrar etme : Pratik yapma b. c. Basitlik : Basit parçalar daha kolay algılanır. anlamlandırma. tekrar ve kodlama yapılarak kaydedilir. Algıda Seçicilik : Birey birçok uyarıcıdan ilgisini çekenleri algılar.Algılanan Uyaranla İlgili Özellikler : Uyarıcının değişkenliği. içgörüsel problem çözme. büyüklüğü. öğretmenin sesi şekil (figür) dir. Beyin uyaranları anlamlandırmakta. Kapasitesi sınırlıdır. organize etmekte ve tamamlamaktadır. ibadet vb. parçalar devamlı (birbiri ile ilişkili olarak) algılanır. adres öğrenme. Gerektiğinde uzun süreli bellekten bilgi çağırılır. Gestalt Yaklaşımında Öğrenme İlkeleri Gestalt yaklaşımının kullandığı teknikler. 2. basitleştirmekte. Zemin Figür İlişkisi : Sınıf zemin. inançlar. 3 bölümden oluşur. uygulama olanağı da sağlanmalıdır. Bilinenden bilinmeye c.Çözüm önerilerini test etme .Tekrar 2. kavram haritası. Bilgiler şemalar halinde sürekli burada saklanır. Anısal (Epizotik) Bellek : Hatıralar depolanır. Uzun Süreli Bellek : Kapasitesi sınırsızdır. Problem çözme yaklaşımının aşamaları: . kavram öğrenme. ilke öğrenme ve problem çözmeyi öğrenme olarak basitten karmaşığa doğru gelişen bir süreç izler. matriks.Sözel Bilgileri Öğrenme : Çabuk unutulur.Sonuca ulaşma ve problemi çözme Problem Çözme Yöntemine İlişkin Çeşitli Yaklaşımlar a.de geçer.73 şeklinde ezberleme.Uygulama üzerinde çalışma . Tablo. Bilişsel Öğrenme Kuramlarının Öğretim İlkeleri : Yeni öğrenilenler önceki öğrenilenlerin üzerine eklenir. b. kurallar ve okul öğrenmelerini depolar. a.Kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe 10 sn. 2. İşlemsel Bellek : Kurallarına uyarak dilekçe yazma. Algılama : Duyusal bilginin (uyarıcının) anlamlandırılması ve yorumlanması sürecidir. b.İlke (kural) Öğrenme : a.Problem Çözmeyi Öğrenme (J. Anlamsal (Semantik) Bellek : Bilgiler anlamlı olarak kalır. Hipotez test edilir. Örnek – zıt örnek 3. sebzeler ve temizlik malzemeleri olarak gruplama. Kısa süreli bellekte bilgiler işitsel ve görsel olarak depolanır.Çözüm yolları üretme (Hipotez geliştirme) .Problemin hissedilmesi (Farkına Varma) . diğerleri söner. . lokantada yemek siparişini nasıl yapacağımız hakkındaki sıralı bilgilerin depolandığı yer. Bireyin beklentilerinden etkilenir. Örnekler çoğaltılır ve pekiştireç verilir. d. İyi örgütlenmiş bilgi uzun sürelidir.56. e. Deneme – Yanılma Yoluyla Problem Çözme (Thorndike) Sonuca götüren davranış pekiştirilir.Dewey) : Bilişsel öğrenmenin en üst düzeyidir.Kavram Öğrenme : İlkeleri : a. 3. Bilgiyi Kısa Süreli Bellekten Uzun Süreli Belleğe Kaydetme Yolları (Öğrenme Stratejileri) 1. Öğrenme sürecinde. İlkeye ulaşılır.Örgütleme : Alışverişte alacaklarımızı meyveler. Özellikle işitsel depolama daha baskındır.Anlamlandırma : Yeni bilgi eski bilgi ile ilişkilendirilir. Ön bilgilerin eksik olduğu durumlarda kullanılır. kavramlar. Telefon numarasını 226. c. Somuttan soyuta b. genellemeler. Hazır Modeller Yoluyla Problem Çözme Daha önceki çözüm yollarından hareketle yeni problem çözülür. Öğrenme çevrede olup bitenlere anlam verme sürecidir. Kavram Yoluyla Problem çözme (Kohler) c. Basitten karmaşığa d. 4. şemalar kullanarak bilgi örgütlenir. 1. Konu alanları. Hipotez kurma c. Problem belirleme b.Problemi tanımlama ve bilgi toplama . Bilişsel öğrenme ürünleri sözel bilgiler. Duyusal Davranışlar – Klasik Koşullanmayla. Güvenli sınıf ortamının nitelikleri saygı. kendini gerçekleştirme ve fenomolojik (içebakış) kavramlarını içerir. sağ bölümü ise (hayalci. Beyin. sezgisel görsel özellikler) bir bütün olarak çalışır. Akıl yürütmenin bilimsel çalışma yolları tümevarım ve tümdengelim’dir. ideal benliği ise benlik tasarımıdır. Beyin kalıtımla değil sonradan kazanılan yaşantılarla bu işlevleri yerine getirir. algılamaların. sözel özellikler). bilgi işlem kuramına göre öğrenme sürecini öğretim sürecine uyarlamıştır. Araştırma sonuçlarına göre çocuktaki yaşantısal sınırlılıkların bireyin bilişsel ve algısal gelişimini geri bıraktığı belirlenmiştir. analitik. analiz etme. en güvenilir ve en yüksek basamağıdır. Bireyin gerçek benliği özben. mantıksal. Beyin Temelli (Nöro-fizyolojik) Öğrenme Kuramları (Hebb) Öğrenmeyi insan beynindeki hücreler (nöronlar) arasındaki sinaps bağlarına göre açıklayan ve öğrenme sürecini beyin temelli olarak ele alır. gelecekte kullanmak üzere bilgiyi saklama gibi işlevleri vardır. Ayna teorisi : Birey kendini başkaları nasıl görürse öyle algılar. HÜMANİST (DUYUSAL-İNSANCIL) ÖĞRENME KURAMLARI (Maslow-Rogers-Kholberg) İnsanı merkeze alan (öğrenci biriciktir) bir anlayıştır. Öğrenme Kuramları ve Davranış (Hedef) Alanları Bilişsel Davranışlar – Bilişsel öğrenme yaklaşımıyla. Psiko-motor Davranışlar – Edimsel Koşullanmayla öğrenilir. eskilerle karşılaştırma. İnsancıl yaklaşım benlik kavramını. Bazen amaçladığımız konuların haricinde amaçlamadığımız konuları da öğreniriz. Öğrenci bilgi edinirken şüpheci konumdadır.Uzun süreli bellek Akıl Yürütme (Beyin Temelli) Öğrenme Öğrenmenin en sağlam. Anne-baba ve öğretmenler uyarcı bakımından zengin çevrede çocuğun objelerle. Öğrenmede öğretmen ve öğrencilerin karşılıklı etkileşimi gerekir.Duyusal bellek 2.Kısa süreli bellek 3. Beyin Temelli Öğretimin İlkeleri : İnsan beyni anda birçok işlevi yerine getirebilir. Uyarıcıya otomatik tepki verilmez. Beynin kendine özgü uyarıcıları alma.Öğretmen öğrencilerin potansiyelini sonuna kadar kullanmada onlara rehberlik yapan bir kılavuzdur. Öğrenmede duygular önemlidir. alıştırma ve denemeler yapmasına. davranışçıların savunduğu gibi karmaşık bir telefon santraline benzemez. duyguların ve değerlendirmelerin tümüdür. olaylarla birbiriyle ilişkili bir şekilde ve sıkça karşılaşmasına. Uyarıcı zenginliği önemlidir. Benlik Kavramı (Bilinci) (Rogers) Kendimizle ilgili bütün düşüncelerin. . Gestalt yaklaşımındaki tüm ilkelerden yararlanılır. 1. Öğrenmede beynin sol bölümü (matematiksel. empati ve dürüstlüktür. kendisine ulaşan her türlü veriye anlam yükler. kısaca doğrudan yaşantı kazanmasına fırsatlar vermelidirler. anlamlandırma ve gerekli tepkiyi yeniden örgütleme. Beyin Temelli Öğrenme Kuramı ve Eğitim İlişkisi Hebb’e göre beyin. Gagne. 3 bellek vardır. Çarpma ve bölmeyi öğrenen öğrenci toplama ve çıkarmayı öncekine kıyasla daha etkili kullanır. Geriyi Destekleme : Öğrenilen bilgiler önceki bilgilerin daha etkili kullanılmasını sağlar. .İleriyi Destekleme : Önceki bilgiler sonraki bilgileri öğrenmeyi kolaylaştırır ve hızlandırır. Toplama çıkarma bilen öğrencinin çarpma ve bölmeyi kolay öğrenmesi. .Esnek olmalıdır : Öğretmen görev yaptığı yörenin özelliklerine göre düzenleme yapabilmelidir.Aynı kademelerde tüm okullarda yapılan öğretim birbirine benzer .Uzak Hedefler .Zaman – Süre . Ders Programı (planı) : Bir ders içerisindeki hedeflerin öğrencilere nasıl kazandırılacağına ilişkin etkinliklerin düzenlendiği planlardır.İçerik (Kapsam) . Örtük Program : Ders dışı etkinlikleri de içeren programdır.Öğretim Stratejileri .Araç – Gereç .Üniteler .Yöntem ve Teknikler . eğitim durumları.Tarihi Temeller .Geçmişteki olumlu – olumsuz (hata) uygulamalar . . üniteler ve genel başlıklar şeklinde belirlenmesi. . (Yaşama dönüklük) 2. hedeflerin kapsadığı davranışları.Görevsel (İşlevsel) olmalıdır : Bilgi bireyin işine yaramalıdır.Değişmez ve Genel Olma Özelliği : Belli konular değiştirilemez. ( müze.Özel Hedefler . kültürün etkisi .Hedefler .Davranışsal Hedefler 3 . yerlere ziyaretler) Eğitim – Öğretim Programının Başlıca Faydaları . Program Çeşitleri Eğitim Programı : Eğitimin hedeflerine ulaşmak için yapılacak etkinliklerin programlanmasıdır. Öğretim programının kapsaması gereken 3 temel öğe vardır.Konular .Eğitim Durumları 4 – Sınama Durumları . 3. huzurevi vb.Toplumsal değişmelerin ve yeniliklerin takibi 3. Eğitim – Öğretim Sürecinin Aşamaları 1.Felsefi Temeller . 4.Hedef Davranış 2 .Toplumsal (sosyal) Temeller .Her eğitim programının dayandığı bir felsefe olmalıdır . Program Geliştirmenin Temelleri 1.Değerlendirme Müfredat : Bir dersin yalnızca ünitelerinin ve konularının belirlendiği listedir.Program geliştirmede toplumun temel değerleri.Ölçme ve Değ.Eğitim Durumları . Öğretim Programı : Bir derste öğrencilerin ulaşacağı hedefleri.Çerçeve Program Özelliği : Öğrenme – öğretme özelliklerinin konular.Öğretmenlere rehberlik yapar.) PROGRAM GELİŞTİRME Öğretim programının tüm öğelerini (hedef davranış.Toplumun gereksinimlerinin karşılanması . ( 10 Kasım vb. davranışları kazandırmak üzere düzenlenecek eğitim durumlarını ve davranışların ne derece kazanıldığını ortaya koyabilecek sınama durumlarını kapsayan gelişmeye açık ve çok yönlü etkileşim içinde olan öğeler bütünüdür.Program geliştirmenin tarihi gelişimi ve yaklaşımlar 2.Toplumsallaşma araçları ve eğitim ilişkisi .Geçmişte program ile ilgili yapılan çalışmalar ve deneyimler . yapısı.PROGRAM GELİŞTİRME Program : Hedeflere ulaşmak için yapılan etkinliklerin düzenlendiği süreç.Eğitimde verimliliği artırır. değerlendirme) daha etkili ve yeterli hale getirme sürecidir. içerik.İpucu – Öğrenci Katılımı Eğitim – Öğretim Programının Özellikleri 1. yazma. .Bütçe kaynaklarının eğitime ayılması Psikolojik Temeller .Öğretmen merkezlidir.Eğitim programındaki odak noktaları. problem çözme) geliştirilir. . Öğrenci Merkezli Olanlar İlerlemecilik .Öğrencinin gelişimsel özelliklerinin programa yön vermesi Konu alanı Temeli .Dayandığı felsefi temel Realizm’dir. . (sosyal yaşam geliştirilir.Program geliştirme sürecinde eğitim psikolojisinin bulgularından ve öğrenme kuramlarının etkilerinden yararlanılması Bireysel Temeller . . hümanistik eğitim. evrensel ve entelektüel olmalıdır.Öğrenciler yarıştırılmamalı. . . . elit ve seçkin kişiler iyi eğitilmelidir.Eğitim sağlam karakterli ve doğru insanlar yetiştirmelidir. işgücü-istihdam dengesinin sağlanması .Dayandığı felsefi temeller Realizm ve İdealizm’dir.Öğretim sıkı tutulmalı ve eğitim bir süreçtir. .Geçmişteki ve günümüzdeki uygulamaları karşılaştırır ve geleceğe ilişkin tahminler yapar.4- 5- 6- 7- . radikal eğitim reformu .Eğitim programındaki odak noktaları.sayma) ve temel konular (Anadil.Öğretmede sıkı çalışma ve zorlama esastır.Eğitim felsefesi eğitimin hedeflerini sorgular ve tutarlılığını sağlar. Dewey) . fen. Program Geliştirme Sürecini Etkileyen Eğitim Felsefesi Akımları Öğretmen ve Konu Merkezli Olanlar Daimicilik . üstün zekâlılar. . Esasicilik . . öğrenme stilleri ile gereksinimlerinin etkisi önemlidir.Akıllı bireyler. (yetenekli kişileri eğitmek) .Bilgi değişmez ve insan bu değişmez bilgilere göre yetiştirilmelidir.Eğitim (okul) yaşamla iç içe olmalıdır.Öğrenilecek konu alanları vardır ve öğrenci bunları öğrenmek zorundadır.Program geliştirmede öğrencinin ilgi. .Öğrencilerin zihinsel gelişimi sağlanmalıdır.Eğitim sürecinin özünü konuların özümlenmesi oluşturur.Eğitim. klasik konular. . tarih) . tarihi. Ekonomik Temeller .Nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi. .Öğretmen öğrencinin düşünmesine yardımcı olur.Dayandığı felsefi temeller Pragmatizm (yararcılık) dir. felsefi vb.Disiplin alanlarının konulara ve ünitelere göre düzenlenmesidir. Yeniden Kurmacılık (J.Geleneksel öğretim yöntemleri (soyut düşünme ve ezber) kullanılır.Bilgi değişir. .) .İlerlemecilik akımının devamı niteliğindedir.Öğretmenler problem çözme ve bilimsel araştırmalarda yol göstericidir. yetenek. edebi çözümlemeler. çocuğu hayata hazırlar. . Eğitime ilişkin bütün uygulamaları ele alır ve öğretmenlere yol gösterir. sabit program. (Konu alanı ön planda) .Evrensel nitelikli (edebi. işbirliğine özendirilmelidirler.Ekonomik kalkınma ve gelişmenin sağlanması . (Öğretmen alanında uzmandır) . (reformcu anlayış) .Eğitim programındaki odak noktaları. . değerlendirme. eğitim sürekli değişme ve gelişme içinde olmalıdır. bireysel temeldir.Üst düzey zihinsel beceriler (uygulama. (Sokratik yöntem kullanılır.) kitaplar okutulmalıdır.) .Demokratik eğitim ortamı geliştirilir. temel beceriler (3R=Okuma. .Öğretim programının en önemli temeli. . Toplu öğretim modeline (bir ders ya da etkinlik merkezde.Öğrenen (öğrenci) Merkezli (etkinlik merkezli) Yaklaşım .Ülkemizde en yaygın kullanılan yaklaşımdır.Evrensel değerleri ve doğruları kapsayan konular uzmanlar tarafından belirlenerek öğrencinin yaş. yetenek ve hazırbulunuşlukları dikkate alınır. Dayandığı felsefi temel Pragmatizm (yararcılık) dir. karar verme süreçleri kullanılır. problem çözme.Sorun Merkezli Yaklaşım .Dersler ve konular birbirinden bağımsızdır. . somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru düzenlenir. . ne şekilde verileceği ve bilgilerin nasıl kullanılacağı önemlidir. Konuların belli alanlarda düzenlenmesi. .Sorun çözüldüğünde program uygulamadan kaldırılır. Özellikle eleştirici düşünme önemlidir. d. . Çekirdek Toplumun sorunlarını derslerin birleştirilmesi ile çözmeye çalışır. . Eğitim programındaki odak noktası. Genelde içerik öğesine ağırlık verilir.Program esnektir. b. . Demokratik eğitim ilkelerini uygulamak için en dinamik kurum okuldur.Problem tanımlanarak problemin etkilediği tüm bireyler etkinliğe katılır. Eğitim Programı Tasarımı Bir programın hangi öğelerden oluşacağını ve bu öğelerden hangisine ağırlık verileceğini ortaya koyan süreçtir. 3. yetenek ve ihtiyaçlarına göre belirlenir. . c. eğitimde fırsat eşitliğinin yeniden kavramsallaşması. c.Yaşam şartları ve toplumsal sorunlar üzerinde durulur.) uygulanır. a. Yaşam Şartları Öğrenme.Öğrencilerin ilgi.Öğrenme konuları sınıfların seviyesine göre hiyerarşik bir sıralamayla üniteler ve konular şeklinde bilinenden bilinmeyene.İdealist felsefeye dayanır. . Geniş Alan Yaklaşımı Benzer özellik taşıyan bilgi. 4.Temel kaynak kitaptır. 2. Gelişmelere göre eğitim yeniden düzenlenmelidir. değişim ve sosyal reform için eğitimi kullanmaktır. Akıl bilgiyi üretir ve kullanır. PROGRAM GELİŞTİRME YAKLAŞIMLARI 1.- - Eğitimin hedefi (amacı) toplumda gerçek demokrasiyi sağlamak ve toplumu bu yönde yeniden düzenlemektir. coğrafya. Düşünme stratejileri. Öğrenciye toplumsal sorunları çözme yeteneği kazandırılır. . Toplumu yeniden yapılandırmak ve geliştirmek. (Ayrı öğrenme disiplinleri yerine tek öğrenme disiplin anlayışı) Tarih. Önceden yapılandırılmamıştır.İçerik ve öğrenme yaşantıları ilgi. Öğretim sunuş yoluyla yapılır. siyasal ve ekonomik gelişmeleri program düzenlemede önemlidir. diğer ders ve etkinliklerde buna paralel olarak düzenlenir. Öğretmen değişim ve reformun temsilcisidir. sınıf ve gelişim özelliklerine göre düzenlenir. fizik. Süreç Tasarımı Tüm konular için ortak bir öğrenme yolu belirlenir.Programın düzenlenmesinde bireyin ve toplumun yaşamındaki problem durumları seçilir. (matematik. Konu Tasarımı Aklın kullanılması ve işletilmesine bağlı olarak konular düzenlenir. b. vatandaşlık gibi derslerin sosyal bilgiler dersi adı altında birleştirmek. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Toplumun sosyal. değişen yaşam şartlarına bireyin uyum yeteneğini geliştirmesidir.Konu Alanı Merkezli Yaklaşım . (öğrenci merkezli) . edebiyat gibi dersler bağımsızdır) . beceri ve duyguları kapsayan konular ve alanlar bir araya getirilir.Korelâsyon Desen (İlişki Merkezli) (Disiplinler Arası)Yaklaşım . Disiplin Tasarımı Akademik disiplinler programa yön verir. Öğrencilerin problemleri fark etmelerine yardımcı olur. a. Grup: Program Danışma Üyeleri Grubu 1.Yeniden kurmacılık felsefi akımından etkilenmiştir.İlerlemecilik akımından etkilenmiştir.İlköğretim 1.Tyler Modeli : Birey. Konular ve etkinlikler bütünleştirilerek daha etkili öğrenilirler. Olası Genel Amaçlar .Aşamaları: Durum Amaçlar Öğrenme – Öğretme Programı Programı Değerlendirme Çözümlemesi Desenleme Uygulama 3. müzik.Program Geliştirme Alan Uzmanı (üniversite) . .Taba Modeli : Program geliştirmede tümevarım yaklaşımını kullanmıştır.Eğitim felsefesi .Aşamaları: Genel Amaçlar Amaçlar Öğrenme Durumları Değerlendirme 2. resim) mihver derslerin çevresinde olacak şekildedir.İçerik seçilir ve düzenlenir . matematik. Okul Koruma Derneği ve veli temsilcisi) .Öğrenme psikolojisi b. 1.kademede uygulanan mihver ders (hayat bilgisi.Okul merkezlidir. .Veli temsilcileri (Okul-Aile Birliği. kamu kurum temsilcisi. fen bilgisi) merkezde ve ifade – beceri dersleri (Türkçe. PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ ABD’de Yaygın Olarak Kullanılan Program Modelleri 1. Grup: Program Karar ve Koordinasyon Grubu Grup Üyeleri: .Yenilikçi – Durumsal Model . .Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model) .Öğretmen örgütlerinin temsilcileri .Öğretmenlerin yaptığı ders planlama sürecinden hazırlanmıştır. düzenlenmesi. Grup: Program Karar ve Koordinasyon Grubu 2.Neyin nasıl değerlendirileceği belirlenir .İlköğretimde çocuğun konuları ve etkinlikleri birbirinden bağımsız olarak parça parça öğrenmesi güçtür. .İhtiyaçlar belirlenir .. Öğrenme yaşantılarının sağlanması. .Süreç Yaklaşımı . yönlendirilmesi d. .Program Geliştirme Çalışmaları Grupları oluşturulur.Hümanist akımdan etkilenmiştir.Amaçlar belirlenir ve sınıflandırılır .Taba ve Tyler yaklaşımına benzemektedir .Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcileri . Amaçların Kesinleştirilmesi c. sosyal bilgiler. Öğrenme yaşantılarının değerlendirilmesi Avrupa’da Yaygın Olan Program Modelleri 1. a. toplum ve konu alanı önemli etkenlerdir.Program öğelerinin sırası ve ilişkileri kontrol edilir 2. işçi-işveren temsilcisi.Konu alanı uzmanları ve temsilcileri (okul ve üniversiteden alan öğretmenleri. . Grup: Program Geliştirme Çalışma Grubu 3.Aşamaları: İçerik Öğrenme Durumları Genel Amaçlar Değerlendirme PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNİN PLANLANMASI A.Öğrenme yaşantıları seçilir ve düzenlenir . meslek odası ve birliği temsilcisi) . Bireylerin bağımsız düşünmesini sağlar.Eğitim felsefecisi. Daha çok gelecekte nelerin.İlgili konu-alanı öğretmenleri Görevleri: . 3. B.Programı Uygulama İhtiyaç Saptamada Kullanılan Başlıca Teknikler Delphi Tekniği: Ortak ( çoğunluğun) görüş ve düşünceleri belirlemek üzere bireylerden yazılı (mektup ya da açık uçlu sorulardan oluşan anket) olarak alınan raporların değerlendirilmesine dayalı bir tekniktir.Hedef Yazma 3. .Program geliştirme uzmanı . süre. modüler programlama. araç.Davranışları Yazma Hedefler gözlenebilir ya da ölçülebilir öğrenci tepkileri olarak ifade edilir. nasıl olabileceği üzerinde görüşlerin alınması amacını taşır. 1. Bu süreçte öncelikle amaçlar belirlenir ve bunların gelecekteki durumları üzerinde çalışılır. eğitim psikoloğu.gereç 7.Programın hazırlanması. Görevi: Program çalışma grubuna danışma yapacak uzmanlardan oluşur.Düzey Belirleme Testi Hazırlama Birkaç ünite sonunda (ara sınav) ya da dönem sonunda (yılsonu sınavı) öğrenci öğrenme ve başarı düzeyini belirlemek için sınama duruları oluşturma. 2.İzleme Testi ya da Performans Testi Hazırlama Her ünite için öğrenme eksikliklerini belirlemek için sınama durumları oluşturma 8. Tüm program geliştirme çalışmalarında koordinasyonu sağlar. ekonomiktir. eğitim ekonomisti. eğitim sosyoloğu. proje merkezli programlama 5. Grup: Program Danışma Üyeleri Grubu Grup Üyeleri: .Programı Deneme – Düzeltme ve Sonuçları Raporlaştırma Programın pilot okullarda bir yıl süreyle uygulanması. okul yöneticisi ve iletişim uzmanı. sarmal programlama. yöntem – teknikler. Toplu ve bireyin beklenti ve ihtiyaçları ile konu alanı ihtiyaçlarını araştırır.Eğitim Durumlarını Hazırlama Öğretim stratejileri. basitten karmaşığa. değerlendirilmesi ve geliştirilmesi aşamalarında sürekli görev alır. zaman. bilinenden bilinmeyene .- Öğrenci temsilcisi Görevleri: Hangi alanlarda program geliştirme çalışmalarının yapılacağına karar verilir. 9.İçerik Analizi Yapma . eğitim teknoloğu. Ülkede başat olan eğitim felsefesinin bu programlara yansıtılmasını sağlar.Doğrusal programlama. çekirdek programlama.İhtiyaç Saptama Program geliştirme sürecine ihtiyaç saptama çalışmalarıyla başlanır.Eğitimde ölçme ve değerlendirme uzmanı .İlgili konu-alanı uzmanları (üniversite) .Somuttan soyuta. Grup: Program Geliştirme Çalışma Grubu Grup Üyeleri: . piramitsel programlama.Belirtke Tablosu Öğrenme konuları ve hedef alanları arasındaki ilişkiyi kurma çalışmalar 6.Program Geliştirme Çalışma Planı Program geliştirme sürecinde hangi işlemlerin ne zaman ve ne kadar sürede gerçekleştirilebileceğini belirleyerek bir zaman takvimi hazırlanır. uygulanması. Hazırlanan programları kabul ya da değiştirmede karar organıdır. 4. eğitim denetçisi. 2. uygulama sonuçlarına göre düzeltmelerin yapılması 10. öğretim hizmetleri. Programın Tanıtımı Denenecek programın ilgili birimlere ve kişiler tanıtımının yapılması 4. Testler. . çeşitli ölçütlerle karşılaştırılarak bir yargıya ulaşma sürecidir. Bu yaklaşımın temeli insan ilişkileri ve halkla bütünleşmeye dayanır. . Bu fark bireylere kazandırılması gereken özellikleri gösterir.Kaynak Tarama : Literatür Tarama. öğretmenlerin deneyimli ve başarılı. Yöneticilerin. Bu yaklaşımda eleştirel düşünceye önem verilir.Progel (Dacum) Tekniği: Mesleklerin beceri profilleri (mesleki yeterlilik) çıkarılarak yeterlik alanları belirlenir ve iş analizi çalışmalarına dayanır. EĞİTİM – ÖĞRETİM PROGRAMININ DENENMESİ ( UYGULANMASI ) Programın denenmesinde seçilecek okulların. PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ Program değerlendirme. Uygulamada yapılacak işlemler: 1. Betimsel Yaklaşım: Bilgi-tutum ve becerinin varlığı ve yokluğu durumunda ortaya çıkacak ihtiyaç yaklaşımın temelini oluşturur. Gözlem Tekniği: İhtiyaç konuları doğal ortamında uygun teknikle gözlenir ve rapor alıp değerlendirilir. Öğrencilerin hazırbulunuşluğu uygun. İhtiyaç öğrencide olması gereken bilgi-tutum beceri ile bireyin sahip olduğu bilgi-tutum beceri arasındaki farktır. . gözlemler ve test uygulama) Verilerin analizi ve değerlendirme yapılır. geliştirilmiş ve uygulanmış bir programın etkili ve başarılı olma düzeyini belirlemek için. Öğrencilerin başarısız olmalarına neden olabilecek eksiklikler belirlenir ve giderilmeye çalışılır. görüşmeler. öğretmenlerin ve öğrencilerin nitelikleri önemlidir. okulların eğitim-öğretime son derece uygun koşullara sahip olması gerekmektedir.Programın Uygulanması ve Değerlendirilmesi Program uygulanır Değerlendirme çalışmaları için bilgi toplanır (anket. Rapor inceleme İhtiyaç Analizi Yaklaşımları Farklar Yaklaşımı: Okul ve eğitim ortamı bireylerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olmalıdır.Uygulamanın Planlanması Denemenin yapılacağı yer ve zaman belirlenir. öğretmenlerin belirlenmesi Uygun öğrencilerin belirlenmesi 3. uygulamanın ön hazırlığı yapılır. Program Değerlendirme Çalışmalarının Amaçları Programın hedeflerine ulaşma düzeyini belirleme Programın etkililiğini belirleme Programdaki aksaklıkların nelerden kaynaklandığını belirleme ve gerekli düzeltmeleri yapmak PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI Yetişek (program) Tasarısına Göre Yapılan Değerlendirme Başarıya Göre Yapılan Değerlendirme Öğrenmeye Göre Yapılan Değerlendirme Erişiye Göre Yapılan Değerlendirme: o Öğretim sürecinin başında öğrencilerin konu ile ilgili hedef davranışlara sahip olma düzeyi (giriş davranışları) ile öğretim sürecinin sonunda sahip oldukları hedef davranış düzeyi arasındaki fark erişiyi gösterir.Uygulama Okullarının. o Programın hedeflerinin gerçekleştirilip gerçekleştirilemediği belirlenir. Meslek Analizi Tekniği: Meslek işlem basamaklarına göre analiz edilir ve gerekli davranış düzeyleri belirlenir. . Analitik Yaklaşım: Gelecekte ulaşılmak istenilen düzey ile mevcut durum arasındaki farka göre gelecek için hedeflere ulaşılacak etkinlikleri belirlemeye dayanır. Öğretmen ve Öğrencilerin Belirlenmesi Tüm coğrafi bölgeleri uygun olarak temsil edecek okulların belirlenmesi Yerleşim bölgelerinin uygun temsilini sağlamak (Şehir-ilçe-köy) Fiziki ve teknik olanaklara sahip okulların belirlenmesi Deneyimli yöneticilerin. 2.Grup toplantıları. Demokratik Yaklaşım: Toplumun çoğunlukçu demokratik yapısına uygun olarak insan gruplarının beklentilerini karşılamaya dayanır.Görüşme. eldeki veriler dâhilinde. Metfessel – Michael Değerlendirme: Değerlendirme çalışmalarının bütün taraflarının katılımının sağlanması ile hedeflerin kesinleştirilip uygulanabilir hale getirilmesidir. Yatay Boyut ( Bloom Taksonomisi ) 1. 2. Alma b.Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesi. Sentez f. Değer Verme d. o Hedef hizmet ettiği gruba uygun mu? o Elde edilen bulgularla hedef ya değiştirilir ya da programdan çıkarılır. yeteneği. Örüntü ( Duruma Uydurma ) e. (iyi insan) Hedef: Öğretim faaliyetleri ile öğrenciye kazandırılacak özellikler ya da niteliklerdir.Bilişsel ( Kognitif) Hedefler: a. (kullanılan çeşitli ifadeler: bilgisi. farklı tür ve kademedeki okulların hedefleri 3. Örgütleme e. İdeal insan tipi. Yatay boyutları içerir.Psiko-motor ( Devinimsel ) Hedefler: a. Hedefe Dayalı Değerlendirme (Tyler): o Ulaşılamayan hedeflere niçin ulaşılamadığını belirlemek için hedef ve öğrenme yaşantıları incelenir. Ürüne Göre Yapılan Değerlendirme: En kapsamlı değerlendirme yaklaşımıdır.Özel Hedefler: Bir ders ya da konu düzeyinde öğrenciye kazandırılması gereken özelliklerdir. Bilme – Hatırlama b. becerisi. ) Davranış: Öğretim hedeflerinin gözlenebilir ve ölçülebilir öğrenci tepkileridir. Üretme . performans) ve sahip olduğu hedef-davranış düzeyine göre değerlendirme yapılır. farkında olma vs. maket.Genel Hedefler: Milli eğitimin genel amaçları.Genellik ve sınırlılık: kazandırılacak özelliklerin genel çerçevesi başka özellikler karıştırılmayacak şekilde belirlenmelidir . Analiz e. kavrayabilme. Kavrama c. gücü. (Dişlerini fırçalama) Hedeflerin Davranışlara Dönüştürülme Nedenleri Ölçme ve Değerlendirmeyi Yapmak (Ölçmeye kılavuzluk yapmak): Eğitim Durumlarını Belirlemek (Öğretimi yönlendirmek): Uygulanacak öğretim stratejilerini belirleme Öğretim Programının Etkisini Artırmak: Standartlaşmayı Sağlamak: (Ülke genelinde) Öğrenciye Nasıl Öğreneceğine İlişkin Bilgiler Vermek Hedef-Davranış Belirleme İlkeleri . Uyarılma ( Algılama ) b.Duyuşsal ( Efektif) Hedefler: a. Kişilik Haline Getirme (Niteleme) 3. ÖĞRETİMDE AMAÇ – HEDEF – DAVRANIŞ KAVRAMLARI Amaç: Eğitim – öğretim süreci sonunda ulaşılması istenilen düzey ya da sonuçtur.Açık – seçiklik: Anlaşılır ifadeler kullanılmalı . Uygulama d. (iletişim becerilerine sahip olma. Beceri Haline Getirme d. Kılavuzluk Yapma c. Tepkide Bulunma c. Anayasa ve yasalarda belirtilmiştir.Öğrenci yaşantısına dönüklük . ödev. Öğrencinin öğrenme sürecinde ortaya koyduğu ürüne (proje. Değerlendirme 2. ÖĞRETİMİN HEDEFLERİNİN DİKEY VE YATAY BOYUTLARI Dikey Boyut 1.Konu alanı ile ilişiklik: Hedefler ilgili oldukları konu alanını temsil edecek ve kapsayacak ilişkilendirmelere sahip olarak belirlenmelidir. Benzerlik ve farklılıkları açıklayabilme .Bir kavrama örnek verebilme .Uygulayabilme .Yapılandırma .Kimya dersinde maddelerin bileşenleri arasındaki ilişkiyi saptayabilme . tarih.Olgu bilgisi .İlişkileri belirleme .HATIRLAMA .İlişki kurma .Okuduğu bir parçaya başlık bulma .Alt bölümlere ayırma .Yöntem bilgisi 2. özetleyebilme .Kurallarına uygun cümleler yazma .Hatırlama .Araç – gereç bilgisi .Türkçede yazım kuralları bilgisi .Kurallarına uygun kompozisyon yazabilme .Osmanlı devletini dönemlerine göre inceleyebilme 5.Belli ölçütlere göre insanları ve davranışları değerlendirebilme .Maddenin çeşitlerini sınıflama .Bir metni yorumlayabilme.Okuma parçasını.Verilen grafikten anlam çıkarabilme .Başka forma çevirme . yer.Çevirme .Öğelerine ayırma .DEĞERLENDİRME Bir ürünün bir ölçütle karşılaştırma .Eleştirme .Verilen bir problemi formül kullanarak çözme .Öteleme . şiir yazabilme .Ana fikri bulma .Enflasyonu düşürebilmek için öneride bulunma 6.Değerlendirme .Tarih dersinde haritayı okuyabilme .Gösterme .İlişkilerinde demokratik ilkeleri kullanabilme .Deneme .Çizme .Neden-sonuç açıklama .ANALİZ .Yön bulma bilgisini harita üzerinde kullanabilme 4.Sınıflama bilgisi .Dil bilgisi kurallarını kavrayabilme 3.Üretme .Derleme .Orijinallik .Şemalaştırma .Özgün bütün oluşturma .Öneride bulunma .Kullanma .Okuduğu parçanın ana fikrini çıkarabilme .Fen bilgisi dersinde deney yapabilme .Yorumlama .KAVRAMA .Özetleme .Bir metnin eleştirisini yapabilme .Karşılaştırma .Tahmin etme (yordama) .Önem açıklama .Okuma parçasını bölümlere ayırabilme . zaman ve olay olarak inceleyebilme .BİLME .Vücudumuzu tanıyalım ünitesinde geçen kavram bilgisi .Yargıda bulunma .Çevirme .Kavram bilgisi .UYGULAMA Öğrenileni karşılaştığı ilk durumda uygulama .Tanıma .Atatürk ilkelerini evrensel olarak değerlendirebilme .Türkiye’nin komşu ülkeleri bilgisi 1.Takdir etme .Özgün bir öykü.SENTEZ Özgün ve yeni bir ürün ortaya koyabilme .HEDEF ALANLARI VE ÖRNEKLER Bilişsel ( Kognitif ) Hedef Alanları Düzeyi Göstergeleri Örnekler .Sıralama bilgisi .Karar verme .İnceleme .Yorumlama . Farkında olma .Değeri kavramsallaştırma .Araba kullanabilme .Ülke ve milletinin değerlerine sahip oluş .Uyarılma .ÖRGÜTLEME .İstekli olma .Sınıf kurallarına uymaya önem verme .ALMA .Üretme .DEĞER VERME .İstenilen sürede yapma .Atatürkçü kişiliğe sahip oluş .Nitelenmişlik .Oluş .Üretme .Öğretmenini dinlemeye isteklilik .İlgi alanına uygun kitabı seçmede dikkatli oluş 2.Tiyatro aktivitelerinde görev almaya hazıroluş 3.Farklı bir durumda önceki bilgilerini kullanabilme 5.Derste dikkatini konuya yöneltme .Kılavuzla Yapma .Duyuşsal ( Efektif ) Hedef Alanları Düzeyi Göstergeleri 1.Örüntü .Yasalara saygı duymayı alışkanlık edinmiş Devinimsel ( Psiko-motor ) Hedef Alanları Düzeyi Göstergeler 1.Adanma .Algılama .Sentez .İlk yardım becerilerini izleyebilme .Kabullenme .Takdir etme .Bilimin rolünü takdir etme .İstenilen nitelikte yapma .Kılavuzla yapma .Almaya açık olma .Sınıfın kurallarına uyma .Balede yeni bir teknik geliştirme .Bir hastaya iğne yapabilme .Uysallık .Bedensel hazır olma Örnekler .Öğretmenin gösterdiği davranışı izleme 2.KİŞİLİK HALİNE GETİRME .Bir bilim dergisine abone olma 5.Bir makete öğreticinin yardımıyla iğne yapabilme 3.Transfer etme .İlk yardım becerilerini yapabilme .İlk yardım becerilerini öğretmenin yardımıyla yapabilme .Özgün bir resim yapabilme .Seçici Dikkat Örnekler .Sınıf kurallarına uymada kararlılık .Değerle örgütlenmişlik .TEPKİDE BULUNMA .Beceri Haline Getirme .Derste soru sormaya ve cevaplamaya istekli olma .Bir deneyi yapabilme 4.Bir müzedeki eserlere dikkatle bakma .Yeni bir konuda deney yapma .Adapte etme .Türkçe dersinde konu ile ilgili tartışmaya katılma .Ders araçlarını korumayı takdir ediş 4. yabancı dil.Piramitsel Yaklaşım: Öğretimin ilk yıllarında geniş alan konuları verilerek ileriki yıllarda giderek uzmanlaşmaya yönelik konu alanı daraltılır. İçeriğin Düzenlenmesinde Kullanılan Stratejiler (Yaklaşımlar) 1. ayrıntılı ve kesin olarak belirlenmiş konulardan oluşur.) 4. birbirine bağımlı değildir. Daha sonra ilgi alanına göre öğrenci istediği dersleri alabilir.) . Önkoşul bilgiler önceden öğretilmiş olmalı. hedeflerle tutarlılık İçerik (Kapsam) Belirlemede Dikkat Edilecek Hususlar İçerik (konular) hedeflerle tutarlı olmalıdır. bilinenden bilinmeyene. Sonra ayrıntıya inilir. ihtiyaç ve düzeyine uygun olmalıdır. coğrafya ve vatandaşlık bilgisi dersi yer alır. Toplama işlemi matematik dersinin konusu olmasına rağmen fen bilgisi. (Yeni bilgi önceki bilgilerle ilişkilendirilmeli) Tümdengelim ilkesine uygun olmalıdır. voleybol şeklinde birbiri ile bağımsız olarak düzenlenmesidir. gerçekçilik.(Gerekli ön öğrenmeler verilmeli. (Sosyal bilgiler dersi merkeze alındığında çevresinde tarih.Sarmal Programlama Yaklaşımı Türkçe. Modül düzenlenirken doğrusal ya da sarmal gibi farklı yaklaşımlar kullanılabilir. Merkezdeki dersi her öğrenci almalıdır. somuttan soyuta. İçeriğin (Kapsamın) Düzenlenmesinde Kullanılan İlkeler Basitten karmaşığa. Konular irdelenir.Çekirdek (Bütünleştirilmiş) Program Yaklaşımı: Öğretimin merkezinde bir ders vardır ve onun çevresine diğer dersler yerleştirilir. 3. koşu. kullanılabilir olmalı) Kaynaşıklık: Öğrenme konularının ve etkinliklerinin birbiriyle tutarlı ve ilişkili olarak düzenlenmesidir. Modüllerin birbiri ile ilişkili olması zorunlu değildir. İçerik. Her konu kendi içerisindeki ardışıklığa göre zamana (yıllara) ve sınıflara dağıtılır. anlamlılık. derslerinde de kullanılır. aktüalite (güncellik).Modüler Programlama Yaklaşımı (Mesleki ve beceri eğitimi) Öğrenme konuları üniteler şeklinde modüllere ayrılır. kolaydan zora. sonra öğrenilecekler önce öğretileceklere dayandırılmalıdır. (Öğrenebilirlik) Öğrenci ilgi. futbol. bağımsız üniteler ya da modüller için kullanılır. coğrafya vs. Önkoşul ilkesine dikkat edilmeli. İçeriğin belirlenmesinde en önemli nokta hedef-davranışlarla içeriğin tutarlığının sağlanmasıdır.HEDEF DAVRANIŞ YAZMADA FARKLI YAKLAŞIMLAR Aşamalı Hedef Yazma Yaklaşımı: Bloom taksonomisi temel alınır. ( Geçerlik) İçerik (konular) birbiriyle tutarlı olmalıdır. o Yatay Kaynaşıklık: Yaşantıların benzerliği ilkesine uygun olarak bir öğrenme konusunun farklı disiplinlerde ve hedef alanlarında kullanılmasıdır. (Doktorluk) 5. Program esnek değildir. matematik gibi derslerin konularının yeri geldikçe tekrar tekrar işlenmesini esas alan yaklaşımdır.) Aşamalılık ilkesine uygun olmalıdır. Konuların sıralaması esnektir.Üniteler aşamalı olup olmadığına bakılmadan anlamlı parçalara ayrılarak düzenlenir. bugünden geçmişe. bilgiler anlamlı bütün oluşturmalıdır. Önceki öğrenmelerle uyumlu ve onları tamamlayıcı olmalıdır. 2. Ondalıklı 3 sayı verildiğinde (koşullar) sayıları sabit bir sayı ile çarparak sonucu yazabilme (davranış) Modüler Amaç Yazma Yaklaşımı: Aşamalılık özelliği göstermeyen.Doğrusal Programlama Yaklaşımı (Tyler) (Bruner’de savunmuştur) Hayat bilgisi. Yeterliğe Dayalı Amaç Yazma Yaklaşımı: Program sonunda öğrencilerin hangi standartta ne yapabileceğini belirtir. Kapsama ilkesine uygun olmalıdır. (Güvenirlik) Öğrenme ilkelerine uygun olmalıdır. yakından uzağa. bütün-parça-bütün. o Dikey Kaynaşıklık: Öğrenme konularının önkoşul öğrenmelere dayalı olarak basitten zora doğru ardışıklık ve aşamalılık özelliğine uygun olarak düzenlenmesidir. genelden özele. (Beden eğitimi dersinde konuların atlamalar. Öğrenci programı tamamladığında konunun uzmanı olur. Önce ön öğrenmeler yapılır. fen bilgisi ve sosyal bilgiler gibi aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. İÇERİK (KAPSAM – KONU ALANI ) Hedeflere ulaşabilmek için yapılması gereken konuların düzenlemesi yapılır. Yaşama yakınlık (yaşama dönük. .Konu Ağı – Proje Merkezli Program Yaklaşımı: Öğrenme konuları birbiriyle ilişkilendirilerek projeler halinde bireysel ya da grup olarak öğrenmenin sağlandığı düzenlemedir. Belirtke Tablosu ( Hedef – İçerik Çizelgesi ) .Programın hedeflerinin niteliği belirlemeye.Geçiş 5.Geliştirme 6. .6. . Yaşamsal konulara ve üzerinde sorular geliştirmek suretiyle çözümlemeye dönük olarak belirlenir. Öğretmene yol gösterir. uygulamanı tutarlılığını sağlar. Derste İzlenecek Aşamalı Sıra 1.Sorgulama Merkezli Program Yaklaşımı: İçerik düzenlenirken öğrenci sorunları ve gereksinimleri dikkate alınır.Dikkat çekme 2. Konuların zamanını ve süresini düzenler.Yeniden güdüleme 8.Hedef – içerik ilişkisi kurmaya. gezi gözlem planı.Gözden geçirme 4. yöntem. Hedef-içerik ilişkisini ve uygun stratejiyi.Güdüleme – İstekli kılma (motivasyon) 3.Ölçme aracı için uygun sorular geliştirmeye.Özetler 7. Öğretimde 3 tür plan kullanılır. .Eğitim durumlarını (öğrenme yaşantılarını) belirlemeye yarar. deney planı Öğretimi planlamanın faydaları Eğitim-öğretim sürecin yön verir. araç-gereç belirlenmesini sağlar. 7.Dersin özel hedeflerinin hangilerinin daha önemli olduğunu göstermeye.Dersi bitiriş . Yıllık plan Ünite planı Günlük plan (ders planı). öğrenme yaşantılarının ve değerlendirme sürecinin tasarlanması sürecidir. EĞİTİM – ÖĞRETİMDE PLANLAMA Belirlenmiş eğitim hedeflerine ulaşabilmek için konuların. Not: Milli Eğitim Bakanlığı kararı ile ünite planı ile yıllık plan birleştirilmiş “Ünitelendirilmiş yıllık plan” uygulamasına geçilmiştir. Değerlendirmenin güvenirliğini ve geçerliğini sağlar. Örnek olay 4. . bilginin hiyerarşik bir yapı içerisinde anlamlandırılarak öğrencilere aktarımı genelden özele yani tümdengelim yoluyla gerçekleşir. drama. Kavramları.Tartışma 3.Bireysel çalışma Öğretim Tekniği: Öğretim yönteminin uygulama biçimidir.Buluş ( Keşfetme ) Yoluyla Öğretim Stratejisi ( Bruner ) Öğrenci merkezlidir.Sunuş (Alış) Yoluyla Öğretim 2. Öğrencinin kendi gözlem ve etkinliklerine bağlı olarak bilgi.Bireysel Öğretim Teknikleri: Bireyselleştirilmiş öğretim. Önce ilke. soru-cevap. takrir.Araştırma-inceleme Yoluyla Öğretim Öğretim Yöntemi: Bir dersin hedeflerine ulaşmak için izlenen yoldur.Grupla Öğretim Teknikleri: Beyin fırtınası. sergi proje. 1. gözlem. veya 5. teknik ve araç gereçlerin belirlenmesine yön veren genel bir yaklaşımdır. söylev.Anlatım 2.Buluş (Keşfetme) Yoluyla Öğretim 3. bilgisayar destekli öğretim 3. Öğretmen ve öğrenciler arasında yoğun etkileşim vardır. 2.Gösterip-yaptırma 5. Öğretim basamak basamak ilerler.benzetim. Başlıca Öğretim Stratejileri: 1. ödev. Örneğin. ilke ve genellemeye ulaşması amaçlanır. sınıflarından itibaren kullanılır.ÖĞRETİM STRATEJİLERİ YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Öğretim Stratejisi: Bir dersin hedeflerine ulaşmayı sağlayan yöntem. 2.Sunuş ( Alış ) Yoluyla Öğretim Stratejisi ( Asubel ) İlke kavram ve genellemelerin öğretmen tarafından düzenli bir şekilde sıralanması. programlı öğretim.Problem çözme 6. ardından örnek verilir. mikro öğretim. Herhangi bir konu ile ilgili ön öğrenmelerin yeterli olmadığı veya konunun ilk defa sunulacağı zamanlarda kullanılır. 1. anlatım yönteminde öğretmenin anlatım biçimi ve kullanacağı sorunların nitelikleri birer tekniktir.Sınıf Dışı Öğretim Teknikleri: Gezi. Kullanılan Teknikler: Sempozyum. gösteri. Bol örnek kullanmak gerekmektedir. kavram. Dersin etkinlik kısmında kullanılır. kavram ilişkilerini ve soyut konuların öğrenimini sağladığı için ilköğretim 4. Konular özelden genele yani tümevarım yoluyla işlenir. Dersin giriş bölümünde kullanılır. Öğrenciye anlamlı öğrenmesini sağlayacak şekilde bilgiler ilişkilendirilerek ve önceki bilgilerle arasında bağlantılar kurularak sunulur. görüşme ÖĞRETİM STRATEJİLERİ 1. Yapılandırılmamış Yaklaşım: Öğrenci kendi çalışmasını başlatır.Problemin tanımlanması 3.) Yapılandırılmış Yaklaşım: Öğrencinin kazanacağı hedef davranışları öğretmen belirler ve ilke. Tam öğrenme için öğrencilerin giriş davranışları eşitlenmeli Zihinsel farklılık doğuştan değil sonradan meydana gelir. açık oturum. pekiştireç. zıt panel. Dewey ) Öğrencilerin yaşamlarında karşılaşabilecekleri problem durumlarında değişik çözümler üretebilmeleri için sınıf içi veya sınıf dışı ortamlarda araştırma – inceleme yaparak öğrenme yaşantıları sağlamaktır. Uygulama düzeyindeki hedef alanın öğrenciye kazandırılmasında etkilidir. soru-cevap Araştırma – inceleme Yoluyla Öğretim Stratejisinin Uygulanması 1. analiz. .Araştırma – İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi ( J. İlke. Kavrama. Tam öğrenme standardına ulaşamayan öğrenciler için ek (tamamlayıcı) öğretim uygulanır. dönüt) sağlanırsa okulda her öğrencinin öğrenebileceğini savunur.Öğretmen veya özel bir öğretici tarafından birebir öğretim yapma .Giriş davranışları (önkoşul öğrenmeleri) hazırbulunuşluk testi ile kontrol edilir. Öğrenilen konuların değişik durumlarda denenmesine olanak sağlar. Dewey ) Vgotsky Yapılandırmacı Öğrenme ( Piaget – Bruner ) Vgotsky Çoklu Zekâ Yaklaşımı ( Gardner ) Temel Öğretme Yaklaşımı ( Glasser ) Tam Öğrenme (Okulda Öğrenme) Yaklaşımı ( Bloom ) Her okulda ve sınıfta hızlı öğrenen ve öğrenmeyen öğrenci bulunduğu ve her öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine göre öğretim yapılmasını. gözlem. .Ulaşılacak hedef-davranış standardı belirlenir (hedef-davranışların en az %70’ine ulaşma) .Bütün öğrencilerin istenilen öğrenme standardına (%70) ulaştığı belirlendikten sonra diğer konuya geçilir.Veri toplama – Yöntem geliştirme 5. deney. yaptırma. dramatizasyon. Kullanılan Teknikler: Küçük grup tartışması. inceleme ve problem çözme yoluyla ulaşması sağlanır.Ünitenin işlenmesi .Ünite ya da konu bitiminde tekrar test yapılır (Ünite ya da izleme testi yapılır. bu süreçte yönlendirilir ve öğrenme gerçekleşir. büyük grup tartışması.) . rol yapma.Ek süre içerisinde öncekilerden farklı yöntemleri kullanma . soru-cevap 3. kavram ve genellemelere ulaşması için gerekli yönerge ve ipuçları verir. çember. Öğrencinin bilgiye araştırma.Hipotezleri test etme 6. katılım.Problemin hissedilmesi 2. ( okulöncesi dön. Tam Öğrenme Yaklaşımının Uygulanması .Hedef davranışlar belirlenir .Dersteki öğretim girişimini bir kez daha tekrarlama . Dersin sonuç kısmında kullanılır. İlave (Tamamlayıcı) Öğretim Etkinlikleri İçin Yapılanlar: .İstenilen standarda ulaşamayan öğrenciler için ek (tamamlayıcı) öğretim etkinlikleri yapılır. uygulama. problem çözme.Eksik giriş davranışlarının giderilmesi için öğretim etkinliklerinin düzenlenir. .Problemi çözme ÖĞRETME – ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI (MODELLERİ ) Tam Öğrenme ( Bloom ) İşbirlikçi Öğrenme ( J. sentez gibi hedef alanlarının kazandırılmasında önemlidir. Kullanılan teknikler: Beyin fırtınası. münazara. kavram ve problemin çözümünü doğal ortamda kendi kendine bulur. gösterme.Konuyu tekrar ve bol örneklerle anlatma .Hipotez kurma 4. her öğrenciye ihtiyacı olan ek öğretim zamanı ve nitelikli öğretme hizmeti (ipucu. sınıf içi ve sınıf dışında kullanılır.Öğrenme hızı . . Dewey – Vgotsky ) Öğrencilerin ortak amaç için bir araya gelerek küçük gruplar oluşturması yoluyla gerçekleşen bir öğrenme yaklaşımıdır. Tam Öğrenme Bilişsel öğrenme kuramına bağlı olarak Bloom tarafından geliştirilmiştir. Düşük yetenekli ve öğrenme güçlüğü olan öğrencileri öğrenme sürecine katar ve daha üst düzey öğrenme becerilerini kazandırır.Bilişsel ürünler . . Güdülenmeyi ve dikkati sürdürmeyi sağlar. Üniteler ve konular basitten karmaşığa doğru hiyerarşik olarak sıralanır.Bilişsel giriş davranışları . Konular küçük parçalar halinde sıralanarak her öğrencinin kendi öğrenme hızına göre adım adım ilerlediği. Programlı Öğretim ile Tam Öğrenme Yaklaşımlarının Karşılaştırılması Programlı Öğretim Davranışçı yaklaşıma bağlı olarak Skinner tarafından geliştirilmiştir. Grup öğretimi tekniğidir. başarı ve kişisel özellikleri bakımından heterojen gruplar belirlenmelidir. cinsiyet.Katılım . Geleneksel anlayıştaki rekabete ve yarışa son vermeyi amaçlayan ve başarıya birlikte ulaşmayı hedefleyen bir yaklaşımdır.Psiko-motor ürünler Akademik Özgüven: Öğrencinin öğrenme özgeçmişine dayalı olarak herhangi bir öğrenme konusunu öğrenip–öğrenemeyeceğine ilişkin kendisini algılama biçimidir.Psiko-motor giriş davranışları Öğretim Hizmetlerinin Nitelikleri .İpucu: Öğrencinin neyi öğreneceğini açıklayıcı mesajlar. . bilgiden hemen sonra yöneltilen sorulara cevap verildiği ve cevabın doğruluğuna göre ileri gittiği ya da geri döndüğü öğrenme yaklaşımıdır. - - - İŞBİRLİKÇİ ( KUBAŞIK ) ÖĞRENME ( J.Duyuşsal giriş davranışları . Okul ve sınıf öğrenmelerinde kullanılır. Bireysel öğrenme tekniğidir. Okul. duyusal giriş davranışlarını anlamında bireylerin gelebileceği düzeyleri sırasıyla.Pekiştirme .Disiplin Öğrenme Ürünleri .Öğrenme düzeyi ve çeşidi . İşbirlikçi öğrenme grupları oluşturulurken öğrenciler arasındaki farklı yetenek. Psiko-sosyal ve duyuşsal gelişime katkıda bulunur. Sınıfta bir ünite ya da konu bütün öğrencilerce belli bir standartta öğrenildikten sonra bir sonraki ünite ya da konuya geçilir.- Grupla öğretim yapma Kaynak ve yardımcı kitaplarla öğretim yapma Okulda ve evde ek öğretim yapma ya da ödev verme Programlı öğretim uygulamasına başvurma Akademik oyunlarla öğretim Tam Öğrenme Yaklaşımının Değişkenleri Öğrenci Davranışları (Giriş Davranışları) . tutum ve akademik özgüven olarak belirlemiştir.Duyuşsal ürünler .Dönüt ve Düzeltme: Öğrencilerin neyi öğrenip neyi öğrenmediklerini bildirme. ilgi. Öğrencilerde empatinin gelişimini sağlar. Tam öğrenme yaklaşımı. bireysel hedefler koyma. kalıtım.) yerine birincil kaynaklara (gerçek öğrenme ortamı) yöneliktir.Öğretim programı öğrenci sorularına göre yönlendirilir. ilgilerini ve yeteneklerini tanır. Ölçme ve değerlendirme. Bağımsız kalmayı ve çalışmayı sever. grup içi etkinliklerin değerlendirilmesi ve bireysel değerlendirme olmak üzere 2 türlüdür. sorumluluk. konuya ilgi duyacak problemlere yöneltme . hoş görü. benlik değerleri ile ilgili özelliklere sahip olma durumudur. düşünmeyi öğrenme. Çeşitli zekâ alanları bir arada ve belli bir uyum içinde çalışır. bağlamsal öğrenme. 8.Öğretim programı tümdengelim yoluyla ve temel kavramlara ağırlık verilerek işlenir. .Eski bilginin yeni bilgi ile ilişkilendirilerek öğrenmeyi sağlama . Piaget’e göre zekâ. öğretmen ve grupla birlikte yapılır. fikirlere saygı ve paylaşma duygularını geliştirir. İnsanlar bütün zekâ alanlarına değişik miktarda sahiptir. İnsan kendini. verimin artırılması ve ürünlerin değerlendirilmesindeki tüm aşamaları planlamaktır.GESTALT ) Bilginin doğasını ve kaynağını inceler. Bireysel başarıların peşindedir.Öğretme-öğrenme etkinlikleri. . kültür. Bireyin başarısı grubun başarısına dönüştürülür ve değerlendirme ölçütlere göre.- İşbirliği. Zekâ başkalarına öğretilebilir. Anlamlı öğrenme. . problem çözme kapasitesi veya değerli bir ya da birden çok kültürel yapı ürünü ortaya koyma kapasitesidir. Bilginin öğrenci tarafından yapılandırılmasını ifade eder. araştırma – keşfetme ve problem çözme gibi öğrenme yaklaşımları kullanılır. ÇOKLU (ÇOK BOYUTLU) ZEKÂ YAKLAŞIMI (GARDNER) Gardner’e göre zekâ.İşbirlikçi öğretimde değerlendirme. (Bilgi nedir? – Öğrenme nedir? ) Bilginin doğruluğu kişiye.Öğrencinin bireysel görüşlerini ortaya çıkarma ve görüşlerine değer verme önemlidir. inançlar ve tutumlar zekâ gelişiminde etkilidir. çevreye uyum sağlama yeteneğidir. . Yapılandırmacı öğrenmede “etkinlik merkezli” eğitim uygulamaları gerçekleştirilir. Başlıca Zekâ Alanları – Uygun Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri Matematik – Mantıksal Zekâ Sözel – Dilsel Zekâ Bedensel – Kinestetik Zekâ Görsel – Uzamsal Zekâ Müziksel – Ritmik Zekâ Sosyal – Bireylerarası Zekâ Öze Dönük Zekâ: Bireyin kendi duygularını ve düşüncelerini anlama. özsaygı. keşfederek öğrenme. Ortak hareket edilir ve bireysel çaba gerektirir. Öğrencinin güçlü olan zekâ alanlarının değil her zekâ alanının belirli oranlarda geliştirilmesi ilkesine dayanır. gruplarda işbirliği. - Yapılandırmacı Öğretim Yaklaşımının Temel Öğeleri . Problem çözme ve üst düzey düşünme yeteneklerini geliştirir. kültüre. Herkesin farklı bir kişiliği. Zekâ çok yönlüdür ancak kendi içerisinde bir bütündür.Doğa Zekâsı 1234567YAPILANDIRMACI ( YAPISAL ) ÖĞRENME YAKLAŞIMI ( PİAGET – VGOTSKY . dergi vb. bilginin doğruluğundan çok üretilmesi ve kullanışlılığı önemlidir. ikincil kaynaklar (ders kitapları. Öğretmenin görevi heterojen grupların oluşması. duruma göre değişebileceği için. Bireyler kendi zekâlarını artırma ve geliştirme yeteneğine sahiptirler.Öğrencileri. . özyeterlik. Kişisel alt yapı. En önemli sayıltısı “her çocuğun bir veya birkaç alanda gelişim potansiyeline sahip olması”dır. öğretmen-öğrenci-veli işbirliği ile yapılır ve ağırlıkla öğrenci gelişim dosyaları (portfolyo) kullanılır. karakteri ve zekâ profili vardır. Öğretmen öğrencilerin belli bir konu hakkındaki fikir ve görüşlerinin anlamak için uğraşır.Değerlendirme sonuca değil sürece yöneliktir. yöntem. Bireysel Öğretim Teknikleri Bireyselleştirilmiş öğretim Programlı Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretim Grupla Öğretim Teknikleri Beyin Fırtınası Gösteri Soru – Cevap Rol Yapma Benzetim (Smilasyon) Makro Öğretim Eğitsel Oyunlar Sınıf Dışı Öğretim Teknikleri Gezi Gözlem Görüşme Sergi Proje Ödev .Öğrencideki doğal merak desteklenir.Öğretim hedefleri saptanır. . öğretim tekniği ise öğretim yönteminin uygulama biçimidir.Anlatma 2. ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ VE TEKNİKLERİ Öğretim yöntemi bir dersin hedeflerine ulaşmak için izlenen yollar anlamına gelir. Hedeflerin saptanması .- Bilginin anlaşılması ve uygulanması Öğretim programının öğrencilerin katılımıyla yönlendirilmesi Değerlendirmenin öğretim sürecine dönük olarak yapılması Yapılandırmacı Eğitimin Özellikleri .Öğrenme süreci sonunda öğrenme ne düzeyde Değerlendirme gerçekleşti? .Uygun öğrenme ortamı hazırlama düzenlenmesi .Öğretmen. . Öğrencilerin yeni bakış açıları geliştirmesine ve önceki öğrenmelerini kullanmalarına yardımcı olur.Öğretmen öğretmez. Öğrenme için gerekli giriş davranışlarının Önceki öğrenmelerle yeni öğrenmeler arasında bağ kurularak öğrenme sağlanır.Bireysel Çalışma Öğretim yöntemi bir tasarım ve planlama süreci. tartışma gibi teknikler uygulanır.Öğrenme eksiklikleri kalmışsa. teknik.Gösterip Yaptırma 5.Öğrenci öğrenmeden sorumlu ve aktiftir.Örnek Olay 4.Etkinliklerde öğrenci merkezdedir. Öğretim Yöntemleri: 1. . . Bilgiye ulaşmak için sorular sorar. .Gözlem. bilginin inşa edilmesi sürecinde öğrenciye gerekli malzeme ve ortamı hazırlar. deneyimler yaşar ve sonuca ulaşır. Portfolyo kullanır. . Öğretim yöntemi içeriğin (konuların) nasıl öğretileceği ile ilgili genel düzenlemeleri kapsar. koleksiyon. .Davranış olarak ifade edilir. .Problem Çözme 6.Öğrenciye başarısı hakkında dönüt verilir. . belirlenmesi Öğrenme-öğretme ortamının seçimi ve .Öğretimi uygulama (strateji. öğretim hizmetleri) . deneyimler yaşatır.Tartışma 3. sergi. tamamlanır ve yanlışlar düzeltilir. TEMEL ÖĞRETME YAKLAŞIMI ( GLASSER ) Okulda etkili öğretimin gerçekleşebilmesi için 4 öğe vardır. ikinci grup ise öğrencilerden oluşur. . Bazen de panelden sonra yapılır.Öğrenci pasiftir. ürün ya da performans ortaya koymasını sağlar. soru sormaya. . Beceri kazandırır. . . Başkan üyelere söz vererek oturumu yönetir. düşünsel ağırlıklı konuların çeşitli yönleriyle bir grup tarafından sunumudur. Panelden farklı üyeler başkandan söz alarak konuşurlar. hoş görülü olma gibi özellikleri kazandırır. bir davranışın nasıl yapılacağını. Panel: Belirli bir konuda 3–5 kişilik grup tarafından dinleyicilerin önünde tartışmanın yapılmasıdır. .Öğrencinin problem çözme sürecinde türlü alternatifler geliştirerek. . eleştiri yapmaya ve katkıda bulunmaya çalışabilir. .Birçok konuyu.Uygulama düzeyindeki hedef alanın kazandırılmasında kullanılır. Her üye belirli bir konuda konuşma yapar. Açık Oturum: Bir grubun önünde konuşma yapılmasıdır. Örnek Olay .Sunuş yoluyla öğretim stratejisinde ve bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır. Brifing: Bir kurumun yapısının ve işleyişinin tanıtımı ya da teknik bir konunun yetkili bir kişi tarafından sunumuna dayanan tekniktir.Psiko-motor davranışların ve görgü kurallarının. . öğrenci merkezli öğrenmeyi sağlar. .Bir işlemin nasıl uygulanacağını. Tüm sınıf tartışmaya katılabilir. Sempozyum: Bilimsel.Buluş yoluyla öğretim stratejisinin kavrama. Proje Temelli Öğrenme .Dersin giriş bölümünde herhangi bir konuyu özetlemede ve bir konu ile ilgili bilgi aktarmada kullanılır. Forum: Değişik görüşlere sahip kişi ya da grupların herhangi bir konudaki sorunları tartışarak bir sonuca varmak için yapılır. Sonucunda soru-cevap yapılır ve eleştiri kullanılır. Sınırlığı: Bireyleri inanmadığı düşünceyi açıklama ve savunma durumuna düşürür.Öğrencilere karşılıklı konuşma. sanatsal.Öğrencileri herhangi bir konu üzerinde düşündürerek. Uzman kişiler tartışmaya katkıda bulunarak açıklamalar yapar. Amacı. Birinci grup uzman kişiler. . sentez ve değerlendirme düzeylerindeki hedef alanlarının kazandırılmasında kullanılır. Toplantıya katılanlar. . insan ilişkilerinin öğrenilmesinde kullanılır.Buluş yoluyla öğretim stratejisinde uygulama düzeyindeki hedef alanlarının kazanılmasında etkilidir. Gösterip Yaptırma . Seminer: Uzmanlık ve bilgi gerektiren konuda uzman bir kişinin sunu yapması.En önemli faydası. anlayış. Tartışma Yönteminde Kullanılan Başlıca Tartışma Teknikleri (Çeşitleri) Münazara: İki grubun bir konuyu tez – antitez şeklinde ele alarak dinleyicilerin ve jürinin önünde tartışmasıdır. Dewey geliştirmiştir. konuları açıklamayı ve verilen bilgileri farklı yönlerden tanımayı sağlar.Bir senaryo ya da problem üzerinde. .Öğretmen merkezlidir.Gerçek hayatta karşılaşılan problemler sınıf ortamında çözülerek öğrenme sağlanır.J. kısa sürede.Bireysel çalışmalardan çok grupla çalışmalar tercih edilir. kalabalık sınıflara aktarmada etkilidir. Kollegyum: İki panel grubu vardır. Problem Çözme .Öğretim Yöntemlerinin Önemli Yönleri Anlatım . Tartışma . öğrenciye bildiğini ve kavradığını bir örnek problem üzerinde uygulama fırsatı verir. . gerçeği bulmaktan çok bir konunun çeşitli yönlerini aydınlatmak ya da konuyla ilgili çeşitli eğilim ve görüşleri ortaya koymaktır.Buluş yoluyla öğretim stratejisinde ve kavrama düzeyindeki hedeflerin kazandırılmasında kullanılır. analiz. . bilimsel yöntemi ve problem çözme aşamalarını kullanarak öğrenmesini sağlar.Gerçek yaşam koşullarında gerçekleştirilen ve öğrencilerin bir iş. . bir aracın ya da makinenin nasıl çalıştırılacağını göstererek öğrenciye yaptırılır. 5. .Öğrencilere roller dağıtılır ve verilen role uygun davranması beklenir.Alınan dönüt ışığında dersler yeniden düzenlenir. 3. genişletme soruları) sorulmalıdır. genel ilkeleri açıklamak ya da bir aracın nasıl kullanıldığını göstermede kullanılır. Öğretim . bireysel hız ilkeleri uygulanır.İyi-kötü. Grupla Öğretim Teknikleri 1. . . 2.Öğrenme konusu.Öğretmen sınıfın tümüne değil 3–4 öğrenciden oluşan küçük gruplara açıklama yapar. . . .Kullanılan basamaklar arasında geçiş olmayan ve adım adım ilerleyenler için.Değişik renklerde şapkalar ve anıları temsil eden düşünceler bulunur. . tartışılır ve değerlendirilir. etkin katılım.Küçük adımlar. .Skinner ve davranışçı yaklaşımın geliştirdiği öğretme tekniğidir.Altı Şapkalı Düşünme Tekniği . Düşünceler yönlendirilemez. .Mikro Öğretim . . Aşamalılık ilkesine uyulmalıdır.ÖĞRETİM TEKNİKLERİ Bireysel Öğretim Teknikleri .Fikirlerin niteliğinden çok niceliği önemlidir.Her öğrenci konusunu sunar. Dersten sonra birlikte izlenir.“Öğret – Yeniden Öğret” süreci gerçekleştirilir. 6. . başka bir kişiliğe girerek ifade eder.Rol Yapma – Drama (Sosyo-rama) .Grupta problem çözmekle görevlendirilen üyeler mümkün olduğu kadar çok fikir ileri sürerler.Her öğrencinin cevaplayacağı türden soru sorulmalıdır. anında düzeltme. başarı. .Mevcudu az olan sınıflarda etkili kullanılır. beceri geliştirme çalışmaları. .Öğrencilere bir işin nasıl yapılacağını göstermek. . animasyonlu olarak hazırlanan eğitim Bilgisayar Destekli CD’leri aracılığı ile öğrenme zevkli ve ilgi çekici hale gelir.Bir sınıfı oluşturan öğrenciler arasındaki öğrenme bireysel farklılıkların Bireyselleştirilmiş giderilerek her öğrenciye hızına uygun öğretim yapılması sürecidir. kademeli ilerleme. kayır yeniden yapılır ve değerlendirmeye geçilir. (Keller Planı) .Öğrenciler için renkli.Farklı türden sorular (kapalı uçlu bilgi soruları. .Gösteri (Demonstrasyon) . eleştiri yapılamaz.Bir olay verilir ve her öğrencinin farklı şapkayı temsil eden düşünceden yola çıkarak olayı yorumlamaları istenir. öğretimi tamamlayıcı bir destek aracıdır. Sunu kameraya kaydedilir.Eğitsel Oyunlar Konular oyuna dönüştürülerek ilgi çekici duruma getirilir.Soru – Cevap (Sokrat Yöntemi) . ilişkisel-birleştirici sorular. doğru-yanlış gibi yargılamalarda bulunulmaz. Gece-gündüz oluşumunun dünya maketi üzerinde gösterilmesi. biri öğrenilmeden diğerinin öğrenilemeyeceği konularda kullanılır.Öğretmenin yerine geçen bir araç değil öğretmene yardımcı olan.Beyin Fırtınası: . Her Öğretim öğrenci kendine özgü düzeylerde öğrenir.Dönüşümlü günlük çalışmalar.Öğretim bireylerlin öğrenme hızına göre düzenlenir.Fikirler kâğıtlara yazılır ve sonra da üzerinde genel bir değerlendirme yapılır. yanlış cevaplar ise ipucu ve ek sorularla düzelttirilmelidir. . araç gereç kullanılarak somutlaştırılır. Programlı Öğretim . . 7.Cevap ipuçları vererek öğrenciye buldurulmalıdır.Doğru cevaplar hemen pekiştirilmeli. planlı grup-farklı sınıflar (seviye grupları) çalışmaları düzey geliştirme çalışmaları yapılır. .Kendi duygu ve düşüncelerini. . 4.Beklenmedik durumlarda nasıl davranması gerektiğini çözer. tamamlayıcı sınıflarda özel ders verme.Fikirler ile ilgili yorum. . hareketli. . olaylara yapıcı yönden bakılır. Yeşil Şapka: Olaylara yeni ve farklı çözüm yolu bulmak.Eleştirel ve çok yönlü düşünmeyi sağlar.Beyaz Şapka: Tarafsız bir şekilde bilgiyi düşünme Kırmızı Şapka: Özsezgilere dayanarak duygusal tepki verilir. .Benzetim (Simülasyon) . . resim ya da sembolik yollarla incelenir. Sarı Şapka: İyimser. Siyah Şapka: Eleştirisel ve karamsar yönden bakılır. 8.Gerçek durumların önemli boyutları gerçeğe yakın bir model.. Mavi Şapka: Olaylar olası tüm yönleri ile incelenir.Pilotların bilgisayarla uçak uçurması. üretici ve yenilikçi fikirler üretilir. Düzeltme Konu önce bir bütün halinde sonra küçük parçalara ayrılarak en son tekrar bütün halinde anlatılmalıdır. Öğretim hizmetinin nitelikleri : İpucu – Pekiştireç – Öğrenci Katılımı – Dönüt . zamanına ve duruma göre bütün yaklaşımlar kullanılır.SINIF YÖNETİMİ Sınıf yönetiminin en önemli işlevi öğrenme-öğretme ortamını oluşturmak (etkililiğini ve verimliliğini arttırmak) tır. Dışsal güdü : Statü kazanma. sosyal çevre.Öğrenme biçimi Freud’a göre baş güdü seks (cinsellik ) güdüsüdür.Tepkisel Yaklaşım : Öğretmen davranışa hemen tepki verir. Genel Kültür. öğretmen davranışı ve özellikleri. 5. cinsellik .Sınıfta ilişki düzenlemeleri . yükselme. (Bütün – Parça . Dürtü : Biyolojik ihtiyaçları karşılayan itici güçler.Plan-program etkinlikleri .Sınıf içi etmenler : Sınıfın yapısı. Sınıf Yönetimi Boyutları : .Sınıfta davranış düzenlemeleri Sınıf Yönetimi Yaklaşımları : 1.Zaman düzenine yönelik etkinlikler . keşfetme isteği.Önlemsel Yaklaşım : Öğretmen sınıfta sorun yaşanmaması için her türlü önlemi önceden alır.Öğrenme amaçları İhtiyaç Dürtü Güdü Davranış . 2.Bütünsel Yaklaşım : Yerine. susuzluk. 4. para kazanma. kendini aşma iç tepisi.Sınıfın fiziksel düzeni . İçsel güdü : Merak.Gelişimsel Yaklaşım : Öğrencinin gelişimsel dönemlerine uygun düzenlemeler yapılır. gelişme. 2. Fizyolojik ( Organik – Evrensel – Birincil ) Güdü : Açlık. inceleme. Adler’e göre baş güdü üstünlük sağlama ( prestij – itibar ) güdüsüdür.Bütün ilişkisi) Öğretmen öğrencileri ile empati (onların ne yaşadığını anlamak için onlar gibi düşünmeli) kurmalıdır. Öğrenci konuyu kabullenir ve ezberler. Son yıllarda kabul edilen baş güdü gerçekleşim güdüsüdür.Geleneksel Yaklaşım : Öğretmen kural koyar. Gerçekleşim : Yaşama. Öğretmenlik mesleğinin yeterlilik alanları : Konu Alanı Bilgisi.Öğrenmeye karşı tutum . Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Etmenler 1. Bireye önem verilir. susuzluk. bir problemi çözme ve başarılı olma. (Açlık. not alma Hedeflerin gerçekleşme düzeyi öğrenme güdüsünü etkilemez. var olma.Sınıf dışı etmenler : Aile. Ödül-ceza türü etkinlikler yapılır. öğrenci özellikleri. eğitim programı. cinsellik dürtüleri ) Güdülemeyi etkileyen faktörler : . ortamı. 3. okul Güdünün kaynağı hem içsel hem de dışsaldır. öğretim yöntemleri. Öğretmenlik Meslek Bilgisi. Öğretmen her dersin her ünitenin sonunda “Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Dönük değerlendirme” yapmalıdır. Birey kendisine yönelir. (Heteroseksüellik) . dokunma.İlkokul sonuna doğru hem cinsine yönelir.Ergenlikte karşı cinse yönelir. 2. (Homoseksüellik) .Sözsüz iletişim : Beden duruşu. süreçler vardır. 2. vurgular. İletişim Türleri : 1. . Davranışçı Yaklaşım : Takdir edilen.Cinsel güdü ( libido – Freud ) : Sosyal bakımdan bir kişiyi diğer bir kişiye yönelten eğilim. Ses tonu. algılama ve dengeleme vb. görünüş ve kıyafet. jestler. . Bireyler kendini gerçekleştirme gereksinimi içerisindedir. Libido’nun izlediği yol : .Sözlü İletişim : Konuşma dilimizdir. müdahale etmeden dinleyerek kabul edildiği duygusunu geliştirip cesaretlendirme.Ana ve babaya yönelir. cesaretlendirilen ve ödüllendirilen öğrenci daha kolay öğrenir. telaffuz sözlü iletişimin öğeleridir. İletişim Sürecinin Öğeleri Gönderici (Kaynak) İletici Kanal Alıcı Dönüt .Etkin Dinleme : Öğrenci dikkatlice dinlenirken aynı zamanda anlaşıldığını ifaden eden tepkiler verme. Öğretim Sürecinde Bazı İletişim Becerileri 1. (Pekiştireç) Bilişsel Yaklaşım : Güdülenmenin temelinde anlama dürtüsü.Doyurulmayan güdüler bireyi harekete geçirir. dikkat.Edilgin Dinleme (Sessizlik) : Öğrencilerin söylediklerini sessizce. göz teması.Olgunlukta her iki cinse de saygı ve işbirliği Güdülenme Yaklaşımları Hümanist Yaklaşım : Güdülenmenin temelinde gereksinimler vardır. Çağdaş Eğitimin Boyutları 1. kredi. Sınıf öğretmeninin çözemediği sorunları rehber öğretmen çözer. doğru kararlar vererek özünü (kendini) gerçekleştirebilmesi için yapılan sistemli ve profesyonel bir yardım sürecidir. okul ve meslek seçme ) Rehberliğin Türleri 1.Öğretim Kademelerine Göre Rehberlik a. uygular. biyografi. Yüksek öğretimde Rehberlik 3. Sağlık hizmetleri e. Yöneltici Rehberlik ( Okul veya mesleğe yöneltmek ) c.) b.Verilen Hizmetin İşlevine Göre Rehberlik a. test ) 2.Bilgilendirme ( Verimli ders çalışma. Grup Rehberliği (Sınıf öğretmeni planlar. İlköğretimde Rehberlik ( meslekler tanıtılır ) c. gözlem. Rehberliğin merkezinde psikolojik danışma vardır. beceri ve kültür aktarımı. Öğrencilerin kimlik kazanma. Bu tanımdan öğüt verme. Uyum sağlayıcı Rehberlik (Karşılaşılan uyum sorunlarını çözmesi için yardım yapılır. kişiyi aile ve mesleğe hazırlama gibi zorluklarla baş edebilmeleri için yardım sunar. Önleyici Rehberlik (Disiplinsizlik ve uyumsuzluk problemlerini önceden fark edip tedbir alma) e. bireyin kendini anlaması. çevredeki olanakları tanıması. Okul öncesi Rehberlik b. 2. geliştirir. kişi adına karar verme. Rehberlik ve psikolojik danışma . otobiyografi. ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gelişimi.Yönetim : Öğretme faaliyetlerinin daha verimli gerçekleşmesi için yürütülen : a. sağlıklı sosyal ilişkiler kurma. Öğrencilerin yaşadığı probleme karşı bir öğretmenin ya da psikolojik danışmanın yapacağı ilk iş problemi tanımak ve nedenlerini bulmaktır. kendini tanıma. anket.Bireyin kendini tanımasına yardım etmek ( Özgeçmiş. Rehberlik ve psikolojik danışmanlık Öğrenci kişilik hizmetlerinin amacı : öğrencinin eğitim imkânlarından yararlanmasını engelleyen eksiklik ve olumsuzlukları ortadan kaldırmaktır.REHBERLİK Rehberlik . onun sorununu çözme anlamı çıkarılmamalıdır. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanın İşlevleri 1. psikolojik danışma çok daha sistemli ve teknik bilgilendirme becerisi gerektirir. Özel eğitim ve özel yetiştirmeler d. Geliştirici Rehberlik ( Benlik gelişimi ve kişilik oluşumu için yardım etme ) . Orta öğretimde Rehberlik d. Ayarlayıcı Rehberlik ( İlgi ve yeteneklere göre eğitim programları oluşturma ) d. Rehberlik. öncelikle öğretmenlerin görevi sonra rehberlik öğretmenlerinin görevidir. Sosyal yardımlar ( burs. Rehberlikle kıyaslandığında. yemek ) c. yurt. Öğrencinin bireysel ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması. Sosyal ve eğitsel etkinlikler b.Öğretim : Okullarda öğretmen ile öğrenci arasında oluşan bilgi. Bireysel Rehberlik b.) 2. değerlendirir. psikolojik danışmayı da içine alan geniş bir kavramdır.Birey Sayısına Göre Rehberlik a. Fantezi (Hayal ) Dönemi : ( 7-12 ) .Girişimci 5.Hizmetin Yoğunlaştığı Problem Alanına Göre Rehberlik a. b. Rehberlik Servisince Yürütülen Başlıca Hizmetler 1. sosyal. fiziksel özellikler. d.Araştırıcı 3.İzleme hizmetleri 7.Sosyal 4.Geleneksel 6. “toplumsal evrimin son aşamasıdır ve psikolojik danışmanın son amacıdır ve tam verimliliktir” demiştir. c. araştırma ve tamamlama hizmetleri 1. Eğitim alanında Rehberlik b. e. Bireyi Tanıma Teknikleri: A) Test Teknikleri a. Kişisel Rehberlik 5. kültürel ve ekonomik koşulları hakkında bilgi edinme.Gerçekçi Dönem : ( 17 – 22 ) 3. kişilik. Başarı Testleri : Öğrenme düzeyini ölçmek için. 6 kişilik ve 6 tür mesleki çevre vardır.Değerlendirme.Müşavirlik hizmetleri 4. b. 2.Bireyi tanıma hizmetleri 2. c.Sanatçı Rogers. İlgi Envanteri : Nesnelere. .Psikolojik danışma hizmetleri 8.Holland’a göre Mesleki Gelişim Meslek seçimi bireyin kişiliği ile çevresinin uyumu sonucu oluşur. Mesleki Rehberlik (Meslekler hakkında bilgilendirme) c.Yerleştirme (yöneltme) hizmetleri 5.4.Deneme (Geçici seçme) Dönemi : ( 12-17 ) . Değerlendirme Ölçeği : Bireyde gözlenen özelliklerin ne derece olduğunu gösteren ve verileri sayısal olarak ifade eden bir teknik.) 4. Kişilik Testleri : Genel ve özel yetenekler. 1. Gözlem : Bireyin belli bir zaman sürecinde davranışlarının sistemli bir şekilde incelemesi ve sonuçların kaydedilmesi.Oryantasyon hizmetleri 6. Sosyal yardım alanında Rehberlik d. e.Ginzberg’in Gelişim Kuramı . B) Test Dışı Teknikler a. Endüstri alanında Rehberlik Meslek Seçimi İle İlgili Kuramlar 1. benlik algısı. Öğrenci Tanıma Fişi (Soru listesi) : Genel bilgi edinmek için. Gözlem Listeleri : Gözlenecek davranışların “evet-hayır” şeklinde cevaplanarak kaydedilmesi.Bilgi toplama ve sunma hizmetleri 3. başarı ile ilerlemesi ve problem çözebilmesi için yapılan rehberlik – oryantasyon . Anket .) b. Sağlık alanında Rehberlik c. ilgi ve tutumunu belirlemek için. .Hizmet Alanına Göre Rehberlik a. iş ya da aktivitelere ilgisini araştırmak için.Bireyi Tanıma Hizmetleri: Bireyin yetenek.Gerçekçi 2. Tutum Testleri : Düşünce ve davranış eğilimlerini öğrenmek için. Olay Kaydı (Vaka kaydı – Anekdot ) : Gözlemci gözlem sonuçlarını objektif olarak bir forma kaydeder. d.Birey ile meslek özellikleri eşleştirilir. kendini gerçekleştirme güdüsünden bahsederek.Meslek incelenir ve özellikleri belirlenir. ilgi. fiziksel-biyolojik özellikleri.Parsons Modeli : .Super’ın Kuramı ( Benlik kavramının mesleğe yansıdığını savunur. Eğitsel Rehberlik ( Bir eğitim programına kaydolması.Birey incelenir ve özellikleri belirlenir. Uyum sorunu olan. . Sorunlu ya da sorunsuz her talep eden bu servisten yararlanabilir. öğrenci ile ailesi arasında ya da bunlardan herhangi biriyle diğerleri arasındaki uyumsuzlukları dile getirme ve bilgilendirme hizmetidir. çözmeleri için onları cesaretlendirecek onlara kitap verme. Uyum sağlayıcı b.Oryantasyon Hizmeti a. Sosyodrama: Sosyal sorunları bir grubun canlandırması. alan seçimine yardımcı olmak. seminer ya da basılı materyaller kullanarak. aksayan yönlerinin düzeltilmesi ve yeni gelişmelerden yararlanılması için hizmet verir. ihtiyaç ve yetenekleri doğrultusunda yetiştirmek. (Benlik kavramı etkilidir. grup içi etkileşimin değerlendirilmesi. Kimdir Bu Tekniği: Bazı özellikler verilerek bu özelliklerin sınıftaki kime ait olduğunu bulma.İzleme Hizmeti Rehberliğin süreklilik ilkesine dayanarak herhangi bir eğitim programına ya da işe yerleşmiş bireyin durumunu izler. i. Görüşme (Mülakat) Otobiyografi: Bireyin kendisi ile ilgili bilgileri yazılı olarak ifade etmesi.Kişilik doğumdan sonraki olumlu-olumsuz öğrenmelerle olur.İnsan davranışları. yeniden bilinçlendirme.Tedavi de bireye saygı duyma ve onu kabul etme anlayışını sürdüren danışma yolları kullanılır.Psikanaliz Yaklaşım (Freud) .Değerlendirme – Araştırma ve Tamamlama Hizmeti Rehberlik çalışmalarının belli bir plan ve program dâhilinde yürütülmesi. yalnız ve değersiz hisseden. ego. .Bilişsel Yaklaşım . g. biyolojik ihtiyaçlar ve cinsel güdüler etkisindedir. Bunlar için öğrencinin psikolojik yardım talebinde bulunması beklenmez. ilgi. h.Müşavirlik Hizmeti Konferans. 7. öğretmen ile öğrenci. j.Davranışlar bilinçaltı süreçlerle bağlantılıdır.Tedavi yöntemi rüya analizi ve serbest çağrışımdır. 8.) l. . Not : Öğrenciyi tanımak. okul idaresi ile öğretmen. 5. . karar vermede zorlanan kimseler yararlanır.Kişilik id. k. 2. Önleyici 6.) . 2. 4.Birey güçlü bir benlik algısına sahipse kendini gerçekleştirir.Hümanist (İnsancıl) Yaklaşım .Tedavi yöntemi sistematik duyarsızlaştırma.yetenek. etkili ders çalışma tekniklerini kazandırmak türündeki hizmetleri öncelikle öğretmenler yerine getirir. Bibliyoterapi: Sorunlarını fark edip.Psikolojik Danışma Hizmeti En çok uzmanlık gerektiren hizmet alanıdır.Davranışçı Yaklaşım . duygularını oyun ile ortaya koymasıdır. sosyal gruba ya da işe yerleşmesi için bilgilendirme. 3. süperego’dan oluşur. . atılganlık eğitimi ve model almadır.f.Sorunların kaynağı 0-6 yaş çocukluk döneminde aranmalıdır. Psiko drama: Bireyin iç dünyasındaki kaygı. ihtiyaçlarını dikkate alarak bir eğitim programına. sevinç vb. 4. 3. (Bireysel farkındalık artar.Yerleştirme (Yöneltme) Hizmeti Bireyin ilgi. Sosyometri: Moreno tarafından ortaya konmuş.Duyguları akıl ve davranış yönetir. Lisans düzeyinde bir uzman tarafından yürütülür. .Bilgi Toplama Ve Sunma Hizmeti Bireyin ya da grubun ihtiyacı olan bilginin sağlanması. Başlıca Psikolojik Danışma Kuramları 1. kendini başarısız. korku. Koruyucu c. kimsesiz. türlü teknik ve araçlarla öğrencinin gelişimine ilişkin okul rehberlik ve psikolojik danışma görevlilerince toplanan bilgilerin özetlenip yazıldığı. . doğru düşünme için stratejiler öğreten öğretmen rolündedir.Tedavi için bireylere değer verme. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI REHBERLİK HİZMETLERİ ÖRGÜTÜ 1.Bireyin akılcı tutarlı ve gerçekçi düşünerek olaylara yaklaşımını sağlayan bir tekniktir. öğrencinin gelişim sürecinin anlaşılmasını sağlayan bir araçtır. Varoluşçu Yaklaşım . . dengesizliğini gidermek amacı ile bireyin kendi benliği ve yaşadığı çevre ile ilişkiye geçmesine yardımcı olunur.Tedavi de sorumluluğunu üstlenmesine. doğada insana yol gösteren insanın kendisidir. İlköğretimden yükseköğretime kadar ki gelişim sürecini içerir. Gestalt Yaklaşımı .Tedavi için. onları olduğu gibi kabul etme esastır. . yıkıcı ve mantıksız düşüncelerini değiştirmek ve kendisi hakkındaki başarısız kimlikten kurtulmasını sağlamak esastır. Akılcı – Duygusal Yaklaşım .Tedavi için danışman ev ödevleri veren. . . Öğrenci Gelişim Dosyası Öğrenciyi tanımaya yarayan. Bu onun özgür olduğunu gösterir.Bütünlük (denge) bozulunca ruhsal bozukluklar ortaya çıkar. Fenomonolojik Yaklaşım .Birey yaşamının sorumluluğunu üstlenebildiği ölçüde özgürdür.Bireyin dışardan gözlenen özelliklerinin yanı sıra iç dünyasının da gözlenesi gerektiğini savunur.5- 6- 7- 8- .Bilişlerin.İnsanı bir bütün olarak değerlendirir. özgür varoluşunu gerçekleştirmesine yardımcı olunmalıdır.Yaşamı anlamlandıran. duygu ve davranışların birbirine etki ettikleri ve karşılıklı neden sonuç ilişkisine sahip oldukları varsayımına dayanmaktadır. .Merkez Teşkilatı Rehberlik Örgütlenmesi Milli Eğitim Bakanlığı ↓ Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma _____Hizmetleri Genel Müdürlüğü_____ ↓ ↓ __Genel Müdür Yardımcısı__ Genel Müdür Yardımcısı ↓ ↓ ↓ Rehberlik Daire Başkanlığı Özel Eğitim Özel Eğitim ↓ Daire Başkanlığı Daire Başkanlığı ↓ Rehberlik ve Araştırma Merkezleri Şubesi ↓ Okul Öncesi ve İlköğretim Rehberlik Şubesi ↓ Orta Öğretim ve Yaygın Eğitim Merkezleri Şubesi ↓ Özel Sınıflar ve Kaynaştırma Şubesi ↓ Ölçme Araçları Şubesi ↓ Dış İlişkiler ve Projeler Şubesi ↓ Öğrenci İşleri Şubesi ↓ Eğitim Uzmanı .Tedavi için bireyin yanlış. . dan.Toplantılarda alınan kararlar. özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin sunulmasında en üst organizasyon olarak hizmet sunmaya başlamıştır. b. ildeki RAM çatısı altında yer alan Reh. .Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. ve psik. - İl Danışma Komisyonu . Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü (RAM) İllerde Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı olarak hizmet veren RAM biriminin en temel görevi.Merkez Müdürlüğü . Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri okul düzeyinde 3 ayrı kademede düzenlenmiştir. uygulanması. dan. Milli Eğitim Müdürü ↓ Milli Eğitim ____________Müdür Yardımcısı / Şube Müdürü___________ ↓ ↓ ↓ Rehberlik ve Psikolojik Rehberlik ve Araştırma Okul Müdürlükleri Danışma Hizmetleri Merkezi İl Danışma Komisyonu a. hizmetleri bölümünce o ay içinde bakanlığa iletilir. . dan. hizmetleri bölüm başkanı İlköğretim ve orta öğretim müdürlerinden birer temsilci müdür Büyük şehirlerde merkez ilçelerin her birinden birer okul müdürü Değişik okullarda reh. danışmandan oluşur. ve psik. dan.İL / İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ REHBERLİK ÖRGÜTLENMESİ İl ve ilçelerde rehberlik hizmetleri valiliğe bağlı olarak milli eğitim il müdürlüklerinin sorumluluğunda sürdürülmektedir. o ilde bulunan ilk ve orta öğretim okullarındaki rehberlik hizmetlerinin planlanması. öğretim yılı sonunda da çalışmaların değerlendirilmesi için en az iki kez (Eylül-Haziran) toplanan bu komisyon il / ilçe düzeyinde rehberlik hizmetinin sürdürülmesinde genel kararlar alır. hizmetleri ile ilgili olarak diğer kurumlarla ve bilhassa üniversitelerle işbirliği yapmak RAM ve diğer il bazındaki kurumların program ve raporlarını değerlendirmek ve bakanlığa gönderilmesini sağlamak.Komisyon il milli eğitim müdürü başkanlığında. hizmetleri il danışma komisyonunca alınan kararların bakanlığa iletilmesini sağlamak Reh. planlama ve eşgüdümü Rehberlik Dairesi Başkanlığının ve ona bağlı 7 ayrı şubenin çalışmalarıyla yürütülmektedir. servislerinin açılmasında görev almak Bunlara araç gereç ve yer temin etmek Reh. Milli Eğitim Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürünün Görevleri Bakanlıkla rehberlik hizmeti sunan kurumların eşgüdümünü sağlamak Evrakları kurumlara ulaştırmak ve sonuçlarının izlenmesini sağlamak Bu kurumların bütçelerini yürütmek. ve psik. personel ihtiyaçlarını gidermek Gerektiğinde bakanlıktan personel talep etmek İl-ilçe düzeyinde reh. dan. ve psik. Rehberlik hizmetlerinden sorumlu müdür yardımcısı ya da şube müdürü İlçe şube müdürleri RAM müdürü Reh. ve psik. ve psik. hizmeti sunacak kimselerin atamalarında komisyon üyeliği yapmak Bu atamalardan RAM müdürlüğünü haberdar etmek Reh. Bir sonraki yıl için de önerilerde bulunur. . RAM . Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bütün rehberlik hizmetlerinin organizasyon. 2. kurumlar arası eşgüdümün sağlanması. dan. ve psik. dan.Öğretim yılı başında çalışmaların planlanması. değerlendirilmesini ve bu sürecin izlenmesidir. servislerinde çalışan en az 3 psik. ve Psik. . Dan. Okul Müdür Yardımcılarının Görevleri . ve psik. Bu servisin yılsonu değerlendirme raporunu inceler ve bir nüshasını haziran ayında RAM’a gönderir.Özel eğitim gerektiren öğrencilerin tespit edilmesi ve gereken çalışmaların yapılması için ekip oluşturur ve onlara başkanlık eder.Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin sağlıklı yürümesi için yer.Rehberlik hizmetlerinin başarılı olması için tedbirler alır ve alınan kararların yürüyüp yürümediğini denetler. Koordinatör Psikolojik Danışma Sınıf Diğer Hizmetleri Yürütme Psikolojik Danışma Rehber Öğretmenler Öğretmeni Okul Müdürünün Görevleri . diğer kurumlarla bu konuda işbirliği yapar. .Rehberlik hizmetleri okul yürütme komisyonunu kurar ve bu komisyona başkanlık eder. 3. dan. dan. servisine iletir. Bu kurul okul müdürünün başkanlığında .Okul müdürünün vereceği diğer görevleri yapar.Birden fazla rehberlik uzmanı varsa aralarında iş bölümü yapar ve içlerinden birini koordinatör rehber öğretmen olarak tayin eder. Rehberlik Hizmetleri Okul Yürütme Kurulunun Görevleri : .Yıllık programın hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlar.Rehber öğretmenler . . .Müdür yardımcıları . . Okul Müdürü Rehberlik uygulamalarının asıl sahası okullardır.Rehberlik hizmetlerinin sağlıklı olarak bu plana göre yürütülmesi için okulun her türlü imkânlarının değerlendirilmesini sağlar. .Rehberlik hizmetinin yürütülmesinde gerekli uzman eleman temin etmek için il ya da ilçe milli eğitim müdürlüğünün sorumluları ile temasa geçer. .Okul rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan program ve yürütme planını onaylar ve Ekim ayının ilk haftasında RAM’a gönderir.Reh.Müdür tarafından seçilen her sınıf seviyesinden iki sınıf öğretmeni. ve psik. dan. . topladığı bilgileri reh. .) - . c.Psikolojik danışman. (Son yönetmeliğe göre temsilci öğrenci de kurula katılır. . sınıf rehber öğretmen ve veliler arasında eşgüdüm sağlanmasını temin eder.Merkez Müdürlüğü Yardımcılığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Bölümü Başkanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Bölümü Başkanlığı Yıllık rapor ve programların değerlendirilmesine ait RAM raporunu her yıl Eylül ayı içinde il veya ilçenin rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bölümüne gönderir. . Okul müdürü kaliteli bir rehberlik için çalışmalıdır.Sorumlusu olduğu sınıflardaki öğrencilerin sorunlarını tespit eder ve çözemediği sorunlar varsa. .Okuldaki tüm unsurların birbirine karşı iyi bir iletişim ve ilişki içinde olmasını sağlar ve öğrenci ya da velilerle yapılacak toplantıları planlar. hizmetleri yürütme komisyonu toplantılarına katılır. OKUL REHBERLİK HİZMETİ ÖRGÜTLENMESİ Okul Müdürü ↓ __________________________Okul Müdür Yardımcısı__________________________ ↓ Reh. servisi işbirliğiyle her sınıfa bir rehber öğretmeni atar ve devamlılığını sağlar.Reh. . bir disiplin kurulu üyesi ve okul koruma derneğinden bir kişi ile toplanır.Okul rehberlik hizmetleri bürosunun hazırladığı okulun genel rehberlik yıllık planını inceler ve uygulanması için gerekli önlemleri alır. .Okul rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi esnasında sorun çıkmamamsı için önlem alır ya da ortaya çıkan aksaklıkları gidermeye çalışır. ve psik. araç ve gereç sağlar. . İlköğretimin ilk kademesinde rehberlik o sınıfa giren ders öğretmeni tarafından sürdürülür. öğretmen ve diğer bütün rehberlik hizmeti sunan eğitimcilerin de görüşleri doğrultusunda. Daha sonra kurulun görüşleri ve önerileri de alındıktan sonra onaylanması için okul müdürüne gönderilir.Okulun öğretim programı. Sınıf Rehber Öğretmenlerinin (Sınıf Öğretmenlerinin) Görevleri . uygulanan sınıf geçme ve disiplin yönetmelikleri ve bunlarda yapılan değişiklikler ve ihtiyaç duyulan diğer konularda öğrencilere açıklayıcı bilgileri sunma.İl çerçeve programına dayanarak.Rehberlik servisince yapılan rehberlik programları ve etkinlikleriyle ilgili öğretmenler kuruluna bilgi vermek .İlgi ve yeteneklerinin tespit edilmesi . Sonra bu plan Okul Rehberlik Kurulu’nun incelenmesine sunulur. .Zekâ geriliği ya da üstün zekâya sahip.Okul Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Servisi . Okuldaki rehberlik hizmetlerinin bu plana göre yılsonu değerlendirmesi yine okul rehber öğretmeni tarafından yapılır ve bunun bir nüshası rehberlik ve araştırma merkezine yollanır.Servis ile okul yönetimi arasındaki koordinasyonu sağlamak .Sınıf rehber öğretmenleri ile görüşerek.Rehberlik hizmetleri ile ilgili kayıt tutma. öğrencilerin gidebileceği üst okullar.Ders programında yer alan rehberlik saatinde sorumlu olduğu sınıfın dersine girme ve rehberlik servisinin önderliğinde sınıfına eğitsel ve mesleki rehberlik hizmeti sunma. kendi okulunun ve ilin özelliklerini dikkate alarak okul reh.Öğrencilerin başarıları ve bireysel durumları ile ilgili hususlarda velilere bilgi sunma Okul Rehberlik Programı Okul reh. duyuru yapma . . . dan. . .Servisin hazırladığı okul rehberlik programını ve çalışma raporunu onaylamak .Sınıf öğretmenlerinin yıllık sınıf rehberlik programlarını yürütmelerinde onlara rehberlik etme . ve psik.Servisin etkinliklerinde fiilen yer almak Psikolojik Danışmanın Görevleri. problemli ve rehberliğe muhtaç öğrencileri tespit etme ve öğrencilerin kişisel ve ailevi problemlerinin çözümü için gerekli çalışmalar yapma . konusuyla ilgili resmi yazılara cevap verme ve raporlar hazırlama .Çeşitli mesleklere hazırlanması Koordinatör Rehber Öğretmenin Görevleri.Uygun okul programlarına yönlendirilmeleri . çalışabileceği iş ve meslekler hakkında bilgi toplama ve bu bilgileri öğrencilerle paylaşma . ve Araştırma Merkezi’ne gönderir. uygulama ve bu konuda sınıf rehber öğretmenlerine rehberlik etme. Görevleri öğrencilerin. .Profesyonel kişilerden oluşur.Gizlilik esasına göre hareket etme . özel ihtiyaçları olan öğrencileri tespit etme ve koordinatör rehber öğretmene bu bilgileri iletme . . her okulun kendine has özellikleri ve imkânları da göz önünde tutularak hazırlanır.Eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerini planlama. Öğrencilerin karşılaştığı eğitimle ilgili güçlüklerin. Okuldaki rehberlik hizmetleri bu plana göre yapılır.Okul içinde rehberlik hizmetleri için yararlanılacak araştırmalar yapma .Duygusal sorunlarının çözülmesi .Sınıfa yeni gelen öğrencilerin oryantasyonu için sınıf öğretmeni ile işbirliği yapma . . dan. Müdür bu planın birini İl Reh. çalışabileceği üst okullar. kişilik özellikleri ve bilgi özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla test envanter ve anket gibi psikolojik önlem araçları uygular.Sınıf yıllık rehberlik çalışma planını hazırlama ve bir nüshasını Rehberlik Servisi’ne verme.Eğitim aldığı kuruma uyum sağlayabilmeleri . servisi tarafından. servisinin yıllık programını düzenleme .Serviste birden fazla eleman varsa birisi koordinatör danışman olarak görev yapar. uyumsuzlukların ya da eğitime tesir eden güncel gelişmelerin doğurduğu problemleri çözmesi ve zorlukların üstesinden gelebilmesi için ilk görev sınıf ya da branş öğretmenlerinindir. Sonuçları toplu olarak dosyalara işler.Öğrencilerin genel ve özel yetenekleri ile ilgileri. ve psik. ve psik. Öğrencilerin derse karşı ilgilerinin değerlendirilmesinden ilk sorumlu dal öğretmenidir. servisi ile işbirliği yaparak. Okulda meslek rehberliği en ekonomik biçimde dal öğretmenleri aracılığıyla yapılır. okul ve seçmeli ders ile meslek seçiminde yardımcı olma Reh. öğretmen ve ailelerle işbirliği içinde çalışma Öğrencileri yetenek ve ilgilerine göre eğitsel kollara yöneltmek suretiyle öğrencilerin eğitici kol çalışmalarına etkin bir şekilde katılmalarını sağlama Okul müdürünün rehberlikle ilgili vereceği diğer görevleri yerine getirme ve rehber öğretmenin çalışma konularına ilişkin yardımlar yapma Sınıfla ilgili çalışmaları.- Rehber öğretmenle işbirliği yaparak. dan. . öğrencilere bölüm. ihtiyaç ve önerileri yılsonunda bir raporla rehberlik servisine sunma. sınıfındaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarının hazırlanmasına yardımcı olma Sınıfa yeni gelen öğrencinin dosyasını rehberlik servisinin işbirliği ile inceleme ve değerlendirme Özel bilgileri gizli tutma Sınıfla ilgili sorunlu öğrencilerle ön görüşme yapma ya da kişisel ve ailevi sorunlarının çözülmesi için gerektiğinde okul yönetimi. alan. Aritmetik ortalama ve standart sapma hesaplanır.) Güvenilirliği etkiler. (Bazen 5 gr fazla. Öğrencinin başarı düzeyinin değerlendirilmesi. Ölçme Süreci : Nesne-Olay özelliği Gözlem Sayı ya da Sembolle İfade Ölçme Ölçme Kuralı : Soruların tam puanı. (Tartı aletinin her zaman 5 gr eksik tartması. bazen 10 gr eksik) Güvenilirliği etkiler.) Geçerliği etkiler. Bağıl Ölçüt : Çan eğrisi. Değerlendirme Biçimleri : Mutlak Değerlendirme : Mutlak ölçüt kullanılarak yapılan değerlendirme. Değerlendirme Türleri : 1. Rasgele (Random) Hata : Ölçmeye gelişigüzel hataların karışmasıdır. başarılı başarısız gibi kararlar alınır. Sabit Hata: Her ölçüme aynı miktarda hata karışması. Boyu 90 cm olan masa 45 cm olandan iki katı uzundur anlamı çıkar. Geçti-kaldı. (boy sırası veya sınav puanlarını sıralama) Eşit Aralıklı Ölçek : Keyfi olarak belirlenmiş bir başlangıç noktası vardır. Ölçek Türleri : Sınıflama Ölçeği Sıralama Ölçeği Eşit Aralıklı Ölçek Oranlı ölçek Sınıflama Ölçeği : Nesneler belli kategorilere göre sınıflanır. 100 üzerinden 50 alan geçer. Ali polis okuluna giremez. . Bağıl Değerlendirme : Bağıl kriter kullanılarak yapıla değerlendirmedir. Ölçme sonucu (Ölçüm) Ali 163 cm boyundadır. barometre. En başarılı 5 öğrenci. Her türlü istatistikî ölçüm yapılır. neye ne kadar puan verileceği. (öğrenci sayısı-uzunluk ölçümü-ağırlık ölçümü) DEĞERLENDİRME Kriter (Ölçüt) : Ölçme sonuçlarını karşılaştırdığımız ya da kıyasladığımız sabit değer. ölçütler ise değerlendirmenin yapılmasında kullanılır. Ölçme kuralları ölçme işleminin. Kriter Değer Yargısı Karar Polis okuluna kayıt Ali’nin boyu kısadır. (uzun-kısa) (kız-erkek) Sıralama Ölçeği : Nesnelerin özelliklerinin miktarına göre sıralanır. (termometre-sınavlar-saat) Oranlı Ölçek : Belli (gerçek) bir başlangıç noktası olan sıfıra göre sıralanır. Basit istatistikî işlemler yapılır. Ortanca ve yüzdelikler belirlenir. Öğretmenin öğrenciye ilişkin kanaati değerlendirme sürecinde ölçüt olarak kullanılamaz. Ölçek : nesnelere verilen sayıların anlamlarını ya da nesnelere sayılar vermede ve nesnelere verilen sayıların kullanılmasında uyulması gereken kurallar ve kısıtlamaları belirtmek için kullanılır.30 cm olmalıdır. Sınavdan 90 alan 45 alanın iki katı zekidir anlamı çıkmaz. Eğitimde en çok kullanılan değerlendirme türüdür. Sistematik Hata : Ölçenden kaynaklanan yanlı hatalardır. hatalardan kaç puan kırılacağı. Ölçek : Metre. için 167 cm olmalıdır. Eşit aralıklı bölmelenmiştir. Mutlak Ölçüt : 100 metreyi 12 saniyede koşma. (Öğretmenin bazı öğrencilere fazla puan vermesi. cetvel. Başarı ve erişi testi kullanılır.Summatif (özetleyici) Değerlendirme : Dönem içinde birkaç ünitede bir ara sınav şeklinde ve yılsonunda yapılan sınavlar summatif testler şeklindedir. 0 ölçülen özelliğin hiçliğini gösterir.ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme : Masanın boyu 145 cm Ölçüm : 145 cm Ölçüt : Masanın boyu 1. Başarı Testi : Öğrenme düzeyini belirlemek için kullanılır.Hazırbulunuşluk Düzeyinin Değerlendirilmesi : Giriş davranışları belirlemek için yapılır. öğrenme düzeyi ve öğrencilerin başarı düzeyini belirlemek için yapılır. Giriş sınavları.2. yanlış cevaba ise puan vermeden puanlanan testlerde kullanılır. maliyet.Geçerlik : Ölçme aracının kullanıldığı alana hizmet etme derecesidir. Tutarlık : Birden fazla uygulandığında benzer ya da yakın sonuçlar vermesidir. Erişi Testi : Giriş davranışları ile çıkış davranışları arasındaki farkı bulmak için yapılır. Duyarlık : Hatalardan arınıklık. hazırlanışı ve uygulanışı gibi yönlerden uygun olmasıdır. Formatif.Formatif (Geliştirici) Değerlendirme : Öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi ve giderilmesi için yapılır. Formatif.Kullanılabilirlik : Ölçme aracının emek.Tanıma ve Yerleştirmeye Dönük Değerlendirme : (STS.Paralel testler yöntemi : (Eşdeğerlik katsayısı) 3. Ölçme aracının kararlılığı. ön test sınavları. Testin homojen ve tutarlı olduğu durumlarda kullanılır.Ölçülen değişkenler tek boyutludur. Kr-20 ile belirlenen güvenilirlik katsayısı yüksek ise. . 3. Doğru cevaba 1 puan. Not : Ölçme aracının geçerli olabilmesi için önce güvenilir olması gerekir. . 5. zaman. Güvenilirlik Katsayısı (r) : Gerçek ölçümler sonucu Gözlenen puanlar sonucu Güvenilirlik Katsayısının Belirlenmesi için Kullanılan Yöntemler 1. Kr-20 ya da Alpha (a) formülleri kullanılır.Öğretmenin Değerlendirmesi : Ölçme ve Değerlendirme 3 Amaç İçin Yapılır.Test-tekrar test yöntemi : (Kararlık – tutarlık katsayısı) 2. ÖSS. 2. Her ünitenin sonunda kullanılır. 3.Biçimlendirmeye-Yetiştirmeye Dönük (Formatif) Değerlendirme : Öğrenme eksiklikleri için yapılır.00 ile 1.Testi yarılama yöntemi : (İç tutarlık katsayısı) Daha avantajlı olduğundan bu yöntem yaygın kullanılır. izleme ve ünite testleri olmak üzere 3 tür test kullanılır. Birkaç ünitede bir ya da yılsonunda yapılan değerlendirmedir. .00 arasındadır. Kr-20 : İç tutarlılık katsayısı.Eğitim Programının Değerlendirilmesi : 4. Puanlama yoktur. 3. Bir Ölçme Aracında Bulunması Gereken Özellikler (Nitelikler) 1.Değer Biçmeye Dönük (Summatif-Özetleyici) Değerlendirme : Öğretim programının hedeflerine ulaşma düzeyi. Muafiyet sınavları.Puanlar tesadüfî hatalardan arınıktır. izleme ve ünite testleri kullanılır.Güvenilirlik: Ölçme aracının gerçeği yansıtma ve hatalardan arınıklık düzeyidir. GÜVENİLİRLİK Teknik anlamda gerçek puanlar ile gözlenen puanlar arasındaki kolerasyonun karesidir. duyarlılığı ve tutarlılığıdır. 1. Güvenilirlik katsayısı 0. Hazırbulunuşluk testi) 2. Testin yapı geçerliği yüksektir. Standart Hatanın Hesaplanması Bir dağılımda güvenirliğin yüksek olması ve standart sapmanın (kaymanın) küçük olması ölçme işleminin standart hatasının küçük olduğunu gösterir. 3.İzlenimci Yaklaşım : Betimleme (üst düzey zihinsel becerilerin ölçümü )yapılır.Görünüş Geçerliği Soruların kolay olması geçerliği düşürür. Ölçüt puanlar sonradan elde edilir. ölçülmesi planlanan teorik yapıya yüksek derece sahip olan bir grupla düşük derecede sahip olan başka bir gruba testi uygulayıp. Fen lisesi sınavlarında alınan puan yordayıcıdır. ( portfolyo – Tümel değerlendirme ) Düzeltme Formülü = Doğru Cevap – Yanlış Cevap Seçenek Sayısı – 1 .Tümel) Yaklaşım : Yıl boyunca üst düzey zihinsel becerileri (performansları) ve bunların puanlanmasında kullanılır.Yordama Geçerliği . Fen lisesi giriş puanları ile Fen lisesindeki sınav puanları arasındaki ilişki. İlkokul başarı ortalaması ölçüt alındığında.) . Süreç ağırlıklıdır. Değerlendirme objektiftir.Kapsam Geçerliği . Yordama geçerliği . Geçerlik ve güvenirlik yönünden Çoktan Seçmeli > Doğru-Yanlış > Yazılı > Sözlü Bir ölçme aracında bulunması gereken temel özelliklerden en önemli olan geçerliktir. Rubrik puanlama (iyi-orta) kullanılır. (Aynı davranışı ölçmüşlerdir.Uygunluk Geçerliği . testin bu grupları ayırıp ayırmadığına bakılır. Alpha (a) Güvenirlik Katsayısı Genellikle Psiko-motor becerileri ölçmek amacıyla hazırlanan ölçme araçlarının puanlanmasında veya tutum ölçeklerinin puanlanmasında kullanılmakla birlikte kısa cevaplı testlerin güvenirliğinin kestirilmesinde de kullanılır.Psiko-metrik Yaklaşım : Standart testler kullanılır. Geçerlik Türleri : . Yapı geçerliğini kanıtlamada en geçerli yol uzman görüşü ya da faktör analizi yapmaktır. Ölçüt geçerliği . öğrencilerin sonraki öğrenim aşamalarındaki başarılarını belirlemeye çalışır. yordayıcı puan sonradan elde edilir. Bir test için geçerlik en fazla güvenirliğin kareköküne eşittir. Sonuç ağırlıklıdır. Uygunluk geçerliği . Testteki bütün maddelerin güçlük dereceleri birbirine eşit veya yakınsa Kr-21 formülü kullanılır.Testi oluşturan maddeler homojendir.Grup heterojendir. Değerlendirme subjektiftir. grubu birbirinden iyi ayırt etmiştir. 2. geçerliği çalışan bir ölçme aracı ile geçerli olduğu kabul edilen başka bir ölçme aracının aynı bireylere uygulanarak elde edilen ölçümler arasındaki korelâsyondur.) ..Yapı Geçerliği .Ölçüt Geçerliği . yordayıcı puanlar eldedir.Uzlaştırıcı (Eklektik . Yapı geçerliği . (Test. Bir sorunun güçlük düzeyi = Doğru Cevap Verenler Tüm Öğrenciler Öğrencinin Özelliklerini Değerlendirme Yaklaşımları 1. 00 ile 1.00 ile 1.Puanların aritmetik ortalaması bulunur.) Ayırt Edicilik İndeksi = Doğru cevaplayan üst grup . İyi bir testte ortalama 0.Doğru cevaplayan alt grup Gruplardan birinin sayısı Madde varyansı : Maddeyi doğru cevaplayanlarla yanlış cevaplayanların oranlarının çarpımına eşittir. Standart Sapma Hesaplanırken .20 ile 0.) 0. (ideal olan 0.40 ve üzeri ayırt edicilik gücü yüksek maddelerdir.Farkların kareleri toplamı öğrenci sayısına bölünür ve ölçümlerin varyansı (değişkenliği) bulunur. Bağıl Değişkenlik Katsayısı = _Standart Sapma_ x 100 Testin Ortalaması Bağıl değişkenlik = 30 Bağıl değişkenlik = 20 Türkçe dersindeki ortalama = 18 Standart sapma = 5.00’a yaklaşıldıkça madde kolaylaşır.25 (civarı) olmalıdır.00 arasında değişir. 0.2 Not : Türkçe dersindeki puanlar matematik dersindeki puanlara oranla daha fazla değişkenlik gösterir. Aritmetik ortalama ile standart sapmanın arası küçülürse homojen yapı oluşur ve başarı artar.Madde İstatistikleri ( Analizler ) Madde güçlük indeksi (p) Maddenin ayırıcılık gücü (r) Madde varyansı (Sj2) Madde standart sapması ( Sj) Test İstatistikleri Aritmetik ortalama (x) Ortanca (Medyan) Mod (Tepe değer) Standart kayma Varyans Maddenin Güçlük İndeksi : Maddenin kolaylığını ya da zorluğunu gösterir.Bulunan farkların kareleri toplanır. Aritmetik Ortalama (x) = Öğrenci Puanlarının Toplamı Öğrenci Sayısı Testin Ortalama Güçlüğü (p) = __Aritmetik Ortalama_____ Alınabilecek en yüksek puan p = 0. . 4. 1. 0. 0.50’den büyükse test kolay Standart Sapma : Ölçümlerin ortalamadan farklarının karelerinin ortalamasının kareköküdür. -1.00’a yaklaşıldıkça zor.4 Matematik dersindeki ortalama = 36 Standart sapma = 7.50’den küçükse test zor p = 0.39 arası orta düzey (düzeltilip kullanılabilir.00 arsındadır.00 arasında değişir. Aritmetik ortalama ile standart sapmanın arası büyürse heterojen yapı oluşur ve başarı düşer. 1.00 ise tüm öğrenciler o maddeyi doğru ya da yanlış cevaplamışlardır. 0. Güçlük İndeksi = Doğru cevaplayan üst grup + Doğru cevaplayan alt grup Üst grup + Alt grup Madde Ayırt Edicilik Gücü İndeksi : Maddenin sınavda ölçülecek davranışa sahip olma ve olmama durumunu gösterir.19 ile aşağı değerlerin ayırt ediciliği düşük ( testten çıkarılmalıdır. 0.Her bir puanın aritmetik ortalamadan farkı bulunur ve farkların kareleri alınır. 3. 2. Bağıl Değişkenlik Karşılaştırılan iki testten hangisinin puanlarının daha fazla değişkenlik gösterdiğini ifade eder.50) 0.00 ile 1. Standart sapmalar eşitse aritmetik ortalamaya bakılır. Ortanca (Medyan) : Puanlar küçükten büyüğü doğru sıralandığında ortada kalan puandır ve ölçüm sonuçlarını iki eşit gruba böler.Sağa çarpıklık (pozitif kayışlı) : Mod < Ort < X (Test zor.Merkezi Eğilim (vasat) Ölçüleri Aritmetik ortalama : Öğrencilerin aldığı puanların toplanıp öğrenci sayısına bölünmesi ile bulunur. . Ortalama öğrenme düzeyini ya da grubun başarı düzeyini aritmetik ortalamaya bakarak söyleriz. başarı yüksek) Ham Puanların Standart Puanlara Dönüştürülmesi Z – Puanı = Alınan Puan . Standart Sapma (kayma) : Grupların homojenliğini veya puanların aritmetik ortalamadan farklılığını betimleyen bir istatistiktir. Çarpıklık 1.X Standart sapma T – Puanı = 50 + ( Z x 10 ) Öğretmenin öğrenme eksikliklerini belirlemede kullanacağı temel kriter “Ünite”dir. Grup başarısını. Öğrencilerin öğrenme düzeyini belirlemek için “başarı” testi yapılır. Mod (Tepe değer) : En çok tekrar eden not. öğrencilerin öğrenme düzeyini belirlemek için standart sapmaya bakarız. farklılaşmayı.Simetriklik : Aritmetik ortalama (X) = Ortanca = Mod (Kayışıklık sıfır) 2. başarı düşük) 3. Merkezi Değişim (dağılım-yığılım) Ölçüleri Ranj : En yüksek not ile en düşük not arasındaki fark.Sola çarpıklık (negatif kayışlı) : X < Ort < Mod (Test kolay. Ağırlıklı ortalama : Her bir dersin notu haftalık ders saati ile çarpılarak bu çarpımların sonuçları toplanarak ders saati toplamına bölünmesi ile bulunur. grup homojenliğini. Mutlak başarı sorularında aritmetik ortalamaya bakılır.