1.Omów motyw śmierci na podstawie obrazu „Śmierć" Jacka Malczewskiego oraz innych utworów kultury. Określenie problematyki Warto we wstępie postawić sobie pytanie: Czemu miał służyć ukazany wizerunek śmierci w utworach kultury? Otóż artyści przypisywali mu różne funkcje. Śmierć podkreślała upływający czas, marność otaczającej nas rzeczywistości. Miała wzbudzać lęk, grozę. Była rodzajem zbawienia, ostrzeżenia, ucieczką. Pisarze, malarze, czy twórcy filmu dzięki niej podkreślali swoje poglądy. Teza Motyw śmierci w utworach kultury służy podkreśleniu przemijania i kruchości życia. Argumenty A. Artystą, podejmującym motyw śmierci, był Jacek Malczewski , malarz, czołowy przedstawiciel symbolizmu tworzący na przełomie XIX i XX w. Na obrazie śmierć zamyka ona oczy starcowi i tym ruchem symbolicznie przenosi go na drugą stronę. Mężczyzna jest spokojny i pogodzony ze swym losem, jakby czekał na tą chwilę, zaś śmierć lekko się uśmiecha. poprzez tą symboliczną scenę ukazuje moment odejścia człowieka jako spokojny akt, a nie coś przerażającego, czy pełnego cierpienia. widzi jednak tę ostatnią chwilę niezwykle barwnie i kolorowo. Żywe odcienie na obrazie przypominają radość, niż ból i cierpienie. Taka optymistyczna wizja odejścia bardziej przypada do serc odbiorców. B. Jako przykład literacki przytoczę średniowieczny tekst „Rozmowę mistrza Polikarpa ze śmiercią”. Bohaterka z tytułu występuje to w roli nauczycielki życia, która prowadzi dialog z ciekawym jej istoty mędrcem. Rozmówczyni nadano cechy ludzkie. Występuje w utworze jako kobieta o odrażającym wyglądzie. Wobec niej wszyscy są równi. Zabiera zarówno bogatych, ubogich, mądrych, mniej inteligentnych. Nie ma dla niej różnic stanowych, społecznych, majątkowych. Obraz śmierci w "Rozmowie Mistrza Polikarpa..." jest zgodny z wizerunkiem popularnym i znanym w średniowieczu. Ma służyć przestrodze ówczesnym ludziom i wywoływać lęk przed życiem w grzechu. Jej postać ma przypominać , że nasze życie jest kruche i przemija. To także podkreślenie średniowiecznej myśli: „ Memento Mori”- „Pamiętaj o śmierci”. C. Uczucie wypalające wnętrze i psychikę romantycznego bohatera doprowadzające go do samobójstwa na podstawie „Cierpień młodego Wertera” J. W. Goethego”. Tytułowy bohater jest zakochany w Lottcie. Od początku jednak Werter wie, że ich uczucie nie spełni się. Początkowo wieść o tym, że jego ukochana jest przeznaczona innemu nie dotarła do niego. Jednak, kiedy dziewczyna poślubiła Alberta zaczęły towarzyszyć mu dziwne i niszczące myśli. Był zazdrosny o rywala. Uważał, że jego uczucie jest wyjątkowe i że nikt nie kochał i nie pokocha Lotty, tak jak on. To cierpienie niespełnionej miłości pozbawia go kontaktu ze światem. Dlatego popełnia samobójstwo. Podsumowanie Śmierć to ważny temat w utworach kultury, zarówno w malarstwie, jak i w literaturze. Podkreślała idee, hasła epoki, jak w przypadku „Rozmowy mistrza Polikarpa ze śmiercią”, ale i kierunki artystyczne, jak symbolizm w przypadku obrazu Jacka ego. Zawsze jednak oddawała znikomość i kruchość ludzkiego życia. 2. W jaki sposób w sztuce przedstawiana jest podróż? Omów zagadnienie, odwołując się do podanego fragmentu Hebanu Ryszarda Kapuścińskiego oraz innych tekstów kultury. Dawniej, kiedy ludzie wędrowali przez świat pieszo, jechali na wierzchowcach, albo płynęli statkami, podróż przyzwyczajała ich do zmiany. Obrazy ziemi przesuwały się przed ich oczami wolno, scena świata obracała się ledwie-ledwie. Podróż trwała tygodniami, miesiącami. Człowiek miał czas, żeby zżyć się z innym otoczeniem, z nowym krajobrazem. Klimat też zmieniał się etapami stopniowo. Nim podróżnik dotarł z Europy do rozpalonego równika, miał już za sobą przyjemne ciepło Las Palmas, upały El-Mahary i piekło Zielonego Przylądka. Dzisiaj nic nie zostało z tych gradacji! Samolot gwałtownie wyrywa nas ze śniegu i mrozu i jeszcze tego samego dnia rzuca w rozpaloną otchłań tropiku. Nagle, ledwie przetarliśmy oczy, jesteśmy wewnątrz wilgotnego piekła. Od razu zaczynamy się pocić. Jeżeli przylecieliśmy z Europy zimą - zrzucamy palta, zdejmujemy swetry. To pierwszy gest inicjacji nas, ludzi Północy, po przybyciu do Afryki. Heban R. Kapuściński Określenie problematyki Podróż i jej odmiany – jak wędrówka, pielgrzymka od wieków towarzyszą człowiekowi. Motyw ten zawsze, poza znaczeniem konkretnym, nabiera funkcji symbolicznej. To nie tylko sposób przemieszczania się z punku A do punktu B, ale w sztuce ma on ukryte znaczenie. Autorzy traktują ów temat jako pretekst do refleksji nad losem ludzkim. To także możliwość ukazania podróżnika jako istoty, która poszukuje celu i sensu w życiu. Zdarzało się, że taka podróż była często duchowa, w głąb samego siebie. Mogę zatem stwierdzić, że analizowany przeze mnie motyw ma wiele znaczeń. Teza Podróż i jej odmiany są dla bohaterów źródłem wiedzy i bogatych doświadczeń wewnętrznych. Argument A. Na początku swej wypowiedzi odwołam się do przytoczonego fragmentu reportażu Ryszarda Kapuścińskiego „Heban”. Sam poeta to wielki podróżnik, który zwiedził niemal cały świat i z każdego zakątka świata spisywał swoje doświadczenia. W książce „Heban” autor opisuje swoje wrażenia z pobytu w Afryce. Interesuje go kultura tego kontynentu, ich tradycje, piękno przyrody, kilami, polityka. Opisuje on czasy, kiedy wiele państwa afrykańskich odzyskiwało niepodległość. Pisarz zwraca uwagę jak zmienia się sam sposób podróżowania. Kiedyś ludzie chodzili pieszo, następnie wykorzystywali konie, potem pojawiły się powozy, samochody a dziś samolotem można w kilka godzin znaleźć się nawet na drugim końcu świata. Dla Kapuścińskiego podróż to nowe doświadczenia. B. Innym utworem, ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego, który odbywa romantyczną podróż po Europie. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca, który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Wyrusza więc w podróż po Europie, która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Odkrywa wielką ideę- walkę w imię ojczyzny. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia Kordiana w dorosłe życie. Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną, gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi. Wynosi z tego ważne doświadczenia. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. C. wędrówka Izraelitów do Ziemi Obiecanej jako symboliczna podróż utrwalająca tożsamość narodu wybranego na podstawie biblijnej Księgi Wyjścia; D. droga do pomocy innym- podróże Judyma- Paryż, Warszawa, Cisy, Sosnowiec jako wędrówka ku poprawie sytuacji najbiedniejszych na podstawie „Ludzi bezdomnych” S. Żeromskiego; Podsumowanie Z przytoczonych przeze mnie argumentów wysuwa się wniosek, że wędrówka nie musi oznaczać jedynie przemieszczania się z punktu A do punktu B. Często to poszukiwanie swojego celu w życiu, wartości, czy marzeń. Dla Kapuścińskiego podróż to możliwość poznania innej kultury, tradycji, poznania kraju, jego mieszkańców, przyrody. Dla Kordiana tułaczka po Europie stała się możliwością konfrontacji jego młodzieńczych marzeń z rzeczywistością, próbą odnalezienie swojej wielkiej misji. 3. W jaki sposób autorzy ukazują swój stosunek do ojczyzny? - ( fragment wiersza Tadeusza Różewicza *** (oblicze ojczyzny) Ojczyzna Miejsce To jest Ojczyzna to ta kraj dzieciństwa urodzenia mała najbliższa Miasto miasteczko Ulica dom podwórko wieś Pierwsza Las Groby na miłość horyzoncie W dzieciństwie poznaje się Kwiaty zioła zboża Zwierzęta Pola łąki Słowa owoce Ojczyzna się śmieje Na początku ojczyzna Jest blisko Na wyciągnięcie ręki Dopiero Krwawi Boli później rośnie Określenie problematyki Ojczyzna to ważna wartość dla każdego patrioty. Można wyrażać swój szacunek do kraju swoją postawą. Jedni z bronią w ręku walczą o jej nie podległość, inni, jak pisarze poetyckim słowem wyrażają swoją miłość do ojczyzny. Pisarze wręcz prześcigali się w swych koncepcjach, mogących wskazać rodakom właściwe drogi ku poprawie losów naszego kraju i odzyskaniu wolności. Teza Pisarze, kreując w swych dziełach motyw miłości do ojczyzny, wskazywali na patriotyzm jako moralny obowiązek każdego człowieka . Argumenty A. Wiersz Tadeusza Różewicza jest próbą zdefiniowania pojęcia ojczyzny oraz ukazania jak to słowo zmienia swoje znaczenie. Początkowo ojczyzna to przede wszystkim miejsce urodzenia - jest mała, ograniczona do najbliższego otoczenia: podwórek, na których bawimy się, paru ulic, po których spacerujemy podczas pierwszych randek. Wszystko jest tu znane, bardzo bliskie, przyjazne, bezpieczne. Wraz z dojrzewaniem, dorastaniem, ojczyzna staje się coraz większa, zmienia się perspektywa i rozłożenie akcentów. Mówi o tym ostatni fragment wiersza Tadeusza Różewicza: dopiero później rośnie krwawi boli. W przeszłość odchodzi sielankowa, piękna i arkadyjska, kraina dzieciństwa. Pojawia się ojczyzna ludzi dorosłych: z nieraz tragiczną historią, jej okrutnymi prawami, ojczyzna wymagająca ofiary krwi, bólu, niekiedy nawet i poświęcenia życia. Obowiązków wobec ojczyzny nie można, nie wolno unikać. B. Koncepcję miłości do ojczyzny obserwujemy u Kordiana - tytułowej postaci z dramatu Juliusza Słowackiego. Młodzieńca poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca, który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Wyrusza więc w podróż po Europie, która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Na szczycie góry Mont Blanc odnajduje swoją ideę. Postanowił poprowadzić naród przeciwko wrogowi. Nastąpiła w nim przemiana duchowa polegająca na tym, że tak jak kiedyś nie potrafił działać, tak teraz palił się do czynu. Celem jego życia stało się zabicie cara, który jego zdaniem był odpowiedzialny za cierpienia ukochanego narodu. Jego postawę nazywamy winkelriedyzmem. Wniosek z tej części wypowiedzi. Patriotyzm i ojczyzna u Słowackiego to konieczność walki o nią. C. Wezwanie do walki o niepodległość i postawy Polaków wobec jarzma niewoli wykreowane w liryce- apelu Marii Konopnickiej „Rota”; ( interpretacje masz w pyt. 108) Podsumowanie Swój stosunek do ojczyzny wyrażają zatem pisarze poprzez ukazywanie swojego szacunku do ojczyzny, uwalaniu różnych koncepcji odzyskania niepodległości, podkreślania swojej miłości do kraju. 4. W jaki sposób przedstawiona jest w literaturze funkcja poetycka języka? Odwołaj się do tekstów literackich. (fragment „Chłopów W. S. Reymonta) – tekst o jesieni. Jesień szła coraz głębsza.Blade dnie wlekły się przez puste, ogłuchłe pola i przymierały w lasach coraz cichsze, coraz bladsze - niby te święte Hostie w dogasających brzaskach gromnic.A co świtanie - dzień wstawał leniwiej, stężały od chłodu i cały w szronach, i w bolesnej cichości ziemi zamierającej; słońce blade i ciężkie wykwitało z głębin w wieńcach wron i kawek, co się zrywały gdzieś znad zórz, leciały nisko nad polami i krakały głucho, długo, żałośnie... a za nimi biegł ostry, zimny wiatr, mącił wody stężałe, warzył resztki zieleni i rwał ostatnie liście topolom pochylonym nad drogami, że spływały cicho niby łza - krwawe łzy umarłego lata, i padały ciężko na ziemię. Określenie problematyki Teksty literackie spełniają różne funkcje. Podstawową jest oczywiście funkcja informacyjna, czyli tekst ma na celu przekazanie pewnych informacji odbiorcy. Ale równie ważne są także funkcja impresywna, ekspresywna oraz poetycka. Teza Funkcja poetycka polega na zwracaniu uwagi odbiorcy na same znaki językowe. Argumenty A. Autorzy realizują funkcję poetycką języka w barwnych opisach przyrody, wykorzystują do tego obrazowe epitety, uosobienia, porównania i przenośnie. Funkcja poetycka w podanym fragmencie „Chłopów” W. S. Reymonta ma na celu podkreślenie przyrody. Utwór dogłębnie opisujący życie na wsi, autor wprowadza czytelnika w przedstawiony świat poprzez gwarową stylizację języka, ale również przez szczegółowe, niezwykle obrazowe opisy przyrody, obrzędów i codziennego życia. Akcja "Chłopów" toczy się we wsi Lipce w okolicach Łowicza. Język powieści wykorzystuje więc przede wszystkim gwarę łowicką, pojawiają się również elementy kaszubskie, mazurskie i podhalańskie. Funkcja petycja jest także przedstawiona pod postacią środków stylistycznych, jak epitety, porównania i metafory. Funkcja poetycka podkreśla tu przyrodę, ale i tradycje chłopów, ich obyczajowość, język, kulturę. Artystyczny język podkreśla także piękno wsi, jej rytm dnia, przyrodę, związek człowieka z naturą. W ten sposób Reymont przekazał potomnym piękną wizję na temat zamierzchłej kultury i tradycji. B. "Pan Tadeusz"Adam Mickiewicz - w tym utworze funkcja poetycka jest wyrażona także w opisach przyrody. Często nadaje opisom przyrody cechy ludzkie. Stwarza to wrażenie, jakby pejzaż scalał się z życiem bohaterów Soplicowa. Wiele jest epitetów, porównań, oksymoronów - wyrażają miłość do ojczyzny, tęsknotę. Pejzaż żyje wraz z mieszkańcami Soplicowa. Mickiewicz podkreśla poprzez nią wyjątkowość nadniemeńskiego krajobrazu, który jest dla niego wspomnieniem ojczyzny, przechowywanym w sercu przez wiele lat. C. Jan Kochanowski "Pieśń Świętojańska o Sobótce" - piękno natury, tez podobne środki, cel - ukazanie piękna życia na wsi i ogólnie przyrody. Podsumowanie Funkcja poetycka polega na zwróceniu uwagi na formę tekstu, na to, jak jest on zbudowany, jakie środki językowe zostały w nim użyte 5. Język i znaki jako środki przekazu treści. Na podstawie artykułu Ewy Wołyńskiej „Kody w prasie”, wybranego tekstu kultury i własnych doświadczeń komunikacyjnych. Kolor używany jest w reklamie najczęściej w funkcji denotacyjnej. Odnosi się do logotypu firmy i koloru opakowania, wyróżnia produkt (np. granat i biel: kosmetyki Nivea, jasny fiolet i biel: sieć telefonii komórkowej Play, czerwień Anna Ślósarz • Plakat i reklama na lekcjach języka polskiego w liceum i technikum • 8 i biel: CocaCola, zieleń i biel: proszek do prania Persil)1 . Kolor logotypu wybierany jest z uwagi na konotacje: biel bywa kojarzona najczęściej z czystością (w kulturach Wschodu z żałobą), fiolet z umiarkowaniem, czerwień to – w zależności od kontekstu – znamię wigoru, namiętności, zbrodni lub komunizmu. Żółcień postrzegany jest jako atrybut energii i słońca, dlatego bywa wykorzystywany w reklamach sezonowych, zwłaszcza w kampaniach wiosennych. Barwy ciepłe pobudzają i przybliżają produkt, zmniejszają przestrzeń, chłodne – pomagają w koncentracji i oddalają. Konotują emocje: np. czarna – smutek, czerwona – namiętność. Odnoszą się do kategorii symbolicznych (biel – niewinność, szary – zwyczajność, czerwony – męczeństwo, niebieski – rozwaga). Czyste i nasycone barwy dodatnio wartościują produkt i podwyższają jego zauważalność (Szczęsna, 2001, s. 39–47). Czarno-białe, achromatyczne przekazy zostały skojarzone w zachodniej kulturze z materiałami archiwalnymi. Mogłyby zatem wywoływać przeświadczenie o dezaktualizacji oferowanego produktu czy usługi bądź nawet skojarzenia ze śmiercią, sugerować żałobę i ograniczenie potrzeb. Tymczasem reklama ma za zadanie upowszechniać konsumpcyjny styl życia. Dlatego większość współczesnych plakatów i reklam jest zaprojektowana z użyciem jaskrawych kolorów Określenie problematyki Język jest systemem znakowym. Ale czym jest znak tak powszechnie stosowany? Z pewnością jest to symptom, który jest wszechobecny. Najprostsza definicja znaku to jest to wszystko, co ma znaczenie. Każdy znak językowy uruchamia bowiem określone emocje, uczucia u osoby, która jest jego odbiorcą. Znak językowy wiążemy z nadawcą i odbiorcą. Znak może być traktowany po prostu jako nośnik informacji. Jednak oprócz tego jest on także narzędziem manifestowania postawy nadawcy (np. rozgniewanie, niechęć, agresja) oraz kształtowania postawy odbiorcy (np. obrażanie, pozyskiwanie przychylności). Jeśli znak jest traktowany wyłącznie jako nośnik informacji, to podkreślamy jego funkcję komunikacyjną. Manifestowanie emocji nadawcy - to realizacja funkcji ekspresywnej, a kształtowanie postawy odbiorcy - funkcji impresywnej. Główny podział to znaki werbalne i niewerbalne. Te pierwsze, czyli związane typowo z językiem mówionym, słowem i niewrbaln, czyli słuchowe, wzrokowe, dotykowe, wszystki, które odbieramy zmysłami. To informacje ukryte pod warstwa postrzegalną. Obrazkowy jest np. system znaków drogowych, czy znane nam ikony na komputerze. Występują także znaki naturalne, czyli pojawiają się one niezależnie od naszej woli, np. zaczerwienione policzki i znaki umowne, czyli świadomie coś znaczą, np. czerwone światło- nie przechodz przez jezdnię. Teza: Znaki współistnieją razem z językiem, służą do porozumiewania się. Argumenty Argumenty na podst. teorii wyżej: jka no biel. Rycerz Czarny utożsamiony został z Zawiszą i ukazał się poecie. Warto też na koniec jeszcze odnieś się do popularnych dziś kodów QR to kody kreskowe pozwalające na zapisanie dużej ilości danych. ukraiński prorok.jak mimika lub gestykulacja .Ewa Wołyńska w swym artykule „Kody prasie” omawia rodzaje kodów. kolor. Oznaczenie produktu . Stańczykpostać z obrazów Matejki.żałoba. smutek. Same nawet kolory nisoa ze sobą już pewne skojarzenia. Widmo i chochoł. Hetman symbolizował zdrajcę narodu. upiór to Jakub Szela. w którym mocno został zaakcentowany znak jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Tego rodzaju znaki także wpływają na odbiorcę. ale jest przecież jeszcze system znaków ciała. ale także znacznie zwiększyć przyciąganie nowych klientów. Każda z nich co innego symbolizuje i wnosi nowe treści. że nakładają się one na siebie i wówczas maja inne znaczenia. Kod QR może zawierać hasło reklamowe. Autorka wymienia rodzaje kodów. Argumenty na podstawie własnych doświadczeń komunikacyjnych. Ta postać ukazała się dziennikarzowi. Kolejnymi postaciami był Wernyhora. Ale w różnych krajach te same znaki mogą oznaczać co innego. Odpowiednio zaplanowana kolorystyka może nie tylko wpływać korzystnie na nastrój. jakie mogą się pojawić w prasie. które dopełniają tekst i poszerzają naszą wiedze. aby stworzyć wielkie dzieło na miarę narodową. żółty – energia. Określone wykorzystanie koloru w reklamie może więc wzmagać lub osłabiać siłę przekazu. dzwonek do drzwi. Pisarz chciał być bowiem tak wielki.czystość. Argumenty zaczerpnięte z innego dzieła kultury: Innym dziełem kultury. służą do porozumiewania się. Znaki współistnieją razem z językiem. są znaki umowne. To tak naprawdę pragnienie bohatera. symbole. przywódca powstania chłopskiego. Ryciny. np. Najbardziej popularnym systemem znaków jest pismo. tzw mowa ciała. a konkretnie w reklamie prasowej. szkice. Słowo i obraz to dwie główne formy przekazu i to nie tylko oczywiście w prasie. wpływają także na naszą wyobraźnię. Zwraca uwagę. niewinność. tak jak w przypadku kremu Nivea i koloru niebiesko-białego.namiętność. Gościom. jest wyrazem jakiegoś przekazu ale i różne znaki.w naszym kręgu kulturowym oznacza organizację humanitarną. czy w przypadku biało-czerwonego koloru uzywanego w reklamach przez Coca-Colę. . zdjęcia są dopełnieniem tekstu pisanego. ilustracje. który od razu kojarzy ię odbiorcy z daną firmą. miłość.albo go zastępować . jak sam średniowieczny rycerz. czarny. językowy. zagadkę lub link do strony firmowej. mamy różne obrazy. Kolory jako kody w prasie w znaczący sposób wpływają na ludzki umysł. Może nim być np. witalność.jak sygnalizowanie używane na morzu poprzez różnokolorowe chorągiewki lub boje na wodzie. czerwień. Wernyhora symbolizuje nadzieję Polaków na wyzwolenie pozostającej pod zaborami ojczyzny. A więc nie tylko język o czymś nas informuje. ikoniczny. np. Takie środki komunikowania to kody. czerwony krzyż na białym tle . Komunikujemy się za pomocą języka i znaków. sugerowała między innymi wspomnienie zmarnowanych przez późniejsze pokolenia osiągnięć złotych czasów zygmuntowskich. bawiącym się na weselu ukazują się zjawy spoza świata rzeczywistego. które mogą uzupełniać przekaz językowy . W wąwozie Roncevoux nastąpiło największe stracie. honor. Jak jest ukazana kultura rycerska w tekstach kultury? Omów problem odwołując się do załączonego plakatu z trzeciej części Gwiezdnych Wojen i wybranych utworów literackich. służą do porozumiewania się. zwanymi Saracenami. walczącego pod wodzą Karola Wielkiego. który opowiada historię rycerza.jak sygnalizowanie używane na morzu poprzez różnokolorowe chorągiewki lub boje na wodzie. Określenie problematyki Rycerze od czasów antycznych i średniowiecznych stali się wzorcem godnym do naśladowania.albo go zastępować . Argumenty A. Bóg. Teza Wykreowany w średniowieczu wizerunek rycerza jako obrońcy wiary i ojczyzny. Takie środki komunikowania to kody. Znaki współistnieją razem z językiem. Aby przybliżyć ideały i zasady. 6. kierujący się swoistym kodeksem i zasadami moralnymi był źródłem natchnienia dla artystów kolejnych epok literackich. W kodzie można zapisać podstawowe dane o obiekcie lub odsyłacz do opisu na stronę www. które nosił w sercu każdy wojownik minionych wieków. To utwór.to hasła. Z czasem synonimem rycerza stał się żołnierz polski. video. Podczas jednej z bitew armia Rolanda została zdradziecko zaatakowana przez wrogów. Towarzyszy . Podsumowanie Język zatem przekazuje nam różne informacje.jak mimika lub gestykulacja . ojczyzna. Cesarz toczył na terenie Hiszpanii kampanię przeciwko poganom. To właśnie te epoki utrwaliły nie tylko w literaturze. Wielki rycerz ponosi śmierć w bitwie. Wydrukowany lub zapisany w telefonie może stanowić dostęp do konferencji czy spotkania. dzięki niemu się komunikujemy. ale i w wyobraźni ludzkiej kulturę rycerską. Kiedy film sięgnął po tę tematykę rycerz stał się superbohaterem o nadludzkich właściwościach.kodem QR daje możliwość odesłania do szerszej prezentacji. np. Cała scena jest ukazana w sposób niezwykle poważny. Język to system znaków. którymi kierowali się średniowieczni rycerze zacznę od przedstawienia sylwetki tytułowego bohatera „Pieśni o Rolandzie”. które mogą uzupełniać przekaz językowy . wszeteczne syntezy. Średniowieczny Roland był bohaterem godnym do naśladowania. Przyjaciel wykoleja przyjaciela. Wie. Wizerunek ten spełnia więc funkcję ukazania archetypu idealnego rycerza. Oczywiście nie trzeba oglądać sagi Georgea Lucasa. który doprowadzi go do zguby. Na podstawie tekstu „Głos w sprawie pornografii" Wisławy Szymborskiej i własnych doświadczeń. Bohater filmowy to współczesna kontynuacja średniowiecznego wzorca kultury rycerskiej. Zgroza. Wieloznaczność w wypowiedzi. Jednak Makbet nie sprostał jego legendzie. w jakich z jak wyuzdaną pozycjach. zbliży się do okna i przez szparę w firankach podgląda ulicę . trójkąty i koła. Otóż wiedźmy powiedziały rycerzowi. średniowieczny miecz Rolanda został zamieniony na laserowe miecze. święte nie jest nic. Czasem tylko ktoś wstanie.w to im właśnie graj. Jedna stopa w ten sposób dotyka podłogi. Za namową żony zaczyna snuć spisek. Dowolna jest tu płeć i wiek partnerów. Jego postawa wobec życia zmieniła się po spotkaniu czarownic i poznaniu przepowiedni. Wyrodne córki deprawują ojca. czego przykładem jest plakat z trzeciej części filmu „Gwiezdne wojny”. druga swobodnie kiwa się w powietrzu. Ludzie siedzą na krzesłach. Podsumowanie W średniowieczu został utrwalony wzorzec kultury rycerskiej. Nogę na nogę każdy sam sobie zakłada. Zuchwałe nazywanie rzeczy po imieniu. poruszają ustami. Określenie problematyki Oczy im błyszczą. żeby dostrzec. Walczy z Norwegami i zabija zdrajców. ale przede wszystkim wskazać na destrukcyjne działanie władzy. Jest rycerzem wiernym królowi. Pleni się ta swawola jak wiatropylny chwast na grządce wytyczonej pod stokrotki. zatem i metody rozwiązywania konfliktu dawniej i dziś są identyczne. że nie zawsze bohaterowie realizowali ten utrwalony ideał. pełnego wiary w ważne wartości staje się bezuczuciowym mordercą. tarło poglądów . Inne im w smak owoce z zakazanego drzewa wiadomości niż różowe pośladki z pism ilustrowanych. Tradycyjny. prostotą umysłowi udaje się zapłodnić umysł! Nie zna takich pozycji nawet Kamasutra. który zdradził siebie swoje ideały rycerskie jest tytułowy bohater „Makbeta” Williama Szekspira. rozwiązłe analizy. Ukazując ten motyw Szekspir pragnął ukazać nam nie tylko ciemną stronę psychiki człowieka. To całkowicie odmienia charakter bohatera. Bohater z filmu ma oczywiście damę swojego serca i walczy w sposób honorowy. Dla takich. cała ta prostoduszna w gruncie pornografia. Jest szlachetny i honorowy. zdradę i zbrodnię. Honor. C. Nie ma rozpusty gorszej niż myślenie. którzy myślą. 7. że na plakacie ważną częścią kultury rycerskiej jest pojedynek. W czasie tych schadzek parzy się ledwie herbata. Kolejne epoki pokazały. Makbet ze szlachetnego rycerza. W dzień jasny albo pod osłoną nocy łączą się w pary. Przestrzega kodeksu rycerskiego i kieruje się w swym postępowaniu dobrymi wartościami. Początkowo poznajemy bohatera jako dzielnego wodza szkockich wojsk. Jedyna rozmaitość to specjalne zdania paznokciem zakreślone albo kredką. Książki. pogoń za nagim faktem dzika i hulaszcza. że najważniejsze jest dobro państwa i bycie wiernym swojemu władcy. które ich bawią. lubieżne obmacywanie drażliwych tematów. szlachetność. Motyw kultury rycerskiej jest także wykorzystywany współcześnie. patriotyzm zamienił na podstęp. B. Brat młodszą siostrę stręczy do nierządu. policzki pałają. nie mają obrazków. jaki istniał w średniowieczu.jej atmosfera wzniosłości i świętości. Bohaterem. że zostanie on w przyszłości królem. którego używamy. nadaje wyrazom podwójnego znaczenia. Wieloznaczność ma zatem na celu podkreślenie głównej myśli utworu. W literaturze wieloznaczność to zabieg celowy. czymś nieprzyzwoitym i zakazanym. W rzeczywistości podejmuje on problem odwagi samodzielnego myślenia. Poprawna interpretacja jest możliwa dzięki kontekstowi. B. Właściwie każde słowo. nowych znaczeń. Obraz "Wierny towarzysz" Juliusza Kossaka. czyli możliwość interpretacji zwrotów. obmacywanie…Jest to jednak utwór przewrotny. Wydaje się. jest wieloznaczne. co do którego zgadzają się wszyscy użytkownicy języka. . parzy się ledwie herbata – czyli potoczna nazwa aktu erotycznego. Wyrazy zaczynają wówczas nabierać innych. totalitaryzmu i ocalającej roli rozumu. jak w przypadku wiesza Wisławy Szymborskiej. z jednej strony oznacza on budowle warowną. Z tego typu zabiegiem artystycznym spotykamy się często w poezji. Tego typu wykorzystanie słów spowodowało. wstydem. Jeżeli chodzi o własne doświadczenia to mogę podąć przykład np. nasza komunikacja byłaby znacznie łatwiejsza. Z wieloznacznością najczęściej związane są homonimy. czyli koncept. Podsumowanie Język jest bardzo skomplikowany. szpara w firankach – potoczne określenie kobiecych narządów płciowych. Utwór „Głos w sprawie pornografii” za pomocą oryginalnej formy — konceptu — porusza jeden z najważniejszych problemów współczesności: wolność myśli. Służy temu wieloznaczność słów i wyrażeń zastosowanych w wierszu. Celem takiego zabiegu jest zaskoczenie.Wieloznaczność wypowiedzi. Wiersz wykorzystuje oryginalny pomysł. Wiersz posługuje się emocjonalnymi określeniami związanymi ze sferą erotyki: rozpusta. które — według niektórych — jest grzechem. ze Szymborska pragnie ukazać w wierszu motyw zniewolenia człowieka. wyrażeń w różny sposób. W tym przekonaniu utrzymuje nas też słownictwo tekstu. Gdyby każde słowo miało tylko jedno znaczenie. 8. czyli taka samo wymawiamy wyraz a oznacza on co innego. Wiersz jest przede wszystkim grą intelektualną z czytelnikiem. Teza Wisława Szymborska dzięki wykorzystaniu wieloznaczności wyrazów tworzy oryginalną poezję. Wierność jako ważny element moralności świata przedstawionego w tekstach kultury. zaszokowanie odbiorcy. który używa gry słów. że — zgodnie z zapowiedzią tytułu — utwór będzie głosem w dyskusji na temat pornografii. Argumenty A. Tylko użycie go w odpowiednim kontekście pomoże odbiorcy we właściwym odczytaniu znaczenia tego wyrazu. wyrazu zamek. która polega na tym. Pisarz. że język poezji polskiej noblistki nabrał oryginalnego charakteru i niepowtarzalności. np. z drugiej przyrząd do zamykania drzwi. rozwiązły. zdań. Mężczyzna. B. pozwalało pokazać bohatera w trudnych dla niego sytuacjach wyboru. który podejmuje ten motyw jest literatura. Za największy dowód jego troski o Stanisława możemy uznać chęć wyswatania Wokulskiego z panią Stawską. Literatura również podejmowała ten fascynujący temat. Gerwazy Rębajło to postać z epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. która nie była obojętną Rzeckiemu. Pracuje w sklepie u Stacha. Na dalszym planie malarz utrwalił toczącą się nadal bitwę. bohater nazywa siebie Klucznikiem. Świadczy to o jego niedostosowaniu do nowej . naprawił niektóre drzwi. Informacja o kluczach jest ważna. Obraz "Wierny towarzysz" Juliusza Kossaka przywołuje scenę z powstania styczniowego. jednak koń już w niej nie uczestniczy. Wykonując swoje obowiązki u boku przyjaciela czuje się szczęśliwy i potrzebny. Do końca życia był wierny w swojej przyjaźni do Wokulskiego. czytelnik mógł wywnioskować co dla danej postaci jest ważne i jakim jest naprawdę człowiekiem. Na dworze swego pana pełnił funkcję klucznika. C. wartościowy patriota i bonapartysta. Przykładem może być utwór „Lalka” Bolesława Prusa. nawet po śmierci Stolnika.. Rzecki to skromny subiekt. Zwierzę jest pochylone nad zmarłym panem. jego hierarchii wartości. Argumenty A. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy.Określenie problematyki Wierność to podstawowa dla człowieka wartości. Teza Obrazy wierności w literaturze i sztuce są pretekstem do ukazania moralności bohatera. Podczas jednej z bitew ginie partyzant. Innym tekstem kultury. woli pożegnać się ze swym przyjacielem. Kossak podkreśla wierność swemu panu aż po śmierć. Wprowadzenie do utworu tego motywu z pewnością uatrakcyjniało akcję. Kojarzona jest z pozytywną postawą. który otacza opieką Wokulskiego i jest mu przyjacielem na dobre i złe. godną do naśladowania. Z wielkim oddaniem pełni swoje obowiązki. Jej przeciwieństwem jest zdrada. Tak naprawdę nie chodzi mu o pomnażanie majątku. W ten sposób pisarze utrwalali hierarchie wartości swych postaci. Ta przejmująca scenę podkreśla związek. dla których wierność była największym celem. Jego ciało leży na ziemi a obok niego stoi koń. Szlachcic jest wiernym sługą Horeszki. jaki istniał między koniem – towarzyszem w powstańczych bojach a żołnierzem. które od wieków wyznacza granice ludzkiej moralności. Ponadto bohater często w dyskusjach broni przyjaciela. mimo że ruiny są dostępne dla każdego. bowiem wskazuje na ogromne przywiązanie Gerwazego do zamku Horeszków oraz do pełnionej przed laty funkcji. chociaż sam nie rozumie wielu jego poczynań. Wiernym i oddanym sługą jest tu Ignacy Rzecki. by móc je zamykać. Pisarze w swych dziełach literackich ukazywali bohaterów. Moja żona byłaby pierwszą pokojówką. Bohater żyje przeszłością. . Otoż to jacy stoją na narodu czele. III. Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi. Gdy tylko miał okazję. Przecież ja jestem mistrzem ceremonijału. Bohater wiedział. DRUGI HRABIA (niedawno kreowany z mieszczan) Arystokracja zawsze swobód jest podporą. że ten wierny sługa był zaślepiony chęcią zemsty. Nasz naród jak lawa.o.sytuacji. II Sc. to kija! A*** G*** O. Możemy więc stwierdzić. nie chce zaakceptować zmian. N*** Patrzcie.a to mię dziwi niepomału. że każda zdrada jest początkiem ostatecznego upadku człowieka. Niech Państwo przykład z Wielkiej Brytaniji biorą. VII „Salon warszawski” MISTRZ CEREMONII Nie ma dworu! . nie dla nas wysokie urzędy! Arystokracja tylko ma u dworu względy. przyjaciele. Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi. WYSOCKI Powiedz raczej: na wierzchu. Kolejnego dnia pojawiła się modyfikacja tematu: Jak kreowani są bohaterowie jednostkowi i grupowi w III części „Dziadów”? Rozwiń na podstawie podanych fragmentów i całości dramatu. Wciąż powraca do chwili zabicia swego pana. Zaś wierność pozostanie ważną wartością. Klucznik. Pisarze dobitnie ukazują w swych dziełach. to stryczka. Z wierzchu zimna i twarda. bowiem wiedział. (Odchodzą) Fr. haku! Ja bym im dwór pokazał. walczył z nimi i przelewał ich krew. poprzysiągł zemstę. (Zaczyna się kłótnia polityczna .młodzież wychodzi) PIERWSZY Z MŁODYCH A łotry! . HRABIA (cicho do Mistrza) Gdybyś Namiestnikowi wyrzekł za mną słówko. kto zabił. coż my tu poczniem. nauczyłbym smaku. podpory duchowej w życiu głównego bohatera. który mógłby dążyć do ukarania mordercy. Podsumowanie Pisarze ukazując motyw wierności bohatera kształtowali ludzkie postawy i kodeks moralny człowieka. jak koń z obrazu Kossaka czy subiekt z „Lalki” pełnili ważną rolę w utworze literackim . II „Improwizacja” KONRAD Ty Boże. III. Czy ten plakat jest dobrą metaforą bohatera zbiorowego ("Naród jak lawa") i jednostkowego Dziadów cz. Wierni przyjaciele. że Stolnik nie ma syna. sucha i plugawa. po śmierci swego pana. 9. Fr. Godna to was muzyka i godne śpiewanie. III? Uzasadnij odwołując się do podanego tekstu kultury i całych Dziadów cz. Adam Mickiewicz „Dziady” cz. patrzcie. (głośno) Ale próżno. ty naturo! dajcie posłuchanie. jednak postanowił za czyn jednego z Sopliców ukarać wszystkich z tego rodu. I Sc. Ja mistrz! Ja mistrz wyciągam dłonie! Wyciągam aż w niebiosa i kładę me dłonie Na gwiazdach jak na szklannych harmoniki kręgach. Cała scena jaskrawo ukazuje kontrast między arystokratyczną elitą a patriotyczną młodzieżą. pieśń-tworzenie.Boże? Określenie problematyki Jacy jesteśmy. który utrwalał portret Polaka. Jednym z pisarzy. Argumenty Plakat przedstawia zarys sylwetki człowieka. ducha walki. Teza Adam Mickiewicz ukazując społeczeństwo polskie z perspektyw jednostkowej i grupowej wyraża swa troskę o ojczyznę i proponuje koncepcję patriotyczną. Widzimy głowę i część tułowia. to wolnym ruchem. wierni ideałom. Poeta ukazał w swym dramacie Polaków z podwójnej perspektywy. Milijon tonów płynie. IIII Adama Mickiewicza.. dziura z czerwonym konturem. To symbol niewoli naszej ojczyzny.arystokratyczna elita. Całość ma formę rozkruszonych głazów. który . W scenie „Salon warszawski” są oni bowiem przedstawieni jako naród wybrany. Cóż Ty większego mogłeś zrobić . Nie ma w nim jedności.To nagłym. zróżnicowanie jednostkowe i grupowe był Adam Mickiewicz. Najbardziej obrazowo podsumowuje tę ocenę wypowiedź Wysockiego. wiem o każdym tonie. [. Taka pieśń jest nieśmiertelność! Ja czuję nieśmiertelność.] Boga. którym należy pokazać drogę postępowania. natury godne takie pienie! Pieśń to wielka. Kręcę gwiazdy moim duchem. Taka pieśń jest siła. Właśnie takie podzielone społeczeństwo jest ukazane w Dziadach. Naród nasz w wizji księdza Piotra został porównany do obrazów biblijnych. Burzliwe dzieje naszego państwa stawały się pretekstem do rozmyślań kolejnych spadkobierców pióra nad kondycją naszych rodaków. dzielność. Przy stoliku. w tonów milijonie Każdy ton ja dobyłem. III stanowią sąd nad społeczeństwem polskim. jego odmienne postawy.. nieśmiertelność tworzę. my Polacy? Pełni patriotyzmu. przypominającym zarys mapy Polski. Kolejną ocenę ojczyzny i społeczeństwa polskiego przynosi nam scena „Salon warszawski”. A. skłonni do kłótni i ulegania nałogom? Na to pytanie próbowało odpowiedzieć chyba każde pokolenie pisarzy. w centrum siedzi „ważne towarzystwo”. z drugiej zaś jako społeczeństwo pozbawione nuty patriotycznej. Ale można to także interpretować jakby brakowało społeczeństwu polskiego prawdziwego serca. zapalczywi. Cz. Obok przy drzwiach stoją ludzie skromniejsi: młodzi patrioci. Dziady cz. W środku znajduje się czarna plama. Był stary. że ludzie zaczynali rozumieć. Głębia . Nie zamierza się jednak spowiadać. tak upodlona.) I ci Niemcy wielkimi krawieckimi nożycami obcinali Żydowi po kawałeczku jego długą brodę. Ukazuje prawdziwych patriotów. Rozumiesz? Wszystko. który ich otaczał. jak i spiskowców. Lawa to wierzch . Utrwala naród jako grupę. ginącą pod krawieckimi nożycami. – Widziałem kiedyś na Żelaznej zbiegowisko.spiskujący i buntujący się młodzi .przyrównuje nasz naród do lawy. też się śmiał. rosłych mężczyzn przy małym. przez nikogo. „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall opowiada o godności podczas II wojny światowej. że najważniejsze ze wszystkiego jest nie dać się wepchnąć na beczkę. Jak gag filmowy. Mickiewicz charakteryzuje różne warstwy naszego społeczeństwa. Argumenty A. aby Bóg dał mu władzę nad ludzkimi duszami. Nie było jeszcze getta. zgarbionym Żydzie. koncepcje odzyskania nieodległości. których kodeks moralny uległ zniszczeniu. Wszelkie granice etyczne zostały w tym czasie przekroczone. co robiłem potem – robiłem dlatego. zarówno jednostki. jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. Bo obiektywnie to naprawdę było śmieszne: mały człowieczek na drewnianej beczce z coraz krótszą brodą. B. W Wielkiej improwizacji mamy zaś ukazanego bohatera jednostkowego. Romantyczny bojownik żąda. daje wskazówki na przyszłość. Kulminacyjnym punktem rozpaczy. którzy stoją na czele narodu nie przedstawiają wartości. które zachowały swą godność oraz te. bohatera jest nazwanie Boga – carem. Zaprzedali się zaborcy. Ukazuje społeczeństwo polskie w ważnych dla niego chwilach dziejowych. Pragnie rządzić miłością. na której stał Żyd. inteligencję. Przy nim stało dwóch niemieckich oficerów. Teza Literatura kreuje różne postawy bohaterów wobec rzeczywistości wojennej. że to jest bezkarne i że budził śmiech .stanowią wartość prawdziwą. Nigdy. w rzeczywistości getta warszawskiego i . ponieważ przed wypowiedzeniem ostatniego bluźnierstwa Konrad mdleje i dopowiada je diabeł. znieważona. Co twórcy mówią o godności człowieka? Odwołaj się do fragmentu „Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall oraz innych tekstów kultury. To kolejny pesymistyczny wizerunek Polaków utrwalony w tym dramacie. W tych słowach Mickiewicz utrwala cały obraz naszej ojczyzny i swojego pokolenia. […] Określenie problematyki Wydarzenia II wojny światowej to pretekst do podjęcia przez literaturę problematyki związanej z psychiką ludzką i prawdą o człowieku w obliczu zagrożeń. W żadnym innym okresie czasu ludzka godność nie została aż tak podeptana. III to typowy romantyczny dramat narodowy.ci.od młodzieży po arystokracje. Ludzie tłoczyli się na ulicy dookoła beczki –zwyczajnej drewnianej beczki. że jest równy Bogu. (Dwóch pięknych. Nie dokonuje tego on sam Władca Niebios jednak nie odpowiada na jego żądania co doprowadza do wykrzyknięcia przez Konrada słów bluźnierczych. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. niski i miał długą brodę. 10. żeby nie dać się wepchnąć. Przedstawia koncepcje patriotyczną ocenia rodaków. Konrad uważa. Podsumowanie Dziady cz. Bunt posłużył Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. Z Żydem przecież nic strasznego się nie działo: tyle że można go było bezkarnie na tej beczce postawić. ale i ukazuje ważną rolę jednostkowego bohatera. C. zaśmiewając się do rozpuku.Wiesz co? Wtedy zrozumiałem. Dobro i zło zmieniły swe znaczenie. więc w tej scenie nie czuło się grozy. Tłum. Czym język mówiony różni się od pisanego? Odpowiedz. Dobro i zło nabrały innego wymiaru. Utwór „U nas w Auschwitzu” ma formę listów do Marii. Edelman to przykład człowieka. Zwykle nie sprawia nam kłopotu zamiana tekstu pisanego na postać dźwiękową. kiedy pracujący przy kominie Żyd. Starł się przeciwstawić złu a nawet prowadził swój wyścig z Bogiem. jak człowiek może utracić hierarchię wartości. 11. wielu rzeczy wymagających zmian. że powstały tekst jest trochę dziwny i właściwie różni się znacznie od normalnego tekstu pisanego. W 1942 roku pracował jako goniec w szpitalu w zamkniętym obszarze za drutami. Po wojnie pozostał w Polsce. Często nam się zdarza. Dokonując porównania każdy z pisarzy w inny sposób utrwalił prawdę o człowieku i jego godności w rzeczywistości wojennej. Do końca wałczył o ich godną śmierć. która obozuje ludzi na wolności. stosując różnego rodzaju skróty. jak i po niej zachował do końca aktywna postawę. Przy odtwarzaniu niewielkimi fragmentami dokładnie zapisanie nagranego tekstu nie jest trudne. rządzi się odmiennymi regułami. Niezbędne byłyby jednak pewne pomoce techniczne. Nie zgadza się wprawdzie z wszechobecnym złem. Tadeusz Borowski ukazuje rzeczywistość za drutami zupełnie bez emocji. czy telewizyjnego jakieś wiadomości. Zauważamy niedoskonałość spisanego tekstu. Jednak gdybyśmy się uprali i chcieli zapisać jakiś usłyszany tekst słowo w słowo to też byłoby to możliwe. Zapisując treść wykładu robimy właściwie indywidualne notatki. z jakim można się spotkać w książce. że słyszymy z ust spikera radiowego. Pragnie jedynie przetrwać za wszelką cenę. tak bardzo boi się o swoje życie. narzeczonej Tadka. Rzeczywistość za drutami ma swoje prawa. skończył studia medyczne. wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń komunikacyjnych. do końca. Edelman wybrał postawę aktywną. Ludzie z obozu koncentracyjnego mają nadzieję na przetrwanie. że każe ojcu iść do komory gazowej. Ludzie żyli w strachu i zaczynali zachowywać się jak zwierzęta. B. Podsumowanie Wojna to czasy. ale nie wykorzystał tej okazji. Wystarczy coś głośno przeczytać. odwołując się do podanego tekstu Edwarda Łuczyńskiego i Jolanty Mackiewicz. Tadek wybrał postawę bierną. Opowiadanie to ukazuje. Tadek potrafił dostosować się do nowych warunków. Przy okazji przepisywania nagrania magnetofonowego na papier można się przekonać. bo tempo mowy jest z reguły znacznie szybsze od tempa pisania. które później znajdujemy w gazecie. Przykładem na to jest obraz. Jesteśmy również w stanie stworzyć formę graficzną dla słyszanego ciągu mowy. występowanie wielu niepotrzebnych elementów.holokaustu. Nie jest to co prawda łatwe. który zarówno w czasie wojny. których spotyka. zdobycie dodatkowej porcji pożywienia. kiedy zmieniło się zachowanie człowieka. akceptuje zasady obozowej rzeczywistości. że to co ma formę dźwiękową (mowa) ma swój odpowiednik w formie graficznej ( w piśmie). Bohater utworu Marek Edelman opowiada o masowym wywożeniu Żydów do Treblinki na śmierć w komorach gazowych. jak choćby magnetofon. czy czasopiśmie. choć z pewnością czasochłonne. że nie wybiorą ich dziś na rozstrzelanie drogą losową. za poca techniki behawioralnej. nawet po wojnie walczył godność człowieka. Mianowicie przyjmujemy. Język pisany nie jest czymś co różni się od mowy tylko w formie fizycznej. dostosował się do rzeczywistości obozowej. ale chcąc przeżyć. Posiadał stałą przepustkę umożliwiającą mu poruszanie się po mieście. W czasie powstania w getcie dowodził oddziałem czterdziestu ludzi. został kardiologiem. Mowę . nie chciał opuścić swych współtowarzyszy niewoli. Jest bierny wobec świata oraz obojętny wobec ludzi. Kolejną różnicą między tekstem mówionym a zapisanym jest różnica między ich długością. pamiętnik subiekta. kupców . niekiedy dość znaczne różnice. nie dotyczą wszelkich wypowiedzi mówionych i pisanych.od pisma różni przede wszystkim sposób organizowania informacji w ramach przekazu. np. B. mówi spontanicznie. która pisze może cos poprawić. W tekście mówionym mamy zawsze jakieś dodatkowe informacje teksty różnią się budową zdań. Oczywiście autorzy twierdzą. Rozbieżności językowe. widzą dookoła siebie różne rzeczy. często są to zdania pojedyncze. o czym możemy się przekonać. Teza Między tekstem pisanym a mówionym można wyróżnić zasadnicze różnice. Mamy język arystokracji . że trudniej jest zapisać tekst usłyszany i przerobić go na formę graficzną. gdyż zwykle to co ma formę myślową nie nadaje się do wypowiedzenia. jakie stwierdzamy między obu tekstami. W jakimś stopniu analogiczna różnica występuje między mową a myśleniem. Wypowiedzi mówione są wspomagane przez komunikację niewerbalną. Mamy przytaczany język mówiony tych postaci w postaci dialogów ale i język pisany. jeśli nagramy czyjąś wypowiedź potoczną na taśmę magnetofonową i następnie ją zapiszemy. które także im coś komunikują i nie rzeźba już o tym mówić. poprawne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym. Argumenty A. rozmówcy bowiem siebie widzą i część informacji mogą wyczytać ze swoich gestów z mimiki. Między tekstami mówionymi a pisanymi są widoczne uderzające różnice. wyraża swoje myśli. który usłyszeliśmy to zauważamy. kiedy czytamy i odwrotnie. kiedy zapisujemy teksty dźwiękowe na tekst pisany i odwrotnie. widzą otoczenie. że jest możliwe przerobienie tekstu w obie strony. widzą przedmioty. występują równoważniki zdań. Następnie odwołam się do tekstu kultury. Podany fragment omawia przykłady. dzięki któremu jest charakteryzowany. W „Lalce” Bolesława Prusa przedstawionych kilka środowisk. więc pisanego na dźwięk. W zdaniach zapisanych występują zdania współrzędnie złożone a nawet wielokrotnie złożone. Autorzy zwracają uwagę. Odniosę się następnie do własnych doświadczeń komunikacyjnych. Aby nasze myśli nabrały postaci językowej konieczne jest zastosowanie odpowiednich środków. Kiedy już spiszemy tekst. bogato rozwinięte. C. Podsumowanie . Określenie problematyki Język ogólnopolski występuje w dwu odmianach: mówionej i pisanej. Zachodzą między nimi pewne. interpunkcyjnym. naukowców. warszawskich studentów. tekst pisany jest zawsze dłuższy od mówionego. ponieważ nie jest do końca poprawny pod względem stylistycznym. Aby realistycznie oddać język mieszkańców Warszawy Prus zastosował indywidualizację języka i każda z grup mówi swoim językiem. W wypowiedzi mówionej zdania są krótkie. że myślenie nie jest niczym innym jak cichą mową. czyli pisemną. co dotyczy zwłaszcza składni. Mówiący nie ma czasu na zastanowienie się i poprawienie swojej wypowiedzi. Nie można powiedzieć. pełne treściowo. Osoba. że musimy go poddać nijako obróbce technicznej. czyli musimy uwzględnić sami kontekst tego zdania. Zatem jego zdania są pełniejsze. zastanowić się nad sensem wypowiedzi. tzn. Języka pisanego używany najczęściej po to. Prawdy ogólne mają to do siebie.powiedział rybak pierwszy.powiedział rybak drugi. Wszędzie jest wyspa Tu– powiedział rybak trzeci. ocean mnie wyrzucił na bezludna wyspę. Pewnie już za późno. Świat przedstawiony jest tylko .O wiele łatwej jest posługiwać się językiem mówionym. wywodzi się z Biblii. Język mówiony zaś służy nam przede wszystkim do przekazywania informacji użytecznych. ich znaczenie dosłowne odsyła do znaczenia ukrytego. Nawet ocean nie wiadomo który. w nasz rozwój. Rozważ na podstawie 'Przypowieści' Wisławy Szymborskiej i innych tekstów kultury Rybacy wyłowili z głębiny butelkę. ratujcie! Jestem tu. a na nim Takie były słowa: “Ludzie. jest wpisany w naszą rzeczywistość. znamy go od urodzenia. ponieważ nie musimy się go uczyć. Stoję na brzegu i czekam pomocy. – ani za późno. Spieszcie się. Parabola. czyli przypowieść. aby komuś coś zakomunikować. Określenie problematyki Parabola to określenie używane w stosunku do utworów prozatorskich. Był w niej papier. – i miejsce nie zostało oznaczone. 12. Butelka mogła długo pływać w morzu. ani za daleko. Rola paraboli w kulturze. Zrobiło się nieswojo. które mają charakter alegoryczny. zapadło milczenie. jestem tu!” – brakuje daty. .pretekstem do przekazania uniwersalnych prawd o charakterze uniwersalnym. Potrzebuje być może jeszcze czasu. Choć stary i niezgrabny". Rozbitek przypomina człowieka chaotycznego. Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz”. Wysyła do otoczenia sprzeczne sygnały. Powieść Camusa można czytać jak kronikę czasu zarazy pisarz przedstawił w niej dokładny przebieg epidemii dżumy. określają jego kondycje w świecie współczesnym. nieszczęście. ale stanowią alegorię uniwersalnych ludzkich sytuacji. “Przypowieść” jest parabolą. ale przypowieścią ludzkim losie. postaw człowieka wobec życia. moje panny córki. lecz chyba nie chce zostać odnaleziony. Wbrew pozorom powieść Camusa nie jest jednak kroniką zarazy. który w zasadzie nie wie. Teza Parabole łączy uniwersalizm. chce pozostać samotny i z dala od świata. z powodu którego znalazł się w tak dramatycznej sytuacji. cechy strukturalne i przesłanie moralne. w algierskim mieście Oran. że nie podał nawet trasy ewentualnego rejsu. Czy warto kultywować tradycję czy też należy podążać za modą? Rozważ w oparciu o podany frag. bohaterowie i wydarzenia nie są ważne ze względu na ich sens dosłowny. Utwór można interpretować na kilka sposobów.czas. którą można interpretować jako zagrożenie. Opisał mechanizmy rządzące społecznością w stanie zagrożenia. Parabole jako gatunek literacki wykorzystuje „Dżuma” Alberta Camusa. wojnę. które czytelnik musi zinterpretować i odnaleźć w nich głębszy sens. i całość „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza oraz innego tekstu kultury. W literaturze moralistycznej . ukazując kolejne etapy pogrążania się miasta i jego mieszkańców w chaosie. 13. nowym zwyczajem. Sędzia [. aby przemyśleć coś rzeczy. Argumenty A.do której należy Dżuma jako powieść-parabola . Wtem pan Podkomorzy. kim jest i w jakim miejscu swojego życia się znajduje.] rzekł: "Dziś.. Podsumowanie Parabole ze względu na funkcje moralizatorskie są uniwersalne. zasad postępowania i postaw wobec życia i śmierci. katastrofę. np.Nauka o grzeczności Dano trzecią potrawę. Zauważmy. Niby prosi o pośpiech ratujących go rybaków. Jest mało konkretny.Za pośrednictwem elementów parabolicznych pisarze charakteryzują bohaterów. absurd ludzkiej egzystencji czy zło. Rzekł: "Muszę ja wam służyć. która wybuchła w latach 40. A młodszej przysunąwszy z talerzem ogórki.. B. chce być dostrzeżony (uratowany) i wydostać się z wyspy (samotności). Wlawszy kropelkę wina w szklankę panny Róży. Dotyczy zagubienia człowieka w świecie pełnym ludzi. Zatem się rzuciło Kilku młodych od stołu i pannom służyło. ale z powodu niedomówień wysyła im komunikat typu: “Czekajcie na kolejną butelkę z listem i wskazówkami szczegółowymi”. Parabolę cechują ukryte treści. przestrzeń. Tytułowa dżuma jest niezwykle nośną metaforą. Postawa rozbitka i jego mało konkretny list mogą być odczytywane jako problemy człowieka z komunikowaniem się z otoczeniem. Opisana sytuacja symbolizuje pragnienia człowieka do życia w grupie z zachowaniem prawa do indywidualności. że mi w moim domu Nikt nigdy nie zarzuci. stosunek pana do służby. [. Niełatwą. aż człowiekiem zrobił. choć najwymowniejsza. Milczał. w grzeczności. Że ją nudzi rzecz długa. czym innym szlachecka (staropolska). Ale nie staropolska. jak nogą Zręcznie wierzgnąć. ze srebrnymi klamrami trzewiki. Teza w tekstach kultury jest elementem charakterystyki bohatera.] Ach. i z rozsądkiem. że zdradza! Taka była przesądów owoczesnych władza! [. że ma znaczenie nie tylko w powieściach i dramatach. bo nie na tym kończy się. jest zachowanie młodzieży. ale także w naszym codziennym życiu.. Ubolewa. kiedy do Ojczyzny Pierwszy raz zawitała moda francuszczyzny! [... Sama tematyka mody nadal wzbudza wiele kontrowersji. Argumenty A. mowę. a brano z nich wzory: Zmieniano wiarę.] To mówiąc Sędzia gości obejrzał porządkiem. Bo choć zawsze i płynnie mówił. ja pamiętam czasy. [.. sposób traktowania żony przez męża.. W pończochach.. Mościwego Pana [. ale każdemu w inny sposób... [. że nasi synowie i wnuki Mają od starych więcej książkowej nauki.My na naukę młodzież do stolicy dajem I nie przeczym. zaobserwowane przez niego podczas uczty wydanej na cześć Tadeusza (gdy po zakończeniu nauki w Wilnie przyjechał na wakacje do Soplicowa). cienkie. [. które noszą czarne obcisłe ubrania. Nie polega tylko na znajomości gestów i uśmiechaniu się do każdego.] A co Francuz wymyśli.] Nogi miał długie.] tom skorzystał. jak młódź cierpi na tem. Istnieje bowiem wiele rodzajów grzeczności: miłość dziecka do rodziców. znajomość jej zasad świadczy o dobrym wychowaniu. że przeszkadza Kulturze. szacunek okazywany damom. bym uchybił komu W uczciwości. a inne obwieszonym drogą biżuterią damom. Ale co dzień postrzegam.. Rola tradycji i mody została ukazana w nauce o grzeczności w „Panu Tadeuszu” Powodem.] do ojca mego w oszmiańskim powiecie Przyjechał pan Podczaszyc na francuskim wózku. Że nie ma szkół uczących żyć z ludźmi i światem. prawa i ubiory. Zupełnie inne cechy przypisujemy osobom.] Zaś godna jest Waszmościów uwagi osobnej Grzeczność.. że młodzi ludzie są bardziej wykształceni od swoich ojców i dziadków. Sędzia uważa. Pierwszy człowiek. że po świecie Jeździ wenecki diabeł w niemieckiej karecie. że tamuje progresy. Peruka z harbajtelem zawiązanym w miechu. że należy ją okazywać wszystkim. że polskie ubranie Piękniejsze jest niż obcej mody małpowanie. Według Sędziego grzeczność „nie jest nauką łatwą ani małą". Ale wszyscy słuchali w milczeniu głębokiem. pozwala unikać . Bo taka grzeczność modna zda mi się kupiecka. z uśmiechem witać lada kogo.] Jeśli kto i czuł wtenczas.. Sędzia uważa. budzi szacunek otoczenia. dawniej było jeszcze gorzej! [.. ani też szlachecka. co w Litwie chodził po francusku.. Ojca Podkomorzego.]Krzyczano na modnisiów.] On mnie radą do usług publicznych sposobił. Wiedział. Ja sam lat dziesięć byłem dworskim Wojewody. ale brakuje im towarzyskiej ogłady.. Chociażby dawny pomysł nowej reformy oświaty nakładający na społeczność uczniowską przymus noszenia jednolitych mundurków.. to Polak polubi Określenie problematyki Rzadko zdajemy sobie sprawę z tego. Grzeczności należy się uczyć... którą powinna młodź dla płci nadobnej. [..]Wtem brząknął w tabakierkę złotą Podkomorzy I rzekł: "Mój Sędzio. że niecierpliwa młodzież teraźniejsza. Starzy na on ekwipaż parskali ze śmiechu. jak od chmielu tyki. mowiąc. a ja powiem śmiało: Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą. że obok szkół dających „książkową wiedzę" nie ma „szkół uczących żyć z ludźmi i światem". dla którego Sędzia rozpoczyna wykład o grzeczności. Z opieki nie wypuścił.. czym innym jest grzeczność kupiecka. A chłopi żegnali się. [.. Dawniej na dwory pańskie jachał szlachcic młody. Wygląd zewnętrzny niewątpliwie wpływa także na nasze relacje międzyludzkie. identyfikuje postać oraz pełni funkcję symbolu. [.. boby krzyczała młodzież.. kim tak naprawdę jesteśmy. Znowu językowa. ród. Została ona przedstawiona ze wszystkimi szczegółami i w związku z tym nie zabrakło szczegółowo przedstawionych obyczajów polskich. która przypominała raczej jeden wielki kołtun. sucha i plugawa" B. C. Strój to nasze wnętrze. potem pas Słucki i wysokie obuwie. sam będzie szanowany. 14. czyli używanie języka angielskiego przez co bardziej "szlachetnych" obywateli i wyśmiewanie Wokulskiego z powodu początkowej braku znajomości tego języka. podczas gdy inni obywatele głodują. Podkomorzy gani bezmyślne kopiowanie mody francuskiej oraz przytacza przykład Podczaszego. bo jak wiemy z innych źródeł informacji Polacy. Szanuje on. ludzie postawieni wysoko. Mówi innym o tym.niezręcznych sytuacji (wiadomo np. w tym prze wszystkim francuskie mody. a pokaz mody i okazja do wypromowania się. Jak przedstawiana jest zwyczajność i codzienność? (Rzeźba Jerzego Kaliny „Przejście" i inne teksty kultury) Określenie problematyki . stanowi symbol społecznego przystosowania i rangi społecznej. a w szczególności szlachta. swojskie. że rozmowy.. Dziady cz. Lalka . Są to konformiści. kto zna zasady dobrego wychowania i umie okazywać szacunek innym. Sędzia stwierdza. wiedzę. mieli ich bardzo wiele i troszczyli się o przekazywanie tych tradycji kolejnym pokoleniom. III . Również zostali przedstawieni negatywnie. pieczołowity wybór rękawiczek. Rozmawiają po francusku o sztuce. Sam Podkomorzy razem z Sędzią zachowywali wierność tradycji oraz kulturze ojczystej. Kwesty w kościele pokazane nie jako pomoc. Możemy to dostrzec na przykładzie Izabeli Łęckiej. obyczaje. to.Modzie ulega "towarzystwo stolikowe" w scenie VII. A. przystoją tylko magnaterii.. Odniosę się następnie do całości utworu. przypinali szablę.Modzie ulega arystokracja. To właśnie tradycja scala naród w jedno. Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” wypowiada się jednoznacznie wobec tradycji i mody. że tylko ten. Na żupan ubierali kontusz. który jako pierwszy na Litwie nosił się "po francusku". Ubierali się jak na szlachciców przystało. nasz charakter. często jest oznaką zawodu. arystokracja. szlachta powinna koncentrować się na wydarzeniach o wymiarze lokalnym). klamerki oraz peruczki. Podsumowanie symbolizuje osobowość. Występuje w bardzo różnych formach i kolorach. a całość stroju szlachcica dopełniała konfederatka. hierarchię wartości. Wydawanie pieniędzy na modne rozrywki drogą do bankructwa (Łęccy). Sędzia ubolewa. że w dzisiejszych czasach mniej liczy się pochodzenie. Podsumowując swoje przemówienie. co polskie. generałowie. wyrzekają się własnego kraju. jako strój jest także wyrazem przynależności do określonego społeczeństwa grupy. zaś krytykuje zapatrywanie się na obce wzorce. Książka jest kopalnią wiedzy na temat szlachty polskiej w początkach XIX wieku. aktywność duchową. których tematem są ważne sprawy kraju. jako "lawa z wierzchu twarda. powołanie. Szykowny strój. a o wartości człowieka świadczy jego majątek. W taki sposób ujmowali także jego symbolikę poszczególni pisarze.. B. Cały stan szlachecki wyśmiewał jego pończoszki. To starsza kobieta z laską. ponieważ może w nich odnaleźć samego siebie. Ja. Również dla czytelnika tego typu tematy są bliskie i interesujące. Jednakże okazuje się to zupełnie niemożliwe. ale i prostota i życie tu i teraz. B. krainy znanej z mitów ze spokoju i bezpieczeństwa. Kolejnym utworem obrazującym życie codzienne w postaci utrwalania obyczaju i obrzędów społeczeństwa polskiego jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Podsumowanie Codzienność i zwyczajność może być także interesującym motywem. wykorzystywanym przez literaturę. rajskie miejsca. nawet z pozoru tak nie interesujące motywy jak codzienność i zwyczajność. Okazuje się bowiem. wzniosłe może być tematem dzieł. 15. Jedni są wyeksponowani w całości inni zdają się być wbici w ziemię. Argumenty A. Określenie problematyki Pisarze na przestrzeni epok ukazywali różne koncepcje szczęścia. mężczyzna z oponą i inni prości przechodnie. co do osiągnięcia szczęścia . przedstawiając je w pełnym obrazie z wadami i zaletami. prostym ludziom. co poetyckie . na którym sam Wyspiański był gościem. niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym. Kreowali także na kartach swych dzieł wyspy szczęśliwe. Wesele w którym bierze udział cała wieś jest w gruncie rzeczy jedynie formą bratania się dwóch grup społecznych. młodsza z parasolem. To właśnie w takim prostym życiu poeci dostrzegają wartości. Obyczajmi znośnymi. który przecież jest wśród nas. ludzką życzliwością. Najczęściej odwoływali się do mitu arkadii. Teza Zwyczajność i codzienność to tematy tekstów kultury. anonimowemu człowiekowi. Pożywieniem ućciwym. to moja praca. Tym samym podkreślali swoje propozycje. Autor w swoim dziele ukazuje dwa bardzo różniące się od siebie stany: chłopstwo i inteligencję. a zdarzenie Twoje. że nie tylko to.Wszystko co nas otacza może być tematem literatury. Rzeźba „Przejście” przedstawia zwyczajnych ludzi. nieprzykrą starością. Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmórowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają. Najczęściej do tego typu motywów odwoływała się literatura realistyczna. To hołd złożony przez artystę zwyczajnym. „Na dom w Panie. A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym. którzy zajmują się swoimi sprawami i przechodzą przez ulicę. a postacie tam zaobserwowane zilustrował w swojej książce. Wesele odbyło się w rzeczywistości w 1900 roku we wsi Bronowice w domu Włodzimierza Tetmajera. Panie. tak jak gdyby zapadali się. Co jest dla człowieka źródłem szczęścia? Odwołaj się do Czarnolesie " Kochanowskiego oraz innych tekstów kultury. Opisuje on autentyczny ślub krakowskiego poety Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. w spokojnym dworku. Jednak aby spełnić swoje marzenia mężczyzna musi dokonać ważnego w życiu wyboru moralnego. Rodzina to podstawa egzystencji . Postanawia zostawić swa ukochana i szczęście odnaleźć w pracy. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. Argumenty A.przez człowieka. Utwór ma charakter religijny. Warstwa ta miała za zadanie pomagać najuboższym nawet w imię poświęcenia swego szczęścia osobistego. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. Nie jest to dążenie wygórowane. Teza Koncepcje szczęścia ewaluowały na przestrzeni wieków. Zależało to często od sytuacji. „Na dom w Czamolesie” jest utworem typowym dla filozofii życia wyznawanej przez Kochanowskiego. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów literackich wysuwa się wniosek. obejmuje ona radość z rzeczy zwyczajnych. w jakiej znajdował się kraj. W postawach bohaterów dopatrujemy się wpływu epoki. który chce swą pracę poświęcić poprawie losu warstw najuboższych. B. Przykładem utworu. 16. Treść jest przesycona pokorą i skromnością. Taki ideał prezentował młodopolski wizerunek inteligenta. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. czysto ludzkich. Dla Judyma szczęściem była praca na rzecz innych. Dla każdego ten stan oznaczał całkiem co innego. Jak w literaturze ukazane jest dzieciństwo? Odwołaj się do graffiti Banksy'ego i tekstów literatury Określenie problematyki Dzieciństwo wpływa na kształtowanie się tożsamości. czy też warunków społeczno politycznych oraz programu danych czasów. postaw moralnych i społecznych bohatera w dorosłym życiu. Pomoc innym okazała się dla niego najwyższym źródłem szczęścia. W powieści „Ludzie bezdomni” Stefan Żeromski skonstruował postać młodego lekarza – samotnego idealisty. dostatku. przy zachowaniu dobrych obyczajów i uczciwości. W każdej epoce koncepcje pisarzy zmieniały się. Owe poszukiwanie szczęścia w pracy społecznika to świadomy wybór bohatera. Jan Kochanowski szczęcie odnajduje na wsi. w którym przysłowiowe „cztery ściany” są wzorem cnót moralnych. codziennych. dlatego poeta ośmiela się skierować je do Stwórcy. ostoją dla ich mieszkańców jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”. w atmosferze życzliwości. w zdrowiu. w ten sposób oddaje renesansową koncepcję ładu i harmonii. że bohaterowie poszukiwali swego szczęścia w różnych dziedzinach życia. jest skierowaną do Boga prośbą. Kończyłem pakować najpotrzebniejsze rzeczy do małej walizki i nałożyłem kapelusz. a nawet odkrywa tajemnicę śmierci. gdy rodzina z Kopyrdą przewaliła się w pobliże. Teza Dzieciństwo to nie zawsze czas beztroski i bezpieczeństwa. Żegnajcie Młodziakowie [. la. Że byłem z .. Zatem dzieciństwo jako okres życia błogiego. Znudziło mi się. a głęboko wpatrzony wzrok symbolizuje właśnie tę ciekawość świata. Ona kształtuje młodego człowieka. co symbolizuje ochronę przed problemami i złem Świata. mała niewinna istotka. 17. Upadła. Urszulka z Trenów J. że byłem tańczącym w sypialni. Bohater jest więc wykreowany na dorosłego. Oscar spełnia funkcję podkreślenia ważnych wartości w życiu. Oczywiście taki wizerunek byłby najlepszym skojarzeniem dla większości społeczeństwa. la.. że nie zawsze dziecko ukazywane było w tak optymistycznym świetle. że Pimko belfer klasyczny mnie upupił.. żem był uczniem w szkole. B. przyjaźni. Przed czym i w co uciekają bohaterowie tekstów kultury? Odwołaj się do fragmentów i całości Ferdydurke" Witolda Gombrowicza oraz wybranego tekstu kultury. Wyciągnięta dłoń poza obszar tej sfery świadczy o tym że dziewczynka zaczyna poznawać świat. podglądającym w łazience. skarb rodziców.każdego z nas. która musi przygotować się na śmierć. kiedy skończy się nasz czas C. Krasińskiego Podsumowanie Dziecko. jak miłości do życia i doceniania wszystkich jego uroków. czyli owo zło jej nie dosięga. że trzeba umieć pięknie żyć i pięknie odchodzić. Jego zachowanie i postawa wobec świat zmusza do refleksji. Pozwala czytelnikowi na chwile zamyślenia nad celem i sensem życia. Witold Gombrowicz „Ferdydurke” Inżynier znieprzytomniały turlaniem złapał ją (córkę-Zutę) za kostkę.] Odchodziłem lekki. Dlatego temat ten stał się częstym toposem podejmowanym przez literaturę. Kochanowskiego. Często musiało przejść przyśpieszoną drogę dorosłości. w jej twarzy możemy wyczytać zaciekawienie. Chociaż dziecko chce sięgnąć poza osłonę to deszcz. Banksy ukazuje trudne dzieciństwo. To opowieść o 10-letnim chłopcu. Białaczka skazuje go na rychłą śmierć. któremu lekarze nie potrafią pomóc w chorobie. Argumenty A. nowoczesnym z nowoczesną. by przeżyć. Wystarczyło małe zahaczenie. Chłopiec spełnia w utworze ważne funkcje. który poznaje sens miłości. Świadomość nieuchronnego przemijania doświadcza mały bohater powieści autorstwa Erica Emanuela Schmitta „Oscar i pani Róża”. Czy było to. tra. Pokazuje nam. tytułowa Pani Róża. W przejściu na drugą stronę pomoc ofiaruje dziecku wolontariuszka ze szpitala. Dziecko jest tu ukazane jako osoba. mądrego człowieka. Orcio z „Nie-boskiej komedii” Z. musze obrywającym skrzydła. nieobarczonego troskami.. Grafika przedstawia dziewczynkę pod parasolem. stać się odpowiedzialnym i konsekwentnym. Pragnie przeżyć najwięcej z życia dorosłych. tylko po to. Literatura pokazuje nam jednak.. przyszłość pokoleń. Słodko otrząsnąć się i iść. byłem nijaki.. ani niedojrzały.. wróćmy. chcą zacząć nowe życie. do Bolimowa [. Powieścią o mękach dojrzewania jest „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. moja ciotka Hurlecka z domu Lin wykrzykuje widząc mnie: -Józio. Staje się on jednym z najważniejszych elementów biografii. A więc nie tylko strach i uwolnienie się od problemów są powodem odwrotu. rozbrzmiewa trąbka samochodowa.[.. wiele mówi o charakterze i osobowości bohatera.. ( odwołanie się tylko do 1 tekstu kultury)..ja z nim. Jednak nie ucieknie daleko. Wycofują się ludzie. nie idź tam.i poszliśmy razem. Judym. bez wytworów. Chce pomagać społeczeństwu. formą. który także całe życie ucieka... W powieści „Ludzie bezdomni” Żeromski skonstruował postać młodego lekarza – samotnego idealisty.. to bogater. Dojrzałość i wchodzenie w życie jest więc u Gombrowicza ukazane jako ucieczka.. Z powyższych kilku zdań jasno wynika. ja z nim poszedłem. ani stary. Podany fragment ukazuje moment. Można na przykład uciekać od odpowiedzialności. pragną zmian. [. Ucieczka może oznaczać pragnienie wolności. la.30-letni pisarz Józio Kowalski pomimo swojego wieku czuje się niedojrzały..[.]: -Uciekasz? To i ja ucieknę.] nagle wszystko się zmienia. słabością. bo za chwile wpadnie w kojne środowisko. Taki bowiem widzi współczesny świat sam autor powieści. angażując całe swe siły i życie osobiste. Młody zapaleniec zamierza osiągnąć cel biorąc się do mozolnej pracy.. z gębą. ani młody. co mi po twoim parobku?.. Główny bohater. bez ludzkiego pomiędzy ludźmi. Argumenty A. Określenie problematyki Ucieczka zwykle kojarzy się z tchórzostwem. Złapałem Miętusa za rękę. ale też od czegoś. ciągła walka ze stereotypami..]: -Józio. malcze? [. B. on poszedł za mną. tra. Ale Miętus ruszył odważnie ścieżką wzdłuż szosy. A co ty tu robisz. Dzięki ukazaniu motywu dojrzewania.. gdzie znowu będzie „upupiany” i wpadnie w pewną formeęi schematy.] Zatrzymałem się na skraju miasta i czułem. Ciocia wyklucza protest. nie wychodź z miasta. byłem żaden. Teza Ucieczka staje się jednym z najważniejszych elementów biografii. jak nowoczesny dom Młodziaków. czy raczej ucieka przed rodzina Młodziaków i panującą tam atmosferą. czyli trafi do dworku w Bolimowie. wchodzenia w dorosłość autor ukazał mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi. pupą. od samego siebie. dlaczego motyw ten w literaturze pojawia się tak często i tak chętnie jest wykorzystywany. Do parobka. który chce swą pracę poświęcić poprawie losu warstw najuboższych. zniknęło. pojedziemy do nas. chęć uchylenia się od wykonania jakiegoś nakazu.] Siadajcie ze mną. nawet za cenę . zawołano po cichu[. -Miętusie. Siłą wciąga go w groteskowy świat szkoły. -Miętus. W wejściu w dorosłość pomaga mu profesor Pimko. ani dojrzały. ani chłopiec.. A to Miętus nakładał pośpiesznie obuwie: [. Nie. a czasem całych zbiorowości . la.. że nie mogę bez stada. ani uczeń.. od bliskich.pupą. czy dworek ziemiański. Bo gdy przechodziłem przez kuchnię. którzy się boją.. Józio.] Na wieś pójdziemy. kiedy Józio opuszcza nowoczesny dom Mlodziaków.Ale kiedy zacząłem iść. a czasem całych zbiorowości . Bez wspomnienia. z łydką.] Na nic nie zdadzą się protesty. Pójdziemy razem [. od świata. gębą. wiele mówi o charakterze i osobowości bohatera. Topierwsza formą przed którą bohater chce uciec.] Na setny ułamek sekundy. Ucieka się nie tylko skądś. jednak to mu się nie udaje bo wpada w kolejne formy. za pomocą „upupiania”. To także ukazanie wyboru życiowego bohatera. która powinna podjąć walkę z ubóstwem i ciemnotą niższych warstw społecznych. Jest człowiekiem. Wpływają na nastrój człowieka i jego aktywność. Motyw ten służy także ukazaniu ważnych obowiązków inteligencji. koncentruje się na ukazaniu motywu kondycji człowieka w świecie. Przynosi nam ukojenie. który nigdzie nie może znaleźć swego miejsca. Każda z nich ma swój urok i piękno. jednak przed nią nie ma ucieczki. Pejzaż stawał się często wręcz bohaterem dzieł literackich. czy złowrogi żywioł? Odwołanie do obrazu Horacego Verneta "Sztormowe wybrzeże po katastrofie statku" i innych tekstów literatury. stał się kimś obcym. Jest to tak naprawdę rodzaj ucieczki przed miłością. z którego się wywodzi. Bał się. Topos ten służył także twórcom do ukazania ogólnych prawd o otaczającej ich rzeczywistości. Judym ma ambiwalentny stosunek zarówno do przedstawicieli proletariatu. Józio uciekał przed formą. jak również do ludzi wywodzących się z różnych warstw społecznych – nie czuje się „u siebie”. również nie potrafi się odnaleźć. O jej bogactwie i blasku świadczą pory roku.własnego szczęścia. rytm dnia. reprezentowanej przez środowisko lekarskie. że ciepło domowego ogniska zawładnie nim. był świadkiem jego zmagań z losem.czyli pomoc biednym. Określenie problematyki Człowiek nie może żyć w oderwaniu od natury. żywi nas. Podsumowanie Literatura. zwyczajnym życiem. w żadnym towarzystwie. kłopotów. To one wyznaczają nasze działania. Ucieczka bohatera to także pretekst do ukazania bezdomności młodego lekarza i innych postaci z powieści. Czy natura to przyjaciel. uczy jak postępować. od szlachty dzieli go dystans pochodzenia. rodziną. Teza . wśród inteligencji. Judym wzbraniał się przed miłością. kreując motyw ucieczki. Judym nie utożsamia się z żadną z klas społecznych – dla proletariatu. 18. Przyroda wtopiła się w nasze istnienie i od początku świata towarzyszy człowiekowi w jego działaniach. radości . Wówczas przestanie dobrze realizować swój cel. rodziną. Motywy ucieczki bohaterów są różne. „człowiekiem bezdomnym”. Często świat przyrody uczestniczył w życiu postaci. Nadal lękamy się o przyszłość. W tym przypadku natura pokazuje swoją przyjacielską twarz. ale nie idealnym. To w nim kwitną jabłonie. Natura podkreśla uczucia poety. Pisarz szczególny nacisk położył na zjawiska przyrody oraz roślinność litewską. B. 19. które u autora mienią się różnymi barwami. jakby pejzaż scalał się z życiem bohaterów Soplicowa.Natura w życiu człowieka odgrywa ważną rolę. wielkość i potęgę. Krajobraz jest odzwierciedleniem przeżyć wewnętrznych bohaterów. Stwarza to wrażenie. nieprzewidywalna. I dziś szerzy się nienawiść. refleksje na temat kondycji człowieka w świecie. wręcz baśniowym. nastroje. jego pragnień i rozterek Argumenty . buduje nastrój i ożywia świat przedstawiony w utworze. niszczycielska. Sielski krajobraz dopełniają lasy i puszcze. Dworek Sędziego otoczony jest pięknym ogrodem. Jaki jest człowiek we współczesnych tekstach kultury na podstawie rzeźby "Bracia" Magdaleny Abakanowicz. To znak. terroryzm. Artysta uchwycił jej grozę. Na obrazie Horacego Verneta "Sztormowe wybrzeże po katastrofie statku" mamy ukazaną naturę jako wroga. obrazem natury spotykamy się w epopei narodowej Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. W przypadku obrazy została uchwycona jego złowroga moc. ma moc większą od człowieka. Argumenty A. Ludzie z obrazu są małych rozmiarów. wartości. celów podejmują teksty kultury. wpływa na jego rzeczywistość. rozumianego jako powrót do kraju lat dziecinnych został wykreowany w „Panu Tadeuszu”. która powoli zna tragiczną historię II wojny światowej już tylko z książek i opowiadań ostatnich świadków holocaustu. Jest silna. I to on jest głównym bohaterem tego obrazu. Podsumowanie Obrazy przyrody to temat uniwersalny. Określenie problematyki Jaki jest współczesny człowiek? To osoba. Teza Współczesne teksty kultury przyjęły na swoje barki opisywanie problemów człowieka. wyglądają niczym kukiełki na tle potężnego sztormu. Problem wizerunku współczesnego pokolenia jego problemów. Świat przyrody jako pretekst do idealizacji litewskiego krajobrazu. To także symbol ważnych wartości . może być jego przyjacielem i wrogiem. Potrafi doprowadzić go do śmierci. Często nadaje im cechy ludzkie. puszczają pąki wiosenne kwiaty. jak bardzo poeta cenił sobie florę i faunę litewskich terenów. Spełnia on różne funkcje. fanatyzm religijny. przeżycia. Wychowana w świecie wolnym. dojrzewają owoce jesieni. Z niezwykle wyśnionym. bo w przeciwnym razie można stracić niepowtarzalną szansę na uczucie. Ludzie przecież „tak szybko odchodzą" . niepokojach i dążeniach współczesnego człowieka. człowiek świadomy kruchości ludzkiego losu i nieubłaganego upływu czasu. jak miłość. żaden gest. Raczej pasują tu stwierdzenia jak: obojętność. B.woda. wsparcie są tu ostatnimi jakie przychodzą nam do głowy. 20. Tylko tytuł wskazuje. jak i dla Twardowskiego ta ważną wartością. Współczesną artystką podejmującą temat wizerunku człowieka w XXI wieku jest Magdalena Abakanowicz. Pokazują co jest ważne w aktualnych czasach. Zarówno dla Abakanowicz.czas i śmierć są bezlitosne i zawsze się okazuje. zamiast nich wchodzi zapatrzenie w pieniądze. Najstarsza symbolika określa cztery jej odmiany. trudno określić. ze we współczesnym świcie zanikają takie wartości jak braterstwo. że należy się z miłością śpieszyć. że w wierszu napisanym przez księdza Twardowskiego miłość rozumiana jest jako miłość bliźniego. żaden szczegół nie świadczy. Coraz łatwiej więzy rodzinne się rozluźniają. reszta sylwetki ma kształt ludzki. Podmiot liryczny. że o miłość należy dbać. z potęgą i siłą większą od istoty ludzkiej. że życie ma tylko wtedy wartość prawdziwą. ziemia. Siedzą obok siebie w takich samych pozycjach. czy jest to kobieta. Artystka pragnie nam przekazać. Podsumowanie Artyści powojenni ukazują kondycje człowieka XXI wieku. dystans. Widzimy dwie postaci. To one według wschodnich religii rządzą światem. Z pewnością żywioły kojarzą nam się z czymś niebezpieczny zagrożeniem dla człowieka. że coś ich może łączyć. Wydaje się. czy mężczyzna. Dlatego uważa. a więc każde uczucie do drugiego człowieka. o której nie możemy zapominać to miłość do drugiego człowieka i zauważania go an co dzień. przyjaźń. że czegoś się nie zdążyło powiedzieć. wie. Jak przedstawiana jest siła żywiołów w utworach? ( odwołanie się do ryciny japońskiej „ Na fali”) Określenie problematyki Żywioły są częścią naszego życia. chłód. powietrze.A. Obraz burzy/żywiołu. ogień. Człowiek . Ich głowy przypominają wyglądem głowy ptaków z wielkimi dziobami. Oswojenie lęku i przemijania to temat wiersza Jana Twardowskiego w „Śpieszmy się kochać …”. pogoń za karierą. Inaczej problem ukazuje ksiądz Jan Twardowski. bo w chwili śmierci ona jedna ma sens i nic poza nią nie jest istotne. Teksty kultury z tego okresu snują refleksje o lękach. które nadaje sens życiu. Dlatego podmiot liryczny uważa. że są to bracia. że już jest za późno. jeśli istnieje w nim miłość do drugiego człowieka. Słowa takie jak winny nam się kojarzyć z wyrazem bracia. Pisarze i malarze odkrywali jego łagodne. jak i niebezpieczne oblicza. B. Żywioły stały się pretekstem do ukazania przez twórców postaw człowieka wobec zagrożenia 21. kto zaś wpadnie w toń tak nieokiełznanej wody może liczyć jedynie na śmierć. malarstwo." Inni. ostatnich uściskach rąk i objęciach ramion. W następnych zwrotkach poeta opisuje ludzkie uczucia i reakcje. Kolejnym utworem. które budzą się wobec nadchodzącego zagrożenia. Wstępne dwie zwrotki zawierają opis spustoszenia dokonanego na pokładzie statku. oazą spokoju. w którym morze stało się pretekstem do głębszych refleksji jest „Burza” Adama Mickiewicza. mających takie same priorytety i marzenia. Część uczestników zdarzenia popada w odrętwienie.jedynie może próbować ujarzmić te wielkie siły natury. Argumenty A. Dlatego to temat tak często podejmowany przez utwory kultury – literaturę. czy sztorm. Do napisania sonetu zainspirowało romantycznego pisarza jego własne doświadczenie. Z drugiej zaś stanowiła wielkie niebezpieczeństwo. Ukazują one ogromną potęgę i moc sił natury. To ona potrafi zamienić się w niszczycielski tajfun.symbol cywilizacji przemijającej czy wartość ponadczasowa? Rozważ problem na podstawie zamieszczonego zdjęcia oraz wybranych utworów literackich ( zdjęcie przedstawia książkę przerobioną na laptop) Określenie problematyki Ludzie sięgają po książki. Lektury przestrzegają przed złem. zapowiadają nadchodzącą zagładę. Teza Wizerunek żywiołów służył twórcom do refleksji nad otaczającym ich światem. Wówczas jej fale są wrogiem dla człowieka. Sonet składa się z dwóch części: opisowej i refleksyjnej. wobec których człowiek jest bezsilny. Inni pogrążają się w modlitwie licząc. paraliżujący strach nie pozwala im się poruszać: „ci leżą na wpół martwi. Woda okazywała się z jednej strony przyjacielem człowieka. Poeta przeżył burzę podczas morskiej podróży. Książka . że woda była motywem. aby wyczytać w nich losy postaci podobnych do nich. podporą duchową. czy muzykę. że prośby skierowane do Boga pozwolą im zachować życie. film.wręcz przeciwnie. które fascynowało twórców na przestrzeni epok. Żywioł budzi grozę i lęk wśród ludzi.pozostałe chwile spędzają na pożegnaniach z bliskimi. jego żywicielem. . Obraz Na fali prezentuje jeden z żywiołów jakim jest woda. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów wysuwa się wniosek. Skawiński zaczął psychicznie szykować się na śmierć. jednak w analizowanych przeze mnie przykładach działała niszcząco lub budująco. poseł niestrudzony. Uważam. czy też przerobiona na laptop. Po upadku zrywu mężczyzna musiał emigrować. że budzą się w nim wspomnienia. Książki są w formie ebooków. Zdjęcie przedstawia książkę zamienioną. górą i zachodem słońca. sprawia. . Adam Mickiewicz. nie jest tylko snem. ale służy do tego także Internet. gdzie znajdują się książki wpływają na zmiany w sposobie myślenia człowieka o świecie lub podejmowane przez niego decyzje 22. a uczucia patriotyczne powracają ze zdwojoną siłą. Często zamykał się w sobie.wskazują drogi. Walczył on w powstaniu listopadowym. jakimi należy dążyć do wytyczonych celów. . powodują. że to już koniec jego nadziei na zobaczenie kraju. stał się bierny. Podsumowanie Książka odgrywa ważną rolę w życiu bohaterów literackich. Sens życia ludzkiego w oparciu o wiersz Miłosza "Sens" i inne teksty kultury. Dziś można czytać ją nie tylko w formie papierowej. A jeżeli nie ma podszewki świata? Jeżeli drozd na gałęzi nie jest wcale znakiem Tylko drozdem na gałęzi. że jeśli tego typu czytanie ma spopularyzować chęć sięgania po lektury to należy pielęgnować tego typu formy czytania. co świadczy o ewolucji jaką przeszła książka. prócz tej ziemi? Gdyby tak było. Siłą zamienił swą nostalgię w rodzaj uśpienia. Wzbogacają naszą wyobraźnie i kształtują osobowość człowieka. jakiego doznaje Skawiński. Wzywające odczytania prawdziwe znaczenie. przywiózł ze sobą paczkę. zapomnieć na chwile o problemach. Przestał myśleć. odczuwać. to jednak zostanie Słowo raz obudzone przez nietrwałe usta. że zapomniał włączyć latarni.zostaje za to zwolniony i ponownie rozpoczyna się jego tułaczka. Lektura Pana Tadeusza. Twórcy często wykorzystywali motyw lektur jako temat swych utworów. Drugą stronę. Kolejny bohater. Lektura może wpływać twórczo lub destrukcyjnie na osobowość bohaterów literackich. Pozwalają nam przenieść się w inną rzeczywistość . za ptakiem. Co było niepojęte. B. Lektura Mickiewicza. stał się odludkiem.żołnierz. Kiedy Skawiński ją otworzył przed jego oczami wyłonił się tytuł: „Pan Tadeusz”. To było spełnienie jego marzeń. Które biegnie i biegnie. zwłaszcza Inwokacji.Kiedy umrę. Bohater „powraca" do ojczyzny za sprawą narodowej epopei. Co nie zgadzało się. kimś kogo przestało interesować realne życie. udziałem którego była metamorfoza pod wpływem lektury to Skawiński wykreowany w noweli pozytywistycznej Henryka Sienkiewicza „Latarnik”. W każdym z wymienionych przeze mnie przypadków książka wpłynęła na losy postaci. wizją. Z dnia na dzień ten miły staruszek zaczął popadać w stan przypominający sen. Zrozumiał. Teza Książka determinuje losy bohaterów Argumenty A. Tak się zaczytał. jeżeli dzień i noc Następują po sobie nie dbając o sens I nie ma nic na ziemi. Poznajemy go dopiero kiedy zaczyna pracę jako latarnik w Aspinwall. stać się kimś innym. będzie się zgadzało. Miejsce. że starzec zapomina o zapaleniu latarni . determinując ich losy. I właśnie pewnego dnia przewoźnik dostarczający mu pożywienie. zobaczę podszewkę świata. ogromny wstrząs. będzie pojęte. Przeszłość znowu nabiera cech realnych. Argumenty A. Miłość do Boga zmieniła jego hierarchie wartości i sposób patrzenia na świat materialny. że nie ma życia pozagrobowego? I tak naprawdę nasze istnienie kończy się z chwilą bytowania na ziemi. Cała trudność w interpretacji celu i sensu w życiu polega na tym. Miłosz jednak drąży bardziej temat. Bohatera poznajemy jako syna z książęcego rodu. Twierdzi. Wierz Czesława Miłosza „Sens” składa się z trzech części. ale co będzie. co go otacza. majątkiem. na które kiedyś nie mogliśmy odpowiedzieć. Przy swoim boku ma świeżo poślubioną żonę. Teza Bohaterowie literaccy wykreowani w literaturze szukają celu i sensu w różnych dziedzinach życia. dla których spełnienie wiąże się z władzą. zrealizowanie siebie. Dla Miłosza sensem jest jego nieśmiertelna poezja. ukochaną i wszystko. że jak umrze wreszcie świat nabierze właściwych wartości. zgłębiają różne filozofie. Dla Aleksego był to Bóg i życie zgodne z wiarą. Literatura ukazuje nam losy bohaterów. bycie w zgodzie z własnym sumieniem. W pierwszej zwrotce poeta nawiązuje do życia po śmierci. miłość. Dla jednych to życie w harmonii. Wówczas odnajdziemy odpowiedź na wszystkie pytania. ponieważ nie tyle zastanawia się nad życiem pozagrobowym . czy sprawdzenie systemu wartości. pieniędzmi i uciechami dnia codziennego. Przez 16 lat mieszkał jako żebrak pod swoim zamkiem. w kołowrót galaktyk I protestuje. czy ma sens? Stwierdza bowiem. karierą. woła. że jest ono tuż obok nich. Poezja bowiem jaką tworzy jest nieśmiertelna. To motor ludzkiej egzystencji. Jednak powołanie w służbie Boga okazuje się silniejsze. Czasami ludzie przemierzają świat w poszukiwaniu szczęścia. nasz świat doczesny jest dziełem przypadku. Nie dostrzegają jednak. Wybiera samotność. B. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów literackich wysuwa się wniosek. którzy wybrali różne drogi życiowe. Jest otoczony zbytkiem. aby odnaleźć cel i sens w życiu. Rozdaje cały majątek ubogim i postanawia żyć w pokorze i biedzie. Tylko pokora. że bohaterowie poszukiwali swego sensu w różnych dziedzinach życia. Pozwala ono człowiekowi na samookreślenie się. kiedy okaże się. W drugiej zwrotce zastanawia się. Aleksym”. Omówienie problematyki Jednostka ludzka w swoim życiu poszukuje celu i sensu życia. że gdyby nawet nie było życia po śmierci to zostanie nas zawsze słowo. Ale nie każdemu to wystarczy. co za życia nie zgadzało się teraz będzie już właściwe. Anonimowy pisarz kreując postać Aleksego pragnął dać innym wzór godny do naśladowania.czy ono istnieje. umiłowanie Boga i silna wola pozwoli nam dostąpić w przyszłości zbawienia. że dla każdego człowieka znaczy ono coś innego. że Aleksy jest wybrańcem losu. To. światem. Sensu w miłości do Boga szukał bohater średniowiecznego zabytku „Legendy o św. ale i w ogóle nad sensem świata? Czy ten świat. Przyszły święty postanawia opuścić swój dwór. W trzeciej zwrotce poeta znowu odnajduje nadzieję. Wydawałoby się. czy też dziełem Boga. wypytują mędrców. Są tacy. krzyczy. .Na międzygwiezdne pola. Wyrusza w podróż po Europie i odkrywa. Człowiek jest potęgą. „Wynalazł mowę i myśli dał skrzydła”. W decydującym momencie. Jego los kończy się w zakładzie dla wariatów a następnie w więzieniu. I tak młodzieniec przegrywa ze swoimi słabościami. nie złamała swego wewnętrznego kodeksu moralnego. C. niedoszłego zabójcę dopadają Strach i Imaginacja. Jej brat Polinejkes. Jego słaba psychika i niedojrzałość spowodowała klęskę w poszukiwaniu celu i sensu w życiu. Chór w podanym fragmencie opiewa potęgę człowieka. Jest pod tym względem słabą osobowością. B. Argumenty A. Nasz świat zbudowany jest na zasadzie przeciwieństw. Do końca wierna nakazom religijnej tradycji. które mogą popchnąć go ku zbrodni lub cnocie. do zabójstwa nie dochodzi. ale sam ulega silnym namiętnościom. chodził na kompromisy. Światło i ciemność. śmiało przeciwstawiającą się bezdusznym nakazom króla Kreona.23. Kordian dotknięty niemocą mdleje przed drzwiami sypialni cara. że chce być wielkim patriotą i uratować swój kraj. toteż Kreon wydał zakaz grzebania ciała zdrajcy. przegrywał swoje życie. gdyż zasady religijne i miłość do brata okazały się ważniejsze. Typem nieudacznika życiowego. a przede wszystkim samej sobie i własnemu sumieniu. Swoje rozważania rozpocznę portretem kobiety wykreowanej przez Sofoklesa w tragedii „Antygona". Mimo szczerych chęci. który ujarzmił siły przyrody. Jednakże nawet w obliczu tak wielkiej tragedii. Jest kochającą siostrą. który wiele marzy i wbrew rozumowi „nie mierzy sił na zamiary”. Postanawia zabić cara. Romantyczną słabą postacią okazał się bohater dramatu Juliusza Słowackiego „Kordian”. Wiedziała. Porywa się na czyn absolutnie szalony. odważną kobietą. – przytoczony fragment chóru Stasimon I. Człowiek istota silna czy słaba? Na podstawie fragmentu "Antygony". Biel i czerń. To chyba jedna z najbardziej znanych honorowych postaci w literaturze. Bohater słaby nie potrafił znaleźć celu i sensu w życiu. Literatura i sztuka często podejmowały ten temat. pod drzwiami sypialni przyszłego władcy Polski. że czeka ją za to śmierć. Określenie problematyki Dobro i zło. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. . Wartości te uzupełniają się i przenikają. Poznajemy go jako nadwrażliwego młodzieńca. Bohater silny. Rozważ problem I odwołaj się do innych tekstów kultury. Siła i słabość. walcząc o tron tebański z Eteoklesem został uznany za zdrajcę. Nie wiemy. czy przeżył. Nad jej rodem zawisa jednak klątwa bogów. Tytułowa bohaterka jest córką Edypa. był wygrany spełniał rolę wzorca godnego do naśladowania. co potęguje jeszcze bardziej jego rozterki. Buntowniczka nie podporządkowała się temu okrutnemu zakazowi. Teza Bohaterowie silni i słabi to postaci godne do naśladowania lub potępienia. Prawda i fałsz. Uznany za obrońcę drugi wojownik został pochowany z wszelkimi honorami. a prawie wszystkie miały podbite oczy Określenie problematyki Od najdawniejszych czasów motyw ten pojawiał się w wybranych dziełach i fascynował wielkich artystów. na bruku. Bohater słaby był zbyt wrażliwy. Taką postacią był Kordian. opisując jej dokładny wygląd i klimat z tamtych lat. Teza Miasto w tekstach kultury jako przestrzeń życia bohaterów może być dla niego siłą napędową lub znakiem upadku moralnego człowieka.. lecz widziałeś także siedemnastoletnie. ciężkie od wyziewów miasta powietrze. mieszkających w złych warunkach. aby aktywnie walczyć. […] Nieznośny zaś fetor bijący z szynków. że spacerując. Poddawał się i dostosowywał do otocznia. jeszcze wzmacniali wstrętną i smutną barwę obrazu. oraz pijący co chwila spotykani . wałęsał się pijany żołnierz z papierosem [. Fiodor Dostojewski w „Zbrodni i karze” przypisuje temu miastu. 24. Motyw miasta w tekstach kultury. Obraz Warszawy i ludzi mieszkających w tym mieście przynosi nam „Lalka” Bolesława Prusa. kurz i ten szczególny letni smród. Petersburg nabiera więc w powieści wymiaru symbolicznego. Argumenty A. a nawet czuł wreszcie samotność.wiecznej Warszawie. Widzi wokół siebie ludzi wynędzniałych. głośno miotając wyzwiska. był zbuntowany i niepokorny.[…] Była ósma. cegły. odrażających podwórzy. Raskolnikowa przystanął koło dużej gromady kobiet. co krok wapno. Autor doskonale odtworzył ówczesną stolicę. wypuszczał się za miasto […] im większe wyszukiwał zacisze. Z jednej strony prezentowano związane z nim szanse dla rozwoju naszej cywilizacji. Pisarze wiernie oddawali życie mieszczan. cwaniacy. gdzie starał się wlepić w tłum […] Wtedy wśród ludzi robiło mu się jakoby raźniej. a w poprzek ulicy leżał śmiertelnie pijany drągal. Z powodzeniem powieść może służyć jako przewodnik po XIX. Obraz miasta wpływa na zachowanie głównego bohatera. aby przyjąć czynną postawę. mimo że był to dzień powszedni. ścisk. Opisane są . Do końca walczył o swoje ideały. jednym z bohaterów utworu.[…] Zdarzało mu się. gdzie rodzą się szaleńcze idee. który przegrał ze swoją psychiką. obszarem zepsucia i degeneracji. prostytutki.] jeden obszarpaniec wymyślał drugiemu obszarpańcowi. Duchota nie ustępowała. powoduje. przy tym zaduch. że jego mieszkańcy ujawniają swoją mroczną naturę. Petersburg zamieszkują bowiem głównie biedacy. Odwołaj się do fragmentu „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego i tekstu kultury. czyli Petersburgowi szczególną rolę. zbrodni. Jest ono bowiem nie tylko tłem wydarzeń. B. Na ulicy skwar był okropny. bardzo licznych w tej dzielnicy. Rozmawiały przepitymi głosami. czy wałęsających się pijaków i prostytutek. ale w pewnym sensie także ich uczestnikiem. ale też za pomocą ukrytych znaczeń opowiadali historię ludzi w mieście.[…] Widziałeś tutaj czterdziestoletnie i starsze. Taką postacią była Antygona. szerząca degradację i pełna zagrożeń. Owa rzeczywistość jest w powieści symbolem zła. Dostrzega ich upadek moralny.[…] Nieopodal.Podsumowanie Bohater silny potrafił sprzeciwić się złu. Jest więc to miejsce zepsucia. wywołującą u mieszkańców stany bliskie choroby psychicznej. z drugiej zaś miasto ukazywane było jako przestrzeń wroga dla człowieka. tym silniej wyczuwał przy sobie czyjąś obecność […] toteż natychmiast wracał do miasta. on jednak łapczywie wciągał w płuca powietrze owe śmierdzące. Kierował się szlachetnymi pobudkami. Stolica Rosji to świat nędzy. wciągają się w obłąkaną atmosferę stolicy. degeneracji. Podkreśla panującą w nim niezdrową atmosferę. Pisarz opisuje go z realistyczną dokładnością. obskurnych kamienic. Rodion znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej. pełne kurzu. pijacy. rusztowania. Słońce już zachodziło. Właśnie z tej obserwacji życia codziennego i poczucia wyższości bierze się morderczy plan młodzieńca. Sprawdzą godzinę. I wszystko widmo. Że Bóg. po arystokrację. Argumenty A. Jak ciasto biorą gazety w palce I żują.. fraszka. Taką wiadomą. moralizowali. Opis stolicy to tylko pretekst. Służyła temu satyra.. I znowu mówią... Pod łóżka włażą. Patrzą na prawo. sport. poemat heroikomiczny. od warstw najuboższych – mieszkańców Powiśla. . bredzą. wnętrza sklepów i budynków od piwnic aż po strych. Własność wielebną. taką okrągłą.. czy ośmieszali pewne nasze zachowania. że Rosja. czy absurd. Potem się modlą: "od nagłej śmierci.. głodu.. pisarzem dbającym o wierność szczegółów. komizm.. wojna. Bełkocą. groteska.. że drzewo.. Aż papierowym wzdęte zakalcem. Że deszcz. że koń. Prus byt realistą.. Łbem o nocniki chłodne trącając. ciemne konanie.nazwy wielu ulic. że tamto. Trochę pochodzą. W strasznych mieszkaniach Strasznie mieszkają straszni mieszczanie. miasto ofiar niezdolnych do walki o przetrwanie. czy kapitalistów jest synonimem postępu. 25. Stolica spełnia role ukazania podziału w społeczeństwie polskim. przekazuje poprzez uśmiech ważne prawdy o człowieku i świecie. święte nabytki. Warstwami rośnie brednia potworna. Miasto dla Wokulskiego. Z Jakimi środkami językowymi można wykreowac satyryczny obraz rzeczywistości? Omów zagadnienie. Miasto podkreślało podział warstw społecznych w mieście. ewoluowało zarówno w rzeczywistości jak i na kartach literatury. I oto idą. że Stasiek. Określenie problematyki Literatura posługując się śmiechem nie tylko wprawia nas w dobry nastrój. Za pomocą tych środków pisarze krytykowali narodowe wady. Wiersz „Mieszkańcy” wymierzony jest przeciwko mieszczaństwu jako znienawidzonej grupie społecznej.. Głowę rozdętą i coraz cięższą Ku wieczorowi ślepo zwieszają.. kreując w swych utworach obraz społeczeństwa w satyrycznym ujęciu poddają krytyce zachowania i postawy moralne rodaków. że Ford.od wojny. wyłączne. żują na papkę pulchną.. I znowu sprawdzą kieszonki. Petersburg w powieści Dostojewskiego przedstawiony jest jako dziecko XIXwiecznych praw kapitalizmu... że drogo.widzą wszystko oddzielnie Że dom.. patrzą na lewo. Pleśnią i kopciem pełznie po ścianach Zgroza zimowa. by pokazać życie ich mieszkańców. Swoje. Wypchane głowy grubo im puchną.. portretowali obraz Polaka. złodzieja węszą. Spodnie na tyłkach zacerowane.. Straszne mieszkania. klapy obciągną I godnym krokiem z mieszkań na ziemię. że to. odpoczywanie" I zasypiają z mordą na piersi W strasznych mieszkaniach straszni mieszczanie. że kino. żart.. Od rana bełkot.. A patrząc . zapracowane. krzywe zwierciadło. zapięci szczelnie.. Krawacik musną. sprawdzą kieszenie. Aby uzyskać efekt satyryczny pisarze posługiwali się różnymi środkami wyrazu. Wizerunek mieszkańców miast spełniał różne funkcje.. a wraz z nim jego mieszkańcy jego od stuleci zmieniało swoje oblicze. I w dżungli zdarzeń widmami płyną.. kwitki. odwołując się do wiersza Juliana Tuwima Mieszkańcy i innych tekstów kultury.. Teza Twórcy. dla biednych ludzi z Powiśla to miejsce kojarzone z zepsuciem i degeneracją.. radio. Wykazałam to na podstawie „Lalki” Bolesława Prusa. I wszystko fantom. Podsumowanie Miasto. Tuwim opisuje dzień z życia „strasznych . trochę posiedzą. Żona modna” I Krasickiego jako utwór satyryczny. Często za śmiechem jest ukryta gorzka prawda o człowieku. iż ziemia jest „taka wiadoma. piętnują wady. czy znaczy: objawienie przeznaczenia człowieka. czy świadectwem męczeństwa kolejnych pokoleń. zawierający negatywny obraz rodaków doby XVIII w. Przykładem może być utwór „O doktorze Hiszpanie” Jana Kochanowskiego. C. czasami fascynacji. Całą wiedzę o świecie czerpią mieszczanie z gazet. Określenie problematyki Dosłownie słowo „apokalipsa". bo wydaje się im. taka okrągła". stosunki społeczno-obyczajowe. tragedię.mieszczan". Fraszka Kochanowskiego to satyra wymierzona w pijaństwo jako popularny sposób zabawy i ucztowania. zapewniając. co świadczy o ograniczonych horyzontach umysłowych. że świat nie stanowi dla nich wyzwania poznawczego. Doktor śpi już spokojnie. Artyści każdej epoki wyrażali w twórczości własne stanowisko wobec tego zjawiska . B. którym jest Sąd Ostateczny. które zamiast czytać. W znaczeniu przenośnym oznacza ona: nieszczęście. widzą wszystko oddzielnie. że doktor Hiszpan wymyka się do swojej sypialni. powtórzenia . Jaką funkcję pełni apokalipsa? Odwołaj się do plakatu “Czas apokalipsy” i tekstu kultury. obyczaje. katastrofę. Jednym ze sposobów satyrycznego przedstawiania rzeczywistości w renesansie była fraszka. refleksji na temat otaczającej rzeczywistości. że zamiast mówić . zagładę. Zrezygnowany Hiszpan. za pomocą którego artyści dokonują oceny społeczeństwa. nie mogąc pozbyć się natrętów wypija jedną szklankę…za drugą. To w niej śmiech zamieniał się w gorzką prawdę. że są ograniczeni. porównania .bełkocą. Podczas biesiady towarzystwo zauważa. metafory. Życie mieszczan to krzątanina pozbawiona sensu. to mechaniczne wykonywanie co dzień tych samych czynności. Podsumowanie Ujęcie satyryczne to sposób kreowania świata przedstawionego. Renesansowy mistrz Jan ośmiesza nałogi. Zabierają ze sobą dzban wina i udają się do pokoju zbiegłego. częstują go mocnym trunkiem. nie czekając na zakończenie wieczerzy. przestrzegają przed pewnymi zachowaniami. wyliczenia i wulgaryzmy. iż chodzi im jedynie o zdrowie dawnego biesiadnika. Zarzuca im. Nie potrafią ogarniać całości. w którym dominują obce wzorce. Przejęci widokiem doktora. . Ucztujący postanawiają więc go odwiedzić.. Spośród środków poetyckich najliczniej są reprezentowane epitety . było ono rodzajem ostrzeżenia. kataklizm. Elementy humorystyczne pełnią w utworach funkcje dydaktyczną. żują. sentymentalizm i kosmopolitanizm. 26. brak umiaru i uleganie wpływom większości. Cały jestem zbudowany z ran duszę na ramieniu wiecznie mam Lecz gdy śmieje się. Bezlitośnie wykorzystywanym Murzynom płacono miedzianym drutem i podle karmiono. Akcja została umieszczona podczas dobiegającej końca wojny wietnamskiej. że twórcy często podejmowali temat apokalipsy. Jego donośny głos porównany jest do dźwięku wydawanego przez wiele wód. Zdarzało się. a z Jego ust wychodzi miecz obosieczny. w którym przewodzi charyzmatyczny pułkownik Kurtz.Teza Obrazy apokalipsy służyły artystom do wyrażania lęków i kondycji człowieka różnych epok. Argumenty Swoje rozważania rozpocznę od źródeł biblijnych. wszystko to jest jedna gra Przy otwartych i zamkniętych drzwiach To jest gra! Życie to nie tylko kolorowa maskarada Życie tym piękniejsze i ważniejsze jeszt Blednie przy nim wszystko. czterech jeźdźców uosabiających głód. śmierć. Wówczas kapitan Willard. by przestrzec współczesnych przed czekającą ich wizją. W Nowym Świecie będzie tryumfował Bóg . byli jedynie narzędziami do pracy. że lepiej traktowano zwierzęta. Do filmu nawiązuje plakat. zwraca uwagę fakt. Miała ona zresztą za zadanie wzbudzać grozę i przestrzegać przed amoralnymi zachowaniami i ich konsekwencjami. Dowódca wraz ze swą ekipą wkraczają w piekło kambożańskiej puszczy. Ale także jest to rodzaj refleksji nad sensem życia ludzkiego. w tej roli znakomity Martin Sheen. Chrystus otwiera zamkniętą na siedem pieczęci księgę losów świata. Wokół tronu zasiada 24 starców w białych szatach i z wieńcami na głowach. Apostoł ukazał Mesjasza zasiadającego na tronie. wojnę. . Kolejnym przykładem symbolicznego ukazania interesującego mnie motywu jest dzieło „Dzień Apokalipsy” w reżyserii Francisa Forda Copolli. Czemu miała służyć taka wizja? To rodzaj proroctwa.teatry to są dwa! Ty i ja! Ty najwyżej w górę wznosisz brwi. Lecz nie zaraźliwy jest Twój śmiech Bo ty grasz! Ja . ja ci na to odpowiadam Ty . Przed tronem stoją też cztery symboliczne istoty: lew.symbol sprawiedliwych wyroków. ostry . Ty i ja . ostrzeżenia dla wszystkich. W Apokalipsie. blednie nawet sama śmierć Życie to nie teatr. Dokonując porównania w kreowaniu tego motywu przez wszystkie sztuki. opowiadasz Maski coraz inne. mówisz do mnie. wół. którzy nie mieli żadnych praw. człowiek i orzeł. ze inspiracją dla Copolli była powieść Josepha Conrada „Jądro ciemności”. 27. Pojawiają się symboliczne postacie: Baranek (Chrystus). To co ich łączy. Warto dodać. Jana została przedstawiona wizja końca świata i Sądu Ostatecznego. coraz mylne się nakłada Życie to zabawa. którzy oddają pokłon Chrystusowi. Wszystkiemu towarzyszą dziwne zjawiska przyrodnicze. zarazę.Zwycięzca. Apokalipsa kończy się wizją nowego nieba i nowej ziemi. Przedstawia on Afroamerykanina wobec którego niektórzy Amerykanie w imię ucywilizowania Afryki stosowali bezwzględność.ty prawdziwej nie uronisz łzy. ukazuje nam sens naszej egzystencji. Załoga dociera do obozu. czyli Objawieniu św. Z pewnością nie kojarzy się ona z czymś pozytywnym. dostaje misję odnalezienia w dżungli pułkownika armii amerykańskiej. Życie to jest teatr. to katastroficzna i przerażająca wizja tego zjawiska. Murzyni byli ich niewolnikami. W jaki sposób autorzy dzieł kultury ukazują świat jako teatr? Rozważ na podstawie podanego wiersza i wybranych tekstów kultury. terror. to ze mną też cały świat . którzy wątpią w słowo boże. Podsumowanie Twórcy odmiennie przedstawiali motyw apokalipsy. że świat to teatr. W dziełach kreowali bohaterów. przed którym bohater uległ i nie mógł się zatrzymać. Dla „ty" lirycznego. i jednocześnie piękniejsze niż teatr. które poprowadziły go do śmierci. W wierszu Stachury „Życie to nie teatr” przeciwstawione zostały sobie dwie postawy wobec życia. coś wyreżyserowanego. do którego zwraca się poeta. którzy byli sterowani przez innych. bo polega na „wznoszeniu w górę brwi". pieniądzach. Taki stosunek do życia cechuje poczucie nieograniczonej wolności. Argumenty A. nawet wzruszenie nie jest autentyczne. Ludzkim wysiłkom przygląda się ze śmiechem Fortuna. sztucznego. lepiej lub gorzej. Główny bohater pod koniec utworu wygłasza słynny monolog. Edward Stachura „Życie to jest teatr" Określenie problematyki Pisarze w swych utworach często przedstawiali bohaterów. przeciwnie. Makbet w swoim monologu wspomina swoje. C. Renesansowy poeta poucza czytelnika aby nie koncentrował się w życiu na dobrach materialnych. ruszyła machina morderstw. nieodstępna tyraliera Tańce. jakby nie było barwne życie. że jest ono i straszniejsze. nakładaniem kolejnych masek. ty się tam wybierasz Gości będzie dużo. potem cicho się pozbieram(…). ale i zabrać. która nie potrafi zapanować nad swymi namiętnościami. lub sami zachowywali się jak aktorzy na scenie. jest ono teatrem. Do tego motywu nawiązywali także twórcy. . zatracali swoje prawdziwe ja. którzy nie zawsze świadomie wpływali na swój los. z większą lub mniejszą świadomością. mówi. uważa życie nie tylko za kolorową maskaradę. w twórczości Kochanowskiego B. Człowiek myśli wyłącznie o urodzie. tytułowy bohater dramatu Szekspir „Makbet” jako postać. W otaczającym nas świecie według mistrza z Czarnolasu nie ma żadnej pewnej rzeczy. Poeta kładzie tu nacisk na nietrwałość dóbr doczesnych i upływ czasu. sławie. alkohole. W swoim refleksjach wysuwa wniosek o tym. ale przede wszystkim wskazać na destrukcyjne działanie władzy. Czasami stawali się marionetkami w rękach Boga. odgrywa rolę w teatrze życia. zanim spuchnie atmosfera Wódki dwie wypiję. Ona to potrafi dać. obca jest jej prawda. Motyw świata jako teatru odnajdujemy we fraszce Jana Kochanowskiego „O żywocie ludzkim”. że każdy człowiek. Jednak te wartości szybko przemijają. nic nie może się z nim równać. Była to bardzo znacząca wypowiedź w kontekście całego utworu. Myśli o chwilach. lekceważenie konwenansów. co oznacza. której bohater nie mógł zatrzymać. udawaniem. Ukazując motyw świata jako teatru Szekspir pragnął ukazać nam nie tylko ciemną stronę psychiki człowieka. którą po skończonym przedstawieniu chowa się do worka. Poeta. Tym samym przestawali oni być sobą. Człowiek zaś to tylko marny aktor w teatrze życia. czy drugiego człowieka. Mieli wrażenie. nawet śmierć. Dlatego poeta porównuje człowieka do marionetki. nieustanną grą pozorów. Teza Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziełach na przestrzeni epok. ale też całej literatury światowej. obecnego np. pewnie flirty będą też Potem drzwi otwarte zamkną potem się No i cześć! Wpadnę tam na chwilę. zabawą. Władza okazuje się tu złem. W ten sposób nawiązuje poeta do starego literackiego toposu „świata jako teatru". Zbrodnia wciągnęła go. W refrenie siebie i adresata swojej wypowiedzi nazywa aktorami.Dzisiaj bankiet u artystów. Władca nie potrafił się oprzeć złu. Taka postawa zakłada nieszczerość. na co człowiek nie ma wpływu. zgoda ze sobą. że życie jest tylko półcieniem. jaką jest życie. […] Do osoby obcej. pewnym wzburzeniu. Używamy go w nieoficjalnej rozmowie. do rówieśnika. naukowych. telewizji. emocjach bohaterów. jaki ma zawód. którym posługują się postaci z powieści jest właściwy ludziom z miejskiego środowiska. że maja własną wolę to i tak żyją wśród ograniczeń. A więc skoro tak to po co starać się o cokolwiek i zabiegać o jakiekolwiek wartości skoro i tak życie szybko przeminie? Podsumowanie We wszystkich zaprezentowanych utworach ludzie zostali porównani do kukiełek – pojawił się motyw świata jako teatru. Nietrudno ją dostrzec w prasie. czyli w pewnych czasach pewne słowa są popularne. Wiele tu kolokwializmów. żyjącym w blokowiskach „dresiarzy”. Dużo w nim wyrazów potocznych. Obecność toposu świata jako teatru słania odbiorcę do poszukiwania w świecie autentyczności i prawdy 28. że środki masowego przekazu – z telewizją na czele – uparcie lansują taki model obyczaju językowego. Teza: Język potoczny służy charakterystyce bohatera. Argumenty Miodek odnosi się do coraz bardziej popularnym zwrotom potocznym w naszym języku. Język potoczny. Słyszy się je wszędzie.D. oczywiście niezamierzonego. Gwiazdorzy ekranu i estrady wyrzucają z siebie bez żadnych zahamowań wulgarne słowa na wszystkie litery alfabetu – jakże często w rozmowach z kobietami. Potok słów oraz krótkie zdania świadczą o natłoku myśli. Ale kiedy rozpaczający po powodzi człowiek. ich charakterystyce. ale także z ubóstwa językowego. że takie zachowania aż nadto często przekraczają granice dobrego smaku. dobra. w urzędzie mogę się co najwyżej zwrócić za pomocą przysłówkowego dobrze – stylistycznie neutralnego. Typowe dla języka potocznego jest nadużywanie zaimka wskazującego ( ten. A właśnie. Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziele. bo wszystko zależy od reżysera sztuki. Opowiadają mi o nich prawie każdego dnia moi najbliżsi współpracownicy. co specjalnie mnie nie gorszy. Dzięki językowi możemy się domyśleć z jakiego środowiska pochodzi bohater. . tamten) na początku zdania. i to donośnym głosem. w zupełnie luźnej atmosferze towarzyskiego spotkania. starszej. by znaleźć smutne potwierdzenie owych stylistycznych niestosowności. nieoficjalnej można używać tego typu sformułowań. Występuje chaotyczna składnia. Ignacy Rzecki – jeden z bohaterów „Lalki” Bolesława Prusa wprawiając w ruch mechaniczne zabawki dostrzegł. Wspólnie czekamy teraz na „kapuje pani?” albo jeszcze lepsze „kapewu?” Ukochał ostatnio naród polski porównanie z pikusiem. czy większej – lalki i ludzie kończą tak samo: bezużyteczni są zapominani i odsunięci. kierowane do osoby przytakujące dobra. Ale teżłatwo zauważyć. że można je porównać do ludzi. Mimo. Powszechne stało się np. Pewnego dnia telefoniczna petentka „popisała się” konstrukcją-zapytaniem: „Jarzy pani?” – „Jarzę!” – odparła skonsternowana moja koleżanka. Język potoczny w tekstach literackich służy indywidualizacji bohaterów. Oczywiście w mowie potocznej. radiu. Jarzy pani? – Dobra! O nasilającej się potocyzacji języka oficjalnego mówi się i pisze coraz powszechniej i w coraz bardziej dramatycznym tonie. idziemy – to ja mogę powiedzieć do kogoś mi bliskiego. Masłowska Dorota w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną nadaje językowi bohatera cechy indywidualne. czy szansa na jej urozmaicenie? Odwołanie się do tekstu Jana Miodka – „Jarzy Pani? Dobra!” innych tekstów kultury i własnych doświadczeń. który nie ma określonych norm językowych. że nie jest to drobiazg! – odkrzyknę. A one to akceptują! Określenie problematyki Z językiem potocznym spotykamy się na co dzień. to. Język potoczny – zagrożenie dla oficjalnej polszczyzny. Żyją oni w takim małym światku marionetek. jednak należy być ostrożnym w stosowaniu takich określeń już w pismach urzędowych. oficjalnych. Są uzależnieni od wielu czynników. młodym. Wynika to nie tylko z sytuacji. Dobra. mówi w telewizji. Po odegraniu swojej roli – mniejszej. W świecie teatru człowiek jest marionetką. a nawet wulgaryzmów. Trzeba w tym momencie podkreślić z całym naciskiem. cała jego wypowiedź nabiera wydźwięku tragikomicznego. Ależ to drobiazg! – ktoś mi powie. że „woda z roku 1997 to był pikuś w porównaniu z klęską tego lata”. Wystarczy się wsłuchać w sposób prowadzenia rozmów telefonicznych. które są typowe dla ludzi ze środowiska blokowisk. Wszelkie próby zmiany swego losu nie zdają się na nic. który stracił dorobek całego życia. To język swobodny. o której opowiada bohater. w urzędach. tłumaczy to modą językową. 29. . Matka karmiąca dziecko . Twarz wydaję się skupiona i jednocześnie pełna spokoju. przynależność zawodową. Rodzina to podstawa egzystencji każdego z nas. ale i stanowią tło płótna. Scenie przyglądają się dwie młode dziewczyny. wpatrzona w ssące z piersi mleko dziecko. wystarczy tylko omówić obraz) Określenie problematyki Dzieciństwo wpływa na kształtowanie się tożsamości. Motyw dzieciństwa na podstawie obrazu „Macierzyństwo" i innego tekstu kultury Stanisława Wyspiańskiego ( to samo. Indywidualizacja języka poprzez użycie języka potocznego postaci pozwala ukazać zróżnicowane społeczne. Jej głowa jest pochylona.Podsumowanie Język potoczny indywidualizuje bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową. status społeczny. Kobietę w pięknej roli jako matki i rodzicielki utrwalił Stanisław Wyspiański na obrazie pt. W przypadku Masłowskiej język ten pozwolił stworzyć autorce wizję życia bliską realnej rzeczywistości. Nie jest zagrożeniem. Teza Dzieciństwo to nie zawsze czas beztroski i bezpieczeństwa. jest przydatny w kontaktach towarzyskich. Dlatego temat ten stał się częstym toposem podejmowanym przez literaturę. podkreśla mocny związek emocjonalny matki z jej niemowlęciem. Z ich oczu wypływa rodzaj zaciekawienia odbywającym się rytuałem. Artysta dopełnił obraz motywami kwiatów. Być może same szykują się do wejścia w dorosłość i stąd ich wzmożona ciekawość. Są one widoczne nie tylko na strojach bohaterek obrazu. Argumenty A. jeśli ludzie nadal w sytuacjach oficjalnych będą wybierać język formalny. co w temacie 15. Ona kształtuje młodego człowieka. postaw moralnych i społecznych bohatera w dorosłym życiu. Na pierwszym planie widzimy postać karmiącej matki. „Macierzyństwo”. więc nie ma powodu. To oczywiście symbol natury. by uważać go za zagrożenie. cechy charakteru. Język potoczny towarzyszy bliższym relacjom. Stwarza to atmosferę nijako duchowości. Zamek oczywiście nie jest zamieszkały. tylko po to. są to jedynie jego ruiny. Oscar spełnia funkcję podkreślenia ważnych wartości w życiu. To opowieść o 10-letnim chłopcu. skarb rodziców. przyszłość pokoleń. Mieści się w pobliżu jezior. miejsce. że nie zawsze dziecko ukazywane było w tak optymistycznym świetle. który poznaje sens miłości. Stare zamczysko z opowiadania Sapkowskiego. Rozrog byl ruina. tajemniczą atmosferę. że każdy dzień ulatującego życia. Jego zachowanie i postawa wobec świat zmusza do refleksji. mądrego człowieka. Zatem zarówno przyroda. Pragnie przeżyć najwięcej z życia dorosłych. który dwanaście lat temu abdykował na rzecz swojego siostrzeńca Brennana. pożegnalnego prezentu dla Herwiga. Bohater jest więc wykreowany na dorosłego. Często musiało przejść przyśpieszoną drogę dorosłości. czołowego przedstawiciela literatury fantasy to przerażający budynek. Stojący na sródjeziornym cyplu zamek Rozrog prosił sie o generalny remont. Pozwala czytelnikowi na chwile zamyślenia nad celem i sensem życia. Świadomość nieuchronnego przemijania doświadcza mały bohater powieści autorstwa Erica Emanuela Schmitta „Oscar i pani Róża”. Ze zwyczajnej pielęgniarki. zajmującej się stroną medyczną. mała niewinna istotka. ruina stojąca wśród jezior. Białaczka skazuje go na rychłą śmierć. Właściwie nie ma kształtu a porośnięty jest wijącą się roślinnością. Literatura pokazuje nam jednak. Umierający na raka bohater podejmuje zabawę. Był ruina juz wówczas. Opuszczone budowle budzą refleksje autorów i bohaterów literackich nad nieuchronnym niszczącym działaniem czasu. powojem i tradescantia. Tekst pt. by przeżyć. 30. przyjaźni. Chłopiec spełnia w utworze ważne funkcje. Dziecko jest tu ukazane jako osoba. stać się odpowiedzialnym i konsekwentnym. W jakim celu twórcy przedstawiają motyw starego zamczyska? "Coś się kończy coś się zaczyna" / A. tytułowa Pani Róża. W przejściu na drugą stronę pomoc ofiaruje dziecku wolontariuszka ze szpitala. Sapkowski. . Podsumowanie Dziecko. kształt dopełnia atmosferę grozy i lęku. która istnieje bez naszego udziału. błot i bagien. Jest niczym przyroda. zaskrońców i żółwi. bezkształtnym zlepkiem kamieni. co dodatkowo stwarza atmosferę niesamowitości i strachu. Argumenty A. porośniętych gęsto bluszczem. Przyjmuje. z zewnątrz i wewnątrz. jak otaczający nas wszechświat. staje się nagle przewodniczką życia małego Oskara. Mówiąc oględnie. strach. Teza Motyw starego zamczyska służył pisarzom do stworzenia nastroju grozy i tajemnicy w dziele. B. i tonie od wczoraj. od teraz oznacza równowartość 10 lat. Tym samym pisarz tworzy atmosferę w swoim fantastycznym świecie przedstawionym. Zamek Rozrog i otaczające go tereny były bowiem czymś w rodzaju dożywotniego nadania. a nawet odkrywa tajemnicę śmierci. od niedawna zwanego Dobrym(…) Określenie problematyki Stare zamczyska to temat często podejmowany przez literaturę i sztukę. Twórcy podkreślali jego grozę. błot i bagien rojących sie od żab.to coś tak naturalnego. Oczywiście taki wizerunek byłby najlepszym skojarzeniem dla większości społeczeństwa. gdy podarowano go królowi Herwigowi. zaproponowaną przez osobistego Anioła Stróża. która musi przygotować się na śmierć. jak miłości do życia i doceniania wszystkich jego uroków. któremu lekarze nie potrafią pomóc w chorobie. W czasie akcji właściwej sławny na cała okolicę zamek nie przypomina już tego z opowieści snutych po okolicy . Do analizy wybrałam satyrę „Pijaństwo”. strachu. który dzień w dzień zamykał i otwierał drzwi zamku. Podany fragment „Powrotu posła" Juliana Ursyna Niemcewicza oraz odwołanie się do innych teksty kultury. Interesował się nim sędzia oraz klucznik Gerwazy. czyli humoru jest oświeceniowy poeta Ignacy Krasicki. lęku. W literaturze romantycznej ruiny zamków stanowiły ważny element krajobrazu melancholicznego. Podsumowanie Motyw starego zamczyska służy budowaniu odpowiedniej atmosfery w świecie przedstawionym.w sali zwierciadlanej po lustrach zostały puste ramy. 31. przerażenia. dostarcza zarówno przykładów optymistycznych. Po jego śmierci w 1792 roku budowla została trochę zapomniana.B. gdyż był człowiekiem romantycznym. W ten sposób pouczali rodaków i wpływali na ich zachowania. środków stylistycznych. a okna pozbawione były szyb. Przykładem opisu zamku jest „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. narracji buduje nastrój grozy w starych zamkach. jak i pozytywne strony. Zamek był własnością Stolnika Horeszki. który ukazuje życie szlachty w konwencji żartu. pijaństwo. Argumenty A. Twórcy ukazując wady naszych rodaków pragnęli zwrócić uwagę Polakom. Hrabia chciał posiadać zamek. Refleksje na temat wad polskiego społeczeństwa. Teza Twórcy literatury ukazując wady Polaków sięgają po różne sposoby i środki artystyczne by skłonić społeczeństwo do refleksji nad własnym wizerunkiem. że trzeba walczyć ze swoimi słabościami. brak patriotyzmu. jak i pełnych negatywnych opisów. Krasicki ukazał dwie postacie: człowieka prawego i . Występujący w poemacie zamek starożytne dziedzictwo rodziny Horeszków. form pisarskich. Literatura jest bowiem zwierciadłem. Jako przykład pisarza. w którym odbijają się zarówno nasze przywary. który lubi stare gotyckie budowle. jak lenistwo. zapatrywanie się na obce wzorce. Określenie problematyki Każda epoka począwszy od renesansu. daleki krewny Horeszków. Literatura za pomocą słowa. Po pewnym czasie zamkiem zainteresował się Hrabia.napięcia. awanturniczej. Pisarze utrwalili całą gamę społeczeństwa. Wizerunek Polaka zależał od sytuacji politycznej. DZIADY Jest to nazwisko uroczystości obchodzonej dotąd między pospólstwem w wielu powiatach Litwy. które mają przekonać go do wstrzemięźliwości. rycerskie i chrześcijańskie. zwłaszcza iż dzień zaduszny przypada około czasu tej uroczystości. iż zwyczaj częstowania zmarłych zdaje się być wspólny wszystkim ludom pogańskim. od Sarmatów. Pospólstwo rozumie. W końcu swoimi biesiadami szerzyli oni nie tylko zły przykład dla innych. na pamiątkę dziadów. napojem i śpiewami przynosi ulgę duszom czyscowym. w Skandynawii. humoru pisarze krytykowali narodowe wady. Od najmłodszych lat bowiem. na Wschodzie i dotąd po wyspach Nowego Świata Dziady nasze mają to szczególnie. Dzieło utrwala wizerunek dwóch przysłowiowych „głów rodziny”. Guślarz. będące ostrzeżeniem przed ich powielaniem. B. Prus i Kurlandii. W każdej z tych grup szukali tych elementów. razem kapłan i poeta (gęślarz). Taki też dom. a nie dostrzeganie tego. ze Polska jest najważniejszą wartością. zabawa zamiast myślenie o Polsce. Godna uwagi. Jego córki właściwie wychowuje Podkomorzy. zapatrywanie się na obce Zorce. Uroczystość ta początkiem swoim zasięga czasów pogańskich i zwała się niegdyś ucztą kozła. które winy stać się wzorem dla przyszłych pokoleń.W teraźniejszych czasach. 32. które naśladują rodzica. zaś on sam myśli jedynie o własnych interesach. a o którym chętnie zapomnielibyśmy? Na te pytanie starała się odpowiedzieć literatura na przestrzeni epok. Kolejny utwór. iż potrawami. Jego nienaganna postawa obywatelska owocuje pozytywnym zachowaniem swych dzieci. Za pomocą śmiechu. Obaj na pozór mają podobne zdanie. Nie rozumie racjonalnych argumentów. który wyznaje konserwatywne poglądy szlacheckie. Od najmłodszych lat wpaja synom wzory patriotyczne. . Pierwszym jest Podkomorzy. Zastawia się tam pospolicie uczta z rozmaitego jadła. chłopów. na której przewodniczył Koźlarz. pospólstwo więc święci Dziady tajemnie w kaplicach lub pustych domach niedaleko cmentarza. że ten zalotnik i cwaniak myśli jedynie o posagu.oświeceniowego typowego szlachciurę. dlatego należy się bronić przed zalewem francuszczyzny i modom obcym. Niemcewicz zatem na podstawie tego fragmentu krytykuje brak patriotyzmu. trunków. portretowali obraz Polaka. bezmyślnej. tłumaczył im. Nie dostrzega. ale drugi z nich w praktyce zachowuje się przeciwnie do deklaracji. moralizowali. czy ośmieszali pewne nasze zachowania. pełen tradycji i ojczystym obyczajów prowadzi. co polskie. społecznej i światopoglądowej Nie jest to niestety zbyt optymistyczny wizerunek. zaś takie uczucia jak miłość są mu kompletnie nieznane. ponieważ światłe duchowieństwo i właściciele usiłowali wykorzenić zwyczaj połączony z zabobonnymi praktykami i zbytkiem częstokroć nagannym. Ich rozrywkami było ucztowanie. ale w dużej mierze przyczynili się do upadku Rzeczpospolitej. ale i dostrzegali wady. w dawnej Grecji za czasów homerycznych. Pozwala aby Teresa spotykała się z typowym fircykiem Szarmanckim. Jaki wpływ ma kultura ludowa na kulturę wysoką? Odwołaj się do Przedmowy z II części Dziadów Adama Mickiewicza i tekstu kultury. po inteligencję i mieszczaństwo. owoców i wywołują się dusze nieboszczyków. Jego przeciwieństwem jest Starosta Gadulski. Wszystko to składa się na obraz ówczesnej szlachty. iż obrzędy pogańskie pomieszane są z wyobrażeniami religii chrześcijańskiej. Podsumowanie Który z prezentowanych portretów jest nam najbliższy. portretujący ludzi doby oświecenia to komedia polityczna Juliana Ursyna Niemcewicza „Powrót posła”. Huslar. gdyż poglądy tego utracjusza są zgodne z ideami wyznawanymi przez Gadulskiego. czyli w ogólności zmarłych przodków. szlachtę. Folklor zatem stanowi skarbiec kultury danego kraju. cnót. które wychwalały uroki życia. Ich podstawową funkcją było podkreślenie światopoglądu epoki. Akcja utworu rozpoczyna się wieczorem w opuszczonej ciemnej kaplicy. jakie rządzą światem. Zaduszki. jakie popełnili. które odprawiano dwudziestego trzeciego czerwca. Z drugiej strony była także miejscem pracy i odpoczynku. Wielkanoc. Są one przestrzegane przez ludność wiejską. harmonii. O idealnej wsi. C. gminnym sposobem zmysłowie przedstawia Omówienie problematyki Kultura ludowa to wytworzone przez dany naród obyczaje. sposób myślenia. pełnej pięknych obrzędów. B. słuchałem bajek. jak Boże Narodzenie. Najbardziej wymownym tego przykładem jest to. które ukazują się ludziom w kaplicy w dzień zadusznych symbolizują jakieś grzechy. czas nocny. następnie pasterka Zosia i Widmo złego Pana. powieści i pieśni o nieboszczykach powracających z prośbami lub przestrogami. Swoje rozważania dopełnię epoką romantyzmu. W noc świętojańską kolejno dwanaście panien śpiewało pieśni. To dzięki dziełom. świadczy o jej odrębności i inności. zwyczaje związane z urodzinami. Najczęściej obrzędy są związane a obchodami ważnych dla społeczności wiejskiej uroczystościami religijnymi . w dzień świętego Jana. który prezentował specyficzną wizję ludowości. czy muzyka czerpała z kultury ludowej. Pisarze pragnęli w ten sposób złożyć hołd polskim zwyczajom i wierzeniom ludowym. Spełniały one rolę utrwalenia tradycji. II”. Guślarz wywołuje dusze zmarłych. w zależności od czynów. Teza Ludowość i folklor są skarbnicą wiedzy o kulturze zamierzchłych czasów. pogrzebem. tradycje i obrzędy. Uroczystość prowadzi Guślarz. jakie kary za zło czekają człowieka i jak ważna jest moralność i czyny. kodeks moralny naszych przodków. Tematem tej sielanki są obrzędy ludowe. wróżki na podstawie obrazu Jana Matejki Wernyhora i innych tekstów kultury? . Nie pozostało to bez wpływu na kulturę wysoką.Cel tak pobożny święta. średnie i mocne. Ukazują się duchy dzieci. jakie obowiązywały w danych czasach historycznych. Wieś była zatem miejscem pełnym ładu. która była dla nich inspiracją. Argumenty A. obrzędy fantastyczne przemawiały niegdyś silnie do mojej imaginacji. Podsumowanie Ludowość w tekstach literackich to skarbnica wiedzy o kulturze zamierzchłych czasów. że pisarze w swych dziełach często ukazywali tradycje i obyczaje społeczności chłopskiej. Jak w literaturze przedstawiani są wróżbici. a we wszystkich zmyśleniach poczwarnych można było dostrzec pewne dążenie moralne i pewne nauki.nie ma winy bez kary. Wszystkie duchy. które popełniamy za życia. Jako pierwszy argument przytoczę dramat Adama Mickiewicza „Dziady cz. W jaki sposób kultura ludowa wpływa na kulturę wysoką? Przede wszystkim jest dla niego źródłem natchnienia i inspiracji. utrwalającym folklor jesteśmy w stanie spojrzeć retrospekcyjnie w przeszłość i poznać kulturę. 33. Na jego wezwanie wokół stojącej pośrodku trumny gromadzą się uczestnicy obrzędu. ukazanie prostych prawd moralnych. Podobnie i malarze. Jednak postaci z zaświatów są podzielone na duchy lekkie. porami roku. Poprzez ludowość Mickiewicz ukazał nam prostą zasadę. miejsca samotne. pisał Jan Kochanowski w swym utworze „Pieśń świętojańska o Sobótce”. Utwór pokazuje poprzez pryzmat kultury ludowej. ale i z życiem codziennym jak kolejność siadania przy stole. prawego .symbol polskości. Twarz wróżbity jest pełna niepokoju. To on przepowiedział. Tytułowy bohater był jednym z wodzów armii króla Szkocji . ukazały się im trzy czarownice. że wyzwolenie spod jarzma niewoli jest już bliskie. Utworem. Na obrazie „Wernyhora” Jan Matejko przedstawia wieszcza ukraińskiego z czasów konfederacji barskiej. Dodatkowo miały wizję i misję. że zostanie królem Szkocji Świadomość ta stała się dla przyszłego władcy tragiczna w skutkach. wszyscy mu ufają i wierzą jego słowom. Jesteśmy przyzwyczajeni do tego. wizji. Wiedźmy ujawniają więc ciemną stronę psychiki bohatera. I właśnie do tej wypowiedzi nawiązuje Wyspiańskie w swym dramacie „Wesele”. oznaczają też pokusę. że Polska się odrodzi. To ona na kartach swych utworów wykreowała postaci wróżbity i wróżki. Zarówno wróżbici jak i prorocy dysponowali wiedzą niedostępna . Co możemy dotknąć.wróżb. patrzy w dal. który przekazuje chłopom złoty róg. podejmowanym w każdej epoce. prognozowały jakieś wydarzenia. W jego bowiem świecie zaczęła rządzić zbrodnia. Są symbolem zła. czy dreszczykiem emocji. jego sumienie. jakby był właśnie w momencie swojej wizji. Teza Motyw wróżbity i wróżki służył twórcom do ukazania wewnętrznych przeżyć ludzkiej psychiki. gdzie jest ukazany Wernyhora. drugą wskazuje w nieokreśloną dal. W wyniku ich proroctwa Makbet dowiaduje się. B. Wokół niego zgromadził się tłum. Dzięki wprowadzeniu do utworu motywu wróżby poznajemy drugie dno duszy bohatera. Obraz wzbudza w rodakach nadzieję. namacalnie sprawdzić. Wracając z wyprawy wojennej razem ze swoim przyjacielem Bankiem . przyszłego wyzwolenia z niewoli. czasami grozy. Postaci te oznaczają osoby. wprowadzającym w świat przedstawiony wróżbitki w postaci wiedźm jest „Makbet” Williama Szekspira Autor ukazuje nam metamorfozę rycerza szlachetnego . postępującego wedle kodeksu honorowego .Określenie problematyki. Dunkana. Świat pozazmysłowy. przepowiedni. Jednak podświadomie wierzymy. w bezwzględnego mordercę obojętnego na krzywdy innych. Argumenty A. Podobne przemyślenia miała także literatura. co widzimy. Podsumowanie Motyw wizji i proroctw w literaturze jest motywem uniwersalnym. ze istnieje coś poza nami. która przepowiadały przyszłość. Jedną rękę trzyma na czole . To on kojarzy nam się z dozą tajemniczości. Jego skryte myśli i motywację działań. która przekazywały innym. pieniędzmi i uciechami dnia codziennego. Pieniądze prawdopodobnie wcale nie dały im szczęścia. dla kobiety ważna jest duchowośc. W większości przypadków to inni ludzie byli odpowiedzialni za to. Rozdaje cały majątek ubogim i postanawia żyć w pokorze i biedzie. a w wyniku dokonanej decyzji kształtuje ich postawy życiowe. Ale czy są szczęśliwi? Na ich twarzach o dziwo można wyczytać tylko smutek. Argumenty A. To czyniło ich innym. Nie ma wokół nich żadnych oznak. Miłość do Boga zmieniła jego hierarchie wartości i sposób patrzenia na świat materialny. ale także doprowadzić do ruiny. Jest otoczony zbytkiem. Jednak powołanie w służbie Boga okazuje się silniejsze. Wybiera samotność. Z pieniędzy potrafił zrezygnować na rzecz wartości duchowych bohater średniowiecznego zabytku „Legendy o św. że Aleksy jest wybrańcem losu. Stanowią o jego mieć. ukochaną i wszystko. Przyszły święty postanawia opuścić swój dwór. czy wizja spełni się. które wskazują. Pieniądze mogą człowieka wznieść na wyżyny. Aleksym”. Ale są także utwory. co go otacza. . Bohatera poznajemy jako syna z książęcego rodu. Wszystko. kiedy przygląda się jakimś kosztownością. Kobieta przekładająca stronicę książki symbolizuje osobę dbającą o sferę duchową w małżeństwie.dla zwykłego śmiertelnika . Człowiek wobec wartości materialnych i duchowych na podstawie obrazu Bankier z żoną Quentina Matsysa i innego przykładu. dla mężczyzny pieniądze. czyli mieć albo być od wieków nurtuje ludzi. Przy swoim boku ma świeżo poślubioną żonę. że jednak wartości duchowe mogą być najważniejsze. świadczy. Teza Wybór między wartościami materialnymi a duchowymi. czyli pieniądze. Widzimy męża podczas pracy. czy być. waga do ważenia kosztowności. czy dana przepowiednia. Od zarania dziejów literatura daje nam dowody. ponieważ kierują się odmiennymi wartościami. co go otacza. że dobra materialne odgrywają w życiu człowieka podstawową rolę. Przez 16 lat mieszkał jako żebrak pod swoim zamkiem. że mogą mieć dzieci. Określenie problematyki Żyjąc u progu nowego millenium nie sposób nie dostrzec ogarniającej fali robienia za wszelką cenę przez młode pokolenie kariery. B. Wydawałoby się. zniszczyć osobowość i kodeks moralny. 34. Obraz „Bankier z żoną” ukazuje małżeństwo dla których całym światem jest liczenie pieniędzy. że świat mężczyzny to materializm i konsumpcjonizm. Prawdopodobnie są zatem samotni. Co widziały drzewa? Fragment walki. że pisarze żywo reagowali na wypadki historyczne. W wyniku zamieszek zginęło lub zostało rannych setki osób.Anonimowy pisarz kreując postać Aleksego pragnął dać innym wzór godny do naśladowania. Do wydarzeń z 1970 roku nawiązuje pomnik strajkujących w Gdańsku. W oczy rzucają się wymowne symbole. Aby upamiętnić ich patriotyzm wystawiono w Gdańsku pomnik. a były one świadkami epizodu powstańczego. Teza A. umiłowanie Boga i silna wola pozwoli nam dostąpić w przyszłości zbawienia. Otóż czytelnik staje się tu świadkiem baśniowej sytuacji. podpalono Komitet Wojewódzki PZPR. Dzięki temu powstały dzieła. Pisarka ukazuje nam tu dwa plany. jakich świadkiem była Polska.krzyże i kotwice. Jak w dziełach przedstawiona jest Polaków? Omów zagadnienie odwołując się do pomnika robotników strajkujących w Gdańsku 1970 r. Bezpośrednim pretekstem do wydarzeń grudniowych stało się ogłoszenie podwyżki artykułów żywnościowych. Doprowadzić człowieka do całkowitej nędzy w sensie psychicznym. A należy pamiętać. gospodarczej i politycznej kraju. . Rozpoczęły się walki z oddziałami Milicji Obywatelskiej (MO). co się działo w otaczającej ich rzeczywistości. oraz do wybranych utworów literackich? Określenie problematyki Mistrzowie pióra nigdy nie przechodzili obojętnie wobec tego. Odział partyzancki. Być albo mieć? To alternatywa. a ulicach Trójmiasta strajkujący sformowali wielotysięczne demonstracje. co widziały na leśnej polanie. 35. który podkreśla tragizm powstania styczniowego i związane z tym wydarzeniem poświęcenie naszego narodu jest nowela Elizy Orzeszkowej „Gloria victis”. Wszystkie elementy przyrody opowiadają . B. Tylko pokora. duchowość. przed którą staje każdy człowiek. jest siłą która rządzi światem. Pieniądz odgrywa ważną role w świecie przedstawionym. że protestowano wobec pogarszającej się sytuacji społecznej. Nie sposób jednym tchem wymienić wszystkich wydarzeń. że nasza to 123 lata niewoli. jego marzenia. Podsumowanie Skupianie się jedynie na chęci zysku może zniszczyć osobowość człowieka. To one przypominają o poświęcony robotników w imię poprawy życia dla wszystkich Polaków. Robotnicy powiedzieli dość i wszczęli akcję protestacyjną. Plan drugi to opowieść lasu. Faktem jest jednak to. Warto na początku wspomnieć. Pierwszy to rozmowa lasu z wiatrem. które utrwalają najważniejsze momenty dla naszego społeczeństwa. Utworem. Bohaterowie wykreowani na przestrzeni wieków udowadniają niejednokrotnie. Jest nim komedia Moliera „Skąpiec”. Argumenty A. Ręce mężczyzny podtrzymują poduszkę wypełnioną pieniędzy. ciepłem rodzinnym. Grób staje się z jednej strony symbolem odwagi. plany na przyszłość. W noweli Gloria victis patriotyzm zostaje przedstawiony poprzez mogiłę bezimiennych powstańców. której zycie toczy się tylko i wyłącznie wokół materialnych dóbr. Czy pieniądze są największą namiętnością człowieka? Odwołaj się do wskazanego muralu (człowiek śpiący na poduszce z pieniędzy) i do innych tekstów literackich. który śpi na pieniądzach. Ludzi tych wiążą uczucia: miłość braterska. Materializm stał się wpisany w jego egzystencję. Nawet w nocy nie potorfi o nich zapomnieć. Określenie problematyki Pieniądze mogą człowieka wznieść na wyżyny.wodza powstańców. czy być. których losy ukazane są bliżej. ale także doprowadzić do ruiny. aby nie utracić swoich dóbr materialnych. męstwa i oddania ojczyźnie. zniszczyć osobowość i kodeks moralny. tradycji. To symbol osoby. Graffiti na murze ukazuje mężczyznę. pragnienia. Stanowią o jego mieć. czasami wręcz obsesja i nałóg. To właśnie zaślepienie sferą finansową doprowadza do tragedii w rodzinie Harpagona. Luksusowe domy. obyczajów. Razem z nimi zginęły ich marzenia. Polskie zwycięstwa i klęski to inspiracja dla artystów na przestrzeni epok 36. Murale symbolizuje współczesnego człowieka zapatrzonego w karierę. Utwór. oddaniem rzeczywistych faktów historycznych. że dobra materialne odgrywają w życiu człowieka podstawową rolę. rosnące konto w banku niejednokrotnie biorą górę nad dobrocią. gromadzenie dóbr materialnych ale jednocześnie zalęknionego i pełnego obaw. że pieniądze są źródłem klęski. klęskę i śmierć obu młodzieńców. a nawet miłość między siostrą a przyjacielem. samochody. że żyje on w ciągłych strachu. podkreśleniem tragizmu sytuacji. który przytoczę jest dowodem na to. w jakiej znalazło się nasze społeczeństwo. B. że materializm to wszechogarniająca siła. co świadczy. Później drzewa widziały bitwę. aby nie utracić swojego dobytku. Nałóg ojca zmusza syna do zajmowania się hazardem i pożyczaniem . czy współczuciem. Teza Pieniądze wpływają na hierarchię wartości bohaterów literackich. Od zarania dziejów literatura daje nam dowody. symbolicznym oddaniem narodowej niewoli. Utwór staje się hołdem złożonym powstańcom styczniowym. Podsumowanie Historia utrwalana przez pisarzy czy rzeźbiarzy była pretekstem do ukazania danych czasów. którzy własne życie złożyli na ołtarzu ojczyzny. mają siłę destrukcyjną. ale i tragizmu młodych ludzi. przyjaźń towarzyszy broni. wrażliwością.Traugutta i trójkę głównych bohaterów. Podsumowanie Oblicze pieniądza i bogactwa w literaturze zdominowały barwy ciemne. 37. Czasami przyjmują oni postawę surowego sędziego. Jej twarz . skupiona nad tym. rzadziej podnoszono jego cechy wartościowe jako “motoru życia”.pieniędzy od lichwiarzy. Doprowadzić człowieka do całkowitej nędzy w sensie psychicznym. duchowość. Harpagon tęskni za nią czule. Argumenty A. że skupianie się jedynie na chęci zysku może zniszczyć osobowość człowieka. jest nie kto inny. Motyw nauczyciela i jego lekcji od zarania dziejów był podejmowany przez pisarzy różnych epok. tylko jego własny ojciec! To człowiek. gdzie spotykamy się z barwną galerią postaci pedagogów. Określenie problematyki Analizując topos nauczyciela jako pierwsze skojarzenie przychodzi chyba większości z nas miejsce szkoły. Na początku zachowuje się. kiedy to guwernantka uczy czegoś swojego ucznia. Teza Nauczycie i ich lekcje są ukazani w konwencji realistycznej. Jest pochylona nad nim. jak dziecko i chce nawet aresztować całe miasto. Molier pokazuje również codzienne zachowania. Tytułowy bohater nie ma szacunku dla ludzi. sług. I co za paradoks. Myślenie jedynie o chęci wzbogacenia się zawsze kończyło się tragicznie dla danej postaci. który w ogóle nie liczy się z uczuciami swych podopiecznych. To w niej młody człowiek dojrzewa. ale jak bliską osobę traktuje za to szkatułkę z kosztownościami: kiedy skarb znika. Na obrazie „Młoda nauczycielka” została utrwalona rodzajowa scena. robiącym lewe interesy. np. owym płatnikiem. Losy bohaterów literackich świadczą o tym. Ich sylwetki mają różnorodne oblicza. Do swojego zawodu podchodzi z odpowiedzialnością. kształtuje swoje poglądy na świat. w których znajduje odzwierciedlenie patologiczne skąpstwo. Wskaźnikiem pokazuje ważne do zapamiętani wiadomości. To również instytucja. ale i groteskowej. ustala swoją hierarchię wartości. nakaz delikatnego ścierania kurzu. jego marzenia. Częściej go przeklinano i piętnowano. niekiedy pokazują wrażliwość i czułe serce. aby nie zniszczyć mebli. co robi. Molier w Skąpcu stworzył bogaty i dopracowany w szczegółach obraz chorobliwej oszczędności. najbliższych. Jak autorzy dzieł literackich przedstawiają nauczycieli i ich lekcje? Odwołaj się do obrazu Jean Baptiste Simeon Chardin "Młoda Nauczycielka" i przykładu literackiego. Literatura już w Biblii ukazywała człowieka w sytuacjach trudnych i skomplikowanych. To typowa metoda wykładu. że to ja wybrałem Określenie problematyki Każdy z nas musi w życiu dokonywać różnych wyborów. Do skomplikowanych: wybór szkoły. co zjeść. pragnące przekazać swą wiedzę innym. Podsumowanie Możemy odnaleźć na kartach utworów zarówno postaci pedagogów mocno wierzące w swoje powołanie. choroby. Że. zawodu. Och. ale również i takie. jak-w co się ubrać. wyciszona. jak w prawo: Tu i tam takie same były koleiny. pragnie uciec przed forma. pełną absurdalnych zachowań pedagogów i ich podopiecznych. aż po jej zakręt oddalony. Szkoła wypełniona jest tu przerośniętym nastolatkami. ciepłych kolorów podkreślają atmosferę spokoju. bo wielkim poetą był. Mówimy wówczas o tragizmie. czy to wzbudza jakiekolwiek emocje w uczniach. A jednak mogłem skręcić tak w lewo . z westchnieniem i mglistym morałem: Zdarzyło mi się niegdyś ujrzeć w lesie rano Dwie drogi. 38. Przykładem literackim utrwalającym wizerunek uczniów i nauczycieli jest „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. Innego stosunku do dzieł Słowackiego nauczyciel nie dopuszcza do swej świadomości. ale mu się to nie udaje. Każda decyzja wiąże się z poniesieniem konsekwencji. I musi nas zachwycać. wiedziałem: choć pierwszą na później odłożę. Potem ruszyłem drugą z nich. Dlaczego? Gdyż nas zachwyca. Człowiek w sytuacji wyboru. Może wartą wyboru z tej jednej przyczyny. partnera. czy mieć. usilne wtłaczanie w głowy młodych ludzi pewnych treści. Arcyśmieszna jest scena. Rozstrzygamy proste problemy. pojechałem tą mniej uczęszczanąReszta wzięła się z tego. że się nie da jechać dwiema naraz I być jednym podróżnym. Gombrowicz pokazał więc nam szkołę na opak. w której profesor Bladaczka usilnie przekonuje wychowanków. kogo odwiedzić. Pełne liści. zapatrzony W głąb pierwszej z dróg. na których w tej porannej porze Nie znaczyły się jeszcze śladów czarne smugi. czy serce? Wtedy jednostka ludzka musi wybrać między dwoma równorzędnymi racjami. rzadziej używana. gdzie człowiek uczy się schematycznego myślenia. Jego rola ogranicza się do podania materiału.jest spokojna. B. w „krzywym zwierciadle”. nie mniej ciekawą. stałem. „Droga Frost niewybrana" Robert Dwie drogi w żółtym lesie szły w dwie różne strony: Żałując. Prawie w każdej epoce . Po wielu latach. którym nauczyciele ładują do głowy masę niepotrzebnych. sprowadzających się do pustych frazesów informacji. odwołując się do podanego wiersza oraz innych tekstów kultury. wojny. Życie stawia nam przeszkody w postaci: być. Opowiem to. bez zainteresowania się. To miejsce. zarastała trawą. dla których już samo nauczanie to puste słowo. rozum. Omów zagadnienie. uroczystości i powagi chwili. Gdzie widok niknął w gęstych krzakach i konarach. Pastelowe barwy i wiele jasnych. Najtrudniej dokonać wyboru w sytuacjach ekstremalnych: katastrofy. Drogi nas w inne drogi prowadzą-i może Nie zjawię się w tym samym miejscu po raz drugi. Pedagog ma zresztą dosyć specyficzne podejście do swych wychowanków. z twarzą przez zmarszczki zoraną. iż "Słowacki wielkim poetą był". walcząc o tron tebański z Eteoklesem został uznany za zdrajcę. że sam nie spodziewał się. które zapuściło swe korzenie w samym środku Edenu. że zostanie on w przyszłości królem. chodząc na kompromisy i oszukując. Nad jej rodem wisi jednak klątwa bogów.pisarze kreowali w swych dziełach bohaterów literackich. z wybojami. Do końca wierna nakazom religijnej tradycji. gdyż zasady religijne i miłość do brata okazały się ważniejsze. sukces manipulując ludźmi . Czy tego oczekiwał bohater wybierając taka postawę? Po dojściu do władzy jego rządy są okrutne i bezwzględne. Mieli wybór. oprócz zrywania owoców z drzewa. czyli ciężka praca. Miłość siostrzana zatriumfowała. jakie dokonuje każdy człowiek nawet każdego dnia. że czeka ją za to śmierć. podejrzliwego słabeusza. które nie potrafi się zatrzymać. Wpada w obłęd. Taką. To pierwszy przykład nadużycia wolności w dziejach człowieka. tchórzliwego. którzy musieli opowiedzieć się za jakąś opcją. nie złamała swego wewnętrznego kodeksu moralnego. Możemy iść na łatwiznę w swoim życiu i szybko osiągnąć np. Bóg pozwolił korzystać pierwszym istotom ze wszystkich dobrodziejstw raju. gdyż Bóg dał im ten dar. Argumenty A. które odczuwa ludzkość po dziś dzień. Jest kochającą siostrą. Adam i Ewa utracili nieśmiertelność. jaki powinien towarzyszyć każdemu zmarłemu. trudnych wyborów. Mieli oni cieszyć się ze świata. że kiedy skosztują owocu będą posiadać wiedzę równą Bogu. Ogród Eden był szczęściem samym w sobie. Wiedziała. Zostali wygnani z Edenu. Czy jej wybór był słuszny? Czy warto poświęcać własne życie w imię wyższych celów? Przecież nie mogła pozwolić. czy liczyć się z dobrem poddanych? Postanawia traktować swój naród jak obcych. bycie uczciwym. Traci w ten sposób poważanie. Bohater zaczyna wpadać w pułapkę zbrodni. by jęczała z cierpienia i nigdy nie zaznała spokoju. ból. Pojawiają się wyrzuty sumienia i halucynacje. Swoje rozważania rozpocznę wizerunkiem Adama i Ewy z Biblii. niezbadanej natury. W końcu nie potrafi się już zatrzymać. że wpadnie w pułapkę zbrodni. Jednakże nawet w obliczu tak wielkiej tragedii. który w lesie ma do wyboru dwie drogi. Dalej siać wokół siebie terror. w koło. Jej brat Polinejkes. Niestety złamanie zakazu poniosło za sobą konsekwencje. Z wzorowego rycerza o nieskazitelnej opinii. C. Prześledźmy sytuację tragiczną antycznej buntowniczki. odważną kobietą. który łamie swój kodeks wartości w imię żądzy władzy na podstawie dramatu Williama Szekspira „Makbet”. toteż Kreon wydał zakaz grzebania ciała zdrajcy. praca. Antygona nie podporządkowała się temu okrutnemu zakazowi. To całkowicie odmienia jego charakter. Uznany za obrońcę drugi wojownik został pochowany z wszelkimi honorami. śmiało przeciwstawiającą się bezdusznym nakazom króla Kreona. Wybiera tą najmniej uczęszczaną. tytułowy bohater jako rycerz. nie potrafił się oprzeć złu. Możemy także wybrać trudniejszą drogę. ale nadal utrzymuje tron. Tytułowa bohaterka jest córką Edypa. Odtąd poznawali co to wstyd. Prawo boskie okazało się dla niej ważniejsze. Motyw ten posłużył więc Szekspirowi do ukazania . który stworzył dla nich sam Stwórca. B. pełna dzikiej. dylemat wyboru między prawem ziemskim a boskim jako dylematy bohaterów antycznej tragedii Sofoklesa „Antygona”. Robert Frost w swoim wierszu „Droga niewybrana” przedstawia sytuację podróżnika. która porośnięta jest krzakami. a przede wszystkim samej sobie i własnemu sumieniu. by dusza jej brata błąkała się po całą wieczność po zaświatach Tartaru. którymi może ruszyć dalej w wędrówkę. zmienia się w szalonego. Władca sam dokonał takiego wyboru. czyli trudniejszą. D. cierpienie. Otóż wiedźmy powiedziały rycerzowi. Dlaczego zatem wybrał taką drogę? Sądzę. Musi dokonać pierwszego wyboru moralnego . Wybór podróżnika to symbol wyborów. Teza Wybory bohaterów literackich wynikają z tragizmu sytuacji w jakiej się znaleźli. I tak po dziś dzień ludzie muszą dokonywać różnych. Jego postawa wobec życia zmieniła się po spotkaniu czarownic i poznaniu przepowiedni. Pierwsi ludzie naiwnie uwierzyli szatanowi od postacią węża. dla których gwamy świat nas chwali. pokryte przez tłumu oklaski. tragedię. Bo tylko pewne rzeczy potrafi odkryć swą miłością Bóg. czyli Objawieniu św. Argumenty Pierwszym przykładem jest wiersz Jana Lechonia „Sąd ostateczny”. którymi jednostka ludzka chwali się. W pierwszej zwrotce poeta wylicza jakie wartości ważne na ziemi stracą swą ważność podczas sądu ostatecznego. było ono rodzajem ostrzeżenia. Za każdym razem.symbol sprawiedliwych wyroków. tym. Dziś ludzie lubią być chwaleni. Postaci z kart utworów często też ponoszą konsekwencje swoich wyborów. refleksji na temat otaczającej rzeczywistości. a z Jego ust wychodzi miecz obosieczny. Artyści każdej epoki wyrażali w twórczości własne stanowisko wobec tego zjawiska . Wokół tronu . I tylko pozostaną te mroki i blaski. pracą a miłością. nikt o nie nie pyta. W znaczeniu przenośnym oznacza ona: nieszczęście. ( wystarczy się nauczyć pytania 25 i zamienić plakat na wiersz) Określenie problematyki Sąd ostateczny. Swoje rozważania rozpocznę od źródeł biblijnych. którym jest apokalipsa. Apostoł ukazał Mesjasza zasiadającego na tronie. Tylko miłość w nie patrzy. czy od nas zależą. ostry . czy świadectwem męczeństwa kolejnych pokoleń. cnotę co cię wstydzi. co sławę nam szerzą. Sa nimi czyny ludzkie. Szczytne cnoty. Jak artyści przedstawiają motyw sądu ostatecznego na podstawie wiersza Jaka Lechonia "Sąd ostateczny". bez udawania. Wtedy zostanie odkryta nasza prawdziwa natura. Wtedy wyda głąb nasza. 39. O których nikt z nas nie wie. Grzech który cię przeraża. Przed podjęciem każdej decyzji bohaterowie musieli postawić sobie wiele ważnych pytań. Uczynki miłosierne.nie tylko ciemnej strony psychiki ludzkiej ale i mechanizmów. koniec świata. nareszcie odkryta. tylko Bóg je widzi. zagładę. I nasz honor kamienny i wola ze stali Na Sądzie Ostatecznym nie będą się liczyć. jednak podczas dni ostatecznych owe oklaski nie będą już się liczyły. sytuacja w jakiej się bohaterowie znaleźli była trudna i dramatyczna. jednostką a zbiorowością. Jego donośny głos porównany jest do dźwięku wydawanego przez wiele wód. przeznaczenia człowieka. Teza Obrazy sądu ostatecznego służyły artystom do wyrażania lęków i kondycji człowieka różnych epok. Wybrał zbrodnie zamiast uczciwości rycerskiej i za to poniósł karę. Gdy wokół szumi życie. Odpadną z nas. Muszą podjąć decyzję między prawem boskim a ziemskim. Podsumowanie Bohaterowie dokonują różnych wyborów moralnych. a nawet rodzajem śmierci. czasami fascynacji. czyli objawienie. Jana została przedstawiona wizja końca świata i Sądu Ostatecznego. Czyny. których przykładem przyszłość ma się ćwiczyć. honor. Pozostaną tylko pewne blaski o których wie tylko Bóg. które rządzą światem i człowiekiem. kataklizm. kim byliśmy naprawdę. W Apokalipsie. katastrofę. cnoty. Odwołaj się do innych tekstów kultury. ostrzeżenia dla wszystkich. dla innych są odpowiedzią na czekającą nasz przyszłość. Dokonując porównania w kreowaniu tego motywu przez wszystkie sztuki. wół. Jest wiele teorii badających nasze marzenia nocne. Pojawiają się symboliczne postacie: Baranek (Chrystus). Dla jednych są to jedynie skrawki zapamiętałych w wyobraźni zdarzeń ze świata realnego. by przestrzec współczesnych przed czekającą ich wizją. ( fragment z aktu II dramatu – od słów. których doznajemy w otaczającym nas świecie. Często są one wyrazem naszych bolączek. Chrystus otwiera zamkniętą na siedem pieczęci księgę losów świata. wojnę. Poznajemy w ten sposób ich . zwraca uwagę fakt. Owe motywy nazywamy zjawiskami onirycznymi. Wszystkiemu towarzyszą dziwne zjawiska przyrodnicze. w nich odbija się wnętrze człowieka.Zwycięzca. Inni goście weselni nie widzą tej zjawy. doznań i wewnętrznych przeżyć ludzkiej psychiki. Z pewnością nie kojarzy się ona z czymś pozytywnym. bawiącym się na weselu ukazują się zjawy spoza świata rzeczywistego. To co ich łączy. zarazę. Jedno jest pewne. ukazuje się jednej postaci i tylko przez tę postać jest widziana. stawiania horoskopów. W Nowym Świecie będzie tryumfował Bóg . przez postaci baśniowe dowiadujemy się więcej o poszczególnych weselnikach.zasiada 24 starców w białych szatach i z wieńcami na głowach. proroctw. Sny spełniają ważną rolę w życiu każdego z nas. Miała ona zresztą za zadanie wzbudzać grozę i przestrzegać przed amoralnymi zachowaniami i ich konsekwencjami. Z motywem snu spotykamy się w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. czterech jeźdźców uosabiających głód. człowiek i orzeł. Widma stanowią pogłębienie charakterystyki autentycznych osób. Każda z nich co innego symbolizuje i wnosi nowe treści. Przed tronem stoją też cztery symboliczne istoty: lew. ukazuje nam sens naszej egzystencji. Każda zjawa . Poeta przedstawił tu przygnębiający obraz społeczeństwa polskiego na przełomie XIX i XX wieku. Apokalipsa kończy się wizją nowego nieba i nowej ziemi. Gościom. to katastroficzna i przerażająca wizja tego zjawiska. Marzenia senne zapewne mają charakter indywidualny. którzy oddają pokłon Chrystusowi. Ale także jest to rodzaj refleksji nad sensem życia ludzkiego. którzy wątpią w słowo boże. Podsumowanie Twórcy odmiennie przedstawiali motyw apokalipsy. co kto w swoich widzi snach…. Argumenty A. dlatego temat ten często podejmowała także literatura i inne sztuki od zarania dziejów.Co się komu w duszy gra. Czemu miała służyć taka wizja? To rodzaj proroctwa. wizji i widzeń twórcy starają się pokazać bogactwo nastrojów. To widzenia z pogranicza jawy i snu już od czasów starożytnych były traktowane jako materiał do formułowania wróżb. Teza Za pośrednictwem marzeń sennych. 40. śmierć.) Określenie problematyki Sen to jeden ze sposobów komunikowania się człowieka ze światem pozaziemskim. Jak sny kreują postać? Na podstawie Wesela i innych tekstów kultury. z wyjątkiem Wernyhory. że twórcy często podejmowali temat apokalipsy. ale także ich wady i lęki. nie ulegnie śmierci. Dziewczynka. że owym łóżeczkiem jest trumna. innego tekstu kultury i własnych doświadczeń. którzy żyć muszą dłużej. przebiegu akcji i problematyki utworu. 41. prawda śmierci potężna nie istnieje dla niego. że przedłużamy mu życie dalej jeszcze i że żyć będzie tak długo. Zda się. twórcy i filozofa. Dajemy mu w ten sposób dłuższe życie. że to nie jest słuszne. . a jednak ta żywa prawda istnienia człowieka bez względu na to. Otóż znużony ojciec chwilowo traci rozeznanie. Powiecie może. a wiekami. U Kochanowskiego motyw ten podkreśla powrót pisarza do Boga. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach. która obecnie się ukazuje. wiemy. że to metafora. czy wyrzutów sumienia.marzenia. U Wyspiańskiego motyw sny posłużył do krytyki społeczeństwa polskiego. Cały cykl utworów to wielkie dzieło poety. a skała. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów śmiało mogę stwierdzić. Wysiłki na rzecz walki o nową Polskę zostają zatracone w chocholim tańcu. (…) Jest więc żywy i żyje wśród nas i prawda śmierci okrutna. która polega na tym. uzewnętrznienie ich pragnień. tak. jak gdyby bramy śmierci przepastne za nim zamknęły się nieszczelnie. jego podsumowanie. Określenie problematyki Język posiada funkcje perswazyjną. Okazuje się. przemówieniach polityków. interpretacją historii. aż murów Wawelu nie naruszy czas zniszczeniem. B. że jego maleńka poetka jest szczęśliwa. „Wesele" poprzez sny prezentuje bardzo pesymistyczną ocenę polskiego społeczeństwa i brak szans na odzyskania niepodległości. W zależności od utworu są sposobem oceny rzeczywistości. ukazanie końca kryzysu światopoglądowego poety po stracie córki. Czarnoleski mistrz wraca do swego dawnego światopoglądu. przynosi ulgę w cierpieniu. które nie jest jeszcze gotowe aby odzyskać niepodległość. w którym został opisany kryzys światopoglądowy człowieka jako ojca. W „Weselu” widzenia bohaterów mają miejsce na pograniczu snu i jawy. która nad Wisłą samotna tu stoi. Widma to uosobienie myśli osób rzeczywistych. Dla niektórych ludzi zostają one otwarte. W renesansie motywy oniryczne pojawiają się przy okazji interpretacji „Trenu XIX. że umrzeć nie może. nie ma żadnych oznak wpływu śmierci na jej ciało. które zostają pomiędzy ludźmi. wygląda jak żywa. odezwach do narodu. przysypia. Przychodzi do ojca prosto z łóżeczka. że życie i śmierć się nie rozdzielą. cele. Zda się. I gdy teraz szczątki Słowackiego wprowadzamy do grobowców królewskich. koi ból i wszelkie troski. że są ludzie. Nagle pojawia się matka mistrza z Czarnolasu a za nią jego ukochana Urszulka. Tren XIX stanowi kres cierpień drogi poety i z tym związana jest funkcja snu. Sen w tym przypadku staje się miejscem spotkania z osobami umarłymi. W jaki sposób mówcy oddziałują na odbiorców? Odwołać się do fragmentu przemówienia Józefa Piłsudskiego przy składaniu prochów Juliusza Słowackiego. że motywy oniryczne pełnią bardzo ważną rolę w literaturze. wbrew prawdzie przyrodzenia ludzkiego. godzi się ze światem. Słowacki żyje dlatego. są bardzo mistyczne i zawierają głębsze znaczenie. Tren XIX stanowi zamknięcie całego cyklu. zaś matka uczy mistrza jak ma dalej żyć z bólem i cierpieniem. dłuższą prawdę bytowania. Pojawienie się świata irracjonalnego wznosi wiele zmian do psychiki bohatera. Otóż jest on tu symbolem pogodzenia się poety z tragicznym wydarzeniem. Z poprzednich trenów wiadomo. co kto o niej mówi. albo Sen” Jana Kochanowskiego. jest żywą. prawdziwą i realną. których życie trwa nie latami.. że wypowiedź ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. do którego została poprzedniego dnia położona. W przemówieniu Józef Piłsudski przypomina sylwetkę wielkiego. aby byli sprawiedliwi i odpowiedzialni. romantycznego poety Juliusza Słowackiego. wszystkich traktowali równo. Podsumowanie Wypowiedź retoryczna musi oddziaływać na rozum. w której występuje funkcja perswazyjna. nie kierowali się własnym dobrem. B. . Na przykład komendy wojskowe: Naprzód marsz!. Dlatego mówca ciągle podkreśla jego doniosłą rolę w tworzeniu naszej historii. Poeta podejmuje tu aktualne tematy –wzywa rządzących do odpowiedzialności za państwo. zgodnie z łacińską maksymą. że adresat musi zachować się zgodnie z ich wolą ze względu na typ stosunku. powinien „uczyć.żołnierze. odwołań do biografii Słowackiego. czy rozbudzenie postawy patriotycznej. C. 42. Teza Mówcy oddziałują na odbiorców za pomocą wypowiedzi. dyrektor jego podwładni itd. ma w nich wywołać żal po stracie kogoś wielkiego ale i dumę. słownictwem frazeologią. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. Tak naprawdę przemówienie przypomina prozę poetycką. pamiętali. Jest tu bardzo dużo epitetów. Przemówienie ma na celu podkreślenie zasług poety. bo mają nad sobą Boga. porównań. przekonanie do swoich racji wyborczych. iż jego ciało zamieniło się w proch to postała ciągle z nami jego żywa poezja i twórczość. że prochy wieszcza będę spoczywać na Wawelu. Jaki chce osiągnąć cel swoimi słowami. Przywódca wie. dla którego jest czymś ważnym. mimika. Namówienie na kupno jakiegoś produktu. zachwycać i wzruszać”. którzy sądzą.apelach. Padnij! itp. W lewo patrz!. Wszystko zależy jaką intencję stawia sobie nadawca. niezależnie od pochodzenia. że mimo. Argumenty A. Pieśń XIV Jana Kochanowskiego działa na odbiorcę dzięki zastosowaniu funkcji perswazyjnej. a mówca. Ważna w tym przemówieniu jest funkcja ekspresywna. stanowią rozkazy. który buduje daną wypowiedź.uczniowie. że nie są bezkarni. W ten celu posługuje się on odpowiednimi środkami artystycznego wyrazu.). tj. czy sposób mówienia. potrafi z niej wyciągać wnioski. metafor. którzy Pospolitą Rzeczą władacie”) –liryka apelu. wywołanie uczucia współczucia. Piłsudski jawi nam się tu jako wódz. wolę i uczucia odbiorcy. nakłaniająca. Następnie podam własny przykład. Ważny jest nawet ton głosu. czyli tekst oddziałuje na uczucia odbiorcy. jaki ich łączy (oficer . podobnie nauczyciel . apele nadawców. zwraca się bezpośrednio do rządzących („Wy. Występuje szereg wezwań skłaniających do refleksji: aby władcy wyzbyli się egoizmu. Najsmutniej jest wyjechać z domu jesiennym rankiem gdy nic nie wróży rychłego powrotu oczach Kasztan przed domem zasadzony przez ojca rośnie w naszych na w jak matka jest mała i można ją nosić na rękach półce stoją słoiki których konfitury boginie ze słodkimi ustami zachowały wiecznej smak młodości wojsko w rogu szuflady już do końca świata będzie ołowiane . Jak w literaturze ukazane jest dzieciństwo? Odwołaj się do wiersza Tadeusza Różewicza „Kasztan” i tekstów literatury. że nie zawsze dziecko ukazywane było w tak optymistycznym świetle. Oczywiście taki wizerunek byłby najlepszym skojarzeniem dla większości społeczeństwa. Rodzina to podstawa egzystencji każdego z nas. W wierszu „Kasztan” Tadeusz Różewicz nawiązuje do samego momentu opuszczania przez dziecko domu rodzinnego. która musi przygotować się na śmierć. Matka staje suę niezwykle mała. Oscar spełnia funkcję podkreślenia ważnych wartości w życiu. staje się nagle przewodniczką życia małego Oskara. Argumenty A. czy święty obrazek na ścianie. który za chwilę opuści dom rodzinny widzi w ostatniej chwili słoiki z przetworami. który poznaje sens miłości. Umierający na raka bohater podejmuje zabawę. . Pokazuje nam. W tej chwili widzi się jakby inaczej rzeczywistość. Pozwala czytelnikowi na chwile zamyślenia nad celem i sensem życia. skarb rodziców. postaw moralnych i społecznych bohatera w dorosłym życiu. przyjaźni. monecie która ( to samo co w pyt. Świadomość nieuchronnego przemijania doświadcza mały bohater powieści autorstwa Erica Emanuela Schmitta „Oscar i pani Róża”. Białaczka skazuje go na rychłą śmierć. przyszłość pokoleń.a Bóg wszechmocny który mieszał gorycz do słodyczy wisi na ścianie bezradny i żle namalowany Dziećiństwo jest jak zatarte oblicze na złotej dżwięczy czysto. jak miłości do życia i doceniania wszystkich jego uroków. Literatura pokazuje nam jednak. Dlatego temat ten stał się częstym toposem podejmowanym przez literaturę. a kasztan. Te zwyczajne z pozoru rzeczy w tym momencie staja się dla niego niezwykle ważne. Teza Dzieciństwo to nie zawsze czas beztroski i bezpieczeństwa. Bohater jest więc wykreowany na dorosłego. mała niewinna istotka. Chłopiec spełnia w utworze ważne funkcje. W przejściu na drugą stronę pomoc ofiaruje dziecku wolontariuszka ze szpitala. tytułowa Pani Róża. ołowiane żołnierzyki. któremu lekarze nie potrafią pomóc w chorobie. kiedy skończy się nasz czas Podsumowanie Dziecko. tylko dodać wiersz Różewicza) Określenie problematyki Dzieciństwo wpływa na kształtowanie się tożsamości. a nawet odkrywa tajemnicę śmierci. Pragnie przeżyć najwięcej z życia dorosłych. Jego zachowanie i postawa wobec świat zmusza do refleksji. od teraz oznacza równowartość 10 lat. Często musiało przejść przyśpieszoną drogę dorosłości. ponieważ zachowa je w pamięci na zawsze. Ona kształtuje młodego człowieka. że trzeba umieć pięknie żyć i pięknie odchodzić. To opowieść o 10-letnim chłopcu. Dziecko jest tu ukazane jako osoba. zajmującej się stroną medyczną. Podróżnik. by przeżyć. B. że każdy dzień ulatującego życia. Przyjmuje. symbol opieki ojca przybiera gigantyczne rozmiary. stać się odpowiedzialnym i konsekwentnym. zaproponowaną przez osobistego Anioła Stróża. 15. tylko po to. Ze zwyczajnej pielęgniarki. mądrego człowieka. Klient ma mieć wrażenie. Pomysł ogłoszenia opiera się głównie na połączeniu wszystkich spotów. impresywną . Świadomość językowa i funkcje języka. z różnych powodów. jak wiele znanych osób skorzystało z oferty tej właśnie cyfrowej sieci komórkowej. czy chce wywołać w nas pewne uczycia. Polega na przekazywaniu przez nadawcę informacji. dochodzi do skutecznej komunikacji. Tekst Stanisława Dubisza przypomina. co się dzieje. Najważniejszą funkcją języka i najczęściej występującą w różnych tekstach jest funkcja informacyjna. To w niej wyróżniamy funkcje informacyjną. . Internetu. gniewu. Przykładem innego tekstu kultury . podsumowującą miniony rok. lub zwrócić naszą uwagę na zwyczajną informację. bo któż by nie chciał znaleźć się w takiej grupie? Reklama stwarza pozory regularności i systematyczności. Dzięki znajomości funkcji języka wiemy. radości. który wykorzystuje funkcje np. które nadała firma w ostatnim czasie i przekształcenie ich w jedną reklamę. Niekiedy nadawca powiadamia odbiorcę o swych doznaniach uczuciowych. które mają na celu mają pobudzenie odbiorców do działania zgodnego z intencją nadawcy nazywamy tekstami o funkcji impresywnej. Omówię reklamę telewizyjną marki Play. Dlatego ważna jest znajomość funkcji języka. czyli nakłaniającą jest reklama. W ten sposób odbiorca mógł się przekonać . na oznajmianiu odbiorcy o czymś. jest porozumiewanie się ludzi. Podsumowanie Komunikujemy się za pomocą telefonów. Skuteczna komunikacja to według językoznawcy taka. czyli komunikowanie się. Nie zawsze jednak. kiedy nadawca i odbiorca rozumieją się. Teksty. aby dobrze odczytać intencje nadawcy. Przypomina to system "lajków" na Facebooku. Argumenty A.Play podsumowuje i wprowadza nową gwiazdę 4G LTE. wideofonów. tęsknoty. potrafią także odczytać swoje intencje. Tę funkcję nazywamy funkcją komunikatywną. z hasłem. w ten sposób ogłoszeniodawcy trafiają do wyobraźni całej rzeszy młodych ludzi i tym samym realizują pod kolejną postacią funkcję impresywną. Znajomość funkcji języka sprzyja tworzeniu dobrej atmosfery podczas rozmowy. działo lub będzie dziać. Tekst wypowiedziany przez niego pełni wówczas funkcję ekspresywną. C. czego od nas oczekuje nadawca. że najważniejszą funkcją jest funkcja komunikacyjna. oszczędza nas czas i zapobiega konfliktom. impresywna i ekspresywną. Określenie problematyki Podstawową funkcją tekstów językowych. mówionych lub pisanych. smutku. Czy znajomość funkcji językowych może wpłynąć na skuteczność i jakość komunikacji? Na podstawie tekstu Stanisława Dubisza tekstu i innych tekstów kultury. ale najwyżej cenimy sobie kontakt bezpośredni. posługują się zatem wspólnym językiem. tj. a może pragnie nakłonić nas do czegoś. Teza Znajomość funkcji języka ułatwia proces komunikacji. Większość z nas na komunikację przeznacza kilka godzin dziennie i wydawałoby się. np. Wykorzystanie twarzy największych polskich gwiazd miało na celu nakłonienie potencjalnego klijenta do zmiany swojej dotychczasowej sieci i przeniesienie się do grona celebrytów. że potrafimy się komunikować. że proceder przenoszenia się do sieci Play i zakupu szybkiego Internetu 4G LTE to proces cykliczny. więc chce nam przekazać pewną wiedzę. B.43. ( najmłodsze. młociarz. (stary samiec) wycinek. Myśliwi często wiążą zwierzęta ze swoistą symboliką. którym wycinają się kły) locha. (najmłodsze. nara. (czyli samica) . Jednak . Aby sprawnie komunikować się odbiorca i nadawca powinni posiadać określoną wiedzę. odyniec. mówią nim lekarze. w jakim celu do nas mówi. studenci. publicystyczny i artystyczny. Typu osoba. który ukończył rok) pasiak. Wiele grup zawodowych posługuje się właściwym sobie żargonem. Łowcy. przelatka. powiedzeniami. przelatka. Dla pedagoga mogą okazać się trudnym do zrozumienia słowa jak: ziom. a innym nauczyciele. usmol.rozumieć. Czasami na określenie gwary środowiskowej używa się terminu żargon lub slang. Na podstawie podanego materiału i własnych obserwacji wypowiedz się na podany temat. Stylizacja. zyją często blisko natury i wiążą swój los z życiem zwierząt. myśliwi. zainteresowań. który ukończył rok) pasiak. kierowcy. ( dzik. Tak dla ucznia niezrozumiale zabrzmią wyrazy: ewaluacja wewnątrzszkolna czy nadzór pedagogiczny. Żargonem posługują się też takie grupy środowiskowe jak uczniowie. ( dzik. czy płci myśliwi posługują się kolejną trudną terminologią. którym wycinają się kły) locha. który wyróżnia dane środowisko. Ich specyficzny sposób komunikowania się wynika ze wspólnych pasji. To mowa różnych środowisk społecznych. Różne środowiska – różne sposoby komunikowania się. pozwala go odróżnić od reszty grup. aktorzy. która na koniec poddam analizie. smolak. Stąd wyróżniamy język potoczny. czy nawet przesądami. co on nam chce przekazać. z którymi się porozumiewamy. Inaczej wypowiedź będzie dla niego niezrozumiała. (młode samce. użytkownicy Internetu czy więźniowie. indywidualizuje go. Zjawisko to powstało z potrzeby nazwania przedmiotów. pojęć specyficznych dla danego środowiska. (stary samiec) wycinek. czyli: odyniec. która słucha sprawozdania z sejmu winna posiadać jakąś ogólną wiedzę na temat polityki. czyli żywicy. Dzik to czarny zwierz. Argumenty • Grupą zawodową. maleńkie dziki) warchlak (stary dzik) Wybrane przykłady z gwary myśliwskiej Wstęp Swoje rozważania pragnę rozpocząć od przybliżenia zjawiska stylizacji środowiskowej. 44. a właściwie ich specyficzny język są myśliwi. maleńkie dziki) warchlak ( stary dzik)Okazuje się. Te ostanie określenia wzięły się od smółki. Świadomość znaczenia funkcji komunikowania się pozwoli nam lepiej rozumieć i interpretować wypowiedzi oraz zachowania ludzi. I tak na dzika ta grupa zawodowa często używa terminologii kompletnie nie zrozumiałej dla innego człowieka. ( czyli samica) . blachara. Innym językiem posługuje się przecież młodzież szkolna. urzędowy. • W zależności od wieku. naukowy. czyli potocznie gwara to język. ze tylko znajomość gwary myśliwskiej umożliwi zrozumienie turyście takich nazw. (młode samce. W jaki sposób środki stylistyczne opisują przeżycia i doświadczenia? Na podstawie „ Pamiętnika z powstania warszawskiego „ Mirona Białoszewskiego. Podkreśla ja środkami stylistycznymi. zdynamizować świat przedstawiony. szukają bezpieczniejszego miejsca. Liczne powtórzenia stwarzają atmosferę pewnej rytmizacji. zdobywanie ulic i domów. Teza Analiza środków stylistycznych pozwala dobrze odczytać dane dzieło literackie. Co tu tyle znaczy. chaos i panikę. cechy charakteru. B. gdzie odgrywają one ważną role ( mogą albo zadać takie dodatkowe pytanie. Lejemy. np. przynależność zawodową. status społeczny. Ważne aby używać środków stylistycznych w sposób świadomy i celowy. Indywidualizacja języka postaci pozwala ukazać zróżnicowane społeczne. rany lub heroiczna śmierć. „straszni mieszczanie". Częste zastosowanie czasowników dynamizuje akcję. Wracamy. Wielość użytych środków świadczy o umiejętnościach pisarskich danego artysty. Autor często używa neologizmów. powtórzenia („Straszne . strach jaki wówczas panował. Podam także swój przykład na zastosowanie środków stylistycznych w tekście. z którego się wywodzą. Atmosferę podkreślają wyrazy dźwiękonaśladowcze. Goła ściana. które naśladują odgłosy bomb. paniki. To zwyczajna codzienność. Argumenty A. którzy nie dbają o higienę osobistą. Mają one głównie na celu wywołać emocje u odbiorcy. Powstanie warszawskie dla Mirona Białoszewskiego i jednocześnie narratora-bohatera to nie walka na barykadach. Bijemy siekierami. Zlatujemy. polecam tekst. 45. podkreśla jego kunszt pisarski i talent. Spośród środków poetyckich najliczniej są reprezentowane epitety („straszne mieszkania". żeby nie uczyć się czegoś nowego. „ciemne konanie". Tu samoloty. albo warto samemu dopełni to pytanie o swój przykład. Ściana się pali. przemieszczają się.. ludzie wciąż wędrują. podkreślić cechę przedmiotu. czy zbudować w utworze odpowiedni nastrój. W obrazie stolicy dzięki zastosowaniu krótkich pojedynczych zdań oraz równoważników panuje stały ruch. porównania („Jak ciasto biorą gazety w palce"). że czytany tekst staje się poetycki i nabiera cech artystycznej wypowiedzi. „wypchane głowy"). czyli nowych wyrazów.dzika świnia oznacza ono ludzi niechlujnych. Po wodę. Lecimy z tymi wiadrami. wiuuu. Lecimy znów. – Ziemią! Ziemią! – krzyczą baby. buuuuu.dla wszystkich jednakowo znaczy frazeologiczne znaczenie tego zwierzęcia. Zwrot. „zgroza zimowa". Wpadamy. Dzięki tym środkom autor podkreśla atmosferę powstania warszawskiego. wybuchów. Podsumowanie Styl wypowiadania się postaci charakteryzuje ich samych oraz wskazuje na ich związek ze środowiskiem. pyt 24 Mieszkańcy Tuwim. Sypią bombami(…) i dalej podobne fragmenty Określenie problematyki Środki stylistyczne powodują. który już się pojawia w pytaniach. np. ale zaręczam panu że ona zobaczyła tylko mnie jednego i popatrzyła na mnie nie to żeby z lekiem.. że przez całe życie kochałem tę właśnie kobietę!(.. wiedziałem już. Poncjusz Piłat”. Ale to nie było ważne.podszedłem do niej i odpowiedziałem: -Nie. Siła oddziaływania miłości na podstawie Mistrza i Małgorzaty. radio.. humoru. Dzięki ich znajomości możliwe jest odczytanie głównej myśli. wywoływała radość i nienawiść. Popatrzyła na mnie zdziwiona. W strasznych mieszkaniach / Strasznie mieszkają straszni mieszczanie").. a ona tymczasem odejdzie i nigdy już jej więcej nie zobaczę. dodaje dziełom powagi. że muszę z nią pomówić. i bałem się. ja po jednej jego stronie. przed samymi oknami – bez. eques Romanus*. ona po drugiej. to co łączy ją z różnymi tekstami kultury to samo jej istnienie.mieszkania. wiąże się z duszą człowieka. o cztery kroki. ach. Wstrząsnęła mną nie tyle jej uroda. niepokojąco żółte kwiaty. I proszę sobie wyobrazić. […] – Oczy gościa rozszerzyły się. „Spodnie na tyłkach zacerowane". metafory („Warstwami rośnie brednia potworna / I w dżungli zdarzeń widmami płyną"). ach! […] Piłat zbliżał się do końca. niesłychana samotność malująca się w tych oczach.. Diabli wiedzą jak sie te kwiaty nazywają ale są to pierwsze kwiaty. ile niezwykła. sport. a w przedpokoju zlew – nie wiedzieć czemu podkreślił to ze szczególną dumą – maleńkie okienka tuż nad trotuarem*. której symbolem są żółte kwiaty. To właśnie te kwiaty rozpoczęły ich namiętny romans. tworzą nastrój w świecie przedstawionym.. – Niosła obrzydliwe.. różnorodnych oblicz. Podsumowanie Środki stylistyczne budują atmosferę... że kino. Stały się . niszczyła ludzką psychikę i dodawała innym skrzydeł. ile niezwykła. Te kwiaty rysowały się bardzo wyraziście na tle jej czarnego płaszcza. że ostatnie słowa powieści będą brzmiały tak: „…piąty procurator Judei. szeptał dalej. uwieczniana na obrazach. Nie sposób więc jednym zdaniem określić jej zalet. jakie się wiosną pokazują w Moskwie. który prowadził od domku do furtki.) -Podobają sie panu moje kwiaty? -Śpiesznie przeszedłem na tę stronę. – Ach. poezją.) Określenie problematyki Miłość to zjawisko indywidualne. ale są to pierwsze kwiaty. Od zarania dziejów miłość była muzą i natchnieniem. klimat w dziele. jakie się wiosna pokazują w Moskwie.") i wulgaryzmy („Łbem o nocniki chłodne trącając". ale zaręczam panu. wojna. patrząc na księżyc.. piękne i jedyne.(. kiedy to szeptał. Wstrząsnęła mną nie tyle jej uroda. Opisywana piórem przez poetów. że Małgorzata wśród tłumu ludzi zobaczyła tylko swego Mistrza. a ja nagle i najzupełniej nieoczekiwanie zrozumiałem. 46. – Własne. wad. rzeźbiona w marmurze i najdroższym kruszcu. ale jakoś tak boleśnie.. krzywym zaułkiem.ale jakoś tak boleśnie. jak się te kwiaty nazywają. „I zasypiają z mordą na piersi"). emocje. Szliśmy bez słowa tym smutnym.. do tego jeszcze przedpokój. odwołaj sie do innych tekstów kultury.Posłuszny owemu żółtemu znakowi losu ja również skręciłem w zaułek i ruszyłem jej śladem. […] Szły Twerską tysiące ludzi. lśni swym wewnętrznym blaskiem. Ach. / Że Bóg. niesłychana samotność malująca sie w tych oczach .)Szły Tawerską tysiące ludzi. ponieważ wydało mi się.. oddzielne mieszkanko. że prócz nas nie było w zaułku żywej duszy. zachodami słońca i tym przysłowiowym „czymś”. I proszę sobie wyobrazić. Jednak. że ona zobaczyła tylko mnie jednego i popatrzyła na mnie nie to. to były złote czasy! – oczy opowiadającego błyszczały. który udowodnia tezę jest powieść Michaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata”. Ważne było to. Niosła żółte kwiaty! To niedobry kolor!(. Podkreślają uczucia. wyliczenia („że Ford. po której szła ona . dramaturgii. niepokojąco żółte kwiaty. Te kwiaty rysowały się bardzo wyraziście na tle jej czarnego płaszcza. Argumenty A.. że to właśnie ona odezwała się nieoczekiwanie: Niosła obrzydliwe. Niosła żółte kwiaty! To niedobry kolor! Skręciła z Twerskiej w zaułek i wtedy się obejrzała. Dla mistrza na pierwszy rzut oka sa one brzydkie wręcz odpychające. że Rosja. Utworem. Diabli wiedzą. Teza Miłość wpływa w sposób twórczy lub destrukcyjny na wybory moralne bohatera literackiego. Posłuszny owemu żółtemu znakowi losu ja również skręciłem w zaułek i ruszyłem jej śladem. Podany fragment ukazuje siłę miłości . Jest wszechobecna w każdej sztuce.. A pod płotem. czy refleksji. idei wiersza bądź utworu prozatorskiego. Męczyłem się. żeby z lękiem. że nie powiem ani słowa.. lipa i klon. przez przypadek wypija napój miłosny i zakochuje się bez pamięci w Izoldzie. staje się siłą pierwotną. jak krytyka odrzuciła dzieło Mistrza rozchorował się i znienawidził swoją powieść. Wiedząc. opiekowania się kobiety Mistrzem. bogactwa. To także wspólne cierpienie. już lato minie. Wspominał to ciągle. spacerującej z bukietem żółtej mimozy Mistrz i jego uczucie było ratunkiem. że upływowi czasu . Mistrz zakochał się w Małgorzacie jak tylko ujrzał ją na ulicy. bo w tył goło. D. tęsknota. co dziś. Kochanowski dostrzega. 47. poeci. swoją miłością. sława. co tak naprawdę warta jest nasza egzystencja. Jest jedyną wartością ocalającą. w której trakcie Małgorzata ratuje od spalenia resztki rękopisów i kopii powieści. honoru. Gdyby go nie poznała. która jest żoną króla Marka. Jednak to. by ich uczucie nie ujrzało światła dziennego. ich ciągłą potrzebę spędzania razem czasu. jest poetycką refleksją o przemijaniu. opiekuje się niezaradnym pisarzem.symbolem miłości od pierwszego wejrzenia. Zastanawiali się. znacznie lepszej rzeczywistości. Nie zawżdy. że nasz los jest nieuchronny człowiek zaczyna snuć pesymistyczne myśli na temat samego sensu istnienia. Kolejnym problemem. że miłość Mistrza i Małgorzaty jest uczuciem. Ukazana w utworze miłość to skomplikowane i złożone uczucie. Chciała go ocalić. Motyw czasu i przemijania na podstawie wiersza Jana Kochanowskiego Pieśń XXIII. Pisarze poszukiwali jej w duszy człowieka. Zima bywszy zejdzie snadnie Nam. Tytułowy bohater. spełnieniem najskrytszych marzeń. C. to jednak ich nie powstrzymuje od rozstania. Po tym. nie byli szczęśliwi. Dla Małgorzaty. Spotyka się z nim codziennie. staje się jedyną wielbicielką jego talentu i powieści o Poncjuszu . celem życia. mająca formę apostrofy do „pięknej Zofiji". urody. co łączy wszystkie epoki to sama refleksja nad przemijaniem i upływem czasu. To taka miłość od pierwszego spojrzenia. Historię miłosną z tragizmem w tle przynoszą nam dzieje bohaterów „Tristana i Izoldy”. wychodzącym poza utarte konwencje. To uczucie miało być dla nich ratunkiem. opowiadał też o tym Iwanowi Bezdomnemu. Określenie problematyki Czym tak naprawdę jest życie ludzie? Krótką chwilą. utrwalali jej budujące i niszczące oblicze. pewnie by się otruła.Piłacie.dobra materialne. Nie ma jednak dla nich miejsca w tym świecie . Palił rekopisy. Człowiek stanowi cząstkę świata i wraz z nim podlega prawu przemijania. Jesteśmy bowiem istotami ulotnymi i w chwili śmierci tracą na wartości wszelkie dobra doczesne. Trzeba pamiętać. którego spotkał w szpitalu. mgnieniem oka. piękna Zofija. szlachetny rycerz. która zakochuje się od pierwszego wejrzenia w Mistrzu. zmieniało ich samych. odkrywali jej tajniki. z jakim zmaga się jednostka w obliczy wiedzy. pomocą i oddaniem. A ten z głowy mróz nie zginie. dla innych zaś okazywała się czynnikiem samodestrukcyjnym. Teza Motyw czasu i przemijania wiązał się z przeświadczeniem. żona cenionego przez władze specjalisty . ze jesteśmy jedynie kruchym bytem to nieuchronne poczucie marności wszystkiego. A przy nim leci Pogoda Zebrawszy włosy na czoło: Stąd jej łapaj. Pieśń XXIII. których część uratowała Małgorzata. które do tej pory wyznawał. co nas otacza. że wszystko co istnieje na ziemi. porażającą. piękna i mądra. traci z oczu Mistrza. ale i całe otoczenie. wspólne pasje i spędzanie czasu. później przywraca ich do życia w innej. Zakochani zmuszeni są stosować różne zabiegi. Na przestrzeni kolejnych epok twórcy analizowali motyw przemijania. pod wodzą którego służy rycerz. Już wiosna. Czas ucieka jak woda. Bezustannie ryzykują własnym życiem. by otruł Małgorzatę i Mistrza. że jeżeli chce być z ukochaną będzie musiał wyrzec się zasadom. uroda są niczym. Dzięki pomocy szatana zakochani znowu mogą być razem. Choć oboje byli w różnych związkach. Róża kwitnie i lelija. Argumenty A. w której kochankowie znajdują nowy dom i spokój. gdy śniegiem włos przypadnie. Podsumowanie Niewątpliwie miłość to jeden z najpopularniejszych motywów przewijających się na kartach utworów. Tytułową bohaterka to mieszkanka Moskwy. Nie zawżdy człek będzie młody Ani tej. B. Mężczyzna jest świadom. uczucie które ich połączyło to nie tylko chęć posiadania bratniej duszy. Po dramatycznej nocy.. Podany fragment pokazuje siłę miłości zakochanych. Dla jednych była motorem do wyzwań życiowych. czy też wiecznością? Na te pytania od najdawniejszych czasów próbowała odpowiedzieć literatura. Poryw serca oznacza dla niego i dla jego ukochanej rezygnację z własnego dobrego imienia. Zostanie narażony także na zdradę swojego króla.dlatego Woland posyła swego szatańskiego sługę. Niespełnione uczucie wpływało na psychikę bohaterów. namiętność czy zauroczenie. Zgodnie z tym poglądem doświadczenia ludzkie są niepowtarzalne. W najbardziej bezpośredni sposób motyw ten został podjęty przez Daniela Naborowskiego w wierszu „Krótkość żywota”. jedyne. jak twierdził starożytny filozof. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań warto zwrócić uwagę na fakt. cień. Zatem wszystko zostaje jak w pyt. Tylko w naturze po zimie następuje wiosna. B. ze czas nieuchronnie płynie i nie da się go zatrzymać. iż istnieje zarówno wiele podobieństw. sygnalizując zbliżającą się starość. Tym bardziej. byłeś ty sam. Przedstawiano ją jako kobietę z długimi włosami na przedzie głowy i łysej z tyłu. 48. co na starość godzi. Krótka rozprawa: jutro .ludzie nie zdobywają doświadczenia. że kto nie skorzysta z chwili i nie uda mu się pochwycić Pogody za włosy. kiedy ty myślisz. ledwie może Nazwan być czwartą częścią mgnienia. Motyw przemijania Naborowskiego na podstawie wiersza „Krótkość żywota” Kolejnego dnia pojawiła się modyfikacja pytania i podany był tylko inny wiersz. Ta zmienność i płynność decyduje o pięknie życia.podlega nie tylko młodość i uroda. wielom była Kolebka grobem. . refleksja mówi o nieubłaganym upływie czasu: „Godzina za godziną niepojęcie chodzi". zamieszczona w pierwszym wersie. który twierdził: „Wszystko płynie” i „ Nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki”. że nie użył życia. nieboszczyka imienia nabędziesz. Przykładem wykorzystania toposu „vanitas” jest wiersz Wisławy Szymborskiej „Nic dwa razy”. Kołem niehamowanym lotny czas uchodzi. również obserwacja natury. wiatr. Słońce więcej nie wschodzi to. Między śmiercią. nie mają więc żadnej okazji do nabrania wprawy. już jej nie złapie i tym samym straci szansę na dobre i szczęśliwie życie. Heraklit z Efezu). człowiek musi wykorzystać każdą chwilę.coś dziś jest.żywot ludzki słynie. Otwierająca wiersz. punkt . dym. ten. głos. nie będziesz. Wiersz podejmuje charakterystyczny dla poezji Naborowskiego temat przemijania i krótkości ludzkiego życia. człowiek może żałować. Podmiot liryczny snuje rozważania na temat skomplikowanych stanów emocjonalnych towarzyszącym bliskości dwojga ludzi. czyli „Krótkość żywota” . jużeś był. Autorka nawiązuje tu do filozofii Heraklita z Efezu. wielom matka ich mogiła. w życiu człowieka wszystko ma charakter nieodwracalny: po starości następuje śmierć. potomek się rodzi. Z pewnością to. Miało to oznaczać. Motyw przemijania popularny był także w późniejszych epokach. oryginalne. dodaje tylko interpretacje wiersza. Ponieważ nie ma możliwości cofnięcia czasu i „poprawienia" życia -wydarzenia są bowiem „jednorazowe" . wszystko robią po raz pierwszy. że gdy siwizna przyprószy włosy. Ponieważ „Czas ucieka jako woda" (wszystko płynie. Poeta przywołuje postać mitologicznej bogini stosownej chwili . Wtenczas. nieboże. Godzina za godziną niepojęcie chodzi: Był przodek. które raz minie. Dźwięk. 47. Z którego spadł niejeden. błysk. co łączy wszystkie analizowane przeze mnie teksty literackie to zgodność pisarzy w poglądzie.Pogody (nazywanej także Okazją lub Przygodą). A żeś był. gdy bogini się od niego odwróci. Logiką i precyzją wywodu przypomina rozprawę filozoficzną. Utwór ma charakter listu do bliskiej osoby. jak i różnic w sposobie przedstawiania motywu przemijania. każdy dzień. rodzeniem byt nasz. ma swój szybki koniec. słońce „więcej nie wschodzi to. że można je jedynie nazwać „czwartą częścią mgnienia". dymu. Dlatego literatura tak chętnie podejmowała w swych dziełach analizowany przeze mnie motyw. Nie należy odrzucać wszystkiego. Określenie problematyki Cierpienie to uczucie. nie daje człowiekowi szczęścia. Teza Teksty kultury kreują cierpienie jako uczucie. który potwierdza moje słowa: (czytasz z zestawu) Kołem niehamowanym lotny czas uchodzi. kiedy ty myślisz. Właściwie nie ma osoby. wszystko przemija. W wersie piątym życie porównane zostaje do „dźwięku. Trzeba więc w swym postępowaniu zachować umiar. co w przejmujący sposób podkreśla ulotność egzystencji i sygnalizuje fizyczność świata (celowo dobrane wyrazy jednosylabowe). Zdaniem pisarza nic nie trwa wiecznie. . Rozpoczynając rozważania dotyczące tego toposu . wiatru./Wtenczas. związany z naszym wnętrzem. chciałabym odpowiedzieć na podstawowe pytanie: co nazywamy cierpieniem? To z pewnością ból fizyczny . Ono pozwalało bohaterom literackim odnaleźć sens życia. cienia. którego cechą także jest przemijanie. Prowadzi to do przekonania./Między śmiercią. Pod jego wpływem sprawdzała się ich szlachetność i wytrwałość. Wszystko. A oto cytat. czas teraźniejszy nie istnieje. że życie ludzkie jest tak krótkie. głosu. że ominął go ten stan w życiu. wielom była/Kolebka grobem. jednocześnie nic. które wpływa na zachowanie i postawy moralne bohaterów. odnaleźć swój „złoty środek". rodzeniem byt nasz ledwie może/Nazwan być czwartą częścią mgnienia. na podstawie Piety watykańskiej Michała Anioła i własnego przykładu. ale i duchowy. jużeś był. co doczesne. mogącej powiedzieć. że jedyną wartością jest Bóg. co ziemskie. co ziemskie. Doświadczając tego uczucia postaci z kart dzieł dokonywali w swym życiu zmian. które stale towarzyszy jednostce ludzkiej. że życie rozpięte jest między przeszłością i przyszłością. które raz minie".Następnie poeta przedstawia przykłady ludzkich doświadczeń. punktu". podobnie jak czas między kołyską (symboliczny początek życia) a grobem. Rodzaje cierpienia. nieboże. Jednak nie wolno przy tym zapominać. np. wielom matka ich mogiła. można pozwolić sobie w życiu na zabawę i miłość. co na starość godzi. 49. błysku. wskazujących. Wersy 6-12 wpisują życie człowieka w porządek kosmiczny./Z którego spadł niejeden. nic się nie powtarza. spokojny. pod jego wpływem powstało wielkie dzieło. przedstawionych przeze mnie bohaterów literackich. Ta niespełna trzyletnia dziewczynka zmarła. Określenie problematyki Rozpoczynając rozważania dotyczące tego toposu . Nie ma na tej twarzy bólu Matki po stracie Syna . że Urszulka jest szczęśliwa pod opieką Stwórcy. nieporządek. że właśnie dopełniła się wola Boża. Możemy to zjawisko nazwać przemianą duchową artysty. Zostały one napisane po śmierci córki czarnoleskiego poety Urszulki. wolny od znamion cierpienia. były przepełnione bólem i poświęceniem. X. z których emanuje ciepło. Uważa. Stanowi bowiem ważną analizę bohatera. powraca do równowagi duchowej. Jego cały renesansowy humanizm załamał się w jednej chwili. Podsumowanie Topos cierpienia jest niewątpliwie tematem uniwersalnym podejmowanym przez wszystkie sztuki. oraz zrodzonych z tego bólu przemyśleń. Treny są pamiętnikiem cierpienia. Rzeźbiarz precyzyjnie opracował marmurową powierzchnię. poważny. 50. że na świecie panuje chaos. Oglądających to arcydzieło zaskakuje przede wszystkim wyraz twarzy Maryi: skupiony. Zmagania z cierpieniem . Jest pełna patosu i uniesienia. cierpiący. okazała się odegrać rolę twórczą. Kochanowski nie mogąc pogodzić się z jej odejściem postanowił przelać na papier swój ból i żal.Argumenty A. tracący ideały. Swoje rozważania dopełnię renesansowym utworem Jana Kochanowskiego „Treny”.Treny IX. jego ciało swobodnie spoczywa na kolanach rodzicielki. Wizerunek samotności na podstawie obrazu Edwarda Hoppera "Pokój hotelowy" i innych tekstów literackich.kochający. XI ukazują kryzys światopoglądowy poety. której nie dotyka czas. Postawa ojca zmienia się . zostawiwszy w smutku i cierpieniu swoich najbliższych. W dosyć specyficzny sposób analizowany topos utrwalił w swej rzeźbie „Pieta” renesansowy artysta Michał Anioł. która jest jednocześnie Madonną z Dzieciątkiem i Mater Dolorosa. która została mu narzucona. Jest to twarz kobiety całkowicie ufającej Bogu. brak ładu . Być może artysta sugeruje tu symboliczną jedność niezmiennej opiekuńczej matki. a nie jego rodziców. chciał(a)bym odpowiedzieć na podstawowe pytanie: co nazywamy samotnością? Słowo to w potocznym rozumieniu ma . stworzył piękne realistyczne postacie.tak często widocznego w dziełach innych artystów. W tym przypadku samotność poety. Miłość matczyna jest tu silniejsza od śmierci. Następnie przestaje wierzyć w nieśmiertelność duszy ludzkiej. świadomej. nie tylko przez literackie dzieła. pozwala dotrzeć pisarzowi do najgłębszych zakamarków duszy wykreowanej przez siebie postaci. Rzeźba robi niepowtarzalne wrażenie. Ukojenie przynosi Tren XIX. które zachwyca potomnych do dnia dzisiejszego. Okazuje się. Chrystus sprawia wrażenie śpiącego. łagodność i spokój. B. matki.skoro śmierć zabiera dziecko. walizki. która wzięła go na wychowanie po śmierci jego matki. Stefan Żeromski w "Ludziach bezdomnych" przedstawił głównego bohatera jako samotnika z wyboru. zgrabione plecy podkreśla bezradność i brak siły. braku zrozumienia. ze jednostki świadomie wybierają los w pojedynkę. Edyty . Jedno jest pewne samotność jest wpisana w nasze doświadczenie. Nie zależy bowiem od nas. stanem. że tylko w pojedynkę będzie mógł poświęcić się pracy i wykonywać ją rzetelnie. niepowodzenia życiowe powodują. na podstawie obrazu „Marionetki” Kalickiej i tekstu kultury. podobnego rozczarowania doznaje podczas pobytu w Zagłębiu. albo sama ma zamiar go napisać. siedzącą na łóżku i czytającą list. Problematykę tą podejmowała często literatura na przestrzeni epok. Teza Samotność to jedno z wielu ludzkich doświadczeń. życie w pojedynkę. Z pewnością był to ktoś ważny. 51. Przestrzeń jest tu symboliczna. nienaturalnie prosta. mąż. List jest niezapisany. Zatem albo odwróciła ona jego treść . Judym pochodził z biednej rodziny robotniczej. ponieważ nie chce już patrzeć na treść listu. Możemy się domyślać. ponieważ środowisko lekarzy nie rozumie go i nie popiera jego chęci reform. stają się indywidualistami.bardzo szerokie znaczenie.alkoholika. Otóż możemy świadomie wybierać życie w odosobnieniu lub jest ono nam narzucane przez czynniki zewnętrzne. osobowością. Drogę do kariery ułatwiła mu ciotka. Jedynie Joasia Podborska deklaruje mu swoją pomoc. które tak blisko jest związane z człowiekiem ma różne aspekty. twarz skrywa cień. Dzięki swej wzniosłej idei i zdobytej wiedzy poświęca się i niesie pomoc najuboższym warstwom społeczeństwa. Tomasz od dzieciństwa był człowiekiem wyalienowanym ze środowiska w którym przyszło mu żyć. B. że zamykają się w sobie. Niewątpliwie ta druga opcja jest tragiczna. fotel. pozwala to widzowi skupić się na odbiorze obrazu jako całości. odosobnienie. izolują od ludzi. Wie bowiem. tylko łóżko. Jest to poczucie izolacji. Podczas pobytu w Cisach znów doznaje samotności. Obraz Edwarda Hoppera "Pokój hotelowy” przedstawia samotną kobietę. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań mogę śmiało stwierdzić. jego zapał zderza się z niechęcią pracodawców i współpracowników. który wpływa na zachowanie bohatera i odejmowane przez niego decyzje. co często związane jest z ich charakterem. Uczucie to. Argumenty A. Ukazanie świata jako teatru. był synem szewca . Zdarza się. dokładnie oświetlony jest tylko tył głowy. Niemożność porozumienia się ze światem. Musi jednak odrzucić tą miłość i wybiera samotność. Jednak nadal jest samotny. jej sylwetka. Kobieta ma spuszczoną głowę. że samotność to jedna z najważniejszych cech bohaterów literackich. że została ona zmuszona do wyjazdu. może opuścił ją partner. Jej stan podkreślają nierozpakowane walizki. Obraz Edyty Kalickiej przedstawia dwie marionetki. To oczywiście pesymistyczne stwierdzenie. bo wszystko zależy od reżysera sztuki. jest ono teatrem. na co człowiek nie ma wpływu. Argumenty A. Poeta. W wierszu Stachury „Życie to nie teatr” przeciwstawione zostały sobie dwie postawy wobec życia. baletnicą. że świat to teatr. że w świecie czasami nikt nie kieruje naszymi losami. czy drugiego człowieka. W dziełach kreowali bohaterów. Ten stan jest tu podkreślony przez szare tło. że każdy człowiek. mówi. i jednocześnie piękniejsze niż teatr. że człowiek nie ma wpływu na swój los. Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziele. Mieli wrażenie. zmieniamy tylko obrazu) wiersz Kochanowskiego na analizę Określenie problematyki Pisarze w swych utworach często przedstawiali bohaterów. Wszelkie próby zmiany swego losu nie zdają się na nic. Wyższą. na podstawie . Jakie postawy wywołuje w człowieku wojna? Rozważ fragmentu i całości „Lalki” oraz wybranego tekstu kultury. Dla „ty" lirycznego. silniejszą marionetką jest bowiem mężczyzna. 26. wręcz chropowate. do którego zwraca się poeta. przy czym jedna większa kieruje drugą. lub sami zachowywali się jak aktorzy na scenie. lekceważenie konwenansów. sztucznego. Obecność toposu świata jako teatru słania odbiorcę do poszukiwania w świecie autentyczności i prawdy. z większą lub mniejszą świadomością. zabawą. którzy nie zawsze świadomie wpływali na swój los. Czasami stawali się marionetkami w rękach Boga. 52. W świecie teatru człowiek jest marionetką. Teza Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera w dziełach na przestrzeni epok. jaką jest życie. lepiej lub gorzej. obca jest jej prawda. mniejszą. W refrenie siebie i adresata swojej wypowiedzi nazywa aktorami. przeciwnie. udawaniem. Po odegraniu swojej roli – mniejszej. co oznacza. na jakieś fatum lub używając potocznego języka zrządzenie losu. odgrywa rolę w teatrze życia. drobną. nawet śmierć. że jest ono i straszniejsze.( mówisz to samo co w pyt. nawet wzruszenie nie jest autentyczne. tu mają one same na siebie wpływ. coś wyreżyserowanego. W ten sposób nawiązuje poeta do starego literackiego toposu „świata jako teatru". Można by jeszcze doszukać się w tym obrazie dominacji mężczyzny nad kobietą. musimy zdać się na ślepy los. którzy byli sterowani przez innych. B. Taki stosunek do życia cechuje poczucie nieograniczonej wolności. nic nie może się z nim równać. zgoda ze sobą. uważa życie nie tylko za kolorową maskaradę. czy większej – lalki i ludzie kończą tak samo: bezużyteczni są zapominani i odsunięci. nakładaniem kolejnych masek. Do tego motywu nawiązywali także twórcy. bo polega na „wznoszeniu w górę brwi". nieustanną grą pozorów. obecnego np. Taka postawa zakłada nieszczerość. w twórczości Kochanowskiego Podsumowanie We wszystkich zaprezentowanych utworach ludzie zostali porównani do kukiełek – pojawił się motyw świata jako teatru. To oczywiście odwołanie do tego. W teatrze człowiek kieruje ruchem lalek. który kieruje malutką. Rzecki bierze udział w walce podczas Wiosny Ludów jako uczestnik kampanii węgierskiej. Porwał z komina łuczywo i zaświecił. Auguście? . człowiek młody. później biegiem.] Katz przebił bagnetem konia. że i inni robią to samo.. z wystrzelonym pistoletem w ręku. A niby na razie wydawało się . Ktoś szarpał mię za ramię. Katz leżał na barłogu skurczony. służąc idei walki „za wolność waszą i naszą" oraz w powstaniu styczniowym w Polsce. idziesz na zmianę warty przed bożym tronem. ostry rytm marszu i komendę: " Na ramię broń!. zarówno jednostki.Co robisz.. Widziałem tylko. [. które ugotowaliśmy we czterech w sekrecie przed całym oddziałem? Tylem razy jadał od tej pory kartofle.] i rzekł tylko te słowa: . łkając z żalu za moim dzieciństwem.Patrzcie no. żeś znalazł tam w niebie i węgierską piechotę. że nie stoję na ziemi. żem nic dalszego nie mógł dojrzeć. Katz. kiedy Ludwik Napoleon już był w Paryżu. Ty tylko rozumiesz mnie. Niemcy są też ludźmi.. Podniósł mnie z grochowin i wskazując w stronę Katza. Czasem zdaje mi się. dwaj stojący za mną prawie na moich ramionach oparli karabiny i wypalili jeden po drugim. Spojrzałem. [. W tej chwili wrzeszczący tłum posunął się naprzód. Nareszcie dym stał się tak gęsty i nieznośny. żem w końcu nic nie słyszał. .Co ty tu robisz.]Wspólna podróż trwała niespodziewanie długo.. wisusie. który ciągle strzelał.. . ukazał mi się jednej nocy nieboszczyk ojciec [. Katz i jego chciał przebić. jeżeli w niebie nie ma węgierskiej piechoty i tartych kartofli. Wszelkie granice etyczne zostały w tym czasie przekroczone. Bo kiepskim byłby Pan Bóg węgierski..]Obudziłem się. [..Nie trzeba deptać.. i swój wystrzelany pluton. Te epizody opisywane są w Pamiętniku starego subiekta: – bezpośrednie zwroty do zmarłego towarzysza pamiętasz Katz? - . Szum w uszach spotęgował mi się tak.] Nareszcie zrobiło się tak ciasno...] O kilka kroków przede mną coś uderzyło w ziemię zasypując mi piaskiem twarz i piersi.. to skromny subiekt.. a kanonier austriacki chciał zwalić go w łeb wyciorem. a ja upadłem. Mój sąsiad strzelił. ani huku karabinów. [. wypaliłem i ja. Był to chłop. ale otoczyły nas takie kłęby dymu. wariacie?!. po to odpowiem . ani armat.Pamiętaj. ale żadne nie smakowały mi tak jak wówczas. czegom cię uczył!. Dobro i zło zmieniły swe znaczenie. opuszczono. Wraz z nim brał udział August Katz. „Pamiętnika starego subiekta”) Pamiętam. Ej! Katz. jadłeś kartofle i zapalałeś fajkę u ogniska. Zamiast dwu wyciągniętych szeregów zobaczyłem kupę uciekających ludzi.. Spojrzał na mnie ciemnymi oczyma z nieopisanym smutkiem i wyszeptał chrapliwym głosem: .Bolesław Prus „Lalka” (fragm. Nabiłem i znowu strzeIiłem. Katz.. [. Ażem drgnął. Uniesiono mnie do góry. zakotłowało się w całej Europie..." A wtedy myślę. które zachowały swą godność oraz te. [. Z nim się coś złego stało..... wygląda jak obłąkany i ma pianę w katach ust. tak upodlona.. niezapomniany przyjacielu?[... bośmy to obaj widzieli. których kodeks moralny uległ zniszczeniu. A pamiętasz jeneralną bitwę. bo aż do października 1849 roku. A pamiętasz tarte kartofle ze słoniną. że zaczęła mi się giąć klatka piersiowa i uczułem brak tchu. Katz.. .. pamiętasz. [. widząc ze zdziwieniem. panie wojak. który jeszcze pochwycił mnie za nogę. Niekiedy słyszę łoskot bębnów..rzekł.ażeby trafić na jeden taki dzień.. jak dla nietracenia czasu mówiłeś pacierz. Katz.. znieważona. wartościowy patriota i bonapartysta.Jedziemy razem .. Obok mnie leżał przewrócony na bok oficer austriacki...].nic...]. że Katz. gdyby się nie poznał na tobie! Określenie problematyki Wydarzenia II wojny światowej to pretekst do podjęcia przez literaturę problematyki związanej z psychiką ludzką i prawdą o człowieku w obliczu zagrożeń. o bardzo szlachetnych rysach. Jeszcze dziś czuję ich zapach.. mówił przerażony: .. właściciel chaty. że to ty.] W sieni słabo oświetlonej olejnym kagankiem ktoś zastąpił mi drogę.] Dopiero w lutym roku 1848... Teza Literatura kreuje różne postawy bohaterów wobec rzeczywistości wojennej. odziany jak wypadało na marcową podróż. do której zawsze wzdychaliśmy odpoczywając po partyzanckiej strzelaninie? Ja bo nawet w grobie jej nie zapomnę.] Ej! bracie Katz. ale na człowieku. niepotrzebnieś się tam pospieszył... [. Argumenty A.. W żadnym innym okresie czasu ludzka godność nie została aż tak podeptana...spytałem. Schwyciłem kanoniera za kołnierz i nagłym ruchem w tył przewróciłem go na ziemię.zawołałem odbijając mu karabin. [. że kiedy Ludwik Napoleon (późniejszy cesarz Napoleon III) uciekł z więzienia w roku 1846. Cofnąłem się z początku wolno.... Ogłuszony do reszty... cóżeś ty zrobił najlepszego?. ciepło pary buchającej z garnka i widzę ciebie. a wtedy poznałem. a jeżeli kiedyś zapyta mnie Pan Bóg.. Rzecki – bohater „Lalki”. że za wszelką cenę chciałem wydobyć się z niego. po com żył na świecie?. Lewa ręka poślizgnęła mi się we krwi. Przed front spadł czyjś kask i karabin. Był to August Katz. pokazują trwałość obrazów wojny w psychice bohatera – krótkie zdania. Posiadał stałą przepustkę umożliwiającą mu poruszanie się po mieście. Edelman wybrał postawę aktywną. „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall opowiada o godności podczas II wojny światowej. że bohater stał się wielkim idealistom. balem. nie chciał opuścić swych współtowarzyszy niewoli. Określenie problematyki Panna młoda. Jesteśmy narodem. Podsumowanie Wojna to czasy. skończył studia medyczne. został kardiologiem. Starł się przeciwstawić złu a nawet prowadził swój wyścig z Bogiem. 53. Udział w wojnie spowodował. Wydarzenia te nie zawsze przedstawiane były w pozytywnym świetle.urealniają grozę przeżyć wojennych. Te określenia z pewnością większości z nas kojarzą się z weselem. konkretne słownictwo wojskowe. Dokonując porównania każdy z pisarzy w inny sposób utrwalił prawdę o człowieku i jego godności w rzeczywistości wojennej. B. Dobro i zło nabrały innego wymiaru. Bohater utworu Marek Edelman opowiada o masowym wywożeniu Żydów do Treblinki na śmierć w komorach gazowych. do końca. który chętnie bawi się. taniec i huczna zabawa. Jak się okazuje literatura polska i obca na przestrzeni wieków także chętnie korzystała z tych toposów. dostosował się do rzeczywistości obozowej. Po wojnie pozostał w Polsce. kiedy zmieniło się zachowanie człowieka. W 1942 roku pracował jako goniec w szpitalu w zamkniętym obszarze za drutami. Do końca wałczył o ich godną śmierć. pan młody. Okazuje . jak i po niej zachował do końca aktywna postawę. Jako romantyk nieuleczalnie wierzy w odzyskanie niepodległości z pomocą rodu Bonaparte. ( dołączony obraz „Wiejska zabawa” Emila Lindemana) oraz wybranych utworów literackich. czy biesiadą. Edelman to przykład człowieka. W naszej tradycji to wydarzenia pełne szczęścia i radości. szampan. Motywy zabawy w tekstach kultury . w rzeczywistości getta warszawskiego i holokaustu. Najważniejszą cechą znamionującą Rzeckiego jest jego zamiłowanie do politykowania. który zarówno w czasie wojny. W czasie powstania w getcie dowodził oddziałem czterdziestu ludzi. ale nie wykorzystał tej okazji. Tadek wybrał postawę bierną. nawet po wojnie walczył godność człowieka. Rozumiemy przez to słowo wszelkie sztuczne ograniczenia narzucone jednostce ludzkiej. żywych kolorów. Malarz używa mocnych. zawierające jego krytykę i oceny. że były one także pretekstem do smutnych przemyśleń. stalinizm to jawne . do portretowania wad polskiego społeczeństwa. uczt. wesela jest tematem uniwersalnym. Nikt bowiem nie z własnej. częstują go mocnym trunkiem. postaci sa w ruchu. Wiejscy muzykanci to Żydzi. Fraszka Kochanowskiego to satyra wymierzona w pijaństwo jako popularny sposób zabawy i ucztowania. dynamiczny i tchnie optymizmem. zarówno te fizyczne. Teza Wizerunek zabaw w tekstach kultury to możliwość utrwalenia kultury i tradycji . Często przy suto zastawionym stole bohaterowie snuli gorzkie refleksje na temat społeczeństwa i państwa. jak totalitaryzm.biesiad. nie czekając na zakończenie wieczerzy. Problem zniewolenia człowieka podstawie okładki eseju Czesława Miłosza pt „Zniewolony umysł „ oraz inne teksty kultury. C. cały obraz jest przyjemny w odbiorze. którzy przygrywaja gościom na staropolskich instrumentach. O ich podchodzeniu wiejskim świadczą stroje i ozdoby. Zabierają ze sobą dzban wina i udają się do pokoju zbiegłego. Doktor śpi już spokojnie. iż chodzi im jedynie o zdrowie dawnego biesiadnika. Ślub Boryny z Jagną i ich wesele na podstawie „Chłopów” Władysława Stanisława Reymonta. nazizm.się. Podczas biesiady towarzystwo zauważa. 54. zapewniając. bali. Przykładem wykorzystania motywu zabawy może być utwór „O doktorze Hiszpanie” Jana Kochanowskiego. nieprzymuszonej woli chce być w niewoli. B. Określenie problematyki Zniewolenie to stan z góry narzucony człowiekowi. Przejęci widokiem doktora. Zrezygnowany Hiszpan. Systemy polityczne. jak i psychiczne. Emilo Lindeman na swym obrazie „Wiejskia zabawa” utrwalił zabawę chłopską. ale i pretekst do sportretowania społeczeństwa. Służył twórcom do rozważań natury filozoficznej. Wszyscy są uśmiechnięci i pełni energii. że doktor Hiszpan wymyka się do swojej sypialni. Podsumowanie Wizerunek zabaw w postaci. Renesansowy mistrz Jan ośmiesza nałogi. Argumenty A. pojawiającym się na kartach utworów niemalże w każdej epoce literackiej. funkcja ukazania zabawy to podkreślenia folkloru wsi i tradycji polskiej. brak umiaru i uleganie wpływom większości. etycznej. Ucztujący postanawiają więc go odwiedzić. nie mogąc pozbyć się natrętów wypija jedną szklankę…za drugą.. moralnej. Człowiek w sytuacjach zagrożenia na podstawie fragmentu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „z głową na karabinie”. w której jednostka nie mogła decydować o sobie. własne posągi . To podstawowe wartości każdego człowieka. jak człowiek może utracić hierarchię wartości.źli troglodyci.tak głaz. Stalinizm. Albowiem w takim systemie człowiek zostaje sprowadzony do rangi bezwartościowej osoby. co narzuca mu władza. ślisko. co ludzkie. To wtargnięcie na każde pole działalności człowieka. 55. kierujemy się pierwotnymi zasadami moralnymi: miłość. Musi akceptować to. Opowiadanie to ukazuje. nadyma oczy jak bąble . przypominającej glob ziemski. współczucie.krew.. pomoc bliźniemu. Któremu kości kijem złamano. że za tą definicją zniewolenia kryje się tragedia człowieka. Nas nauczono. Ciemno jest. Wstajemy nocą. Żyjąc w świecie wolnym. komunizm. bez woli i możliwości zmiany swojego otoczenia. co narzuca mu władza. tych „na górze”. i drąży ciężko bolesne dłuto. Teza Zniewolenie wpływa destrukcyjnie na psychikę bohatera . Szukamy serca . który zginął.bierzemy w rękę. Ludzie z obozu koncentracyjnego mają nadzieję na przetrwanie. totalitaryzm to systemy. Utwór „U nas w Auschwitzu” ma formę listów do Marii. Autor w pewnym fragmencie porównuje skazańców do starożytnych niewolników. Jakże nam jeszcze uciekać w mrok przed żaglem nozdrzy węszących nas. Tak właśnie władze systemów totalitarnych traktowały więźniów swoich obozów. żeby nie umrzeć rojąc to wszystko. Jednak w sytuacjach zniewolenia fizycznego i psychicznego nasz kodeks moralny ma prawo ulec zniszczeniu. Nas nauczono. Ludzie żyli w strachu i zaczynali zachowywać się jak zwierzęta. Każda próba zmiany swojej sytuacji kończy się jednym .(…0 . osobowość. czy mu się to podoba. Przykładem na to jest obraz. W jamach żyjemy strachem zaryci. która obozuje ludzi na wolności. Okładka z eseju Czesława Miłosza przedstawia ptaka w klatce na tle kuli. Trzeba zapomnieć. rządzi się odmiennymi regułami. nazizm. bez woli i możliwości zmiany swojego otoczenia. Traciła swoją godność. Tak właśnie czuł się człowiek zniewolony.śmiercią. To system totalitarny wypaczył ich psychikę. wiersza Nas nauczono. w grozie drążymy mroczne miłości. wolną wolę. nasłuchujemy: wygaśnie męka. kukłą pociąganą za sznurki innych. któremu oczy żywcem wykłuto. Argumenty A. Nie ma sumienia. Nie ma litości. ale zostanie kamień . B. kiedy pracujący przy kominie Żyd. bez względu na to. Podsumowanie Osobiście dodam. które manipulowały człowiekiem odbierając im wszystko. Po nocach śni się brat. W takim systemie człowiek zostaje sprowadzony do rangi bezwartościowej osoby. kiedy nie wrócą matki ni dzieci w pustego serca rozpruty strąk. (…)Nas nauczono. Staje się więc jednostką podobną do marionetki. że każe ojcu iść do komory gazowej. niszczył jego osobowość i kodeks moralny. Nie ma miłości. Rzeczywistość za drutami ma swoje prawa. zdobycie dodatkowej porcji pożywienia. czy nie. Kobieta była uwięzionej w innym obozie.zniewolenia milionów niewinnych ofiar przez nazistów.naruszenia wolności człowieka. narzeczonej Tadka. że nie wybiorą ich dziś na rozstrzelanie drogą losową. Musi akceptować to. Zniewolenie to sytuacja. przed siecią wzdętą kijów i rąk. tak bardzo boi się o swoje życie. Czasy II wojny światowej to okres systemu totalitarnego. cywilne ubrania i listowny kontakt z ukochaną. jakie napotykają na swej drodze. 19 lat. którzy w hierarchii obozowej stoją niżej od niego. jak człowiek może utracić hierarchię wartości. Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Z głową na karabinie”. zdolny pogardzać więźniami. kataklizm. Żyjąc doświadczamy wielu nieszczęść. śmierć. Podsumowanie Dokonując podsumowania moich rozważań. ale chcąc przeżyć. Otóż bohater czuje się osaczony. 56. Młodzi ludzie. Oczywiście chodzi tu o rzeczywistość II wojny światowej. jak na świecie wybuchają wojny. katastrof.Określenie problematyki Rzeczywistość. Kolumbowie musieli zetknąć się ze śmiercią w wieku 18. Czy do komunikacji wystarcza tylko poprawność gramatyczna? Rozważ problem odwołując się do podanego fragmentu Halina i Tadeusz Zgółkowie „Językowy savoir-vivre” . i wybranego przykładu. przyjąć postawę obojętną. Jego byt warunkuje jedynie pragnienie przetrwania za wszelką cenę. Obserwujemy. których spotyka. ma wrażenie jakby ktoś zaciskał wokół niego krąg. wpływać na zastane sytuacje. wysuwa się jeden wniosek. Jak się zachowuje główny bohater Tadek w obliczu zagrożenia? Potrafił dostosować się do nowych warunków. Podmiot liryczny nie może zrozumieć dlaczego musi żyć w tej rzeczywistości. Z tym wszystkim poeta nie potrafi sobie poradzić. Czasy II wojny światowej to okres zagrożenia życia dla ofiar polityki nazistów. zło-złem. Możemy uciec od nich. czy to choroba. Zatracił prawie wszystkie wartości. chorób. problemów. Wspomina także wolny kraj i panujące wówczas proste i jasne zasady. żywiołów ziemskich. Każde nieszczęście. Sytuacja liryczna została tu zbudowana wokół symboliki kręgu. Argumenty A. . hitlerowcy z pewnością ciebie zabiją. bierną lub buntować się. bo jeśli się tego nie zrobi. aby oglądać te wszystkie okrucieństwa. wojna zmuszają postaci literackie do przyjęcia pewnych postaw. narzeczonej Tadka. epidemia. akceptuje zasady obozowej rzeczywistości. Woja spadła na niego niespodziewanie i jego system wartości nie przygotował się. która nas otacza nie zawsze jawi się w jasnych barwach. Czasy okupacji wszystko odwróciły. Jesteśmy świadkami wielu epidemii. Baczyński boleśnie odczuwa tragizm swojego pokolenia. Opowiadanie to ukazuje. Nie zgadza się wprawdzie z wszechobecnym złem. Teraz trzeba zabijać. Jest bierny wobec świata oraz obojętny wobec ludzi. plag. szerzy się fanatyzm religijny. Dobro było dobrem. terroryzm. Teza Wartość człowieka w sytuacjach zagrożenia ma prawo ulec degradacji. Kobieta była uwięzionej w innym obozie. Bohaterowie literaccy przyjmują odmienne postawy wobec zagrożeń losu. Nauczył się obozowego cwaniactwa. która obozuje ludzi na wolności. Stał się cyniczny i wyrachowany. Potrafi zorganizować sobie jedzenie. Dla nich wojna to apokalipsa. Utwór „U nas w Auschwitzu” ma formę listów do Marii. Mówić popranie to oznacza nie tylko używać słów „grzecznych” . Oto elementy :1. Ważne jest aby unikać błędów językowych.Na co zapraszasz. pożegnań. dedykacji.5. zarówno w tekstach pisanych. inicjowania rozmowy. Mówić poprawnie zdaniem autorów tekstu to dostosowywać swoją wypowiedź do danej sytuacji. Powinno być podpisane przez zapraszającego. pozdrowień. ogłoszenia. Argumenty Mówić i pisać poprawnie to znaczy według autorów tekstu pisać i mówić poprawnie od względem ortograficznym. innych słów używa przecież poeta. życzeń.Kiedy zapraszasz. . akapity. innych prawnik. składnia . Ważne sa także inne aspekty. jak i mówionych. Poprawność językowa jest uzależniona od sytuacji. które mogą zakłócić komunikację. w jakiej się znajdujemy.Określenie problematyki Poprawność językowa to przestrzeganie norm poprawnej polszczyzny. Innego słownictwa używamy przy wyznaniach intymnych. .2.Kogo zapraszasz. interpunkcja.Kto zaprasza.3. podpis) Podsumowanie Poprawność językowa to nie tylko sama poprawność gramatyczna. Obowiązuje zasada pięciu palców. innych naukowiec. Podam przykład pisania zaproszeń. czy życiorysu. powitań. w pisaniu zaproszenia. A inne w formułowaniu: przeprosin. zwłaszcza odmiany wyrazów. Inne zasady panują przy pisaniu listów. Należy pamiętać o odpowiednim układzie graficznym (nagłówek. innego przy pisaniu pozwu rozwodowego. podania. czyli znam zasady powiedzmy przywitania. ponieważ odbiorca może nie wiedzieć co mu chcemy przekazać i nasza wypowiedź może okazać się dla niego niezrozumiała. Teza Do skutecznego porozumiewania się ważne jest przestrzeganie zasad poprawności językowej. Obowiązuje w nim grzecznościowa zasada pisania wielką literą zaimków. głoszeniu przemówienia.4.Gdzie zapraszasz. czy unikać słów wulgarnych. jak poprawna ortografia. czy frazeologia. naszym wykształceniu i kulturze słowa. zakończenia rozmowy. wyróżnienia. przestrzegać zasad wymowy i gramatyki. To świadczy o nas samych. Można zasadnie uważać za nieetyczne obrażanie partnera. możliwego dzięki przewadze nadawcy nad odbiorcą w procesie komunikacji. to zwracanie się do niego z dobrą intencją mówienia. to przynajmniej będziemy mieli do czynienia z coraz inteligentniejszymi i mniej wątpliwymi etycznie zachowaniami językowymi. Określenie problematyki Podstawową cechą wypowiedzi. aby zjednać sobie przychylność odbiorcy. Bralczyka manipulacja jest ukrytym celem osoby wypowiadającej.stosowanie wobec niego ironii. którą nadawca toczy z odbiorcą. nawiązywanie do badań naukowych i powoływanie się na autorytety. najbardziej oczywiste jest kłamstwo. Następnie używanie języka naukowego. W rozmowach np. Dla prof. aby podkreślić łączność swojej wypowiedzi z tradycja. gdy warunkiem uczciwej komunikacji . typu. zachowanie. Powołuje się na powszechność. Etyka wypowiedzi to znaczy rzetelność. ale podawane fakty sa niesprawdzone. Znajomość reguł w tej grze jest coraz bardziej znana obu stronom i można mieć nadzieję. Działania manipulacyjne są ukryte dla świadomości odbiorcy. Manipulacja językowa to wykorzystywanie przewagi nadawcy nad odbiorcą. odwołując się do podanego tekstu i inych tekstów kultury. co robi.że jesli nawet nigdy nie osiągniemy czystego i absolutnie uczciwego publicznego porozumienia. grzecznościowe.Wszyscy wiedzą. jako tworzenie wypowiedzi z ukrytym celem i jako działanie na emocje.odmawianie kontaktu(w większości przypadków). Działania manipulacyjne uznawane są. zgodny z prawdą. Komunikat powinien być obiektywny. no wyolbrzymione. Dlaczego manipulację językową uważa się za naruszenie zasad etycznych? Uzasadnij. czasem żart i ironię.Manipulacja jest bardziej przewrotna : temu. że to . które winniśmy stosować w określonych sytuacjach. że…Często przywołuje się popularne cytaty. że publiczna komunikacja. nigdy nie można ostatecznie zarzucić manipulacji-zawsze może utrzymywać. Niestety nie zawsze tak się dzieje. Stosowanie manipulacji jest postrzegane zazwyczaj jako nieetyczne wykorzystywanie przewagi nadawcy do instrumentalnego lub przedmiotowego traktowania odbiorców.robi w dobrej wierze. kto manipuluje. Dlatego spotykamy tu przesadę. Manipulację można uznać za nieetyczną w tym sensie że zawiera pierwiastek oszustwa. W manipulacji językowej najczęściej odbiorca posługuje się pozytywnymi wyrażeniami. Wśród zachowań nieetycznych bazujących na nierówności wiedzy nadawcy i odbiorcy. Do najczęstszych sztuczek językowych możemy zaliczyć: fragmentaryczność .57. uczciwość. przeszłością. kontrast. ma także cechy gry. Manipulacja dotyczy jednak bardziej relacji między nadawcą i odbiorcą. manifestowanie dominacji. komplementowanie. polityków stosuje się . nie zaś użytych środków jako takich. Argumenty A. to zgodność osobowości i czynów mówiącego z głoszonymi przez niego wartościami. jest równość jej uczestników.Ale trzeba pogodzić się z tym. Komunikat musi przyciągnąć uwagę. wedle cytowanego autora. za szczególnie szkodliwe i nieetyczne. W mediach informacje często sa przekłamane. rzetelny. na jego poglądy. stosowanie danych statystycznych. życia szczęśliwego. która łamie zasady etyczne jest manipulacja językowa. uwzględniający szacunek do odbiorcy. grzeczność.obok innych cech. czy przysłowia. ukazuje ona różne koncepcje dobra. Etyka zaś słowa to pewne zasady poprawnościowe. co wpływa na skuteczność komunikacji. odpowiedzialność za słowa w porozumiewaniu się z drugim człowiekiem. Często są używane pytania retoryczne. wyrazów wartościujących. Teza Manipulacja językowa to łamanie zasad etyki języka. Czasami odbiorca chce za pomocą nieczystych sztuczek wpłynąć na wybór odbiorcy. B. Etyka to ogólnie nauka o moralności. odwoływanie się do Polski. Podsumowanie Jedną z wartości objętych normą etyczną jest komunikowanie się językowe człowieka z człowiekiem. A z drugiej strony z chęcią zwrócenia na siebie uwagi. odwagą. zmiana form osobowych. na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie dni twego istnienia. tabu. wchodzenie w słowo. Mieli oni cieszyć się ze świata. 58. którą postawiłeś przy mnie. podnoszenie głosu a nawet jawne obrażanie rozmówcy. Argumenty A. To w nim Bóg umieścił pierwszych ludzi Adama i Ewę. Dwie są najważniejsze zasady etycznej komunikacji językowej. Określenie problematyki Nagość kojarzy nam się różne: ze wstydem. z którego ci zakazałem jeść?» Mężczyzna odpowiedział: «Niewiasta. Etyka słowa to nie tylko stosowanie się do zasad poprawnościowych języka to także szanowanie swojego odbiorcy. pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę. Problem ten podejmowała literatura. Często spotykamy się z manipulacją językową. która łamie zasady etyczne w przemówieniach polityków. w porze kiedy był powiew wiatru. Charakterystyczne cechy języka polityków to: podział na „my”-„oni”. skryli się przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. Czas upływał tu ludziom w chwale boskiej i radowaniu się darami natury.krainy mającej być symbolem wiecznej szczęśliwości i dostatku. Zakładamy stroje. z zażenowaniem. Motyw nagości na podstawie fragmentu z Biblii i własnego przykładu. krytyka przeciwnika i wzbudzanie przed nim strachu przy jednoczesnym ukazaniu siebie jako alternatywy. że jesteś nagi? Czy może zjadłeś z drzewa. Rzekł Bóg: «Któż ci powiedział. jej odbiór przez człowieka zmieniał . wartościujących. 9 Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go: «Gdzie jesteś?» On odpowiedział: «Usłyszałem Twój głos w ogrodzie. nacechowanych negatywnie. przerywanie wypowiedzi. Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę. i ukryłem się».przekrzykiwanie. bo jestem nagi.mówienie grzeczne. która ma na celu wywołanie pewnej reakcji odbiorcy. Swoje rozważania rozpocznę od biblijnego ogrodu Eden. w zależności od czasów historycznych. Wtedy Pan Bóg rzekł do niewiasty: «Dlaczego to uczyniłaś?» Niewiasta odpowiedziała: «Wąż mnie zwiódł i zjadłam». to jest bez używania przekleństw. druga .mówienie do kogoś z intencją mającą na względzie jego dobro. . żywa gestykulacja i regulowany odpowiednio do tematu ton głosu. który stworzył dla nich sam Stwórca. przestraszyłem się. Wtedy Pan Bóg rzekł do węża: «Ponieważ to uczyniłeś. Pierwsza . ekshibicjonizmem. dała mi owoc z tego drzewa i zjadłem». Ogród Eden był szczęściem samym w sobie. Teza Nagość wywołuje wiele emocji. Z pewnością wiąże się ona ze sferą intymna człowieka. to unikanie wyrazów wulgarnych. To przede wszystkim unikanie manipulacji słownej. wyrazów wulgarnych i nieprzyzwoitych. aby ukryć nagość. bądź przeklęty wśród wszystkich zwierząt domowych i polnych. C. Gdy zaś mężczyzna i jego żona usłyszeli kroki Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie. a ty zmiażdżysz mu piętę». Naiwnie uwierzyli oni władcy Ciemności. Jednak teraz przestaje już budzić jakiekolwiek emocje. Nagość nie bulwersuje już niemal nikogo. że kiedy skosztują owocu będą posiadać wiedzę równą Bogu. albowiem adresat najczęściej milczy. iż jego słowa nie odchodzą w próżnię. człowiek uwikłany w cywilizację – to człowiek ubrany i poddany dyktaturze mody. Dopiero po zerwaniu jabłka przez niewiastę Adam zrozumiał. wielkie oratorium.Bóg dał im wolną wolę i umiejętność rozróżniania dobra od zła. Niestety Adam i Ewa złamali zakaz swego Ojca. jak tęcza. a także aby zdanie główne panowało pewnie nad podrzędnymi.. Panie. serce przepełnione żalem. obdarz mnie siłą i zręcznością tych. Jakie sytuacje skłaniają do rozmowy z Bogiem? Rozważ na podstawie podanego wiersza Herberta i wybranych tekstów kultury. jak basso continuo trwało niewzruszenie nad ruchem elementów. zdanie lepione w mozole. Człowiek nagi – to człowiek naturalny. duchowego dialogu przewijała się na kartach literatury na przełomie wszystkich epok. aby przyciągnęło je. to coś autentycznego. dobrze można na nim zarobić. przepaście skalne i bruzdę losów w dłoni Określenie problematyki Szczególną formą rozmowy jest dialog z Bogiem. Rozmowa z Bogiem jako element osobistego. pojemne jak wielka dolina. Adam i Ewa utracili nieśmiertelność. Bóg pozwolił korzystać pierwszym istotom ze wszystkich dobrodziejstw raju. które odczuwa ludzkość po dziś dzień. ale wyrazisty. obdarz mnie zdolnością układania zdań długich. cienie światów. podobnie jak i towarzyszyły mu odmienne funkcje. tryptyk a także zwierzęta potężne i małe. alfa i omega oceanu. pod postacią którego krył się szatan. B. jak jądro przyciąga elektrony siłą niewidocznych praw grawitacji Panie. Przybierała ona różne formy. dworce kolejowe. Nagość to także ważny temat poruszony przez Witolda Gombrowicza w „Operetce”. wydawała się być nieco tajemnicza. Tylko głęboka wiara każe człowiekowi ufać. rozłożyste jak dąb. rozległe tak. Teza . Podsumowanie W obecnych czasach nagość to coraz częściej produkt marketingowy. 59. była tematem tabu. Odbywa się on poprzez modlitwę. aby mieściły się w nich światy. by w każdym z nich znalazło się lustrzane odbicie katedry. grzech oraz konsekwencje za złe czyny. Wąż bowiem. światy z marzenia o zdanie długie tedy modlę się. że jest nagi i zawstydził się Boga. kontrolowało ich bieg zawiły. Stała się oklepanym pomysłem na sukces. Niestety złamanie zakazu poniosło za sobą konsekwencje. Dawniej nagość intrygowała. których linia jak zwykle od oddechu do oddechu wydaje się linią rozpiętą jak wiszące mosty. Kiedy Adam z Ewą żyli w raju byli nadzy i nie odczuwali wobec siebie wstydu. które zapuściło swe korzenie w samym środku Edenu.. Nagość symbolizuje zatem w Biblii pokusę. oprócz zrywania owoców z drzewa. którzy budują zdania długie. Nagość jest tu symbolem prawdy i wyzwolenia od formy. namówił pierwszych ludzi do zerwania jabłka. To rodzaj niecodziennego spotkania. to również architekt i budowniczy. jakie zsyła ludzkości. Artysta widzi Boga w różnych wcieleniach. „pełno Ciebie". Podsumowanie Bóg może skontaktować się z człowiekiem. dotycząca hojności przyrody. przez wyobraźnie. Zatem potrzeba kontaktu okazuje się dla młodych niezwykle ważna. Sam tytuł „Brewiarz” Zbigniewa Herberta nawiązuje do zbiory modlitw . Poeta ze swoich myśli zwierza się Bogu i jego czyni milczącym adresatem swego wyznania. wchodzących w dojrzałość w XXI wieku to ludzie. podziękować Mu za dary. Pragnie w ten sposób przelać swój żal. że nieuchronnie zbliża się śmierć. rozpacz. Pokolenie ludzi. hymn „Smutno mi. czasami wyznać swoją wiarę. Stwórca to rzemieślnik. którzy aktualnie kojarzymy z nieodłącznym atrybutem jakim jest komórka. oprócz bycia wdzięcznym. poprzez głos innych ludzi. którzy na . Boże” J. czyli zbiór cech. Postać opisywana przez mistrza z Czarnolasu wskazuje na Jego wszechobecność i potęgę. W wierszu Herbert wyraża wdzięczność Bogu za swoje zwyczajne Zycie. za szukanie celu i sensu w życiu. 60. dlatego człowiek nie może mu ofiarować nic. poezję. C. To młodzi ludzie. emigranta w lirycznym dialogu ze Stwórcą. Poprzez nadanie takiego tytułu swoim wierszom Herbert zaznacza modlitewny charakter wszystkich czterech utworów. Wszystko. jej gamy barw i kształtów. Jak wyróżnia się subkultura młodzieżowa? Odwołać się do tekstu o graffiti i do własnych doświadczeń. do której można się zwrócić z prośbą o pomoc. Poeta bardzo często używa zaimków „Twoje dary". Argumenty A. zapraszając go do dialogu w różny sposób – bezpośrednio. osiągnięcie sukcesu. Słowackiego jako próba oddania uczuć poetyD. „Podziękowanie” Jana Twardowskiego jako pokorna modlitwa dziękczynna skierowana do Stwórcy. przez dzieło stworzenia. Cała twórczość Herberta ma mocną podbudowę etyczną zakorzenioną w tradycji chrześcijańskiej. osobą. czy poszukać w Nim autorytetu. Oczywiście nie można generalizować i są młodzi ludzie. swój talent. Wie. co sugeruje rozmowę pisarza z władcą Nieba i Ziemi. które wyróżniają tę grupę społeczeństwa. W rozmowie artysta zwraca się bezpośrednio. Również i w tym cyklu poeta odwołuje się do religii katolickiej. Niejednokrotnie to właśnie człowiek jako pierwszy nawiązuje nić porozumienia z Panem. Panie…”. Sprawia to.Rozmowa z Bogiem to rodzaj osobistego monologu. Utworem. Mogą z niego także korzystać osoby świeckie. ale i za cierpienie. Określenie problematyki Subkultura młodzieżowa. które wykorzystują Książa katoliccy. ale nie jest tym zaniepokojony. który przyjmuje różne oblicza i formy. że Stwórca staje się kimś bliskim. chcesz od nas. który haftował niebo gwiazdami. B. w którym Jan Kochanowski podjął się osobistego dialogu z Bogiem w formie jest pieśń „Czego. Hymn rozpoczyna się pytaniem retorycznym . zrobienie kariery. dla których ważną rolę odgrywa praca. co istnieje należy do Niego. Podsumowanie Z jednej strony graffiti są formą wyrażania przez młodych ludzi swojej osobowości. czego przykładem jest chłopiec z bronią w ręku. Wiele firm zleca młodym buntownikom malowanie haseł na murach. ukazany na tle dziecięcego rysunku. Oczywiście bazgroły namalowane przez pseudokibiców. do modelu aktu komunikacji językowej i do wybranego tekstu kultury. To także dzieci wykorzystywane przez dorosłych. Podobieństwa blogu do dziennika są znaczne. a jego nazwa pochodzi od angielskiego weblog. facebook. Artysta ukazuje także dzieci na karuzeli. czy wandalizm? 61. rodzaj prezentowania własnej twórczości. Flaga brytyjska świadczy o tym. z drugiej zaś są to dokuczliwe. To także czasami protest przeciwko światu i panującym w nim regułom i zasadom. Zdarza się. B. ze tego typu ilustracje na murach. blogi mają np. tekstami przeznaczonymi w . Banksy. co można tłumaczyć jako „rejestr sieciowy" lub „dziennik sieciowy". Mówić o graffiti z pyt. Dla niektórych to uliczna spowiedź. buntu. które muszą pracować w bardzo trudnych warunkach. walka z szarością i tandetą. Graffiti są. walka z kiczem. takie jak wojna. które zamiast cieszyć się dzieciństwa biorą udział z konfliktach zbrojnych. ukazuje na swych graffiti trudne dzieciństwo. szarością.pierwszym miejscu stawiają rodzinę. Własne doświadczenia. dialogu między anonimową jednostką a jej otoczeniem: służy przekazaniu myśli i poglądów. Część młodego pokolenia inaczej wypowiedzieć się nie potrafi. czy wandali nie mają ze sztuką nic wspólnego. Tekst wspomina. Obecnie graffiti to rodzaj sztuki nowoczesnej. który szyje na maszynie. jednak równie istotne są różnice. którą symbolizuje karuzela mieści się na tle budki strażniczej. Teza Graffiti to forma wyrażania siebie. Trudno jednoznacznie stwierdzić czy graffiti to sztuka. który w ostatnich czasach skupia uwagę i użytkowników. że odzież . popularnej na całym świecie. Utrwalone na jego graffiti dzieci to osoby. To istoty. Argumenty A. Gatunkiem. zwrócenia uwago na problemy młodych ludzi. Przede wszystkim dzienniki sieciowe są publikacjami. które żyją w Strefie Gazy i plac zabaw. i zajmujących się Internetem specjalistów z różnych dziedzin. czy graffiti. jak chłopiec. Tekst nawiązuje do graffiti jako elementu subkultury. których rzeczywistość została zdominowana przez wydarzenia historyczne. więc również środkiem porozumienia. ale najczęściej i nadawca także się nie podpisuje. Jedną z form wyrażania siebie przez młodych jest muzyka. pełnego bazgrołów. którą uszyło dziecko będzie rozprowadzane takich krajach jak Anglia. pochłaniające znaczne koszty zniszczenia. 15. Ten typowo internetowy gatunek ma wzorzec w pamiętniku i dzienniku. jest blog. czy swoją religię. budynkach są już legalną formą. to także chęć pozyskania przestrzeni miastowej. budowę fragmentaryczną i hybrydyczną. na ulicy. Adresat jest anonimowy. odwołując się do przytoczonego tekstu Jana Grzeni. W jaki sposób Internet wpływa na formy i sposoby komunikowania się ludzi między sobą? Uzasadnij swoje stanowisko. brytyjski artysta street art. ze to sposób wyrażania siebie. Gatunki te wywodzą się z form tradycyjnych. strona WWW. fotoreportaże. lecz ogromna większość autorów blogów występuje pod pseudonimami (nickami). pogawędkę internetową i forum dyskusyjne. Zmiany w języku: dominacja potoczności (kolokwialność). bloga Krystyny Jandy. Wnioski Obecnie proces komunikowania się ludzi ze sobą wygląda odmiennie niż sprzed ery elektronicznej. na dowolny temat. Nie stanowi ona wprawdzie formalnego wymogu. bloga kulinarnego – np. Postawienie pytania: co w tym modelu zmienia Internet? Cechy interakcji: anonimowość. sprzed epoki Internetu. Argumenty Prezentacja modelu aktu komunikacji językowej (nadawca. spontaniczność – wypowiedzi pisane sprawiają wrażenie jakby były mówione. tworzyć strony WWW o dowolnej tematyce. dialogowość – formy monologowe. kanał) w odniesieniu do tradycyjnej komunikacji. Szczególne. powołał do życia nowe formy i sposoby komunikowania się. Nie byłoby to możliwe bez nowego medium – Internetu. Czy życie pełne wyrzeczeń może być szczęśliwe? Na podstawie obrazu Albrechta Dürera „Św. w pogawędkach internetowych. że Internet zmienił w istotnym stopniu tradycyjny model komunikacji językowej. hiperłącza. kod. wręcz rewolucyjne zmiany dokonały się w sposobach komunikowania się ludzi między sobą. Określenie problematyki Powstanie sieci komputerowych (lata 70. XX w. wcale nie musi być autentyczny. emitować własne filmy. Jakie są moje doświadczenia w komunikowaniu się poprzez Internet? Nawiązywanie kontaktów z ciekawymi ludźmi na forach dyskusyjnych. zaistnieć. . blogów maturzystów]. w ciągłym kontakcie z ludźmi oddalonymi od niego nawet tysiące kilometrów. spełniać się w grupach dyskusyjnych. Ciągły kontakt z grupą najbliższych przyjaciół bez wychodzenia z domu. Interakcja jest więc wpisana w strukturę gatunku. Może realizować swoje marzenia: publikować wiersze. jeśli tylko chce. a w mniejszym stopniu w grupach i forach dyskusyjnych) jest anonimowość użytkowników. 62. Człowiek dzisiaj może być. wulgaryzacja. o której pisze Grzenia.związku z tym do rozpowszechniania i do lektury. ale w komunikacji elektronicznej zmieniają się w sposób zasadniczy. Cechy tekstu: multimedialność (wiele kodów w jednym przekazie) i hipertekstowość (nielinearność. Teza Uważam. otwartość – każdy może w dowolnym momencie włączyć się do internetowej rozmowy.) i ekspansja technologii informacyjnych zmieniły życie człowieka w wielu obszarach. kontekst. „Kwestia Smaku". np. brak dbałości o poprawność. Nowe gatunki: Grzenia wymienia blog. blog. struktura dynamiczna). jak dalece i jak szybko mogą przekształcać się gatunki tradycyjne pod wpływem nowego medium. co pokazuje Grzenia na przykładzie blogu [krótkie omówienie blogów różnego typu: bloga literackiego – np. dopuszczają komentarze (odwołanie do tekstu Grzeni). Co więcej: autorzy blogów godzą się na komentowanie swoich tekstów – formularz umożliwiający dodanie komentarza pojawia się po kliknięciu na odpowiednie hiperłącze. zresztą jeśli nawet pseudonim ma formę imienia i nazwiska. poza tym jeszcze np. Charakterystyczną właściwością blogów (która ujawnia się też np. komunikat. odbiorca. być obywatelem świata. e-mail.Gatunek ten znakomicie pokazuje. „Krytycznym okiem". Hieronim na pustkowiu" oraz innych utworów literackich. Teza Wybór między wartościami materialnymi a duchowymi. Z pieniędzy potrafił zrezygnować na rzecz wartości duchowych bohater średniowiecznego zabytku „Legendy o św. duchowość. Pieniądz odgrywa ważną role w świecie przedstawionym. Ale są także utwory. Określenie problematyki Żyjąc u progu nowego millenium nie sposób nie dostrzec ogarniającej fali robienia za wszelką cenę przez młode pokolenie kariery. Tylko pokora. zniszczyć osobowość i kodeks moralny. który postanowił spędzić swoje ostanie dni w osamotnieniu. Rozdaje cały majątek ubogim i postanawia żyć w pokorze i biedzie. że Aleksy jest wybrańcem losu. Obraz Albrechta Dürera „Św. Przez 16 lat mieszkał jako żebrak pod swoim zamkiem. Jego jednymi towarzyszami odtąd były dzikie zwierzęta oraz jakąś księga teologiczna. czy być. ale także doprowadzić do ruiny. B. że dobra materialne odgrywają w życiu człowieka podstawową rolę. Od zarania dziejów literatura daje nam dowody. Tego typu umiejętności mogły mu zapewnić życie w bogactwie do końca życia. że jednak można się wyrzec pieniędzy. co go otacza. Na obrazie rzuca się w oczy obumierająca roślinność oraz gest świętego. który bije się w pierś.Proponuje tylko trochę zmodyfikować pyt 33. że był on niezwykle wykształconym Ojcem kościoła. Wydawałoby się. żeby nie uczyć się ciągle nowych wiadomości. Jednak on wybrał inna drogę ku chwale Pana Boga. umiłowanie Boga i silna wola pozwoli nam dostąpić w przyszłości zbawienia. To symbole jego męczeństwa. ukochaną i wszystko. Podsumowanie Skupianie się jedynie na chęci zysku może zniszczyć osobowość człowieka. Miłość do Boga zmieniła jego hierarchie wartości i sposób patrzenia na świat materialny. Przy swoim boku ma świeżo poślubioną żonę. Aleksym”. które wskazują. pieniędzmi i uciechami dnia codziennego. Jednak powołanie w służbie Boga okazuje się silniejsze. Argumenty A. jego marzenia. Doprowadzić człowieka do całkowitej nędzy w sensie psychicznym. Wiemy z historii . Stanowią o jego mieć. jest siłą . dóbr materialnych i być szczęśliwym. Anonimowy pisarz kreując postać Aleksego pragnął dać innym wzór godny do naśladowania. Bohatera poznajemy jako syna z książęcego rodu. Jest otoczony zbytkiem. Hieronim na pustkowiu" przedstawia duchownego. czyli mieć albo być od wieków nurtuje ludzi. Przyszły święty postanawia opuścić swój dwór. Pieniądze mogą człowieka wznieść na wyżyny. Wybiera samotność. a w wyniku dokonanej decyzji kształtuje ich postawy życiowe. nawet pomocy nie można uzyskać od papieża. by nie leciał zbyt nisko. To pragnienia. To dzięki ludziom z rozbudzoną wyobraźnią znajduje się nowe lekarstwa. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Ten jednak czym stał się dla niego pułapką. tworzy wynalazki. nie usłuchał rad ojca i wznosząc się coraz wyżej. wpłynąć na jego wygląd. symbolizowaną przez pajęczynę. Przed tą podróżą mistrz pouczył chłopca. że uda mu się w pojedynkę zabić cara i wyzwolić naród spod jarzma niewoli. Ikra wnioskował. które wcielane w życie. Teza Marzyciele ponoszą odmienne konsekwencje wierności swym poglądom. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością. którzy bujali w przysłowiowych chmurach. Ikar to symbol wiary idol szalonych i nierozważnych nastolatków. że wosk stopił się i śmiałek runął do morza. tak bardzo zbliżył się do słońca. pełen dumy. naukowe. W poszukiwanie swojego szczęścia wyrusza tytułowy bohater dramatu romantycznego Juliusza Słowackiego „Kordian”. udoskonalają świat.rzeźbiarza w nieograniczone możliwości ludzkie młodzieży. Niewątpliwie marzenia towarzyszą człowiekowi od zawsze. Problem ten ukazywała literatura.która rządzi światem. Literatura nazywa ich mianem. którego przedstawia rzeźba utrwala moment wzbicia się mitologicznego marzyciela w przestworza. że można zmienić świat. gdyż pióra nasiąkłyby wtedy wilgocią. Podsumowanie Marzenia i pragnienia każdego z bohaterów literackich są wyidealizowane. którzy snuli wizje i plany trudne do zrealizowania. Argumenty A. jak i tych.walkę w imię ojczyzny. Literatura niemalże w każdej epoce utrwalała wizerunek. Odkrywa wielką ideę. Ikar jednak. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Na kartach swych utworów . uczuciowe…Niektórzy tylko w myślach. 63. ani zbyt wysoko.marzycieli. Określenie problematyki Wspinają się na najwyższe szczyty -górskie. pokona ludzkie ograniczenia. inni w rzeczywistości. bo wosk mógłby się roztopić w promieniach słonecznych. niesprawiedliwość. Wyrusza on w podróż po Europie. ale w ostatnim momencie okazuje się zbyt słaby psychicznie. Ikar żył marzeniami. Być albo mieć? To alternatywa. Dedal skonstruował dla siebie i syna skrzydła z piór ptaków. Motyw tej barwnej postaci jest tematem uniwersalnym. Na tym polega siła marzeń i naiwnej wiary w poświęcenie. przed którą staje każdy człowiek. odkrywa nowe światy. Nawiązując do dzieła Lubomira Tomaszewskiego oraz innych tekstów kultury. Niestety świat okazuje się wielką porażką. Jak przez twórców ukazani są marzyciel? . Postanawia on zabić cara. Kordian sądził. zarówno tych.Ikar. by tego dokonać. Chociaż Kordian przegrał. że zdobędzie przestworza. Wszędzie panuje pieniądz. Był on synem Dedala. Dziś stał się uosobieniem człowieka tragicznego. podejmującego ryzyko w celu zgłębienia tajników natury. to jednak jego bohaterska postawa stała się inspiracją dla przyszłych buntowników. Rzeźba "Ikar uwikłany". i konstruktora. którzy niepokornie buntują się przeciw zastanej rzeczywistości. Obaj wzbili się w powietrze. Głęboko wierzył. B. Panie. jako ważna postać w życiu człowieka i wartość został utrwalony w pieśni Jana Kochanowskiego. wywoływała radość i nienawiść. A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie. Bohaterowie musieli odpowiedzieć sobie na pytania. co jest w ich życiu najważniejsze. nieśmiertelny Panie! Twoja łaska. Argumenty • Stwórca. Istota ludzka nie odczuwa względem Najwyższego lęku. Tys fundament założył nieobeszłej ziemi I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi. dla innych miłość. Historię miłosną z tragizmem w tle przynoszą nam dzieje bohaterów Tristana i Izoldy. Kochanowskiego i innym znanym ci utworze literackim? Czego chcesz od nas. wszędy pełno Ciebie. póki raczysz. że połączył Izoldę z Tristanem (a nie.przedstawiała postaci. nie pragniesz. wyznaczali sobie różne cele. który w tej epoce był w centrum zainteresowania. Tobie k'woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi. za Twe hojne dary? Czego za dobrodziejstwa. jest tylko baśniowym symbolem miłości. A zamierzonych granic przeskoczyć się boi. Marzyli o wielkiej miłości. Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie. który wypijają bohaterowie. Nie każdemu z nich udało się to osiągnąć. Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi! Wstęp Dla każdego z nas. a to. czy praca. Teza Bohaterowie literaccy reprezentują odmienne systemy wartości. wyznawamy. Chowaj nas. Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają. Bądź na wieki pochwalon. Od zarania dziejów miłość była muzą i natchnieniem. Panie. Ufa mu i wyraża Mu swą wdzięczność. Złota też. jak było . bo to wszystko Twoje. co innego jest ważne. Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa. Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy. wiem. niszczyła ludzką psychikę i dodawała innym skrzydeł. Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi. na niebie. Magiczny napój. odnajdujesz w pieśni J. Dla jednych będzie to rodzina. Tobie k'woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi. jako potężną siłę. podróżach. Postaci z kart utworów wybierają różne drogi życiowe. którym nie masz miary? Kościół Cię nie ogarnie. Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje. Wdzięcznym Cię tedy sercem. Wizerunek Pana jest tu z godny ze światopoglądem epoki odrodzenia. Twa dobroć nigdy nie ustanie. Bóg. Tyś pan wszystkiego świata. Tyś niebo zbudował I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. na tej niskiej ziemi. ważnych dla Ciebie. 64. dla każdego z nich. Odnosi się on do samego człowieka. co innego jest cenne. co w jego życiu jest najważniejsze. Topos wartości podejmowała literatura. na ziemi. • Utwór pokazuje miłość. A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości. Człowiek sam musi określić. jakich wartości. Czuje w Jego osobie ład i harmonię. Wszystko zależy od ich indywidualnej hierarchii wartości. Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność mają. Świat. Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa. Z Twoich rąk wszelkie żwierzę patrza swej żywności. Prawda. I w otchłaniach. • Ważną wartością jest miłość. nad którą człowiek nie może w żaden sposób zapanować. i w morzu. którzy pragnęli mieć wpływ na swój los. Szlangbaum.. Jak oni się wynoszą. Argumenty A. a przede wszystkim wobec ojczyzny. Dla Tristana i Izoldy najważniejsza jest miłość. Pokolenie romantyków jest reprezentowane przez Ignacego Rzeckiego. spostrzegłszy Ochockiego. Ochocki milczał. Są to zazwyczaj wzniosłe. iż w powieści chciał ukazać los polskich idealistów na tle społecznego rozkładu. Szarpał wąsy i odwrócił się do okna.. w istnienie niepodważalnych wartości moralnych. radca Węgrowicz i ajent Szprot. ale tymczasem idźcie panowie stąd!.. Najczęściej ponoszą oni konsekwencje bycia wiernym swym wyznaczonym celom.. — Może na zawsze — odparł szorstko i wszedł za doktorem do pokoju. — krzyknął doktor. Ochocki ujął zimną już rękę Rzeckiego i pochylił się. gdzie leżały zwłoki. Julian Ochocki idealista nauki.. Został tylko Szuman i Ochocki. schwycił go za rękę i zapytał. Może to być poczucie samotności. wy wyjeżdżacie. — Ci giną.... żarliwym patriotą. Cała gromada z oznakami oburzenia cofnęła się do przedpokoju.. z królem Markiem). Śledząc losy średniowiecznych kochanków. uczestnikiem Wiosny Ludów.idealista miłości.. cechowało go optymistyczne usposobienie i skłonność do marzycielstwa. — odpowiedzieli jednogłośnie Maruszewicz i Szlangbaum. wielkie plany. Za nim na palcach weszli inni. ukazując ich hierarchię wartości i postawy. — Straszna rzecz! — odezwał się doktor. jest wyrazem tego... — rzekł doktor. Mimo że był człowiekiem konserwatywnym. Podsumowanie Każdy z bohaterów wyznaje inny system wartości. Nagle w bocznej kieszeni zmarłego spostrzegł wysunięty do połowy list Węgiełka i machinalnie przeczytał nakreślone wielkimi literami wyrazy: Non omnis moriar… — Masz rację… — rzekł jakby do siebie. widzimy jak zakochani pod wpływem łączącego ich uczucia dojrzewali emocjonalnie. — Nie zabraknie.. — Bo wyjeżdżam. Stanisław Wokulski .idealista polityczny. — Wiem o tym od dawna.. wyobcowania.... odwołać się do fragmentu utworu oraz tekstu kultury? Doktór i Ochocki w towarzystwie Maruszewicza weszli do mieszkania Rzeckiego. — dorzucił radca Węgrowicz... mający świadomość obowiązków wobec drugiego człowieka. Pisarze.. Teza Idealiści życiowi ponoszą odmienne konsekwencje wierności swym poglądom. Idealistami są: Ignacy Rzecki . — Na długo?. przyjęcie postawy buntowniczej. Bolesław Prus w jednej ze swych wypowiedzi stwierdził. Prusa . lub przedstawić konsekwencje ich wyborów życiowych. przychodzi niespodziewanie i niezależnie od ludzkiej woli. Jak oni się wynoszą. że miłość zawsze jest przypadkowa.. — Ja mam rację?… — zapytał doktór.. często utopijne lub niemożliwe do spełnienia.. że ludzie władający . — My!. Jaka jest cena bycia idealistą na podstawie fragmentu „Lalki” B.planowane. — Ludzi nie zabraknie. sądząc. Kochanowski wybrał miłość do Boga. Idealizował politykę. Ocena postępowania bohaterów literackich zależy od moralności każdego czytelnika. — Tak. rezygnacja ze szczęścia osobistego w imię wyższych ideałów. jak uczyli się lojalności wobec siebie i wreszcie zdecydowani byli wybrać śmierć niż życie bez ukochanej osoby. mieli na celu stworzyć wzorce godne naśladowania. 65. Któż tu wkońcu zostanie?.. izolacja. wskazując na zwłoki. Był zadeklarowanym bonapartystą. która ma jakieś cele i stara się wcielać je w życie. — Przypatrz mu się pan. jakby chcąc mu coś szepnąć do ucha... — Pan nieodwołalnie chce odebrać pieniądze w tym tygodniu?. Określenie problematyki Idealista to osoba. — Ostatni to romantyk!. To człowiek wierzący w porządek świata. — Dlaczego tak prędko?. W pierwszym pokoju był już Szlangbaum. Na tym polega siła idealizmu i naiwnej wiary w poświęcenie. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością. A z naszych czynów i z naszej zasługi Korzystać będą znów następcy nasi. to jednak jego bohaterska postawa stanie się inspiracją dla przyszłych buntowników. Jak twórcy w swoich dziełach wyrażają stosunek do przeszłości? Omów zagadnienie. B. karierę. Odkrywa wielką ideę. W poszukiwanie swojego szczęścia wyrusza tytułowy romantycznego Juliusza Słowackiego „Kordian”. ponieważ dzięki niej możemy wyciągnąć wiele wniosków i nauk. ponieważ przez wiele lat próbowaliśmy odzyskać niepodległość. kształty dla siebie Zmarłych pokoleń idealna sfera Zawsze z tej samej życiodajnej strugi Czerpiemy napój. Przeszłość zjawisko W dawnej umiera: Odmienia nazwisko I świeże przybiera. W romantyzmie były zbyt wygórowane. Szczególnie dla Polaków przeszłość jest bardzo ważna. mędrca. odwołując się do utworu Adam Asnyka oraz wybranych tekstów kultury. nie wraca jak żywe postaci . .walkę w imię ojczyzny. Zależały od kontekstu epoki. Możną ją ukazać dzięki retrospekcji. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. bohatera Jasnych żywotów staje się kołyską. Jest pod tym względem słabą osobowością i tak naprawdę zaprzeczeniem bohatera romantycznego. co pragnienie gasi. Wszędzie panuje pieniądz. które utrwalają najważniejsze momenty dla naszego społeczeństwa. Żywi nas zasób pracy plemion długiej. A grób proroka. sława. Podsumowanie Ideały bohaterów literackich były odmienne. niesprawiedliwość. dlatego bohater poniósł klęskę . Niestety świat okazuje się wielką porażką. Postanawia on zabić cara. czyli głównie wypadki historyczne. wiarą w naukę. Ale przeszłość to także dawne Zycie bohaterów literackich. technikę. Podobnie i pamiętnik to jedna z form literackich. W żywej ludzkości wieczne ma siedlisko. nawet pomocy nie można uzyskać od papieża. do zabójstwa nie dochodzi. minionych czasach nie pozwalają nam zapomnieć pisarze. Chociaż bohater przegrał. Określenie problematyki Przeszłość warto traktować z szacunkiem.jednak nie tylko miejsce. czyli pisarz cofa się w czasie i opisuje dawne dzieje bohatera. którzy na kartach swuch dzieł utrwalali ważne dla Polski wydarzenia dziejowe. czas. Dzięki temu powstały dzieła. Pisarze żywo reagowali na przeszłość. 66. W pozytywizmie wiązały się z pracą u podstaw. Ich miłość. O tamtych. Doktor Szuman nazywa go nawet po śmierci „ostatnim romantykiem". bohater dramatu Wyrusza on w podróż po Europie. Dlatego Rzecki jako idealista nie może zrealizować swoich marzeń. Idealizm Kordiana przeszkodził mu w realizacji jego zamierzeń. Przegrywa z ideałami. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. w której przeszłość odgrywa ważną rolę. Mimo szczerych chęci. istnienie nam krasi.światem kierują się zasadami moralnymi. jak często nazywano pozytywizm. Pierwszy to rozmowa lasu z wiatrem. Nie wolno im zapominać dokonaniach poprzedników. zdziwaczały człowiek chce w ten sposób pomóc swojej słabej pamięci. . co widziały na leśnej polanie. C. z której czerpali i korzystali. do których powinni odnosić się z szacunkiem i uznaniem. staje się zaczynem nowego życia („kołyska"). W ten sposób poznajemy młodość Wokulskiego. pragnienia. bo ten niepoprawny romantyk w żadnym wypadku nie potrafi dogadać się z młodymi ludźmi. obyczajów. Postęp polega na kontynuacji dzieła przodków. Podsumowanie Przeszłość utrwalana przez pisarzy była pretekstem do ukazania danych czasów. reprezentanta epoki niepoetyckiej. symbolicznym oddaniem narodowej niewoli. Przykład pamiętnika subiekta Rzeckiego z „Lalki „ Bolesława Prusa . oddaniem rzeczywistych faktów historycznych. B. Tak jak dokonania romantyków stały się dla pozytywistów „życiodajną strugą". Otóż czytelnik staje się tu świadkiem baśniowej sytuacji. W noweli Gloria victis patriotyzm zostaje przedstawiony poprzez mogiłę bezimiennych powstańców. określają cele. zrozumienie bohatera Argumentacja A. Poza tym przelewa na papier swoje myśli. dzięki takiej filozofii dziejów „grób". symbolizujący śmierć.Teza Przywołanie przeszłości pozwala na lepsze literackiego. męstwa i oddania ojczyźnie. Ludzi tych wiążą uczucia: miłość braterska. jakie chcieliby osiągnąć. Polskie zwycięstwa i klęski to inspiracja dla artystów . Utwór staje się hołdem złożonym powstańcom styczniowym. a nawet miłość między siostrą a przyjacielem. przyjaźń towarzyszy broni. a były one świadkami epizodu powstańczego.stary. punktem odniesienia dla teraźniejszości jest zawsze przeszłość. ale przybiera świeży kształt i staje się fundamentem. Później drzewa widziały bitwę. tak czyny zasługi „młodych" będą w przyszłości wyzwaniem dla ich następców. Grób staje się z jednej strony symbolem odwagi. Co widziały drzewa? Fragment walki.Traugutta i trójkę głównych bohaterów. klęskę i śmierć obu młodzieńców. który podkreśla tragizm powstania styczniowego i związane z tym wydarzeniem poświęcenie naszego narodu jest nowela Elizy Orzeszkowej „Gloria victis”. Według Adama Asnyka w Sonecie XIII. z którą się utożsamia. plany na przyszłość. Razem z nimi zginęły ich marzenia. Rzecki . podkreśleniem tragizmu sytuacji. którzy mają pozytywistyczne poglądy. Pisarka ukazuje nam tu dwa plany. jego wyborów i hierarchii wartości. Utworem. których losy ukazane są bliżej. Wiersz ma cechy manifestu pokoleniowego: podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości.Nad głębiami. Odział partyzancki. na którym współcześni budują własną epokę. ale i tragizmu młodych ludzi. w jakiej znalazło się nasze społeczeństwo. formułują jej program. wodza powstańców. którzy własne życie złożyli na ołtarzu ojczyzny. Forma pamiętnika pozwala poznać poglądy subiekta na temat zdarzeń przywoływanych przez autora. Rzecki staje się drugim narratorem I w ten sposób dowiadujemy sie duzo o przeszłości. Nie wraca ona „Jak żywe zjawisko". tradycji. Wszystkie elementy przyrody opowiadają . Plan drugi to opowieść lasu. Na pierwszy plan wysuwają się sylwetki. Utworem.. 67. Argumenty A. historie. która miała miejsce 15 lipca 1410 roku. obyczaje. ich pełne surowości i zemsty twarze. który atakowany jest przez kata w czerwonym kapturze. kiedy trzeba było pokazać wady i chwalili. czasy komunizmu. Obserwując obraz mamy wrażenie jakbyśmy byli w samym środku wojennej kurzawy. B. co widziały na leśnej polanie. których losy . szerokie torsy. Pisarka ukazuje nam tu dwa plany. W ten sposób czytelnicy mogą w pełni docenić kunszt i zamysł autora. zadające ciosy ręce żelaznymi mieczami. Temat ten był szczególnie bliski artyście ze względu na sytuację. Co widziały drzewa? Fragment walki. Artyści krytykowali nasz kraj. szczegół. Malarz nawiązuje tu do jednej z najważniejszych potyczek batalistycznych.Traugutta i trójkę głównych bohaterów. Wizerunek był bardzo szeroki: od uwielbienia. Jak przestawiana jest Polska w różnych tekstach kultury na podstawie obrazu Jana Matejki . Plan drugi to opowieść lasu. a były one świadkami epizodu powstańczego. Teza Polska była ukazywana w kontekście swych zwycięstw lub porażek dziejowych. Wielu twórców. w jakiej znalazła się Polska pod koniec XIX wieku. Otóż czytelnik staje się tu świadkiem baśniowej sytuacji. Przedstawiano Polskę w trudnych dla niej okresach. Sięgali tym samym do pamiętnika oraz opowieści. Twórcy często utrwalali na kartach swych dzieł. do kompleksu niższości i uwypuklania przywar narodowych.wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena. by wzbogacić swój utwór. który podkreśla tragizm powstania styczniowego i związane z tym wydarzeniem poświęcenie naszego narodu jest nowela Elizy Orzeszkowej „Gloria victis”. pełnym uniesienia i patosu obrazem rycerstwa polskiego spotykamy się oglądając obraz Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”. wodza powstańców.na przestrzeni epok. Pierwszy to rozmowa lasu z wiatrem.Bitwa pod Grunwaldem”? Określenie problematyki Wizerunek Polski to częsty temat tekstów kultury. Przywołując dawne dzieje narodu Matejko pragnął przypomnieć rodakom o sile rycerstwa polskiego i ich oddaniu. powstania. Wrażenie robią naprężone nogi rycerzy. jak zabory. czci i kultu własnej doskonałości. walka o niepodległość. Odział partyzancki. obrazach malarskich nasze tradycje. Równocześnie działania bohaterów wtedy stawały się bardziej zrozumiałe. niezależnie od epoki historycznej przywoływali przeszłość bohaterów literackich. mitologizacji bohaterskich czynów. osiągnięcia. Matejko zadbał o każdy detal. Wszystko to podkreśla tą niezapomnianą w dziejach Polski historyczną chwilę zwycięstwa rycerstwa polskiego nad białymi płaszczami z krzyżem. Wszystkie elementy przyrody opowiadają . Z niezwykle wzniosłym. kiedy byli dumni z rodaków. powstanie styczniowe. Teza Frazeologizmy są jedyne i niepowtarzalne dla Polaków. z programowej nieufności do języka jako narzędzia subiektywnego opisu i interpretacji świata (innowacje w tzw. Powszechnie znany frazeolog izm podobni do siebie jak dwie krople wody "bardzo podobni. lecz je radykalnie modyfikuje. albo bezwiednie i spontanicznie. czym odróżniają nasze społeczeństwo od innych narodów. z presji sytuacji na wypowiadającego się (pośpiech. sposób przyoblekania myśli w słowa itp. np. Zmiana komponentu woda na Iza nic przekreśla znaczenia wzorca. Razem z nimi zginęły ich marzenia. pan i jego pies podobni do siebie jak dwie krople łez. zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. czyli odchylenia od normy frazeologicznej. W każdym z przypadku był to rodzaj troski twórców o losy swojego kraju i społeczeństwa. poezji lingwistycznej i we współczesnej prozie eksperymentalnej. Artyści nie szczędzili jej pochwał. pragnienia. Podsumowanie Polska i jej wizerunek to częsty temat literatury i sztuki. 68. komizmem językowym). idą smutni i nieszczęśliwi. które wyzwalając inercyjne skojarzenia. nie pozwala mówiącemu zdobyć się na ich kontrolowanie w trakcie realizacji wypowiedzi. które człowieka i psa łączyć w żaden sposób nie moze. Omówiłe/am takie wydarzenia jak bitwa pod Grunwaldem. innowacje frazeologiczne to naruszenie normy dokonywane albo przez działania świadome. Jest to zwykle nowość. Opisywane przeze mnie wydarzenia. żartem. Określenie problematyki Związek frazeologiczny to połączenie dwóch lub więcej wyrazów. czyli o poprawności frazeologicznej Naruszenie normy może być dokonane w dwojaki sposób: albo przez działanie świadome. W noweli Gloria victis patriotyzm zostaje przedstawiony poprzez mogiłę bezimiennych powstańców. W tych trudnych czasach nie opuścili rodaków wybitni twórcy. ale i nie zapominali wytknąć wad. rozsypywanie się planu wypowiedzi. W obu wypadkach powstanie innowacja frazeologiczna. Później drzewa widziały bitwę. Grób staje się z jednej strony symbolem odwagi.może okazać się czymś zgoła nieobliczalnym i zaskakującym. żartem. Utwór staje się hołdem złożonym powstańcom styczniowym.). o tyle w drugim . Twardy orzech do zgryzienia. którzy własne życie złożyli na ołtarzu ojczyzny. uderzająco podobni' został (u przekształcony na podobni do siebie jak dwie kropie lez \ odniesiony do człowieka i zwierzęcia. odwołując się do załączonego fragmentu tekstu Stanisława Bąby. męstwa i oddania ojczyźnie. Oto tekst fraszki L.ukazane są bliżej. która niczemu nie służy. podkreślają rodzimy zasób słownictwa. obliczone na osiągniecie zamierzonych efektów. Zamiast spodziewanego podobieństwa fizycznego. Innowacja niezamierzona wynika najczęściej z niedokładnej znajomości struktury frazeologizmu. mamy teraz podobieństwo psychiczne: pan i pies są bowiem jednakowo skrzywdzeni przez los. Każdy z nas codziennie w swoich wypowiedziach używa wielu takich związków. wreszcie z lenistwa językowego. ale i tragizmu młodych ludzi. innowacje w tzw. klęskę i śmierć obu młodzieńców. Konopińskiego _Dwa nieszczęścia" Idą dwa nieszczęścia. wreszcie z poczucia troski o niepowtarzalny. W stałych . W obu wypadkach powstanie innowacja frazeologiczna. miały miejsce w szczególnych czasach historycznych dla naszej ojczyzny. trudności w kojarzeniu faktów. poezji lingwistycznej i we współczesnej prozie eksperymentalnej). zdenerwowanie itp. o ile jednak w pierwszym z nich będzie ona czymś zamierzonym i przewidzianym. którzy piórem wskazywali na różne drogi ku odzyskaniu wolności. Innowacja zamierzona może wyniknąć z chęci zaskoczenia odbiorcy wypowiedzi (wszelkie innowacje motywowane dowcipem. obliczone na osiągniecie zamierzonych efektów. wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń językowych. oryginalny kształt wypowiedzi. Innowacja zamierzona może wynikać z chęci zaskoczenia odbiorcy wypowiedzi (wszelkie innowacje motywowane dowcipem. albo bezwiedne i spontaniczne. jego znaczenia i zakresu łączliwości leksykalnej. z przekory językowej. Czemu służą innowacje frazeologiczne w języku ? Odpowiedz. komizmem językowym). Wszelkie zmiany dokonywane w obrębie struktury stałych związków wyrazowych Stanisław Bąba określił mianem innowacji. Połączenie to ma utrwalone i najczęściej przenośne znaczenie. Argumenty A. rozregulowana pamięć. plany na przyszłość. Chyba że będziemy mówić o przysłudze kota w butach. Nanieśli świeżego. że staje się ona niepowtarzalna.Trzymaj rękę na pulsie. natargali.PLUS GSM. barwniej. hałaśliwa muzyka. Jakkolwiek języki obce również posiadają coś takiego. bez szerszego kontekstu. czyli nie da się ustalić autorstwa danego frazeologizmu.nawiązanie do znanego frazeologizmu. że ważne jest poprawne stosowanie związków frazeologicznych. funkcjonują w zdaniu jako nierozerwalne całości.związkach frazeologicznych niedopuszczalna jest jakakolwiek modyfikacja. W reklamie używa się stwierdzenia: „skrzydlate słowa”. Odwołam się następnie do wybranego tekstu kultury. B. Bo cóż to znaczy kocia przysługa"? Nic. Fortuna owocem się toczy (reklama napoju Frugo). C. Wymienienie jednego tylko wyrazu w takim przenośnym związku frazeologicznym powoduje zupełną zmianę znaczenia. Liści tam . wplątał w gałęzie. Związki frazeologiczne mają dużą wartość stylistyczną: ożywiają naszą wypowiedź. natomiast. która bardzo często używa w swych hasłach znanych związków frazeologicznych i często je modyfikuje na swoje potrzeby.rwetes.nawiązanie do znanego przysłowia Fortuna kołem się toczy. ponieważ świadczy to wtedy o bogatym słownictwie danej osoby.Niebo w gębie. Mocny w gębie (reklama papierosów Mocne). Śmiechem się bez zanosi: A kto cię tutaj prosił? A on. Ich użycie w przekazie reklamowym odbywa się najczęściej na prawach gry językowej. 69. Odwołam się do własnych doświadczeń językowych. Co innego kocia muzyka. Wszystkie błędy frazeologiczne w tych reklamach polegają na naruszeniu pierwotnego znaczenia frazeologizmów i nadaniu im własnego sensu. wyrazu niedźwiedzi w związku niedźwiedzia przysługa na wyraz koci: kocia przysługa — spowoduje powstanie niezrozumiałego. Podsumowanie Związki frazeologiczne niezwykle ubarwiają język. Dlatego uważam.zamiast znanego związku. zieleń śpiewając.gąszcz. o czym się myśli. .przeróbka frazeologizmu. mokrego.Kawa na ławę. Jak zabiegi językowe wpływają na dynamizację utworu na podstawie wiersza „Rwanie Bzu” Juliana Tuwima? Narwali bzu. tak jak w przypadku pojedynczych słów. olśnienie. Ich funkcjonowanie w danej gramatyce sprawa. Jak rwali zacietrzewieni W rozgardiaszu zieleni. Wymienienie np. . Jeśli ona nastąpi popełniamy błąd językowy. dokładniej wyrazić to. urządzana zwykle dla dokuczenia komuś". Nadarli go.RUCH . To sie narwany więzień Wtrzepotał. Frazeologizmy. kiedy bez celu zmienia się znaczenia związków wówczas niczemu to nie służy i tylko niepotrzebnie zaśmieca naszą polszczyznę. to jednak nie da się ich bezpośrednio tłumaczyć. poddawane są bowiem przeróbkom. wyrażenia. Trzymaj ręke na Plusie . jak związki frazeologiczne. Pachnie kropliste po uszy I ptak sie wśrod zawieruszył. Będzie nim reklama. Białego i tego bzowego. naszarpali. i silniej oddziaływać na odbiorcę wypowiedzi. Podam ich przykłady: Kama na ławę (reklama margaryny Kama). zatrzęsienie. . Kwiecia . Teraz Twój ruch . pozwalają dobitniej. ten związek wyrazowy znaczy: „ogłuszający hałas. który podkreśla jakąś cechę reklamowego produktu. plakat Wiesława Walkulskiego i własny przykład kultury. rozgardiasz. czy utworu prozatorskiego sprawia.Zarośla ćwierkiem zrosił. np. Poeta stosuje także neologizmy. akcji oraz tworzy nastrój. a nawet chaosu.na stracenie. Używa także liczby mnogiej. np. które dynamizują utwór. Białego i tego bzowego Używa wielu wyrazów. pełen ruchu. czyli wymienienie w szeregu rzeczy pojęć lub cech. Maski w życiu człowieka. np. Teza Dynamizacja utworu to zabieg językowy stosowany przez artystów w sposób świadomy i celowy. np. Posługuje się wyliczeniami . nasieli.: wtrzepotać. W szalejące więzienie.naszarpali. np. „ zieleń śpiewając zarośla ćwierkiem zrosił”. które podkreślają dynamikę. Wiersz jest zachwytem nad pięknem natury. Występują także przenośnie podkreślające dynamiczną akcję. działa na jego emocje i tworzy niepowtarzalny nastrój. że dzieło wpływa na wyobraźnię odbiorcy. nadarli. Argumenty Julian Tuwim dynamizacje w swym wierszu „Rwanie bzu” uzyskał dzięki nagromadzeniu czasowników. różnorodnością. które budzą skojarzenia do samego ruchy. . 70. Podsumowanie Dynamizacja wiersza.: śmiechem się bez zanosi”. Przyroda tchnie życiem dzięki zastosowaniu wielu uosobień. W zapach. nieście mi jeszcze! Określenie problematyki Dynamizacja w utworach literackich. zarówno poetyckich jak i prozatorskich wprowadza do dzieła wrażenie ruchu.: Nanieśli świeżego. w perły i dreszcze! Rwijcie. Głowę w bzy . mokrego. jej bujnością. zatrzęsienie. Podziw dla piękna i obfitości kwitnącego bzu uwidaczniają środki poetyckiego wyrazu. Słowo bowiem „upupianie” to słowo – klucz do twórczości Witolda Gombrowicza. Ten nośny temat ukazywali pisarze na przestrzeni epok. ale i nieśmiałością człowieka są pośladki. ziemiaństwa chłopstwa. zmuszając odbiorcę do odkrycia ukrytych sensów. Początkowo poznajemy bohatera jako dzielnego wodza szkockich wojsk. wykorzystywali kostium . III Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski w Radomiu reklamowany był plakatem Wiesława Walkulskiego. czy maskę by przemycać ideowe treści i swój program. ukrywają swoją tożsamość za maską. ponieważ owe maski. Nigdy tak naprawdę nie jesteśmy autentyczni.Określenie problematyki Maska to przebranie. Podsumowanie Motyw maski w dziele to sposób komunikowania się pisarza z odbiorcą i kreowania wizji świata przedstawionego. Powiedzmy uczeń powinien być zawsze przygotowany do lekcji. Ukazując motyw maski Szekspir pragnął ukazać nam nie tylko ciemną stronę psychiki człowieka. ale przede wszystkim wskazać na destrukcyjne działanie władzy. Oznacza ono wtrącanie w infantylność (dziecinność. uzależnienie od kogoś). Argumenty A. Teza Bohaterowie literaccy. lub czasy polityczne nijako zmuszały artystów do kamuflowania prawdziwych przesłań utworu. drugie oblicze bohatera. musimy bowiem zachowywać się w pewien sposób. szlachetność. który w pewnym momencie zakłada maskę jest tytułowa postać z tragedii Williama Szekspira pt. owoczesnych rodziców. czy tez formy nas ograniczają. zdradę i zbrodnię. kostium. Przykładem losów bohatera. Makbet ze szlachetnego rycerza. np. tak jak w :Ferdydurke” to maska ucznia. kulturalny. Honor. z pewnym smutkiem.że cenzura. Na czole patrzącego z boku. Zdarzało się i tak . Według Gombrowicz bowiem ludzie ciągle przybierają jakieś maski. przebraniem w sposób świadomy i celowy. schludnie ubrany. „Makbet”. B. kostiumem. Jest rycerzem wiernym królowi. Widzimy tu twarz mężczyzny. Czasami pisarze wykorzystywali ten motyw jako rodzaj metafory. który ma twarzy wiele masek. pełnego wiary w ważne wartości staje się bezuczuciowym mordercą. patriotyzm zamienił na podstęp. Może więc warto na koniec zdjąć maskę i powiedzieć szczerze: . Panna Szarłatowiczówna wstała już wprawdzie. Mogli podkreślać swoją aprobatę na coś. który płatał po żołniersku. Stefan Żeromski ma troszkę ironiczny stosunek do szlachty. 71. Maciejunio dostrzegłszy rannego gościa na sofie. tańczono i flirtowano. aż podskakiwał w pośpiechu. uśmiechem albo ruchem niepostrzeżonym zabiegi i czynności gościa. zadowolenie lub wręcz przeciwnie mogli okazywać swoje niezadowolenie. zmartwił. Mamy tu do czynienia z ironią w sposobie przedstawienia zachowań i odczuć oddanego Maciejunia wzmocniona użyciem wykrzykników (Jakże to! Jeszcze śniadania nie ma na stole. paniczów największy przyjaciel. Maciejunio przewijał się kiedy niekiedy obok stołu i pochwalał oczyma. a do stołu dziś w ogóle nie zasiądzie. tylko ciężko jest się nam do tego przyznać”. które nie pasują do całej kompozycji utworu „kawusia”. taki gość. a gość. Wniesiono uroczyście tacę z kamiennymi imbrykami. konfiturami. Teza Za pomocą środków językowych twórcy wyrażają swoje uczucia do opisanego przez nich świata przedstawionego. należały przechadzki piesze oraz konne. miodu.„Tak. paniczów największy przyjaciel. zabrał się do „kawuńci”. iż odwiąże opakowanie słoika i skosztuje. taki gość. bardzo wielką pochwałę. Cezary. czeka! Zakrzątnął się. czy dystans do opisywanego świata w dziele. o mało nie płakał. kawa jednym słowem . sokami. „śmietaneczki”. Jakże to! Jeszcze śniadania nie ma na stole. z suchymi ciasteczkami i rogalikami. które chrustał od jednego zamachu — do ciastek. tam rogaliki. Wnet napędził do tej sali bosych pokojówek. chleba. jakichś małych podręcznych” Piotrków i Florków. a nawet sięgnie dokumentnie do wnętrza. w czasie których jedzono. Tu podstawił masełko”. Nakryto stół i piorunem wniesiono koszyki z chlebem żytnim. czy nikt z domowników jeszcze nie wstał. Z kożuszkami zagorzałymi od ognia uśmiechały się do gościa te kamienne garnuszki. Cezary przysiągł mu oczyma. Określenie problematyki Artyści w swych dziełach często wyrażali swój stosunek do opisywanej przez nich rzeczywistości. Jak za pomocą środków językowych autor może wyrazić swój stosunek do opisywanej rzeczywistości? Omów zgadnienie. Fragment przedstawia opis jednego ze śniadań we dworze. aż podskakiwał w pośpiechu. Wyraża to używając zdrobnień. gdyż jest niezdrowa. Od wczorajszych doświadczeń polegał na zdaniu Maciejunia. przypiekane przez ogień zewnętrzny. Na pytanie. dostatkiem i komfortem. stary sługa dał odpowiedź.nie jakiś sobaczy ersatz niemiecki – kawusia”. nie czekając na domowników. Pisarz pokazuje także to. iż śpią jeszcze wszyscy. do rogalików. „masełko”. Dość często organizowano także bale. zafrasował się. z bułkami własnego wypieku. czeka! Zakrzątnął się. że bogactwo i beztroska burżuazji nie pozwalała jej zauważyć. W powieści została przedstawiona na wzór soplicowskiego dworu z epopei „Pan Tadeusz”. Do stałych rozrywek. W kamiennych także garnuszkach podsuwano porcję śmietanki. który nieznacznie wskazywał. Pod siwym przystrzyżonym wąsem uśmiechał się spoglądając na pewien słoik. Życie mieszkańców Nawłoci przepełnione było beztroską. zabiegał jak fryga. ale teraz powróciła znowu do łóżka. rozlewająca aromat swój na dom cały. pochwałę. zabiegał jak fryga. W jednym była kawa. „śmietaneczki”. ukrywamy swoje oblicze. Maciejunio własnoręcznie naznosił słoików z miodem. kożuszków. Przyjęcia stanowiły dla nich chyba najbardziej atrakcyjną rozrywkę. odwołując się do podanego fragmentu Przedwiośnia Stefana Żeromskiego oraz innych tekstów kultury. w jakich . krytykę.) B. Nawłoć z „Przedwiośnia” to posiadłość państwa Wielolsławskich. i coś ośmielał się” szeptać z cicha na jego wielką. które urozmaicały ich w gruncie rzeczy monotonne życie. konserwami. wszyscy gramy pewne role. Argumenty A. a gość. konfitur. przepychem. Nakryto stół i piorunem) Żeromski patrzy krytycznie. Chłopomania całkowicie ogarnia Pana Młodego. jak zdrobnienia.C. lub idealny. w którym autor za pomocą środków językowych wyraza swój stosunek do rzeczywistości jest „Wesele” S. zakłamany. co polega na tym. Okazuje się także. Natomiast chłopi zajęci pracą nie myślą o niesprawiedliwości. Przykładem mogą być także treny. Wyspiańskiego. jak niewiele znaczy wobec państwa i do czego jest potrzebna (Wnet napędził do tej sali bosych pokojówek. jaka cechuje społeczeństwo polskie. Może także wyrazić swoją ocenę przedstawionej rzeczywistości jako świat np. E. co podkreślą boleść ojca po stracie córki i jego miłość do niej. warunkach żyją warstwy najuboższe. W przeciwieństwie do panien z miasta nie interesuje się poezją. Pan Młody z „Wesela” jest autentyczną postacią Lucjana Rydla przedstawioną w sposób jaki widział go w dzień wesela Stanisław Wyspiański. może go pokazać w pozytywnym lub negatywnym świetle. zakłamania. jakichś małych podręcznych” Piotrków i Florków. Wyspiański indywidualizuje język bohaterów. a nawet zabawne. demaskując poprzez opis śniadania wady ówczesnej sfery ziemiańskiej i przestarzałe relacje społeczne. 168).Może okazywac swoją sympatie bądż antypatię do bohatera. swoją sympatię do bohatera. zdroworozsądkowy język. w Trenie VIII jest bardzo dużo zdrobnień w odniesieniu do Urszulki. że Pan Młody w ogóle nie rozumie mentalności chłopskiej. . Pochodzi z podkrakowskich Bronowic. Pan Młody jest zachwycony swoją piękną i młodą żoną. (pyt. wykrzyknienia. kiedy proponuje żonie. ale I sprytnego szlachcica. aby zdjęła buty. Poprz tego typu jezyk autor wyraża swój stosunek do postaci. Dzięki odpowiednim środkom stylistyczny. a inteligencja językiem literackim. F. Podsumowanie Dzięki zastosowaniu różnych środków stylistycznych autor może wyrażać swój stosunek do rzeczywistości. że przedstawiciele poszczególnych grup społecznych mówią językiem charakterystycznym dla swojej warstwy . . Można by powiedzieć. że jego zachowanie jest w tym kontekście przesadne. Zachwyca się pięknem dziewczyny i jej ludowym strojem. np.Odwołując się do całości utworu. Z wypowiedzi Pana Młodego łatwo zauważamy jego fascynację ludowymi zwyczajami i wszystkim co związane ze wsią. pochodzi z miasta. Mężczyzna wywodzi się z inteligencji. nie zważa na jej pochodzenie.chłopi w Weselu mówią gwarą . Jedną z czołowych postaci komedii jest Papkin. jej wypowiedzi są zdroworozsądkowe. nie wykształcona. a dokładnie z Krakowa. Jego wypowiedzi także służą indywidualizacji postaci. D. Innym utworem. Nacechowane negatywnie słownictwo użyte na określenie służby zdradzające. charakteryzują go jako osobę pełną pychy. Postać z „Zemsty” Aleksandra Fredry. brak wykształcenia i prosty. indywidualizacja języka autor może skrytykowac przedstawioną rzeczywistość. Panna Młoda jest autentyczną postacią Jadwigi Mikołajczykówny. Jest prosta. Jest przedstawicielką niższej klasy społecznej – chłopów. dokonac jej oceny. który jest tchórzliwy I lubi snuć o sobie niestworzone historie. pogardzi. którzy sądzą. wzywającym do rezygnacji z prywaty i egoizmu oraz przyjęcia postawy świadomego obywatela. Kazanie wtóre. kto zasmuca matkę swoje. wizytko w nim mamy. od której imię macie i wszytko. O miłości ku ojczyźnie i o pierwsze chorobie Rzeczypospolitej. ale także jego kształt językowy— piękny literacko i interesujący. dobrodziejstwa i upominki macie. Innego rodzaju wypowiedzi nakłaniające zawierają wszelkie poradniki i instrukcje. stanowią rozkazy. która was urodziła i wychowała. "Kazanie miłości ku ojczyźnie". który buduje daną wypowiedź.). odezwach do narodu. i komorą dóbr waszych wszytkich. nadała. nakłonienie ich do zmiany postępowania. Na przykład komendy wojskowe: Naprzód marsz!. Następnie podam własny przykład. a wiatry go przewracają. Namówienie na kupno jakiegoś produktu. Argumenty A. tj. Jaki chce osiągnąć cel swoimi słowami.[…]Cóż wam więcej uczynić mogła?[…] Gdy okręt tonie. już zbytkują dzieci twoje. […]O namilsza matko. którą ma w okręcie. „Kazania sejmowe" są tekstem epickim. Funkcja perswazyjna może się również wyrażać w ocenach nadawcy. Wszystko zależy jaką intencję stawia sobie nadawca. Przeklęty. źle tych dostatków używają. na sprosności. i szczęśliwe hetmany. apelach.72. i on ze wszytkim. matka nasza. na który się nieprzyjaciele oglądają. W ten celu posługuje się on odpowiednimi środkami artystycznego wyrazu. mocne i nieustraszone rycerstwo. nakłaniająca. że się sam miłuje. czy sposób mówienia. „Kazania sejmowe" są tekstem patriotycznym. mająca na celu wywarcie wrażenia na odbiorcach. przenośnie. Ten namilszy okręt ojczyzny naszej wszytkich nas niesie. Jeruzalem. a z innymi się do obrony okrętu uda. B. Padnij! itp. na próżności. która się tych wieków nawięcej za szczęśliwym panów i królów waszych panowanim podniosła. a on się sam gubi. przekonanie do swoich racji wyborczych. Kaznodzieja używa więc całego wachlarza środków retorycznych. mimika. co mamy Określenie problematyki Język posiada funkcje perswazyjną. a do obrony okrętu nie idzie. czy rozbudzenie postawy patriotycznej. Ważny jest nawet ton głosu. poruszyć słuchaczy.żołnierze. piętnują wady tej klasy społecznej. podobnie nauczyciel . oraz porównania zaczerpniętym z ksiąg prorockich. Rodzi wam ta matka mężne i mądre. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach. troszczącego się o państwo. która polega na tym.[…] Macie od tejże ojczyzny do tego czasu sławę wojenną. Odnieś się do tekstu Piotra Skargi. wyniosła? Bóg matkę czcić rozkazał. swego wszytkiego zapomniawszy: dopiero swe wszytko pozyskał i sam zdrowie swoje zachował. głupi tłomoczki i skrzynki swoje opatruje i na nich leży. Rozmyślcie. jakie od tej matki. Bo gdy okręt obrony nie ma. że wypowiedź ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. Wskazują na negatywne postawy szlachty szesnastowiecznej. regulaminów.nad wszytki matki czci i szanowania godna. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. że adresat musi zachować się zgodnie z ich wolą ze względu na typ stosunku. Jako namilejszej matki swej miłować i onej czcić nie macie. Założenie o obowiązku posłuchu zawierają również wszelkie teksty ustaw. wywołanie uczucia współczucia. na utraty. od Korony i Rzeczypospolitej] tej. i lud taki. mających za zadanie zaciekawić. dyrektor jego podwładni itd. od niej jest? Która gniazdem est matek wszytkich i powinowactw wszytkich. A która jest pierwsza izasłużeńsza matka jako ojczyzna. słownictwem frazeologią. Teza Twórcy oddziałują na odbiorców za pomocą wypowiedzi. w którym dominuje funkcja perswazyjna (impresywna). Zgodnie z regułami retoryki (sztuki pięknego mówienia). celem „Kazań" jest nie tylko mądry przekaz. i mniema. W lewo patrz!. jaki ich łączy (oficer . zarządzeń. co zebrał. na grzechy. apele nadawców. Niezależnie od ich formy są to rady i wskazówki. co macie. utonąć musi.mówi Apostoł . Są to: — pytania retoryczne.uczniowie. […] A gdy swymi skrzynkami i majętnością. przemówieniach polityków. w których występuje funkcja perswazyjna. Perswazja w tekstach. która jest z nieżyczliwości ku ojczyźnie. epitety. . Topos wartości podejmowała literatura. Jakie refleksje na temat wartości ludzkiego życia wyrażają artyści w swoich dziełach? Odpowiedz na podstawie interpretacji obrazu G. uczucie i miłość ukazana w powieści S. czy też kierować się sercem. Jest ona metodą rozwiązywania konfliktów. czy zbiorowe. wartość w życiu Judyma. zachwycać i wzruszać”. van Vuchta " Vanitas" oraz wybranych utworów literackich Określenie problematyki Człowiek to istota o złożonej i skomplikowanej psychice. co innego jest ważne Argumenty A. jesteśmy zmuszeni do wyborów moralnych. Wypowiedź retoryczna musi oddziaływać na rozum. wolę i uczucia odbiorcy. postawić na karierę. który ma ludzki wymiar. gwarancja trwałości w świecie pozytywistycznych przemian wykreowana w „Lalce” B. dla której można poświęcić szczęście osobiste. Teza Bohaterowie literaccy reprezentują odmienne systemy wartości. Czuje w Jego osobie ład i harmonię. prawo boskie.Hymn Jana Kochanowskiego nazywany jest „manifestem renesansowego humanizmu". Panie…” Jana Kochanowskiego.wartość. najczęściej stosując perswazję. Treść musi otwierać odbiorcy oczy. Bóg. Nasze zachowanie. a) Ojczyzna. Wizerunek Pana jest tu z godny ze światopoglądem epoki odrodzenia. Ufa mu i wyraża Mu swą wdzięczność. przyjaźń Wokulskiego z Rzeckim jako pełne obopólnej troski uczucie. Prusa. Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. które kształtuje on określone postawy odbiorcy i w ten sposób pośrednio wpływa na jego zachowanie. Dla każdego z nas. Bohaterowie musieli odpowiedzieć sobie na pytania. Wszystko zależy od ich indywidualnej hierarchii wartości. powinien „uczyć. czy rodzinę? Kolejne dylematy. B. jakie stawiali pisarze swym postaciom to szczęście osobiste. co innego jest cenne. która wyklucza przemoc i agresję. praca sposób samorealizacji. które wpływa na metamorfozę mordercy na podstawie powieści F. krytyce powstania . dla innych miłość. Jest on sprzymierzeńcem człowieka. miłość Soni do Raskolnikowa jako przykład uczucia spełnionego. dokonujemy niewłaściwych ocen. C. ratowanie siebie. czy ziemskie. popełniamy błędy. a nie karze. Dla jednych będzie to rodzina. Podsumowanie Perswazja jest sztuką przekonywani innych do swoich poglądów. Prawda. Mówca powinien też skłonić odbiorcę do przyjęcia jego punktu widzenia. Bóg. D. miłość do ojczyzny wyrażona w propagowaniu wzorca patriotycznego. dla każdego z nich. zgodnie z łacińską maksymą.pieśń „Czego chcesz od nas. który w tej epoce był w centrum zainteresowania. Czy wybrać miłość. czy pomoc innym? Postaci z kart powieści wybierają różne drogi życiowe. Odnosi się on do samego człowieka. na rzeczy o których dotychczas nie zdawał sobie sprawy. I tak też powinien być dobry tekst perswazyjny. Z reguły zakłada czyste intencje mówcy i uwzględnia dobro samego odbiorcy. a mówca. co jest w ich życiu najważniejsze. Po raz pierwszy bowiem widzimy postać Boga. czy praca. Dostojewskiego „Zbrodnia i kara”. obdarowuje go. postawy nie zawsze są zgodne z powszechnie przyjętym kodeksem moralnym.jako wartość pojawia się w „Kordianie” Juliusza słowackiego. 73. Istota ludzka nie odczuwa względem Najwyższego lęku.poprzez. Określony znak graficzny sygnalizował pewien odcinek tekstu .ludzie nie zdobywają doświadczenia. że niektóre skróty dały początek wyrazom — w ścisłym znaczeniu tego słowa (zwanym skrótowcami lub akronimami). Zyskiwały w ten sposób samodzielność: zaczynały odnosić się bezpośrednio do jakiegoś elementu zewnętrznego (z tzw.wyrazów). ukazując ich postawy.pośrednio. wspomnienia czy też żałoby. Utwór ma charakter listu do bliskiej osoby. natomiast skrótu się nie czyta (chyba że dla osiągnięcia efektów specjalnych. E.Nie tylko bowiem powtarzały się często w tekstach. pamiętaj o śmierci. które prowadzi go w ostateczności. ojczyzna. Słowackiego. Owa czaszka leży na książkach. Claesz namalował także zegarek . ale były również realizowane Głosowo . uczty i biesiady. Wartości.miłość. Skrótowiec może być przeczytany. 73. Nie jest dla nas ważna ich historia.odczytywane nie jako substytuty innych wyrażeń językowych (najczęściej . Podmiot liryczny snuje rozważania na temat skomplikowanych stanów emocjonalnych towarzyszącym bliskości dwojga ludzi. humorystycznych). istotny jest sposób funkcjonowania we współczesnej polszczyźnie. nawet dotychczas zdobyta wiedza. Bóg. ale nie jest w stanie go zatrzymać. jakimi człowiek żyje. nasz talent ( symbolizowany przez książki). Karafka może oznaczać zabawę. oryginalne. W jaki sposób funkcjonują w języku skróty i skrótowce? W swojej argumentacji wykorzystaj jako inspirację fragment tekstu Zygmunta Saloni – „O użyciu skrótów w tekstach polskich” Skróty w języku polskim są stosowane od początków piśmiennictwa. Ta zmienność i płynność decyduje o pięknie życia. tylko rozwija (interpretuje się głosowo element językowy. nie zaś . Podsumowanie Każdy z bohaterów wyznaje inny system wartości.rzeczywistości” zewnętrznej). ponieważ ludzie zawsze uwzględniali zasadę oszczędności środków językowych. że w obliczu śmierci nic się nie liczy. Świadczy o tym czaszka na stole. Przykładem wykorzystania toposu „vanitas” jest wiersz Wisławy Szymborskiej „Nic dwa razy”. w momencie. Kolorystyka oddaje atmosferę śmierci. który twierdził: „Wszystko płynie” i „ Nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki”. mieli na celu stworzyć wzorce osobowe.do . Człowiek może go odmierzać. F. który odczytywano w jego pełnym brzmieniu. Motyw przemijania popularny był także w późniejszych epokach. Jednak z punktu widzenia historycznego koniecznie musimy odnotować.memento Mori. We współczesnym języku charakter danego elementu tekstu pisanego można sprawdzić. jak skróty (odnoszące się do jakiegoś wyrażenia językowego i dopiero za jego pośrednictwem . lub przedstawić konsekwencje ich wyborów życiowych. To także traci na wartości w obliczu śmierci. która jest symbolem przemijania. kiedy jeszcze ma siły i energię. Musi poddać się jego działaniu. Rzeczywistości pozajęzykowej). Pisarze. kiedy przyjdzie nam odejść tylko nasze czyny mogą się liczyć. lecz jako normalne wyrazy. praca. przechodząc do innego wariantu języka. od którego pochodzi skrót) Wstęp Skracanie wyrazów i ich połączeń jest chyba tak stare jak pismo.symbol upływającego czasu.. Autor na obrazie Vanitas nawiązuje do motywu przemijania. np. Przypomina ona hasło. wszystko robią po raz pierwszy. Korzystano z tego sposobu często już w czasach rzymskich i w średniowieczu. Brąż odnosi się do starości. Zgodnie z tym poglądem doświadczenia ludzkie są niepowtarzalne. nie mają więc żadnej okazji do nabrania wprawy. Dominuje cień i barwa brązu. godne naśladowania. prezentowane przez bohaterów są dla mnie najwartościowsze. co może oznaczać. Autorka nawiązuje tu do filozofii Heraklita z Efezu. jedyne. W dawnych .listopadowego i ukazaniu Polakom postawy winkelriedyzmu jako godnej do naśladowania ukazana w „Kordianie” J. przyjaźń. Ponieważ nie ma możliwości cofnięcia czasu i „poprawienia" życia -wydarzenia są bowiem „jednorazowe" . M. • W języku polityki ironii i satyry dziennikarze bardzo często posługują się akronimami. zakpić z kogoś lub z czegoś.peeselowiec. by ośmieszyć. do gruzów przylega I stamtąd dawne opowiada czasy. Pieśń ujdzie cało. Są to współcześnie głownie rzeczowniki osobowe i przymiotniki ( najczęściej występują tu przyrostki –owiec. Swych myśli przędzę i swych uczuć kwiaty. Płomień rozgryzie malowane dzieje. jest ono rozpoznawalne dla chyba każdego młodego użytkownika internetu. Doprowadziło to do powstania skrótowców.ormowiec PSL. A jeśli podłe dusze nie umieją Karmić ją żalem i poić nadzieją. żyjesz tylko raz). żelazem . Używanie YOLO stało się symbolem przynależności do pewnego kręgu. zadrwić. Arko. Teza Skróty i skrótowce pełnią odmienne funkcje w tekstach Wywód • Najbardziej powszechną rolą skrótowców jest skracanie przekazywanych treści i ułatwienie zapamiętywania. O pieśni gminna. Wnioski Akronimy są nieodłącznym elementem w języku polskim. Z archanielskimi skrzydłami i głosem Ty czasem dzierżysz i miecz archanioła.K. Jakie zadania przypisują poezji jej twórcy? Odwołaj się do fragmentu Konrada Wallenroda A. Mickiewicza ( Pieśń Wajdeloty) O wieści gminna! ty arko przymierza Między dawnymi i młodszymi laty: W tobie lud składa broń swego rycerza. Język Internetu sprzyja używaniu skrótów.P. jak R. = Roku Pańskiego J. ORMO. ty stoisz na straży Narodowego pamiątek kościoła. czyli skrót od pierwszych liter słów „you live only once" (ang.akowski. Skarby mieczowi spustoszą złodzieje. ponieważ cały jest oparty na zwięzłości formy. Ułatwiają one funkcjonowanie człowieka w życiu codziennym. -owski) AK. 74. Ucieka w góry. on ucieka w lasy I brzmiącą piersią nad zgliszcza i groby Nuci podróżnym piosenkę żałoby. dum ludzi obiega. chwilę przysiadzie na dachu: Gdy dachy runą. Doczekało się ono nawet analizy w kilku znanych pracach językowych. Tym samym skróty spełniają jednocześnie w Internecie funkcję ekonomiczną. = Jego Królewska Mość. Słuchałem kmieć Trącając piosnek kości - nieraz stoletni. Póki cię własny twój lud nie znieważy. • Skróty mogą pełnić także funkcję manifestu młodego pokolenia.rękopisach polskich używano takich znaków. a także zaakcentować swój negatywny stosunek do kogoś lub czegoś. Tak słowik z ogniem zajętego gmachu Wyleci. Przykładem może być: YOLO. Od skrótowców możemy tworzyć nowe wyrazy. tyś żadnym niezłamana ciosem. oraczem. Rozpala nienawiść do wroga i pragnienie wyzwolenia się z jarzma niewoli. Argumenty A. to także wynik indywidualnego rozumienia pojęć i ich funkcji przez danego artystę. Gdy został on już wielkim mistrzem krzyżackim i miał dokonać ostatecznej klęski Zakonu. który udając przyjaźń pozarażał wroga dżumą. Teza Każdy okres historyczny wyznaczał odmienny wizerunek poety i jego twórczości. „lisią metodę”. Powieść Wajdeloty kryła w sobie prawdy o dziejach narodu litewskiego i o życiu Konrada.Grudzińskiego "Najkrótszy przewodnik po sobie samym" . Takich. zwanej od pierwszych słów utworu „ Niezwykłym i nie lada piórem opatrzony”. przechowywała te informacje dla innych pokoleń. arabskiego wojownika. Autor w swej Pieśni XXIV. ludzie chętnie biorą do rąk zbiorek poezji. To jaką rolę odgrywa pisarz w życiu narodu często jest uzależnione od epoki. Rolę poety i poezji odnajdujemy w takich tekstach jak: pieśń Horacego „Exegi monumentum”. 75. Przecież nawet dziś w dobie Internetu. Artystą świadomym swojej wielkości. nieprzemijalności był renesansowy poeta Jan Kochanowski. by odnaleźć w nich spokój. budzi i utrwala w ludziach ducha patriotyzmu. że zadaniem pisarza jest stworzenie nieśmiertelnych dzieł. To on krzepił serca rodaków i wzbudzał nadzieję na odzyskanie niepodległości. Poezja narodowa ma więc spełniać rolę mistrza. Za pomocą poezji śpiewanej przybliżał mu obraz ojczyzny i wzbudzał uczucia patriotyczne. W podjęciu decyzji pomogła mu owa wzruszająca ballada. Pieśń gminna wznieciła w Konradzie uczucie nienawiści do wroga i wskazał drogę postępowania. który uczy miłości ojczyzny. To ona opowiadała dzieje Alpuhara. w jakiej tworzy. Stanął i zagrał na wierzbowej fletni Pacierz umarłych. e-booków. Zgadzam się z takim poglądem. B. Mała ojczyzna jako źródło wypowiedzi artystycznej. wahał się i zwlekał. Podsumowanie Rola poety i poezji zmieniała się pod wpływem światopoglądu danej epoki i ich koncepcji związanych z pojmowaniem sztuki i artysty. Rola poety w społeczeństwie ulegała w ciągu wieków wielokrotnej przemianie. Dołączony tekst Gustawa Herlinga . wielcy ojcowie (…) Określenie problematyki Rola i zadania twórcy i jego dorobku od najdawniejszych czasów stanowiły materiał analizy i badań. nawiązuje do horacjańskiej maksymy „Nie wszystek umrę”. Już w starożytności istniała teoria. Największe znaczenie miał poeta w epoce romantycznej. które przetrwają wieki. wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera Evviva l'arte („niech żyje sztuka"). lub rymownym płaczem Was głosił. stary pieśniarz Halban wzniecał w nim miłość do Litwy. Wallenrod gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków. Pisarze opisują to miejsce poprzez losy swoich bohaterów.(. Dlatego upieram się przy idei "małych ojczyzn". to jest ta sama łąka. miejsce wytęsknione. łąka za rzeczką i olchowa grobla. Grudziński. w zdrowiu. dostatku. To malownicze i spokojne miejsce. Swoje rozważania dopełnię renesansową koncepcji wizerunku małej ojczyzny jako miejsca kojarzonego z tradycją i spokojem. jest skierowaną do Boga prośbą. Utrwala siłę miłości. utracony raj. Biała noc miłości opisałem scenę miłosną. a jeśli wracają . który nazywaliśmy ciemnym. Dwór to jego mała ojczyzna. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. To w każdym przypadku kraina kojarzona ze szczęściem. ponieważ Niemcy kazali wyciąć wszystkie drzewa. przy zachowaniu dobrych obyczajów i uczciwości. ukazanie wizerunku i atmosfery gniazda rodzinnego. Podsumowanie Literatura kreuje różne oblicza Małej ojczyzny.(…) Określenie problematyki Literatura ukazuje różne sposoby kreowania toposu Małej ojczyzny.to jest reminiscencja przeżyć z mojego dzieciństwa. w którym przysłowiowe „cztery ściany” są wzorem cnót moralnych. Nigdy nie udało mi się go opisać tak. która już nie istnieje. oaza spokoju. . odpoczynku.. Obrazy i krajobrazy z dzieciństwa ciągle do mnie wracają. Ojczyzna jawi się w autobiografii Grudzińskiego jako najbliższe otoczenie człowieka. Utwór ma charakter religijny. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. Myślę wtedy nie o Polsce. utrwalając ten motyw. raj utracony. że tkwią we mnie gdzieś bardzo głęboko. ten sam brzeg tej samej rzeki. Teza Motyw Małej ojczyzny wiąże się z tęsknotą i miejscem. do którego wraca się we wspomnieniach. miejsce starości. w atmosferze życzliwości. ze tego typu portret zgodny był z XVI wiecznym spojrzeniem na świat. Miejsce. ostoją dla ich mieszkańców jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”.)Tuż przy domu rodziców był staw.to znaczy. która jako państwo jest zbyt "szeroka" do objęcia takimi uczuciami. jak bym chciał. jaką darzył własną krainę lat młodości. że zazdroszczę Miłoszowi jego wspaniałej powieści Dolina Issy. podkreśla swoje uczucia związane z małą ojczyzną. która rozgrywa się na łące nad brzegiem rzeki .jako kraj lat dziecinnych. do którego bohater pragnie powrócić. Warto na początku zaznaczyć. swój powrót do utraconego kraju lat dziecinnych. Dlatego zawsze powtarzam. B. lecz o konkretnym rejonie mojej młodości. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. Treść jest przesycona pokorą i skromnością. Przykładem utworu. W mojej minipowieści pt. bądź oaza spokoju. Postulowano wówczas ład i harmonie niemal we wszystkich dziedzinach życia. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. Argumenty A. i melodyjności Siano pachnie snem siano pachniało w dawnych snach popołudnia wiejskie grzeją żytem słońce dzwoni w rzekę z rozbłyskanych blach życie . pytanie: „czegóż się bać?". które ujawniają się w podświadomości podmiotu mówiącego. Czechowicz zastosował tu nagromadzenie głoski syczącej „s”. Teza Efekty muzyczności i melodyjności w tekstach mają na celu stworzenie odpowiedniego nastroju w utworze. Jego wyrazem jest pojawiające się w przedostatniej strofie. Wiersz „ Na wsi” sypie się gwiazd błękitne próchno chmurki siedzą przed progiem w murawie to kule białego puchu dmuchawiec Księżyc idzie srebrne chusty prać świerszczyki świergocą w stogach czegóż się bać Przecież siano pachnie snem a ukryta w nim melodia kantyczki tuli do mnie dziecięce policzki chroni przed złem Określenie problematyki Muzyczność i melodyjność tekstach tworzą odpowiedni nastrój w utworze. jednakowa liczba sylab. która z racji swej bezdźwięczności fonetycznej wpływa w ogromnym stopniu na kompozycję utworu. dzwony wzywające na nieszpory. zastosowanie dokładnych rymów. często oparte na zjawisku tak zwanej homonimii fonicznej. W omawianym utworze dużą rolę odgrywa tak zwana instrumentacja zgłoskowa.76. przywołują obraz dzieciństwa. Podobną rolę odgrywają głoski szeleszczące: „rz” (grzeją żytem). Mimo to występują w nim zestroje akcentowe oraz rymy okalające oraz krzyżowe. zadane zupełnie nieoczekiwanie. Podsumowanie Melodyjność w utworze pisarz uzyskuje dzięki zastosowaniu odpowiednich środków stylistycznych i odpowiedniej budowie swojego wiersza. krzyże na rozdrożach. widoczne zwłaszcza w kolejnych zwrotkach. wieś szykuje się do snu. Wiersz Na wsi jest wierszem wolnym. Argumenty Poeta kreśli w wierszu obraz wsi. upodabniająca poezję do muzyki. wschodzący księżyc i świerszcze grające w stogach siana. Efekty muzyczności Czechowicz. . wracające wieczorem do domostw krowy. Kojarzą się one z ciepłem. Składają się nań: pachnące snem siano. wywołują wspomnienie snu. Nastrój jest senny. wpływające na melodyjność i rytmiczność utworu. Służą temu najczęściej wyrazy dźwiękonaśladowcze. Jednak w tę arkadyjską atmosferę wkrada się nieracjonalne poczucie lęku i zagrożenia. bezpieczeństwem. leniwy. przeznaczony nawet do śpiewu. W ten sposób tekst staje się harmonijny.pola .złotolite Wieczorem przez niebo pomost wieczór i nieszpór mleczne krowy wracają do domostw przeżuwać nad korytem pełnym zmierzchu Nocami spod ramion krzyżów na rozdrogach w tekstach. Uzyskanie takie efektu jest możliwe poprzez zastosowanie odpowiednich środków stylistycznych oraz rytmizacji tekstu. średniówka. dobrem. To ona opowiadała dzieje Alpuhara. jak Dziady. wahał się i zwlekał. ) Określenie problematyki Rola i zadania twórcy i jego dorobku od najdawniejszych czasów stanowiły materiał analizy i badań. przechowywała te informacje dla innych pokoleń. Jego wielkie dzieła. Już w starożytności istniała teoria. któremu szczególnie była bliska ojczyzna był Adam Mickiewicz. Przedstawia on kolumnę z wizerunkiem wieszcza romantycznego a obok niego frunie Geniusz Poezji. Mickiewicz ma głowę podniesioną w górę. Zgadzam się z takim poglądem. W podjęciu decyzji pomogła mu owa wzruszająca ballada. Zdjęcie kolumny Adama Mickiewicza we Lwowie. Konrad Wallenrod to przykład utworów patriotycznych. Z małą modyfikacją. w jakiej tworzy. U stóp poety legł wieniec. który udając przyjaźń pozarażał wroga dżumą. symbolizująca natchnienie. co pyt. e-booków. Pieśń . Powieść Wajdeloty kryła w sobie prawdy o dziejach narodu litewskiego i o życiu Konrada. Jaką rolę może odgrywać poeta dla narodu. by odnaleźć w nich spokój. że zadaniem pisarza jest stworzenie nieśmiertelnych dzieł. stary pieśniarz Halban wzniecał w nim miłość do Litwy. ( prawie to samo. widomy symbol jego sławy. arabskiego wojownika. To jaką rolę odgrywa pisarz w życiu narodu często jest uzależnione od epoki. 70. Takich. Przecież nawet dziś w dobie Internetu. którą tworzył pisarz. B. które przetrwają wieki. Gdy został on już wielkim mistrzem krzyżackim i miał dokonać ostatecznej klęski Zakonu. Wallenrod gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków. Na samej górze zaś znajduje się znicz. Pan Tadeusz. wzrokiem zaś sięga ku zlatującemu do niego geniuszowi poezji. Argumenty A.77. ludzie chętnie biorą do rąk zbiorek poezji. symbol wzniecania ognia wśród rodaków waśnienie dzięki poezji patriotycznej. Koncepcje poety i poezji mamy utrwaloną przez Adama Mickiewicza w „Konradzie Wallenrodzie” a konkretnie w „Pieśni Wajdeloty”. ważnych dla dziejów naszego społeczeństwa. wysuwał koncepcje patriotyczne. skrzydlata postać. W imię jego zasług postawiono mu we Lwowie pomni. Teza Poeta w życiu narodu wzniecał nadzieję wśród rodaków. dodawał otuchy. Za pomocą poezji śpiewanej przybliżał mu obraz ojczyzny i wzbudzał uczucia patriotyczne. Poetą. choć istnieją też polskie odpowiedniki . że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy angielskie. że język polski stanowi podstawowy element narodowej tożsamości. łacińskie i inne. Anglicyzmy we współczesnym świecie są coraz bardziej znakiem naszego czasu. niemieckie. „lisią metodę”. używane są tylko dlatego że są modne . Zapożyczenie to „każdy element” przejęty z innego języka do języka polskiego. bo nazywają rzeczy nowe.gminna wznieciła w Konradzie uczucie nienawiści do wroga i wskazał drogę postępowania. Zapożyczenie to zjawisko przechodzenia pewnych cech jednego języka do innego. rosyjskie. Poezja narodowa ma więc spełniać rolę mistrza. A należy pamiętać. 78.czynią język śmiesznym i niezrozumiałym. który uczy miłości ojczyzny. W żaden sposób bowiem nie uzupełniają naszego rodzimego języka. natomiast niektóre zaśmiecają język. Czy można im się tylko przeciwstawiać i walczyć z nimi? Czy może jednak są one słusznie używane. że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy obce. budzi i utrwala w ludziach ducha patriotyzmu. odnoszą się do zmieniającej się rzeczywistości (telefon. robot.angielskie. Musimy jednak odnieść się do faktu. Podsumowanie Rola poety i poezji zmieniała się pod wpływem światopoglądu danej epoki i ich koncepcji związanych z pojmowaniem sztuki i artysty. Oczywiście wiele z nich nie ma uzasadnienia. Otóż Musimy jednak odnieść się do faktu. że: Zapożyczenia z języka angielskiego są uzasadnione jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. Rozpala nienawiść do wroga i pragnienie wyzwolenia się z jarzma niewoli. bo wzbogacają naszą mowę ? Ja w tej sprawie przyjęłam tezę. to także wynik indywidualnego rozumienia pojęć i ich funkcji przez danego artystę. Czy mogą stanowić zagrożenie dla ojczystego języka? Odnieść się do przykładów i tekstów kultury. Niektóre zapożyczenia z języka angielskiego są potrzebne. Określenie problematyki Mieszkamy w Polsce i nasz język stanowi podstawowy element narodowej tożsamości. Zapożyczenia z języka angielskiego. Rola poety w społeczeństwie ulegała w ciągu wieków wielokrotnej przemianie. Teza Zapożyczenia z języka angielskiego są uzasadnione jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. Największe znaczenie miał poeta w epoce romantycznej. Argumenty A. internet). . Artykuł traktuje o zapożyczeniach w języku polskim. To on krzepił serca rodaków i wzbudzał nadzieję na odzyskanie niepodległości. Intymny dialog prowadzony w przedziale ujawnia skrywany romans Izabeli ze Starskim. pielgrzymka od wieków towarzyszą człowiekowi. europejskie. Należy więc kierować się zdrowym rozsądkiem i sumieniem. I tu zaczyna się koszmar dla szaleńczo oddanego arystokratce Stanisława. Słyszy on bowiem rozmowę między Izabelą a Starskim. Czasami bowiem wystarczy chwila zastanowienia. ale i chodziło jej o to. 2) Określenie problematyki Podróż i jej odmiany – jak wędrówka. co mówi.B. Rozmawiają oni w języku angielski. ze Wokulski ich nie rozumie. że taka podróż była często duchowa. 79. jej ojciec i kuzynem do chorej ciotki Hortensji. Teza . czego przykładem jest scena w pociągu. Wyniosła panna jednak nie doceniła wiedzy swego przyszłego męża. że musimy się liczyć ze zmianami w języku polskim. używając danego słownictwa. Wszyscy w wyśmienitych humorach wsiadają do pociągu. W ten sposób podkreślała swoją wyższość intelektualna nad kupcem. Zwyczajny wyjazd do Krakowa zmienia w życiu zakochanego Wokulskiego wszystko. Motyw ten zawsze. Mogę zatem stwierdzić. To niestety zgubiło ją. która poszukuje celu i sensu w życiu. czy też światowe powodują. Autorzy traktują ów temat jako pretekst do refleksji nad losem ludzkim. a nasz język nabierze odpowiednim norm poprawnościowych. Podróż jako poszukiwanie siebie czy poznawanie świata? Odwołaj się do rzeźby Bruno Catalano „Wieczny tułacz. sądząc. Narzeczony odkrywa w tym momencie prawdziwe oblicze swej niedoszłej żony i zrywa z nią. Otóż wybiera się on tam razem z panną Izabela. To także możliwość ukazania podróżnika jako istoty. Izabela Łęcka z „Lalki” Bolesława Prus używała często przy Wokulskim wyrazów angielskich. ( modyfikacja pyt. nabiera funkcji symbolicznej. by Wokulski nie rozumiał. Podsumowanie Moim zdaniem względy cywilizacyjne. To nie tylko sposób przemieszczania się z punku A do punktu B. Podróżnicy” i własnego tekstu kultury. że analizowany przeze mnie motyw ma wiele znaczeń. w głąb samego siebie. poza znaczeniem konkretnym. ale w sztuce ma on ukryte znaczenie. Kupiec jako pozytywista wierzył w siłę nauki i doskonale posługiwał się angielszczyzną. Zdarzało się. nie widać na ich twarzach żadnych emocji. Innym utworem. 80. Często to poszukiwanie swojego celu w życiu. Dla Catalano życie to wieczna tułaczka. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. Odwołanie do obrazu Vincenta van Gogha „Stary człowiek w smutku” Określenie problematyki . Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną. Argumenty A. który odbywa romantyczną podróż po Europie. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Różne sposoby przedstawiania starości. Podsumowanie Z przytoczonych przeze mnie argumentów wysuwa się wniosek. Często w obecnych czasach ludzie wyjeżdżają gdzieś w ciemno. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. Odkrywa wielką ideę. którzy sprawiają wrażenie. Ich postaci są kamienne. Wynosi z tego ważne doświadczenia. Brakujące części ciała rzeźb pozostawiają miejsce dla wyobraźni. a może podróżują właśnie po to. czy marzeń. bez żadnego określonego celu. za chleje. Podróżnicy” przedstawia dwóch tych samych mężczyzn. Rzucającym się w oczy elementem jest brak części ciał podróżników. którą w sobie mają? Na te pytania każdy może sam sobie odpowiedzieć. która nie musi mieć określanego celu. Jakby podróżowali tylko przed siebie. Nawet nie wiedzą co ich spotka. Powstają pytania czy „podróżnicy” zostawili coś za sobą. próbą odnalezienie swojej wielkiej misji. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. Dla Kordiana tułaczka po Europie stała się możliwością konfrontacji jego młodzieńczych marzeń z rzeczywistością. ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego. wartości. lepszą pracą. sztuczne. aby wypełnić jakąś pustkę. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Są zmuszeni często do takiej sytuacji.walkę w imię ojczyzny. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia Kordiana w dorosłe życie. że wędrówka nie musi oznaczać jedynie przemieszczania się z punktu A do punktu B. B. gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi.Podróż i jej odmiany są dla bohaterów źródłem wiedzy i bogatych doświadczeń wewnętrznych. Wyrusza więc w podróż po Europie. że idą po skalistym wybrzeży wzdłuż morza z walizkami w rękach. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Rzeźba Bruno Catalano „Wieczny tułacz. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. Starość jako wiek kojarzony ze spokojem ukazuje literatura renesansowa. Wiąże się on zarówno z pozytywnym jego wizerunkiem: jak poczucie spełnienia. zdrowia i uczciwości. codzienne. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. jedyny optymistyczny element o palący się kominek. czy też poglądów i programu pisarza. Na akwareli mamy wrażenie ruchu. czysto ludzkie. że jest już stary zatem pragnie na koniec życia miłej atmosfery. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. Ukazywano nie tylko motyw starości. Nie jest to dążenie wygórowane. Motywy nierealistyczne na podstawie obrazu Salvadora Dali „Kuszenie św . Był on pretekstem zarówno do refleksji na temat istnienia. Przedstawia mężczyzną w podeszłym wieku. Obraz prezentuje kierunek zwany impresjonizmem. czyli celem obrazu jest wywołanie pewnych uczuć u odbiorcy. Treść jest przesycona pokorą i skromnością. jego problematyki. że tylko taka starość jest pełna szczęścia. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. przemijania jak również do podkreślenia owej mądrości i bagażu doświadczeń. Obraz jest bardzo oszczędny. To naturalny efekt naszej egzystencji. Wie.Antoniego” i innych tekstów literatury. Twórcy tekstów kultury ukazywali w różny sposób ów topos. dlatego poeta ośmiela się skierować je do Stwórcy. ale i ukazuje ten etap w negatywnym świetle. Utwór ma charakter religijny. w którym przysłowiowe „zmarszczki” są wzorem cnót moralnych jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”. wiara w doświadczenie i mądrość życiową. którego udziałem był człowiek w podeszłym wieku. Argumenty A. płynności. jest skierowaną do Boga prośbą. . B. groteskowości. 81. Przykładem utworu. Jego głowa zakryta jest rękoma. że na głowie pojawiła się siwizna. a może bezsilności. Obraz Van Gogha „Stary człowiek w smutku” jest w swej wymowie pesymistyczny. Wie.Ten szczególny etap w życiu od zawsze fascynował literaturę i sztukę na przestrzeni epok. Podsumowanie Literatura i inne sztuki wykreowały na przestrzeni epok topos starości jako etapu ważnego w życiu człowieka. Postać ta służyła także do ukazania wymowy ideowej utworu. jakby się wstydził swojej bezradności. Kochanowski pragnie czerpać radość z tego. który siedzi samotnie w pokoju na krześle i prawdopodobnie płacze. są to dla niego rzeczy zwyczajne. Teza Teksty kultury ukazują różne odcienie starości i bohatera jako starca. ale bohaterem wielu dzieł był sam starzec. Topierwsza formą przed którą bohater chce uciec. Kierują się oni w stronę świętego. formą. . Poprzez realistyczne opisy. W wejściu w dorosłość pomaga mu profesor Pimko. pupą. ciągła walka ze stereotypami. czy groteska. które również podtrzymywane są przez grzbiety słoni. Antoniego to znane dzieło. Za pomocą tego środka artystycznego artyści dokonują oceny społeczeństwa. która symbolizuje żądze. czy dworek ziemiański. Dominuje w niej kontrast. Podsumowanie Motywy nierealistyczne to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego. Łączy tragizm z komizmem. grozę z humorem. śmiech. stosunki społeczno-obyczajowe. Następnie widzimy słonia. Na obrazie widać konia. który przedstawia nierealistyczną wizję ukazującą walkę z pożądaniem. który zasłania się krzyżem przed nadchodzącymi i dominującymi praktycznie całą przestrzeń dzieła wysłannikami pożądania. za pomocą „upupiania”. Obraz pt. Wygląda. Siłą wciąga go w groteskowy świat szkoły. Powieścią. Walka ta odbywała się u znanej wówczas osoby. Dzięki ukazaniu motywu nierealistycznego autor ukazał mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi. Dojrzałość i wchodzenie w życie jest więc u Gombrowicza ukazane jako ucieczka. Główny bohater. sugestywne obrazy. która wykorzystuje motywy nierealistyczne jest „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. To dzieło. piętnują wady. Dalej widzimy luksusowe gmachy. niedorzeczność. Taki bowiem widzi współczesny świat sam autor powieści. jednak to mu się nie udaje bo wpada w kolejne formy. jakby był sam przeciwko całemu światu.Określenie problemu Literatura opisując otaczającą nas rzeczywistość może to robić na wiele sposobów. opis rzeczywistości. Kuszenie św. obyczaje. który podtrzymuje na swoim grzbiecie piedestał z niezwykle erotyczną postacią. Obraz przedstawia świętego. którego zadaniem jest reprezentowanie siły oraz zmysłowości. czyli motywami nierealistycznymi. Argumenty A. Wiążą się one z takimi pojęciami jak absurd. Teza Motywy nierealistyczne w dziełach kultury to sposób kreowania świata przedstawionego. B. ironię. które namalował Salvador Dali. drwinę. jaką był żyjący w trzynastym wieku święty katolicki Antoni.30-letni pisarz Józio Kowalski pomimo swojego wieku czuje się niedojrzały. Gmachy mają symbolizować wygodę oraz prestiż. Święty Antonii broni się trzymając przed sobą krzyż. Ja w swojej prezentacji zajmę się szczególnym typem kreowania świata przedstawionego w dziełach. specyficzny język i deformacja rzeczywistości. realizm z fantastyką. jak nowoczesny dom młodziaków. gębą. Wymyślił nawet dla niej i zabawę. widząc jednak uradowanie dziewczyny. albowiem wolał on pokazywać i księżnie. Jego czyn jest czymś równie wielkim co misja Mojżesza. Określenie problematyki Stylizacja polega na świadomym wprowadzeniu do stylu utworu literackiego środków językowych. były napisane w tym języku. Danusia śmiała się tak. Obowiązywała łacina i wszelkie kroniki oraz dokumenty z epoki. nie oddaje w pełni zróżnicowania społecznego. może dotyczyć wszystkich elementów dzieła. Po wyprzątnięciu mis słudzy klasztorni poczęli nalewać wino słodkie i pachnące . Traugutt to postać kształtowana według wyobrażeń nowotestamentowych . odwołując się do załączonego fragmentu powieści Henryka Sienkiewicza oraz innych utworów literackich. Autorka w „Glorii victis” posługuje się stylizacją biblijną. Były tam laskowe i rzadkie podówczas. czyli celowe „postarzenie" języka poprzez wprowadzenie słów i konstrukcji zdań. kruszył je. Argumenty A. czy włoskich. przedstawia ich jako wielkich bohaterów.Oj! dobrze! . musiała mu nakazać. w którym rozgrywa się akcja Krzyżaków. a potem podawał Danusi wybrane spośród skorup ziarna. Stylizacja może obejmować cały utwór. stylizacja na język potoczny. Jakie funkcje może pełnić stylizacja w tekście literackim? Omów.mężom obficie. albowiem po wybraniu ziarn zbliżał do ust pięść i wydmuchiwał nagle swym potężnym tchem skorupy aż pod pułap. sam on zostaje porównany z . bo z daleka sprowadzane. przeglądając średniowieczne akta sądowe. stylizacja na język środowiskowy. lecz rycerskość Zbyszkowa okazała się szczególnie wówczas.Rodzaje stylizacji: archaizacja. że Zbyszko myślał tylko o sobie. pewne jego partie (np.podobnie jak Chrystus dźwiga on krzyż. czy to laskowych. gdy wniesiono pełne garncówki przysłanych z klasztoru orzechów. by tej zabawy zaniechał. podobnie jak prowadził całe pokolenia do walki o niepodległość. B. W „Krzyżakach” występuje głównie stylizacja archaizująca . spytała: . nabierając co chwila pełną garść orzechów. nie używano prawie nigdzie na piśmie języka polskiego. Równie często używa ona określeń zaczerpniętych z Biblii. Jedynie. paniom po trochu.82. do których mógł dotrzeć autor. stylizacja poetycka. Dlatego też autorzy tekstów literackich sięgają po zabieg stylizacji. że się dziewczyna udławi. miał rzadko okazję dotrzeć do nielicznych słów w języku polskim.Należy pamiętać. Sienkiewicz zastosował w Krzyżakach głównie archaizację. ale głównym czynnikiem budującym tło i nastrój wydarzeń. właściwych językowi dawnych epok . włoskie. choć zaspokaja potrzeby komunikacyjne całego narodu. ale zaciskał swe żelazne palce. aby stworzyć w wyobraźni czytelników klimat epoki. Język postaci jest nie tylko elementem charakteryzującym. środowiskowych. jak czynili inni. na które też rzucili się biesiadnicy z wielką ochotą.jest to wprowadzenie do utworu elementów gwarowych. i Danusi swoją rycerską siłę i wstrzemięźliwość niż łapczywością na rzadkie przysmaki poniżyć się w ich oczach. które także nadają powagi sytuacji i podnoszą wartość walczących: słup ognisty prowadzi oddział do boju.odpowiedziała dziewczyna. Teza Język literacki. że w okresie. Lecz na próżno by kto mniemał. że aż księżna z obawy.A co. Jakoż. które wyszły dawno z praktyki językowej. stylizacja gwarowa – dialektyzacja. nie wkładał ich między zęby. Danuśka? dobrze mieć swego rycerza? . wypowiedzi bohaterów). Tak więc codzienny język swoich bohaterów musiał poniekąd sam „wymyślić". dokonuje sakralizacji walczących. tak że po chwili w całej izbie słychać było tylko trzask skorup kruszonych w szczękach. z płomiennym mieczem w ręku. Postać z „Zemsty” Aleksandra Fredry. która koroną wspaniałą Całej wsi dzieciom użyczała cienia. a nigdy nie zgrzytał. uczy miłości. Ten okres nas kształtuje. także naród polski kiedyś zmartwychwstanie. radzenia sobie z problemami. pogłębienie charakterystyki środowiska. W całej przeszłości i w całej przyszłości Jedna już tylko jest kraina taka. Podsumowanie Stylizacja może dotyczyć różnych struktur tekstu. Aż do każdego strumienia. ale I sprytnego szlachcica.prorokiem. Obraz dzieciństwa w Epilogu). użytego słownictwa. czyli średniowiecza. szacunku do innych. Niepodkopany nadziei złudzeniem. Kraje dzieciństwa. Dziecięce lata . realizujących nakaz sił wyższych. ubogi i ciasny! Jak świat jest boży. którą trzeba zapłacić za wolność. Gdziem rzadko płakał. To.podobnie jak on. Dzięki tej metaforyce powstańcy przypominają bożych bojowników. zostaje tu przyrównana do śmierci Jezusa na krzyżu . zakłamania. sposób jego spędzania. np. 83. Jedną z czołowych postaci komedii jest Papkin. warstwy brzmieniowej. Niezaburzony błędów przypomnieniem. np. Życie żołnierzy to ofiara. tylko do wypowiedzi bohaterów. jak pierwsze kochanie.gdzie człowiek po świecie Biegł jak po łące. wcielających wyższy porządek. Właśnie w tym okresie budujemy swój system wartości. kamienia. Jak pomnim wszystko. a znał tylko kwiecie Małe i piękne. Pierwszy okres życia człowieka. tkwi w pamięci każdego z nas. Jagmin walczy jak Archanioł . oddanie lokalnego kolorytu. tak on był nasz własny! Jakże tam wszystko do nas należało. Może odnosić się do całego tekstu lub jego fragmentów. charakteryzują go jako osobę pełną pychy. „Pan Tadeusz” Argumenty Miejsce urodzenia jako okres kojarzony ze szczęściem pojawia się w literaturze stosunkowo późno.Dzięki zastosowaniu stylizacji językowej Henryk Sienkiewicz mógł lepiej oddać klimat i realia przedstawianej epoki. Ku pożytecznym oka nie odwrócił. Poprz tego typu jezyk autor wyraża swój stosunek do postaci. Dziś dla nas. często rzutuje na całe nasze dorosłe życie. kształtuje się nasza osobowość. po sąsiadów domy! Określenie problematyki Kraj lat dziecinnych jest inspiracją twórców literatury różnych epok. Te kraje radbym myślami powitał. Jej celem jest uwiarygodnienie postaci. C. Ten kraj szczęśliwy.klęska 1863 r. Autor w przypadku jego postaci posłużył się stylizacją językową. swoją sympatię do bohatera. Teza Topos „kraju lat dziecinnych” szczególnie jest widoczny w epopei narodowej Adama Mickiewicza. W której jest trochę szczęścia dla Polaka. Ani zmieniony wypadków „Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza ( fragment z strumieniem. najczęściej łączony z beztroską i zabawą. klęska jest tymczasowa. Dopiero romantyzm zauważył ten okres w życiu człowieka i w . jadowite rzucił. . składni. Kontekst biblijny pogłębia także wymowę utworu . w świecie nieproszonych gości. który jest tchórzliwy I lubi snuć o sobie niestworzone historie. Jak każdy kątek ziemi był znajomy Aż po granicę. Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie Święty i czysty. nabyte w tym czasie umiejętności wykorzystujemy w dorosłości. co wynosimy z domu rodzinnego. co nas otaczało: Od lipy. złożyć ją na ołtarzu. Jego wypowiedzi służą indywidualizacji postaci. życie w zaścianku szlacheckim.z „Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. czyli dążenie do naśladowania rzeczywistości. Od tego utworu rozpocznę analizę swojego tematu. samą wyobraźnię nieprzetłumaczalną na . co zwykle zakrywało słowo. że samo sformułowanie „kraj lat dzieciństwa" też pochodzi z utworu romantycznego . staropolskie ubiory. W dwunastu księgach tego arcydzieła zawarł pisarz całą swą tęsknotę do kraju „lat dziecinnych". Podsumowanie Dla romantyków miejsce urodzenia wiązało się z nostalgią i tęsknotą. Otóż po upadku powstania listopadowego wielu pisarzy musiało emigrować. czyli fantastykę. spacery. co do tego w jaki sposób należy opisywać rzeczywistość. Epopeja narodowa jest dziełem. Tworzenie . Określenie problematyki Artyści na przestrzeni epok wysuwali wiele teorii. Z dala wspominali utraconą ojczyznę.naśladowanie rzeczywistości czy jej wyobrażenie? Odwołaj się do obrazu Sętowskiego pt. Kreacjonizm miał wyzwolić w sztuce to. Miejsce. 84. " Malarz i modelka" oraz do innych utworów literackich. Z drugiej strony stawiano na kreacjonizm. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa. surrealizm. baśniowe. wygląd dworku i jego okolicy. Nostalgia za „krajem lat dziecinnych" powoduje. Wiązało się to z faktami historycznymi. że poeta drobiazgowo przedstawia obyczaje staropolskiej szlachty: uczty. Dlatego często kraina lat dziecinnych przypomina wyśnioną arkadię. stosunek do sąsiadów. obraz poetycki lub malarski. którą opuścił jako emigrant polityczny. pracę. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. czasami absurd. zasady grzeczności. posiłki. magiczne miejsce. że literatura powinna niczym zwierciadło dokładnie opisywać otaczającą rzeczywistość. Wypada tu dodać.tym okresie zaczęto wprowadzać do literatury dziecko jako ważnego bohatera literackiego oraz powracać wspomnieniem do własnej krainy dzieciństwa. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka. Ten kierunek nazywamy realizmem. Jedni uważali. całą swą miłość do ziemi rodzinnej. groteskę. porządek dnia. Producenci prześcigają się w zdobyciu kij enta. Miasto dla Wokulskiego. że reklama jest dźwignią handlu. Podsumowanie Realizm oraz kreacjonizm to sposoby kreowania świata przedstawionego. budowli architektonicznej namalowanej przez artystę. Opis stolicy to tylko pretekst. wynurzenia chorych psychicznie. radiu. To najbardziej zepsuta i snobistyczna klasa. Autor doskonale odtworzył ówczesną stolicę. realizm oraz fantastyczne światy. gdzie autor naśladuje rzeczywistość za pomocą groteski. magii i fantastyki. czy kapitalistów jest synonimem postępu. która jakby odbywa się we śnie lub w wyobraźni. Pełno tu fantastycznych.język. Kreacjonizm to szukanie sensu w świecie fantastyki. nie wiedząc co kupić. snu i urojeń. pisarzem dbającym o wierność szczegółów. groteskowe wizje to ważne sposoby opisywania świata przedstawionego. Wyspiańskiego w scenie . Wyobrażenie rzeczywistości zostało ukazane w “Weselu” S. Ostatnią grupą społeczną opisaną w Lalce jest arystokracją. gdzie kupić. opisując jej dokładny wygląd i klimat z tamtych lat. prasie. bezrobotni i pozbawieni nadziei na lepsze życie. rewelacje zniżki. kiedy pojawiają się gościom weselnym duchy. Fragment sukienki modelki to ten sam fragment wieży. jak mocno wpływa ona na nasze życie i na wybory. Teza Naśladowanie rzeczywistości. czasami absurdu. zjawy z zaświatów. mieście przynosi nam „Lalka” Bolesława Prusa.wiecznej Warszawie. po arystokrację. nierealnych elementów. zaskakujące skojarzenia dzieci. magiczną wizję malowania przez artystę portretu swojej modelki. 85. Trochę ta scena przypomina jakiś kadr z filmu fantastycznego. Pierwsza grupa to głównie biedacy. B. Obie postaci są ukazane w konwencji cudowności. Realizm to prawdziwość i wierność odtwarzania rzeczywistości w fikcji literackiej. Malarz jest przedstawicielem realizmu magicznego. Wzorem dla uwolnionej wyobraźni był przede wszystkim świat marzeń sennych. dla biednych ludzi z Powiśla to miejsce kojarzone z zepsuciem i degeneracją. Mamy także wrażenia. aby pokazać jak człowiek walczy z formą. Z malowanego obrazu przez artystę poszczególne elementy wychodzą poza sam obraz. senne widzenie. jak rzeczy w reklamach nabierają cech ludzkich) Określenie problematyki Reklama na stałe weszła do naszej rzeczywistości. Warszawę zamieszkują dalej mieszczanie. produkty dnia. Nie bez powodu mówi się. Wszyscy jej przedstawiciele ciężko pracują. Z powodzeniem powieść może służyć jako przewodnik po XIX. Argumenty A. absurdu. by pokazać życie ich mieszkańców. zaczynają żyć własnym życiem. Wymyślają cudowne promocje. Opisane są nazwy wielu ulic. Teza . Konsumenci sami się gubią w tym gąszczu propozycji. Czasami nie jesteśmy świadomi. czy baśni. Na obrazie Sętowskiego „Malarz i modelka” widzimy scenę. Do tego celu wykorzystują całą armię różnych środków gramatycznych i pozajęzykowych. Podobnie mamy w „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. od warstw najuboższych – mieszkańców Powiśla. Tworzenie zatem może mieć różne oblicza. Spotykamy ją w telewizji. Tu już realizm został odrzucony na rzecz fantastyki. jakby poszczególne fragmenty zlewały się w całość i łączyły z innymi. fantastyki i magii. dla którego tworzenie to umiejętność czerpania z wyobrażeń. Jak wpływa na społeczeństwo i współczesny świat reklama? ( podany tekst naukowy o tym. dlatego próbują go zmanipulować. rzemieślnicy. jak kupić. C. Prus byt realistą. na ulicach. absurdu. Stolica spełnia role ukazania podziału w społeczeństwie polskim. Sętkowski to twórca. wnętrza sklepów i budynków od piwnic aż po strych. Mamy marzycielką. Bez chwytliwych haseł upadłyby największe firmy. Internecie. surrealistyczne. czasem żart i ironię. które opisałam. Reklama jest wpisana w naszą rzeczywistość. Dlatego spotykamy tu przesadę. Podsumowanie Reklama wykorzystuje środki językowe i pozajęzykowe. po apele wezwania. że produkt jest bliższy odbiorcy. Rozpiętość środków językowych wykorzystywanych przez reklamę jest bardzo bogata od żartu. które tu przedstawiłam i w sposoby. zwłaszcza dla funkcjonowania gospodarki rynkowej. gry słownej. Ale może też wyrządzać . Wpływ tytułu na interpretację dzieła. To srawia. oddziałujące na wolę odbiorcy. Argumenty Podstawową funkcją reklamy jest perswazja.Język reklamy opiera się na środkach językowych o funkcji perswazyjnej. kontrast. Język reklamy ma namawiać do kupna. która staje się coraz powszechniejsza. Język reklamy opiera się na środkach językowych. środki poetyckie. Dlatego jedynie rzetelna wiedza na jej temat może ograniczać jej negatywne skutki. Uważam. stylizacje. słownikowe. 86.i często odgrywa . w wymianie informacji i idei.pozytywną rolę w rozwoju gospodarczym. czy do skorzystania z danych usług. środki gramatyczne. W dzisiejszym społeczeństwie reklama jest elementem ważnym.poważne szkody ludziom i dobru wspólnemu.i często wyrządza . wykorzystujących funkcje perswazyjne. Komunikat musi przyciągnąć uwagę. że z przyczyn. reklama może odgrywać . w krzewieniu solidarności między ludźmi. dzięki czemu kreuje świat wyidealizowany. Mamy wrażenie jakby reklamowane rzeczy ożywiały. [Rzeźba "Katedra" Rodina i inne utwory literackie] . Może to ręce Boga. rzeźba w ogóle nie przypomina żadnej katedry. To nam pomoże odkryć zagadkę wyrazów wypisanych na okładce dzieła. Pozornie wszystko jest jasne: bezdomni to osoby. . ale jest szerszym zjawiskiem społecznym. ponieważ podpowiada kierunek jego interpretacji. Podsumowanie Przedstawione przykłady z literatury dowodzą. To według niego czytelnik identyfikuje dzieło. może ręce osoby. Argumenty Tytuł rzeźby Rodina „Katedra” jest bardzo ważny. ważniejszy nawet od autora. która jest budynkiem kultu religijnego. chodzi mi o powieść „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego. które nie mają gdzie mieszkać. Joanna Podborska. Przecież zdarza się. W dziele literackim to element podstawowy. podkreślić ich patos i uniesienie ukazał katedrę w postaci złożonych rąk. że pisarz pozostaje anonimowy. że tytuł pełni istotną rolę w odczytaniu dzieła. Na pierwszy bowiem rzut oka. Widzimy zaś dwie splecione dłonie. Sam tytuł bowiem może zarówno zainteresować odbiorcę. Rodin fascynował się sztuką gotycką i architekturą katedr. Może ujawnić zamiary autora. Tytuł i pełni ważną funkcję w odczytaniu dzieła. Aby oddać część tym sakralnym budowlom. najważniejszym znakiem treści utworu. inżynier Korzecki.Określenie problematyki Czym jest tak naprawdę tytuł? Otóż najprościej można by powiedzieć. być wskazówką w interpretacji całego dzieła. Ale problem ten w powieści Żeromskiego ma również wymowę metaforyczno-symboliczną. W tym aspekcie bezdomni są różni bohaterowieTomasz Judym. W tym kontekście są nimi nędzarze paryscy z noclegowni. To on jest pierwszym. Bezdomność ukazana w powieści Żeromskiego dotyczy nie tylko głównych bohaterów. ze czytelnik nie pojmuje sensu tytułu. czy też warszawski proletariat i klasa robotnicza wegetująca w tragicznych warunkach. Wiktor Judym. która mocno wierzy. aby odpowiednio odczytać sens tego dzieła. Tytuł kolejnej lektury mówi sam za siebie. czy też wskazywać kierunek interpretacji. Teza Tytuł to podstawowy element identyfikacji dzieła literackiego. jak i zniechęcić. „drugiego dna”. iż jest nadaną przez autora nazwą dzieła. Zdarza się. dlatego warto poszukiwać w dziele ukrytych sensów. słudzy Pana. Motyw snu i marzeń sennych w dziełach artystycznych. Poznajemy go w momencie. dlatego temat ten często podejmowała także literatura i inne sztuki od zarania dziejów. które odpoczynek woli. stawiania horoskopów. A ciało. W mitologii greckiej Hypnos. w czas się przypatruje". doznań i wewnętrznych przeżyć ludzkiej psychiki Argumenty A. A co to nie żyć. który umęczonemu ciału przynosi ulgę i odpoczynek. Wolno jej w niebie gwiazdom się dziwować I spornym biegom z bliska przypatrować. że zamieszkuje najodleglejsze krańce ziemi. Śnie. Sen sprawia. przybierających najrozmaitsze kształty. Marzenia senne zapewne mają charakter indywidualny. który „uczy umierać człowieka" i ukazuje „smak przyszłego wieka". które otaczają tysiące ludzkich i boskich marzeń. Chce li. gdzie wieczór gaśnie pozna zorza Albo gdzie śniegi panują i lody. syn Nocy i brat Tanatosa. A dusza sobie niech pobuja mało! Chce li. A jako koła w społecznym mijaniu Czynią dźwięk barzo wdzięczny ku słuchaniu. kiedy wyrusza on do Mezopotamii poszukać sobie małżonki. Bożek snu śpi na łożu. w czas się przypatruje. Aby dotrzeć do celu podróży musi pokonać piaski pustyni. Określenie problematyki Sen to jeden ze sposobów komunikowania się człowieka ze światem pozaziemskim. B. dla innych są odpowiedzią na czekającą nasz przyszłość. Jako kolejny argument potwierdzający słuszność założonego przeze mnie stwierdzenia przytoczę historię starotestamentowego Jakuba. mającego równą władzę nad bogami i ludźmi. wizji i widzeń twórcy starają się pokazać bogactwo nastrojów. Łączy ona ziemię i niebo. Często są one wyrazem naszych bolączek. których doznajemy w otaczającym nas świecie. Mówiono o nim. dokąd nie docierają promienie słońca. gdzie jasny dzień wychodzi z morza. Jest wiele teorii badających nasze marzenia nocne. w nich odbija się wnętrze człowieka. Przedstawił go Kochanowski jako brata śmierci. traktuje ją poeta jako głębszy sen. Omów zagadnienie odwołując się do fraszki Jana Kochowskiego – „Do snu” oraz innych tekstów kultury. który uczysz umierać człowieka I ukazujesz smak przyszłego wieka. Niech się nacieszy nieboga do woli. Dla jednych są to jedynie skrawki zapamiętałych w wyobraźni zdarzeń ze świata realnego. Niechaj tym czasem tesknice nie czuje. Po jej szczeblach schodziły w górę i w dół jakieś postaci. Stoicki charakter utworu podkreśla spokojny ton mówienia o śmierci. Zmęczony zapada u stóp skał w głęboki sen. Z samego szczytu . To widzenia z pogranicza jawy i snu już od czasów starożytnych były traktowane jako materiał do formułowania wróżb. ukazywany był jako łagodnie uśmiechnięty młodzieniec z naręczem kwiatów maku w ręku i skrzydłami u ramion. Sny spełniają ważną rolę w życiu każdego z nas. że człowiek zawczasu przygotowuje się do śmierci i „co to nie żyć. Albo gdzie wyschły przed gorącem wody. proroctw. Kochanowski prosi sen. by uśpił „to śmiertelne ciało" i pozwolił duszy swobodnie „pobujać" w przestworzach. W swojej wizji widzi ogromną drabinę.87. Fraszka Kochanowskiego „Do snu” ma formę apostrofy skierowanej do snu. Teza Za pośrednictwem marzeń sennych. Uspi na chwilę to śmiertelne ciało. Były to Anioły Boskie. Jedno jest pewne. Popiół formuje się w postać. Nie mając pieniędzy na nowe dawki „hery". Potężna siła. Czołga się po ziemi. przebiegu akcji i problematyki utworu. wyobcowania.drabiny Jakub nagle słyszy głos Stwórcy. Temat ten często podejmuje literatura. Argumenty A. na kształt człowieka. Nigdy też nie opuści Jakuba i jego dzieci. które potrafi zawładnąć wnętrzem i duszą człowieka. swojego wyglądu. Teza Teksty kultury kreując na swych dziełach człowieka ulegającego nałogom. które coraz bardziej nabiera masowego charakteru. zaś ziemię na której spoczywa da w ofierze jemu i jego potomkom. W zależności od utworu są sposobem oceny rzeczywistości. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów śmiało mogę stwierdzić. To niezwykle przytłaczające zjawisko. Które teksty kultury i literatury uświadamiają ludziom jaka jest prawda o używkach? Określenie problematyki Nałóg. Jest ona nijako zjednoczona z papierosem. dzieci z dworca Z00” to szokująca relacja piętnastoletniej narkomanki Christiane F. interpretacją historii. To jednostki z pewnością zagubione. Otóż jest to metafora porządku świata. Dziewczyna musiała dosięgnąć dna. z którego wyłania są popiół. z Berlina Zachodniego. zaś wszyscy inni mogą zbliżać się do niego lub oddalać. Na ilustracji widzimy palącego się papierosa. W szkole zaczęła palić haszysz. Symbolika owej wizji jest łatwa do odczytania. B. ludzie. Ukazuje ona swych bohaterów jako osoby uwikłane w pewne życiowe obsesje. pragnie dotrzeć do najgłębszych zakamarków duszy bohatera. Powieść jest przykładem na to. komórki. Christiane zarabiała jako prostytutka na dworcu ZOO. hazardu. Internetu. pociąga na samo przysłowiowe dno. drogi bez światła. aby wydobyć się na powierzchnię. którego doświadczeniem był świat samozniszczenia. Oznajmia on śpiącemu. Pojawienie się świata irracjonalnego wznosi wiele zmian do psychiki bohatera. Odbiera mu godność. Jej ciało to jeden wielki popiół. nie ma na nic siły. 88. Jako kolejny przykład przytoczę losy dziecka. że często młodzi ludzie zbyt szybko pragną przekroczyć granice dorosłości. którzy mają poczucie izolacji. leków. poczucie dowartościowania. że jest jego Panem. że motywy oniryczne pełnią bardzo ważną rolę w literaturze. błogosławiąc im na wieki. „My. Możemy uzależnić się właściwie od wszystkiego: alkoholu. miłości. Szukają więc wyjścia z tego impasu.. Osoba ta jest wyniszczona nałogiem. narkotyków. Na samy szczycie hierarchii jest Bóg. tworzą całość. . Określenie problematyki Każdy naród wytwarza określone zwyczaje. W noc świętojańską kolejno dwanaście panien śpiewało pieśni. które odprawiano dwudziestego trzeciego czerwca. zatem funkcję integrującą. że woda podczas chrztu oczyszcza z grzechów. W jaki sposób kultura ludowa może fascynować artystę? Odwołaj się do obrazu. Kochanowski wychwala proste . Dla panien była to okazja do wróżb. Podobnie i całe święto miało moc odpuszczania grzechów. w dzień świętego Jana. śpiewaniu i tańczeniu. uatrakcyjniała akcję utworu. B. A dla wszystkich mieszkańców wsi święto Kupały służyło zabawie. obyczaje i obrzędy. dodawała jej nutki grozy. Dowiadywały się w tę magiczną noc. Teza Zwyczaje i obrzędy i są skarbnicą wiedzy o kulturze zamierzchłych czasów. Argumenty A. „Pieśń świętojańska o Sobótce”. co ich łączy to zgodnie z postawioną tezą poczucie wewnętrznego niezrozumienia przez otaczającą ich rzeczywistość. Dla kawalerów była to okazja do popisów i ryzykownych skoków przez ogniska. które wychwalały uroki życia. Są to symbole kultury dawnej społeczności. 89. kiedy i za kogo wyjdą za mąż. opierając się na tradycjach. Oba miały zarówno moc życiodajną. Siemiradzki utrwala na obrazie Święto Kupały. Tematem tej sielanki są obrzędy ludowe.Podsumowanie Jedno jest pewne. pokazują cel życia i sens codzienności.Henryk Siemiradzki " Noc świętojańska". Wspomina na obrazie o dwóch ważnych rytuałach zawiązanych z żywiołem ognia i wody. W renesansie wierzono. która pielęgnuje je i rozwija. tematyka ta podejmowana była od zarania dziejów. jak i niszczącą. Pełnią one. ale i refleksji. ale to. Każda z przedstawionych przeze mnie postaci popadała w inne uzależnienie. " O..plebs min. Wieś była zatem miejscem pełnym ładu. Na kilkumorgowej przestrzeni wznosił się tu pagórek najobrzydliwszych śmieci. Spełniały one funkcję utrwalenia tradycji.”Jakże oni szczęśliwi.czynności. Bulwar tutaj. dla drugich z tragedią. Wokulski zaglądając do domów plebsów zauważa w środku ogromną biedę . (. gra na fujarce.. Co człowiek dziś wyrzuci ze swego mieszkania. w których tylko głód wywołuje apatię. pszczelarstwo. Niewielka praca. brat Wysockiego. Domy tych ludzi to lepianki. Znajdują się tam śmieci z całego miasta. To dzięki wielkim dziełom jesteśmy w stanie spojrzeć retrospekcyjnie w przeszłość i poznać kulturę.jest ognisko wszelkiej zarazy. którą piła Warszawa. jakie rządzą światem. Nieprawdopodobne..wszystkie przedmioty są przestarzałe.. bo wszystko sprzysięgło się żeby ją spętać i zużyć w pustej walce – o nic. T o miejsce gdzie mieszka sama najniższa warstwa społeczna . Teza Osobiste doświadczenia bohatera wpływają na jego odbiór rzeczywistości. Wysocki. drudzy z rozpusty. 90. zrujnowane. Powiśle skłania go do przemyśleń. powodzią. cuchnących. rodło życia zanieczyszczona nie nadająca się do jakiegokolwiek użytku. łowienie ryb. opis przeżyć wewnętrznych podczas spaceru Wokulskiego na Powiślu. a jedynym cierpieniem jest zimno. nieomal ruszających się pod słońcem. melancholią. kodeks moralny naszych przodków. Woda. Dla jednych widok morza może kojarzyć się ze spokojem. Ich podstawową funkcją było podkreślenie światopoglądu epoki. Łęcką porównuje do motyla. Jedyne co do szczęścia potrzebne tym ludziom to zaspokojenie głodu.(…) Wokulski doszedł do brzegu Wisły i zdumiał się. Nawet moim skromnym majątkiem mógłbym wydźwignąć parę tysięcy rodzin. a zysk nieobliczony.można by ocalić rokrocznie kilka tysięcy ludzi od śmierci. kanały i woda źródlana na górze i . jak odbieramy rzeczywistość zależy indywidualnie od człowieka. monologu wewnętrznego na .) Tu nie poradzi jednostka z inicjatywą. a przecież . tutaj . jakie obowiązywały w danych czasach historycznych. obrazu narodu Polskiego. później przenosi się na Powązki i z drugiej znowu strony miasta razi bliźnich pozostalych przy życiu. a o kilkadziesiąt kroków dalej leżały zbiorniki wody.myślał . Praca w polu. że świat wiejski nabiera ładu i harmonii. harmonii. jutro wypije. tajfunem. I jak łatwo ich uszczęśliwić!. Podsumowanie Twórcy pragnęli w ten sposób złożyć hołd polskim zwyczajom i wierzeniom ludowym.. Jest w stanie wydawać na nią tysiące rubli które też mogłyby stanowić miejsce pracy dla tych biednych ludzi. Jak na sposób widzenia świata wpływają osobiste doświadczenia bohatera? – fragment Lalki. sposób myślenia. ukazanie prostych prawd moralnych. Oto miniatura kraju – myślał – w którym wszystko dąży do spodlenia i wytępienia rasy. Jedni giną z niedostatku. tańce przy ognisku. Problematyka utworu To.tak jest. ci wszyscy. Wokulskie jest krytyczny wobec siebie. Z drugiej strony była także miejscem pracy i odpoczynku. Marianna.zniszczone. cnót. odrzuca rozsądek. siebie zaś do robaka. a kilkadziesiąt tysięcy od chorób. natura umie wynagradzać. Doświadczenia i przeżyte wydarzenia wpływają na nasz ogląd świata. Argumenty Powiśle z „Lalki” Bolesława Prusa jest symbolem podziału społeczeństwa w pozytywizmie. Te z pozoru błahe zajęcia sprawiają. Wokulski chce kosztem bankructwa kupić szczęście. Przykładem tego powinna być pobożna. straganów i sklepików wszedł na Krochmalną. ślusarz. Obraz ten jest przejawem upodlonego sposobu w jaki musieli wówczas żyć najbiedniejsi. Tak jak dzieje Wokulskiego. Szli ludzie w ubraniach do pracy fizycznej. która przeżyła wojnę. usłyszał w suterenie szczęk znajomy: to “sąsiad" Dąbrowski. który wszędzie czuł się wyobcowany. : „Lalka". które się tam bawiły. 91. wywodząca się z plebsu. to symbol zepsutej machiny natomiast rzeka.Fragment rozdz. Trza było witać osoby niskiej kondycji. Z wąskiej szyi między Ciepłą i placem wydzielał się fetor jak z cmentarza. pewien rodzaj strzelnicy w murze.. odwołaj się do "Lalki" Bolesława Prusa.. Inaczej patrzy na świat osoba. [ . Wszedł co tchu w bramę z nieuświadomionym planem: unikać obcych. mrucząc coś do siebie. była tak wyślizgana przez dzieci. Gdy stanął w sieni brudnej jak apartament Lucypera. Ściany były pełne cienia i smutku. ubłocone gałgany. które bohater nazywa martwą wodą. Judym. A gdyby nie starania i wsparcie Wokulskiego pewnie nigdy nie poczułaby się w pełni człowiekiem. Żar słoneczny zalewał ten rynsztok w kształcie ulicy. która była dla Judyma nowością. bardziej niż kiedykolwiek. wyłaził przez ten otwór na zewnątrz muru i wisiał w powietrzu! W kącie czerniał wodociąg ogólny. fotos przedstawia kamienicę ) oraz innego tekstu kultury. Tego typu sytuacje determinują późniejsze życie człowieka. poniższego fotosu (z filmu pt. Nad jedną jego szyją wznosiła się jakaś hałaśliwa fabryczka. Tam właśnie Judym skierował swe kroki. prowadzącą do rodzinnej sutereny. Brak pieniędzy. Teraz. było mu to przykro. drugą po dawnemu zajmował skład węgla. [. Chodniki były jak niegdyś zdruzgotane. Z warsztatu ślusarza wyszedł mały umorusany chłopak i zaczął się przyglądać gościowi. Jak różni twórcy wykorzystują motyw domu. Judym szybko pobiegł na górę. Nad nim aż do sufitu sięgała plama kopciu z lampy naftowej. był u siebie i przywitał najściślejszą ojczyznę swoją. Wąskimi przejściami. ale złamana przez życie Maria. tragiczne wydarzenia. wysokie ceny oraz niemożność rozwoju skłaniała wielu z nich do podjęcia trudnych i potępianych przez społeczeństwo decyzji .to symbol miasta. która w swoim krótkim życiu doświadczyła więcej niechęci i nienawiści niż nie jeden dorosły. Zagubiona dziewczyna. Ileż to razy on sam. Minął pierwsze piętro.] . samotny. że przybrała kształt owalny. a trzecia prowadziła do kilkopiętrowej oficyny. jak deski składające trumnę. gdy wrócił z zagranicy. sadzawką. Losy bohaterów literackich są często naznaczone ciężkimi wydarzeniami. Podsumowanie Nasze doświadczenia wpływaj ą na sposób odbioru rzeczywistości. niby pstre. Cegła. która prowadziła na lewo od drzwi ślusarza. jakiś kataklizm. która tak naprawdę nie dała mu szczęścia. bruk pełen wądołów: Nie było tu już ani jednego przechodnia w cylindrze. Ogół idących podobny był do murów tej ulicy. Kwaśny chłód przystąpił do Judyma i odepchnął go stamtąd. nasunęły mu się przed oczy. „W pocie czoła” Minąwszy ogród i plac za Żelazną Bramą.. rozprowadzający wilgoć na całą ścianę.] Judym szedł prędko. Widać tam było czeluść otwartą. Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni” .. zamykająca ten otwór z dołu.. Ciepła. Zrobił karierę. drugie i dopiero na wysokości strychu zwolnił kroku. Opis Powisla. pośród kramów. ciął swoją sztukę. Miał przed sobą okienko bez szyb. Mury o kolorze zakurzonego grynszpanu albo jakiejś zrudziałej czerwoności.. Dziedziniec rozchodził się w trzy strony świata. które obserwuje Wokulski ma przerazić odbiorcę. rzadko trafiała się dama w kapeluszu.tematem koncepcji szczęścia. najczęściej bez kołnierzyków: Przejeżdżająca dorożka zwracała uwagę wszystkich Z dalá już dostrzegł Judym bramę rodzinnej kamienicy i zbliżył się do niej z niemiłym uczuciem tak zwanego “fałszywego wstydu". Judym zeszedł po schodach i zajrzał w sionkę. Pojawiło się także to pytanie w troche zmienionej formie: Jak twórcy przedstawiają rodzinny dom bohatera? Odwołaj się do fragmentu "Ludzi bezdomnych" Stefana Żeromskiego oraz innych dzieł kultury. Łódź... Spacerując po Powiślu odczuwa zmęczeni i siada przy brzegu rzeki. który musi spłacić innym. Do czego prowadzi pycha? Do czego prowadzi pycha. To także azyl bezpieczeństwa. Ach. (przewraca się) Do Cesarza! . których ledwo stać na czynsz. alkoholika. mocno podkreślając swoje szewskie pochodzenie lub wstydzi się go. Bolesław Prus ukazał także wiele różnych domów w powieści "Lalka". z rozkoszy umieram! (przewraca się) Cesarz! .a! . Izabela Łęcka.III" "Sen Senatora" i innych tekstów kultury SENATOR (przez sen) Pismo! . Dzieciństwo jako czas. jakie lube szemrania. Jak śród nałożnic moich łoskotania! Każdy się kłania. chłodzi.reskrypt Jego Carskiej Mości! Własnoręczny. Jest więc zupełnym przeciwieństwem pani Stawskiej. który rzutuje na nasza przyszłość dostrzec możemy w powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. miłość.oni wszyscy stoją. Nienawidzą mnie wszyscy. Pisarze ukazują dom rodzinny jako oazę bezpieczeństwa. Wrażliwej i dobrej wdowy. Order! .Określenie problematyki Swoje rozważania rozpocznę od wyjaśnienia samego znaczenia wyrazu dom. obawiając się kompromitacji w towarzystwie. kultywującą tradycyjne wartości. w łasce. Ach. córka Łęckiego. kłaniają się. który nigdzie nie może znaleźć swojego miejsca.lokaj.przedpokój . Widać to w jego relacjach już w dorosłym życiu. Nie zmienia to jednak sposobu życia mieszkańców domu Łęckich.nie patrzy! zmarszczył brwi . Jednak jego symbolika sięga głębiej.ach! dreszcz. zazdroszczą nos w górę zadzieram. Z jednej strony rozumiemy go jako budynek. Dla jednych staje się on miejscem zamieszkania. Tytuł książęcy! A! . .Wielki Marszałku. A! . która mieszka w kupionej przez Wokuskiego kamienicy. Ach.ha! ha! ha! rubli sto tysięcy. w łasce. wyidealizowaną krainę oraz jako miejsce toksyczne. ze cierpi on na swoisty „kompleks proletariusza”.co? do mnie odwraca się tyłem. boją. Wciąż bogate stroje i wystane obiady są ważniejsze od wzajemnej bliskości. Marszałek! . które ma destrukcyjny wpływ na jej członków 92. z niego wynosimy takie wartości jak dobro. Wykorzystaj scene z "Dziadow cz.to do mnie .Najjaśniejszy Panie ach! . ale jako dług.co? . Traci stopniowo swój majątek. Łęcki jest szlachcicem. Jestem duszą zebrania. ze traktuje swoją prace nie jako misję. Dokoła lube szemrania: Senator w łasce. Najwięcej miejsca poświęcił on jednak domowi Łęckich. niech umrę. B. która nie dba zupełnie o uczucia innych. Można powiedzieć.nie mogę głosem Głos mi zamarł . schronienie. bezpieczeństwo. winien dawać nam wskazówki na przyszłość. niech umrę śród tego szemrania. Marszałek .a! Cesarz wchodzi. przypnij tu.Grand Contrôleur ledwie poznasz. . w łasce. jest jednak także egoistką. którą kocha Wokulski wyrosła w przepychu i dostatku. Teza Teksty kultury kreują różne wizerunki domów jako wartości na przestrzeni epok. Jest on synem ubogiego szewca. Poznajemy tu Judyma-wrażliwego na krzywdę ludzką młodzieńca. niestety coraz bardziej ubożeje. w łasce. dla drugich ojczyzną. Jest człowiekiem. pot. Argumenty A. który sens swojego życia widzi w pracy dla innych ludzi. Bohater na przemian prowokuje. miejsce kultywowania ważnych wartości. w masce.spójrzał ukosem? Ach! . Wychowany w dzieciństwie w biedzie i poniżeniu powoduje. Tak naprawdę bohater nie utożsamia się z żadną z klas społecznych.ach! dreszcz ziębi. a! pękną z zazdrości.Jego Imperatorska Mość . pomieszczenie. O rozkoszy! umieram. . Wywodzi się z warszawskiej dzielnicy nędzy. Słowo to przynosi nam różne znaczenia.gdzie . Były to domy bardzo różnorodne od pałaców zamożnych do wynajętego mieszkanka studentów. Patrzą na mnie. Podsumowanie Dom. a! senatory. odwołując się do wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń. wysokie mniemanie o sobie połączone z patrzeniem na innych z góry. aby ukazać ważne problemy odnoszące się do reguł rządzących światem. zgniłem. którzy przed momentem płaszczyli się i kłaniali mu w pas. Używając języka potocznego najlepszym określeniem jest „zadzieranie przez kogoś nosa” . Przybył na carski dwór. którzy z różnych przyczyn są pełni pychy i zarozumiałości. to świerszcze wlazły mi w ucho: Moje ucho. Literatura często utrwala ten motyw w swoich dziełach. stał się nikim. Określenie problematyki Pycha jest jedną z najbardziej znanych ludzkich postaw. I epigramy. Również sny. Mimo iż czarty wiedziały. Pełen pychy był także Raskolnikow ze „Zbrodni i kary” F. I toczą mię robaki. umieram. despotycznej. pochowany. Jaki okropny szmer! śmiechy! wrzaski: Senator wypadł z łaski. niegodziwiec. Sen senatora można interpretować także w kategoriach analizy władzy. To przesadnie dobra ocena samego siebie. jakie mają bohaterowie dramatu nawiązują do tamtych wydarzeń. Nasłały więc na śpiącego koszmarny sen. wpływa na nich niszcząco.kapryśny car przestał obdarzać Nowosilcowa łaską. ukazał jego pychę. Każdy akt pychy to refleksja pisarza. Argumenty A. (spluwa) Jaki dźwięk! . Damy ogonem skrzeczą jak grzechotniki. którego stać na największe okrucieństwo. pieniądze.Tyłem. otrzymał ordery. moje ucho! (wytrząsa palcem ucho) Jaki szmer! . Najpierw Senator śnił o sobie jako o zauszniku cara.samotność. Uciekają ode mnie.ach. teraz drwią sobie z niego i pokpiwają. zarozumialstwo. Osoby pyszne ponoszą konsekwencje swojej postawy. Mickiewicz opisuje jego historię także ukazując ją przez pryzmat snu. podziwiali. władzy tyrańskiej.tytułowa bohaterka z dramatu Sofoklesa. która determinuje działania bohaterów literackich. żarciki. tyran i karierowicz. Nagle nastąpił niespodziewany zwrot . W każdym jednak przypadku spotyka ich za to kara. przyczyny ich pychy. Teza Pycha to cecha. określanego mianem martyrologii. B.Kreona.o brzydka mucho.ten uśmiech jak pająk wleciał mi do gęby. co zapewniłoby mu szacunek władcy Rosji. Ha! jak pusto! głucho. pozbawiony łask władcy. Otaczała go łaska tyrana. duma. Postanowił więc rozpocząć prześladowania młodych ludzi.to kalambur . a nawet śmierć. starał się dokonać czegoś. 93. z łaski. Poprzez sen Mickiewicz dopełnił charakterystyki bohatera. Określ jakie zdanie na temat etykiety i etykiety mają uczestnicy poniżej rozmowy. bali się go. To człowiek pozbawiony skrupułów. szyderstwa. z łaski! z łaski. Te szmery . której Mickiewicz był zagorzałym przeciwnikiem. . izolacja. umarłem.kamerjunkry świszczą jak puszczyki.W okresie romantyzmu motyw pychy pojawił się w III cz. Ci. Zaprezentuj ich stanowisko i odnieś się do niego . postanowiły zabawić się nieco jego kosztem. przytyki. podobnie pyszny był mityczny Syzyf czy Antygona. Popadł on w niełaskę cara i przybywając do Wilna. Szambelan szelma. która sprzeciwiła się władzy tyrana. Kiedy bowiem zasypia jest dręczony przez stojące przy jego łóżku diabły. Pycha determinuje losy bohaterów literackich. dworskie urzędniki! Ach. szelma! patrz. wszyscy mu się kłaniali. żarciki. Dostojewskiego. (opędza koło nosa) Lata mi koło nosa Jak osa. wyszczyrza zęby - Dbrum . który w wyniku właśnie tego uczucia popełnia zbrodnię na niewinnej lichwiarce. W jednej chwili Senator. Pisarze kreują na kartach swych utworów bohaterów. z wyniosłością. Dziadów Adama Mickiewicza. Dramat odnosi się do historii męczeństwa narodu polskiego. że dusza Senatora należy już do piekła... którzy niegdyś walczyli o zachowanie polskiej tożsamości. Sen-koszmar miał Senator Nowosilcow. Nowosilcow okazuje się człowiekiem. Podsumowanie Różne są źródła. resztką jakiegoś obyczaju. kompletnie zapomnianego. ale i w Internecie. Często używamy na to zjawisko nazwy „savoir vivre”. Określenie problematyki Etykieta językowa to zbór zasad poprawnościowych. Odwołanie do tekstu kultury. ale dla wielu może być też pisana). że słowo . gdzie stosujemy wypowiedź. Stąd moim zdaniem wzięło się to "witam". czyli w kontekście netykiety. względnie neutralna pod względem czasu i niesugerująca zbyt mocno. w odczuciu osób młodszych ode mnie „witam” było słówkiem bez przydziału. które nie określa czasu. 'witam' stało się neutralne dla wielu użytkowników języka. W podanym fragmencie mamy dyskusję trzech wybitnych językoznawców na temat zastosowania słowa „Witam” zarówno w życiu codziennym. że o ile "szanowny panie" pochodzi bezpośrednio z listów i ustawia korespondencję internetową jako bardzo oficjalną. A często myślimy. czy mówimy. Dużo zależy jaka panuje . zaczęło służyć do rozpoczynania mejli Bralczyk: Krótka. pozycji zawodnej.zależne jest to od poziomu wykształcenia. czyli w kontekście etykiety. od osoby do której się zwracamy. ze gubi się w zasadach poprawnościowych. Czasami nieprzestrzeganie etyki językowej jest nie tylko przejawem młodzieńczego buntu. Różnią się one od miejsca. o tyle mniej oficjalne "dzień dobry" jest dość dziwaczne. mam taką amatorską teorię. Przyznaje jednak. czy jest tendencja aby przestrzegać reguł grzecznościowych w Internecie. Miodka słowo „witam” jest słowem. Argumenty A.maili i dyskutantów na forach internetowych jest zróżnicowany. że jeżeli mówimy o sobie. smsów. C. co najczęściej wynika z tendencji do skrótowości. zaplanowanym działaniem. różnych forach internetowych czasami użytkownik może mieć poczucie. której nie ma ani w "szanowny panie". stopnia zażyłości z tą osobą. do czego służy. to mam wobec niego mordercze skłonności. B. czy piszemy (choć dla mnie ona jest mówiona. dzięki". witaj zamiast Szanowny Panie i Szanowna Pani. łącząca się z zaangażowaniem osobistym. Szanowna Pani. Dla prof. od jej wieku. o czym nie wiadomo było. W epoce Internetu. ale niepowiązane z rankiem i przedpołudniem. zainteresowań. grzecznościowych przyjętych w danym języku. Miodek: Zawsze można zacząć: "Szanowny Panie". to jesteśmy trochę uprzejmiejsi. wydaje mi się. że w pewnych sytuacjach nadal wydaje się niestosowne. a także. Jerzy Bralczyk twierdzi. że w moim odczuciu. dlatego jeżeli go używamy w mailach to jest ono wskazane. Zatem panuje tu zasada wahadła. Ale "witam" jest też na tyle wygodne. Markowski: A "dzień dobry" też na to pozwala. Często rozmówcy używają formy „ty” niemalże do wszystkich użytkowników. dzięki". ale i w języku. portali dyskusyjnych. Otóż. Sosnowski: Ośmielę się zaznaczyć. kiedy na przykład piszemy do wielu adresatów.I nagle coś.Miodek: Tymczasem chcę porozmawiać trochę o "witam". wygodna forma. o jakiej porze dnia czy nocy nasz mejl zostanie odczytany. jak i grupy. które ma wpłynąć na odbiorców. w powieści Kamienie na szaniec akcją związaną z przeszkadzaniem w propagandowych seansach . że jestem od znakomitych panów profesorów niewiele. Netykieta to zbór zasad poprawnościowych. które budzi spore emocje. środowiska. ani w "dzień dobry". ale jednak młodszy i przyznam. które panują w Internecie. Język ten wpływa na polszczyznę. żeby coś załatwić. Język e. bo jednak nie wiemy. wieku. ponieważ grzecznościowe zasady nie obowiązują nas tylko w sytuacjach życiowych. bo jest w niej pierwsza osoba. ale też drogą do zmiany opinii. blogów. i mówi: "dobra. Z szacunkiem… Ale dla mnie sto razy gorsze i świadczące o całkowitym braku słuchu językowo-obyczajowego jest: "dobra. Tak było ze zorganizowaną przez Mały Sabotaż. Szczególnie młodsi – wybierają w Internecie formuły witam. czy nie. że może równie dobrze odnosić się do pojedynczej osoby. Plagą jest także niedbałość interpunkcyjna. Jednak jak najbardziej każdego maila można zacząć od Szanowny Panie. Teza Znajomość zasad etykiety i netykiety świadczy o wysokiej kulturze nadawcy komunikaty. Jeśli student przychodzi do mnie. które ma być mniej oficjalne niż "szanowny". "Szanowna Pani". ale także świadczą o nas samych. bogactwa. prześwietlony kończącym się dniem. niezależnie od wieku. Takie jest powszechne rozumienie tego słowa.bohaterowie zwracają się do starszych z szacunkiem (Tadeusz. Harcerze poza przeszkadzaniem widzom. że przestrzeganie etyki językowej dotyczy wszystkich. a może pojawiła się przypadkowo? Bowiem to nie ona jest główną bohaterką obrazu. z jakim zmaga się jednostka w obliczy wiedzy. Podsumowanie Uważam.kinowych. Jednak to. odwołaj się także do obrazu Salvadora Dali „Zegary”. Jesteśmy bowiem istotami ulotnymi i w chwili śmierci tracą na wartości wszelkie dobra doczesne. podczas zwyczajnych klasówek. Na pierwszy plan wysuwa się skojarzenie martwoty i braku jakichkolwiek oznak życia. i nie ma znaczenia że w tej chwili się zatraca przez dość powszechne używanie w internecie. że okazujemy w ten sposób szacunek do odbiorcy. Tłem obrazu jest skalisty pejzaż nadmorski. bo jest u siebie. że nasz los jest nieuchronny człowiek zaczyna snuć pesymistyczne myśli na temat samego sensu istnienia. 94. jak i w mowie. Kolejnym problemem. Wiedząc. uroda są niczym. tym bardziej że one w większości jeszcze rozumieją to słowo w pierwotnym sensie. Jednym z najsłynniejszych obrazów Salvadora Dali jest „Trwałość pamięci”. naszym zasobie słownictwa. że warto przestrzegać takich ustalonych kodeksów dobrego wychowania. jedyną oznaka ruchu. D. + Pan Tadeusz . ze jesteśmy jedynie kruchym bytem to nieuchronne poczucie marności wszystkiego. świadczy to o braku kultury osobistej. że wszystko co istnieje na ziemi. nie tylko młodych ludzi. Myślę. Jednak po chwili możemy dostrzec na błękitnej tarczy niebieskiego zegara muchę. sława.dobra materialne. co nas otacza. przemijania. kulturze osobistej. "Witam" może powiedzieć np gospodarz do gości. Względnie równą. Teza Motyw czasu wiązał się z przeświadczeniem. Użycie względem starszych osób będzie niekulturalne. Argumenty A. zarówno na co dzień. inteligencji. ale wysoką pozycję obu. co tak naprawdę warta jest nasza egzystencja. np pracodawca do pracownika. 46) Określenie problematyki Na przestrzeni kolejnych epok twórcy analizowali motyw czasu. pisali na murach hasło Tylko świnie siedzą w kinie. Człowiek stanowi cząstkę świata i wraz z nim podlega prawu przemijania. Zastanawiali się. Zosia) + Tango . Takie powitanie wyraża wyższość witającego nad witanym. . piśmie. W tym przypadku łamanie etyki językowej było w pełni uzasadnione.Artur krzyczał i podnosił głos na rodziców i babcię. Właśnie doświadczenia. co łączy wszystkie epoki to sama refleksja nad przemijaniem i upływem czasu. Jeśli ktoś jej nie przestrzega. Jak przedstawiany jest czas w tekstach kultury. Są nią oczywiście zdeformowane. prywatnych maili. To one powodują. Może spija ona wilgoć ze szkła. albo wyżej postawiony w społeczności do niżej postawionego. łamiąc zasady etyki językowej Wystarczy zdać sobie sprawę ze znaczenia słowa "Witam". (podobnie jak pyt. wyciągnięte zegarki. Wprowadzają one w martwy pejzaż jakąś nieokreśloną miękkość. Ich sposób ułożenia jest leniwy, jakby z wielką łatwością i ospałością rozłożyły się w różnych miejscach plaży nadmorskiej. Pofałdowane przedmioty tracą swoją prawdziwą funkcję. Ich zadaniem nie jest wyznaczanie czasu, są jedynie pewnym symbolem, że czas to pojęcie względne. B. Pieśń XXIII, mająca formę apostrofy do „pięknej Zofiji", jest poetycką refleksją o przemijaniu. Kochanowski dostrzega, że upływowi czasu podlega nie tylko młodość i uroda; również obserwacja natury. Poeta przywołuje postać mitologicznej bogini stosownej chwili - Pogody (nazywanej także Okazją lub Przygodą). Przedstawiano ją jako kobietę z długimi włosami na przedzie głowy i łysej z tyłu. Miało to oznaczać, że kto nie skorzysta z chwili i nie uda mu się pochwycić Pogody za włosy, ten, gdy bogini się od niego odwróci, już jej nie złapie i tym samym straci szansę na dobre i szczęśliwie życie. Ponieważ „Czas ucieka jako woda" (wszystko płynie, jak twierdził starożytny filozof, Heraklit z Efezu), człowiek musi wykorzystać każdą chwilę, każdy dzień. Tym bardziej, że gdy siwizna przyprószy włosy, sygnalizując zbliżającą się starość, człowiek może żałować, że nie użył życia. Tylko w naturze po zimie następuje wiosna; w życiu człowieka wszystko ma charakter nieodwracalny: po starości następuje śmierć. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań warto zwrócić uwagę na fakt, iż istnieje zarówno wiele podobieństw, jak i różnic w sposobie przedstawiania motywu przemijania. Z pewnością to, co łączy wszystkie analizowane przeze mnie teksty literackie to zgodność pisarzy w poglądzie, ze czas nieuchronnie płynie i nie da się go zatrzymać. 95. Na czym polega uniwersalizm ludzkich doświadczeń? - kolaż Davida Trullo – Weltszmerc. Określenie problematyki Uniwersalizm ludzkich doświadczeń polega na tym, że od początków istnienia człowiekowi ciągle towarzyszą te same uczucia, które ą jego doświadczeniem. Miłość, nienawiść często idą w parze, ale i gniew oraz zazdrość występują razem. Wszystkie te uczucia są stałymi towarzyszami bohaterów literackich. Odbierają często im rozum, doprowadzają do szaleństwa, a nawet do śmierci. Są uczucia, które zawsze mobilizują człowieka, ale i takie jak samotność, bezradność, brak celu i sensu w życiu które niszczą jednostkę od środka. Teza Uniwersalizm ludzkich doświadczeń polega na ich aktualności. Argumenty A. Trullo na swym kolażu łączy obraz współczesność z romantycznym obrazem Caspara Friedricha, Wędrowiec nad morzem mgły. Artysta przedstawia samotnego mężczyznę stojącego na górze. Jest on ubrany w ciemnozielony frak i wysokie buty. Nie widzimy wyrazu jego twarzy, ponieważ jest odwrócony tyłem. Stoi na krawędzi i spogląda na otoczenie. Przed jego oczami rozpościera się morze, które wygląda grożnie, gdyż ma bardzo wysokie fale. Zaś u Trullo wędrowiec patrzy na cywilizację. W oby przypadkach ten widok dla pielgrzyma jest czymś niebezpiecznym. Dla romantyka to morze, dla współczesnej osoby to cywilizacja. B. Uniwersalne doświadczenia to także miłość, zazdrość, gniew, samotność. C. Pełną tragedii, melancholii, ale i nadziei jest miłość tytułowych bohaterów renesansowego dramatu Williama Szekspira „Romeo i Julia”. To utwór, w którym przeplatają się dwie siły- namiętne uczucie i nienawiść. Tragedia opowiada historię miłości tytułowych bohaterów. Niestety ich rodziny pełne nienawiści nie chciały się zgodzić na związek młodej pary. Brak akceptacji ze strony najbliższych doprowadza kochanków do śmierci. Podsumowanie Dzieła na przestrzeni epok zawierają ponadczasową problematykę oraz postawy ludzkie, które spotykamy dawniej i obecnie. 96. Motyw pracy w „Lalce" Bolesława Prusa. Odnieś się do całości utworu. — Pan Wokulski — rzekłem powstając z krzesła — nie okradł nikogo… Dorobił się majątku pracą i oszczędnością… — Daj pan spokój! — przerwał młody człowiek. — Mój ojciec był zdolnym lekarzem, pracował dniem i nocą, miał niby to dobre zarobki i oszczędził… raptem trzysta rubli na rok! A że wasza kamienica kosztuje dziewięćdziesiąt tysięcy rubli, więc na kupienie jej za cenę uczciwej pracy mój ojciec musiałby żyć i zapisywać recepty przez trzysta lat… Nie uwierzę zaś, ażeby ten nowy właściciel pracował od trzystu lat… Określenie problemu Praca wzbogaca człowieka intelektualnie, daje mu szansę na realizację swych marzeń i pragnień. Dzięki niej jesteśmy potrzebni, dowartościowani. To także sposób na jedną z wielkich potrzeb człowieka, czyli zaspakajanie kontaktu z drugą osobą. Często oceniamy naszych bliskich po ich stosunku do pracy. To, jaką wagę przykładamy do powierzonych nam obowiązków zawodowych, może świadczyć jakimi naprawdę jesteśmy ludźmi. Teza W swych dziełach kreowali bohaterów, którzy z szacunkiem odnosili się do pracy, lub traktowali ją jako nieprzyjemną konieczność. W ten sposób artyści mogli ukazać hierarchię wartości danej postaci, dokonać jej charakterystyki i oceny moralnej. Argumenty A. Z pozytywistycznym entuzjazmem do wiedzy i postępu związane są losy bohatera literackiego, a dokładniej ze Stanisławem Wokulskim, czołową postacią powieści Bolesława Prusa „Lalka”. Dla bohatera nauka była w młodości celem życia. Wszystko chciał jej podporządkować, ale los lubi być przewrotny. To nie w wiedzy odnalazł szczęście, ale w zauroczeniu do kobiety. Kiedy Wokulski wkracza w dojrzałe życie na pierwszy plan wysuwa się czysto materialistyczne dążenie do posiadania stabilnej sytuacji majątkowej. Wie, że tylko ciężką pracą może wiele osiągnąć. Rozpoczyna studia w Polsce, a następnie kontynuuje je na Syberii. Po powrocie do kraju żeni się z właścicielką sklepu i zaczyna dorabiać się majątku na handlu. Jego kariera toczy się błyskawicznie. Zakłada spółkę ze Wschodem, prowadzi interesy w Bułgarii, Francji. Jego poglądy są tu typowe związane ze zbiorowością. Oprócz tego jego los jest ukazany na tle różnych warstw społecznych. Prus bowiem ukazuje klasę arystokratyczna, kupców, Żydów, biedotę. Praca bohaterowi nie daje satysfakcji, takiej którą by pragnął osiągnąć. Taj naprawdę pieniądze miały być jedynie środkiem do zdobycia serca Izabeli. B. „Lalka” ukazuje różne poglądy na pracę, np pospólstwo- Mariannaprostytutka, nie miała innego wyjścia i musiała sprzedawać swoje ciało, Izabela łęcka- gardziła pracą, uważała że to kara za grzechy. Zresztą cała arystokracja wolała rozrywki i zabawy od ciężkiej pracy. Ciężko pracują mieszczanie, ich dochody nie sa wysokie, ale starają się. Geist i Ochocki to ludzie nauki. Człowiekiem pracowitym i solidnym jest niewątpliwie stary Jan Mincel, spolonizowany Niemiec, który wszystko, co ma zawdzięcza ciężkiej, podjętej już w najmłodszych latach pracy. Jego postawa życiowa oddziaływała silnie na pracujący w jego sklepie personel, którego nauczył dyscypliny i któremu wpajał nawyk oszczędzania. Człowiekiem pracy, choć w zupełnie innym charakterze jest także inny z bohaterów "Lalki" - Ignacy Rzecki. Ten uczciwy i szlachetny człowiek, mimo sumienności i pracowitości nie reprezentuje pozytywistycznych ideałów i wartości. Podsumowanie "Lalka" to pesymistyczna diagnoza społeczeństwa, w którym nie wszystkie grupy społeczne dojrzały do pozytywistycznych ideałów pracy u podstaw. 97. Człowiek w sytuacji ograniczeń. Odniesienie Abakanowicz i innych utworów literackich. do "Klatki" Magdaleny ( podobnie jak pyt. 52) Określenie problematyki Ograniczenie to rodzaj zniewolenia stanu z góry narzuconego człowiekowi. Nikt bowiem nie z własnej, nieprzymuszonej woli chce być w niewoli. Rozumiemy przez to słowo wszelkie sztuczne ograniczenia narzucone jednostce ludzkiej, zarówno te fizyczne, jak i psychiczne. Systemy polityczne, jak totalitaryzm, nazizm, stalinizm to jawne naruszenia wolności człowieka. W takim systemie człowiek zostaje sprowadzony do rangi bezwartościowej osoby, bez woli i możliwości zmiany swojego otoczenia. Musi akceptować to, co narzuca mu władza. Teza Ograniczenia wpływają destrukcyjnie na psychikę bohatera , niszczył jego osobowość i kodeks moralny. Argumenty A. Polska rzeźbiarka w swym dziele „Klatka” ukazuje skulonego, odwróconego plecami człowieka w zamkniętej klatce. Wydaje się on być bezbronny i bezsilny wobec sytuacji w jakiej się znalazł. Nie widać jego twarzy, jego mimiki, możemy się zatem tylko domyślać, jak bardzo cierpi. Osoba ta jakby nie miała swojej tożsamości, jest bezkształtną masa, pozbawiona szczegółów. To właśnie więzienie, klatka sprawiają, że człowiek może stracić swoje „ja”, stać się anonimowym więźniem. B. Czasy II wojny światowej to okres systemu totalitarnego- zniewolenia milionów niewinnych ofiar przez nazistów. Utwór „U nas w Auschwitzu” ma formę listów do Marii, narzeczonej Tadka. Kobieta była uwięzionej w innym obozie. Opowiadanie to ukazuje, jak człowiek może utracić hierarchię wartości, która obozuje ludzi na wolności. Rzeczywistość za drutami ma swoje prawa, rządzi się odmiennymi regułami. Ludzie z obozu koncentracyjnego mają nadzieję na przetrwanie, zdobycie dodatkowej porcji pożywienia, że nie wybiorą ich dziś na rozstrzelanie drogą losową. Ludzie żyli w strachu i zaczynali zachowywać się jak zwierzęta. Przykładem na to jest obraz, kiedy pracujący przy kominie Żyd, tak bardzo boi się o swoje życie, że każe ojcu iść do komory gazowej. To system totalitarny wypaczył ich psychikę. Autor w pewnym fragmencie porównuje skazańców do starożytnych niewolników. Tak właśnie władze systemów totalitarnych traktowały więźniów swoich obozów. Podsumowanie Osobiście dodam, że za definicją ograniczenia, rozumianego jako zniewolenie kryje się tragedia człowieka. Albowiem w takim systemie człowiek zostaje sprowadzony do rangi bezwartościowej osoby, bez woli i możliwości zmiany swojego otoczenia. Musi akceptować to, co narzuca mu władza. Staje się więc jednostką podobną do marionetki, kukłą pociąganą za sznurki innych, tych „na górze”. Każda próba zmiany swojej sytuacji kończy się jednym - śmiercią. To wtargnięcie na każde pole działalności człowieka, bez względu na to, czy mu się to podoba, czy nie. 98. W jaki sposób wybitne postacie mogą być przedstawione w tekstach literackich? Załączony obraz Jacques-Louis David „Napoleon przekraczający Alpy" Określenie problematyki Tematem zainteresowania dzieł z różnych dziedzin sztuki była nie tylko biografia danej znanej postaci, ale i ich cały dorobek. Dzięki takiej postawie teksty kultury stały się skarbnicą wiedzy o wielkich sylwetkach. Artystów fascynowały życiorysy wybitnych postaci, ich pasje, twórczość, wpływ życia na ich dorobek. Teza Sylwetki znanych postaci stały się inspiracją dla dzieł kultury. Argumenty A. Jacques-Louis David na obrazie „Napoleon przekraczający Alpy” utrwalił wielkiego wodza francuskiego w momencie jednej ze zwycięskich jego potyczek bitewnych. To postać ukazana w ruchu. Bonaparte jest na koniu, który ma dwie przednie nogi uniesione do przodu. Sam Napoleon głowę ma odwróconą do widza, zaś prawą ręką wskazuje kierunek jego galopu. Strój, niezwykle barwny i dostojny podkreśla jego waleczność i bohaterstwo. Uderza także żywiołowość, ruch i dynamika. B. Odkąd magia kina zawładnęła ludzką wyobraźnia film również był zafascynowany wybitnymi sylwetkami polskiej kultury. Jednym z nich jest film w reżyserii Jerzego Antczaka „Chopin- pragnienie miłości”. Autor dzieła przenosi nas w rok 1830. Chopin, w tej roli Piotr Adamczyk, wyjeżdża z Warszawy i udaje się do Francji, by tam rozwijać swą karierę muzyczną. Po początkowych niepowodzeniach staje się w końcu gościem elitarnych salonów Paryża; jako utalentowany kompozytor zdobywa sławę i uznanie. Poznaje George Sand, w filmie kreuje ją Danuta Stenka i wkrótce staje się jej kochankiem. Wraz z dziećmi pisarki - Maurycym i Solange wyjeżdżają na Majorkę, gdzie ujawnia się gruźlica Chopina. Po powrocie zamieszkują w Nohant, wiejskim majątku Sand. Tu powstaje większość znakomitych utworów polskiego kompozytora. Podsumowanie Sylwetki wielkich twórców kultury, czy historii były inspiracją dla literatury czy filmu. Zarówno pisarze, jak kompozytorzy, ludzie kościoła dzięki swemu geniuszowi byli natchnieniem dla twórców. Ich dokonania, dorobek podejmowano w wierszach, powieściach, obrazach filmowych. Każdy z artystów starał się dostrzec indywidualne cechy danego twórcy, którego uwieczniał w swym dziele. Wskazać na jego geniusz, z drugiej strony dostrzec w nim i człowieka. 99. Jakie znaczenie w życiu człowieka może mieć wyobraźnia? Omów zagadnienie na podstawie tekst Herberta ,,Pudełko zwane wyobraźnią" oraz innych tekstów kultury. Zastukaj palcem w ścianę z dębowego klocka wyskoczy kukułka wywoła drzewa jedno i drugie aż stanie las zaświstaj cienko a pobiegnie rzeka mocna nić która zwiąże góry z dolinami Chrząknij znacząco oto miasto z jedną wieżą szczerbatym murem i domkami żółtymi jak kostki do gry teraz zamknij oczy spadnie śnieg zgasi zielone płomyki drzew wieżę czerwoną pod śniegiem jest noc z błyszczącym zegarem na szczycie sową krajobrazu Określenie problematyki Wyobraźnia to nasze marzenia, plany, ukonkretnione cele życiowe. Dzięki posiadaniu jej człowiek może na chwilę oderwać się od szarej rzeczywistości. Wyobraźnia wzbogaca nasze życie, codzienność, pozwala nam uciec w krainę marzeń. Dobrze, kiedy tworzone w naszym umyśle obrazy potrafi wykorzystać w dobrym celu, czyli je później ukonkretnić i zdobyć np. nasz cel życiowy. Samo tylko bujanie w chmurach do niczego nie prowadzi. Dobrze, kiedy wyobraźnia idzie w parze z konkretnymi działaniami. Teza Wyobraźnia wzbogaca wewnętrzny świat człowieka. Argumenty A. Tytułowym pudełkiem z tytułu wiersza Herberta , w które wystarczy zastukać, by z dębowego klocka wyskoczyła kukułka, jest wyobraźnia i jej nieograniczona moc. Dzięki niej kukułka może wywołać kolejne obrazy: drzew, z których na koniec powstanie las. Wystarczy cienko zagwizdać, by wyczarować rzekę, wiążącą góry z dolinami. Jednego znaczącego chrząknięcia trzeba, by wywołać obraz miasta z jedną wieżą i błyszczącym zegarem, szczerbatym murem i żółtymi domkami, które z daleka wyglądają jak kostki do gry. Po zamknięciu oczu na wyobrażone las i miasto spadnie śnieg, a za nim wieczór, który pogrąży cały świat we śnie. Podmiot liryczny zachęca adresatów wiersza do fantazjowania, do rozwijania i częstego posługiwania się wyobraźnią, dlatego używa czasowników w trybie rozkazującym („zastukaj", „zaświstaj", „chrząknij", „zamknij oczy"). Za ich pomocą jak w baśniach po wypowiedzeniu magicznego zaklęcia, wyczarowany zostaje świat, piękniejszy niż ten prawdziwy, dający ludziom poczucie władzy i mocy, nieograniczonych możliwości, radość i szczęście. Wyobraźnia okazuje się prawdziwym skarbem, dzięki któremu człowiek nigdy nie czuje się samotny, i dzięki któremu łatwiej jest znosić nieszczęścia i ciosy losu. niedoszłego zabójcę dopadają Strach i Imaginacja. który wiele marzy i wbrew rozumowi „nie mierzy sił na zamiary”. Zdarza się. Ukazywano nie tylko motyw starości.Różnice w języku ludzi starych i młodych. To z niej młodzi mogą czerpać przykład i szukać w tej postaci autorytetu. Porywa się na czyn absolutnie szalony. Teza Różnice w języku ludzi starych i młodych wynikają z konfliktu pokoleń. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Stąd nie są otwarci na nowości na rynku. Ludzi starych i młodych różni przede wszystkim stopień rozwoju cywilizacji. w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy obce. Po obejrzeniu adaptacji tej książki jesteśmy zwykle rozczarowani. ilustrację. Podsumowanie Wyobraźnią wzbogaca nasze życie duchowe. Zapożyczenia te są uzasadnione . czy przeżył. B. Starość to szczególny etap w życiu od zawsze fascynował literaturę na przestrzeni epok. co tradycyjne. Postanawia zabić cara. do zabójstwa nie dochodzi. Najbardziej sobie cenię wyobraźnię twórczą. pod drzwiami sypialni przyszłego władcy Polski. Starzy często wola to. Romantyczną pełną marzeń i wyobrażeń jest bohater dramatu Juliusza Słowackiego „Kordian”. przez lekturę. pomieszczenia. W decydującym momencie. łacińskie i inne. opowieść itp. Jedno jest pewne wchodzenie w dorosłość to etap niezwykle ważny dla każdego człowieka. związanych z nowościami. Poznajemy go jako nadwrażliwego młodzieńca. Dlatego często brakuje w ich słownictwie wyrazów. To osoba symbolizująca mądrość życiową. Nie używają oni także skrótowości. Mimo szczerych chęci. Kordian dotknięty niemocą mdleje przed drzwiami sypialni cara. że wybrania jest zbyt wybujała. Jego los kończy się w zakładzie dla wariatów a następnie w więzieniu. rosyjskie. Nie wiemy. doświadczenie i wiedzę. Kordian jest typem nieudacznika życiowego. że chce być wielkim patriotą i uratować swój kraj. Okres ten to czas prób i zmagań. I tak młodzieniec przegrywa ze swoimi słabościami. Argumenty A. Jego słaba psychika i niedojrzałość spowodowała klęskę w poszukiwaniu celu i sensu w życiu. jak i celu i sensu w życiu. Jest pod tym względem słabą osobowością. wtedy fantazjujemy o nieosiągalnych rzeczach. gdyż reżyser inaczej przedstawił bohaterów i miejsca 100. Wypowiedz się na temat grzeczności językowej między pokoleniami ( tekst o slangu młodzieżowym) Określenie problematyki Wizerunek młodości często podejmowała literatura na przestrzeni epok. Dzięki niej lepiej nam się funkcjonuje w świecie. odkrycia.angielskie. Między nimi dochodzi czasami do konfliktu pokoleń który jest widoczny nawet w sposobie używania języka. Mają może więcej czasu na budowanie dłuższych. Czytając książkę wyobrażamy sobie opisane w niej zdarzenia. zapożyczeń i błędów językowych. co potęguje jeszcze bardziej jego rozterki. postęp technologiczny. Ich przebieg może być kierowany np. ale bohaterem wielu dzieł był sam starzec. Wiąże się to z faktem poszukiwania przez młodych ludzi zarówno autorytetów moralnych. Wyrusza w podróż po Europie i odkrywa. pełniejszych wypowiedzi. niemieckie.B. Język współczesnej młodzieży jest pełen nowomowy. bohaterów ich stroje. chociażby w takich słowach jak : dyńka . czy wszelakich forach internetowych. którzy snuli wizje i plany trudne do zrealizowania. Literatura niemalże w każdej epoce utrwalała wizerunek. co można zaobserwować w naszym zabawnym i humorystycznym języku. Współczesna młodzież posługuje się swoją gwarą. Zaś ci. Literatura nazywa ich mianem. Teza Marzyciele ponoszą odmienne konsekwencje wierności swym poglądom. Kolejnym elementem jest tendencja do skrótowości. i Określenie problematyki Wspinają się na najwyższe szczyty -górskie. coś się rodzi.taśma bezpieczeństwa.marzycieli. co już było. Podsumowanie Czym jest gwara młodzieżowa? Otóż wszystkim po trochu. A jak wiadomo my młodzi to środowisko pełne energii i szalonych pomysłów. ma swoje tajemnice. I jest to widoczne nawet w języku. zarówno tych. tworzy wynalazki. Kolejną tendencją w slangu młodzieżowym jest językowy „luz”. Motyw tej barwnej postaci jest tematem uniwersalnym. Ociera się często on o czarny humor. ironie i słowną ekspresje. Świat ciągle ulega przeobrażeniem. To pragnienia.Do sławy – Jacka odwołanie do innych tekstów literackich. która go wyróżnia spośród innych grup. Niewątpliwie marzenia towarzyszą człowiekowi od zawsze. Młodzież stanowi przecież pewną grupę zawodową ( a co szkoła to nie praca?). ale także do rozmów na czatach. . co reprezentują grupę „starych” nie mogę się pogodzić ze zmianami. Konflikt pokoleń był. To prosta prawda. uczuciowe…Niektórzy tylko w myślach. Po co mówić cześć jak można cze lub elo? Skracanie zaczyna się już w podstawówce od nieśmiertelnej matmy i fizy. mów do mnie drukowanymi literami.Jaką rolę odgrywają marzenia w życiu człowieka? Obraz. odkrywa nowe światy. ryć beret. gadu-gadu. Młodzież w ten sposób chce wyrazić swój stosunek do rzeczywistości i do otaczającego ją świata.jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. dom wariatów. udoskonalają świat. które wcielane w życie. którzy bujali w przysłowiowych chmurach. To dzięki ludziom z rozbudzoną wyobraźnią znajduje się nowe lekarstwa. jak i tych. jednak wpisana w dzieje ludzkości. którzy należą do „młodych” nie akceptują togo. Skrótowość przydała się szczególnie w skompresowanych do 160 znaków SMS-ów. 101. a inne odchodzi w zapomnienie. niedostępne dla wapna (starszych). Często ci. jest i będzie. naukowe. inni w rzeczywistości. abstynent. niesprawiedliwość. Marzyli o wielkiej miłości. że zdobędzie przestworza. Ważne jest zatem abyśmy umieli dostrzec takiego naszego anioła Stróża w życiu i konsekwentnie dążyli do wytyczonego sobie w dzieciństwie celu. Argumenty A. czyli postać anioła.dzieło Józefa Szajny „Ściana butów” (instalacja artystyczna) i własny tekst kultury. Teza Ludzka egzystencja to poszukiwanie prawdy o człowieku w literaturze i sztuce. to jednak jego bohaterska postawa stała się inspiracją dla przyszłych buntowników. Dzieło Józefa Szajny nawiązuje do symboliki II wojny światowej. Odkrywa wielką ideę. B.walkę w imię ojczyzny.Argumenty A. Dzięki tytułowi możemy właściwe zinterpretować dzieło. pokona ludzkie ograniczenia. by tego dokonać. Niesie on na jednym ze swych skrzydeł małe dziecko. To buty przytwierdzone do kamienia w kształcie sylwetki człowieka. 102. ale w ostatnim momencie okazuje się zbyt słaby psychicznie. że uda mu się w pojedynkę zabić cara i wyzwolić naród spod jarzma niewoli. Szczególnie problem ten podejmowali pisarze doby wojny i okupacji. Określenie problematyki Refleksje o człowieku to temat literatury i sztuki. którzy pragnęli mieć wpływ na swój los. Anielska postać bowiem już od najmłodszych lat towarzyszy chłopcowi w jego dążeniu do zdobycia sławy. Ikra wnioskował. Wydarzenia II wojny światowej to pretekst do podjęcia przez literaturę problematyki związanej z psychiką ludzką i prawdą o człowieku w obliczu zagrożeń. Obraz Jacka ego „Do sławy” przedstawia popularny motyw w twórczości malarze. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu.Refleksja na temat ludzkiej egzystencji . w osiągnięciu jego marzeń. Nie każdemu z nich udało się to osiągnąć. Wszędzie panuje pieniądz. Podsumowanie Marzenia i pragnienia każdego z bohaterów literackich są wyidealizowane. Chociaż Kordian przegrał. Na tym polega siła marzeń i naiwnej wiary w poświęcenie. Problem ten ukazywała literatura. Na kartach swych utworów przedstawiała postaci. podróżach. W poszukiwanie swojego szczęścia wyrusza tytułowy romantycznego Juliusza Słowackiego „Kordian”. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. nawet pomocy nie można uzyskać od papieża. Niestety świat okazuje się wielką porażką. wyznaczali sobie różne cele. bohater dramatu Wyrusza on w podróż po Europie. Kordian sądził. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością. Nie . Postanawia on zabić cara. gdzie dwukrotnie trafił do bloku śmierci. Określenie problematyki . został kardiologiem. W czasie powstania w getcie dowodził oddziałem czterdziestu ludzi. Cudem przeżył. nie chciał opuścić swych współtowarzyszy niewoli. "Wspomnienie młodości" oraz wybranych tekstów literackich. Doświadczenia obozowe i wojenne obecne są w całej twórczości Józefa Szajny. Po wojnie pozostał w Polsce. na tle którego rozgrywa się dramat Raskolnikowa. bohater. 103. jednego z najwybitniejszych artystów drugiej połowy XX w. Nałkowskiej Podsumowanie W literaturze pisarze często poszukiwali prawdy o człowieku i jego egzystencji. reżysera. B. Zenon Ziembiewicz. który wspina się po szczeblach awansu zawodowego chodząc na kompromisy życiowe na podstawie „Granicy” z. C. w rzeczywistości getta warszawskiego i holokaustu. Był więźniem Auschwitz. ale to zostało po milionach ofiar holocaustu. Dostojewskiego jako swoiste studium zbrodni. która przegrywa psychicznie. Zbrodnia i kara” F. Szajna poprzez swą sztukę apeluje do sumień młodego pokolenia. który miał miejsce w wielu obozach koncentracyjnych. Wojna to czasy. aby nigdy nie zapomnieli o tamtych haniebnych czasach. Posiadał stałą przepustkę umożliwiającą mu poruszanie się po mieście. D. malarza. W 1942 roku pracował jako goniec w szpitalu w zamkniętym obszarze za drutami. Dobro i zło nabrały innego wymiaru. Edelman to przykład człowieka. scenografa. ale nie wykorzystał tej okazji. „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall opowiada o godności podczas II wojny światowej. jak i po niej zachował do końca aktywna postawę. Dokonując porównania każdy z pisarzy w inny sposób utrwalił prawdę o człowieku i jego godności w rzeczywistości nie tylko wojennej. Starł się przeciwstawić złu a nawet prowadził swój wyścig z Bogiem. Bohater utworu Marek Edelman opowiada o masowym wywożeniu Żydów do Treblinki na śmierć w komorach gazowych. który zarówno w czasie wojny. Słowackiego „Kordian” jako postać poszukująca celu i sensu w życiu. kiedy zmieniło się zachowanie człowieka. tytułowy bohater dramatu J. Do końca wałczył o ich godną śmierć.Jak artyści przedstawiają wspomnienia młodości w tekstach kultury? Odwołaj się do obrazu Jacka Malczewskiego pt. skończył studia medyczne.jest to zwyczajne obuwie. E. Okres ten to czas prób i zmagań. stosunek do sąsiadów. którą opuścił jako emigrant polityczny. Jest ona zaprzeczeniem takich walorów estetycznych wypowiedzi. Na obrazie „Wspomnienie młodości” Jacka ego autor przedstawia młodego pastuszka. Teza Młodość to czas za którym tęsknią pisarze i powracają do niej w swych dziełach. do elementów aktu komunikacji oraz do wybranego tekstu kultury. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa i młodości. wynika z ztego. Widzimy go tylko z tyłu. posiłki. Walery Pisarek stwierdza. który pasie świnie. jak jasność i prostota. z czasów młodości zawsze ma wpływ na nasze dalsze losy. jak i celu i sensu w życiu. Nostalgia za „krajem lat dziecinnych" powoduje. która prowadzi do rozwlekłości wypowiedzi i dyktuje „napuszone” zwroty. W. Jakie mogą być przyczyny braku skuteczności w komunikacji językowej? Omów problem. W dwunastu księgach tego arcydzieła zawarł pisarz całą swą tęsknotę do kraju „lat dziecinnych". że nabywanie zdolności poprawnego języka należy do nauki milczenia. szczególną uwagę zwraca na pretensjonalność.To. Miejsce. jakiejś melancholii. Literatura podejmuje ten problem niemal w każdej epoce literackiej. Podsumowanie Jedno jest pewne młodość i wchodzenie w dorosłość to etap niezwykle ważny dla każdego człowieka. po czasy współczesne ukazywała z innej perspektywy problem młodości bohaterów literackich. zamierzoną i jednocześnie zrozumiałą dla naszego partnera. że nie jest on zadowolony ze swojego losu. ale jest on umieszczony na pierwszym planie. 104. całą swą miłość do ziemi rodzinnej. Wiąże się to z faktem poszukiwania przez młodych ludzi zarówno autorytetów moralnych. Użyte na obrazie szarości i brązy sprawiają wrażenie smutku. staropolskie ubiory. B. Wyrażona przez tego językoznawcę pochwała milczenia. sprawia . Argumenty A. spacery. wygląd dworku i jego okolicy. Kultura słowa w komunikacji międzyludzkiej zalezy od przestrzegania konwencji językowej . porządek dnia. Każda epoka od romantyzmu. Być może młodzieniec inaczej sobie wyobrażał swoją wchodzenie w świat dorosłych? Mam wrażenie. zasady grzeczności. Jego głowa jest schylona w dół. co wynosimy z domu rodzinnego. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka. że poeta drobiazgowo przedstawia obyczaje staropolskiej szlachty: uczty. która jest warunkiem niezbędnego przede wszystkim do skutecznego używania języka. odwołując się do przytoczonego tekstu Moniki Kaczor . może to rzutować na całą naszą przyszłość. że wypowiedź budzi pozytywne uczucia zarówno u nadawcy. Odpwoiednie uzywanie języka ma istony wpływ na tzw meta komunikację. Dlatego jakich wyborów dokonamy w tym okresie. pracę. życie w zaścianku szlacheckim. Epopeja narodowa „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest dziełem. że bardzo często wypowiadane komunikay charakteryzują się banalnością i powierzchownością treści. czyli na ujawnienie . jak i u odbiorcy. Pisarek wymieniać grzechy i grzeszki polskiej mowy. Wymóg przestrzegania pewnych reguł językowych i norm estetycznych. Jedno jest pewne wchodzenie w dorosłość to etap niezwykle ważny dla każdego człowieka. aby wypowiadane przez nas słowa i zdania niosły treść przez nas mówiących. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. Różnice w kontaktach językowych między nadawcą a odbiorcą polegają także na tym. Warto czasami coś niedopowiedzieć lub przemilczeć niż powiedzieć za duzo. powinien wypowiadać się poprawnie. gdy odbiorca nie zna języka. kontakt językowy między nimi jest niemożliwy. osoba. żeby np. jasno i precyzyjnie. znają jego słownictwo i gramatykę. lecz również czasowy. usiłujemy zgadnąć. by odbiorca dobrze go zrozumiał. by obronić własne stanowisko. abyśmy mówili tak. z którą prowadzimy dyskusję. jeśli naturalnie posługują się oni tym samym językiem. Między nadawcą a odbiorcą może wystąpić nie tylko dystans przestrzenny. Określenie problematyki Komunikacja to nawiązywanie i utrzymywanie łączności między ludźmi za pomocą języka. w trakcie rozmowy osądzamy i reagujemy schematycznie. Ważne. wówczas nasza wypowiedz staje zbyt rozwlekła. tj. którym posługuje się nadawca. 1. . Na podstawie: Monika Kaczor. przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki i brak zgody na inny punkt widzenia. odnosimy to do własnego życia i osądzamy w kontekście własnych doświadczeń. w jaki sposób mówimy do innych ludzi.Podstawową jednostkę komunikacji językowej nazywamy aktem mowy. choć staramy się wyglądać na zainteresowanych. Ze znaczeń słów zawartych w komunikacji wynika to. do odbiorcy. C. jeśli ludzie chcą się ze sobą porozumieć. korespondencji i tekstów publikowanych. komunikat. który stanowi tworzywo komunikatu (tekstu). musi coś do drugiego. oraz wspólny język. cokolwiek mówi rozmówca. Okazuje się. Autorka zatem stawia na prostotę wypowiedzi i jej jasność. czyli tylko pewne informacje. jeśli chce. treść wypowiedzi rozmówcy wywołuje skojarzenie. Kiedy nasze wypowiedzi są zbyt bogate w zbędne słowa. Chodzi o to. to. Autorka powołuje się na Walerego Pisarka. np. podnosimy głos. jeden z nich. powiedzieć albo napisać. żeby jeżeli my wypowiedzi nadajemy pozytywne zabarwienie. tj. Stosowanie określonych wyrażeń zgodnie z ich znaczeniem na zrozumienie całości komunikatu. W wypadku. B. Do barier komunikacyjnych możemy zaliczyć: słuchamy wybiórczo. Jakie są niezbędne warunki komunikacji językowej? Powołam się na akt komunikacji. nasze słowa nie były odebrane inaczej. by zrozumiał nas parner. albo mówić nie na temat. słuchamy tylko początku. żeby także w sposób pozytywny odebrała to osoba. odbiorca. Przede wszystkim. Sprawny kontakt językowy zależy też od właściwej postawy nadawcy i odbiorcy w procesie porozumiewania się. atakujemy. w które się zagłębiamy. że mogą się oni kontaktować w bezpośredniej rozmowie albo za pośrednictwem telefonu. Estetyka słowa a kultura języka. Dobre poznanie języka wymaga systematycznej pracy. Dzięki temu między nadawcą a odbiorcą nastąpi kontakt językowy.znaczenia określonych wiadomości oraz na informacje o efekcie rozmowy. do której kierujemy tą wypwoiedż. aby tak mówić. zastanawiania się nad budową i znaczeniem wyrazów i nad strukturą wypowiedzi. Niezbędnymi elementami komunikacji językowej są więc: nadawca. Nadawca. Teza Zła komunikacja wynika z braku umiejętności interpretacji znaczenia słów przekazywanych przez nadawcę komunikatu Argumenty A. Podstawowym warunkiem sprawnego kontaktu komunikacyjnego jest dobra znajomość języka przez nadawcę i odbiorcę. który mówi o klturze milczenia. W procesie komunikacji często pojawiają się różne zakłócenia i bariery. co rozmówca ma "naprawdę" na myśli. myślimy. które skutecznie uniemożliwiają nam przekazanie informacji. czyli wytwór mówienia lub pisania. kontakt między nimi. którego nazywamy nadawcą. że milczenie jest ważne w komunikacji. zwany też tekstem. co za chwilę odpowiedzieć. negatywnie. oceniamy czy porównujemy siebie z rozmówcą. szukając rady dla rozmówcy. czyli zakomunikować mu coś. Monika Kaczor zwraca uwagę. był świadkiem jego zmagań z losem. kłopotów. O jej bogactwie i blasku świadczą pory roku. to idziesz ty. coś niesamowitego. dbałość o jej zrozumienie. święty. co zdołał ciemność zmóc! O deszczu światła! lej się! lej! O święto leśne! Lata czas!. Topos ten służył także twórcom do ukazania ogólnych prawd o otaczającej ich rzeczywistości. idzie i woła. Określenie problematyki Człowiek nie może żyć w oderwaniu od natury.O wonny. np. To one wyznaczają nasze działania. gra i grzmi! To idziesz ty. jest świętością. dzięki wprowadzeniu licznych epitetów i czasowników.. Podsumowanie Obowiązkiem odbiorcy jest natomiast skupienie się nad treścią wypowiedzi nadawcy. uczy jak postępować.. rytm dnia. wpływa na jego rzeczywistość. Pejzaż stawał się często wręcz bohaterem dzieł literackich. Swoją ekscytację autor podkreśla licznymi wykrzyknieniami.Tetmajera wyczuwamy zachwyt nad pięknem natury. Ile tu kwiatów. żywi nas..W jaki sposób natura może inspirować twórcę? Wiersz „ Ciemny pachnący las” Kazimierz Przerwa . Argumenty A. boskim darem dla człowieka. z wonnych par. Przynosi nam ukojenie. przeżycia. Różnymi językami mówią.ponieważ wypowiedź zrozumienia. Krajobraz w utworze poety to cud. Idzie! o! idzie z ziemi zew. Przyroda to dar od Boga. W wierszu Kazimierza Przerwy. o Bóstwo święte.Tetmajer i swój przykład. świeży wiatru dech złotych rozwiesił arfę wstąg. może być jego przyjacielem i wrogiem. niepoprawna lub chaotyczna jest trudna do D. 105. Wpływają na nastrój człowieka i jego aktywność. radości . nastroje. złotą. Każda z nich ma swój urok i piękno. ziół i traw! Jak złotem ku mnie błyszczy mech! Ile tu duchów lata w krąg! Jak błyszczą skrzydła pośród drzew! O Boże! Cóż za cud i czar! Sto dębów z wiatrem szumi wraz! Sto dębów mgłę przerzyna wpław.. jak i odbiorcy utrudnia bądź wręcz uniemożliwia kontakt językowy i jest sprzeczna z zasadami kultury języka. Opis . słoneczną. święta Moc! Matko i dziecko duszy mej!. Często świat przyrody uczestniczył w życiu postaci. co trudno opisać nawet w poetycki sposób. Przyroda wtopiła się w nasze istnienie i od początku świata towarzyszy człowiekowi w jego działaniach. Niewłaściwa postawa zarówno nadawcy. z pachnącej ziemi. letnią mgłę. Teza Natura w życiu człowieka odgrywa ważną rolę. jest pełna ruchu i dynamiki. Przywołam także tekst kultury. i wonny. Natura tu żyje. wielki las! O blask. W przypadku obrazy została uchwycona jego złowroga moc. obrazem natury spotykamy się w epopei narodowej Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Pisarze wzniecali w rodakach nadzieje na odzyskanie niepodległości. krzepili serca zniewolonych Polaków. refleksje na temat kondycji człowieka w świecie. że słowo patriotyzm to część naszej tradycji. To w nim kwitną jabłonie. Argumenty . by słowo ojczyzna zawsze kojarzone było z wolnością. Spełnia on różne funkcje. języka. dojrzewają owoce jesieni. rozumianego jako powrót do kraju lat dziecinnych został wykreowany w „Panu Tadeuszu”.W jaki sposób jest przedstawiany motyw patriotyzmu? Mural Warszawa 44 oraz inne utwory literackie. To umiejętność traktowania z sercem dzieł naszych rodaków. mogących wskazać rodakom właściwe drogi ku odzyskaniu wolności. B. Krajobraz jest odzwierciedleniem przeżyć wewnętrznych bohaterów. Wiersz ma zadanie nie tyle zachwycać się samą przyrodą. jakby pejzaż scalał się z życiem bohaterów Soplicowa. Teza Patriotyzm w literaturze to artystyczna próbą podniesienia na duchu zniewolonego narodu. Świat przyrody jako pretekst do idealizacji litewskiego krajobrazu. Sielski krajobraz dopełniają lasy i puszcze. Określenie problematyki Żyjemy u progu XXI wieku. wręcz baśniowym. czy samego krajobrazu. Pisarz szczególny nacisk położył na zjawiska przyrody oraz roślinność litewską. ale wywołać u odbiorcy wrażenie harmonii i ładu. Pamięć o zamierzchłych czasach niewoli zaciera się w naszych umysłach wraz z ostatnimi żyjącymi świadkami holocaustu.działa na wyobraźnię. 106. W tym przypadku natura pokazuje swoją przyjacielską twarz. dzięki malowniczemu opisowi. Stwarza to wrażenie. puszczają pąki wiosenne kwiaty. Często nadaje im cechy ludzkie. niszczycielska. To także symbol ważnych wartości . jak bardzo poeta cenił sobie florę i faunę litewskich terenów. Czym jest to pojęcia dla nas współczesnych? To miłość do historii. Ale są przecież skarby naszej kultury. buduje nastrój i ożywia świat przedstawiony w utworze. które nie pozwalają nam zapomnieć. To na koniec obrona naszych granic i walka. tradycji. Z niezwykle wyśnionym. Autorzy wręcz prześcigali się w swych koncepcjach. które u autora mienią się różnymi barwami. Podsumowanie Obrazy przyrody to temat uniwersalny. Dworek Sędziego otoczony jest pięknym ogrodem. Każdy z nich wysuwał inne postulaty. To znak. Natura podkreśla uczucia poety. odnoszą się do swojego życia prywatnego. Jednak wydarzenie to przeszło do historii Polski i do pamięci zbiorowej jako przykład wielkiego patriotyzmu naszych rodaków. czernią i czerwienią. sugerują . W ciągu 63 dni krwawych walk o wolność stolicy zginęło setki tysięcy cywilów i żołnierzy. aby osoby. Murale „Warszawa 44” nawiązuje do wydarzenia z czasów II wojny światowej i powstania warszawskiego. W Internecie zdarza się to niezwykle często. czy forach internetowych świadczy o naszym stopniu kultury osobistej.Od czego zależy sposób w jaki prowadzi się dyskusje i spory? Na podstawie tekstu o sporach w Internecie. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. który odbywa romantyczną podróż po Europie. Argumenty A. że dyskusje przeradzają się w kłótnie. Był to również przejaw troski artystów o stan państwa. Była to walka zbrojna żołnierzy Armii Krajowej w okresie od 1 sierpnia do 2 października 1945 roku przeciwko okupantowi niemieckiemu. a raczej na zwróceniu na siebie uwagi widzów. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. tekstu kultury i własnych doświadczeń. Rozmówcom nie zależy wówczas na porozumieniu. Ważny jest fakt. Spory czasami zamieniają się w walkę. z nauczycielem. gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi.A.walkę w imię ojczyzny. Topos ten oddawano na różne sposoby. W ten sposób twórcy na przestrzeni epok pragnęli dać świadectwo prawdzie znajdujących się w kajdanach niewoli. z rówieśnikami. Innym utworem. 107. Do walki przystąpiła ludność cywilna stolicy i powstanie przekształciło się w powstanie powszechne. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Najbardziej znaczący jest znak „Polski Walczącej” na tle sylwetek powstańców. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. ale i na kartach dzieł. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. Dyskusja ma wiele twarzy — inaczej rozmawiamy z rodzicami. Pomimo różnic. Ich dzieła tchnęły patriotyzmem i wzbudzały w rodakach nadzieje na odzyskanie niepodległości. oceniają. Murale posługuje się tylko trzema kolorami. Wynosi z tego ważne doświadczenia. w klasie. Podsumowanie Literatura utrwaliła na swych kartach wiele obrazów ojczyzny. w której rozmówcy obrażają się wzajemnie. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. że istnieje etykieta językowa i etykieta ( czyli zbór zasad. Określenie problematyki Sposób prowadzenia dyskusji i sporów zarówno w życiu codziennym. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia Kordiana w dorosłe życie. krytykują się. obowiązujących w Internecie”) Teza Spory i dyskusje w Internecie nie muszą łamać zasad poprawnościowych języka. B. Odkrywa wielką ideę. używają niecenzuralnych słów. Wyrusza więc w podróż po Europie. Niestety bywa. dyskutanci zawsze powinni dążyć do osiągnięcia porozumienia. ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego. które wchodzą w różne konflikty wiedziały. Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną.bielą. którą nazwali Niedźwiadek. to także tekst tego wezwania. a ten pojął za żonę siostrę Domejki. Wiązał się on najczęściej z tematyką patriotyczną. znanego z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza było niezwykłe podobieństwo nazwisk. . jak niegdyś napisy na ścianach toalet. przypisywać jej najgorsze cechy. hejterów natykamy się niemal pod każdym opublikowanym tam tekstem. że mogą do siebie strzelać bardzo długo..Apel jako tekst kultury. Wojski zgodził się sekundować. . W tych trudnych czasach nie opuścili rodaków wybitni twórcy. Do nich następnie układano melodię i w ten sposób wzniecano w rodakach nadzieje na odzyskanie niepodległości. Internetowa nienawiść jest tak powszechna. jednak jej siła jest większa. szufladkować wszystkie osoby reprezentujące daną orientację z użyciem negatywnych epitetów – wówczas mamy już do czynienia ze zjawiskiem hejtu. Internauci sądzą. Wtedy Domejko i Dowejko postanowili raz skończyć spór. odwołaj się do "Roty" Marii Konopnickiej. którzy piórem wskazywali na różne drogi ku odzyskaniu wolności. kiedy obaj na polowaniu razem wypalili do jednej niedźwiedzicy.nieprawdziwe wnioski. kto jest zdobywcą wspaniałego myśliwskiego trofeum. zaś jej język razi i rani wiele osób. Domejko ożenił się z siostrą Dowejki. Kiedy jednak zaczynamy drugą stronę poniżać. Odtąd stali się nierozłącznymi przyjaciółmi. W Polsce ten tekst kultury szczególnie rozwinął się w okresie. mamy do czynienia z normalnym dyskursem. W końcu wymyślił podstęp. do zajęcia konkretnego stanowiska. Na wpisy tzw. że sa anonimowi i to im pozwala na obrażanie drugiej osoby. Na pamiątkę wydarzenia zbudowali karczmę. Miarka się przebrała. Przyczyną słynnego sporu Dowejki z Domejką. Było pewne. Zdecydowali pojedynkować się na śmierć i życie. a Domejce i Dowejce nie pozostawało nic innego. B. 108. Następnego ranka przeciwnicy przybyli na miejsce i zobaczyli. ale wieczorem przed pojedynkiem sięgnął do książek szukając rozwiązania tej trudnej sytuacji. a i tak żaden z nich nie trafi. działania. wulgarne komentarze w sieci to niestety jedna z wielu mrocznych stron internetu. Szlachta zgromadzona przy karczmie podziwiała pomysłowość i mądrość Wojskiego. Wojski pociął skórę na wąskie pasy i w ten sposób wyznaczył uczestnikom pojedynku odległe stanowiska. Polska straciła swoją wolność. Podsumowanie Tak długo. jak różnimy się dyskutując o wartościach czy określonych poglądach. niedźwiedzią skórę rozciągniętą przez rzekę. czyli celowego siana nienawiści. Określenie problematyki Apel to wezwanie do walki. kiedy Polska była pod zaborami.. Nie sposób było rozstrzygnąć. jak się pogodzić. Ich naczelną wartością jest próba oddziaływania na nastroje zniewolonego narodu lub wpływanie na ich sumienie. ale nie straciła wiary i nadziei na odzyskanie niepodległości. Teza Apele patriotyczne to skarbnica wiedzy o historii Polski. Obraźliwe. Takie zjawisko nazywa się hejtowanim. C. Jedną z nich były apele patriotyczne. która biegała. którego tytuł oznacza tekst przysięgi. który cwałował na koniu. dźwigając drugiego pajaca. wyrazem tej wiary są kończące każdą strofę słowa: „Tak nam dopomóż Bóg". pociąg. Pieśń wykonał chór pod batutą kompozytora . co chwilę potykając się i zatrzymując. zagrożonej przez działania zaborcy. szczególnie w czasie zaborów i utraty niepodległości. 109. Był tam niedźwiedź wdrapujący się na słup. uroczysty charakter. Konopnicka odwołała się w utworze do poczucia narodowej godności. był piejący kogut. / Nie damy pogrześć mowy!"). To przede wszystkim wyraz oddania się Ojczyźnie. protestujących pobito. Wiersz „Rota” Marii Konopnickiej . Poetka pisze o konieczności walki do ostatniej kropli krwi (odwołanie do etosu romantycznego).Jak realizowany jest topos theatrum mundi? Odwołanie do fragmentu "Lalki" Bolesława Prusa i tekstu kultury. które tańczyły walca przy dźwiękach niewyraźnej muzyki. cyrkowy pajac. Podsumowanie Apele z różnych epok naszej historii to nie tylko ślad konkretnych wydarzeń odciśnięty w pamięci narodowej. A gdy kogut zaczął piać łopocząc sztywnymi skrzydłami.„Boże. powstał w roku 1908 (opublikowany został po raz pierwszy w krakowskim piśmie „Przodownica") jako protest przeciwko coraz bardziej nasilającej się polityce germanizacyjnej.Feliksa Nowowiejskiego. manifestacja tożsamości narodowej. coś Polskę…”. mysz. „Hymn do miłości Ojczyzny” był literackim debiutem dobiegającego czterdziestki biskupa Ignacego Krasickiego. gdy tańczyły martwe pary. Inny apel to np. gdy ołowiani pasażerowie pociągu. na co wskazują formy gramatyczne zaimków i czasowników w 1. zaczęli . Wiersz reprezentuje lirykę bezpośrednią (wyznania). do honoru Polaków i chlubnej przeszłości. Kolejny apel to hymn Alojzego Felińskiego. Już otwierające wiersz słowa świadczą o bezwzględnym nakazie obrony narodowej tożsamości. Elementami typowymi dla apelu jest nie tylko tematyka. Ignacy Krasicki napisał utwór. ale i budowa. Pretekstem był także słynny strajk uczniów we Wrześni. Niekiedy podczas tych samotnych zajęć w starym subiekcie budziło się dziecko. którą już omówiłam. który toczył się po szynach. jednostka mówiąca w imieniu zbiorowości („Nie rzucim ziemi. który jest gloryfikacją pracy i walki dla ojczyzny za wszelką ocenę. by nie dać "pogrześć polskiej mowy". Wszystkie te figury pan Ignacy nakręcał i jednocześnie puszczał w ruch. której wyrazem były przymusowe wywłaszczenia Polaków z ziemi i wprowadzenie do szkół języka niemieckiego jako wykładowego. a ich rodziców skazano na karę aresztu. osobie liczby mnogiej -zbiorowy podmiot liryczny. C. To sposób oparcia się wrogowi. a także pochwałą poświęcenia dla polskiej ziemi. skąd nasz ród. przywołuje wykorzystany przez Wyspiańskiego w „Weselu" symbol złotego rogu jako sygnału wzywającego do walki. polskości.Argumenty A. i kilka par. jadącego bez celu. W zmaganiach z zaborcą pomaga narodowi Bóg. „Rota" została po raz pierwszy wykonana publicznie w Krakowie 15 VII 1910 podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego. B. Wiersz ma podniosły. Wydobywał wtedy i ustawiał na stole wszystkie mechaniczne cacka. uważa życie nie tylko za kolorową maskaradę. coś wyreżyserowanego. Taka postawa zakłada nieszczerość. Po odegraniu swojej roli lalki i ludzie kończą tak samo: bezużyteczni są zapominani i odsunięci. Obecność toposu świata jako teatru słania odbiorcę do poszukiwania w świecie autentyczności i prawdy. jest ono teatrem. Sam Rzecki także zachowuje się trochę jak marionetka. gdybyście myśleli. że jest ono i straszniejsze. bo wszystko zależy od reżysera sztuki. ponieważ odnoszą się do przekonania. podróżni?… Dlaczego narażasz kark. nawet wzruszenie nie jest autentyczne. która nie potrafi docenić miłości kupca. Tym samym przestawali oni być sobą. zatracali swoje prawdziwe ja. Dla „ty" lirycznego. do którego zwraca się poeta. Mieli wrażenie. którzy byli sterowani przez innych. mogłoby się zdawać. Człowiek to dla Rzeckiego taka zabawka. laka. nabrał jakiegoś fantastycznego życia. Poeta. bo polega na „wznoszeniu w górę brwi". który przyniesie Polsce nowego Napoleona. tancerze?… Wykręcą się sprężyny i pójdziecie na powrót do szafy. natomiast ich życie spoczywa w cudzych rękach.Czym dla współczesnego człowieka jest tradycja? Kaczmarskiego ''Wykopaliska'' i własny przykład. nakładaniem kolejnych masek. Podsumowanie We wszystkich zaprezentowanych utworach ludzie zostali porównani do kukiełek – pojawił się motyw świata jako teatru. Czasami stawali się marionetkami w rękach Boga. Do tego motywu nawiązywali także twórcy. że to jest coś wielkiego!… (podobnie jak pyt. W ten sposób nawiązuje poeta do starego literackiego toposu „świata jako teatru". zabawą. Tworząc nową witrynę subiekt zastanawia się jednocześnie nad sensem życia. Sceny te mają wymiar filozoficzny. nic nie może się z nim równać.. że każdy człowiek. lepiej lub gorzej. bez serca laką. 26) Określenie problematyki Pisarze w swych utworach często przedstawiali bohaterów. akrobato?… Co wam po uściskach. W wierszu Stachury „Życie to nie teatr” przeciwstawione zostały sobie dwie postawy wobec życia. że to właśnie ludzie są jak nakręcane marionetki. na co człowiek nie ma wpływu. którzy nie zawsze świadomie wpływali na swój los. jaką jest życie. że świat to teatr. i jednocześnie piękniejsze niż teatr. Wszelkie próby zmiany swego losu nie zdają się na nic. egoistyczną. przeciwnie. który wyzwoli Polskę. marionetka. z większą lub mniejszą świadomością.przypatrywać mu się ze zdziwieniem i gdy cały ten świat lalek. Teza Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziełach na przestrzeni epok. sztucznego. odgrywa rolę w teatrze życia. Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziele. Głupstwo. Ludzie sa igraszką losy w rękach jakieś siły. nieustanną grą pozorów. kiedy Rzecki układa zabawki w sklepie. nawet śmierć. udawaniem. W refrenie siebie i adresata swojej wypowiedzi nazywa aktorami. obca jest jej prawda. stary subiekt podparłszy się łokciami śmiał się cicho i mruczał: — Hi! hi! hi! dokąd wy jedziecie. W świecie teatru człowiek jest marionetką. fatum. które kojarzą mu się z ludźmi. Argumenty W „Lalce” Bolesława Prusa najdobitniej motyw „Świata jako teatru” jest widoczny w scenie. Porusza on mechanicznymi zabawkami. Marionetką jest Wokulski w rękach Łęckiej. lub sami zachowywali się jak aktorzy na scenie. czy drugiego człowieka. Wierzy bowiem w ślepy los. Na jej losy ma wpływ przypadek. W dziełach kreowali bohaterów. mówi. 110. ( pytanie powtórzyło się dwa razy) Utwór Jacka . co oznacza. przy drgającym świetle gazu. Ale i sama Izabela jest piustą. wszystko głupstwo!… a wam. Prowadzimy wykopaliska. łowienie ryb. tańce przy ognisku. która pielęgnuje je i rozwija. zanim jeszcze słońce zgasło.To ruiny! Ruiny! Ruiny! Ręce wasze w śmierci po łokcie! Mówią nam. zaangażowaniu możliwe jest poznanie życia naszych przodków. zatem funkcję integrującą. jaka towarzyszy archeologom. ze za chwile mogą odkryć całość jakiegoś cennego przedmiotu. Teza Wizerunek różnych tradycji w tekstach kultury to możliwość utrwalenia kultury. To nie gruzy.Odcisk palca w wypalonej glinie. ale i zbiorowe. Praca w polu. Pochyleni nad ziarnkiem piasku Za nic mamy mroczne nieboskłony. drobiazgowej pracy w ziemi. które nie boją się żmudnej. które obchodzą wspólnie całe narody. które się tym zajmują to niezwykle znaczące rzeczy. Że nie gruzy to. Są oni tak mocno zaangażowani w swe prace. Pełnią one. charakterystyczne tylko dla danej rodziny. Kochanowski wychwala proste czynności. Pisarze pragnęli w ten sposób złożyć hołd polskim zwyczajom i wierzeniom ludowym. Wczoraj. lecz fundamenty Określenie problematyki Każdy naród wytwarza określone zwyczaje. Z drugiej strony była także miejscem pracy i odpoczynku. Wystarczy. obyczajów dawnych czasów . Tradycje mogą być indywidualne. jakie rządzą światem. Tradycja to zespół zakorzenionych w kulturze czynności i praktyk o znaczeniu symbolicznym. A my w miskach sprzed lat trzech tysięcy Jak co rano jemy ryż na śniadanie I twierdzimy z uporem dziecięcym Że nie śmierć to. cnót. opierając się na tradycjach. Ich podstawową funkcją było podkreślenie światopoglądu epoki. „Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego. To dzięki ich pasji. które odprawiano dwudziestego trzeciego czerwca. gdy czyścimy z gliny Połamane w ziemi paznokcie. Są to symbole kultury dawnej społeczności. że świat wiejski nabiera ładu i harmonii. ale i pretekst do sportretowania społeczeństwa. Wieś była zatem miejscem pełnym ładu. Tematem tej sielanki są obrzędy ludowe. gra na fujarce. Autor podkreśla adrenalinę. Składa hołd osobom. ze nawet nie zauważają. które wychwalały uroki życia. ukazanie prostych prawd moralnych. a Zmartwychwstanie. W noc świętojańską kolejno dwanaście panien śpiewało pieśni. Zobaczyliśmy Oko Ikony. . B. czyli początek jakiejś historii przed lat. ponieważ wiedzą. że dla osób. Zas dla osób. ze wydobędę z ziemi jakiś kawałek i już nie mogą przestać dalej kopać. Nieskończone. w dzień świętego Jana. Podsumowanie Tradycje są skarbnicą wiedzy o kulturze zamierzchłych czasów. a nawet jednostki. pokazują cel życia i sens codzienności. Argumenty A. harmonii. Dziś. na byłej świątyni dziedzińcu Przy ogniskach nucimy rzewnie Zapomnianą pieśń barbarzyńców. Na kolanach przez dni i tygodnie Przed nikomu nie znanym świętym Upieramy się nadal łagodnie. na pustej równinie. Pisarz zwraca uwagę na fakt. lokalnej społeczności. towarzyszących jakieś uroczystości. pszczelarstwo. lecz fundamenty. Spełniały one funkcję utrwalenia . że nadchodzi noc i nadszedł czas spoczynku. które się tym nie interesują wiele znalezisk to tylko nic nie znaczące ruiny. Odprysk złota w popiele ogniska. Jutro twarz jej ujrzymy zapewne. obyczaje i obrzędy. W wierszu „Wykopaliska” Jacek Kaczmarski wyraża szacunek do pracy archeologów. Te z pozoru błahe zajęcia sprawiają. Argumenty Mówić i pisać poprawnie to znaczy według autorów tekstu pisać i mówić poprawnie od względem ortograficznym. czyli znam zasady powiedzmy przywitania. zwłaszcza odmiany wyrazów. To dzięki wielkim dziełom jesteśmy w stanie spojrzeć retrospekcyjnie w przeszłość i poznać kulturę. inicjowania rozmowy. zakończenia rozmowy. ogłoszenia. Ważne są także inne aspekty. Poprawność językowa jest uzależniona od sytuacji. Należy pamiętać o odpowiednim układzie graficznym (nagłówek. wyróżnienia. innego przy pisaniu pozwu rozwodowego.Kto zaprasza. Podam przykład pisania zaproszeń. pożegnań. innych naukowiec. innych słów używa przecież poeta. Teza Do skutecznego porozumiewania się ważne jest przestrzeganie zasad norm językowych. Obowiązuje zasada pięciu palców. interpunkcja.Gdzie zapraszasz. zarówno w tekstach pisanych. przestrzegać zasad wymowy i gramatyki. w pisaniu zaproszenia.2. akapity.Kogo zapraszasz. które mogą zakłócić komunikację. czy unikać słów wulgarnych. . podania. Oto elementy :1. Mówić poprawnie zdaniem to dostosowywać swoją wypowiedź do danej sytuacji. Innego słownictwa używamy przy wyznaniach intymnych. dedykacji. Ważne jest aby unikać błędów językowych.Na co zapraszasz. Inne zasady panują przy pisaniu listów. . Obowiązuje w nim grzecznościowa zasada pisania wielką literą zaimków.3. innych prawnik. sposób myślenia. naszym wykształceniu i kulturze słowa. pozdrowień. 111. w jakiej się znajdujemy. głoszeniu przemówienia. To świadczy o nas samych.4. kodeks moralny naszych przodków. Mówić popranie to oznacza nie tylko używać słów „grzecznych” . ponieważ odbiorca może nie wiedzieć co mu chcemy przekazać i nasza wypowiedź może okazać się dla niego niezrozumiała. poprawnej polszczyzny. A inne w formułowaniu: przeprosin. Określenie problematyki Poprawność językowa to przestrzeganie norm językowych. życzeń. jakie obowiązywały w danych czasach historycznych. czy życiorysu.Normy językowe w mowie i piśmie na postawie dołączonego tekstu Szostaka.tradycji.Kiedy zapraszasz. powitań. składnia . czy frazeologia. jak i mówionych.5. podpis) Podsumowanie Poprawność językowa czyli norma to nie tylko sama poprawność gramatyczna. Powinno być podpisane przez zapraszającego. jak poprawna ortografia. Podsumowanie . Podkomorzy krytykując modę francuską odnosi się z szacunkiem do rozmówców. W wielkiej peruce. Zazdroszczono domowi. przypinali szablę. która przypominała raczej jeden wielki kołtun. do tego. że przeszkadza Kulturze. Nogi miał długie. opisywać długo. W pończochach. Dosyć. wybranych utworów i własnych doświadczeń komunikacyjnych. Biegali wszyscy za nim jakby za rarogiem. co w Litwie chodził po francusku. Ubierali się jak na szlachciców przystało. a całość stroju szlachcica dopełniała konfederatka. Oczywiście jeżeli używamy negatywnych epitetów. którą do złotego runa On lubił porównywać. że po świecie Jeździ wenecki diabeł w niemieckiej karecie. potem pas Słucki i wysokie obuwie. ironia. mowiąc. Cały stan szlachecki wyśmiewał jego pończoszki. który jako pierwszy na Litwie nosił się "po francusku". że krytyka może być motywująca. Stąd w tekście występuję komizm języka. A na kozłach niemczysko chude na kształt deski. A chłopi żegnali się.Środki językowe w krytyce. Najczęściej kojarzymy zatem ten sposób wypowiedzi z czymś negatywnym i ocenianiem naszego postępowania. Podobnie i wykrzyknienia. Która się po francusku zwała karyjulka. Stara się wszystko przedstawić z humorem. które poniżają rozmówcę niczego nie osiągniemy. Argumenty Z krytyką mamy do czynienia w epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Jeżeli skrytykujemy koś nie raniąc go. że tamuje progresy. przed którego progiem Stanęła Podczaszyca dwókolna dryndulka. Jednak warto pamiętać. Zamiast lokajów w kielni siedziały dwa pieski. Pierwszy człowiek. że nasz rozmówca zmieni swoje zachowanie. ( fragment . a my do kołtuna. cienkie.112. że polskie ubranie Piękniejsze jest niż obcej mody małpowanie. jak od chmielu tyki. Starzy na on ekwipaż parskali ze śmiechu. klamerki oraz peruczki. czy poglądy. Podkomorzy gani bezmyślne kopiowanie mody francuskiej oraz przytacza przykład Podczaszego. Odwołanie do fragmentu "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Teza Dobrej. że nam się zdawał małpą lub papugą. konstruktywnej krytyce służy celowy i świadomy dobór środków językowych. sarkazm nie sprzyja dobrej komunikacji. Sam Podczaszyc jaki był. ze srebrnymi klamrami trzewiki. chude na kształt deski. Sam Podkomorzy razem z Sędzią zachowywali wierność tradycji oraz kulturze ojczystej. kiedy się go krytykuje. Podkomorzy używa najwięcej porównań: Podczaszyc wyglądał jak małpa w wielkiej peruce. kolokwializmy. Milczał. Peruka z harbajtelem zawiązanym w miechu. szanując jego osobę.Podkomorzego uwagi polityczne nad mi) Kiedy do ojca mego w oszmiańskim powiecie Przyjechał pan Podczaszyc na francuskim wózku. Służą temu odpowiednie środki językowe. wówczas mamy do czynienia z konstruktywna krytyką. Może sona doprowadzić. że zdradza! Taka była przesądów owoczesnych władza! Określenie problematyki Nikt z nas nie lubi. Jeśli kto i czuł wtenczas. Biegali wszyscy za nim jakby za rarogiem. boby krzyczała młodzież. Na żupan ubierali kontusz. W drugim ujęciu mamy metaforycznego potwora. który niczym z pozoru nie różni się od zwykłych śmiertelników. postać negatywna. Młodzieniec nauczył się prowadzić podwójne życie i korzystać ze swej mocy w celu ratowania świata. Superbohater o supermocy to oczywiście hollywoodzki wizerunek Spidermana. której ona dotyczy. Określenie problematyki Warto na początku mojej wypwoiedzi wyjaśnić termin. W pierwszym przypadku przypomina on postać fantastyczną. Można to osiągnąć za pomocą odpowiednich środków stylistycznych. które od wieków wyznaczają granice ludzkiej moralności.Jaką funkcję w kulturze pełnią walki z potworami? Odniesienie do obrazu Spidermana walczącego z potworem. Literatura i sztuka ukazują go w ujęciu realistycznym ale i symbolicznym. wartości. dzięki której możemy zwrócić komuś uwagę. 113. Budzi grozę i uosabia mroczną stronę. Przybierają oni postać potworów mutantów. skorpionów. olbrzymów. Uzasadniona krytyka czasem jest nieodzowną i jedyną metodą.potwór. Po wypadku w laboratorium. wręcz przeciętnym chłopcem. szefowie świata przestępczego a nawet stworzenia pochodzenia pozaziemskiego. To smok. kiedy to został ukąszony przez: radioaktywnego (w komiksie) .zmienionego genetycznie (w filmie) pająka nasz bohater zyskał specjalne pajęcze umiejętności zręczność. Jego celem jest eliminacja wszystkich. szatan. Argumenty A. Swoje rozważania dopełnię wybranym tomem opowiadań Andrzeja Sapkowskiego „Ostanie życzenie”. Teza Walka człowieka z potworem to symbol dobra i zła.Celem konstruktywnej krytyki jest zmiana zachowania osoby. ze ma on różne oblicza. sumienie. Składa się na nie kilka mniejszych . wampir. szybkość. szaleni naukowcy. Poznajemy go jako zwyczajnego człowieka. powiedzieć. B. Często to stwór o wielkich rozmiarach. To lęki człowieka. Człowiek Pająk w rzeczywistości nazywa się Peter Parker i w przeciwieństwie do wielu innych superbohaterów przez większą część życia był najzupełniej normalnym. Artyści od zarania dziejów pokazują nam na kartach swych utworów ową problematykę. którzy pragną skrzywdzić ludzkość i świat. Okazuje się bowiem. z którym bohater literacki toczy walkę. W galerii jego przeciwników pojawiali się także zwykli bandyci. co nam się nie podoba i tym samym doprowadzić do zmiany czyjegoś postępowania. zdolność chodzenia po ścianach oraz został obdarzony 'pajęczym zmysłem' ostrzegającym go przed zbliżającym się niebezpieczeństwem. wewnętrzny głos. monstrum. Niczym średniowieczny rycerz na rumaku Spiderman rozwija swoją pajęczą sieć i w locie atakuje swych wrogów.. bestia. Teza Zakres retoryki obejmuje retorykę jako sztukę pięknego wysłowienia. od czego zależą? Podany fragment tekstu retorycznego. Hermogenes. pierwotnie sztuka pięknego. mowa osądzająca i mowa prezentacyjna. podejmują walkę. wszakże walczy ze złem . która zabija w nocy ludzi. wzruszająca. a rozwijali ją m. Podsumowanie Potwór przybiera w tekstach kultury różne oblicze. oraz emocjonalna. Bohaterowie literaccy prezentują aktywne postawy wobec potwora. Gorgiasz. których łączy postać wiedźmina Geralta z Rivii. skierowana do intelektu odbiorcy. argumentująca racjonalnie. Wyróżniamy trzy rodzaje mów retorycznych: mowa doradcza. wybór tropów i figur retorycznych. Określenie problematyki Retoryka. 114. To mutant.in. W młodym wieku porzuciła go matka i przygarnęli go zabójcy potworówwiedźmini. estetyczne i emocjonalne. czym jest zło. argumentująca emocjonalnie. . a traktaty retoryczne stanowiły ważną część piśmiennictwa. estetyczna.Cyceron. prezentacja mowy. Kładziono nacisk na perswazyjną umiejętność przekonywania i główne czynniki wypowiedzi retorycznej: dydaktyczne. urzekająca pięknem formy. Tacyt. W skład przygotowania mowy zaliczamy fazy: wybór celu i przedmiotu mowy. kompozycja mowy. realizujących trzy powyższe funkcje. logicznego mówienia oraz wyrażania uczuć. Okazuje się. Argumenty Funkcje retoryki to: informacyjna. bohater walczy ze strzygą. wampiry. Jaką pełnią funkcję. za jej ojca uchodzi Isokrates. wchodząca w skład podstawowego wykształcenia humanisty. smoki. Potwór w literaturze i sztuce to postać realistyczna i symboliczna. dobór odpowiednich środków językowych. ale pobiera za to opłatę. Jest nim własne sumienie. poprawnego myślenia oraz przekonywania — retoryczny model perswazji. pt: Wiedźmin. w Rzymie zaś . że nawet w świecie fantasy nie jest łatwo zrozumieć. strzygi.: Arystoteles. dobór argumentów racjonalnych i emocjonalnych.W starożytności retoryka odgrywała olbrzymią rolę w życiu publicznym. opanowująca wolę słuchacza. opanowanie pamięciowe mowy. Wiedźmin przypomina mi współczesnego detektywa. Aby ją unicestwić musi przeżyć razem z nią jedną noc. Kwintylian. drugie ja. sofiści. Środki językowe w retoryce. Retoryka ukształtowała się w starożytnej Grecji. wywołująca zachwyt. W otwierającym tom opowiadaniu . Obowiązuje reguła jedności funkcji — skuteczność perswazyjna wprost proporcjonalna do równomiernego stopnia obecności elementów werbalnych.utworów. Udaje mu się odczarować zaklętą w potwora królewnę. w domu. kiedy ich brakuje. odwołanie do tłumu. Według Małgorzaty Marcjanik to zbór przyjętych w danej kulturze form językowych zachowań. czyli stosownie do sytuacji i osoby. mediach. czyli etykieta językowa. z którą rozmawiamy. Jeżeli bowiem spotykamy znajomego wówczas stosujemy powitanie. Grzeczność. Wówczas tylko się witamy. . Wtedy ich brak nas razi. rozmowach telefonicznych. To zasada szacunku. fleksyjne — nieznajomość reakcji czasownika. Teza Znajomość zasad grzecznościowych świadczy o wysokiej kulturze nadawcy komunikaty. współczucia. frazeologiczne — błędy kontaminacyjne.Warunkiem skutecznej perswazji jest poprawność językowa w zakresie: gramatyczności — zgodności z systemem języka naturalnego. podporządkowanych określonym sytuacjom pozajęzykowym. w przemówieniach. Chociaż słowa się zmieniają to zasady są nadal aktualne. pozdrowień. czy biura. akceptowalności — zgodność ze standardami komunikacyjnymi obowiązującymi w danej odmianie języka lub środowisku użytkowników. jakie powinny obowizywac w grzeczności językowej. krytycznej oceny osoby adwersarza.Formy grzecznościowe na podstawie tekstu Aldony SkudrzykNormy grzecznościowych zachowań językowych. komplement. Istnieją pewne zasady. poszanowania czyiś poglądów. stylistyczne — niezgodność doboru jednostek leksykalnych z odmianą stylistyczną wypowiedzi. Podsumowanie Wykorzystywane chwyty erystyczne to odwołania do: niewiedzy audytorium. Określenie problematyki Mówić grzecznie znaczyło dawniej „do rzeczy”. swoich doświadczeń i innego tekstu kultury. a także poprawności stylistycznej — zgodności z normami stylu funkcjonowania języka naturalnego. demagogiczne. Odwołaj się do tekstów. użycie racji przeciwnika na potwierdzenie swojego stanowiska. groźby użycia przemocy. litości. co w języku nazwano „atmosferą grzeczności”. Na ulicy. zainteresowania rozmowa. powagi autorytetu. próżności słuchacza. prasie. zasady akcentu polskiego. Zwroty grzecznościowe stosujemy w bardzo wielu sytuacjach. życzliwość. przeproszeń i innych formuł językowych stwarza to. Inaczej jest w momencie wejścia do sklepu. Najczęściej zauważamy istnienie formuł grzecznościowych w sytuacjach. uczuć słuchacza. wyrażamy nasze zadowolenie. współodczuwania. Argumenty A. Najczęściej popełnianymi błędami językowymi są: fonetyczne — wymowa nazw obcych. Wymiana powitań. 115. starcy i młodzi. oślepione blaskiem pustego placu. Prawidłowy zatem sms brzmi: Witam Cię Marto. kipiały nad nim jasnym listowiem. mijali. ażeby w patetycznych przegięciach ukazać wytwomość wachlarzy listnych o srebrzystym podbrzuszu. Teraz okna.oburza.Czym pośród innych stylów wyróżnia się styl artystyczny? Omów zagadnienie odnosząc się do fragmentu tekstu Brunona Schulza Sklepy Cynamonowe i innych utworów literackich W sobotnie popołudnia wychodziłem z matką na spacer. kulturze osobistej. Rynek był pusty i żółty od żaru.barbarzyńską maskę kultu pogańskiego. szczerzyli do siebie ten grymas bakchiczny . gatunku literackiego. bukietami szlachetnie uczłonkowanych filigranów zielonych. dzieci i kobiety. pozdrawiali się w przejściu tą maską. które formowało je od wewnątrz. na czym nadawcy zazwyczaj zależy. echami. złotą farbą na twarzy. fizjonomię losu i życia. Z funkcją poetycką spotykamy się najczęściej w literaturze pięknej. otwarte sienie pachniały chłodem i winem. Oczywiście takie reakcje odbiorcy mogą wpływać na jego stosunek do treści tekstu. Określenie problematyki Styl artystyczny . czyli funkcja poetycka wypowiedzi polega na zwracaniu uwagi odbiorcy na same znaki językowe. jak drzewa na starych gobelinach. Przejawia się ona w różny sposób. Zdawało się. Tworząc teksty o funkcji poetyckiej nadawca chce odbiorcę zachwycić. jakby zalepione miodem. Autorka zwraca uwagę na uniwersalne formy grzecznościowy. czyli takie ktorre obowiązuje wszystkich i wszędzie. B. Co u Ciebie słychać? Czekam na odpowiedź. że te drzewa afektują wicher. naszym zasobie słownictwa. wymieciony z kurzu gorącymi wiatrami. namalowaną grubą. prywatnych maili. bez błędów i literówek. Aneta. jak gdyby słońce nałożyło swym wyznawcom jedną i tę samą maskę . 116. Podobnie jeżeli chodzi i zwroty grzecznościowe powinny być one stosowane w popularnych dziś smsach. wyrosłe z pustki żółtego placu. obijający stare fasady z pleśni tynku) obtłukiwały kłamliwą glazurę. Zdawało się. Przechodnie. że całe generacje dni letnich (jak cierpliwi sztukatorzy. Stare domy. a podciągnięta górna warga odsłaniała im dziąsła i zęby. Jest on tylko pewną nową formą listu. piśmie. spotykali się. zaskoczyć go czy też rozśmieszyć. że okazujemy w ten sposób szacunek do odbiorcy. spały. w zależności od epoki. wydobywając z dnia na dzień wyraźniej prawdziwe oblicze domów. Bezwzględnie powinien być podpisany. brodząc w złocie. ich niezwykłość pod jakimś względem. jak futra szlachetnych lisic. Wiąże się to z przeświadczeniem. Zdania winny zaczynać się dużą literą i Kończyc kropką się kropką. Cierniste akacje. i wszyscy. że warto przestrzegać takich ustalonych kodeksów dobrego wychowania.złotą maskę bractwa słonecznego. inteligencji. rozproszonymi w głębi kolorowej pogody. indywidualności pisarza czy poety. Niestety wiele osób nie stosuje poprawnych zwrotów grzecznościowych w smsach. którzy szli dziś ulicami. Często zapominamy o stosowaniu wielkiej litery w zaimkach osobowych i dzierżawczych. Teza . polerowane wiatrami wielu dni. wzburzając teatralnie swe korony. Powinien być zatem napisany poprawną polszczyzną. Z półmroku sieni wstępowało się od razu w słoneczną kąpiel dnia. że szkoda czasu na stosowanie zasad etykiety językowej w tak krótkich formach korespondencyjnych. jak i w mowie. mieli oczy zmrużone od żaru. Podsumowanie Uważam. zabawiały się refleksami wielkiej atmosfery. I wszyscy brodzący w tym dniu złocistym mieli ów grymas skwaru. ale także świadczą o nas samych. zarówno na co dzień. podczas zwyczajnych klasówek. To one powodują. balkony wyznawały niebu swą pustkę. wspomnieniami barw. jak biblijna pustynia. Funkcja artystyczna jest realizowana dzięki nagromadzeniu środków artystycznego wyrazu. świadomemu i celowemu Argumenty A. z niczym niedający się porównać. na wpół fantastyczny.słoneczną kąpiel. Ludzkie oceny 117. artystyczny sposób jest niesamowity. Kędyś daleko. metafor – „słoneczna kąpiel dnia”. oryginalny. co pieści. tylko do wypowiedzi bohaterów. co raduje i jest życia ponętą. dniu złocistym. Tu warto z tekstu podać po jednym przykładzie. warstwy brzmieniowej. dostatki i spokój. pogłębienie charakterystyki środowiska. skarbem. wszystko. W ten sposób Reymont przekazał potomnym piękną wizję na temat zamierzchłej kultury i tradycji. przyrodę. Podsumowanie Trudno jest jednoznacznie określić teksty o stylu artystycznym. epitetów . oddanie lokalnego kolorytu.Jaką funkcję pełni stylizacja w utworach literackich na podstawie fragmentu noweli "Gloria Victis" i innych utworów literackich. kulturę. np. który jest w pytaniach. czarem. Ale wówczas na czele hufcu tego na tę polanę przyszedł i patrzałyśmy na niego my. szczęściem. – nawiązanie do stylizacji biblijnej w noweli. pojawiają się również elementy kaszubskie. innych autorów i utworów. Akcja "Chłopów" toczy się we wsi Lipce w okolicach Łowicza. Jej celem jest uwiarygodnienie postaci. jej rytm dnia. wszystko. opisywany w ten niezwykły. jakby zalepione miodem”. np. Określenie problematyki Stylizacja językowa . S. a wziąwszy na ramiona krzyż narodu swego poszedł za idącym ziemią tą słupem ognistym i w nim zgorzał. Język powieści wykorzystuje więc przede wszystkim gwarę łowicką. Funkcja petycja jest także przedstawiona pod postacią środków stylistycznych. Pytasz. Stylizacja może dotyczyć różnych struktur tekstu. Funkcja poetycka podkreśla tu tradycje chłopów. Styl fragmentu opowiadania jest wyszukany. Pełno w Sklepach cynamonowych rozmaitych środków artystycznych.Teraz okna. porównań – „oczy zmrużone od żaru. opis postaci Traugutta. „z kurzu gorącymi wiatrami. dlaczego świętym jest to imię? Albowiem według przykazania Pana opuścił on żonę i dzieci. jak epitety. „grymas skwaru”. Świat przedstawiony utworu. oślepione blaskiem pustego placu. Cierniste akacje i personifikacji . Wodzem ich był człowiek świętego imienia. Nie w tej mogile śpi. Funkcja poetycka w „Chłopach” W. wartości estetycznej dzieła. odrealniony.zamierzone upodobnienie wypowiedzi do innego stylu poprzez wprowadzenie do niej elementów języka charakterystycznego dla stylu dawnych epok. np. Może odnosić się do całego tekstu lub jego fragmentów. język. Jako inny utwór literacki proponuje tekst. więc i tak się go trzeba nauczyć. odmiennych kultur. ich obyczajowość. jak biblijna pustynia”. użytego słownictwa. gwar środowiskowych lub ludowych. . balkony wyznawały niebu swą pustkę. „złota maska braterstwa słonecznego”. związek człowieka z naturą. porównania i metafory. spały. B. Artystyczny język podkreśla także piękno wsi. gorącymi wiatrami. wypowiedzi są pojęciem względnym. mazurskie i podhalańskie. które brzmiało: Romuald Traugutt. drzewa. Reymonta ma na celu podkreślenie gwary. składni. Nie tutaj zgorzał. którą trzeba zapłacić za wolność. by podkreślić rangę przedstawionych zdarzeń. podróży. klęska jest tymczasowa. Język postaci jest nie tylko elementem charakteryzującym. Obowiązywała łacina i wszelkie kroniki oraz dokumenty z epoki. były napisane w tym języku. także naród polski kiedyś zmartwychwstanie. emigracji w życiu człowieka ? Odwołaj się do „Pielgrzyma” Adama Mickiewicza i innych tekstów kultury. Jego czyn jest czymś równie wielkim co misja Mojżesza. podobnie jak prowadził całe pokolenia do walki o niepodległość. złożyć ją na ołtarzu. Sienkiewicz zastosował w Krzyżakach głównie archaizację. Tak więc codzienny język swoich bohaterów musiał poniekąd sam „wymyślić". ale w sztuce ma on ukryte znaczenie. To nie tylko sposób przemieszczania się z punku A do punktu B.Teza Stylizacja językowa podkreśla problematykę utworu i klimat świata przedstawionego. Podsumowanie Autorka. Dzięki zastosowaniu stylizacji językowej Henryk Sienkiewicz mógł lepiej oddać klimat i realia przedstawianej epoki. realizujących nakaz sił wyższych. Autorzy traktują ów temat jako pretekst do refleksji nad losem ludzkim. aby stworzyć w wyobraźni czytelników klimat epoki. Motyw ten zawsze. wędrówki. emigracja od wieków towarzyszą człowiekowi. To także możliwość ukazania . do których mógł dotrzeć autor. Równie często używa ona określeń zaczerpniętych z Biblii. zostaje tu przyrównana do śmierci Jezusa na krzyżu . czyli celowe „postarzenie" języka poprzez wprowadzenie słów i konstrukcji zdań. odwołuje się do Biblii. nie używano prawie nigdzie na piśmie języka polskiego.z płomiennym mieczem w ręku. sam on zostaje porównany z prorokiem. wcielających wyższy porządek. Życie żołnierzy to ofiara. że w okresie. 118. w którym rozgrywa się akcja Krzyżaków. Argumenty A. pielgrzymka. przedstawia ich jako wielkich bohaterów. W „Krzyżakach” występuje głównie stylizacja archaizująca. Kontekst biblijny pogłębia także wymowę utworu .Omów znaczenie pielgrzymki. które wyszły dawno z praktyki językowej. B. poza znaczeniem konkretnym.podobnie jak on. Określenie problematyki Podróż i jej odmiany – jak wędrówka. Należy pamiętać. Jedynie.podobnie jak Chrystus dźwiga on krzyż. nabiera funkcji symbolicznej.klęska 1863 r. Dzięki tej metaforyce powstańcy przypominają bożych bojowników. Traugutt to postać kształtowana według wyobrażeń nowotestamentowych . czyli średniowiecza. miał rzadko okazję dotrzeć do nielicznych słów w języku polskim. Autorka w „Glorii victis” dokonuje sakralizacji walczących. które także nadają powagi sytuacji i podnoszą wartość walczących: słup ognisty prowadzi oddział do boju. Jagmin walczy jak Archanioł . przeglądając średniowieczne akta sądowe. ale głównym czynnikiem budującym tło i nastrój wydarzeń. walkę w imię ojczyzny. próbą odnalezienie swojej wielkiej misji. w głąb samego siebie. Wiersz „Pielgrzym” do cyklu „Sonetów krymskich". Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Wyrusza więc w podróż po Europie. Drugą strofę. który opuścił ukochaną Litwę. podróże Judyma. Innym utworem. dobrych ludzi. będącą apostrofą do Litwy. którą kochał „w dni swoich poranku". Podróże Judyma sa symbolem jego dążenia do celu. że taka podróż była często duchowa. bo szansa powrotu do ojczyzny jest niewielka. Podmiot liryczny jest tułaczem. Kontekst biograficzny wskazuje. C. Często to poszukiwanie swojego celu w życiu. Obiektem tęsknoty jest też miłość poety. który bezpowrotnie przeminął. Świadomie rezygnuje z założenia rodziny. Żeromskiego. Warszawa. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach.Paryż. Odkrywa wielką ideę. Cisy. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. nie pozwała normalnie żyć. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. on ubogim szlachcicem. Podsumowanie Z przytoczonych przeze mnie argumentów wysuwa się wniosek. B. Sosnowiec jako wędrówka ku poprawie sytuacji najbiedniejszych na podstawie „Ludzi bezdomnych” S. egzotycznych widoków. jego mieszkańców. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia Kordiana w dorosłe życie. Teza Podróż i jej odmiany są dla bohaterów źródłem wiedzy i bogatych doświadczeń wewnętrznych. który odbywa romantyczną podróż po Europie. pielgrzymem. wartości. przyrody. poznania kraju. serce poety ucieka do dawno niewidzianych miejsc i czasu. ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. wywołanych pobytem w krainie „dostatku i krasy". Poecie pozostaje jedynie pamięć. wypełnia wyidealizowany obraz utraconej ojczyzny. Wypełnia go opis rozmyślań podmiotu lirycznego. Zdarzało się. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. Na przeszkodzie szczęśliwego związku stanęły różnice społeczne: ona była arystokratką. czy marzeń. że wędrówka nie musi oznaczać jedynie przemieszczania się z punktu A do punktu B. Argumenty A. która poszukuje celu i sensu w życiu. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. ale też rozrywa serce. tradycji. Terminem – emigracja określamy przymusowe opuszczenie ojczyzny w wyniku wydarzeń historycznych Mogę zatem stwierdzić. truje myśli i serce. Dla Kapuścińskiego podróż to możliwość poznania innej kultury. kobieta. jej wspomnienie osładza ciężkie chwile na obcej ziemi. Pomimo piękna natury. gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi. Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną. Dla Kordiana tułaczka po Europie stała się możliwością konfrontacji jego młodzieńczych marzeń z rzeczywistością. wspomnienie kochanki wywołuje roztargnienie i tęsknotę. że analizowany przeze mnie motyw ma wiele znaczeń. że chodzi tu o Marylę Wereszczakówną. . Wynosi z tego ważne doświadczenia.podróżnika jako istoty. gdyż to mogłoby mu uniemożliwić pełne poświęcenie się pracy na rzecz ludzi najbiedniejszych. wywołanie uczucia współczucia. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach. Namówienie na kupno jakiegoś produktu. bezbożność. Określenie problematyki Język posiada funkcje perswazyjną. B. W lewo patrz!. nakłonienie ich do zmiany postępowania. o czym świadczą liczne apostrofy.żołnierze. które przyczyniły się do upadku ojczyzny. że wypowiedź ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. Padnij! itp. rozpusta. oraz porównania zaczerpniętym z ksiąg prorockich. gdy porówna się obecny stan kraju i „ojców podściwych robotę". „Kazania sejmowe" są tekstem epickim. że adresat musi zachować się zgodnie z ich wolą ze względu na typ stosunku. łgarstwa. Założenie o . W satyrze „Świat zepsuty” przedstawia Krasicki szereg wad Rzeczpospolitej. jaki ich łączy (oficer . W przeciwieństwie do rozpowszechnionego wówczas przekonania o rozkwicie kulturalnym Polski za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. niedowiarstwo. „„Kazania sejmowe" są tekstem patriotycznym. Spośród środków perswazyjnych najliczniej są reprezentowane pytania retoryczne i wykrzyknienia.). którzy sądzą. Wskazują na negatywne postawy szlachty szesnastowiecznej. w którym dominuje funkcja perswazyjna (impresywna). nierząd. Ważny jest nawet ton głosu. przekonanie do swoich racji wyborczych.119. przenośnie. brak zasad etycznych. tj. stanowią rozkazy. Jaki chce osiągnąć cel swoimi słowami. przemówieniach polityków. dyrektor jego podwładni itd. nakłaniająca. mających za zadanie zaciekawić. Teza Twórcy oddziałują na odbiorców za pomocą wypowiedzi. piętnują wady tej klasy społecznej.uczniowie. odezwach do narodu. Kaznodzieja używa więc całego wachlarza środków retorycznych. osobie liczby mnogiej („Czyż możecie z nas poznać. żeśmy wasze dzieci?"). Wszystko zależy jaką intencję stawia sobie nadawca. objawiająca się bezprawiem i okradaniem kraju. czy rozbudzenie postawy patriotycznej. apelach. Argumenty A.Jaką funkcje pełnią środki językowe w perswazji? Odwołaj się do utworu "Świat zepsuty" Ignacego Krasickiego i innych tekstów kultury. zuchwałość. w których występuje funkcja perswazyjna. C. który buduje daną wypowiedź. Upadek ojczyzny jest szczególnie widoczny. W ten celu posługuje się on odpowiednimi środkami artystycznego wyrazu. który nazywano „złotym wiekiem". czasy oświecenia postrzega Krasicki jako upadek obyczajów. Jest wśród nich anarchia. podobnie nauczyciel . troszczącego się o państwo. która polega na tym. czy sposób mówienia. ale także jego kształt językowy— piękny literacko i interesujący. poruszyć słuchaczy. epitety. brak szacunku dla przodków i narodowych tradycji. Podmiot liryczny utożsamia się z odbiorcą na co wskazują formy gramatyczne zaimków i czasowników w 1. Są tu również elementy liryki zwrotu do adresata. wzywającym do rezygnacji z prywaty i egoizmu oraz przyjęcia postawy świadomego obywatela. Następnie podam własny przykład. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. demoralizacja i deprawacja młodzieży. Na przykład komendy wojskowe: Naprzód marsz!. celem „Kazań" jest nie tylko mądry przekaz. słownictwem frazeologią. brak autorytetów moralnych. Zgodnie z regułami retoryki (sztuki pięknego mówienia). mimika. Są to: — pytania retoryczne. apele nadawców. mająca na celu wywarcie wrażenia na odbiorcach. Satyra używa środków perswazyjnych. matactwa. Z reguły zakłada czyste intencje mówcy i uwzględnia dobro samego odbiorcy. regulaminów. Ukazywano nie tylko motyw starości. Funkcja perswazyjna może się również wyrażać w ocenach nadawcy. zgodnie z łacińską maksymą. lepszych czasach. Niezależnie od ich formy są to rady i wskazówki. ślepotę. a mówca. Jest ona metodą rozwiązywania konfliktów. czy też poglądów i programu pisarza. Podsumowanie Perswazja jest sztuką przekonywani innych do swoich poglądów.Jak artyści ukazują starość? Odwołaj się do wiersza Czesława Miłosza "Wiek nowy" i wybranych dzieł kultury Ciało nie chce słuchać moich rozkazów. powinien „uczyć. Postać ta służyła także do ukazania wymowy ideowej utworu. 120. Wypowiedź retoryczna musi oddziaływać na rozum.praca zostaje zastąpiona maszynami. wolę i uczucia odbiorcy. Wyśmiewam Sflaczałość mięśni. zarządzeń. Argumenty A. trudno mu wejść na schody. Drwi ze . jego problematyki. powłóczenie nogami. Twórcy tekstów kultury ukazywali w różny sposób ów topos. Treść musi otwierać odbiorcy oczy. co już jest zaletą. Którego doczekałem.obowiązku posłuchu zawierają również wszelkie teksty ustaw. cieszy się życiem i tym . która wyklucza przemoc i agresję. ale bohaterem wielu dzieł był sam starzec. na rzeczy o których dotychczas nie zdawał sobie sprawy. W wieku gdzie świat ułatwia nam życie . lecz w nowych. groteskowości. Był on pretekstem zarówno do refleksji na temat istnienia. Mam do niego stosunek satyryczny. Wspomagają mnie powiększone litery komputera. Na szczęście dalej w nocy układam wiersze. Człowiek opisany w wierszu mimo swojej niedołężności i braku sił. co daje mu los. I tak też powinien być dobry tekst perswazyjny. Określenie problematyki Ten szczególny etap w życiu od zawsze fascynował literaturę i sztukę na przestrzeni epok. Mówca powinien też skłonić odbiorcę do przyjęcia jego punktu widzenia. Wiersz Czesława Miłosza opisuje starość człowieka. Teza Teksty kultury ukazują różne odcienie starości i bohatera jako starca. przemijania jak również do podkreślenia owej mądrości i bagażu doświadczeń. nie mogę później odczytać. którego udziałem był człowiek w podeszłym wieku. które kształtuje on określone postawy odbiorcy i w ten sposób pośrednio wpływa na jego zachowanie. najczęściej stosując perswazję. Wszystkie parametry głębokiej starości. zachwycać i wzruszać”. poprzez. Innego rodzaju wypowiedzi nakłaniające zawierają wszelkie poradniki i instrukcje. Przewraca się na równej drodze. Choć kiedy zapiszę rano. starość Cecylii Kolichowskiej świadectwem przemijania i nieuchronności losu ukazane w „Granicy” Z. Wiąże się on zarówno z pozytywnym jego wizerunkiem: jak poczucie spełnienia. Greckie idiom znaczy własny. nawet dla rodzimych u użytkowników polszczyzny. że jest już stary zatem pragnie na koniec życia miłej atmosfery. Dawniej nazywano je też idiomatami. zdrowia i uczciwości. który miał w sobie pełno wigoru i radości słabość to stan zupełnie obcy. dlatego poeta ośmiela się skierować je do Stwórcy. ale i ukazuje ten etap w negatywnym świetle. Wie. Idiomy to wyrażenia i zwroty osobliwe. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. starość heroiczna. że na głowie pojawiła się siwizna.Czy posługiwanie się idiomami ułatwia komunikację? Rozważ problem.czego może jeszcze w życiu dokonać i zmienić. codzienne. Dla człowieka. czego najlepszych przykładem jest komputer. Treść jest przesycona pokorą i skromnością. C.Cieżar spadł mi z serca. gdyz pochodzą z tego samego greckiego żródła. Podsumowanie Literatura i inne sztuki wykreowały na przestrzeni epok topos starości jako etapu ważnego w życiu człowieka. są to dla niego rzeczy zwyczajne. jesteśmy bardziej sugestywni. zagadkowe. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. można powiedzieć: zalecał się do dziewczyny ale odmówiła mu ręki. Wie. Zamiast. odwołując się do podanego fragmentu tekstu Mirosława Bańki. 121. Sadzić koperczaki? To samo co Smolic cholewki? To samo . D. nowy. wiara w doświadczenie i mądrość życiową. B. Dzięki idiomom możemy urozmaić styl a przy okazji zaprezentowac się jako kompetentni mówcy – o czym wie każdy. Zamiast: „Ledwo wiązali koniec końcem” – „Ledwo radzili sobie finansowo”. Albo bardziej współcześnie. Natomiast z drugiej strony nowy wiek należałoby rozumieć jako czas nowych postępów i technologii. ale dała mu kosza. Polska idiomatyka ( zbiór idiomów) pełna jest tego rodzaju osobliwości. Pozornie to samo. ale go spławiła”. rozumiana jako walka z własnymi słabościami na podstawie losów Santiago z noweli „Stary człowiek i morze” E. czasem nielogiczne.Poczułem ulgę.. E. Nałkowskiej. wyrażamy się bardziej obrazowo. czysto ludzkie. nieprzetłumaczalne dosłownie na inny język. Nawet tak sędziwy człowiek jak Czesław Miłosz korzystał ze zdobyczy cywilizacji. jest skierowaną do Boga prośbą. niedołężność i bark fizycznej sprawności. Kochanowski pragnie czerpać radość z tego. potocznie i młodzieżowo: „Startował do jednej laski. . Utwór ma charakter religijny. Przykładem utworu.starości gdyż mało ważne jest to nad czym człowiek nie może zapanować . Co znaczy np. Tak też mogło być w przypadku poety. że tylko taka starość jest pełna szczęścia. kto się uczył języków obcyh – to wyższa szkoła jazdy. Z jednej strony wiek nowy to starość. Starość jako wiek kojarzony ze spokojem ukazuje literatura renesansowa. ważne jest to . aby ułatwić sobie życie. co podac czarną polewkę? Zamiast: Stroił koperczaki do panny. co słowo idiota. a nawet idiotyzmami. prywatny. ale gdy mówimy idiomatycznie. Obraz Van Gogha „Stary człowiek w smutku” – można omówić z poprzedniego pyt. innego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń komunikacyjnych. w którym przysłowiowe „zmarszczki” są wzorem cnót moralnych jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”. To naturalny efekt naszej egzystencji. Hemingway'a. Nie jest to dążenie wygórowane. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. Idiomy więc-etymologicznie rzecz biorąc –to wyrażenia i zwroty będące własnością jednego języka a w innych językach niezrozumiałe. Popularne wśród użytkowników języka polskiego są tzw. przemawiamy do nigo w sposób bardziej obrazowy i sugestywny. który odwołuje się do idiomów jest reklama. Frazeologizmy wzbogacają język. Związki. Bo cóż to znaczy kocia przysługa"? Nic. dokładniej wyrazić to. wyrazu niedźwiedzi w związku niedźwiedzia przysługa na wyraz koci: kocia przysługa — spowoduje powstanie niezrozumiałego. Każdy z nas codziennie w swoich wypowiedziach używa wielu takich związków. Co innego kocia muzyka. inaczej frazeologizmy. zagadkowe i trudne do przetłumaczenia. Zdaniem autora. Moje doświadczenia. barwniej. Oczywiście ich używanie nie jest jakieś niezbędne. W codziennej komunikacji są jednak również źródłem wielu błędów. czym odróżniają nasze społeczeństwo od innych narodów. Wymienienie np. tautologie. zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. są inspiracją wielu badań językoznawczych. Idiomy w komunikacji z pewnością świadczą o bogatym słownictwie rozmówców. np. Między pozornie prawie identycznymi idiomami można zdaniem autora wyczuć różnice. bez szerszego kontekstu. W reklamie używa się stwierdzenia: „skrzydlate słowa”. "wracać z powrotem". czyli nie da się ustalić autorstwa danego frazeologizmu. B. Idiomy są jedyne i niepowtarzalne dla Polaków. hałaśliwa muzyka.nawiązanie do znanego frazeologizmuKawa na ławę Fortuna owocem się toczy (reklama napoju Frugo). Podam ich przykłady: Król mocy letniej (reklama piwa Król). kiedy rozmówcy znają znaczenie używanych w rozmowie związków frazeologicznych. Chyba że będziemy mówić o przysłudze kota w butach. Ponieważ z pozoru dwa Praie identyczne. umożliwiają tworzenie interesujących komunikatów językowych. idiomy należą do wyrażeń będących własnością jednego języka. i silniej oddziaływać na odbiorcę wypowiedzi. "Co jakiś czas rzadko wybucham gniewem". urządzana zwykle dla dokuczenia komuś". funkcjonują w zdaniu jako nierozerwalne całości. w których wyrazy są użyte przenośnie. "prasa pisana". Ich użycie w przekazie reklamowym odbywa się najczęściej na prawach gry językowej. Odorca lepiej nas rozumie. Połączenie to ma utrwalone i najczęściej przenośne znaczenie. poddawane są bowiem przeróbkom.nawiązanie do znanego przysłowia Fortuna kołem się toczy Podsumowanie Idiomy mają dużą wartość stylistyczną: ożywiają naszą wy-powiedź. Wymienienie jednego tylko wyrazu w takim przenośnym związku frazeologicznym powoduje zupełną zmianę znaczenia.nawiązanie do tytułu dramatu Szekspira Sen nocy letniej. Argumenty A. C. czyli niepotrzebne powtórzenia wyrazów. podkreślają rodzimy zasób słownictwa. aby poprawnie przekazać jakąś treść. dlatego też w innym są niezrozumiałe. pozwalają dobitniej. . Kama na ławę (reklama margaryny Kama). używając idiomów wzbogacamy swój styl. ten związek wyrazowy znaczy: „ogłuszający hałas. Przykładem tekstu kultury. Zdaniem autora bowiem.Określenie problematyki Idiom to odmiana związku frazeologicznego. Teza Idiomy ułatwiają komunikacje. o czym się myśli. połączenie dwóch lub więcej wyrazów. znaczeniowo zdania wypwoidane różnia się szczegółami. wyrażenia. my Polacy? Pełni patriotyzmu. Kolejną ocenę ojczyzny i społeczeństwa polskiego przynosi nam scena „Salon warszawski”. Określenie problematyki Jacy jesteśmy. Jednakże okazuje się to zupełnie niemożliwe. Teza Społeczeństwo polskie ukazane jest zarówno z pozytywnej strony. Autor w swoim dziele ukazuje dwa bardzo różniące się od siebie stany: chłopstwo i inteligencję. Wesele odbyło się w rzeczywistości w 1900 roku we wsi Bronowice w domu Włodzimierza Tetmajera. przedstawiając je w pełnym obrazie z wadami i zaletami. Burzliwe dzieje naszego państwa stawały się pretekstem do rozmyślań kolejnych spadkobierców pióra nad kondycją naszych rodaków. Do niego nawiązuje plakat z motywami ludowymi. aby ich skrytykować . Przy stoliku. III Polaków z podwójnej perspektywy. kwiaty. Kolejnym utworem obrazującym życie codzienne w postaci utrwalania obyczaju i obrzędów społeczeństwa polskiego jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W scenie „Salon warszawski” są oni bowiem przedstawieni jako naród wybrany. Wesele w którym bierze udział cała wieś jest w gruncie rzeczy jedynie formą bratania się dwóch grup społecznych. na którym sam Wyspiański był gościem. ale pisarze ukazywali także ich wady. w centrum siedzi „ważne towarzystwo”- . jako wzory godne do naśladowania. a postacie tam zaobserwowane zilustrował w swojej książce. Argumenty A. skłonni do kłótni i ulegania nałogom? Na to pytanie próbowało odpowiedzieć chyba każde pokolenie pisarzy. zapalczywi.122. B.Jak ukazane jest społeczeństwo polskie? Na podstawie własnych przykładów i plakatu Adama Kiljana z „Wesela”. z drugiej zaś jako społeczeństwo pozbawione nuty patriotycznej. którym należy pokazać drogę postępowania. jak stroje ludowe. ornamentyka. Naród nasz w wizji księdza Piotra został porównany do obrazów biblijnych. Opisuje on autentyczny ślub krakowskiego poety Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. wierni ideałom. Poeta ukazał w swym dramacie „Dziady” cz. Na planie obrazu widzimy również ciała poległych i tych . utworach patriotycznych Jana Kochanowskiego. Rudego. Za każdym razem niosła ze sobą unicestwienie setek tysięcy niewinnych istnień ludzkich. Dlaczego więc.arystokratyczna elita. Pisarze utrwalili całą gamę społeczeństwa. po inteligencję i mieszczaństwo. B.którzy próbują jeszcze wytrwale walczyć. „Tangu” Sławomira Mrożka. Obraz Grottgera zwraca uwagę na solidaryzm narodowy u boku chłopów widzimy również żołnierzy. Podsumowanie Wizerunek Polaka zależał od sytuacji politycznej. szlachtę. Alka i zośkę łączyła początkowo wyłącznie rówieśnicza wspólnota. anonimowi ludzie. nadal nie czujemy się bezpieczni? Przecież wciąż na świecie trwają wojny i za każdym razem umierają bezbronni. konspiracja tworząca skrajnie trudne warunki życia — by walczyć.Jak artyści ukazują wojnę? Obraz „Bitwa” Artur Grottger i własne przykłady kultury. C. kosynierów w walce powstańczej. Cała scena jaskrawo ukazuje kontrast między arystokratyczną elitą a patriotyczną młodzieżą. 123. jakie wywołuje to zjawisko. ale i dostrzegali wady. W każdej z tych grup szukali tych elementów. To kolejny pesymistyczny wizerunek Polaków utrwalony w tym dramacie. Artur Grottger na obrazie „Bitwa” przedstawia jeden z epizodów podczas powstania styczniowego. od Sarmatów. społecznej i światopoglądowej Nie jest to niestety zbyt optymistyczny wizerunek. które winy stać się wzorem dla przyszłych pokoleń. pomimo tylu szkód . następnie zaś wojna scementowała ich związki. chłopów. należało ryzykować wszystkim. Określenie problematyki Historia ludzkości od zarania dziejów przepełniona była licznymi wystąpieniami zbrojnymi. Teza Opisy doświadczeń wojennych to próba ocalenia pamięci o czasach zagłady i martyrologii istnień ludzkich. Obok przy drzwiach stoją ludzie skromniejsi: młodzi patrioci. Idealizacja i heroizacja powstańców charakteryzowała literaturę i sztukę pierwszych lat po upadku tego zrywu. Argumenty A. Młodych bohaterów w walce z okupantem podczas II wojny światowej przedstawia Aleksander Kamiński w „Kamieniach na szaniec”. Obraz Polaka odnajdziemy także w bajkach i satyrach Ignacego Krasickiego. To również wojna do końca ukształtowała charaktery bohaterów książki Kamińskiego. który przyrównuje nasz naród do lawy. Pokazuje małą gromadkę chłopów. będące ostrzeżeniem przed ich powielaniem. Wojna. Najbardziej obrazowo podsumowuje tę ocenę wypowiedź Wysockiego. przez kolejne lata panował mit powstania styczniowego. w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego. Ich przyjaźń i solidarność winna być . Dzięki twórczości nawiązującej do walk . Żeby coś się zdarzyło Żeby mogło się zdarzyć I zjawiła się miłość Trzeba marzyć. Motyw tej barwnej postaci jest tematem uniwersalnym. Odkąd tylko magia kina zawładnęła ludzkością reżyserowie chętnie podejmowali tematy wojenne w swych dziełach. Szeregowiec Ryan. To one pomagają człowiekowi realizować postawione sobie cele. tłumaczyć. uczuciowe…Niektórzy tylko w myślach. . 96.dla każdego wzorcem do naśladowania. którzy snuli wizje i plany trudne do zrealizowania. Podsumowanie Wojna to zło samo w sobie. Literatura nazywa ich mianem. Należy pamiętać. trzeba marzyć. W rytmie wietrznej tęsknoty Wraca fala do plaży Ty pamiętaj wciąż o tym Trzeba marzyć. którzy nie potrafili znaleźć konstruktywnego rozwiązania dla sporów. dla tych. którzy bujali w przysłowiowych chmurach.) Określenie problematyki Wspinają się na najwyższe szczyty -górskie. Odwołaj sie do tekstu „Trzeba marzyć” Jonasza Kofty i wybranych tekstów kultury. Żeby coś się Żeby mogło się I zjawiła się Trzeba marzy zdarzyło zdarzyć miłość ( podobnie jak pyt. Argumenty A. Winniśmy wysuwać jedynie głośne „Nie”. Niewątpliwie marzenia towarzyszą człowiekowi od zawsze. ale i wartości duchowych. W chłodnej. że doświadczenie to jest bezpowrotnym unicestwieniem nie tylko rzeczy materialnych. które bardzo trudno odbudować. 124. Wpływa niszcząco na psychikę i postawy człowieka. Nie wolno nam marnować czasu na użalanie się nad sobą. Literatura niemalże w każdej epoce utrwalała wizerunek. bo tylko dzięki temu osiągniemy to. Trzystu. tylko zdecydowali się na najgorsze rozwiązanie.Jak twórcy ukazują marzenia w swoich dziełach. Zamiast dmuchać na zimne Na gorącym się sparzyć Z deszczu pobiec pod rynnę Trzeba marzyć. jak miłość i przyjaźń. Autor ukazując chłopców walce o niepodległość oraz ich bohaterską śmierć dokonał deheroizacji ich losów i obrazu wojny. C. pustej godzinie Na swój los się odważyć Nim twe szczęście cię minie Trzeba marzyć. inni w rzeczywistości. Dzięki nim w życiu pojawiają się same dobre rzeczy. naukowe. Teza Marzyciele ponoszą odmienne konsekwencje wierności swym poglądom. co najważniejsze w zyciu. jedynie wielka siła charakteru chroni jednostkę ludzką przed zachowaniem godności w obliczu pożogi wojennej.marzycieli. Przykładem są filmy: 9 kampania. Nie można jej niczym usprawiedliwiać. Analizowany przeze mnie topos został doskonale przedstawiony przez twórców filmowych. Janusz Kofta w wierszu „Trzeba marzyć” podkreśla jak bardzo ważną rolę w życiu odgrywają marzenia. Gdy spadają jak liście Kartki dat z kalendarzy Kiedy szaro i mgliście Trzeba marzyć. jak i tych. zarówno tych. konfliktów. Marzenia pozwalają nam także zapomnieć o szarej rzeczywistości i pomagają przetrwać trudne chwile. uprzedzeń. C. To czyny . Anielska postać bowiem już od najmłodszych lat towarzyszy chłopcowi w jego dążeniu do zdobycia sławy. Wzorce godne do naśladowania. Ikra wnioskował. Takie jednostki muszą najczęściej dokonać w swym życiu trudnego wyboru moralnego. Chociaż Kordian przegrał.B. Literatura i sztuka udowadnia nam jednak. czyli postać anioła. Niesie on na jednym ze swych skrzydeł małe dziecko.walkę w imię ojczyzny. Marzyli o wielkiej miłości. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością. bohater dramatu Wyrusza on w podróż po Europie. Tomaszewskiego oraz wybranych utworów Określenie problematyki Warto na początku wyjaśnić. W poszukiwanie swojego szczęścia wyrusza tytułowy romantycznego Juliusza Słowackiego „Kordian”. co oznacza sam termin bohaterstwo . Na tym polega siła marzeń i naiwnej wiary w poświęcenie. Teza . Na kartach swych utworów przedstawiała postaci. Definicja bohaterstwa zmieniała się na przestrzeni wieków. Nie każdemu z nich udało się to osiągnąć. że zdobędzie przestworza. to jednak jego bohaterska postawa stała się inspiracją dla przyszłych buntowników. to co jest im bliskie zaś celem w ich egzystencji staje się wyższa idea. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Jak może być rozumiane bohaterstwo? Odpowiedz. odwołując się do fotografii Jerzego literackich. Obraz Jacka ego „Do sławy” (pyt. Kordian sądził. 125. o których warto pamiętać. wyznaczali sobie różne cele. że uda mu się w pojedynkę zabić cara i wyzwolić naród spod jarzma niewoli. Problem ten ukazywała literatura. że nie tak łatwo zostać bohaterską postacią. Podsumowanie Marzenia i pragnienia każdego z bohaterów literackich są wyidealizowane. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. w osiągnięciu jego marzeń. Dzięki tytułowi możemy właściwe zinterpretować dzieło. podróżach. 96) przedstawia popularny motyw w twórczości malarze. Odkrywa wielką ideę. Ważne jest zatem abyśmy umieli dostrzec takiego naszego anioła Stróża w życiu i konsekwentnie dążyli do wytyczonego sobie w dzieciństwie celu. Porzucają oni. Niestety świat okazuje się wielką porażką. którzy pragnęli mieć wpływ na swój los. pokona ludzkie ograniczenia. To scena pełna dynamiki i napięcia. Wszyscy patrzą przed siebie. którzy nie bali się o swoje życie i utrwalali czasy okupacji. Cóż by się z nami stało. W romantyzmie hasło poświęcenie. zwracając na ich nieprzeciętną osobowość i heroizm Argumenty A. Wielki rycerz ponosi śmierć w bitwie. Ich karabiny sa uniesione do góry. Za plecami walczących stoją jedynie fragmenty domów. tylko samotnie do końca walczy z poganami. Chciałby stale słyszeć coś nowego. życzenia jego wydają mi się wzruszająco głupie. To również wojna do końca ukształtowała charaktery bohaterów książki Kamińskiego. co się dzieje na froncie. Żołnierze sa ukazani podczas jednej z akcji okupacyjnej. D. rad bym uczynić mu zadość. Nie zadął on bowiem w róg. Konrad z III cz. Wielkie wydarzenia historyczne połączyły ich jeszcze ściślej. która mnie o nic nie pyta. Stolica podczas II wojny światowej stała się inspiracją także dla fotografów. związany z patriotycznym obowiązkiem i miłością do ojczyzny. honorowy. Postaciami pełnymi bohaterstwa są Rudy. Czerwono . Stolica z obrazu utrwala przerażający wizerunek miasta.Jak wojna wpływa na człowieka? Remarque i własne teksty kultury Fragment "Na zachodzie bez zmian" […] z ludźmi nie mogę się jakoś zejść. których postawy. że coś takiego nie może być opowiedziane. że nie wie. 126. abym mu opowiedział o froncie. walczy w imię dobra ojczyzny. założone cele. Rozumiem. ale niebezpiecznie jest dla mnie wyrażać te rzeczy w słowach. walka. by wezwać pomoc. osad z gruzu czy może symbol ich rychłej śmierci. Chciał umrzeć jako zwycięzca.białe opaski. Wojna. B. czy to kurz. nie mam już do niego właściwego stosunku. Trudno powiedzieć. miejsce chłopięcej sympatii zajęło wspólne ryzyko. konspiracja tworząca skrajnie trudne warunki życia — by walczyć. misje były godne do naśladowania. (Modyfikacja pyt 9 i 50) .Literatura i sztuka kreuje różne typy bohaterstwa postaci literackich. Resztę pochłonęła wojna. gdzie każdy musiał bezgranicznie ufać koledze . następnie zaś wojna scementowała ich związki. czy już można je będzie poskromić.jest odważny. Po duszę Rolanda przychodzą anieli. jest moja matka. czy nie rozrosną się gigantycznie. lękam się. Bohater posiada wszystkie cechy. Alek i Zośka z „Kamieni na szaniec” . Chciałby. którzy ciągle walczą wśród gruzów Warszawy. kodeks moralny.Młodych ludzi z Kamieni na szaniec łączyła zatem początkowo wyłącznie rówieśnicza wspólnota. należało ryzykować wszystkim. Dziadów. Świadomie nie dmie w róg. Jedyną osobą. Ich przyjaźń i solidarność winna być dla każdego wzorcem do naśladowania. Już z ojcem jest inaczej. aby cesarz udzielił mu wsparcia. które "zdobią" ich ramiona to symbole patriotyzmu i miłości do ojczyzny. w jakiś nieokreślony punkt. które oddają jego przynależność do stanu rycerskiego. Jednak ich postaci są utrzymane w tonacji koloru szarego. jakby czekali na przyjącie wroga. która pragnął się podając Konrad z III cz. Dziadów. Jerzy Tomaszewski na swojje fotografii ukazuje żołnierzy . Bohaterskim rycerzem była tytułowa postać z „Pieśni o Rolandzie”. czy odwaga wiązały się z patriotyczną misja do spełniana. Podsumowanie Topos bohaterstwa to motyw uniwersalny. C. gdybyśmy sobie uświadomili. Pisarze w każdej epoce kreowali w swych działach osoby. Dla ludzi średniowiecza postacią heroiczną był rycerz. Codzienna aktywność w konspiracji. tak upodlona. Edelman to przykład człowieka. Nie zgadza się wprawdzie z wszechobecnym złem. Argumenty A. Podsumowanie Wojna to czasy. Starł się przeciwstawić złu a nawet prowadził swój wyścig z Bogiem. narzeczonej Tadka. W żadnym innym okresie czasu ludzka godność nie została aż tak podeptana. Opowiadanie to ukazuje. „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall opowiada o godności podczas II wojny światowej. Bohater "Na zachodzie bez zmian" Remarque jest młodym Niemcem biorącym udział w pierwszej wojnie światowej. kiedy zmieniło się zachowanie człowieka. Jego rodzice chcą by opowiedział o tym. znieważona. dostosował się do rzeczywistości obozowej.Określenie problematyki Wydarzenia II wojny światowej to pretekst do podjęcia przez literaturę problematyki związanej z psychiką ludzką i prawdą o człowieku w obliczu zagrożeń. jak i po niej zachował do końca aktywna postawę. Tadeusz Borowski ukazuje rzeczywistość za drutami zupełnie bez emocji. których kodeks moralny uległ zniszczeniu. że chłopcy zostali postawieni tam z czyjegoś rozkazu i teraz mają dwa wyjścia. Po wojnie pozostał w Polsce. B. Ta obojętność. W czasie powstania w getcie dowodził oddziałem czterdziestu ludzi. w rzeczywistości getta warszawskiego i holokaustu. albo dać się zabić. która obozuje ludzi na wolności. Teza Literatura kreuje różne postawy bohaterów wobec rzeczywistości wojennej. ale równie dobrze mógłby by młodym Francuzem. ale on tego nie chce zrobić. Dobro i zło zmieniły swe znaczenie. czy Rosjaninem walczącym po drugiej stronie linii frontu. ze mówiąc nie poradzi sobie psychicznie z tymi wydarzeniami. które zachowały swą godność oraz te. akceptuje zasady obozowej rzeczywistości. został kardiologiem. Dobro i zło nabrały innego wymiaru. nawet po wojnie walczył godność człowieka. co się dzieje na froncie. zabijać. Woli być obojętny.Relacje ojciec-syn na podstawie plakatu „Ojcowie” kultury. który zarówno w czasie wojny. Do końca wałczył o godną śmierć ludzi z getta . Pragnie jedynie przetrwać za wszelką cenę. i innych tekstów . 127. Utwór „U nas w Auschwitzu” ma formę listów do Marii. Jest bierny wobec świata oraz obojętny wobec ludzi. W opisywanym fragmencie bohater wraca z frontu na urlop. Ważne jest tylko to. których spotyka. Edelman wybrał postawę aktywną. Bohater z pozorną obojętnością opisuje drobiazgowo życie na froncie. że każdy dzień i każda godzina może być tą ostatnią się przerażające. Tadek wybrał postawę bierną. C. to wydawałoby się pogodzenie z tym. za pomocą techniki behawioralnej. skończył studia medyczne. ale chcąc przeżyć. Wszelkie granice etyczne zostały w tym czasie przekroczone. ponieważ boi się. do końca. Tadek potrafił dostosować się do nowych warunków. zarówno jednostki. jak człowiek może utracić hierarchię wartości. Dokonując porównania każdy z pisarzy w inny sposób utrwalił prawdę o człowieku i jego godności w rzeczywistości wojennej. pyt. co wynosimy z dzieciństwa rzutuje na całe nasze dorosłe życie. to one przekażą te wartości z kolei swoim dzieciom. Dedal i Ikar. zrozumienia i tolerancji prezentuje ojciec. Podsumowanie Teksty kultury kreują różne stereotypy relacji między ojcem a synem. Ojciec przyjmuje na nowo syna. siły miłości. poszanowaniu. Rola jaką przyszło mu dźwigać z pewnością nie należy do najłatwiejszych. Plakat przekazuje nam ważną prawdę. kiedy to w jednym lustrze syn widzi siebie za kilka lat jako dorosłego mężczyznę w roli ojca. groteskowe i kontrowersyjne. ale i pełne destrukcji. Jeżeli sami będziemy autorytetami dla dzieci. ale i najbardziej kontrowersyjny. To. W naszym społeczeństwie funkcjonuje stereotyp ojca jako autorytetu moralnego. Teza Literatura i sztuka wykreowały różne stereotypy relacji między ojcem a synem Argumenty Plakat przedstawia analogiczną scenę. zrozumieniu i miłości. Niekiedy to wręcz mieszanka wybuchowa. sposobie pojmowania roli ojcostwa. Jest on także nijako symbolem samego Boga. jak i budujących. czy bycia synem. innym razem to pełna wzruszeń opowieść. Taką postawę pełną miłosierdzia. To zgoła nieskomplikowana historia. jednak przynosząca niezwykłe prawdy moralne. Relacje: ojciec-syn znane są także z Biblii w przypowieści z Nowego Testamentu „O Synu Marnotrawny”. wskazuje drogi postępowania. opartą na tolerancji. mistrzem. który przyjmuje do swego stada nawet zbłąkane owieczki i pozwala im na naprawienie swego błędu. Są one oparte na miłości. znana od wieków w kulturze chrześcijańskiej. Zawsze są one realizowane na emocjonalnym podłożu. to chyba najbardziej emocjonalny związek w każdej rodzinie. On jako wychowawca kształtuje osobowość syna. ale przede wszystkim duchowe. Łączy ich pokrewieństwo nie tylko genetyczne. Z drugiej strony ojciec widzi siebie jak był małym chłopcem. . Pełno w nich uczuć. 60. wprowadza go w świat dorosłości. Ich wzajemne wpływy uzależnione są od charakteru danych osób. Przypowieść ukazuje nam relację budującą.Określenie problematyki Ojciec i syn. moralnym autorytecie. To on dla dziecka jest pierwszym nauczycielem. zarówno tych negatywnych. który roztrwonił majątek i postanowił wrócić do domu. B. Najważniejszymi ich przyczynami są.W jaki sposób zmiany cywilizacyjne wpływają na przemiany języka? ( tekst o różnicach miedzy komunikacją przez media elektroniczne i tradycyjne formy – „Mówi się „ Jerzy Bralczyk) i innych tekstów kultury. czy maili. . Do analizy wybrałam nazwy własne widniejące na witrynach sklepowych. moim zdaniem: rozwój technologiczny. To ona używa tzw „skrzydlatych słów”. które wyszły już użycia. czyli krótkie hasła. posługiwanie się żargonem spowodowały. To oczywiście angielskie zamienniki naszych księgarń. Argumenty A. czy „book shop” w żaden sposób nie uzupełniają naszego języka. A świstak siedzi i zawija je w te sreberka. C. Zmiany cywilizacyjne sprawiły. Kiedy przyjrzymy się np. nie są też moim zdaniem świadectwem czasu. To takie hasła jak: Red Bull doda ci skrzydeł. Wszystkie zmiany – polityczne. Język jest związany z życiem codziennym człowieka. że zanika tradycja pisania listów a porozumiewanie odbywa się za pomocą telefonów komórkowych. Zamiast dobrze. Wiele wyrazów już nikt nie używa we współczesnej polszczyźnie. D. To niezrozumiałe dla wielu odbiorców nazwy własne. które zachodzą w rzeczywistości społecznej i w kulturze.128. zjawiska.angielskie. Kolejnym przykładem jest skrótowość. Podsumowanie Przemiany języka są konsekwencją przemian. obyczajowe mają swoje odzwierciedlenie w języku. używamy OK. dążenie do skrótowości. ze powstają nowe wynalazki. Jest to związane z tym. Świat książki. powieści „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza zauważymy tam wiele archaizmów. Określenie problematyki Język zmienia się wraz z rozwojem cywilizacji. czyli wyrazów. Słowa „bookland”. sms-y. rosyjskie. To dowód jak nasz język w ciągu lat zmienia się. Zaskakujące są wyrażenia „bookland” i „bookshop”. odzwierciedla jego rozwój. Zwykły użytkownik ma nawet trudności z przetłumaczeniem owych nazw na język rodzimy. która wynika z pisania smsów. kulturowe. więc całkowicie niepotrzebne i godne potępienia. łacińskie i inne. które przenikają do współczesnego języka i zaczynają żyć swoim życiem. a może sklepowa książka? Chodzi o zwykłe miejsce kupowania wydawnictw zwartych. Użycie tego rodzaju zapożyczeń jest według mnie całkowicie niezasadne. Powodują one zmiany zachowań językowych użytkowników języka i wpływają na kondycję człowieka i całego społeczeństwa. Przede wszystkim zapożyczenia angielskie są znakiem naszego czasu. że zmienia się sposób komunikowania: e-maile. demokratyzacja i globalizacja. Warto także odnieść się do faktu. niemieckie. geograficzne. Teza Rozwój języka jest związany z cywilizacją i postępem. Na język wpływa reklama. że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy obce. które trzeba nazwać. konspiracja tworząca skrajnie trudne warunki życia — by walczyć. . To również wojna do końca ukształtowała charaktery bohaterów książki Kamińskiego. który jest spustoszony i pozbawiony życia. anonimowi ludzie. która jednoznacznie jest związana z katastrofizmem. śmiercią ludzkości i końcem świata. Teza Opisy doświadczeń wojennych to próba ocalenia pamięci o czasach zagłady i martyrologii istnień ludzkich. Obraz „Oblicze wojny” może stanowić alegorię wojny. tj. Analizowany przeze mnie topos został doskonale przedstawiony przez twórców filmowych. Artur Grottger na obrazie „Bitwa” z pyt. C. D. Krajobraz. 116) Określenie problematyki Historia ludzkości od zarania dziejów przepełniona była licznymi wystąpieniami zbrojnymi. Brunatny kolor i deformacja mogą świadczyć o jej rozkładzie. Argumenty A. Rudego. Autor ukazując chłopców walce o niepodległość oraz ich bohaterską śmierć dokonał deheroizacji ich losów i obrazu wojny. 116. następnie zaś wojna scementowała ich związki. Ich przyjaźń i solidarność winna być dla każdego wzorcem do naśladowania. również można odczytywać symbolicznie. Za każdym razem niosła ze sobą unicestwienie setek tysięcy niewinnych istnień ludzkich. Pustynia to świat w czasie wojny.Obraz wojny w tekstach kultury na podstawie obrazu "Oblicze wojny" (Salvador Dali) (Modyfikacja pyt. Dlaczego więc.129. nadal nie czujemy się bezpieczni? Przecież wciąż na świecie trwają wojny i za każdym razem umierają bezbronni. pomimo tylu szkód . W centrum obrazu stoi głowa ludzka. B. Odkąd tylko magia kina zawładnęła ludzkością reżyserowie chętnie podejmowali tematy wojenne w swych dziełach. należało ryzykować wszystkim. Alka i zośkę łączyła początkowo wyłącznie rówieśnicza wspólnota. jakie wywołuje to zjawisko. Wojna. Przykładem są filmy: 9 kampania. Trzystu. Szeregowiec Ryan. Młodych bohaterów w walce z okupantem podczas II wojny światowej przedstawia Aleksander Kamiński w „Kamieniach na szaniec”. w jaki Dali wkomponował głowę. Ten efekt potęgują trupie czaszki wmalowane w oczodoły. Dlatego poeta porównuje człowieka do marionetki. sztucznego. Odnieś się do tekstów kultury. ale i wartości duchowych. zgoda ze sobą. jest ono teatrem. Taka postawa zakłada nieszczerość. pieniądzach. bo polega na „wznoszeniu w górę brwi". ale i zabrać. jedynie wielka siła charakteru chroni jednostkę ludzką przed zachowaniem godności w obliczu pożogi wojennej. Motyw świata jako teatru odnajdujemy we fraszce Jana Kochanowskiego „O żywocie ludzkim”. nawet śmierć. nieustanną grą pozorów. na co człowiek nie ma wpływu. którzy nie potrafili znaleźć konstruktywnego rozwiązania dla sporów. lub sami zachowywali się jak aktorzy na scenie. Wpływa niszcząco na psychikę i postawy człowieka. Tym samym przestawali oni być sobą. Człowiek myśli wyłącznie o urodzie. Jednak te wartości szybko przemijają. Należy pamiętać. odgrywa rolę w teatrze życia. z większą lub mniejszą świadomością. którzy byli sterowani przez innych. Poeta kładzie tu nacisk na nietrwałość dóbr doczesnych i upływ czasu.Podsumowanie Wojna to zło samo w sobie. nakładaniem kolejnych masek. sławie. W ten sposób nawiązuje poeta do starego literackiego toposu „świata jako teatru". nic nie może się z nim równać. Czasami stawali się marionetkami w rękach Boga. nawet wzruszenie nie jest autentyczne. Teza Człowiek jako marionetka to jeden ze sposobów kreowania bohatera l w dziełach na przestrzeni epok Argumenty A. Taki stosunek do życia cechuje poczucie nieograniczonej wolności. że jest ono i straszniejsze. do którego zwraca się poeta. 104) – marionetka czyli temat „świat jako teatr” Określenie problematyki Pisarze w swych utworach często przedstawiali bohaterów. którą po . zabawą. mówi. którzy nie zawsze świadomie wpływali na swój los. dla tych. że doświadczenie to jest bezpowrotnym unicestwieniem nie tylko rzeczy materialnych. 104 – Lalka. udawaniem. czy drugiego człowieka. Mieli wrażenie. Ludzkim wysiłkom przygląda się ze śmiechem Fortuna. obca jest jej prawda. zatracali swoje prawdziwe ja. że każdy człowiek. W otaczającym nas świecie według mistrza z Czarnolasu nie ma żadnej pewnej rzeczy. konfliktów. W refrenie siebie i adresata swojej wypowiedzi nazywa aktorami. coś wyreżyserowanego. tłumaczyć. W wierszu Stachury „Życie to nie teatr”przeciwstawione zostały sobie dwie postawy wobec życia. B.Marionetkowość w tekstach kultury. uważa życie nie tylko za kolorową maskaradę. w twórczości Kochanowskiego C. Nie można jej niczym usprawiedliwiać. Poeta. Dla „ty" lirycznego. co oznacza. 130. Z pyt. Ona to potrafi dać. uprzedzeń. Winniśmy wysuwać jedynie głośne „Nie”. lekceważenie konwenansów. W dziełach kreowali bohaterów. Do tego motywu nawiązywali także twórcy. że świat to teatr. i jednocześnie piękniejsze niż teatr. obecnego np. przeciwnie. które bardzo trudno odbudować. Fraszka "O żywocie ludzkim" Kochanowskiego (pyt. lepiej lub gorzej. tylko zdecydowali się na najgorsze rozwiązanie. zagładę. wszystko się zmienia i nic nie jest trwałe ani wieczne. czy świadectwem męczeństwa kolejnych pokoleń. czasami fascynacji. bo wszystko zależy od reżysera sztuki. W świecie teatru człowiek jest marionetką. Wojciecha Jaruzelskiego. Czołg jest ukazany na tle warszawskiego kina Moskwa. Argumenty Fotografia przedstawia opancerzony czołg. Przyniosą one radość człowiekowi. refleksji na temat otaczającej rzeczywistości.Motyw apokalipsy w literaturze. sława. (Stan wojenny) Określenie problematyki Dosłownie słowo „apokalipsa". Obecność toposu świata jako teatru słania odbiorcę do poszukiwania w świecie autentyczności i prawdy. którym jest Sąd Ostateczny. Teza Obrazy apokalipsy służyły artystom do wyrażania lęków i kondycji człowieka różnych epok. gdzie grali właśnie film Francisa Forda Coppoli o znamiennym tytule „Czas Apokalipsy”. ostry . Artyści każdej epoki wyrażali w twórczości własne stanowisko wobec tego zjawiska . Życie jako teatr to jeden ze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera literackiego w dziele. w którym raz jest dobrze. To tylko ulotne wartości. czy większej – lalki i ludzie kończą tak samo: bezużyteczni są zapominani i odsunięci. Jana została przedstawiona wizja końca świata i Sądu Ostatecznego.symbol sprawiedliwych wyroków.skończonym przedstawieniu chowa się do worka. Podsumowanie We wszystkich zaprezentowanych utworach ludzie zostali porównani do kukiełek – pojawił się motyw świata jako teatru. symbol wprowadzenia stanu wojennego w Polsce przez Gen. . zaszczyty. Pieniądze. Afisz z tego filmu stał się symbolicznym obrazem stanu wojennego. czyli Objawieniu św. tragedię. Renesansowy poeta poucza czytelnika aby nie koncentrował się w życiu na dobrach materialnych. Apostoł ukazał Mesjasza zasiadającego na tronie. katastrofę. czy znaczy: objawienie przeznaczenia człowieka. kataklizm. W Apokalipsie. razzl. Odnosząc się do fotografii z roku 1981. ale tylko na chwilę. Wszelkie próby zmiany swego losu nie zdają się na nic. jaką jest życie. Jego donośny głos porównany jest do dźwięku wydawanego przez wiele wód. 131. Po odegraniu swojej roli – mniejszej. ponieważ życie jest teatrem. a z Jego ust wychodzi miecz obosieczny. wygląd zewnętrzny szybko przeminą. W znaczeniu przenośnym oznacza ona: nieszczęście. było ono rodzajem ostrzeżenia. Chrystus otwiera zamkniętą na siedem pieczęci księgę losów świata. Sama nazwa pochodzi od dzieła Tomasza Morusa. gdzie panował doskonały system prawny. szczęśliwego. fontanny z czystej wody. które płynęły ustawicznie po wielkich placach wyłożonych jakimś drogim kamieniem. Kakambo tłumaczył Kandydowi wszystkie trefne odezwania króla. Nie ma sądownictwa i więzień. nie traciły swej trefności. ze słodkich likierów. którzy wątpią w słowo boże. Z pewnością nie kojarzy się ona z czymś pozytywnym. zwraca uwagę fakt. 25. jak król owej krainy. Ale także jest to rodzaj refleksji nad sensem życia ludzkiego. i nigdy nikt nie iskrzył się tak dowcipem przy wieczerzy. czy groźna pułapka? Powiastka filozoficzna Woltera – fragment „Kandyda”. stopnie ozdobione tysiącznymi kolumnami. z galerią długą na dwa tysiące kroków. Pisarze często tworzyli takie wyidealizowane miejsca. jak . wół. Dokonując porównania w kreowaniu tego motywu przez wszystkie sztuki. Argumenty Kandyd – bohater powiastki filozoficznej Woltera podczas podróży trafia do kraju Eldorado – sprawiedliwego. ta pewnie nie najmniejszy dawała mu powód do zdziwienia. W Eldorado nie ma rozbudowanego aparatu władzy – panuje tylko król. Nigdy nie widziano znakomitszej zastawy. Tymczasem oprowadzono ich po mieście. że twórcy często podejmowali temat apokalipsy. opisywana w utworach kpiących z utopijnych wizji wyidealizowanego państwa. śmierć. ale mającej niewielkie szanse na zrealizowanie. szczelnie zapełnioną matematycznymi i fizycznymi przyrządami. wojnę. Kandyd siadł do stołu w towarzystwie króla. by przestrzec współczesnych przed czekającą ich wizją. 132. do której należy dążyć. sługi swego Kakamby i licznych dam. Kolejnym przykładem symbolicznego ukazania interesującego mnie motywu jest dzieło „Dzień Apokalipsy” w reżyserii Francisa Forda Copolli. że nic podobnego nie istnieje i że w tym kraju nie znają procesów. Antyutopia to wizja państwa nieprzyjaznego. czterech jeźdźców uosabiających głód.Wokół tronu zasiada 24 starców w białych szatach i z wieńcami na głowach. Kandyd zapragnął widzieć gmachy sądowi. wydającym zapach podobny do woni goździków i cynamonu. to katastroficzna i przerażająca wizja tego zjawiska. marzył on o krainie spokoju i niczym nie zmąconego szczęścia. powiedziano mu. Ze wszystkich rzeczy które zdumiewały Kandyda. Miała ona zresztą za zadanie wzbudzać grozę i przestrzegać przed amoralnymi zachowaniami i ich konsekwencjami. wrogiego obywatelom. nieznającego prawa własności. Spytał. to Pałac Nauk. zarazę. W Nowym Świecie będzie tryumfował Bóg . którzy oddają pokłon Chrystusowi. Co go najwięcej i najprzyjemniej zdziwiło. mrzonki. wzorowe stosunki społeczne i polityczne. nawet przetłumaczone. człowiek i orzeł. – pyt. w ciągu popołudnia.Zwycięzca.kraina szczęścia. Określenia „utopia” używa się obecnie w znaczeniu czegoś nieosiągalnego. Podsumowanie Twórcy odmiennie przedstawiali motyw apokalipsy. zawiedziono ich z powrotem do pałacu. Apokalipsa kończy się wizją nowego nieba i nowej ziemi. Określenie problematyki Odkąd pojawił się na ziemi człowiek. pałac sprawiedliwości. które żyło na wyspie Utopia. które.Utopia . Właśnie ta tęsknota za światem idealnym i doskonałym zrodziła na przestrzeni wieków wiele dzieł literackich poruszających topos utopii. powiedziano mu że nie. po tysiącznej może części całego miasta. Wszystkiemu towarzyszą dziwne zjawiska przyrodnicze. pięknej wizji. Pojawiają się symboliczne postacie: Baranek (Chrystus). pokazano budynki publiczne wznoszące się pod chmury. ostrzeżenia dla wszystkich. Przed tronem stoją też cztery symboliczne istoty: lew. w którym autor przedstawił idealny obraz naszego społeczeństwa. To co ich łączy. Oprowadziwszy gości. Teza Utopia i antyutopia odpowiedzią na współczesne pisarzom problemy społeczno polityczne. fontanny z wody różanej. ukazuje nam sens naszej egzystencji. Czemu miała służyć taka wizja? To rodzaj proroctwa. czy istnieją więzienia. Wynika to nie tylko z sytuacji. W ustroju państwa nie ma zagwarantowanych podstawowych praw jednostki. Wiele tu kolokwializmów. bohatera.również kościoła. który nie ma określonych norm językowych. Jest tylko jeden Bóg. ale także z ubóstwa językowego. a nawet wulgaryzmów. pewnym wzburzeniu. Dużo w nim wyrazów potocznych.konfrontacja utopijnej rzeczywistości z wizją świata wg Ziemian . Masłowskiej Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Określenie problematyki Z kolokwializmami spotykamy się na co dzień. Język potoczny. którym posługują się postaci z powieści jest . Życie każdego obywatela jest bezwzględnie podporządkowane systemowi politycznemu. Używamy go w nieoficjalnej rozmowie. emocjach bohaterów. uczucia i serce. Teza: Kolokwializmy to zagrożenie dla oficjalnej polszczyzny urozmaicenie. które są typowe dla ludzi ze środowiska blokowisk. o której opowiada bohater. Podsumowanie Dzieła podejmujące temat utopii mogą nauczyć czytelnika dystansu do własnych marzeń i fantazji.George Wells: . To język swobodny.idylliczny. Typowe dla języka potocznego jest nadużywanie zaimka wskazującego ( ten.Kolokwializmy i ich funkcje. Ich egzystencja jest starannie zaprogramowana przez władzę. ale ciosem w jego myśli. tamten) na początku zdania. Dzięki językowi możemy się domyśleć z jakiego środowiska pochodzi bohater. ich charakterystyce. do którego przeniesiona zostaje grupa ludzi . Mieszkańcy podlegają ciągłej inwigilacji i nie mają prawa do prywatnego życia. Jest to obraz utopii wrysowany w powieść. któremu mieszkańcy codziennie dziękują za wszelkie dary. jaki ma zawód. Totalitaryzm jest bowiem nie tylko ciosem w zewnętrzność i życie jednostki.wskazanie analogii do problemów politycznych i społecznych współczesnych autorowi Nieludzką rzeczywistość ustroju opartego na bezwzględnym posłuszeństwie mas wobec władzy przedstawia kolejna lektura Georga Orwella „Rok 1984”. Występuje chaotyczna składnia. anarchiczny równoległy świat. ale i szansa na jej służą charakterystyce Argumenty Masłowska Dorota w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną nadaje językowi bohatera cechy indywidualne. Kolokwializmy w tekstach literackich służą indywidualizacji bohaterów. a także do obietnic składanych przez manipulujących przywódców politycznych obiecujących stworzenie idealnego państwa 133. Powieść jest klasycznym ostrzeżeniem przed patologiami współczesnej cywilizacji. jeśli są stosowane świadomie i celowo. pamięć. Potok słów oraz krótkie zdania świadczą o natłoku myśli. Dołączony fragment tekstu D. systemów władzy. to. Ludzie jak bogowie. Podsumowanie a) Kolokwializmy indywidualizują bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową. Omów problem odwołując się do wybranych pozycji literackich. które konstruują świat w poezji. Ludzi. którzy przeżyli piekło II wojny światowej przedstawia Zofia Nałkowska w „Medalionach”. Argumenty A. Z greki. świadczą o niskiej kulturze osobistej i niskim zasobie słownictwa. jeśli ludzie nadal w sytuacjach oficjalnych będą wybierać język formalny. Warto zwrócić uwagę. relacji na żywo . łamie zasady poprawnościowe języka polskiego. Są po coś. Określenie problematyki Co oznacza sam termin „holocaust”? Jak wiadomo Europejczycy nazwali tym terminem masową eksterminacje Żydów podczas II wojny światowej. żyjącym w blokowiskach „dresiarzy”. Za kata można uznać nazistowskie Niemcy. innym razem chcą zwrócić na coś uwagę.czasami podkreślają emocje. Żydzi masowy mord swojej nacji wolą określać bardziej jednoznaczną nazwą „shoah” – z hebrajskiego „zagłada” lub „katastrofa”. gdzie stosowanie tego typu wypowiedzi może być świadomym i zamierzonym zbiegiem literackim. Jest jednak wartościowy artystycznie. istoty cywilizowane rozpętaliśmy to bestialstwo. Inaczej jest oczywiście w utworach . Nie jest zagrożeniem. kiedy kolokwializmy są zamierzone. którym mówi bohater Masłowskiej. Podkreślają one są pretekstem do ukazania praw i wartości. nastawionego na ekspresywne wyrażanie własnych przeżyć. W piosenkach subkultur są pretekstem do ukazania praw i wartości. gdyż na podstawie obserwacji tego języka czytelnik uzyskuje pełniejszy obraz bohatera. wynikający z emocji. Teza Różne oblicza Holocaustu w literaturze i sztuce to próba ocalenia pamięci martyrologii Żydów w czasie II wojny światowej. myślącego i mówiącego chaotycznie. czy w wierszu. W przypadku Masłowskiej język ten pozwolił stworzyć autorce wizję życia bliską realnej rzeczywistości. podkreślą autentyczność przedstawianego świata. 134. że przecież wulgaryzmy to także środki artystycznego wyrazu. Tak jest w piosenkach hip-hopowych. Kolokwializmy w świecie mediów to zabieg nieświadomy. ich prawdziwość. „holocaust” to określenie oznaczające całopalenie – ofiarę składaną na ołtarzu. człowieka niewykształconego. że nie kto inny tylko my. młodym. rządzących światem. do interpretacji motto z „Medalionów” Z.Holocaust z punktu widzenia kata i ofiary. Nałkowskiej – „Ludzie ludziom zgotowali ten los”.właściwy ludziom z miejskiego środowiska. jakiej dokonał naród niemiecki na narodzie żydowskim. Język. Przerażającym faktem jest. Określenie to mimo wszystko nie oddaje nawet części ogromu zbrodni. rządzących światem. naruszają normy językowe . Kolokwializmy we współczesnym świecie są znakiem naszego czasu W życiu codziennym to zabieg świadomy. . Ofiarami byli . Ich podstawowym zadaniem było wykorzystywanie więźniów i ich szybka eksterminacja. których jedynym celem było podtrzymanie rasy aryjskiej. Ich autorzy pragnęli ukazać jak wielkim doświadczeniem pełnym cierpienia była II wojna światowa. Tym samym mogłam wykazać różne postawy bohaterów wobec tego zagadnienia. Faszyści potrafili manipulować innymi. którzy potrafili dostosować się do panujących w lagrze warunków. jako ofiary holokaustu. . Niemcy ukazani przez autorkę to osoby pozbawione uczuć. To rzeczywistość wojenna tak wpłynęła na ludzi. aż wreszcie bunt przeciw niegodnej śmierci. Mówi o tych. ich codzienne zmagania ze śmiercią. Jest to niezwykle przygnębiające stwierdzenie faktu. C. że jeden człowiek jest zdolny do najgorszych bestialstw wobec innego człowieka. stawić zbrojny opór SS. Wszyscy inni mieli być zgładzeni. Kim są kaci? To zdemoralizowani władcy obozu w Oświęcimiu. strach. Borowski w swych opowiadaniach skoncentrował się na ludziach. że czasem ludzie są o wiele gorsi od najbardziej krwiożerczych zwierząt. W prezentacji przedstawiłam martyrologię z obu stron muru. Opowieść Marka Edelmana. Jest jednym z więźniów. do niewyobrażalnie okrutnych zbrodni. Motto z „Medalionów” pokazuje. daleko odchodzi od tego schematu. ze czasami sami więźniowie byli dla siebie katami.. W opowiadaniach Borowskiego często zaciera się podziału kat – ofiara. 135.Jaką funkcję pełnią metafory w tekstach kultury? Dołączony został obraz "Człowiek na drabinie" Quinta. obowiązującym poza murami obozu. że z ofiar polityki niemieckiej pozostały jedynie bezduszne lalki. B. wyzbyte wszelkich uczuć.mieszkańcy podbitych przez nich ziem. paraliżujący głód.widzianą oczami nie tylko samych ofiar ale i katów. Literatura opisująca zagładę narodu syjonistycznego najczęściej ukazuje Żydów. głównie Żydzi. Podsumowanie Przedstawione przeze mnie teksty literackie są jedne z najbardziej znanych utworów odzwierciedlających eksterminację narodu żydowskiego. którzy w zupełnie beznadziejnej sytuacji zdecydowali się chwycić za broń. bohater i narrator obozowych opowiadań. Kim są ofiary w świetle opowiadań Borowskiego? Nie jest kimś z zewnątrz. którzy są bezbronni wobec zastanej rzeczywistości. Bez upiększeń i wzniosłych słów Edelman daje obraz życia Żydów w getcie. zapisana przez Hannę Krall w „Zdążyć przed Panem Bogiem”. Odwołać się do dwóch tekstów literackich. Należy do nich Tadek. jest człowiekiem lagrowanym. kto kieruje się kodeksem etycznym. byle przetrwać jeden dzień dłużej. Obcowanie ze złem i śmiercią sprawiło to. którzy stoją na czele narodu nie przedstawiają wartości. metaforycznie sięgają gór. W tych słowach Mickiewicz utrwala cały obraz naszej ojczyzny i swojego pokolenia. podobnie jak prowadził całe pokolenia do walki o niepodległość. że powstaje wrażenie pozwalające na wyjaśnienie lub uwypuklenie niektórych cech rzeczy zastępowanej taki zespół wyrazów. przenośnia. wcielających wyższy porządek. które razem dają zupełnie nową jakość. Ocenę ojczyzny i społeczeństwa polskiego przynosi nam scena „Salon warszawski”. Najbardziej obrazowo podsumowuje tę ocenę wypowiedź Wysockiego. Na pierwszy plan wysuwają się trzy postacie. Argumenty A. nazwą innej rzeczy. Obraz Quinta Buchholza „Człowiek na drabinie” wykorzystuje metaforę aby opisać świat ludzi. Jej szczególna odmiana . który wychodzi poza okładkę tej książki. przedstawia ich jako wielkich bohaterów. są ponad zwyczajną rzeczywistością. Przy stoliku. w centrum siedzi „ważne towarzystwo”arystokratyczna elita. które dzięki obcowaniu z literaturą wspinają się na szczyty. które w wyniku kontekstowego użycia znaczą coś nowego). Jagmin walczy jak Archanioł . Równie często używa ona określeń zaczerpniętych z Biblii. Stąd malarz użył metafory otwartej książki na tle której znajduje się drabina a na niej mężczyzna. 8) metaforyka słów Nasz naród jak lawa. nowe znaczenie powstaje na bazie dotychczasowych znaczeń. ( pyt. które także nadają powagi sytuacji i podnoszą wartość walczących: słup ognisty prowadzi oddział do boju. Metafora to również wyrażenie. III ( pyt. Wybór metafory jest formą interpretacji. są w innym wymiarze rzeczywistości. 110) D. To kolejny pesymistyczny wizerunek Polaków utrwalony w tym dramacie. nowe znaczenie. Metafora to figura retoryczna polegająca na zastąpieniu nazwy rzeczy. Przenośnia wyraża stosunek do ludzi i świata. Dziady cz. Dzięki tej metaforyce powstańcy przypominają bożych bojowników. poznawać świat. w taki sposób. Zaprzedali się zaborcy.podobnie jak Chrystus dźwiga on krzyż. a Jagmin to Herkules lub Scypion. które są porównane do greckich herosów: Traugutt to nowy Leonidas. Głębia . który przyrównuje nasz naród do lawy. realizujących nakaz sił wyższych. Analiza metafor pozwala na odkrycie potencjalnych konsekwencji wypowiedzi.metonimia pozwala na skrótowość. .z płomiennym mieczem w ręku. o której mowa. Eliza Orzeszkowa w „Glorii victis” dokonuje sakralizacji walczących. Obok przy drzwiach stoją ludzie skromniejsi: młodzi patrioci. W najprostszej wersji metafora to połączenie dwóch rzeczowników odległych od siebie znaczeniowo.Określenie problematyki Metafora. oceny świata jest również formą porządkowania świata. Są to bowiem osoby.spiskujący i buntujący się młodzi . B. którzy czytają książki. Teza Metafora jako środek poetycki jest stosowana w tekstach kultury w sposób świadomy i celowy. Podsumowanie Metafora pozwala opisywać. zwięzłość w komunikacji. Lawa to wierzch .stanowią wartość prawdziwą. Traugutt to postać kształtowana według wyobrażeń nowotestamentowych .ci. Cała scena jaskrawo ukazuje kontrast między arystokratyczną elitą a patriotyczną młodzieżą. w którym dochodzi do celowej zmiany znaczeń słów ją tworzących. Teza Obrazy końca świata służyły artystom do wyrażania lęków i kondycji człowieka różnych epok. W Apokalipsie. W pierwszej zwrotce poeta wylicza jakie wartości ważne na ziemi stracą swą ważność podczas sądu ostatecznego. Wrażenie to potęguje fakt. Bardzo szybko jednak odbiorca ulega panującej w nim atmosferze przerażenia. iż szczyt pasma gór wznosi się wraz ze zbliżaniem do widza i nie mieści się na płótnie. głazy. To co ich łączy. a także ludzie. Dynamikę obrazu budują walące się góry. Kiedy patrzymy na obraz sprawiają wrażenie. trzęsienie ziemi. Dziś ludzie lubią być chwaleni. tragedię. 39) Określenie problematyki Koniec świata. Kolejnym przykładem jest wiersz Jana Lechonia „Sąd ostateczny”. czasami fascynacji. W znaczeniu przenośnym oznacza ono: nieszczęście. Obraz „Wielki dzień Jego gniewu” z jednej strony zapiera dech i budzi podziw dla potęgi natury. kataklizm. Miała ona zresztą za zadanie wzbudzać grozę i przestrzegać przed amoralnymi zachowaniami i ich konsekwencjami. Sa nimi czyny ludzkie. cnoty. bo wisi wysoko nad naszymi głowami. Z pewnością nie kojarzy się ona z czymś pozytywnym. że nie mieszczą się w ramach obrazu. katastrofę. czyli Objawieniu św. to katastroficzna i przerażająca wizja tego zjawiska. poczucia nadchodzącej katastrofy. wojnę. Bo tylko pewne rzeczy potrafi odkryć swą miłością Bóg. które wypełniają przepaść znajdującą się pod nim i rozpościerającą się aż do widza. który ginie w ciemnościach.136. Przestrzeń między górami wypełniona jest dymem. honor. Było ono rodzajem ostrzeżenia. czy świadectwem męczeństwa kolejnych pokoleń. że za chwilę przygniotą wszystko.Na podstawie obrazu Johna Martina i własnych tekstów kultury odpowiedz jak artyści przedstawiali koniec świata? ( podobnie jak pyt. czyli apokalipsa. Jana została przedstawiona wizja końca świata i Sądu Ostatecznego. Argumenty Swoje rozważania rozpocznę od źródeł biblijnych. Góry są tak potężne. Wtedy zostanie odkryta nasza prawdziwa natura. bez udawania. Artyści każdej epoki wyrażali w twórczości własne stanowisko wobec tego zjawiska. którymi jednostka ludzka chwali się. sąd ostateczny. Pozostaną tylko pewne blaski o których wie tylko Bóg. kim byliśmy naprawdę. pioruny. Dokonując . W centrum uwagi znajduje się krwawy książyc. zagładę. refleksji na temat otaczającej rzeczywistości. jednak podczas dni ostatecznych owe oklaski nie będą już się liczyły. Podsumowanie Twórcy odmiennie przedstawiali motyw apokalipsy. mgłą. tym. także nas. by za chwilę na nas runąć. którym jest tytułowy bohater. Argumenty A. nie pogoniliby do pracy. po prostu trzeba umyć podłogę na wartowni. po zjedzeniu których nie dostają wody do picia. groźna przyroda. Analiza jednego dnia więźnia. zapatuleni w buszłaty. którzy właśnie tam doznali wielu cierpień i martyrologii. gdzie na grubym drucie na słupie wisiała pokryta szronem szyna. ten po paczkę. Wszyscy skazańcy mieli ogolone głowy i byli skuci łańcuchami. Określenie problematyki Syberia to kraina geograficzna. Przebieg dnia ujawnia realia obozu. Są głodzeni lub karmieni słonymi potrawami. Tatarin oświadczył teraz. prosto na wartownię. Ale dzisiaj na pewno nie dociągnęło do czterdziestu. by przestrzec współczesnych przed czekającą ich wizją. Wszyscy z głowami wciśniętymi w ramiona. którzy sprzeciwiali się władzy sowieckiej. że całą zimę trzeba było przetrwać w ogóle bez walonek. tylko łapcie i gumiaki. B. Zdarzało się. Różnie już z butami bywało. Teza Sybir przedstawiony jest jako kraina szczególnego męczeństwa i martyrologii tych. Szuchow popatrzył z nadzieją na mlecznobiałą rurkę . że nawet butów nie oglądali. Gułagi były na odosobnionej Syberii. Weszli do baraku komendantury. murowanego wewnątrz łagrowego więzienia. usługiwanie zwierzchnikom. Próby złamania psychiki więźniów przybierają różne formy.porównania w kreowaniu tego motywu przez wszystkie sztuki. Fragment opisuje autentyczną. Zima w tym .jedni do latryny.że o żadnym karcerze nie ma mowy. Przecież najmłodszy z nich miał dopiero około 10 lat i z wycieńczenia nie mógł unieść ciężkiego łańcucha. a tamten żeby oddać kaszę do indywidualnej kuchni. Są odurzani narkotykami.gdyby pokazała czterdzieści jeden. Ludzi. a więc: wczesną pobudkę. aby zrobić z Syberii miejsce zsyłek niegodnych dla władzy osób. cały osypany igłami szronu wisiał termometr. Cierpienia więźniów ilustrują losy Cichockiego. i kazał wyszorować podłogę. niekończąca się tajga. czy Wasilewskiego. Szczególnie bliska znana stała się Polakom. Sowiecki obóz w głębi Rosji. Martyrologię społeczeństwa polskiego przedstawił w swym dramacie „Dziady cz. III” Adam Mickiewicz.Jeden dzień Iwana Denisowicza oraz wybranych tekstów kultury. na Syberii opisuje w swej powieści „Inny świat” Gustaw Herling. Ogromna przestrzeń. minęli i drugi słup. Wstrząsający jest opis wywożonych na śmierć na Sybir dwudziestu studentów żmudzkich. Dozorujący kordon nie miał jednak zamiaru pomóc biedakowi. więźniowie szybko przebiegali załatwiając swoje sprawy . C. Paliły się latarnie zony i latarnie wewnątrz obozu. na niejednona patrzył się Szuchow przez osiem lat odsiadki. mróz zapierał dech. I tam się wyjaśniło – a Szuchow skapował to już po drodze . codzienną rzeczywistość w gułagu: pewne typowe dla tej rzeczywistości obrazy. nieustanne zimno. zimno im nie tyle od mrozu. bywało. choćby i do baraku pobiec. minęli druty kolczaste zabezpieczające obozową piekarnię przed więźniami. ślad jak po oponach. Była mgła. co od myśli. A przezuć się nie ma w co. głód. Skrzypiałśnieg pod walonkami. narożnik baraku komendantury. zwraca uwagę fakt. na którym osłonięty od wiatru.(…) Minęli wysoki płot z desek wokół Bur-u. że całkiem zaćmiewały gwiazdy. 137. inni do magazynu. że przez cały dzień oprócz mrozu nic ich nie czeka. żeby nie pokazywał zanisko. Janczewskiego. Tyrani i gnębiciele naszego narodu wykorzystywali od lat trudne warunki klimatyczne. którzy przeżyli piekło obozów na Syberii przedstawia Aleksander Sołżenicyn w swym opowiadaniu „Jeden dzień Iwana Denisowicza”. Ten przejmujący w swej wymowie utwór jest odtworzeniem jednej doby obozowego życia więźnia łagru. który przebywał na Syberii staje się tu pouczającym studium totalitaryzmu.Grudziński .Jaki obraz Syberii można znaleźć w kulturze europejskiej? Omów zagadnienie odwołując się do fragmentu opowiadania Sołżenicyna. że wybacza Szuchowowi. Rollisona. W żadnym razie nie należało z samego rana przemoczyć walonek. stały się „domem niewoli” dla milionów rodaków. że twórcy często podejmowali temat apokalipsy. pracę w brygadzie oraz załatwianie jedzenia i paczek. wchodząca w skład Rosji. Było ich tyle. Dwa silne reflektory z odległych krańcowych wieżyczek biły na krzyż po zonie. Łagier w Jercewie był zarazem źródłem taniej siły roboczej i narzędziem likwidacji ludzi uznanych za wrogów systemu. kiedy przychodzimy do kogoś pierwszy raz. pracy. aby ona nas stwarzała. w którym rządzi totalitaryzm. użeramy się z innymi ludźmi o styl. pokrzepienia serc Polaków. zła. powitać się domownikami z uśmiechem. Lekceważąc ją nie zdołacie nigdy pojąć głupoty. O.vivru po świecie. i jadąc tramwajem. W rzeczywistości sprawa przedstawia się. itd. lecz jest nam narzucony z zewnątrz . co nie jest z nas. Dzięki narzuconym nam z góry wzorcom wiemy jak się zachować w danej sytuacji. Motywy syberyjskie służyły pisarzom do podkreślenia wyzysku zaborców. że powstaje w nas coś. jak następuje: że istota ludzka nie wyraża się w sposób bezpośredni i zgodny ze swoją naturą. ale zawsze w jakiejś określonej formie i że forma owa. ukazania Rosji jako państwa. podkreślenia cierpienia młodzieży polskiej. potęga Formy! Przez nią umierają narody. bez przerwy szukamy formy i rozkoszujemy się nią lub cierpimy przez nią i przystosowujemy się do niej lub gwałcimy i rozbijamy ją. owady cały dzień uganiają się za pożywieniem. którzy nie poddawali się władzy Rosjan. zdjąć buty. ogromnym lesie. jaki styl mu się napatoczy i jak uzależniony jest od innych ludzi. odwołując się do podanego fragmentu „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza oraz innych tekstów kultury. czy je ograniczają? Rozważ problem. stąd nie było ucieczki. 138. my bez wytchnienia jesteśmy w pościgu za formą. jedząc. Ona wywołuje wojny. itd. lub załatwiając interesy . Pisarz został skazany na pobyt w tym miejscu. Warto np. W styczniu i lutym temperatury sięgają nawet – 50 stopni. Nasze zachowanie często nie jest uzależnione od nas samych ale od pewnych wzorców jakie panują w świcie. I jeśli robaki. Obozy znajdowały się w Tajdze. Podsumowanie Syberia to miejsce kaźni. Schematy to pewien rodzaj savoir . krwawo lub anielsko. przynieść komuś prezent na nowe mieszkanie. zbrodni.. Podobnie i schematy obowiązują nas w szkole.i oto dlaczego ten sam człowiek może objawiać się na zewnątrz mądrze albo głupio. Schematy porządkują życie człowieka. o sposób bycia nasz. amen. na . ów styl. dojrzale albo niedojrzałe. Ten dom niewoli jest symbolem martyrologii niewinnych ludzi.miejscu trwa prawie cały rok. gdyż uznano go za wroga narodu.zawsze. lub pozwalamy. obowiązują nas pewne zasady. Powiedzmy. zabawiając się lub wypoczywając.patriotów ale i wszystkich. męczeństwa nie tylko Polaków. Określenie problematyki Schematy w życiu człowieka z jednej strony porządkują nasz świat. Ona sprawia. zależnie od tego. sposób bycia nie jest tylko z nas. Rzekł: "Muszę ja wam służyć. że nasi synowie i wnuki Mają od starych więcej książkowej nauki. Powodem tego jest jego podwójna moralność. Powieścią o schematach jest „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. jak nogą Zręcznie wierzgnąć. Podkomorzy pochwałą rzeczy nie przerywał. Ojca Podkomorzego. Że nie ma szkół uczących żyć z ludźmi i światem. Jest ograniczony różnymi zakazami. bym uchybił komu W uczciwości. Dzięki ukazaniu motywu schematów autor ukazał mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi. Powyższy fragment udawania. formą. tradycję. Sprzeniewierzył się on ideałom z czasów młodości. Wlawszy kropelkę wina w szklankę panny Róży. Przynajmniej tom skorzystał. z których nie można się wyrwać. nowym zwyczajem. Sprawdza pieniądze. idzie na obiad. .] Sędzia Podkomorzego zdał się radzić okiem.] rzekł: "Dziś.uroczystościach. nawet w dostosowywaniu się do pewnych wzorców. Warto odnieś się także do całej powieści. C. w schematy społeczne. W schematy wpada bohater „Granicy” Zofii Nałkowskiej. Wybory. Choć stary i niezgrabny". realizować marzenia. że mi w moim domu Nikt nigdy nie zarzuci. B. Z opieki nie wypuścił. tzw boleborzański schemat ojca. za pomocą „upupiania”. dążyć do wyznaczonych celów. córką kucharki. Zmusza ją do usunięcia dziecka i dziewczyna wpada w obłęd. Co dzień za duszę jego proszę Pana Boga. Sędzia [. aż człowiekiem zrobił. jednak to mu się nie udaje bo wpada w kolejne formy.30-letni pisarz Józio Kowalski pomimo swojego wieku czuje się niedojrzały. ubierał. wypuszczał psa.Jaką rolę w życiu człowieka pełnią autorytety? Na podstawie "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza i innego tekstu kultury. jakie dokonywał były niezgodne z moralnością. Doszli potem najwyższych krajowych urzędów. zamyka sklep. z uśmiechem witać lada kogo. Dano trzecią potrawę. Dawniej na dwory pańskie jachał szlachcic młody. ponieważ musi się on dostosować pod schemat. O w pół do siódmej był gotowy do rozpoczęcia pracy. Taki bowiem widzi współczesny świat sam autor powieści. Ale nie staropolska. Dlatego człowiek na zewnątrz może zachowywać się bardzo różnie. Dojrzałość i wchodzenie w życie jest więc u Gombrowicza ukazane jako ucieczka. A młodszej przysunąwszy z talerzem ogórki. wytycznymi. W wejściu w dorosłość pomaga mu profesor Pimko. Wchodził do sklepu i podczas gdy jego służący zamiatał podłogę on odczytywał z swojego notatnika listę zadań do wykonania danego dnia. Siłą wciąga go w groteskowy świat szkoły. „Lalka” życie Rzeckiego pełne schematów – Budził się zawsze o szóstej rano. To pierwsza formą przed którą bohater chce uciec. On mnie radą do usług publicznych sposobił. czekając na przyjście subiektów robił przegląd towarów. My na naukę młodzież do stolicy dajem I nie przeczym. ani też szlachecka. a ja powiem śmiało: Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą. że człowiek zawsze jest ograniczony jaką s formą. pupą. więcej godni Wojewody względów. Wtem pan Podkomorzy. normami. ciągła walka ze stereotypami. Gdy inni. 139. Następnie.. [. Trzeba mieć także odwagę. gdyż jest uzależniony od innych ludzi. nawiązuje romans z Justyną Bogutówną. Podsumowanie Człowiek to jednostka uwikłana w historię. czy dworek ziemiański. moje panny córki. żeby być sobą. gębą. Jeślim tyle na jego nie korzystał dworze Jak drudzy i wróciwszy w domu ziemię orzę. Mościwego Pana (Mówiąc. Niełatwą. że trzeba zachować granicę. W mym domu wiecznie będzie jego pamięć droga. następnie się mył. bo nie na tym kończy się. Ale a drugiej strony te utarte zasady ograniczają wolność człowieka. konwenansów. jak młódź cierpi na tem. Nawet w państwie demokratycznym człowiek nie może się czuć prawdziwie wolnym.. Teza Schematy porządkują życie człowieka ale i je ograniczają Argumenty A. w grzeczności. Ja sam lat dziesięć byłem dworskim Wojewody.. jak nowoczesny dom młodziaków. Ziembiewicz przegrywa we wszystkich sferach życia. Główny bohater. Podkomorzemu ścisnął za kolana).. Uważam. Powtarza on schemat ze swojego dzieciństwa. Ale co dzień postrzegam. Bo taka grzeczność modna zda mi się kupiecka. parzył herbatę. u znajomych. Zatem się rzuciło Kilku młodych od stołu i pannom służyło. obyczaje. którą warto naśladować. znajomość jej zasad świadczy o dobrym wychowaniu. dla którego Sędzia rozpoczyna wykład o grzeczności.. stosunek pana do służby. grach komputerowych ale i w rodzinie. czym innym jest grzeczność kupiecka. czym innym szlachecka (staropolska). sam będzie szanowany. Argumenty D. Jedynym wyjściem. Ubolewa. Grzeczności należy się uczyć. że tylko ten.Jak prezentowani są bohaterowie walki o wolność? Odwołaj się do Pomnika Małego Powstańca w Warszawie i tekstów literackich . kto zna zasady dobrego wychowania i umie okazywać szacunek innym. Literatura to ważna dziedzina. Nie polega tylko na znajomości gestów i uśmiechaniu się do każdego. przystoją tylko magnaterii. że należy ją okazywać wszystkim. Ważne jest. że rozmowy. Sędzia uważa. Według Sędziego grzeczność „nie jest nauką łatwą ani małą". czy duchową. budzi szacunek otoczenia. sposób traktowania żony przez męża. F. patrz pyt. Sędzia uważa. jest zachowanie młodzieży. zaobserwowane przez niego podczas uczty wydanej na cześć Tadeusza (gdy po zakończeniu nauki w Wilnie przyjechał na wakacje do Soplicowa). Komputer potrafi być dla niego całym światem. wzór moralności i pozytywnych cech. Konrad Wallenrod dla niego autorytetem był Halban. a o wartości człowieka świadczy jego majątek. godności i człowieczeństwa. 140. To jemu mógł wszystko powiedzieć. Sędzia stwierdza. których tematem są ważne sprawy kraju. jaki wtedy widzi ktoś młody to ucieczka w świat uzależnień.Ale częstym skinieniem głowy potakiwał. pozwala unikać niezręcznych sytuacji (wiadomo np. Role autorytetu ukazuje nam w swej powieści „Przedwiośnie” Stefan Żeromski. aby autorytet uczył nas szacunku. Podsumowując swoje przemówienie. w którym młody człowiek poszukuje autorytetów. Rola autorytetów została ukazana w nauce o grzeczności w „Panu Tadeuszu” Powodem. szlachta powinna koncentrować się na wydarzeniach o wymiarze lokalnym). Sędzia ubolewa. niczym drugim ojcem. E. Młode pokolenie szuka wzorców w filmie. Poznajemy tu losy młodego Cezarego Baryki. w której młodzież szuka autorytetów. że obok szkół dających „książkową wiedzę" nie ma „szkół uczących żyć z ludźmi i światem". wówczas świat staje się chaosem. Podsumowanie Literatura jest ważnym źródłem. Coraz częściej nastolatkowi zamiast wyzwań życiowych chowają się w świat wirtualny. Określenie problematyki Kim jest autorytet? To z pewnością osoba. szkole. ród. który wraca do Polski w poszukiwaniu ideałów i utraconej ojczyzny. że w dzisiejszych czasach mniej liczy się pochodzenie. szacunek okazywany damom. Istnieje bowiem wiele rodzajów grzeczności: miłość dziecka do rodziców. Dla Baryki Gajowiec był opiekunem. ale każdemu w inny sposób. Tam właśnie spotyka po raz pierwszy Szymona Gajowca. ale brakuje im towarzyskiej ogłady. 70. że młodzi ludzie są bardziej wykształceni od swoich ojców i dziadków. Kiedy brakuje takiej osoby w otoczeniu młodego człowieka. Teza Poszukiwanie autorytetów to próba odnalezienia przez bohatera wzorca godnego do naśladowania. kościele. liczyć na pomoc finansowa. uderzać w nutę narodową. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. upamiętniająca bohaterskie dzieci walczące z okupantem podczas powstania warszawskiego w 1944 roku. 141. Tekst o netykiecie. od jej wieku. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. Podać własny przykład z tekstu kultury i własnych doświadczeń komunikacyjnych. ale nie straciła wiary i nadziei na odzyskanie niepodległości. krzepili serca zniewolonych Polaków. . ponieważ grzecznościowe zasady nie obowiązują nas tylko w sytuacjach życiowych. który odbywa romantyczną podróż po Europie. stopnia zażyłości z tą osobą. grzecznościowych przyjętych w danym języku. gdzie stosujemy wypowiedź. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. ale i w języku. Każdy z nich wysuwał inne postulaty. gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi. Wyrusza więc w podróż po Europie. Pisarze postanowili piórem walczyć. Odkrywa wielką ideę. budzili uczucia patriotyczne.vivre”. Pyt. Rzeźba przedstawia kilkuletniego chłopca w zbyt dużym hełmie. przydużych saperkach i przewieszonym przez szyję pistoletem maszynowym. Autorzy wręcz prześcigali się w swych koncepcjach. od osoby do której się zwracamy. Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną. krzepili serca zniewolonych Polaków. Pisarze wzniecali w rodakach nadzieje na odzyskanie niepodległości. którzy piórem wskazywali na różne drogi ku odzyskaniu wolności. Określenie problematyki Etykieta językowa to zbór zasad poprawnościowych. B. Co dzień spogląda na Warszawiaków i przypomina wszystkim o czasach II wojny światowej. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Mały chłopczyk jest w za dużym hełmie. Innym utworem. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Tak powstał. pozycji zawodnej. C. Różnią się one od miejsca. Pisarze wzniecali w rodakach nadzieje na odzyskanie niepodległości. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. Patriotyzm w literaturze to artystyczna próbą podniesienia na duchu zniewolonego narodu. Motyw walki o niepodległość stał się dla pisarzy pretekstem do oddziaływania na nastroje zniewolonego społeczeństwa. dawać wskazówki co do obrazu przyszłej niepodległej Polski. miały miejsce w szczególnych czasach historycznych dla naszej ojczyzny.Określenie problematyki Historia nasza to 123 lata niewoli. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. 103 – omówić Rotę Marii Konopnickiej Podsumowanie Opisywane przeze mnie wydarzenia. Argumenty A. Często używamy na to zjawisko nazwy „savoir . mogących wskazać rodakom właściwe drogi ku odzyskaniu wolności.walkę w imię ojczyzny. W tych trudnych czasach nie opuścili rodaków wybitni twórcy. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia Kordiana w dorosłe życie.Kultura wypowiedzi tradycyjnej i internetowej. Polska straciła swoją wolność. Znajdowaliśmy się wówczas pod jarzmem niewoli. utrwalony do dziś mit patrioty. Teza Obrazy dążeń i marzeń Polaków do wolności wiąże się z odmiennymi koncepcjami patriotyzmu. Wynosi z tego ważne doświadczenia. ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego. czy snobistyczne? ( tekst o wyrazach modnych) Określenie problematyki Polszczyzna zmienia się. ale też drogą do zmiany opinii. czy jest tendencja aby przestrzegać reguł grzecznościowych w Internecie. Myślę. Czasami nieprzestrzeganie etyki językowej jest nie tylko przejawem młodzieńczego buntu. różnych forach internetowych czasami użytkownik może mieć poczucie. . co najczęściej wynika z tendencji do skrótowości.Teza Znajomość zasad etykiety i netykiety świadczy o wysokiej kulturze nadawcy komunikaty. zarówno na co dzień. które panują w Internecie. Tak było ze zorganizowaną przez Mały Sabotaż. że warto przestrzegać takich ustalonych kodeksów dobrego wychowania. w powieści Kamienie na szaniec akcją związaną z przeszkadzaniem w propagandowych seansach kinowych. witaj zamiast Szanowny Panie i Szanowna Pani. Dużo zależy jaka panuje . + Pan Tadeusz . piśmie. Jeśli ktoś jej nie przestrzega. Potrzebne. naszym zasobie słownictwa. środowiska. ale także świadczą o nas samych. Cywilizacja i technika idzie na przód. Język e. portali dyskusyjnych. które ma wpłynąć na odbiorców. świadczy to o braku kultury osobistej. prywatnych maili. blogów. Szczególnie młodsi – wybierają w Internecie formuły witam. Często rozmówcy używają formy „ty” niemalże do wszystkich użytkowników. Plagą jest także niedbałość interpunkcyjna. 142. podczas zwyczajnych klasówek. ze gubi się w zasadach poprawnościowych. Zatem panuje tu zasada wahadła. łamiąc zasady etyki językowej Podsumowanie Uważam. Argumenty W epoce Internetu. Netykieta to zbór zasad poprawnościowych.Wyrazy modne. nie tylko młodych ludzi. To one powodują. inteligencji. Język ten wpływa na polszczyznę. zaplanowanym działaniem. niezależnie od wieku. kulturze osobistej. w związku z tym nasz język także ewaluuje. czy nie. Pojawiają się w nim wyrazy nowe. Harcerze poza przeszkadzaniem widzom. językowa jest zjawiskiem szerokim. pisali na murach hasło Tylko świnie siedzą w kinie. W tym przypadku łamanie etyki językowej było w pełni uzasadnione.maili i dyskutantów na forach internetowych jest zróżnicowany. jak i w mowie. Zosia) + Tango .zależne jest to od poziomu wykształcenia.bohaterowie zwracają się do starszych z szacunkiem (Tadeusz. zainteresowań. że okazujemy w ten sposób szacunek do odbiorcy. wieku. że przestrzeganie etyki językowej dotyczy wszystkich. smsów.Artur krzyczał i podnosił głos na rodziców i babcię. „obłędnie. Oznacza bowiem koniec mówienia. Przeżywaliśmy w przeszłości to zjawisko niejednokrotnie . Oczywiście nadużywanie go może świadczyć jedynie o naszym niskim zasobie słów. bo wzbogacają naszą mowę ? Ja w tej sprawie przyjęłam stanowisko. Musimy jednak odnieść się do faktu. Dziś panuje na język angielski.które może się przejawiać w rozmaity sposób . Podobne zdanie ma profesor miodek. czy w oficjalnej rozmowie. . Wyrazy i wyrażenia modne we współczesnym świecie są coraz bardziej znakiem naszego czasu. że i samo znaczenie. Oczywiście wiele z nich nie ma uzasadnienia. a co innego w wypracowaniu. używając danego słownictwa. łacińska. C. europejskie. . by nie przesadzać z nim i uważać. że język polski stanowi podstawowy element narodowej tożsamości.Jako kosmopolita i modny młodzieniec uważa siebie za kogoś lepszego od innych. Chociaż na pewne wyrazy nie zawsze bywa zjawiskiem przejściowym. Jawi się jako typ cwaniaka. gdy nas ktoś denerwuje. ale i obłędny facet. gdy używamy go między znajomymi. ze rezygnacja z niego jest niepotrzebna. Argumenty A. a bywa.była to kolejno czeska. Stroni od zaangażowania w sprawy kraju. że musimy się liczyć ze zmianami w języku polskim. że: Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. Teza Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. czyli wspaniały. Ich powtarzanie sprawia. włoska. Tekst kultury np. by wiedzieć. utracjusza. Warto więc posługując się słowem „okey” wiedzieć. w jakich sytuacjach go stosujemy. czy też zakończenie rozmowy. Posługuje się w wymowie modnymi wyrazami z języka francuskiego. A należy pamiętać. że utrwalił się on już na tyle w naszym języku. Podsumowanie Tak jak często zmieniają się trendy w kolorach i wzorach. Autor nazywa je słowem „natrętem”. Czasami bowiem wystarczy chwila zastanowienia. na egzaminie. kiedy się nim posługiwać. łowcy posagów. czy też światowe powodują. co do słowa modnego „okey”. że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy i wyrażenia modne. Szarmancki – „Powrót posła” . Wyraz „gadać” okazuje się jak najbardziej uzasadnionym modnym wyrazem. Moim zdaniem względy cywilizacyjne. Modnymi ostatnio stały się także wyrazy typu: „dogadać się”. tak i w języku. Mówimy bowiem obłędny facet. W obronę zaś pisarz bierze słowo „fajny”. W żaden sposób bowiem nie uzupełniają naszego rodzimego języka. Jest ono jak najbardziej użyteczne w rozmowach przyjacielskich i w sytuacjach codziennych. francuska. Uważa on. „fajnie” i „okey”. Co innego. a nasz język nabierze odpowiednim norm poprawnościowych. Należy więc kierować się zdrowym rozsądkiem i sumieniem. Ważne jednak. B. według mojej tezy. Czy można im się tylko przeciwstawiać i walczyć z nimi? Czy może jednak są one słusznie używane. że stają się przydatne w naszych wypowiedziach bez względu na ich treść i przez to tracą ostrość znaczeniową. który jest używany zbyt często i nie ma żadnego konkretnego znaczenia. grozę okupacji. Z jednej strony prezentowano związane z nim szanse dla rozwoju naszej cywilizacji. ale w pewnym sensie także ich uczestnikiem. Mówić z pyt.143. Autor doskonale odtworzył ówczesną stolicę. Petersburg w powieści .Miasto . bójki. B. zbrodnia. opisując jej dokładny wygląd i klimat z tamtych lat. To przerażenie na twarzy kobiety. 23. Fiodor Dostojewski w „Zbrodni i karze” przypisuje temu miastu. gangsterskie porachunki. Pisarze wiernie oddawali życie mieszczan. Ale z drugiej strony widzimy ciemną stronę miasta. Określenie problematyki Od najdawniejszych czasów motyw ten pojawiał się w wybranych dziełach i fascynował wielkich artystów. samoloty. a zarazem braku stabilności architektury. Widać także elementy wojenne. Powstaje wrażenie dominacji. ewoluowało zarówno w rzeczywistości jak i na kartach literatury. czyli Petersburgowi szczególną rolę. czy przestrzeń rozwoju.Fotomontaż: Kazimierz Podsadecki i innych tekstów kultury. Wizerunek mieszkańców miast spełniał różne funkcje. obszarem zepsucia i degeneracji. 23. Jest to obraz rozrostu miasta w dobie rozwiniętej cywilizacji technicznej. szerząca degradację i pełna zagrożeń. czego przykładem są wieżowce. Podsumowanie Miasto. Dzieje się w nim właściwie wszystko. C. masa. a. harmonii. która zdaje się przytłaczać swych mieszkańców. tylko nieporządek i zamieszanie. z drugiej zaś miasto ukazywane było jako przestrzeń wroga dla człowieka. To symbol cywilizacji. ale też za pomocą ukrytych znaczeń opowiadali historię ludzi w mieście. Jakby ten świat wymykał się spod kontroli. w dodatku nie widać w nim ładu. zniszczenie. agresja. Jest ono bowiem nie tylko tłem wydarzeń. Fotomontaż Kazimierza Podsadeckiego ukazuje miasto chaos.więzienie. urzeczywistniającej hasło: "miasto. Obraz Warszawy i ludzi mieszkających w tym mieście przynosi nam „Lalka” Bolesława Prusa. Teza Miasto w tekstach kultury jako przestrzeń życia bohaterów może być dla niego siłą napędową lub znakiem upadku moralnego człowieka. Dalej mówić z pyt. jednym z bohaterów utworu. Argumenty A. Na podstawie obrazu – Miasto młyn życia . a wraz z nim jego mieszkańcy jego od stuleci zmieniało swoje oblicze. maszyna". Ich śmierć wydaje się czymś naturalnym. cos winien Na Powazkach osnieżona mogiła. przed snem. Kochanowski nie mogąc pogodzić się z jej odejściem postanowił przelać na papier swój ból i żal. B. a nie ma takiego dnia. w wieku 25 lat. jednak sen w postaci ukojenia nie chce przyjść. Choć chce być silnym człowiekiem. bo ja jestem.Dostojewskiego przedstawiony jest jako dziecko XIX-wiecznych praw kapitalizmu. oraz rodzajem pocieszenia dla poety po starcie córki. Powiedz. Ukażę także samych bohaterów. w tej sytuacji się nie sprawdza. Określenie „osierocony” świadczy o zagubieniu ojca . Ta niespełna trzyletnia dziewczynka zmarła. Przykładem poetyckiego utworu. liryczne wiersze. Pierwszym utworem. czującego się jak dziecko opuszczone przez rodziców. który omówię będzie wybrany tren Władysława Broniewskiego. który stawia czoło cierpieniu. nie widzę cię w żadnym niebie i nie chcę takich nieb! Żadna tu filozofia sprawy tej nie zgładzi: mojej matce. bólu. To cykl liryków napisanych pod wpływem śmierci ukochanej córeczki poety. miasto ofiar niezdolnych do walki o przetrwanie. buntu. Szymborskiej „Kot w pustym mieszkaniu”. Poezję funeralną pisarz zaczął uprawiać również pod wpływem tragicznego zdarzenia. wycofania. czys ty naprawdę była. C. zawierającego wątki autobiograficzne są „Treny” Jana Kochanowskiego.. ukazanie trudnych wyborów moralnych oddanie swojego bólu. bierności. który wylewa swój ból i cierpienie. Teza Śmierć bliskiej osoby to pretekst do ukazania różnych postaw wobec tego zjawiska – żalu. Także powiedzenie. i choć twardosć sobie wbijam w łeb. natomiast śmierć dziecka jest wbrew naturze.. żebym nie wspomniał o mnie: o mnie. Analizie poddam jeden z nich o tytule „Anka to już trzy i pół roku”. Anka. Argumenty A.. pisarz stworzył cykl trenów „Anka”. Podsumowanie . którym nie obca była śmierć. długo ogromnie. Po śmierci jego córki Joanny. dramaty.. Treny są pamiętnikiem cierpienia. z czym można się pogodzić. Miasto podkreślało podział warstw społecznych w mieście. śmierć męża poetki jako pretekst do refleksji na temat pustki wewnętrznej. ożywienie wspomnień. Wykazałam to na podstawie „Lalki” Bolesława Prusa 144. w jakiej znalazł się mistrz z Czarnolasu.. Topos ten to pretekst do rozmyślań filozoficznych. W trzecie strofie podmiot liryczny wspomina inne bliskie sobie osoby matkę i siostrę Zofię. takiego kroku. Zbolały ojciec nie potrafi zrozumieć odejścia na druga stronę swej ukochanej 3-letniej Urszulki. Określenie problematyki W wypowiedzi skupie się nad twórcami. i jakos czas na to poradził. pożegnanie. podobnego do sytuacji. brzozy cos mówia szelestem. Wiersz jest monologiem ojca. Jego cały renesansowy humanizm załamał się w jednej chwili. którzy doznali straty bliskiej osoby. Pod wpływem traumatycznych wydarzeń poeci tworzyli treny.. osieroconym przez ciebie. Aby zapomnieć próbuje zasnąć.Człowiek wobec straty. A ja myslę i myslę o tobie po przebudzeniu. Treny zostały napisane po śmierci córki czarnoleskiego poety Urszulki. będącej udziałem nie tylko istoty ludzkiej wykreowana w wierszu W. Może ja jestem tobie? bo ja wiem. iż czas goi rany. zostawiwszy w smutku i cierpieniu swoich najbliższych. To oni stracili bliską osobę i w ich poezjach odnajdujemy różne postawy wobec tego faktu. to już trzy i pół roku. mojej siostrze było: Zofia. Odwołanie do wiersza Władysława Broniewskiego „Anka to już trzy i pół roku” i przykładów tekstów kultury. przyjaciół. spowodowanych przeróżnymi okolicznościami. rodziców. Dzieło Artura Grottegera „Pożegnanie powstańca”. Teza Bohaterowie żegnają się z własnego wyboru lub jest to sytuacja narzucona przez czynniki zewnętrzne. niepokój wywołany odejściem bliskiej sobie osoby. Sytuacja ta rzadko kojarzy się nam się z czymś radosnym. a czerń sukni kobiety niepewność. Argumenty A. rozstań z nimi. melancholii. Podsumowanie Motyw ten spełnia w dziełach literackich i malarskich różnorodne funkcje: przyspieszenie akcji. kończące ich młode życie na podstawie „Romea i Julii” W. Za ich życia martwili się o swe dzieci. a nawet samych poetów nie ominęła śmierć najbliższych ich osób. jak również. żalu za tym. Uważał on. efektowne zakończenie. C. B. Określenie problematyki W każde życie ludzkie wpisane jest pożegnanie.Motyw rozstania na podstawie obrazu "Pożegnanie powstańca" i innych tekstów literackich. nadziei. 145. obawę o ukochaną osobę. funkcję ideową. że nie można pogodzić życia rodzinnego z działalnością społeczną. pragnie ukoić smutek. Rozstanie Judyma z ukochaną rezultatem wyboru życiowego bohatera i początek nowej drogi jako lekarza – społecznika na podstawie „Ludzi bezdomnych” S. Kobieta z twarzą kamiennego spokoju przypina do konfederatki biało-czerwoną rozetę. To on już za chwilę będzie uczestniczył w walkach. że młodzieniec za chwilę odjedzie. Dla bohatera najważniejsza była pomoc ubogim. Najczęściej towarzyszy nam wówczas poczucie smutku. walkę o dobro ojczyzny. co minione. człowiek stara się nadać sens swojemu życiu. Szekspira. a wręcz przeciwnie. jednak obraz jest pełen spokoju. XIX wieczny malarz uwiecznił na nim niezwykłą scenę rozstania. współmałżonków. Odejście jednego z nich stawało się powodem bólu i cierpienia. Pożegnanie nie jest więc tu końcem losów młodego patrioty. Nikt z nas nie uniknie spotkań z nowymi ludźmi na swej drodze. Jasne kolory nieba wyrażają wiarę w lepsze jutro. iż w obliczu rozdzielenia każdy pozostaje samotny. które rozegrały się w 1983 roku.żołnierza. W słoneczny dzień na ganku dworu młoda kobieta w żałobie żegna powstańca . Wie. Żeromskiego.Bohaterów. ale i zaczyna nowy etap w swoim życiu. Tragiczne rozstanie pary kochanków w wyniku niefortunnych zdarzeń. Postanowił więc poświęcić swoją miłość i rozstać się z ukochaną. Po bolesnych doświadczeniach związanych z rozłąką. idzie on wprawdzie na bój. Sceny te podkreślają charakterystykę . Nie zmienia to jednak faktu. Jeśli już ma grzeszyć. Adam Mickiewicza. a przede wszystkim nie korzystał z usług domów publicznych. wybory moralne. Jego istotą jest sprzeciw wobec tego. Dzięki temu motywowi Konrad staje się typowym przedstawicielem patriotycznego bojownika. co nas otacza. Nie przewidziała jednak. niech grzeszy w domu . Zbyszek to pełen amoralności młody hulaka. Niezgoda na świat to cecha przede wszystkim młodego pokolenia. że romans ze służącą przyniesie wkrótce konsekwencje. Chce być inny niż Dulska. Bunt posłużył Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. gdyż jest zbyt słaby psychicznie. B. Służącej postanawia dyskretnie się pozbyć. na co się nie zgadzali. Jednak poddaje się .twierdziła świętoszkowata mamusia. jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. jego misję. zbuntowanego syna zaprezentuje na podstawie dramatu Gabrieli Zapolskiej „Moralność pani Dulskiej”.na podstawie fragmentu dramatu "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej ( bunt Zbyszka) Określenie problematyki Bunt jest jedną z najbardziej znanych ludzkich postaw. które mogą poważnie naruszyć nieskazitelny wizerunek rodziny.W jaki sposób ludzie się buntują . Obraz dorastającego. czy w innych sztukach skłaniają także do refleksji i zadumy nad kondycją człowieka w świecie. Mimo ów istotnej roli motyw ten rzadko kiedy jest pierwszoplanowym wątkiem literatury. Teza Młodzi-gniewni buntują się wobec zastanej rzeczywistości i pragną ją zmieniać. Konrad uważa. wręczając jej odpowiednią sumę pieniędzy. walczącego w samotności o sprawy narodu. ukazując młodych buntowników zgłębiali ich naturę . że jest równy Bogu. nie nadużywał nałogów. Dziady cz. Literatura często utrwala ten motyw. To oni pełni werwy i energii krzyczeli głośno: „Nie”. pożegnania zawarte na kartach literatury. Jego rozrywką są nocne imprezy i wydawanie pieniędzy na hazard. Argumenty A. Rozstania. Wówczas chłopak nie włóczyłby się po kawiarniach. świat wewnętrzny. Ukazywali ich próby odnalezienia celu i sensu życia. Nie zamierza się jednak spowiadać. Romans syna ze służącą to typowy bunt tego młodzieńca przeciwko zasadom. Pisarze . Małżeństwo Zbyszka ze służącą byłoby potwornym mezaliansem a plotkom sąsiadów nie byłoby końca. III. Twarda gospodyni przez długi czas z przymrużeniem oka patrzyła na romans syna ze służącą. jakie wprowadza matka.bohatera romantycznego. 146. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. tragizm sytuacji. Podsumowanie .. pragnie być wolny i niezależny. wobec wszystkiego. że poezja nie spełnia funkcji dydaktycznych. Jednak bunt ma także i swoje dobre strony. To. Adresatem są ludzie. niesprawiedliwości świata. że zaczął on tworzyć inną formułę poezji. Jednak zdarza się. 147. Wojna zastała Miłosza. że powstaje coś nowego. Siłę ślepą za dokonany kształt. Teza Poezja ni zawsze przyjmuje na swoje barki opisywanie problemów współczesnego człowieka. ukształtowanym poetą o w pełni wykrystalizowanym poglądzie. że zadaniem pisarza jest stworzenie nieśmiertelnych dzieł. To jaką rolę odgrywa pisarz w życiu narodu często jest uzależnione od epoki. Wybuch wojny był dla niego spełnieniem jego poetyckich przeczuć.Czym jest poezja. którzy zginęli podczas wojny z poczuciem. Abyś nas odtąd nie nawiedzał więcej. którym ktoś za chwilę poderżnie gardła. To cena za próbę zmiany siebie lub innych. co wzmacniało mnie. Przysięgam. Zrozum tę mowę prostą. pragnień i rozterek. rzeczywistości. o dawny. To. „Przedmowa” . gdy był już w pełni dojrzałym mężczyzną. Takich. nie poucza. Mówię do ciebie milcząc.Młodość to czas gniewnego wzniecania buntu. Piosenką pijaków. Oto miasto złamane I wiatr skwirami mew obrzuca twój grób. którego nie mogłem ocalić. dzięki czemu ludzie nie stoją w miejscu ale idą na przód. Określenie problematyki Rola i zadania twórcy i jego dorobku od najdawniejszych czasów stanowiły materiał analizy i badań. Tę książkę kładę tu dla ciebie. w jakiej tworzy. nie ma we mnie czarodziejstwa słów. Żegnanie epoki brałeś za początek nowej. która nie ocala Narodów ani ludzi? Wspólnictwem urzędowych kłamstw. w której zaczyna przeciwstawiać siebie po wojnie sobie z czasów sprzed wojny. że historia zniszczyła w nich wiarę we wszystko. Zgadzam się z takim poglądem.ofiarę. że późno pojąłem jej wybawczy cel. Bohaterowie protestują przeciwko. Natchnienie nienawiści za piękno liryczne. jak obłok czy drzewo. które przetrwają wieki. że chciałem dobrej poezji. To jest i tylko to jest ocalenie. Czym jest poezja. nie umiejąc. ale równocześnie przyczynił się do tego. Kiedy rozmawiam z tobą. I most ogromny Idący w białą mgłę. Czytanką z panieńskiego pokoju. bo wstydzę się innej. Oto dolina płytkich polskich rzek. w co . Wysłuchaj mnie. ustalonym prawom lub nakazom. nie wznieca nadziei. Każdy z bohaterów ponosi konsekwencje buntu. Sypano na mogiły proso albo mak Żywiąc zlatujących się umarłych ptaki. dla ciebie było śmiertelne. która nie ocala ludzi ani narodów? Omów rolę poezji na podstawie wiersza Czesława Miłosza i innego tekstu literatury ( wiersz Przedmowa) Ty. Argumenty A. Już w starożytności istniała teoria. To. Sprawia. Rozmowa Poety z Rachelą. którzy stracili wiarę w świat wartości. . gada " jego piękne i wyrafinowane słowa niewiele znaczą. Poezja musi włączyć się w nurt działań patriotycznych. że poeta tylko " gada. widzi tylko pustkę. obszarem zepsucia i degeneracji. „Wesele” Wyspiański. nagromadzeniem sił. szerząca degradację i pełna zagrożeń. jego wiara uległa wzmocnieniu.Dla wypowiadającego wojna była doświadczeniem. z drugiej zaś miasto ukazywane było jako przestrzeń wroga dla człowieka. a wszystko to wirowało z szalonym pośpiechem. interesów. Łódź żyła teraz szalonym życiem. rozpusta i głód wieczny. z rykiem maszyn. w Boga i człowieka. Ginęli oni w poczuciu absurdu historii. Maryna uważa. których źródła zdawały się wytryskiwać z każdego cala tej „ziemi obiecanej”. Teraz jest silniejszy. w to co nadaje życiu sens i wartość. że poezja nie może być jedynie "sztuką dla sztuki". tętniała gorączką rozrostu. ma nieść ocalenie tym. Wypowiadający pragnie dać im ukojenie i pocieszenie. z rykiem walki wszystkich przeciwko wszystkim i wszystkiemu. pełna egzaltacji i artystycznego wigoru. Podsumowanie Rola poety i poezji zmieniała się pod wpływem światopoglądu danej epoki i ich koncepcji związanych z pojmowaniem sztuki i artysty. musi odzwierciedlać dążenia narodowe. Poeta tęskni do wielkich czynów. do mocy. miliony i nędza. To dowód. Pisarze wiernie oddawali życie mieszczan. Wszystko pchało się z siłą rozpętanego żywiołu. bo tam gdzie przed kilku laty jeszcze rosły zboża i pasły się krowy zaczynały wyrastać całe ulice nowych domów. B. nowych szachrajstw i wyzysków. Z jednej strony prezentowano związane z nim szanse dla rozwoju naszej cywilizacji. Jak artyści ukazywali obraz miasta w swoich dziełach? Na podstawie testu Reymonta "Ziemia obiecana" i innych tekstów kultury. pozbawiona treści. w którym kotłowali ludzie. które go wzmocniło. wylewających się niepowstrzymanym potokiem. nie kryje się za nimi żadna myśl. pragnie wyzwolić się od poczucia beznadziei i niespełnienia. pożądań. Poezja jawi się tutaj jako Arka Przymierza. a teraz wracają na ziemię.dotychczas wierzyli. fabryk. To on krzepił serca rodaków i wzbudzał nadzieję na odzyskanie niepodległości. głodu. Określenie problematyki Od najdawniejszych czasów motyw ten pojawiał się w wybranych dziełach i fascynował wielkich artystów. zdumiewała nieustającą potęgą. nienawiści. ludzie wykształceni winni być nauczycielami ludu. zachęcać do aktywności. Zdaniem autora "Wesela" poezja powinna mobilizować naród do walki. Teza Miasto w tekstach kultury jako przestrzeń życia bohaterów może być dla niego siłą napędową lub znakiem upadku moralnego człowieka. aż w pola. ale też za pomocą ukrytych znaczeń opowiadali historię ludzi w mieście. Po odrzuceniu młodopolskiej egzaltacji zostaje z niej tylko salonowy flirt. fabryki. Rola poety w społeczeństwie ulegała w ciągu wieków wielokrotnej przemianie. ale też psychicznie. to także wynik indywidualnego rozumienia pojęć i ich funkcji przez danego artystę. naprzód. ocalał nie tylko fizycznie. materiały i namiętności. Miasto było podobne do potężnego wiru. Największe znaczenie miał poeta w epoce romantycznej. Inteligenci. budowała się z pośpiechem. 148. jest zupełnie pusta. po trupach fabryk i ludzi — byle zdążyć prędzej do milionów. Odnalazł on rolę poezji. wspierać go i dawać przykład. ponieważ umarli nie rozumiejąc świata i teraz nie mogą trafić w zaświaty. Gdy odsłania przyłbicę Rycerza. D. Wiąże się to z faktem poszukiwania przez młodych ludzi zarówno autorytetów moralnych. 149. a wraz z nim jego mieszkańcy jego od stuleci zmieniało swoje oblicze. Każda epoka od romantyzmu. C. Jest ono bowiem nie tylko tłem wydarzeń. 23. w którym dynamicznie rozwija się przemysł włókienniczy. Podsumowanie Miasto. miasto ofiar niezdolnych do walki o przetrwanie. jednak odbywa się to oczywiście kosztem najbiedniejszych. Łódź przedstawiona przez Reymonta w „Ziemi obiecanej”jest pełna chciwości i chorych ambicji. Dalej mówić z pyt. co wynosimy z domu rodzinnego.Argumenty A. jak i celu i sensu w życiu. Jedno jest pewne wchodzenie w dorosłość to etap niezwykle ważny dla każdego człowieka. nieprzyjazna człowiekowi staje się symbolicznym miastem wkraczającym w nowy. Wykazałam to na podstawie „Lalki” Bolesława Prusa. Fiodor Dostojewski w „Zbrodni i karze” przypisuje temu miastu. czyli Petersburgowi szczególną rolę. z czasów młodości zawsze ma wpływ na nasze dalsze losy. 23. 136. Petersburg w powieści Dostojewskiego przedstawiony jest jako dziecko XIX-wiecznych praw kapitalizmu. Argumenty . B. ale w pewnym sensie także ich uczestnikiem. Łódź osnuta czarnym dymem kominów fabrycznych. Okres ten to czas prób i zmagań. To moloch. Mówić z pyt. Interesy między przedsiębiorcami rodzą zawiść. Wizerunek mieszkańców miast spełniał różne funkcje. dwudziesty wiek. Obraz Warszawy i ludzi mieszkających w tym mieście przynosi nam „Lalka” Bolesława Prusa. jednym z bohaterów utworu. Literatura podejmuje ten problem niemal w każdej epoce literackiej. najbardziej zdesperowanych i potrzebujących kromki chleba. niezdrową konkurencję i zazdrość. Miasto podkreślało podział warstw społecznych w mieście. Teza Młodość to czas za którym tęsknią pisarze i powracają do niej w swych dziełach. brudna. Autor doskonale odtworzył ówczesną stolicę. opisując jej dokładny wygląd i klimat z tamtych lat. po czasy współczesne ukazywała z innej perspektywy problem młodości bohaterów literackich. Ukazanie młodości w literaturze na podstawie Tadeusza Śliwiaka „Ta nasza młodość" Solo: Ta nasza młodość z kości i krwi Ta nasza młodość co z czasu kpi Co nie ustoi w miejscu zbyt długo Ona co pierwszą jest potem drugą Ta nasza młodość ten szczęsny czas Ta para skrzydeł zwiniętych w nas Chór: Ona jest wśród kamieni Rwącym światłem strumyka Wiewiórkami po drzewach Po gałęziach pomyka Ona iskrą w kamieniu Ona mlekiem w orzeszku Ona świata ciekawa Jak miedziany grosik w mieszku Ona kwiatem we włosach Octem w jabłkach jest pierwszych Gorzką pianą na piwie W świata gwarnej oberży Buntem jest niespełnionym Co na serce umiera Ona tylko to daje Co innemu zabiera Określenie problematyki To. ewoluowało zarówno w rzeczywistości jak i na kartach literatury. Fotomontaż Kazimierza Podsadeckiego z pyt. Że to. jakiejś melancholii. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka.Nadzieja umiera ostania. Zapragnąłem wyczytać w zodiaku Swoje losy i dolę żywota. Dlatego jakich wyborów dokonamy w tym okresie. którą opuścił jako emigrant polityczny. podróży w nieznane. Alem nigdy nie otrzymał znaku. które zaspakajają ciekawość światem. B. Ta nasza młodość to wiersz Tadeusza Śliwiaka. pierwszego octu w jabłkach. porządek dnia. pierwszych rozczarowań i ogromnych możliwości.A. To czas zdobywania nowych doświadczeń. stosunek do sąsiadów. że nie jest on zadowolony ze swojego losu. który pasie świnie. Bo mam w duszy pewność tajemniczą: Radość przyjdzie z winogron słodyczą. życie w zaścianku szlacheckim. że to się spełni. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa i młodości. zasady grzeczności. obozów koncentracyjnych. W dwunastu księgach tego arcydzieła zawarł pisarz całą swą tęsknotę do kraju „lat dziecinnych". może to rzutować na całą naszą przyszłość. ale jest on umieszczony na pierwszym planie. . Epopeja narodowa „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest dziełem. który przedstawia główne cechy młodości. Słowa te doskonale podkreślają sytuacje człowieka postawionego w obliczu wojny. Nostalgia za „krajem lat dziecinnych" powoduje. kwiatu we włosach. pracę. Ale ciągle nadzieja mi wróży. ufność. Wchodzenie w dorosłość nie liczy się z czasem.Jakie funkcje pełni motyw nadziei? Rozważ na podstawie wiersza "Nadzieja" Leopolda Staffa oraz innych dzieł kultury. staropolskie ubiory. poddanego. Określa ją jako czas zdobywania doświadczeń. całą swą miłość do ziemi rodzinnej. Widzimy go tylko z tyłu. spacery. wieczorem. Być może młodzieniec inaczej sobie wyobrażał swoją wchodzenie w świat dorosłych? Mam wrażenie. buntu. 150. Przyjdzie późną jesienią. Po minionych złych deszczach i burzy Powracają burze i złe deszcze. Zostawiłem drzwi moje otworem. posiłki. wygląd dworku i jego okolicy. a nawet kpi sobie z przemijania czasu. Czym zatem jest nadzieja? To oczekiwanie czegoś dobrego. Określenie problematyki Stare przysłowie brzmi. Podsumowanie Jedno jest pewne młodość i wchodzenie w dorosłość to etap niezwykle ważny dla każdego człowieka. przyjdzie jeszcze. że poeta drobiazgowo przedstawia obyczaje staropolskiej szlachty: uczty. holocaustu. Porównuje ją do rwącego strumyka. Czy się spełni dni moich tęsknota. Użyte na obrazie szarości i brązy sprawiają wrażenie smutku. Miejsce. C. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. czego czekam. Na obrazie „Wspomnienie młodości” Jacka ego autor przedstawia młodego pastuszka. Jego głowa jest schylona w dół. przez telefon. w których szczególnie mocno rodziło się to uczucie. ale jest pełny wiary.bohatera dramatu romantycznego Juliusza Słowackiego. Odkrywa wielką ideę. Jednym z nich to „Barak pieriesylny” . Teza Literatura kreuje różne postawy bohaterów. bo coś mu podpowiada. Pamfiłow żył dniem. w którym spotykali się więźniowie czekający na kolejny etap. którzy nie utracili nadziei nawet w sytuacjach ekstremalnych. Nadzieja w tym wierszu daje podmiotowi motywację do życia. 151. Ale i w tej rzeczywistości nadzieja nie umarła. Musi po prostu na nią poczekać. Rusto Karinen miał nadzieję. Szuka czegoś wielkiego.walkę w imię ojczyzny. Sowiecki obóz w głębi Rosji opisuje w swej powieści „Inny świat” Gustaw Herling. Jego życia nie możemy nazwać spokojnym. Nadzieja to ostania iskra. Nadzieja jako motywacja dla Kordiana. Często ich slang młodzieżowy może być niezrozumiały dla przeciętnego . nie otrzymał od losu (zodiaku) znaków. że na zakończenie wyroku. mimo prób. panuje na luz? Odwołanie do Określenie problematyki Młodzież tak jak każda inna grupa społeczna posługuje się specyficznym dla siebie językiem. czy spełni się jego tęsknota. Nie załamał się. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. Młodzi ludzie rozmawiają ze sobą bezpośrednio. kierujemy się pierwotnymi zasadami moralnymi: miłość. że uda mu się uciec z obozu. Młodzieńca poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. czy przez Internet. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością.przeświadczenie. że jest zawsze miejsce na nadzieję. że zakończy się coś złego. czego czeka przyjdzie jeszcze. Były miejsca. mówi że (niezgodnie z ideą stoicyzmu) w jego życiu po złych chwilach przychodzą następne złe wydarzenia. Nadzieja związana była z samymi bohaterami. nadzieja mu wróży. Podsumowanie Żyjąc w świecie wolnym. ale nic nie jest w stanie pochłonąć go do reszty. Nie ma on pewności. który mu nagle przedłużono i zmarł na zawał serca. Argumenty A. to bezsprzeczny fakt. Czy w języku młodzieży przykładowego tekstu. Wyrusza więc w podróż po Europie. jego marzenie. kiedy zobaczy syna i będą razem. że radość na nowo zagości w jego sercu. które odnajdywały miłość i dzięki temu uczuciu próbowali przetrwać koszmar gułagu. Bohaterowie literaccy pokazują nam. tchnienie. B. że jednostka nawet w sytuacji ekstremalnej może dokonać właściwego wyboru moralnego. Były nawet osoby. To podstawowe wartości każdego człowieka. Nadzieja Leopolda Staffa. Dla wielu przedstawionych przeze mnie postaci nadzieja była ostatnią szansą na przetrwanie. Warto pamiętać. ponieważ nigdy. pomoc bliźniemu. Jednak w sytuacjach ekstremalnych nasz kodeks moralny ma prawo ulec degradacji. ale nie musi. Ponomarenko czekał. chęć życia dla wielu bohaterów. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Każdy czekał. współczucie.Grudziński. aby spotkać bliskich. brak w nim równowagi. Niestety świat okazuje się wielką porażką. C. Mimo tych ciągłych burz. że to. mów do mnie drukowanymi literami. wolności a także indywidualizmu. Współczesna młodzież posługuje się swoją gwarą. którzy należą do „młodych” nie akceptują togo. Zapożyczenia te są uzasadnione jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. Młodzież zawsze miała.słuchacza. coś się rodzi. chociażby w takich słowach jak : dyńka . ironie i słowną ekspresje. jest i będzie. co można zaobserwować w naszym zabawnym i humorystycznym języku. rosyjskie. Naruszają one normy językowe i świadczą o niskiej kulturze osobistej i niskim zasobie słownictwa. co reprezentują grupę „starych” nie mogę się pogodzić ze zmianami. Kolejnym elementem jest tendencja do skrótowości. Ważne jest żeby jednak nie zatraciła się w skrótach językowych. Język współczesnej młodzieży jest pełen nowomowy.angielskie. abstynent. którym pragnie wyrażać siebie i definiować otaczający świat. czy wszelakich forach internetowych. Teza Tworzenie własnego języka daje młodym ludziom poczucie swobody. niedostępne dla wapna (starszych). wyrafinowanym słownictwem świadczącym o poziomie człowieka. Po co mówić cześć jak można cze lub elo? Skracanie zaczyna się już w podstawówce od nieśmiertelnej matmy i fizy. ma swoje tajemnice. do którego chce w jakimś stopniu się dopasować. Podsumowanie Czym jest gwara młodzieżowa? Otóż wszystkim po trochu. których na dodatek nie używamy prawidłowo.taśma bezpieczeństwa. Konflikt pokoleń był. co już było. . ma i będzie miała swój specyficzny język. Programowy luz polega na tym. Świat ciągle ulega przeobrażeniem. Kolejną tendencją w slangu młodzieżowym jest językowy „luz”. aby wyrazić swoje intencje i dlatego stosuje wulgaryzmy. że osoba ma ubogi zasób słownictwa. Argumenty A. że świadomie zastępujemy określenia precyzyjne i właściwe do opisu sytuacji. jednak wpisana w dzieje ludzkości. zapożyczeń i błędów językowych. która go wyróżnia spośród innych grup. Często niestety młodzież używa wulgaryzmów. I jest to widoczne nawet w języku. ich niepoważnymi odpowiednikami. dom wariatów. a inne odchodzi w zapomnienie. W języku młodzieżowym nie sa rzadkością także wulgaryzmy. nie potrafi znaleźć odpowiedniego słowa . zapożyczeniach i wulgaryzmach i potrafiła posługiwać się piękną polszczyzną. w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy obce. A jak wiadomo my młodzi to środowisko pełne energii i szalonych pomysłów. To prosta prawda. gadu-gadu. Młodzież w ten sposób chce wyrazić swój stosunek do rzeczywistości i do otaczającego ją świata. łacińskie i inne. Zaś ci. Ociera się często on o czarny humor. W wypowiedziach na co dzień stosownie tego typu wyrazów to znak. Skrótowość przydała się szczególnie w skompresowanych do 160 znaków SMS-ów. niemieckie. Często ci. Młodzież stanowi przecież pewną grupę zawodową ( a co szkoła to nie praca?). ryć beret. ale także do rozmów na czatach. Podsumowanie . mężczyzna z oponą i inni prości przechodnie. Kolejnym utworem obrazującym życie codzienne w postaci utrwalania obyczaju i obrzędów społeczeństwa polskiego jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. którzy zajmują się swoimi sprawami i przechodzą przez ulicę. To hołd złożony przez artystę zwyczajnym. C. Jednakże okazuje się to zupełnie niemożliwe. Najczęściej do tego typu motywów odwoływała się literatura realistyczna. tak jakby na chwilę przerwano jej ciężką pracę. Autor w swoim dziele ukazuje dwa bardzo różniące się od siebie stany: chłopstwo i inteligencję. B. Opisuje on autentyczny ślub krakowskiego poety Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. która jednak ma w sobie dużo z uwznioślenia i patosu. przedstawiając je w pełnym obrazie z wadami i zaletami. To właśnie w takim prostym życiu poeci dostrzegają wartości. tak jak gdyby zapadali się.Jak artyści przedstawiają czynności życia codziennego na podstawie obrazu "Praczka" i przykładów tekstu kultury. Również dla czytelnika tego typu tematy są bliskie i interesujące. na którym sam Wyspiański był gościem. Praczka ubrana jest w zgrzebny strój. pochyla się nad balią i wyciąga z wody bieliznę. To starsza kobieta z laską. Po lewej stronie wisi przymocowany na sznurze gliniany dzban na wodę. Określenie problematyki Wszystko co nas otacza może być tematem literatury. Jej twarz jest uśmiechnięta. W tle dostrzec można zarys obrazu na ścianie i kontur kredensu. prostym ludziom. Scena rodzajowa przedstawia zwyczajną codzienność. który przecież jest wśród nas. Obraz Garbriela Metsu. ponieważ może w nich odnaleźć samego siebie. która wykonuje czynność prania. nie sprawia wrażenia jakby praca ją przytłaczała. na którym stoi talerz. anonimowemu człowiekowi. a postacie tam zaobserwowane zilustrował w swojej książce. Teza Zwyczajność i codzienność to tematy tekstów kultury.152. Postać kobiety ukazana na obrazie wyłania się z ciemnego tła kamiennej arkady. młodsza z parasolem. Jedni są wyeksponowani w całości inni zdają się być wbici w ziemię. Rzeźba „Przejście” przedstawia zwyczajnych ludzi. Wesele w którym bierze udział cała wieś jest w gruncie rzeczy jedynie formą bratania się dwóch grup społecznych. Argumenty A. nawet z pozoru tak nie interesujące motywy jak codzienność i zwyczajność. Praczka przedstawia kobietę. zwraca wzrok ku widzowi. Wesele odbyło się w rzeczywistości w 1900 roku we wsi Bronowice w domu Włodzimierza Tetmajera. np. (Reportaż piąty). zdynamizować świat przedstawiony. pyt 24 Mieszkańcy Tuwim. wybuchów. B. rany lub heroiczna śmierć. Powstanie warszawskie dla Mirona Białoszewskiego i jednocześnie narratora-bohatera to nie walka na barykadach. Autor często używa neologizmów. wykorzystywanym przez literaturę. gdzie odgrywają one ważną role ( mogą albo zadać takie dodatkowe pytanie. że są pełne środków stylistycznych. Teza Analiza środków stylistycznych pozwala dobrze odczytać dane dzieło literackie. metafory. polecam tekst. strach jaki wówczas panował. Okazuje się bowiem. dzięki czemu może on sobie wyobrazić ich ciężki los. Ważną rolę odgrywają wyrazy potoczne. podkreślić cechę przedmiotu. Częste zastosowanie czasowników dynamizuje akcję. Dzięki tym środkom autor podkreśla atmosferę powstania warszawskiego. że nie tylko to. C. Atmosferę podkreślają wyrazy dźwiękonaśladowcze. które naśladują odgłosy bomb. D. wzniosłe może być tematem dzieł. który już się pojawia w pytaniach. np. W związku z tym w reportażu nie ma fikcji literackiej. czyli strajk. Odwołaj się do innych tekstów kultury. Mają one głównie na celu wywołać emocje u odbiorcy. buuuuu. Mamy tu zatem epitety. albo warto samemu dopełni to pytanie o swój przykład. W obrazie stolicy dzięki zastosowaniu krótkich pojedynczych zdań oraz równoważników panuje stały ruch. ponieważ Kapuściński stosuje odmianę reportażu zwaną reportażem literackim. żeby nie uczyć się czegoś nowego. Argumenty A. To zwyczajna codzienność. jest wiarygodny i rzetelny przekaz. 153. Ich charakterystyczną cechą jest to. Środki stylistyczne działają także na wyobraźnię odbiorców. Środki językowe. których autor był świadkiem. Liczne powtórzenia stwarzają atmosferę pewnej rytmizacji. czyli nowych wyrazów. Dzięki zastosowaniu środków stylistycznych możemy domyśleć się także jakie jest stanowisko samego autora. Reportaż Ryszarda Kapuścińskiego opisuje wydarzenia. wiuuu. czy zbudować w utworze odpowiedni nastrój. Określenie problematyki Środki stylistyczne powodują.Codzienność i zwyczajność może być także interesującym motywem. zdobywanie ulic i domów. Ważne aby używać środków stylistycznych w sposób świadomy i celowy. ludzie wciąż wędrują. przemieszczają się. Styl reportażu przypomina tekst literacki. paniki. podkreśla jego kunszt pisarski i talent. z rozbudowaną fabułą.. Podam także swój przykład na zastosowanie środków stylistycznych w tekście. który sympatyzuje z robotnikami. które występują i dominują w stylu reportażu Ryszarda Kapuścińskiego z Gdańska 1980 r. porównania. chaos i panikę. Podkreśla ja środkami stylistycznymi. że czytany tekst staje się poetycki i nabiera cech artystycznej wypowiedzi. Użyte przez pisarze środki stylistyczne podkreślają opisywaną przez pisarza rzeczywistość stoczniowców i ich sytuację. Podsumowanie . które są związane z pracą robotników ze stoczni. co poetyckie . Wielość użytych środków świadczy o umiejętnościach pisarskich danego artysty. ale i prostota i życie tu i teraz. szukają bezpieczniejszego miejsca. Środki stylistyczne budują atmosferę. miejsce starości. oaza spokoju. 154. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. do którego wraca się we wspomnieniach. Treść jest przesycona pokorą i . Swoje rozważania dopełnię renesansową koncepcji wizerunku małej ojczyzny jako miejsca kojarzonego z tradycją i spokojem. podkreśla swoje uczucia związane z małą ojczyzną. Argumenty A. wygląd dworku i jego okolicy. Grudziński. Zmuszony do emigracji wieszcz odwzorował ją w swej pamięci i przelał na papier. Małą ojczyzną była dla Mickiewicza ukochana Wileńszczyzna. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka. całą swą miłość do ziemi rodzinnej. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa i młodości. Podkreślają uczucia. Ojczyzna jawi się w autobiografii Grudzińskiego jako najbliższe otoczenie człowieka. emocje. Nostalgia za „krajem lat dziecinnych" powoduje. pracę. jaką darzył własną krainę lat młodości. miejsce wytęsknione. Miejsce. tworzą nastrój w świecie przedstawionym. utracony raj. Teza Motyw Małej ojczyzny wiąże się z tęsknotą i miejscem. Miejsce. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. Postulowano wówczas ład i harmonie niemal we wszystkich dziedzinach życia. Warto na początku zaznaczyć. w którym przysłowiowe „cztery ściany” są wzorem cnót moralnych. że poeta drobiazgowo przedstawia obyczaje staropolskiej szlachty: uczty. B. 71) Określenie problematyki Literatura ukazuje różne sposoby kreowania toposu Małej ojczyzny. ostoją dla ich mieszkańców jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”. życie w zaścianku szlacheckim. Przykładem utworu.W jaki sposób autorzy kreują małą ojczyznę? Odwołanie do fragmentu „Pana Tadeusza” i innych tekstów kultury. klimat w dziele. do którego bohater pragnie powrócić. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. W dwunastu księgach tego arcydzieła zawarł pisarz całą swą tęsknotę do kraju „lat dziecinnych". To malownicze i spokojne miejsce. Utwór ma charakter religijny. posiłki. C. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. stosunek do sąsiadów.jako kraj lat dziecinnych. Dzięki ich znajomości możliwe jest odczytanie głównej myśli. zasady grzeczności. idei wiersza bądź utworu prozatorskiego. jest skierowaną do Boga prośbą. Epopeja narodowa „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest dziełem. spacery. odpoczynku. porządek dnia. tworząc największe dzieło swego życia. którą opuścił jako emigrant polityczny. utrwalając ten motyw. Utrwala siłę miłości. ze tego typu portret zgodny był z XVI wiecznym spojrzeniem na świat. staropolskie ubiory. ( modyfikacja pyt. czyli niewidzialnego dla ludzkiego oka. intrygowały i pobudzały naszą wyobraźnię. Pisarze opisują to miejsce poprzez losy swoich bohaterów. dostatku. w bezwzględnego mordercę obojętnego na krzywdy innych. Viktor Oliva -Pijak absyntu. Tajemnicze zjawy. Określenie problematyki Pozarozumowy świat od niepamiętnych czasów fascynuje człowieka. dlatego często używa się w stosunku do przybyszów z innego wymiaru terminu metafizyka. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. W wyniku ich proroctwa Makbet dowiaduje się.na stałe zagościły w naszej tradycji. czyli rodzaju wódki traktowano jako sposób na poszerzanie wyobraźni i odrywanie się od rzeczywistości. Teza Za pośrednictwem postaci fantastycznych twórcy starają się pokazać bogactwo nastrojów. co nie da się poznać i zanalizować rozumowo. duchy. w atmosferze życzliwości. prawego . bądź oaza spokoju.skromnością. postępującego wedle kodeksu honorowego .goście z zaświatów.pełna niezwykłych . nadprzyrodzonych zjawisk. doznań i wewnętrznych przeżyć ludzkiej psychiki. Ich obecności nie da się wyjaśnić doświadczalnie. ukazały się im trzy czarownice. ukazanie wizerunku i atmosfery gniazda rodzinnego. Na przełomie XIX i XX wieku spożywanie absyntu. że zostanie królem Szkocji Świadomość ta stała się dla przyszłego władcy tragiczna w skutkach. w zdrowiu. 155.Postaci fantastyczne na podstawie przedstawionego obrazu Pijak absyntu i innych tekstów kultury. Fantastyka to rzeczywistość szczególna. Tytułowy bohater był jednym z wodzów armii króla Szkocji . swój powrót do utraconego kraju lat dziecinnych. przy zachowaniu dobrych obyczajów i uczciwości. To w każdym przypadku kraina kojarzona ze szczęściem. Malarz utrwalił na obrazie alkoholika. Literatura określa ich wspólnym mianem. który w swych urojeniach pijackich widzi siedzącą na stoliku kobietę. wprowadzającym w świat przedstawiony motywy fantastyczne w postaci wiedźm jest „Makbet” Williama Szekspira Autor ukazuje nam metamorfozę rycerza szlachetnego . Oznacza ona wszystko. Wracając z wyprawy wojennej razem ze swoim przyjacielem Bankiem . raj utracony. Dwór to jego mała ojczyzna. Argumenty A. Od wieków budziły dreszczyk emocji. będących wytworem marzeń. W jego bowiem . diabły. Podsumowanie Literatura kreuje różne oblicza Małej ojczyzny. Dunkana. czarownice. Przybywają ze świata irracjonalnego. Utworem. B. sposób komunikowania się. W Makbecie pozataja odkryć drugie oblicze bohatera. Każda zjawa . Stańczyk. C. Wernyhora. odwołując się do obrazu Jana Vermeera Lekcja muzyki oraz wybranych tekstów kultury. Jan Vermeer. Jego skryte myśli i motywację działań. Inni goście weselni nie widzą tej zjawy. jego sumienie. Są symbolem zła. demony. Teza: Muzyka jako motyw w literaturze ma charakter symbolu. Poprzez ten motyw Mickiewicz ukazał nam prostą zasadę. czarownice utrwalone na kartach literatury i w sztuce pełniły różną rolę. Muzyka to pewien rodzaj mowy.nie ma winy bez kary. której materiałem są dźwięki. Każda z nich co innego symbolizuje i wnosi nowe treści. bawiącym się na weselu ukazują się zjawy spoza świata rzeczywistego. Są nimi min. Poprzez ten motyw artysta wyraża swe uczucia oraz wypowiada sądy o społeczeństwie i narodzie. co owa istota pozaziemska uosabia. w której odbywa się lekcja. Dziewczyna spędza czas na ćwiczeniach. jednak w lustrze widać jej odbicie. przez postaci baśniowe dowiadujemy się więcej o poszczególnych weselnikach. Z motywami fantastycznymi. z wyjątkiem Wernyhory. by poprawnie nauczyć się gry. bo nie myślą i nie śnią o tym. Jaką rolę w życiu człowieka odgrywa muzyka? Omów zagadnienie. że termin ten da się ująć w bardziej poetyckich słowach. Jest odwrócona tyłem. że muzyka jest . świadczy to o tym.świecie zaczęła rządzić zbrodnia. oznaczają też pokusę. Rycerz Czarny. Za pomocą dźwięków wyrażamy swoje uczucia i emocje Od najdawniejszych czasów przypisuje się muzyce niezwykle ważne miejsce we wszystkich kręgach kulturowych. Określenie problematyki Muzyka to z pewnością stały element życia człowieka. Lekcja muzyki: Obraz jest typową dla malarstwa holenderskiego sceną rodzajową. Jest skupiona. w postaci duchów z zaświatów spotykamy się w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. że diabły. Wiedźmy ujawniają więc ciemną stronę psychiki bohatera. Są symbolem zła. 156. Widma stanowią pogłębienie charakterystyki autentycznych osób. chochoł. Argumenty: a) 1. U Wyspiańskiego spełnią role oceny społeczeństwa polskiego . Dzięki wprowadzeniu do utworu motywu fantastycznego poznajemy drugie dno duszy bohatera. Elementy metafizyczne ulegały więc ewolucji. Gościom. Osobiście uważam. ukazuje się jednej postaci i tylko przez tę postać jest widziana. oznaczają tez pokusę. To sztuka. Obraz przedstawia prawdopodobnie pracownię muzyczną (znajdują się w niej instrumenty). Młoda dziewczyna pod okiem nauczyciela ćwiczy grę na klawesynie. Podsumowanie Dokonując podsumowania moich rozważań nasuwa mi się wniosek. Hetman. Mrożka . koncert Jankiela w epopei Mickiewicza „Pan Tadeusz” . W zdaniach zapisanych występują zdania współrzędnie złożone a nawet . Wnioski: a) Artyści utrwalali muzykę na kartach swych dzieł świadomie i celowo. . 157. W tekście mówionym mamy zawsze jakieś dodatkowe informacje teksty różnią się budową zdań. Kolejną różnicą między tekstem mówionym a zapisanym jest różnica między ich długością. które także im coś komunikują i nie rzeźba już o tym mówić. czyli musimy uwzględnić sami kontekst tego zdania. znak jedności i nadziei narodowej. muzyka jest przedstawiona jako skarbiec naszej historii. Napis na instrumencie dowodzi. koncert jest grany dla pokrzepienia serc słuchaczy c) muzyka . ukryte pod postacią symbolu c) Właściwe odczytanie inspiracji muzycznych spełnia ważną rolę w interpretacji całości dzieła. w rytm której bawią się goście z „Wesela” S. niekiedy dość znaczne różnice. Argumenty A. rozmówcy bowiem siebie widzą i część informacji mogą wyczytać ze swoich gestów z mimiki. tekst pisany jest zawsze dłuższy od mówionego. że muzyka odgrywa ważną rolę w życiu człowieka: towarzyszy mu zarówno w cierpieniu. co dotyczy zwłaszcza składni. jeśli nagramy czyjąś wypowiedź potoczną na taśmę magnetofonową i następnie ją zapiszemy. Wypowiedzi mówione są wspomagane przez komunikację niewerbalną. Wyspiańskiego. jak i w radości. podkreślenie optymistycznej wymowy dzieła.jej bliska. Teza Między tekstem pisanym a mówionym można wyróżnić zasadnicze różnice. W wypowiedzi mówionej zdania są krótkie.próba oceny społeczeństwa polskiego doby totalitaryzmu. Zachodzą między nimi pewne. symbol odchodzącego świata szlacheckiego. podkreślenie nastrojów weselników i ich ocena d) muzyka do „La Cumparsity” z „Tanga” S. wskrzesza uczucia patriotyczne słuchaczy. widzą przedmioty. często są to zdania pojedyncze. Między tekstami mówionymi a pisanymi są widoczne uderzające różnice. b) Pisarze kreując w dziełach topos muzyki wskazywali na różne jego funkcje. widza dookoła siebie różne rzeczy.Czym różni się forma dźwiękowa od formy graficznej aktu komunikacji? ( podany tekst naukowy o różnicach w tekstach pisanych i mówionych) (modyfikacja pytania 10) Określenie problematyki Język ogólnopolski występuje w dwu odmianach: mówionej ( czyli forma dźwiękowa) i pisanej ( czyli forma graficzna). o czym możemy się przekonać. widzą otoczenie. występują równoważniki zdań. mimika. Aby realistycznie oddać język mieszkańców Warszawy Prus zastosował indywidualizację języka i każda z grup mówi swoim językiem. że pod koniec jesieni trzydzieści rubli odłożą. która pisze może cos poprawić. Żelazne kółko skrzypi przeraźliwie. Ona taczki naładowuje. Osoba. może świadczyć jakimi naprawdę jesteśmy ludźmi. Często oceniamy naszych bliskich po ich stosunku do pracy. płótna na koszulę. ziemniaków z pięć korcy. . przerośnięte korzonkami błoto pierzcha i flejtuchami pada na obnażone do kolan nogi chłopa. Podsumowanie O wiele łatwej jest posługiwać się językiem mówionym. – Zmierzch. Mówiący nie ma czasu na zastanowienie się i poprawienie swojej wypowiedzi. Zatem jego zdania są pełniejsze. pisana musi operować pełnymi zdaniami. to tkactwem u ludzi dorabiając. aby komuś coś zakomunikować. intonacja głosu. gdy taczki z deski na deskę przeskakują. Rozbieżności językowe. on po tarcicach rzuconych przez bajora wywozi szlam na pole. szla wrzyna mu się w kark i ramiona. 91) Walek babę do kopania zajmował dzień dnia. Teza . mówi spontanicznie. to młocką. B. jakie stwierdzamy między obu tekstami. nim Walek puste przyciągnie. czyli zaspakajanie kontaktu z drugą osobą. To. już drugie naładowane. pamiętnik subiekta. beczkę kapusty zakupią. W „Lalce” Bolesława Prusa przedstawionych kilka środowisk. wyciskając na koszuli czarną pręgę cuchnącego potu. zastanowić się nad sensem wypowiedzi. w nasz rozwój. szorc dla baby. nogi cierpną i drętwieją od zanurzania ich w szlamie . interpunkcyjnie. Następnie odwołam się do tekstu kultury. Mamy przytaczany język mówiony tych postaci w postaci dialogów ale i język pisany. bogato rozwinięte. np. Robota pali im się w rękach. sukmanę. ponieważ nie musimy się go uczyć. naukowców. ( modyfikacja pyt. powinna być logiczna. jaką wagę przykładamy do powierzonych nam obowiązków zawodowych. komorne zapłacą. rzadkie. stylistycznie. pełne treściowo. 158. cieknące. dzięki któremu jest charakteryzowany. ręce mdleją w łokciach. Mieli nadzieję. Formą dźwiękową posługujemy się w codziennych rozmowach. poprawne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym.szlę na ramiona narzuca i pcha pod górę. Mają dwoje wielkich i głębokich taczek. warszawskich studentów.wielokrotnie złożone. buty. daje mu szansę na realizację swych marzeń i pragnień. jest wpisany w naszą rzeczywistość. nie dotyczą wszelkich wypowiedzi mówionych i pisanych. Języka pisanego używany najczęściej po to. Dzięki niej jesteśmy potrzebni. wyraża swoje myśli. znamy go od urodzenia. dowartościowani. Określenie problemu Praca wzbogaca człowieka intelektualnie. czarne. Mamy język arystokracji . że przebiedują do wiosny. kupców .ale dwa kubiki na dużym dniu wybrane . Wypowiedź graficzna. To także sposób na jedną z wielkich potrzeb człowieka. poprawna ortograficznie. Język mówiony zaś służy nam przede wszystkim do przekazywania informacji użytecznych.to znaczy kawał grosza w kieszeni. zapasek ze dwie.Rola pracy w życiu człowieka na podstawie fragmentu utworu Stefana Żeromskiego. Towarzyszą temu odpowiednie gesty. bez odrobiny szacunku. ich ruchy są automatyczne. zajmuje cala uwagę). którzy z szacunkiem odnosili się do pracy. a nie z konieczności. Rola pracy w życiu bohatera. był elementem charakterystyki. Lecą lata. traktując ich jak zwierzęta. że przeszkadza zasnąć… Możesz zagrać każdą z ról.W swych dziełach kreowali bohaterów. Sam tytuł jest wiec symbolem zmierzchu pozytywistycznych ideałów szlachetnej pracy. Tym większe. Z jednej bowiem strony zgodnie z konwencją realistyczna. Jaka będzie po nas pamięć – kto to wie? Czy wypadnie ci następcy krzyknąć – kłamiesz!. A w tornistrze masz buławę swoją własną. Tyle postaw – ile chwil. Z drugiej strony zgodnie z konwencją naturalistyczna. rosną tyły. życiem ludzi żądzą popędy. 91) C. . Gibała został odhumanizowany. pomagał określić wartość człowieka. jaka będzie Koffty nasza przeszłość. Leziesz w przód. Pracujący chłopi przypominają bezmyślne roboty (ciężka praca nie pozwala skupić myśli. a bohaterowie to osoby „ z krwi i kości”. która od wieków wyzyskuje chłopów. a dokładniej ze Stanisławem Wokulskim. lub traktowali ją jako nieprzyjemną konieczność. Judym z „Ludzi bezdomnych” Podsumowanie Stosunek bohaterów literackich do wykonywanego przez siebie zawodu stawał się dla pisarzy kryterium oceny postaci. Bije licznik twoich dróg.Refleksje na temat przyszłości w literaturze. Tekst – Jonasza "Ballada historiozoficzna" Przyszłość jest sprawą jasną. biologizm. im więcej się dzieje. Twoich snów nie gryzie mól. akcja jest prawdopodobna. Gdy swe klęski wszystkie zwali ci na łeb? Ryzyko zawsze istnieje. dokonać jej charakterystyki i oceny moralnej. odarty z wyższych uczuć i uprzedmiotowiony. Argumenty A. ( opis z pyt. który pełnił misję lekarza była pretekstem do ukazania poglądów ideowych twórców a także analizy psychologicznej wykreowanej postaci. B. jaka będzie nasza przeszłość. Co okaże się za n-tą ilość lat? Na czym ważnym nam istnienie nasze zeszło. Nie jest to jednak jego wina. U Żeromskiego w opisie przeważa także brzydota. Tylko wtedy. lecz polskiej szlachty. Co za tobą – na to wpływ straciłeś już… Nie wiadomo. Z pozytywistycznym entuzjazmem do wiedzy i postępu związane są losy bohatera literackiego. Praca w „Zmierzchu” ukazana jest za pomocą konwencji realistycznej i naturalistycznej. czołową postacią powieści Bolesława Prusa „Lalka”. mamy dokładne przedstawienie rzeczywistości bez ich ubarwiania. 159. W ten sposób artyści mogli ukazać hierarchię wartości danej postaci. Coraz więcej jest spraw. praca staje się wartością i miernikiem jego człowieczeństwa. Mijasz cele. kiedy człowiek pracuje z wolnego wyboru. które były… Ruszasz z posad świata bryły. Tyle twarzy – ile dni. Gdy się zmieni w historyczny fakt? Nie wiadomo. Tak jasną. Będziesz tam jak rzadkie żuki Dla wycieczek. Wszystko. Gna do przodu. Czasami nie zdajemy sonie sprawy. To on kojarzy nam się z dozą tajemniczości. B. Zawsze tez istnieje ryzyko. Jesteśmy przyzwyczajeni do tego. wprowadzającym w świat przedstawiony wróżbitki w postaci wiedźm jest „Makbet” Williama Szekspira. na odwrót. jak za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat będzie wyglądał świat. czasami grozy. ze czyniąc coś może to się zamienić za kilka lat w jakieś ważne .Aż się zmienisz w proch i pył i rozwiejesz… Lub zastygniesz w jednej z póz. Teza Motyw przyszłości podkreśla odwieczne ludzkie marzenie o poznaniu tego. ma określone konsekwencje. Z drugiej strony przyszłość to świat sciencefiction. ma wiele białych plam. Historio – ileż w tobie marzeń. ( mówić z pyt. realizuje swoje cele. Romantyczną postacią. Ale w tej pogoni na przód nie zastanawia się nad przeszłością. 125) D. za kilka lat przez kolejne pokolenie może być ocenione inaczej. ze ktoś może nas posądzić. Utworem.bo w historię się zamienia twa współczesność. Autor bowiem łączy te dwa pojęcia. czy wizja spełni się.przyszłość i przeszłość. Za jego pomocą ilustrują swoje wyobrażenia dotyczącego tego. dla nauki. Często ciebie piszą kłamcy i gówniarze… Określenie problematyki Świat przyszłości to z jednej strony świat wróżb. utrwalające motyw przyszłości w literaturze sciencefiction pozwalają przenieść się w krainę fantazji. która chciała mieć wpływ na przyszłość był bohater dramatu Juliusza Słowackiego „Kordian”. Jaką wagę będą miały nasze dni . Dlatego to. jaka będzie nasza przeszłość W świetle badań. co teraz robimy i wydaje nam się słuszne. że wyrządziliśmy mu krzywdę w przeszłości. Podobne przemyślenia miała także literatura.Jakie mogą być przyczyny braku komunikacji publicystyczny o barierach w komunikacji) językowej? ( tekst . Zarówno poeci wizjonerzy. bohaterowie wróżbici jak i prorocy dysponowali wiedzą niedostępna dla zwykłego śmiertelnika . W większości przypadków to inni ludzie byli odpowiedzialni za to. namacalnie sprawdzić. co robimy zostaje zapisane w naszej historii. Z szpilką w de zamkną cię do gablotki. Podsumowanie Motyw przyszłości jest motywem uniwersalnym. Maja one na siebie bardzo duży wpływ. pobudzają ludzką wyobraźnie. ( mówić z pyt. Często bowiem historia jest zakłamana. niedomówień. wizji. Komu laur się dostanie. Autor Jonasz Kofta w swej balladzie opisuje człowieka. ze istnieje coś poza nami. Nieludzką rzeczywistość ustroju opartego na bezwzględnym posłuszeństwie mas wobec władzy przedstawia kolejna lektura Georga Orwella „Rok 1984”. historyczne wydarzenie. co nieznane Argumenty A. podejmowanym w każdej epoce. czy dreszczykiem emocji. co widzimy. że każdy nasz wybór. Tej na minus lub na plus. co najnowsze zawsze są. komu lanie. To czyniło ich innym. Co możemy dotknąć. Historio. 32) C. Chyba. czy dana przepowiednia. przepowiedni. A historia to – niestety – już nie ty. jaka będzie nasza przeszłość. że Historia nagle zmieni gust. Nie wiadomo. podejmuje ciągle jakieś wyzwania życiowe. Warto zatem pamiętać. A. który nie zastanawia się nad przyszłością. pozwalają na refleksie na temat znanej nam rzeczywistości 160. Jednak podświadomie wierzymy. Komu cisza i milczenia komu dzwon? Nie wiadomo. Dzieła. w które się zagłębiamy. korespondencji i tekstów publikowanych. do odbiorcy.Podstawową jednostkę komunikacji językowej nazywamy aktem mowy. Podsumowanie Obowiązkiem odbiorcy jest natomiast skupienie się nad treścią wypowiedzi nadawcy. zastanawiania się nad budową i znaczeniem wyrazów i nad strukturą wypowiedzi. szukając rady dla rozmówcy. podnosimy głos. Dzięki temu między nadawcą a odbiorcą nastąpi kontakt językowy. atakujemy. komunikat. że mogą się oni kontaktować w bezpośredniej rozmowie albo za pośrednictwem telefonu. kontakt między nimi. czyli tylko pewne informacje. Między nadawcą a odbiorcą może wystąpić nie tylko dystans przestrzenny. oceniamy czy porównujemy siebie z rozmówcą. usiłujemy zgadnąć. Teza Zła komunikacja wynika z braku umiejętności interpretacji znaczenia słów przekazywanych przez nadawcę komunikatu. zwany też tekstem. tj. znają jego słownictwo i gramatykę. czyli zakomunikować mu coś. co rozmówca ma "naprawdę" na myśli. ponieważ wypowiedź niepoprawna lub chaotyczna jest trudna do zrozumienia.Określenie problematyki Komunikacja to nawiązywanie i utrzymywanie łączności między ludźmi za pomocą języka. W wypadku. powiedzieć albo napisać. jeśli chce. co za chwilę odpowiedzieć. jasno i precyzyjnie. Jakie są niezbędne warunki komunikacji językowej? Przede wszystkim. Różnice w kontaktach językowych między nadawcą a odbiorcą polegają także na tym. gdy odbiorca nie zna języka. który stanowi tworzywo komunikatu (tekstu). . cokolwiek mówi rozmówca. Podstawowym warunkiem sprawnego kontaktu komunikacyjnego jest dobra znajomość języka przez nadawcę i odbiorcę. jeden z nich. które skutecznie uniemożliwiają nam przekazanie informacji. B. treść wypowiedzi rozmówcy wywołuje skojarzenie. W procesie komunikacji często pojawiają się różne zakłócenia i bariery. jeśli naturalnie posługują się oni tym samym językiem. powinien wypowiadać się poprawnie. choć staramy się wyglądać na zainteresowanych. jak i odbiorcy utrudnia bądź wręcz uniemożliwia kontakt językowy i jest sprzeczna z zasadami kultury języka. jeśli ludzie chcą się ze sobą porozumieć. którego nazywamy nadawcą. lecz również czasowy.Niezbędnymi elementami komunikacji językowej są więc: nadawca. musi coś do drugiego. Sprawny kontakt językowy zależy też od właściwej postawy nadawcy i odbiorcy w procesie porozumiewania się. by odbiorca dobrze go zrozumiał. którym posługuje się nadawca. Do barier komunikacyjnych możemy zaliczyć: słuchamy wybiórczo. odbiorca. w trakcie rozmowy osądzamy i reagujemy schematycznie. słuchamy tylko początku. dbałość o jej zrozumienie. Nadawca. czyli wytwór mówienia lub pisania. Dobre poznanie języka wymaga systematycznej pracy. Niewłaściwa postawa zarówno nadawcy. Argumenty A. odnosimy to do własnego życia i osądzamy w kontekście własnych doświadczeń. tj. kontakt językowy między nimi jest niemożliwy. oraz wspólny język. by obronić własne stanowisko. myślimy. przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki i brak zgody na inny punkt widzenia. – serd+uszko. jaka cechuje społeczeństwo polskie. więc te panieneczki roześmiane. Tego typu wyrazy uzewnętrzniają nasz stosunek emocjonalny czy to do danej osoby. Stefan Żeromski ma troszkę ironiczny stosunek do szlachty. Podaje się dwie funkcje zdrobnień: podkreślenie niewielkiego znaczenia danego przedmiotu (np. Teza Polszczyzna słynie z bogactwa zdrobnień. do emerytury zostały mi cztery lata. ( patrz pyt. aby nie stały się irytującą manierą językową. warto jednak nie przesadzać z ich stosowaniem. Tworzymy je przez dodanie do podstawy słowotwórczej odpowiedniego formantu. że bogactwo i beztroska burżuazji nie pozwalała jej zauważyć. w jakich warunkach żyją warstwy najuboższe. Znany językoznawca Jan Miodek źródeł zjawiska upatruje w odwiecznej skłonności Polaków do tworzenia zdrobnień.161. a wyniczki będą o wpół do drugiej”. Warto zwracać uwagę. igiełka. Bralczyk i Markowski: Panieneczki!Miodek: One się w uprzejmości zagalopowały do tego stopnia. kiedy opisuje Nawłoć. który jest mały. czy do rzeczy. nieprzemyślanym. że nie do przebicia jest to. aby zdrobnienia nie powodowały infantylizacji języka. które wypowiadamy ukryte sa nasze emocje. Miodek: Mnóstwo jest tego. na szczęście ostatnie w życiu. W autobusie bowiem coraz częściej kontroler prosi nas o "bilecik". Natomiast chłopi zajęci pracą nie myślą o niesprawiedliwości.Jakie funkcje pełnią zdrobnienia we współczesnym świecie? Na podstawie wywiadu z Janem Miodkiem. nieoficjalnej. W słowach bowiem. kot+ek. rzadko spotykanym bogactwem leksykalnym. 67) C. czyli nadmiernego nadużywania zdrobnień. Tym samym wartościujemy i oceniamy. Wyraża to używając zdrobnień. swoje emocje i nastroje. Upodobaliśmy sobie tworzenie spieszczeń na wszelkie możliwe sposoby. pogardliwego. ale musi iść na wojnę. aby nie tyle przekazać informacje. "Elegia o chłopcu polskim" Baczyńskiego. zwłaszcza jeśli chcą zdobyć klienta. To zdrobnienie podkreśla także tragizm wojny i jej okrucieństwo. Pisarz pokazuje także to. warszawka. coraz częściej spotykamy się z nieuzasadnionym. Nasza sytuacja jest jakoś tam sympatyczna. „masełko”. które nie pasują do całej kompozycji utworu „kawusia”. pistolecik. I były! Określenie problematyki Zdrobnienia to wyrazy o zabarwieniu najczęściej uczuciowym dodatnim.. nadmiernym ich użyciem. Szaleństwo zdrobnień trwa. Przedstawia go w „Przedwiośniu”. czego podam przykład później. przemiłe. nożyk) lub wyrażenie negatywnego. gęby trochę rozpoznawalne. policjant na drodze o "dokumenciki" do kontroli. Wyrazy pieszczotliwe nie są używane tylko w mowie potocznej. B. np. czynności. czasami ironicznego stosunku do danego obiektu (np. co sprawia. „śmietaneczki”. . Podsumowanie Polacy. Myślałem. cierpiąca matka mówi "syneczku". moczyk proszę na półeczkę. W dziedzinie zdrobnień nasz język może poszczycić się ogromnym. nadużywają zdrobnień. co wyrazić siebie. co przeżył wspomniany profesor Mańczak w Krakowie: „Paczusia w okieneczku szesnastym do odebrania”! Ale rok temu miałem badania okresowe. prezesik). że powiedziały: „Panie profesorze. To także celowy zabieg stylistyczny w literaturze. odwołanie do tekstu kultury i własnych doświadczeń. że wydźwięk wypowiedzi zawierających spieszczenia jest niejednokrotnie pozbawiony logicznego sensu i zakrawa o językową groteskę. Przyszedłem. Argumenty A. zdrobnienie podkreśla związek emocjonalny matki z synem. więc mam spokój. które zwykle mają zabarwienie uczuciowe dodatnie. psur. Argumenty . wyrażając swoje emocje o zabarwieniu negatywnym: nie cierpią go. że będą „potrzebniejsi" dziś niż kiedykolwiek. uwielbiam ją. słoń . Niekiedy wyraz nabiera nacechowania emocjonalnego. żarcik. Określenie problematyki Słowa nie tylko nazywają osoby. kwakać. cudowna. zgrubienia. Tytuł ten nadaje wprawdzie dużo powagi w stosunkach towarzyskich. mam-unia. które od razu nasuwają nam jakieś skojarzenia. Można wskazać bardzo wiele wyrazów wartościujących. patyki . serd-uszko są to zdrobnienia.gruby człowiek. np. Możemy również wypowiadać się. odwołując się do fragmentu felietonu Bolesława Prusa z Kronik tygodniowych”. sympatii.: szacunku. a dziś właśnie rozpoczyna się ten tydzień fatalny. noch-al. dziubdziać. ubóstwiam ją. Słowa takie mogą od razu nam się kojarzyć z czymś pozytywnym. Czasem ekspresja wyraża się przez formę brzmieniową o charakterze dźwiękonaśladowczym. np. sposobu mówienia. onomatopeicznym. np. Jakie funkcje pełnią w tekstach wyrazy wartościujące? Odpowiedz. Niektóre wyrazy uzyskują odpowiednie zabarwienie uczuciowe w zależności od formantu przyrostka dodanego do podstawy słowotwórczej. należą do nich najczęściej: zdrobnienia. a która wreszcie dla wszystkich jest wstępem do powiększonych wydatków na mydło. Jest to przygrywka.chude nogi. których los obdarzył chlubnym. która mężom potulnym wskazuje. Już w niedzielę Kwietną dozgonne towarzyszki klątwą grzechu pierworodnego obarczonych potomków Adama nastrajają o pół tonu wyżej niż zwykle swoje poglądy na społeczne stanowisko kobiety. np. wybranego tekstu kultury orz własnych doświadczeń językowych. mąki. nie znoszą go. kotek lub z czyms negatywnym: babsko. nie mamy nawet pojęcia o nędzy tych. dziadyga. rzeczy. która dla mężów krnąbrnych znaczy. mamy obecnie za progiem. prasowane i nie prasowane drożdże itp. ciamdziać. np. Wyrażamy za pomocą odpo¬wiednich słów nasz pozytywny stosunek emocjonalny do kogoś. podczas którego działalność płci nadobnej dosięga zenitu. czynności. wykrzyknienia. Wypowiadając się o koleżance. np. acz kolwiek smętnym tytułem „głowy domu". Wielkanoc. Taką to uroczystość. Wyrazy o zabarwieniu uczuciowym ujemnym nazywamy zgrubieniami. złośliwości. mówimy: wspaniała. ale także uzewnętrz¬niają nasz stosunek emocjonalny. Teza Za pomocą języka. odrazy. którzy dla słodkich więzów małżeńskich nie pozbyliśmy się jeszcze białych szat naszej kawalerskiej niewinności. My. słów. nienawidzą go. nadajemy nazywanym obiektom wartość pozytywną lub negatywną. że na cały tydzień muszą uciekać przed domem jak diabeł przed święconą wodą. Wyrazy wartościujące to takie. które wybieramy spośród bogatego repertuaru możliwości. szynki. W słowach ukryte są emocje.162. gdy zostanie użyty w znaczeniu przenośnym. oceniamy. ale bokiem wyłazi w ciągu tygodnia poprzedzającego jakąśkolwiek większą uroczystość kościelną. syn-uś. nadużywają zdrobnień. coraz częściej spotykamy się z nieuzasadnionym. który jest mały. prezentować określone postawy. mądry. Mamy bowiem połączone słownictwo naukowe: patent. W podanym fragmencie „Kronik tygodniowych” mamy wiele wyrazów. że wydźwięk wypowiedzi zawierających spieszczenia jest niejednokrotnie pozbawiony logicznego sensu i zakrawa o językową groteskę. wspaniały. umarł Marek. B. głupi. 163. trzynastu remisach. Same słowa zawierają już w sobie ocenę. typu: szczebiotka. prezesik). Literatura przestrzega przed złem. Autor w swych trenach często używa słów zdrobniałych. nadmiernym ich użyciem. ten. Przykład z życia. Określenie problematyki Literatura od najdawniejszych czasów stanowi źródło wielu postaw. zdrobnienie podkreśla związek emocjonalny matki z synem. pogardliwego. że tekst nabiera cech komicznych. zły. nożyk) lub wyrażenie negatywnego. parlament. dobry. wskazuje drogi. D. czasami ironicznego stosunku do danego obiektu (np. dramatach przekazywano wartości uniwersalne. z głodu. jej cele i zadania. powróciwszy z grodu. do jakich doprowadzają ludzie uparci i zapatrzeni w siebie. dziewczka. To zdrobnienie podkreśla także tragizm wojny i jej okrucieństwo. córeczka. że córka. prasowanie. które służą stylizacji żartobliwej. chlubny ze słownictwem potocznym. Podsumowanie Możemy zatem wartościować zdrobnieniami. co przegrał. parlament. w Trenie VIII jest bardzo dużo zdrobnień w odniesieniu do Urszulki. ale musi iść na wojnę. Ludzie sięgają po książki. ale również przedstawiano wizje konkretnej epoki. "Elegia o chłopcu polskim" Kamila Krzysztofa Baczyńskiego. jakim należy dążyć do wytyczonych celów. Ostatnie trzysta złotych za dekret zapłacił Umarł Piotr. co wygrał. warszawka. E. W ten sposób podkreśla fakt. pochwałami. która w tak młodym wieku odeszła była dla niego bardzo wążna. sześciu kompromisach Zwyciężył Marek Piotra. igiełka. cierpiąca matka mówi "syneczku". itp. Wyrazami wartościującymi są zdrobnienia. nieprzemyślanym. co podkreślą boleść ojca po stracie córki i jego miłość do niej.Czego odbiorca może się nauczyć z dzieł zawierających przesłanie moralne. Czterdziestu kondemnatach. Podaje się dwie funkcje zdrobnień: podkreślenie niewielkiego znaczenia danego przedmiotu (np. np. wzorów osobowych i wartości. przekazywać istotne idee. powieściach. aby wyczytać w nich losy postaci podobnych do nich. z rozpaczy. a że się zbogacił. Tym samym mamy tu wartościowanie tekstu nacechowanego komicznie. W wierszach. Literatura miała uczyć. pistolecik. np. F. Wartościujące są epitety – dobry. Połączenie dwóch stylów: wysokiego i niskiego powoduje. Ten. mających podobne priorytety i marzenia. . bawić.A. co sprawia. opisuje tragedie. Odwołanie do bajki Ignacego Krasickiego "Pieniacze" Po dwudziestu dekretach. wyzwiskami. nieodpowiedni. zgrubieniami. Przykładem mogą być także treny. zwłaszcza jeśli chcą zdobyć klienta. Polacy. C. codziennym – pranie bielizny. Przykład tekstu kultury. humorystycznie. Po wielu sprawach i oskarżeniach wreszcie wygrywa Marek. opowiadał o spotkaniu małego przybysza z niewielkiej asteroidy B 612 z Pilotem. który pomimo dorosłego wieku zachował dziecięcą wrażliwość. Natomiast morał wypływający z bajki nie należy kłócić się o byle co. Pisarze przekazują głębsze treści na temat kondycji człowieka. Okazuje się. Utwór. Na podstawie fragmentu tekstu Jana Józefa Szczepańskiego "Święty". Chłopiec nauczył się. Mnogość dekretów i innych dokumentów pokazuje. że ceni się to.Teza Literatura przekazuje ważne prawdy o człowieku i świecie. Artyści dokonują oceny społeczeństwa. aby pokazać innym. narzucać człowiekowi ich prawa. zabierać im wolną wolę i prawo do godnego życia. Pieniacze są alegoriami ludzi kłótliwych. stosunki społeczno-obyczajowe.rasy panów. ze Marek nie miał podstaw podawać Piotra do sądu. którzy nie przepuszczą możliwości. 164. wszędzie szukających zwady. piętnują wady. że mają prawo odbierać innym życie. utrzymany w konwencji baśni. W bajce Krasickiego opisani są dwaj pieniacze . Utwór jest opowieścią o dojrzewaniu do miłości i przyjaźni.Obraz oprawcy i ofiary w tekstach kultury. którzy nie należeli do rasy aryjskiej. Ci drudzy to niewinne ofiary wojny. B. W roku 1943 w Nowym Jorku została opublikowana skromna objętościowo książeczka dla dzieci autorstwa Antoine’a de Saint-Exupéry’ego: „Mały Książę”. a Marek z głodu. gdyż to może nas zgubić. Byli nimi naziści. czy sowiecki aparat władzy. Teza Oprawca to kat i prześladowca niewinnej ofiary. Piotr umarł z żalu. Podsumowanie Literatura uczy. że są lepsi. że przegrał. Często zatem za śmiechem. oprawców i ofiary. gdyż wszystkie pieniądze przeznaczył na sprawy sądowe. Argumenty A. iż u źródeł poznania drugiego człowieka stoi nasza umiejętność dostrzeżenia w nim wartości pozytywnych. Ci pierwsi uważali. bawi. zabawa jest ukryta gorzka nauka i prawda o człowieku. że każdy może być księciem. jeśli tylko potrafi prawdziwie kochać i dostrzegać wartość przyjaźni.Marek i Piotr. ludzie. ale również akceptacja jego słabości i wad. . Określenie problematyki Czasy II wojny światowej podzieliły społeczeństwo na katów. anonimowi więźniowie. obyczaje. wychowuje. co się „oswoi". Należy do nich Tadek. daleko odchodzi od tego schematu. godność człowieka. Ofiary to bohaterowie. więzień obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu .Argumenty A. W tej postawie widzi Szczepański walkę ze złem. bohater eseju „Święty" Szczepańskiego . znany pod zakonnymi imionami Maksymilian Maria.mordercy. sowieci. Kim są kaci? To zdemoralizowani władcy obozu w Oświęcimiu. więźnia Franciszka Gajowniczka. obowiązującym poza murami obozu. Zginął śmiercią głodową 14 sierpnia 1941 roku.. złagrowany. C. Bez upiększeń i wzniosłych słów Edelman daje obraz życia Żydów w getcie. Rajmund Kolbie. ocalenie najistotniejszych wartości humanitarnych. skazanego wraz z innymi na śmierć w bunkrze głodowym w odwecie za ucieczkę jednego z więźniów. kto kieruje się kodeksem etycznym. hitleryzm. że „numer zastąpił numerem”. wydał zarządzenie. jest człowiekiem lagrowanym.Motyw tańca . człowiek zlagrowany. Opowieść Marka Edelmana. Jest jednym z więźniów. zapisana przez Hannę Krall w „Zdążyć przed Panem Bogiem”. postać autentyczna. W opowiadaniach Borowskiego często zaciera się podziału kat – ofiara. Borowski w swych opowiadaniach skoncentrował się na ludziach. twórca i komendant obozu w Oświęcimiu. Ich podstawowym zadaniem było wykorzystywanie więźniów i ich szybka eksterminacja. ze czasami sami więźniowie byli dla siebie katami. paraliżujący głód. Autor zastanawia się też nad czynem innej postaci – mianowicie Niemca Karla Fritzscha. jako ofiary holokaustu. Niemiec Fritzsch musiał zadbać o to. strach. „Taniec życia” Edvarda Muncha. Podsumowanie Katami stają się jednostki i całe systemy. Kat i ofiara to temat literatury II wojny światowej 165. bohater i narrator obozowych opowiadań. Mówi o tych. Ojciec Maksymilian zamienił swój los na los współwięźnia rodaka. oddając dobrowolnie swe życie za nieznanego mu człowieka.to polski franciszkanin. stawić zbrojny opór SS. by zgadzała się liczba śmierci. Czyn ojca Kolbego staje się dla autora eseju punktem odniesień. że za każdego uciekiniera zostanie skazanych na śmierć głodową dziesięciu jego kolegów z bloku.przypadkowi bohaterowie. Rudolf Hoss. którzy są bezbronni wobec zastanej rzeczywistości. byle przetrwać jeden dzień dłużej. aż wreszcie bunt przeciw niegodnej śmierci. naziści. totalitaryzm. którzy nie mają wpływu na ich los. Zinterpretuj obraz Porównaj z dwoma utworami. To rzeczywistość wojenna tak wpłynęła na ludzi. próbą zrozumienia ofiary życia i aktu miłości wobec bliźniego. Kim są ofiary w świetle opowiadań Borowskiego? Nie jest kimś z zewnątrz. by ocalić jego życie w myśl chrześcijańskiej zasady miłości bliźniego. B. ich codzienne zmagania ze śmiercią. . który na zgłoszenie księdza zareagował tak. którzy potrafili dostosować się do panujących w lagrze warunków. Literatura opisująca zagładę narodu syjonistycznego najczęściej ukazuje Żydów. którzy w zupełnie beznadziejnej sytuacji zdecydowali się chwycić za broń. Adam Mickiewicz po mistrzowsku oddał taniec poloneza jako tańca narodowego. Po obu stronach tańczących stoją dwie kobiety. również kochanki Muncha. Po lewej stronie ubrana w jasną sukienkę stoi Mila Taula. jako piękna. Artysta sportretował tu najważniejsze w jego życiu kobiety. ale jednocześnie podkreślił jego symbolikę. Za jego pomocą wyrażamy swoje uczucia i emocje Od najdawniejszych czasów przypisuje się mu niezwykle ważne miejsce we wszystkich kręgach kulturowych. zniewolenia jego serc. Pełnił też odmienną funkcję symboliczną w różnych utworach.Mężczyzna ubrany jest w czarny frak i obejmuje w tańcu kobietę w czerwonej sukni. C. że taniec może mieć różną wymowę i funkcję jest on częstym motywem literackim i malarskim. Polonez w epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. ideałami. a sama kobieta jest młoda jak wówczas. jest radosny i żywiołowy. w którym wystąpił motyw tańca jest "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. Ale to także symbol odchodzącego świata szlacheckiego. Utwór wieszcza romantycznego jest bowiem rodzajem pożegnania z kulturą sarmacką. Obok stoją kobiety. marazmu polskiego społeczeństwa.to symbol niemożności. Teza Taniec jako motyw w tekstach kultury ma charakter symbolu. którą kocha. że motyw tańca ewaluował na przestrzeni wieków. Nie jest to oczywiście zabieg nieświadomy. Taniec symbolizuje miłość. kiedy artysta ją kochał. które były jego kochankami – uczucie już wygasło. z dawnymi obyczajami. Porzucone kobiety stoją samotnie. pozostawiając po sobie nostalgię odczuwaną raz lżej. „Taniec życia” . W ramionach trzyma tę. poprzez który artysta wyraża swe uczucia oraz wypowiada sądy o społeczeństwie i narodzie. umysłów i woli. miłość symbolizuje czerwień jej sukienki. Polonez ma bowiem symbolizować nadzieję. Miłość przemija jak wszystko. po drugiej – ciemna postać Turli Garson. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów można stwierdzić. Jego dostojność i powagę czytelnik odkrywa na ostatnich stronach utworu. dlatego zostały przedstawione jako samotne. reprezentowanymi przez ten ówczesny stan. Mila ukazana jest w jasnych barwach. która winna tlić się w duszy każdego patrioty i nigdy nie zagasnąć. Jednak jest ona żoną innego. Dziełem. Z uwagi na to. wspomnienie młodzieńczej miłości pozostało pozytywne. B. Wszyscy poruszają się bardzo powoli. pierwsza miłość malarza.Określenie problematyki Taniec to mowa ciała. raz ciężej„Taniec życia” to dzieło mówiące o przemijaniu i miłości. W tle widać inne tańczące pary. Gdy nadchodzi świt bohaterowie w takt muzyki Chochoła zaczynają tańczyć. minionej kultury szlacheckiej Wyspiański wykorzystał tę ekspresywną mowę ciała do wykreowania w dziele symbolu niemożności działania polskiego . "Chocholi taniec" . Argumenty A. jakby nie mieli w sobie energii. sygnalizacja morska itp. tekstu kultury i własnych doświadczeń. uczucia życzliwości i serdeczności. gdy rodzina posługuje się na co dzień gwarą. Oczywiście podobny cel nadrzędny — zachowanie i rozwój gatunku — ma komunikacja słowna w środowisku ludzkim. „rówieśniczym" . 166. niepowtarzalny sposób. czyli swoją gwarę. Rodzice pouczają dziecko. W szkole uczy się wyrażania myśli we wzorcowym języku ogólnym.służącym do komunikacji rodzinnej i sąsiedzkiej. Wymiana kodów językowych zatem polega na wykorzystaniu więcej niż jednej odmiany językowej w sposób zgodny ze składnią i fonologią (systemem dźwiękowym). kiedy rozmawiają ze sobą. Wiemy. a przez polonistę powinna być wykorzystana przez młodzież na wszystkich poziomach edukacji szkolnej w pracy nad bogaceniem „słownictwa ogólnopolskiego". jak i od innych systemów komunikacyjnych. Posługują się nim na lekcjach.zalecanym przez szkołę i wymaganym przez nauczycieli. oficjalny. Uczniowie zatem. Takie pragnienie „niewybijania się" towarzyszy kształtowaniu mowy człowieka od najmłodszych lat. aprobując jednocześnie pewnego typu wypowiedzi skierowane do rówieśników. zachwyt nad pięknem świata. Każdy człowiek wyraża myśli w sobie właściwy. które nadają mu charakter swoisty. Argumenty Anna Granat w swym artykule zwraca uwagę na fakt przełączania kodów językowych przez uczniów. Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana. Zwierzęta za pomocą kodu przekazują wyłącznie ważne dla życia informacje biologiczne. podczas przerw. Umiejętność przełączania kodu uczniowskiego na oficjalny jest przejawem świadomości językowej mówiących. Określenie problematyki Język — jak już mówiliśmy — jest jednym z wielu systemów znaków służących porozumiewaniu się ludzi. Uczniowska świadomość przełączania kodów. „Szkolny styl" różni się zdecydowanie od tego. różniący go zarówno od kodów zwierzęcych. takich jak znaki drogowe lub kolejowe. przy odpowiedzi oraz ten drugi nieoficjalny. Krzyk ostrzegawczy ptaków sygnalizujący zbliżanie się wroga. nieliczni też pracują nad własnym stylem. zdolny sprostać wszelkim potrzebom komunikowania się ludzi.ten ogólny. Świadomość tej umiejętności pozwala im „przełączać kody" w zależności od tego. Osoby wielojęzyczne często wykorzystują elementy rozmaitych języków rozmawiając ze sobą. Jedną z ważniejszych cech różnicujących stanowi zakres funkcji danego kodu. Jak sytuacja językowa wpływa na kod językowy? Na podstawie tekstu Anny Granat. struktura stylistyczna wypowiedzi ściśle bowiem spaja tekst z rzeczywistością pozajęzykową. Wśród uczniów zdarza się także. Zazwyczaj mówiący chce dostosować sposób mówienia do okoliczności zewnętrznych. Owe nieograniczone możliwości wypowiadania się za pośrednictwem języka zawdzięczamy bogactwu jego znaków. że komunikują się ze sobą także zwierzęta jednego gatunku. że posługują się oni swoją gwarą uczniowską. .w kontaktach z innymi młodymi ludźmi oraz „literackim" . którą posługują się np. Związane jest to z użyciem w konwersacji więcej niż jednego języka lub odmiany językowej. którym wskazuje ona współtowarzyszkom położenie i oddalenie miejsc miododajnych — to przykłady takich ściśle bytowych znaków.. Język posiada takie właściwości. Ale językiem można ponadto wyrazić treści bardzo odległe od spraw życia codziennego: przemyślenia filozoficzne.społeczeństwa. by móc się utożsamić z grupą zawodową. do kogo mówią. wskazówki moralne. Teza Język stanowi zatem jedyny kod uniwersalny. już w najniższych klasach. aby „właściwie" zwracało się do starszych. potrafią operować kilkoma stylami zróżnicowanymi socjologicznie: „familijnym" . ale niewielu użytkowników pragnie oryginalności. w jakiej sytuacji i w jakim celu . którym dziecko przez parę lat nauczyło się posługiwać w domu. społeczną itp. Tym samym mają opanowane dwa systemy językowe. taniec pszczoły. Twórcy ukazując wady naszych rodaków pragnęli zwrócić uwagę Polakom. doskonały dla oddania znaczenia dzieła. w swoim środowisku wiejskim a innym razem mową ogólnopolską. W zależności od sytuacji osoby. Literatura od zawsze była zwierciadłem w którym odbijały się problemy społeczne narodu. p w urzędach. powiększającej się rzeszy proletariatu. pijaństwo. jak i pozytywne strony. tj. Jedynym jaskrawym elementem obrazu jest wizerunek dziecka okrytego czerwoną płachtą.Literatura poruszająca problemy społeczne. czyli raz posługiwać się gwarą. przebywał wśród . pyta. Krytycznie odnosi się do przemian w społeczeństwie. tolerancja. ponurych odcieniach. emancypacja. zapatrywanie się na obce wzorce.Lalka. Kolorystyka na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie bardzo ograniczonej. Literatura jest bowiem zwierciadłem. To on uczestniczył w rewolucji. walczył podczas wojny. dzięki niemu się komunikujemy. Postać jest wychudzona. np. że trzeba walczyć ze swoimi słabościami. Na podstawie obrazu "Biedny rybak" Pierre'a Puvisa de Chavannesa i tekstów literackich. Przykład tekstu kultury. jak i pełnych negatywnych opisów. Rybak i jego żona przedstawieni są właśnie w takich kolorach. powyciągane ubrania. dostarcza zarówno przykładów optymistycznych. W ten sposób pouczali rodaków i wpływali na ich zachowania. takie jak bieda. Język to system znaków. symbolem cierpienia. Ich doświadczenia i ciężkie życie odzwierciedlają stare. Jezioro wydaje się być jedynym żywicielem całej biednej rodziny. Określenie problematyki Każda epoka począwszy od renesansu. W środowiskach wiejskich obserwuje się współcześnie częste zjawisko stosowania przemiennie – w zależności od sytuacji. Argumenty A. z której tytułowy rybak usiłuje złowić ryby. a odzież którą nosi zniszczona. nierówność społeczna. 167. coraz gorszych warunków życia biedoty wiejskiej. B. 74 Podsumowanie Język zatem przekazuje nam różne informacje. W przełomowych dla naszego społeczeństwa chwilach powstała powieść Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”. Na pierwszym planie widoczna jest łódź. Autor kreśli tu swoje rozczarowanie z nowo powstałego państwa. Teza Problematyka spraw społecznych jako temat tekstów kultury zależała od kontekstu historycznego. Jego spuszczona głowa i skrzyżowane ręce uwidaczniają modlitwę. od rozmówcy i innych okoliczności towarzyszących rozmowie – dwóch odmian polszczyzny. mogą przełączać kody.posługiwanie się językiem angielskim przez Łęcką. jak lenistwo. języka ogólnopolskiego i gwary ludowej. że barwy te są celowo dobrane w bladych. w którym odbijają się zarówno nasze przywary. Bieda jako problem społeczny został podkreślony na obrazie Pierre Puvisa de Chavannesa „Biedny rybak”. wpływ faktów historycznych na dzieje narodu. Cały przekrój naszego narodu obserwujemy na podstawie losów Cezarego Baryki. brak patriotyzmu.Przykłady własne. Jednak po dłuższej obserwacji dochodzi się do wniosku. co wprawia w specyficzny nastrój. ziemiaństwa w Nawłoci, poznał życie chłopów, proletariatu , komunistów w Warszawie. Taka biografia pozwoliła Żeromskiemu ukazać różne warstwy naszego społeczeństwa i ich problemy. Przedwiośnie jest zatem powieścią społeczną, która wzrusza obrazem powojennej Polski. To świat daleki od ideału, pełen cierpień, krzywdy, nierówności społecznych. C. Drugi przykład- Lalka” z pyt. 93,21. Podsumowanie Literatura i sztuka daje wiele przykładów odpowiednich zachowań, potępia również zachowania naganne. Dzięki niej widzimy obraz społeczeństwa polskiego, sytuacji historycznej i różne jego problemy. Pisarze, czy malarze w ten sposób wskazywali na wiele ważnych problemów, które były charakterystyczne dla poszczególnych warstw społeczeństwa. Ukazywali podziały, bariery, inne wartości prezentowane przez te grupy, mentalność i różnice między dwoma skrajnymi stanami. 168.Jakich środków językowych używają artyści w celu przełożenia swoich treści na język potoczny. Na podstawie „ Pamiętnika z powstania warszawskiego „ Mirona Białoszewskiego. Określenie problematyki Środki stylistyczne powodują, że czytany tekst staje się poetycki i nabiera cech artystycznej wypowiedzi. Wielość użytych środków świadczy o umiejętnościach pisarskich danego artysty, podkreśla jego kunszt pisarski i talent. Mają one głównie na celu wywołać emocje u odbiorcy, zdynamizować świat przedstawiony, podkreślić cechę przedmiotu, czy zbudować w utworze odpowiedni nastrój. Ważne aby używać środków stylistycznych w sposób świadomy i celowy. Z językiem potocznym spotykamy się na co dzień. Używamy go w nieoficjalnej rozmowie. To język swobodny, który nie ma określonych norm językowych. Język potoczny w tekstach literackich służy indywidualizacji bohaterów, ich charakterystyce. Teza Artyści aby przełożyć język artystyczny na język potoczny używają odpowiednich środków stylistycznych. Argumenty A. Powstanie warszawskie dla Mirona Białoszewskiego i jednocześnie narratora-bohatera to nie walka na barykadach, zdobywanie ulic i domów, rany lub heroiczna śmierć. To zwyczajna codzienność. Język jest tu potoczny. Tego rodzaju zabieg Białoszewski uzyskał dzieki zastosowaniu odpowiednich środków stylistycznych. Częste zastosowanie czasowników dynamizuje akcję. W obrazie stolicy dzięki zastosowaniu krótkich pojedynczych zdań oraz równoważników panuje stały ruch, ludzie wciąż wędrują, przemieszczają się, szukają bezpieczniejszego miejsca. Atmosferę podkreślają wyrazy dźwiękonaśladowcze, które naśladują odgłosy bomb, wybuchów, paniki., np. buuuuu, wiuuu. Autor często używa neologizmów, czyli nowych wyrazów. Liczne powtórzenia stwarzają atmosferę pewnej rytmizacji. Dzięki tym środkom autor podkreśla atmosferę powstania warszawskiego, strach jaki wówczas panował, chaos i panikę. B. Masłowska Dorota w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą białoczerwoną nadaje językowi bohatera cechy indywidualne. Dużo w nim wyrazów potocznych, powtórzeń; występuje chaotyczna składnia, typowe dla języka potocznego nadużywanie zaimka wskazującego to na początku zdania. Potok słów, krótkie zdania świadczą o natłoku myśli, pewnym wzburzeniu. Wynika to nie tylko z sytuacji, o której opowiada, ale także z ubóstwa językowego. Jest ono właściwe ludziom z jego środowiska, młodym żyjącym w blokowiskach polskich miast. Podsumowanie Środki stylistyczne budują atmosferę, klimat w dziele. Podkreślają uczucia, emocje, tworzą nastrój w świecie przedstawionym. Dzięki ich znajomości możliwe jest odczytanie głównej myśli, idei wiersza bądź utworu prozatorskiego. Dzięki zastosowaniu odpowiednich środków stylistycznych Białoszewski stworzył mowę potoczną, która podkreśla atmosferę powstania warszawskiego i indywidualizuje bohaterów jako zwyczajnych cywilów, którzy brali udział w tym wydarzeniu. 169. Środki językowe w retoryce. Jaką pełnią funkcję, od czego zależą. ( podany przykład tekstu retorycznego) Określenie problematyki Retoryka to teoretyczna i praktyczna nauka sprawnego mówienia. Sięga już czasów starożytności i jest związana z postacią greckiego filozofa - Arystotelesa. To sposób (sztuka) pięknego mówienia. W tym sensie przeciwstawia się mowie zwykłej, potocznej. Retoryka jest sztuką wymowy, czyli słowa wygłaszanego, i w tym sensie jest komplementarna wobec sztuki pisarskiej. Wygłoszenie mowy, przemówienia musiało być poprzedzone napisaniem jej według ściśle wyznaczonego porządku. Sztuka oratorska znana nam jest z literatury (przypomnij sobie między innymi „Kazania sejmowe" księdza Piotra Skargi).Retoryka jest sztuką argumentacji, czyli perswazji. Retoryka wiąże się pośrednio ze stylistyką. Różnica polega na tym, że: retoryka uczy przekonywania i pięknego wysławiania się, zaś stylistyka zajmuje się wyborem środków językowych, zwanych też środkami stylistycznymi albo tropami. Teza Retoryka jest sztuką argumentacji, czyli perswazji. Argumenty Retoryka jest sztuką pięknego wysławiania się, jednocześnie jest sztuką argumentacji. Aby spełniła swoje zadania, wymaga określonej sytuacji odbiorczej. Warto nauczyć się gry retorycznej, bo ona zapewnia powodzenie w komunikacji językowej. Proces retorycznego przekonywania obejmuje trzy sfery: rozum, wolę i uczucia człowieka. Odpowiadają im trzy funkcje mówienia przynależne retoryce: funkcja informująca, funkcja zniewalająca i estetyczna. Funkcja informująco-pouczająca jest skierowana do sfery intelektu odbiorcy. Mówca uczy, informuje, udowadnia coś. Funkcja zniewalająca odnosi się świadomie do woli słuchacza, aby go nakłonić, przymusić czy też zniewolić. Dzięki zastosowaniu tej funkcji odbiorca może zmienić pierwotne zdanie, poprzednią decyzję czy sposób wartościowania. Największy sukces odnosi mówca, jeżeli odbiorca podda się oddziaływaniu retorycznemu: pragnie tego, co się mu obiecuje, lęka się tego, o czym się mówi, że jest groźne, cieszy się tym, o czym się mu powie, że jest powodem radości, innymi słowy - bezgranicznie wierzy nadawcy i ufa mu. Wypowiedzi o funkcji zniewalającej należą do najważniejszych celów retorycznej perswazji. Funkcję estetyczną pełnią wypowiedzi odwołujące się do uczuć odbiorcy. Wszystkie trzy funkcje są wzajemnie od siebie zależne i są podstawą każdej perswazji. Własne przykłady- można odwołać się do Piotra Skargi, pyt. 68 lub mowy Piłsudskiego , pyt. 41. Podsumowanie W starożytności retoryka odgrywała olbrzymią rolę w życiu publicznym, a traktaty retoryczne stanowiły ważną część piśmiennictwa. Kładziono nacisk na perswazyjną umiejętność przekonywania i główne czynniki wypowiedzi retorycznej: dydaktyczne, estetyczne i emocjonalne.Rozwijała się do końca XVIII w., także w związku z potrzebami Kościoła (sztuka wygłaszania kazań), a w postaci świeckiej głównie w okresie odrodzenia i oświecenia. Zwalczana przez romantyków, retoryka straciła w XIX w. znaczenie, które dziś próbuje się jej przywrócić, zwłaszcza w obrębie językoznawstwa 170. Czym są formy językowe i jak intrygują odbiorcę ? + przykłady tekstów kultury (tekst Marii Wojtak prasie i o gatunkach prasowych ) na temat tytułów i haseł w Jak prasa intryguje za pośrednictwem tytułów? Za pierwszy przejaw mody w redagowaniu tytułów można uznać nierespektowanie reguły nakazującej tworzenie tytułów powiadamiających w przypadku gatunków informacyjnych i tytułów wyszukanych, zaskakujących w odniesieniu do gatunków publicystycznych. Obserwujemy we wszystkich typach przekazów prasowych dążenie do stosowania tytułów, które mają czytelnika przede wszystkim zaskakiwać (niektórzy badacze dostrzegają nawet przejawy uwodzenia). Zda się obowiązywać raczej zasada kontrastowego zestawiania tytułu i korpusu. Tę formę kształtowania relacji między tytułem i główną częścią wypowiedzi prasowej nazywam grą tytułu z tekstem. Do form gry tytułu z czytelnikiem zaliczam inne przekształcenia, jakim rzec można - niejednokrotnie manierycznie, poddawane są tytuły współczesnych wypowiedzi prasowych. – M. Wojtak Analiza gatunków prasowych (fragm.. ) Określenie problematyki Język zmienia się, żyje. Powstają nowe wyrazy, stare zaś odchodzą w przeszłość. Od zawsze język budził zaciekawienie, ponieważ potrafił zaskakiwać, czasami oburzać, a nawet wywoływał protest. Teza Formy językowe, czyli wyrazy, zdania dzięki temu, że ciągle ulęgają rozwojowi są dla odbiorcy intrygujące. Argumenty A. Autorka Maria Wojtak skupia się w swym artykule na atrakcyjności tytułów w prasie , które potrafią przyciągnąć czytelnika. Tytuł może być przykładem manipulacji językowej. Tytuł ma przyciągnąć uwagę i kształtować wyjściowe nastawienie odbiorcy. Sam tytuł bowiem może zarówno zainteresować odbiorcę, jak i zniechęcić. W artykule prasowym to element podstawowy, ważniejszy nawet od autora. Przecież zdarza się, że pisarz pozostaje anonimowy. To tytuł jest pierwszym, najważniejszym znakiem treści utworu. Może ujawnić zamiary autora, być wskazówką w interpretacji całego tekstu, czy też wskazywać kierunek interpretacji. B. Z pewnością intrygujące są kolokwializmy, wyrazy potoczne, neologizmy. Zaciekawienie budzi także język manipulacji, perswazji, nowomowa. Intrygować mogą wyszukane metafory, archaizmy, wyrazy orientalne, regionalizmy, gwara. Dosyć intrygujący jest język, który posiada funkcje perswazyjną, która polega na tym, że wypowiedź ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach, przemówieniach polityków, odezwach do narodu, apelach. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. Z pewnością zaskoczeniem są teksty, które operują grą językową, teksty, których tworzywem jest samo słowo, tzw. poezja lingwistyczna, np. Mirona Białoszewskiego. C. Z pewnością irygującą formą języka są kolokwializmy. Masłowska Dorota w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną nadaje językowi bohatera cechy indywidualne. Dużo w nim wyrazów potocznych, powtórzeń; występuje chaotyczna składnia, typowe dla języka potocznego nadużywanie zaimka wskazującego to na początku zdania. Potok słów, krótkie zdania świadczą o natłoku myśli, pewnym wzburzeniu. Wynika to nie tylko z sytuacji, o której opowiada, ale także z ubóstwa językowego. Jest ono właściwe ludziom z jego środowiska, młodym żyjącym w blokowiskach polskich miast. Język, którym mówi bohater Masłowskiej, łamie zasady poprawnościowe języka polskiego. Jest jednak wartościowy artystycznie, gdyż na podstawie obserwacji tego języka czytelnik uzyskuje pełniejszy obraz bohatera, człowieka niewykształconego, myślącego i mówiącego chaotycznie, nastawionego na ekspresywne wyrażanie własnych przeżyć. D. Przykład języka z „Pamiętnika z powstania warszawskiego” pyt. 160. Lub język w „Ferdydurke” Podsumowanie Język potrafi nas zaskoczyć, ponieważ ciągle się rozwija i ma niezliczoną ilość form językowych. 171. Funkcja języka w prasie i mediach. Odwołaj się do fragmentu i innego tekstu kultury Pisarka). ( podany fragment z książki Walerego Określenie problematyki Język prasy, radia i telewizji służy do przekazywania ważnych informacji społecznych, politycznych, kulturalnych. Dziennikarze i publicyści przedstawiają ponadto poglądy, przekonania i opinie. Język ten występuje zarówno w odmianie pisanej, jak i w odmianie mówionej. W środkach masowego przekazu używa się często schematów językowych: słuszny, odpowiedni, prawidłowy, zgodny z... Na uwagę w mass mediach zasługują także nagłówki prasowe i reklamy. Towarzyszą nam na co dzień i często niepokoją swoją formą językową. Teza Języka w prasie i mediach spełnią różne funkcje. Argumenty A. Najważniejszą funkcją języka i najczęściej występującą w różnych tekstach jest funkcja informacyjna. Polega na przekazywaniu przez nadawcę informacji, tj. na oznajmianiu odbiorcy o czymś, co się dzieje, działo lub będzie dziać. Teksty, które mają na celu mają pobudzenie odbiorców do działania zgodnego z intencją nadawcy nazywamy tekstami o funkcji impresywnej. Niekiedy nadawca powiadamia odbiorcę o swych doznaniach uczuciowych, np. radości, smutku, tęsknoty, gniewu. Tekst wypowiedziany przez niego pełni wówczas funkcję ekspresywną. b) W prasie i mediach powinna dominować funkcja informacyjna ale dominuje funkcja impresywna. Polega ona na manipulacji językowej. W mediach informacje często sa przekłamane, no wyolbrzymione, ale podawane fakty sa niesprawdzone. W rozmowach np. polityków stosuje się przekrzykiwanie, przerywanie wypowiedzi, wchodzenie w słowo, podnoszenie głosu a nawet jawne obrażanie rozmówcy. Manipulacja, czyli funkcja impresywna polega na tym, że często prawda jest przemilczana i używane są wyrazy zastępcze, skrywające prawdę, np. opis zamiast ocena, kibice zamiast chuligani. Rozpiętość środków manipulacji językowych wykorzystywanych przez publicystykę, jest bardzo bogata od nowomowy, żartu, gry słownej, po apele wezwania, stylizacje, zaskakujące porównania, brataniem się z prostym odbiorcą. Szczególnym medium jest internet. Łączy on wszystkie języki: słów, filmu, obrazu, dźwięków. – o języku w Internecie patrz pyt. 88 i 134. Podsumowanie Każdy typ medium (radio, telewizja, prasa, internet) posługują się różnymi środkami wyrazu. 172.Zapożyczenia - konieczność, czy ?. Na podstawie dołączonego tekstu i doświadczeń życiowych. " Dobry zwyczaj- zapożyczaj?" – tekst Aldony Skudrzyk Język polski zawsze charakteryzowała stosunkowo duża łatwość przyswajania wyrazów obcych. Oznacza to, że dość szybko wyrazy zapożyczone tracą w świadomości przeciętnych użytkowników znamię obcości. Dostosowują się bowiem w wymowie; fleksji i słowotwórstwie do zwyczajów polskich. Nieliczne są tylko wyrazy-cytaty, które funkcjonują w niezmienionej obcej formie ortograficznej i wymawianiowej, np. savoir-vivre, bon ton, bon mot, chapeau bas!, passé, passepartout. Widoczną tendencją współczesności jest poddanie kultury i języka silnym wpływom obcym. Dziś są to wpływy języka angielskiego, zwłaszcza w wariancie amerykańskim i kultury amerykańskiej. Opisujący nasz język specjaliści biją na alarm. Używają określeń bardzo emocjonalnych, negatywnych: infekcją cudzoziemszczyzną, zalew angielszczyzny, mówią o zagrożeniu polszczyzny, zastanawiając się nawet, czy język polski przetrwa tę nawałnicę Określenie problematyki Mieszkamy w Polsce i nasz język stanowi podstawowy element narodowej tożsamości. Co Zapożyczenie, to „każdy element” przejęty z innego języka do języka polskiego. Musimy jednak odnieść się do faktu, że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy angielskie, niemieckie, rosyjskie, łacińskie i inne. Czy można im się tylko przeciwstawiać i walczyć z nimi? Czy może jednak są one słusznie używane, bo wzbogacają naszą mowę ? Ja w tej sprawie przyjęłam tezę, że: Zapożyczenia z są uzasadnione jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. Teza Zapożyczenia są uzasadnione jeżeli nie przekraczają zasad poprawnościowego języka polskiego. Argumenty A. Artykuł traktuje o zapożyczeniach w języku polskim. Zapożyczenie to zjawisko przechodzenia pewnych cech jednego języka do innego. Musimy jednak odnieść się do faktu, że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy obce- a przede wszystkim, co wynika z artykułu angielskie. Anglicyzmy we współczesnym świecie są coraz bardziej znakiem naszego czasu. Oczywiście wiele z nich nie ma uzasadnienia. W żaden sposób bowiem nie uzupełniają naszego rodzimego języka. A należy pamiętać, że język polski stanowi podstawowy element narodowej tożsamości. Niektóre zapożyczenia z języka angielskiego są potrzebne, bo nazywają rzeczy nowe, odnoszą się do zmieniającej się rzeczywistości (telefon, robot, internet), natomiast niektóre zaśmiecają język, używane są tylko dlatego że są modne - choć istnieją też polskie odpowiedniki - czynią język śmiesznym i niezrozumiałym. B. Izabela Łęcka z „Lalki” Bolesława Prus używała często przy Wokulskim wyrazów angielskich. W ten sposób podkreślała swoją wyższość intelektualna nad kupcem, ale i chodziło jej o to, by Wokulski nie rozumiał, co mówi. To niestety zgubiło ją, czego przykładem jest scena w pociągu. Zwyczajny wyjazd do Krakowa zmienia w życiu zakochanego Wokulskiego wszystko. Otóż wybiera się on tam razem z panną Izabela, jej ojciec i kuzynem do chorej ciotki Hortensji. Wszyscy w wyśmienitych humorach wsiadają do pociągu. I tu zaczyna się koszmar dla szaleńczo oddanego arystokratce Stanisława. Słyszy on bowiem rozmowę między Izabelą a Starskim. Rozmawiają oni w języku angielski, sądząc, ze Wokulski ich nie rozumie. Wyniosła panna jednak nie doceniła wiedzy swego przyszłego męża. Kupiec jako pozytywista wierzył w siłę nauki i doskonale posługiwał się angielszczyzną. Intymny dialog prowadzony w przedziale ujawnia skrywany romans Izabeli ze Starskim. Narzeczony odkrywa w tym momencie prawdziwe oblicze swej niedoszłej żony i zrywa z nią. Podsumowanie Moim zdaniem względy cywilizacyjne, europejskie, czy też światowe powodują, że musimy się liczyć ze zmianami w języku polskim. Należy więc kierować się zdrowym rozsądkiem i sumieniem, używając danego słownictwa. Czasami bowiem wystarczy chwila zastanowienia, a nasz język nabierze odpowiednim norm poprawnościowych. d) postawa obojętna.. Staff zaprezentował dojrzałość religijną wzorowaną na filozofii św. Odrębną kategorię stanowią zdrajcy. Kozacy. choroba.Leopold Staff "O miłości wroga" .. Rosjanie.stosunek mieszkańców stolicy do rzeczywistości za murem getta ukazany w wierszu Cz. kataklizm. Tyś mnie przestraszył. daje „świadectwo prawdzie” o człowieku. wyrażającej miłość. co nieszczęśliwie zmarła. twej duszy krwi ubyło. Podsumowanie Literatura pełni rolę ocalającą. Borowskiego „U nas w Auschwitzu” c) postawa aktywna. Omów zagadnienie odnosząc się podanego utworu . Tyś mnie zasmucił. Polacy przyjmowali różne postawy wobec okrucieństwa wojny . Wyraźnym jest tu odrzucenie przez poetę wcześniejszego młodopolskiego pesymizmu na rzecz dostrzegania pozytywnych wartości świata.173. która dostosowuje się do reguł rzeczywistości obozowej. tyś proch mi cisnął w oczy Jam twarz swą w źródle umył. jak doświadczenia obozowe wpływają na osobowość człowieka. który świadomie bierze odpowiedzialność za los innych ludzi. epidemia. bracie. Argumenty a) postawa miłosierdzia. którzy mają z innymi bohaterami porachunki osobiste. W literaturze chrześcijańskiej zachodniej Europy wrogami są innowiercy. pełnej bólu i cierpienia a dojrzewa do postawy opartej na chrześcijaństwie. Miłosza „Campo di Fiori”. twa dusza na głód się żali.spotykamy się z nią w wierszu Staffa. kolaboranci i wrogowie. twa dłoń mi spichrze pali Ja żebrząc pokory się uczę. Tyś mnie ukrzywdził. Tyś cios mi zadał w duszę. bracie. twa dusza marznie w grozie. bracie. Krzyżacy. w tobie się dusza mroczy. Sam tytuł ma wymowę religijną. Określenie problematyki Wróg przedstawiony jest w tekstach kultury na ogół z niechęcią. Tatarzy. Poeta porzuca przedstawianie ludzkiego życia jako bezsensownej wędrówki.Różne postawy wobec wroga. Klęknijmy razem. stawiają jednostkę ludzką wobec dylematów moralnych. rzadziej Szwedzi. a dusza twa skonała. ulega prawom odwróconego dekalogu na podstawie wybranych opowiadań T.Marek Edelman jako człowiek. rzadziej z szacunkiem. co miłość swą ci dała Jam bolem się oczyścił.osoba zlagrowana. bracie. Tyś mnie spotwarzył. W literaturze polskiej wrogami są najczęściej Niemcy. jest odwołaniem do słów Jezusa: „ Miłujcie nieprzyjacioły swoje ”. Turcy.oraz innych tekstów kultury. Mogiła się otwarła Módlmy się za twą duszę. Teza Bohaterowie przyjmują różne postawy wobec wrogów. Franciszka. tyś zranił moją miłą Jam ją pokochał bardziej. Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”. jego psychikę. Sytuacje zagrożenia.. b) postawa bierna.Tadek. Wrogiem może okazac się taze sytuacja. tyś płaszcz mi zdarł na mrozie Jam piękną swą nagość ujrzał.. czasami z pogardą. np. bracie. nie zważa na konsekwencję swych czynów ukazany w powieści H. któremu przyszło żyć w świecie pozbawionym wartości. Pragną coś zmienić w otaczającym ich świecie. oszustwach. Bohaterka utworu zabija męża. Zwracają uwagę opływowe kształty postaci. Jego twarz jest jakby obojętna. które charakteryzuje niezgoda na zastaną rzeczywistość. ma zaburzony system moralny. Teza Zemsta to odwet na jednostce lub większej liczbie osób. jakby czyn. C. czy większych przekrętach. Z pewnością wiąże się ono z bólem i cierpieniem. za wyrządzone przez nich zło. Pod wpływem zemsty życie postaci często zmieniało się całkowicie. Robi to. jakby wręcz frunął nad ziemię. Utwory w różny sposób podkreślały funkcje analizowanego przeze mnie toposu. Najczęściej zdrajcy ponosili konsekwencje swoich czynów. Nie ma chyba nic gorszego. Codziennie ze środków masowego przekazu dowiadujemy się o małych. Każdy z bohaterów poniósł konsekwencje swoich czynów. Pisarze w swych dziełach literackich ukazywali bohaterów. "Mściciel" Odniesienie do przykładowej Ernsta Barlacha Określenie problematyki Doświadczenie zemsty jest jednym z najbardziej bolesnych dla człowieka. Rzeźba „Mściciel” przedstawia mężczyznę. Motyw zemsty na zabójczyni męża pojawia się w balladzie Adama Mickiewicza „Lilje”. Zemsta na Zakonie Krzyżackim w imię miłości do ojczyzny na podstawie „Konrada Wallenroda” A. iż są to osoby. B. . Dokonując psychologicznego portretu osób mściwych zwraca uwagę fakt. lecz jej celem nie jest dobro ogółu. Argumenty A. że czasami zemsta to przymus. Jeśli się dobrze zastanowić zemsta towarzyszy człowiekowi na każdym kroku. Jedno jest pewne wprowadzenie do utworu tego elementu z pewnością uatrakcyjniało akcję. Literatura i sztuka również podejmowały ten fascynujący temat.Zemsta jako motywacja działań człowieka. którego za chwilę ma się dopuścić nie wywołuje w nim żadnych emocji. że cała sylwetka wraz z mieczem zlewa się w jedno.174. który prawdopodobnie chce się na kimś zemścić. Kiedy niewierna zona postanawia ponownie wyjść za mąż duch męża postanawia zza grobu dokonać na niej zemsty. Jest przedstawiony w biegu. W ręku trzyma wielki miecz. która nie myśli o konsekwencjach. To jednostka. rzeźby. zdradach idei. Może przypominać karę za winy. niż doznać tego uczucia od bliskiej nam osoby. Mickiewicza. albo byli ofiarą tego przykrego doświadczenia. poglądów politycznych. tak bowiem się śpieszy. Podsumowanie Pisarze dobitnie ukazują w swych dziełach. brakuje w niej mimiki. który powraca z wojny. Zjawia się podczas jej ślubu w kościele i cała cerkiew wraz z niewierną żoną zostali wchłonięci przez ziemię. Warto jednak zaznaczyć na wstępie. ale osobiste korzyści. aby on nie dowiedział się o jej zdradzie. że każda zemsta jest początkiem ostatecznego upadku człowieka. które powodują. którzy albo sami się mścili na kimś. 175. długiej szacie z kapturem. Utwór pokazuje miłość jako potężną siłę. że człowiek nie ma wpływu na własny los. ponieważ po prawej stronie zauważamy postać w czarnej. który w 1912 roku po zderzeniu z górą lodową zatonął i tym samym przyczynił się do śmierci bardzo wielu osób. niespodziewanie zastać śmierć. że nasze życie nie zależy tylko od nas samych i naszego wysiłku. Obraz ten budzi grozę. tuła się po świecie i przemierza jego krańce. które wpływa ją na nasze życie . C. psychika. legendarny statek. Magiczny napój. Określenie problematyki Czy zawsze możemy świadomie wpływać na nasze wybory życiowe? Teksty kultury przedstawiają nam kilka elementów. W przypadku Edypa oraz Tristana i Izoldy za bohaterów zadecydował los. a to. symbolizującą śmierć. Magiczny napój miłosny. nad którą człowiek nie może w żaden sposób zapanować. coś na co nie mieli oni wpływu . wybory. że miłość zawsze jest przypadkowa. lin nasza wola. raz odległe także poetom. Dzieło to przedstawia sytuację jakby tuż przed całym wypadkiem. nadania mu kształtu zbliżonego do naszych marzeń i pragnień. przypadek który stał się przyczyną dramatów osobistych tytułowych bohaterów średniowiecznego zabytku „Tristan i Izolda”. przypadek. a na który nie mamy żadnego wpływu. a zarazem skłania do refleksji nad życiem. jest tylko baśniowym symbolem miłości. która zabierze go ze sobą. B. by ostatecznie. Losy bohaterów utwierdzają nas w przekonaniu. przeznaczenie ale i przypadek. los. a człowiek niczym homo viator. Jest to śmierć. że niebawem nastąpi ich spotkanie. Elementami determinującymi wybory mogą być fatum. który miał miejsce w przeszłości. wykreowani na kartach utworów pokazują nam. Bohaterowie. magicznym elementem. nie zawsze zależy tylko od nas samych. czy każe ona się zatrzymać transatlantykowi. co robimy w życiu. czyli siła wyższa od nas samych. bo właśnie tutaj życie jest przedstawione jako podróż. Teza O ludzkim życiu decyduje fatum. że połączył Izoldę z Tristanem . przypadek. przeznaczenie. Jak widać to. jak wiele innych czynników wpływa i zmienia nasze dążenia i cele. Podsumowanie Ludzie wierzą w możliwość kreowania własnego życia. wiedząc. To fatum. W antyku wierzono. Na pierwszy plan obrazu Filarskiego wysuwa się płynący Titanic. Fatum jako siłą sprawcza tragicznego konfliktu bohatera na podstawie „Króla Edypa” Sofoklesa.Przeznaczenie czy przypadek? Nawiąż do obrazu Karola Filarskiego Podróż do przeznaczenia i własnych przykładów. czy wręcz przeciwnie wita się z jego załogą. to znaczy przerwie jego wieloletnią wędrówkę. Przekonanie to wydaje się raz bliskie. zwana przeznaczeniem. los. przychodzi niespodziewanie i niezależnie od ludzkiej woli. charakter. który jest nam pisany. jest wyrazem tego. który wypijają bohaterowie. która wyciąga swoją lewą dłoń i nie wiem. Argumenty A. Głośno. lew Północy. Dobry pisarz wie. tedy i owędy. Rotmistrz sławny i kawaler Okazując gestem wstęgi orderowe Tak. Widoczna jest indywidualizacja języka postaci. całego utworu i innego tekstu kultury. co „niby” dokonał w życiu. że aby stworzyć przekonującego bohatera. odwołując się do podanego fragmentu Zemsty. Jedną z czołowych postaci komedii jest Papkin.język. z założonymi na piersiach rękoma nieporuszenie w miejscu stoi.zwykły codzienny język dawnej. Mądry w radzie. bratku. krótko mówiąc. Włochy i Hiszpany Artemizy ostrze sławne I nim władać ramię wprawne Jednym słowem. status społeczny. Można polubić tego samochwała. Określenie problematyki Język. U niego się stołuje. liczne zwroty pochodzenia łacińskiego. jak zawsze. Wysłany przez Cześnika Papkin. Papkin bowiem wspaniale dokonuje swojej autoprezentacji poprzez ciągłe przechwalanie się i wyolbrzymianie swych zasług. Oczywiście jego duma i samochwalstwo nigdy nie pozwoliłoby mus się do tego przyznać. Papkin mówi dalej na stronie Jak uważam. Sasy. A jeżeli chodzi o jego sukcesu. Teraz. B. Wacław. Tak naprawdę rycerz nie posiada nawet konia. Styl Rejenta . trzeba zadbać zarówno o cechy jego wyglądu. który w spadku ma tylko kolekcję motyli. Stąd w utworach literackich tak częsta stylizacja języka bohaterów. osobowości. Uważa także. Jego tchórzostwo obserwujemy podczas walki o mur graniczny. Argumenty A. Wszyscy bohaterowie posługują się językiem potocznym. Dzięki temu obraz postaci jest pełny i skończony.176. wyciągając się na krześle Jestem Papkin. to zdaniem Papkina są one nad wyraz wielkie. że zasługuje na męża Klary. Muzułmany. który. daj mi wina. Potrafi walczyć on (jego zdaniem) jednocześnie z armią wrogów. określa go. To przyjaciel domu Cześnika Raptusiewicza. śpi i pomieszkuje od czasu do czasu. niewykształconej. którym posługują się Podstolina. ponieważ przegrał go w karty. sarmackiej szlachty. Papkin przypatrując się z uwagą Rejentowi. pełen porzekadeł w rodzaju mocium panie oraz pewnej nieporadności w wyrażaniu myśli. Kula ziemska zna Papkina.. Znają Szwedy. krzyczy donośnie jakieś bojowe hasła. jakim posługuje się bohater literacki indywidualizuje go. znamienny styl składni imitujący „uczony”: Styl Cześnika i Dyndalskiego . Klara. Omów zagadnienie. ale także o język. ze nikt ich nie słyszy. Styl współczesny pisarzowi . ujawnia jego przynależność środowiskową. Skończę wszystko bez pomocy. charakteryzuje go. charakteru. dzielny w boju. jednak robi to tak. Rejent wskazuje z ukłonem krzesło na środku stojące. szpadę zwaną Artemizą oraz ciąg długów.barokowa przesada.Język jako narzędzie autoprezentacji bohatera. która . w dodatku musi się odpędzać od nachalnych panien. Dusza wojny. Teza Język postaci literackich prezentuje bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową. wróg pokoju. jego poglądy. jakim będzie się posługiwał. siak.. Tak naprawdę jest on na łasce tego szlachcica. gitarę. Jego charakterystyczną cechą jest wybujała wyobraźnia i wyolbrzymianie wszystkiego. Odwołam się następnie do całości utworu. Jestem Papkin. Te z pozoru błahe zajęcia sprawiają. Jak na podstawie obrazu Włodzimierza Tetmajera – Kobieta niosąca wodę i własnych przykładów wygląda życie na wsi? Określenie problematyki Wiejski krajobraz. Zatrzymują chwilę ulotną i stwarzają na obrazie atmosferę sielanki. bez trudności szybko rozpoznalibyśmy. Młode kobiety przy pracy jawią się na nich niczym greckie boginie. makaronizmy. W noc świętojańską kolejno dwanaście panien śpiewało pieśni. Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego. nasycony mocnymi barwami: miodową żółcią. acz prostą dziewczyną z Bronowic.służy autocharakterystyce – główni bohaterowie sztuki mają swoje powiedzonka. czy należy on do szlachcica Raptusiewicza. Praca w polu. Ich ślub opisał Wyspiański w „Weselu”. czerwienią. Obraz „Kobieta niosąca wodę” rozświetlony jest promieniami słońca. niczym nie zmąconego spokoju. pochodzenie. pochodzenie. silne. Znajduje on swoje odbicie w wielu dziełach. liczne wykrzyknienia. tańce przy ognisku. pszczelarstwo. rubaszne zwroty jako cechy charakterystyczne dla pełnego swawoli i zbytku Sarmaty Podsumowanie Autoprezentacja jest możliwa dzięki indywidualizacja języka postaci. Jesteśmy także w stanie ocenić jej charakter. -dosadne słownictwo żołnierskie. szlachetne i piękne. w dzień świętego Jana. czy tchórzliwego Papkina. Tematem tej sielanki są obrzędy ludowe.„Chłop potęgą jest i basta”. Kochanowski wychwala proste czynności. Argumenty Malarz Włodzimierz Tetmajer uległ temu urokowi jako pierwszy. przyzwyczajenia. gra na fujarce. C. które wychwalały uroki życia. a nawet. Bo jak pisze Stanisław Wyspiański w swym dramacie „Wesele”. które odmiennie przedstawiały obraz wsi polskiej. jego blaski i cienie oraz portret chłopa to częsty temat literatury na przestrzeni wieków. a przedstawiciele różnych pokoleń i zawodów mówią różnym językiem. A. że świat wiejski nabiera ładu i harmonii. które odprawiano dwudziestego trzeciego czerwca. Język Onufrego Zagłoby jako Sarmaty z epoki baroku na podstawie „Potopu” Sienkiewicza –podniosłe mowy. okoliczności. 177. doskonale zbudowane. Dzięki tym zabiegom słysząc jedynie głos dochodzący z telewizora. w jakich się znaleźli. Wieś była zatem miejscem pełnym . pomarańczem i błękitem. Stylizacja środowiskowa służy przede wszystkim indywidualizacji bohatera. dzięki temu poznajemy dokładnie całą postać. oratorski styl jako przykład szlachcica patrioty. Teza Literatura i sztuka kreuje wieś jako przestrzeń życia człowieka określająca jego widzenie świata. Pozwala ona zarówno oddać cechy charakterystyczne bohaterów jak i ich środowisko. mody językowe. ożenił się z piękną. łowienie ryb. Dostojne. Dla niej kupuje od Łęckiego kamienicę. chciał(a)bym odpowiedzieć na podstawowe pytanie: co nazywamy samotnością? Słowo to w potocznym rozumieniu ma bardzo szerokie znaczenie. Jest to poczucie izolacji. Argumenty Samotnym i wyobcowanym pod wieloma względami jest Stanisław Wokulski. Podsumowanie Mistrzowie pióra i pędzla ukazują nam różne wizje wsi: to wyidealizowany obraz życia chłopów przestawiający tradycje ludowe. Teza Samotność to jedno z wielu ludzkich doświadczeń. Niewątpliwie ta druga opcja jest tragiczna. odosobnienie. To dla ukochanej jedzie do Bułgarii dorabiać się majątku na dostawach żywności dla wojska. że utwory. Odnieś się do całości utworu i własnych przykładów.Motyw samotności na podstawie fragmentu „Lalki” B. wieś jego kultura i ludowość jako miejsce spotkania się dwóch narodowych sił: inteligencji i chłopstwa na podstawie „Wesela” S. Z drugiej strony była także miejscem pracy i odpoczynku. a to młodopolską chłopomanię. które wybrałam do analizy ukazują piękno wiejskiego życia. który wpływa na zachowanie bohatera i odejmowane przez niego decyzje. życie w pojedynkę. stanem. Zakochuje się on w Izabeli. a jego miłość do niej motywuje go do wielu wyrzeczeń. 178. Warto zaznaczyć. Otóż możemy świadomie wybierać życie w odosobnieniu lub jest ono nam narzucane przez czynniki zewnętrzne. obyczaje. braku zrozumienia.ładu. Prusa. harmonii. Kobieta jednak nie potrafi odwzajemnić tego uczucia. cnót. B. Problematykę tą podejmowała często literatura na przestrzeni epok. które tak blisko jest związane z człowiekiem ma różne aspekty. Wyspiańskiego jako symboliczna ocena społeczeństwa polskiego. bohater powieści „Lalka” Bolesława Prusa. Wokulski jest osamotniony w swej walce o serce ukochanej. ale nie szczędzą także obrazów pełnych pesymizmu. Lekceważy Wokulskiego. Miłość kupca do Łęckiej prowadzi go do klęski. Uczucie to. Mężczyzna . ( modyfikacja pyt. na każdym kroku okazuje mu oschłość i obojętność. Jedno jest pewne samotność jest wpisana w nasze doświadczenie. dla niej wraca z Paryża od Geista. Nie zależy bowiem od nas. 48) Określenie problematyki Rozpoczynając rozważania dotyczące tego toposu . Musi w pojedynkę walczyć o miłość. wyrazy o barwie emocjonalnej . Zdarza się. nochał. czyli możemy ją nacechować emocjonalnie. Kupcy uważali . naukowców i kupców. Bohater jest więc samotnikiem na kliku płaszczyznach. stają się indywidualistami. wyrażając swoje emocje o zabarwieniu negatywnym: nie cierpię go. że zamykają się w sobie.Emocjonalne zabarwienie językowe na podstawie tekstu Jana Miodka.chude nogi. obrzucano go obelgami. które przeszkadzało mu w działaniu. ubóstwiam ją uwielbiam ją Wyrażamy za pomocą odpowiednich słów nasz pozytywny stosunek emocjonalny do kogoś. Czasem ekspresja wyraża się przez formę brzmieniową o charakterze dźwiękonaśladowczym. co często związane jest z ich charakterem. np. Gdy dorobił się majątku za granicą. brak patriotyzmu. serduszko są to zdrobnienia.gruby człowiek. tekstu kultury i własnych doświadczeń. np. Niekiedy wyraz nabiera nacechowania emocjonalnego. matusia. dziadyga. możemy wnieść do danej formacji zabarwienie uczuciowe. np. onomatopeicznym. moje poczciwe.ponosi klęskę. siedzącą na łóżku i czytającą list.że jest uczonym. Stefan Żeromski w "Ludziach bezdomnych" przedstawił głównego bohatera jako samotnika z wyboru. 48 Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań mogę śmiało stwierdzić. – reszta z pyt. ze jednostki świadomie wybierają los w pojedynkę. Gdy powrócił z Syberii i szukał pracy. synuś. Ale kupiec to także bohater samotny pod innymi względami. mówimy: wspaniała. jabłuszko. 179.48 B. ale także uzewnętrzniają nasz stosunek emocjonalny. Niemożność porozumienia się ze światem. izolują od ludzi. wyszydzało. gdy zostanie użyty w znaczeniu przenośnym. a wielcy naukowcy. ponieważ staje się niepoprawnym romantykiem. Wyrazy o zabarwieniu uczuciowym ujemnym nazywamy zgrubieniami. A. Możemy również wypowiadać się. Teza Słownictwo emocjonalne ma charakter wartościująco-oceniający. które zwykle mają zabarwienie uczuciowe dodatnie. Wypowiadając się o koleżance. – reszta z pyt. W słowach ukryte są emocje. ciamdziać. Argumenty Zdaniem Miodka to pozytywne zjawisko. Czasem wyrazy zakończone przyrostkiem wskazującym na funkcję zgrubiającą mogą mieć też dodatnie zabarwienie emocjonalne. Jest także wyobcowany przez innych: arystokratów. krótkiej jednogłoskowej końcówki. dziubdziać. słoń . W żadnej grupie nie czuje się do końca spełniony. nie dano mu jej. czynności. Poczucie wyobcowania towarzyszyło mu przez całe życie. cudowna. że jest zwyczajnym handlarzem. np. kochane psisko. np. osobowością. nienawidzę go. niepowodzenia życiowe powodują. Obraz Edwarda Hoppera "Pokój hotelowy” przedstawia samotną kobietę. mam-unia. nie znoszę go. kwękać. posądzono go o chciwość. kiedy za pomocą takiej zwykłej. która z powodu różnic społecznych jest skazana na niepowodzenie. Przez większość więc swej egzystencji odczuwał konflikt z otoczeniem. rzeczy. wujaszek. ze do rdzenia kot dodamy formant -ek i już mamy zdrobnienie. izolowało go. że samotność to jedna z najważniejszych cech bohaterów literackich. Wyrazy o barwie emocjonalnej wyrazu dodatniej wyrażają pozytywny stosunek. Określenie problematyki Słowa nie tylko nazywają osoby. Niektóre wyrazy uzyskują odpowiednie zabarwienie uczuciowe w zależności od formantu przyrostka dodanego do podstawy słowotwórczej. patyki . Wystarczy. np. Wybiera na koniec wiedzę i postęp . chłopaczysko. np. 153 o zdrobnieniach i omówiony tam także przykład z „Przedwiośnia” Podsumowanie Wyrazy o określonej barwie uczuciowej występują najczęściej w języku potocznym. pleciuch. przedmiotów. staruch. Do tego pytania pasuje cała wiedza opracowana w pyt. ks. co podkreślą boleść ojca po stracie córki i jego miłość do niej. uczniowskim. brudas. 180.rozważ na podstawie podanego tekstu oraz innych dzieł kultury. np. także środowiskowym. W jaki sposób twórcy przedstawiali wieś . Pojawiła się także modyfikacja pytania: Wieś jako źródło inspiracji artystycznej. negatywny stosunek do osób.Wieś jako źródło inspiracji artystycznej.wyrazu ujemnej wyrażają ujemny."Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza. np. studenckim. W jaki sposób twórcy przedstawiali wieś . pojęć czy czynności. w Trenie VIII jest bardzo dużo zdrobnień w odniesieniu do Urszulki. Przykładem mogą być także treny. Jan Twardowski „Na wsi” u Pan Bóg jest na serio pewny i prawdziwy bo tutaj wiedzą kiedy kury karmić jak krowę doić żeby nie kopnęła jak starannie ustawić drabinkę do siana jak odróżnić liść klonu od liścia jaworu tak podobne do siebie lecz różne od spodu a liści nie zrozumiesz ani nie odmienisz tu wiedzą że konie stoją głowami do środka że kos boi się bardziej w ogrodzie niż w lesie że skowronek spłoszony raz jeszcze zaśpiewa kukułka tutaj żywa a nie nakręcona pszczoła wciąż się uwija raz w prawo raz w lewo a mirt rozkwita tylko w zimnym oknie ptaki też nie od razu wszystkie zasypiają zresztą mogą się czasem serdecznie pomylić jak ktoś kto bije żonę by zranić teściową i wiadomo że sosny niebieskozielone a dziurawiec to żółte świętojańskie ziele tu Pan Bóg jest jak Pan Bóg pewny i prawdziwy tylko dla filozofów garbaty i krzywy . Soplicowo w utworze jest typowym domem szlacheckim. jak rozróżnić rośliny. Wieś jego kultura i ludowość jako miejsce spotkania się dwóch narodowych sił: inteligencji i chłopstwa na podstawie „Wesela” S. Ich ślub opisał Wyspiański w „Weselu”. Dostojne. hrabia Henryk. Omawiając obraz wsi i dworku w "Panu Tadeuszu" nie można także pominąć spraw dotyczących samych bohaterów. Oprócz opisów przyrody Adam Mickiewicz skupił się także na przedstawieniu staropolskich obyczajów i tradycji. znają zachowania i nawyki zwierząt. a także szlachtę zaściankową . Warto zaznaczyć. Przyświecała mu w tym idea. ożenił się z piękną. acz prostą dziewczyną z Bronowic. .przedstawiciel stoicyzmu głoszący jako największą cnotę życie zgodne z naturą. jego blaski i cienie oraz portret chłopa to częsty temat literatury na przestrzeni wieków. Pisarz wychwala Boga za jego umiejętność stworzenia świata prostym i zrozumiałym dla każdego człowieka. szlachetne i piękne. w którym żyjemy. – pyt. Na prawdziwą Arkadię wykreował w Panu Tadeuszu Adam Mickiewicz Soplicowo. Na Twardowskiego miał tutaj wpływ filozof grecki Zenon z Kition. Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego. ze dom w Soplicowie jest wręcz wyidealizowany. Żyd karczmiarz. B. ale nie szczędzą także obrazów pełnych pesymizmu. Wyspiańskiego jako symboliczna ocena społeczeństwa polskiego. Bo jak pisze Stanisław Wyspiański w swym dramacie „Wesele”.Określenie problematyki Wiejski krajobraz. że utwory. życie zgodne z rytmem przyrody.„Chłop potęgą jest i basta”. D.Dobrzyńscy. Zatrzymują chwilę ulotną i stwarzają na obrazie atmosferę sielanki. Znajduje on swoje odbicie w wielu dziełach. jak doić krowę. nasycony mocnymi barwami: miodową żółcią. Malarz Włodzimierz Tetmajer uległ temu urokowi jako pierwszy. E. Wszechogarniające szczęście. C. a to młodopolską chłopomanię. aby „pokrzepić serca” emigracyjnych tułaczy. którzy ciężko pracowali na polu. które wybrałam do analizy ukazują piękno wiejskiego życia. pozbawionych ojczyzny. które odmiennie przedstawiały obraz wsi polskiej. czyli bogatą szlachtę. Młode kobiety przy pracy jawią się na nich niczym greckie boginie. 169) rozświetlony jest promieniami słońca. Był to także rodzaj tęsknoty za krajem lat dziecinnych. ksiądz Robak. Wśród tej społeczności wszyscy pamiętają o staropolskich tradycjach i obrzędach. Oni wiedzieli kiedy karmić kury. jaką reprezentowała rodzina Horeszków. 169. Poeta chwali sobie życie zgodne z prawami i rytmem natury. obyczaje. Obraz „Kobieta niosąca wodę” ( z pyt. Podsumowanie Mistrzowie pióra i pędzla ukazują nam różne wizje wsi: to wyidealizowany obraz życia chłopów przestawiający tradycje ludowe. Do jednej z warstw społecznych należeli także chłopi. Panujący w całym utworze klimat jest pogodny i ciepły. pomarańczem i błękitem. Autor ukazał wszystkie warstwy społeczne. silne. czerwienią. niczym nie zmąconego spokoju. jakie obowiązywały na tym terenie. np. doskonale zbudowane. Jan Twardowski w wierszu "Na wsi''. Dworek jest przykładem domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Argumenty A. w którym mieści się wiele pamiątek przypominających o świetności narodu polskiego. To prości ludzie żyjący na wsi zrozumieli istotę Boga poprzez cud stworzenia świata. utrzymanie ładu i harmonii sprawia wrażenie. Teza Literatura i sztuka kreuje wieś jako przestrzeń życia człowieka określająca jego widzenie świata. „modnych wyrazów” . francuska. A należy pamiętać. Ładna sukienka. To w odczuciu wielu osób dyskwalifikuje omawiane wyrazy w języku polskim.. że czasem do pracy ( a częściej do radia i telewizji) przedostaje się wyraz czy zwrot ze stylu młodzieżowego. Oczywiście wiele z nich nie ma uzasadnienia. Taka sobie przeciętna sukienka. mówi bardzo wiele gdyż może ono oznaczać 1. Nic więc dziwnego. Jeżeli cały czas będziemy używać jakiś sformułowań do wejdą one do mowy oficjalnej. dosadność. na wyrażenia wcale nie musi być przejściowa.Jakie problemy wynikają z używania tzw. słowem . Określenie „fajna sukienka” nie mówi niemal nic albo co na jedno wychodzi w tym wypadku . że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy i wyrażenia modne. Andrzej Markowski we fragmencie. odnoszącym się do wyrazów modnych zwraca uwagę. fascynujący jest zastępowany przez wyraz modny – fajny.181. 4. Pojawiają się w nim wyrazy nowe. że język polski stanowi podstawowy element narodowej tożsamości. Cywilizacja i technika idzie na przód. Dziś panuje na język angielski. w ogóle taka. Z ciekawego materiału. według mojej tezy. włoska. np. niewątpliwie modnym dziś wyrazom są dwojakiego rodzaju. 2. które może się przejawiać w rozmaity sposób .Polszczyzna znana i nieznana Określenie problematyki Polszczyzna zmienia się. Teza Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. która nam się podoba 6. Tym samym wyrazy i wyrażenia modne we współczesnym świecie są coraz bardziej znakiem naszego czasu. Argumenty A. Gustowna sukienka. Kolejny argument to słowo fajny jest np. Istotnie przymiotnik fajny został zapożyczony z języka niemieckiego . słowa mogące pojawić się niemal zawsze na okres lenie rzeczy ocenianej dodatnie. I jako przykład autor podaje analizę wyrazu fajny. Zarzuty przeciw tym. Jednakże obce pochodzenie jakiejś formy nie decyduje o jej poprawności bądź niepoprawności. Po pierwsze wypomina im się obcy rodowód. że fajny i fajnie to typowe wytrychy językowe. językowa jest zjawiskiem szerokim. który tak naprawdę w żaden sposób nie wzbogaca naszej polszczyzny. Przez to nasz język ubożeje. że: Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. łacińska. Przeżywaliśmy w przeszłości to zjawisko niejednokrotnie była to kolejno czeska. bo piękne wyrazy. Wiele dyskusji budzi np. W żaden sposób bowiem nie uzupełniają naszego rodzimego języka. Omów zagadnienie na podstawie załączonego fragmentu tekstu fragmentu Andrzeja Markowskiego . Andrzej Markowski. Wiele osób starszego pokolenia denerwuje używanie tych wyrażeń w wypowiedziach publicznych. a także ze względu na ekspresywność jest styl młodzieżowy. Dobrze uszyta sukienka. Czy można im się tylko przeciwstawiać i walczyć z nimi? Czy może jednak są one słusznie używane. że najczęściej owe wyrazy występują w języku młodzieżowym. Musimy jednak odnieść się do faktu. w związku z tym nasz język także ewaluuje. 3. innego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń językowych. którą nijak musze pochwalić. Atrakcyjny ze względu na plastyczność. Po drugie i ten zarzut jest istotniejszy podkreśla się. „młodzieżowy” przymiotnik „fajny” i pochodzący od niego przysłówek „fajnie”. trafność nazywania pewnych zjawisk. bo wzbogacają naszą mowę ? Ja w tej sprawie przyjęłam stanowisko. o której nie chce ze względu na właścicielkę powiedzieć coś złego. Jako kosmopolita i modny młodzieniec uważa siebie za kogoś lepszego od innych. . B. że stają się przydatne w naszych wypowiedziach bez wzglę¬du na ich treść. szczegółowy. ze rezygnacja z niego jest niepotrzebna. nie¬powtarzalna. wystarczy. preferować. odpowiedzialny. że są jeszcze w języku polskim takie wyrazy. że utrwalił się on już na tyle w naszym języku. Chociaż na pewne wyrazy nie zawsze bywa zjawiskiem przejściowym. C. chronić. że przedsiębiorczość można nie tylko promować. wnikliwy. który jest używany zbyt często i nie ma żadnego konkretnego znaczenia. Mówimy bowiem obłędny facet. że udział społeczeństwa w tej akcji był szeroki. wspaniała. Wyraz „gadać” okazuje się jak najbardziej uzasadnionym modnym wyrazem. przepiękna. kompletny. czy też zakończenie rozmowy. że stają się przydatne w naszych wypowiedziach bez względu na ich treść i przez to tracą ostrość znaczeniową. W obronę zaś pisarz bierze słowo „fajny”. fascynujący. gustowna. znakomita sukienka. by wiedzieć. że powiem. gdy używamy go między znajomymi. twarzowa. Autor nazywa je słowem „natrętem”. znaczny). spontaniczny. "kultowy" i "klasyczny". Jawi się jako typ cwaniaka. a czasem nawet samo znaczenie. wielki. który nam się podobał. Oczywiście nadużywanie go może świadczyć jedynie o naszym niskim zasobie słów. zauważać. istotny. zastępuje wiele innych wyrazów.wytrychem. pasjonujący. trudny. gdy nas ktoś denerwuje. wyważony. Uważa on. bez żadnych walorów stylistycznych. a nasz język nabierze odpowiednim norm poprawnościowych. Stroni od zaangażowania w sprawy kraju. to jedne z najbardziej modnych wyrazów w języku polskim. Podobne zdanie ma profesor miodek. popierać. utracjusza. pomysłowa. na egzaminie. frapujący. . szykowna. E. Zanim więc powtórzymy za kimś. wyczerpujący. Ich powtarzanie sprawia. dokładny. tracą więc ostrość znaczeniową. epatowania wulgarnością i prymitywizmem językowym. czy też światowe powodują. ofiarny. Moim zdaniem względy cywilizacyjne. bo możemy użyć wyrazów atrakcyjny. że jest ładna i zubożamy w ten sposób nasz język. Oznacza bowiem koniec mówienia. a balowa kreacja koleżanki zasługuje nie tylko na nazwę szałowa. używa go praktycznie cała polska młodzież.Tylko świadomy. poważny zastępuje przymiot¬niki groźny. co do słowa modnego „okey”. czyli wspaniały. Tekst kultury np. używając danego słownictwa. przypomnijmy sobie. ta ma duże konsekwencje językowe przejawiające się w bylejakości mówieniu. bo „atrakcyjne" konstrukcje wypierają wyraziste znaczeniowo synonimy (pełny zastępuje przymiotniki: całko¬wity. Szarmancki – „Powrót posła” . kiedy się nim posługiwać. Posługuje się w wymowie modnymi wyrazami z języka francuskiego. rozległy. Należy więc kierować się zdrowym rozsądkiem i sumieniem. powszechny. Podsumowanie Tak jak często zmieniają się trendy w kolorach i wzorach. niekoniecznie musimy powiedzieć fajny. Ustawiczne ich powtarzanie sprawia. oryginalna. Wyraz modny i nadużywany czyni największe spustoszenia w systemie stylistycznym języka polskiego. Modnymi ostatnio stały się także wyrazy typu: „dogadać się”. Wyrazy modne stają się frazesami. lecz także elegancka. niezwykły. Jednym z aspektów tej mody jest popularność wyrażeń potocznych w wypowiedziach oficjalnych. wspaniały. Warto więc posługując się słowem „okey” wiedzieć. Dzisiaj. by nie przesadzać z nim i uważać. ale i obłędny facet. lecz np. Co innego. D. Ważne jednak. na pewne wyrażenia nie zawsze jest zjawiskiem przejściowym. nagra¬dzać. banalnych tekstów. a bywa. wspomagać. „obłędnie. Jest ono jak najbardziej użyteczne w rozmowach przyjacielskich i w sytuacjach codziennych. w jakich sytuacjach go stosujemy. a nasz język ubożeje. europejskie. Pamiętajmy również. czy w oficjalnej rozmowie. że o filmie. łowcy posagów. czyli zamiast powiedzieć ładna. jak: gremialny. krytyczny stosunek do języka pozwoli nam uniknąć konstruo¬wania monotonnych. słowa: "spoko". że musimy się liczyć ze zmianami w języku polskim. Zagrożenia nadużywania modnych wyrazów. Czasami bowiem wystarczy chwila zastanowienia. masowy. stylowa. „fajnie” i „okey”. Przyzwyczaja to użytkowników języka do wygodnictwa językowego. rozwijać. na początku XXI wieku. a co innego w wypracowaniu. tak i w języku. doceniać. że i samo znaczenie. niebanalny. by osiągnąć zamierzony efekt.wyraźnie niegrzeczny. wrażliwemu szefowi. że aż się kurzyło. Możemy wykorzystywać języków do własnych określonych celów. Baran się rozindyczył. można uznać. w związku z czym nie powie np. Mówiąc. Każdy człowiek wykorzystuje język do realizacji własnych celów. czy pożądane efekty zmian. W jakim celu pisarze stosują ten specyficzny środek wyrazu? Oczywiście najważniejszą jego funkcją jest humor i śmiech. że ów inny olej można zlekceważyc. Kura dała drapaka. to powiemy mu komplement. a indyk zbaraniał. manipulować. Na przykład odczytując slogan: Olej inny olej. kurczę się skurczyło. Z drugiej strony możemy także słowami ranić. myśli.182. jest wyrozumiały. ze szef jest dla nas autorytetem. Wiersz Tuwima „Figielek” to rodzaj żartu słownego. użyjemy tez pozytywnych wartościujących wyrazów. Słowotórczą zabawe proponuje Julian Tuwim w wierszu Figielek: Raz się komar z komarem przekomarzać zaczął. że te czasowniki połączone są z nazwami odpowiednich zwierząt. podobieństwa lub kontrasty w brzmieniu wyrazów.zarówno jego rytm. Taką dwuznaczność wyrazu wykorzystywała słynna kiedyś reklama Polena 2000. Argumenty A.Czemu służą i na czym polegają zabawy językowe? Omów zagadnienie. odwołując się do tekstu Anny Dąbrowskiej. które sa łatwe w odbirze i ich zrozumieni nie wymaga wielkiego wysiłku . że dla określenia jakiejś czynności wybiera się niekiedy czasow niki pochodzące od nazw zwierząt i ich zachowań. że widział raki. Jeżeli chcemy przypodobać się szefowi. czy sprzeczności. Autor wykorzystuje w nim fakt. np. osowiała sowa. „zbaranieć”. . Kozioł fiknął koziołka. Dowcip można uzyskać poprzez wykorzystanie wieloznaczności wyrazu lub podobieństwa wyrazów.mówi tak. że i przez zabawę można wyrażać ważne idee. szybkie ich wymówienie jest trudne dla przeciętnego Polaka. Analiza treści artykułu. Określenie problematyki Język jest instrumentem służącym nie tylko przekazywaniu informacji. C. typu. „dać drapaka”. Kiedy susza szosa sucha. a czynić to może nawet nieświadomie . Język jest narzędziem służącym nie tylko przekazywaniu informacji lecz również środkiem oddziaływania na poglądy i zachowania innych ludzi. Trudność fonetyczną poszczególnych wyrazów wykorzystują krótkie teksty . Na pytanie synów o potrzebie włączenia się do bójki – Ojciec prac? Stary ojciec odpowiada. albo takie których wartość opiera się na wieloznaczności zastosowanych slów.Prać!. co się winkiem raczą. Zając zajęczał smętnie. że ten fatalnie dziś wygląda. służyć może także zabawie.Olej inny olej ( w sensie zlekceważ).Jednym z jego celów może być zabawa. a jeśli chce coś rozstrzygnąć na swoją korzyść. będzie raczej miły i uprzejmy niż . lecz również środkiem oddziaływania na poglądy i zachowania innych ludzi. Sęp zasępił się strasznie. Żart polega na tym. Zabawy językiem przybierają różne formy. Własne doświadczenia. takie jak „przekomarzać się”. słysząc takie słowa. W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie. Cietrzew się zacietrzewił. upokarzać.. ) Zabawy językowe wykorzystują różne możliwości tkwiące w języku . Typowo rytmicznym zestawieniem jest zdanie ta tapeta tu a tamta tapeta tam. Lub hasło. jak i możliwość przestawiania części wyrazowych i uzyskiwanie w ten sposób nowych znaczeń. Często warto oprzeć się na kontraście. Teza W języku polskim trudność może sprawiać właściwe zrozumienie dowcipu językowego. słoń się cały słaniał. B. wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń językowych. Jednak należy pamiętać. Natomiast w reklamie stosuje się takie środki językowe. gdy ktoś wykryje tak małą ilość przyznanej jej renty.D. np. nie martwi się samym faktem zgubienia pieniędzy.Alegoria w tekstach kultury. przytoczę ją w całości: „ Święty Antoni. dokonać krytyki pewnych wzorców zachowań.: postać. Otóż jakiś anonimowa staruszka. W bajkach alegoriami ludzkich cech są postacie zwierzęcych bohaterów. E. Zasłonięte oczy Temidy symbolizują bezstronność . Popularną alegorią literacką jest. zaś symbol-wielorako. a także absurd pragnęli w ten sposób zwrócić uwagę na ogólne problemy ogólnoludzkie. że tak mało-powiedzą.np. Oj. który oprócz znaczenia dosłownego ma sens dodatkowy. Tego rodzaju koncepty. podróży jako odpowiednika ludzkiego życia. bogini sprawiedliwości oraz wybranych tekstów literackich. 183. Podsumowanie Twórcy poprzez dowcip językowy. Czasami Temida . Waga symbolizuje rozwagę w ocenie aby zbyt pochopnie nie wyciągać wniosków . Ze względu na zwięzłość formy. głębszych treści. sprawiedliwości i dobrych obyczajów. Argumenty A. Cecha ta wyraża się w naszym systemie prawnym jako zasada równości wobec prawa. waga sprawiedliwości. domyślny. w sztukach plastycznych.! Pisarz „i tych małych i tych dużych”. Ale z drugiej strony zabawa językiem służyła czasami tylko i wyłącznie humorowi bez dodatkowych. czyli pomysły na wiersz były popularne w baroku. Odwołanie do rzeźby Temidy. co to będzie.: sowa to alegoria mądrości. humor. wad. Od symbolu alegoria różni się tym. gdzie porównuje on sytuację nieboszczyka do sytuacji nieszczęśliwie zakochanego młodzieńca i co dziwo widzi miedzy tymi dwoma osobami wiele podobieństw. oj co to będzie! Wstyd. że wszyscy rozumiemy ją jednakowo. zdarzenie. jak zwykle nazywano księdza poetę wykorzystał tu dowcip językowy do przedstawienia własnych refleksji o kondycji człowieka współczesnego. święty Antoni. czyli alegoryczny. [Rzeźba Temidy jest tutaj alegorią sprawiedliwości] Określenie problematyki Alegoria-motyw zawarty w dziele literackim(a tak że malarskim). miecz strzeże porządku . Rentę zgubiłam pod miedzą. Teza Alegoria to środek stylistyczny wykorzystywany przez artystów sposób świadomy i celowy. postaw. ale tym. Zatem Temida jest tu alegorią sprawiedliwości. Jako ostatni argument przytoczę własny tekst kultury.: przedstawienie żeglugi. co ludzie o niej powiedzą. fraszkę Jana Twardowskiego „Święty Antoni”. ironię. groteskę. przykładem jest wiersz Andrzeja Morsztyna – Do trupa. np. pies . które są porównane do greckich herosów: Traugutt to nowy Leonidas. które muszą najczęściej dokonać w swym życiu trudnego wyboru moralnego.podobnie jak . Na pierwszy plan wysuwają się trzy postacie. Która musi być sprawiedliwa. wybitne jednostki. uosabia to karę. Traugutt to postać kształtowana według wyobrażeń nowotestamentowych . Odniesienie do "Gloria victis" Elizy Orzeszkowej. m. Równie często używa ona określeń zaczerpniętych z Biblii.wierności. przedstawia ich jako wielkich bohaterów. lew . w przypowieściach i bajkach zwierzęcych. Są nimi z pewnością ci wszyscy. C. Argumenty A. to co jest im bliskie zaś celem w ich egzystencji staje się wyższa idea. Przykładem mogą być liczne bajki Ignacego Krasickiego. o których warto pamiętać. oznaczające śmierć (np. Pisarze i twórcy filmu ukazywali heroicznych bohaterów w kontekście ich wielkich czynów.W jaki sposób artyści mogą przedstawiać bohaterów. Popularną alegorią średniowieczną był kościotrup z kosą w ręku lub rozkładający się trup. a Jagmin to Herkules lub Scypion. To bohaterowie godni do naśladowania. Teza Literatura i inne sztuki kreują różne typy wybitnych bohaterów o nieprzeciętnych osobowościach. podobnie jak prowadził całe pokolenia do walki o niepodległość. Alegoria często występowała w gatunkach dydaktycznych. Ich droga wiąże z wyrzeczeniami. które także nadają powagi sytuacji i podnoszą wartość walczących: słup ognisty prowadzi oddział do boju. co oznacza ten termin – wybitna jednostka. Stanowić powinna pewną dolegliwość oraz zarazem równocześnie stanowić wyraz negatywnej oceny zachowań ludzkich. Określenie problematyki Warto na początku wyjaśnić. Jednostki. samotnością. B. w których np. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią). cierpieniem. który niesie za sobą znaczenie dosłowne i ukryte. które nie boją się walczyć o swoje poglądy. sowa była alegorią mądrości. Autorka w „Glorii victis” dokonuje sakralizacji walczących. a nawet śmiercią.in.siły i władzy. Porzucają oni. Podsumowanie Alegoria zatem to ważny środek stylistyczny. 184. prawa. Niestety ponoszą oni konsekwencje bycia heroiczną postacią. misji do spełnienia. To osoby.przedstawiana jest z uciętą głową. Konrad z III cz. gdy Agamemnon odebrał mu brankę Bryzeidę. i poparcia ich dowodami . Trzeba było omówić jakimi środkami językowymi można wzmocnić swoja wypowiedź. 185. Herosami. także naród polski kiedyś zmartwychwstanie. Akcja nie obejmuje całej dziesięcioletniej wojny. Ordon z poematu Mickiewicza – Reduta Ordona.Sposoby wzmocnienia argumentacji. klęska jest tymczasowa. Postaci heroiczne stworzone przez literaturę i film postępowali według swego kodeksu zasad. . złożyć ją na ołtarzu. Inne wybitne jednostki. Treść filmu wypełnia tematyka batalistyczna i bohaterska. Roland. Głównym tematem jest gniew Achillesa.z płomiennym mieczem w ręku. który odmówił uczestnictwa w walce. czyli perswazji. Przykładem filmowym podejmującym interesującą mnie problematykę . Rudy.Arystotelesa. przemówienia musiało być poprzedzone napisaniem jej według ściśle wyznaczonego porządku. realizujących nakaz sił wyższych. Jagmin walczy jak Archanioł . C. tylko 40 dni ostatniego roku oblężenia. „Troja”. Teza Argumentacja polega na ujawnieniu własnego punktu widzenia. wcielających wyższy porządek.Retoryka jest sztuką argumentacji. To sposób (sztuka) pięknego mówienia. zostaje tu przyrównana do śmierci Jezusa na krzyżu . potocznej. wybitnymi jednostkami są: Achilles i Hektor. Retoryka jest sztuką wymowy. Określenie problematyki Retoryka to teoretyczna i praktyczna nauka sprawnego mówienia. Dzięki tej metaforyce powstańcy przypominają bożych bojowników.klęska 1863 r. W tym sensie przeciwstawia się mowie zwykłej.Chrystus dźwiga on krzyż. Życie żołnierzy to ofiara. starali się nakreślać obraz wybitnych jednostek. B. które wyznawali.z „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. jest adaptacja „Iliady” Homera w reżyserii Petersena Wolfganga – pt. własnych racji. którą trzeba zapłacić za wolność. Dziadów Adama Mickiewicza. Kontekst biblijny pogłębia także wymowę utworu . Sięga już czasów starożytności i jest związana z postacią greckiego filozofa . które mogłyby stać się przykładem dla ludzkości.argumentami.podobnie jak on. i w tym sensie jest komplementarna wobec sztuki pisarskiej. powstańcy z getta ze „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall. ich życie uwarunkowane było wyższymi wartościami. Podsumowanie W każdej epoce pisarze i twórcy filmu dostrzegali złożoność ludzkiej psychiki i poprzez stworzonych bohaterów. Sztuka oratorska znana nam jest z literatury (przypomnij sobie między innymi „Kazania sejmowe" księdza Piotra Skargi). Odwołanie do przytoczonego tekstu Artura Andrusa o wykrzyknikach zamieszczonego w gazecie Zwierciadło w 2004. czyli słowa wygłaszanego. Alek i żośka. Wygłoszenie mowy.średniowieczny rycerz. Argumenty logiczne. w jaki sposób w reklamie czy w propagandzie wykorzystuje się środki retoryczne oddziaływające na emocje człowieka. emocji i doświadczeniu. Przekonywający troszczy się o dobór takich przesłanek. emocjonalnymi oraz opartymi na wiedzy i doświadczeniu. Wykrzyknienie służy wyrażaniu nagłego wzruszenia oraz okazaniu emocji. które odwołują się do emocji słuchaczy. Określenie problematyki Wiejski krajobraz. W argumentach opartych na wiedzy wykorzystuje się dane statystyczne. W czasie stosowania tego typu argumentacji staramy się życzliwie nastroić słuchaczy do tematu. Zwróć uwagę. o których mówi artykuł zaliczamy do takich wzmocnień argumentów emocjonalnych. Znajduje on swoje odbicie w wielu dziełach. bądź wywołujemy stosowne do treści wzruszenia. które odmiennie . na przykład: litość. Kiedy coś uzasadniamy. zawsze z pewnych przesłanek wyciągamy wnioski. Właśnie wykrzyknienia. a zrazić ich do przeciwnika.Argumenty Jeżeli chcę kogoś przekonać o słuszności swoich poglądów. odwołuje do doświadczenia Podsumowanie Zatem aby dobrze kogoś przekonać. i o poprawność logicznego wnioskowania. jego blaski i cienie oraz portret chłopa to częsty temat literatury na przestrzeni wieków. opinie innych ludzi. powołuje się na autorytety i fakty. 186. Mają one na celu przede wszystkim spotęgowanie ekspresji oraz służą ukazywaniu uczuć. Argumenty emocjonalne czyli te. czyli dobrze zaargumentowac warto posłużyć się argumentami opartymi na logice. oburzenie. Często argumenty emocjonalne są skuteczniejsze niż odwoływanie się do rozumu. mogę posłużyć się trzema rodzajami argumentów: logicznymi. które trafiłyby do adresata.Motyw wsi na podstawie obrazu Leona Wyczółkowskiego „Siewca” i własnych przykładów literackich. czyli wyciągam wnioski z jakiś danych. Wzmocnić zaś argumentację możemy poprzez wykrzyknienia. jakie obowiązywały na tym terenie. że utwory.przedstawiały obraz wsi polskiej. Oprócz opisów przyrody Adam Mickiewicz skupił się także na przedstawieniu staropolskich obyczajów i tradycji. Odwołaj się do zamieszczonych fragmentów wypowiedzi Jana Miodka. Przyświecała mu w tym idea. ze dom w Soplicowie jest wręcz wyidealizowany. Skojarzyć ją można przede wszystkim z ewangeliczną przypowieścią o siewcy przedstawioną w Ewangelii św. 169. Był to także rodzaj tęsknoty za krajem lat dziecinnych. pozbawionych ojczyzny. a także szlachtę zaściankową . ksiądz Robak. Tło obrazu jest niewyraźne. ale granica między nimi jest symbolicznie zamazana. Panujący w całym utworze klimat jest pogodny i ciepły. ale nie szczędzą także obrazów pełnych pesymizmu. 187. Wśród tej społeczności wszyscy pamiętają o staropolskich tradycjach i obrzędach. – pyt. Argumenty A. białą sukmanę. takie jak sianie zboża. Wyczółkowski na obrazie „Siewca” przedstawia człowieka zespolonego z ziemią. skrzydlatych słów. hrabia Henryk. Soplicowo w utworze jest typowym domem szlacheckim. czyli bogatą szlachtę. Dworek jest przykładem domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Na pierwszym planie obrazu widoczny jest starszy. które wybrałam do analizy ukazują piękno wiejskiego życia. Obraz wykonany został techniką impresjonistyczną. Siewca jest również w literaturze polskiej symbolem polskości. Językowym zaś znakiem wyjątkowej roli literatury w dziejach naszego narodu jest stała jej obecność w różnego typu tekstach w postaci tzw. życie zgodne z rytmem przyrody. a to młodopolską chłopomanię.„Chłop potęgą jest i basta”. wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń językowych. jakie miejsce we współczesnej polszczyźnie zajmują tzw skrzydlate słowa. czyli często przytaczanych cytatów ze znanych utworów. którzy ciężko pracowali na polu. przedstawia niebo i pole. B. wchodzących do frazeologii języka potocznego i odgrywających w nim rolę aluzyjnych powiedzeń stosowanych . Wieś jego kultura i ludowość jako miejsce spotkania się dwóch narodowych sił: inteligencji i chłopstwa na podstawie „Wesela” S. Omawiając obraz wsi i dworku w "Panu Tadeuszu" nie można także pominąć spraw dotyczących samych bohaterów. wąsaty mężczyzna ubrany w chłopską.Dobrzyńscy. Żyd karczmiarz. Warto zaznaczyć. utrzymanie ładu i harmonii sprawia wrażenie. tworzą dla artysty podstawę dla analizy wzajemnego oddziaływania czystych barw. aby „pokrzepić serca” emigracyjnych tułaczy. bieli i brązu. Podsumowanie Mistrzowie pióra i pędzla ukazują nam różne wizje wsi: to wyidealizowany obraz życia chłopów przestawiający tradycje ludowe. obyczaje. Wszechogarniające szczęście. A. Na prawdziwą Arkadię wykreował w Panu Tadeuszu Adam Mickiewicz Soplicowo. Bo jak pisze Stanisław Wyspiański w swym dramacie „Wesele”. Autor ukazał wszystkie warstwy społeczne. Niesie kosz z ziarnami. w ustach trzyma fajkę. która jest jego żywicielką. Mateusza. Postać Siewcy to figura niezwykle wieloznaczna. tradycji wiejskiej. w którym mieści się wiele pamiątek przypominających o świetności narodu polskiego. Teza Literatura i sztuka kreuje wieś jako przestrzeń życia człowieka określająca jego widzenie świata. Do jednej z warstw społecznych należeli także chłopi. czapkę. które zamaszystym ruchem rozrzuca w koleiny ziemi. Wyjaśnij. Prozaiczne sceny codziennych zajęć z życia ukraińskich chłopów. jaką reprezentowała rodzina Horeszków. zintensyfikowanych poprzez zderzenie tonów ciepłych i zimnych. np. Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego. Wyspiańskiego jako symboliczna ocena społeczeństwa polskiego. dominują w nim kolory błękitu. C. Podam ich przykłady: Król mocy letniej (reklama piwa Król). o sytuacji polskiego brydża).nawiązanie do znanego frazeologizmuKawa na ławę Fortuna owocem się toczy (reklama napoju Frugo). Autor chce zachęcić czytelników. obrazowość i metaforyczność są chętnie używane jako nagłówki artykułów prasowych. Ciemno wszędzie (art. Teza Aby zrozumieć sens skrzydlatego słowa w kontekście wypowiedzi. poddawane są bowiem przeróbkom. tytułem publikacji o jakichś bezowocnych przedsięwzięciach są bardzo często Syzyfowe prace (powieść S. Skrzydlate słowa literatury to polska specyfika kulturowo-językowa. Wiem jednak dobrze. ponieważ można wypaczyć sens danego utworu. telewizyjnych. Argumenty A.. Często są używane bez żadnej wiedzy o pochodzeniu. Bo i tytuł w tytule to jeden z najbardziej ulubionych środków stylistycznych ludzi pióra. który się zakończył wynikiem bezbramkowym). Ile cię trzeba cenić. że możliwe jest modyfikowanie ich struktury (np. może zanikająca. hasła. Nam strzelać nie kazano (ulubiony nagłówek dziennikarzy sportowych.dziewczynę trenującą karate). . ponieważ chodzi nam o jakieś bezowocne działanie. Oznacza to. nudzi. Co innego oznacza syzyfowa praca w sensie frazeologizmu. gdy piszą sprawozdanie z meczu. Kraj lat dziecinnych. Nasz naród jak lawa. Skrzydlate słowa ze względu na swoją aluzyjność. Kama na ławę (reklama margaryny Kama). czyli nie da się ustalić autorstwa danego frazeologizmu. (art. Ludzie mówią „ku pokrzepieniu serc”. Często jednak przekręcamy znane cytaty. tytułów utworów muzycznych. zakończonej. wyrażenia. a co innego oznacza „ Syzyfowe prace” w sensie tytułu utworu Żeromskiego. mitologii. Artykuł Jana Miodka odnosi się do obecności skrzydlatych słów w różnych dziedzinach naszego życia. B. puchu marny.nawiązanie do znanego przysłowia Fortuna kołem się toczy C. o transplantacji serca). a mimo to nie przestają być one dla czytelników aluzyjne i czytelne. które są często używane w rozmaitych tekstach.nawiązanie do tytułu dramatu Szekspira Sen nocy letniej. Zbłądzili pod strzechy. aby zwracali uwagę na to jak jak operują tymi skrzydlatymi słowami. Patrzaj w serce (art. filmowych. że stanowią one integralną część kultury masowej a jej formuły zaczynają pełnić formułę właśnie skrzydlatych słów. o rękopisie Pana Tadeusza). Mierz fundację na zamiary. maksymy. pobiciem i puszczeniem nago gwałcicieli przez niedoszłą ofiarę . Zdecydowanie najczęściej Polacy nawiązują do twórczości Mickiewicza: Gwałt gwałtem się odciska (tytuł relacji o próbie zbiorowego gwałtu w Rumunii. Szkoła męczy. Żeromskiego). Do przyjaciół Moskali. I tak np. nierzadko bez wyraźnej świadomości ich pochodzenia. a powinni stosować przyimek „do”. Określenie problematyki Skrzydlatymi słowami nazywamy utrwalone w języku ogólnym fragmenty tekstów albo samodzielne wypowiedzenia: wyrazy. Kobieto. który pochodzi z mitu od Syzyfa. Miłość ci wszystko wypaczy) czy znaczenia (A jednak się kręci! – w odniesieniu do ekonomii. kiedy nadamy tytuł jakiemuś naszemu artykułowi. Gwiezdne wojny – jako kłótnia celebrytów). że coraz natarczywiej jest dziś ona atakowana przez inne obiegowe formy językowe. Skrzydlate słowa są dość elastycznymi jednostkami języka. Jeszcze popularniejsze są fragmenty znanych wierszy.syzyfowe prace ( ważne użycie tej liczby mnogiej)to mamy do czynienia ze skrzydlatym słowem. dramatów czy powieści. ale znawcy potrafią wskazać źródło. zawołania znanych osób itp. ponieważ jest to zgodne z tekstem Trylogii Sienkiewicza.w odpowiednich sytuacjach. „Skrzydlate słowa” to powiedzonka znanych postaci albo cytaty z literatury. ale istotnie wpływająca na wyobraźnię przeciętnego użytkownika polszczyzny.. odbiorca powinien znać odwołania kulturowe do jego treści.. Ich użycie w przekazie reklamowym odbywa się najczęściej na prawach gry językowej. W reklamie używa się stwierdzenia: „skrzydlate słowa”.). Głucho wszędzie (art.. określenia. przysłowia znanego autorstwa albo ściśle określonego pochodzenia (np.Odnajdujemy je przede wszystkim w nagłówkach prasowych. z Biblii. może coraz bardziej elitarna. o sytuacji polskiej piłki nożnej). Znakiem czasu jest kariera tych ostatnich. powiedzenia. przestrasza. Przeminęło z wiadrem. takie jak fragmenty piosenkarskich szlagierów czy slogany reklamowe.Trudno jednak na koniec nie zauważyć. stosowanie danych statystycznych. ośmieszanie innych. popularnonaukowe są marginalizowane kosztem taniej sensacji.mass media). jak i programy naukowe. barwny i aluzyjny. np. jakiś wpadek medialnych + talk show. przerywanie wypowiedzi. jednak należy zdawać sobie sprawę. z życia osobistego. Do najczęstszych sztuczek językowych możemy zaliczyć: fragmentaryczność . kontrast. W mediach informacje często sa przekłamane. po apele wezwania. na jego poglądy. intymnego. także radio. gry słownej. Dlatego spotykamy tu przesadę. Czasami odbiorca chce za pomocą nieczystych sztuczek wpłynąć na wybór odbiorcy. szukanie ich złych stron. czyli funkcja impresywna polega na tym. C. zadawanie im kontrowersyjnych pytań np. zachowanie. więc można sam termin zaliczyć do zbioru skrzydlatych słów. plotkowanie o ich życiu osobistym. opis zamiast ocena. Teza Aby pozyskać odbiorcę mass media stosują manipulację. brataniem się z prostym odbiorcą. ale podawane fakty sa niesprawdzone. zaskakujące porównania. Kuba Wojewódzki. podnoszenie głosu a nawet jawne obrażanie rozmówcy. Manipulacja. chce pozyskać odbiorców przez zapraszanie znanych osób. na podstawie Określenie problematyki Każdy z nas ma na co dzień do czynienia z środkami masowego przekazu (inna nazwa . skrywające prawdę.Podsumowanie Ponieważ " słowa" to termin rozpowszechniony. szydzenie z nich. Następnie używanie języka naukowego. telewizję. wchodzenie w słowo. kolokwialnie mówiąc większość mediów jest po prostu czyimś biznesem powołanym do zarabiania pieniędzy. Przez środki masowego przekazu rozumie się wielonakładową prasę. no wyolbrzymione. iż lwia cześć mediów stworzona jest po to by zarabiać. wyrazów wartościujących. jest bardzo bogata od nowomowy. W rozmowach np. polityków stosuje się przekrzykiwanie. przekraczanie na wizji tabu Podsumowanie Wydaje się. Internet . nawiązywanie do badań naukowych i powoływanie się na autorytety. np. że często prawda jest przemilczana i używane są wyrazy zastępcze. czasem żart i ironię. stylizacje. B. kibice zamiast chuligani. komplementowanie. żartu. iż treści merytoryczne. Za pośrednictwem mass mediów można przekazywać informacje do niezwykle licznej oraz bardzo zróżnicowanej publiczności (czyli odbiorców). . Argumenty A. Rozpiętość środków manipulacji językowych wykorzystywanych przez publicystykę. jest obrazowy. Sposoby pozyskiwania odbiorcy w mediach wskazanego tekstu i innych tekstów kultury. programy typu Na językach chcą zwrócić uwagę odbiorcy przez zdradzanie tajemnic o show-biznesie. Komunikat w mediach musi przyciągnąć uwagę. da się stwierdzić okoliczności jego powstania w języku. 188. które panują w Internecie. różnych forach internetowych czasami użytkownik może mieć poczucie. zarówno na co dzień. wieku. a coś nie. kulturze osobistej. Gruszczyńskiego – Czy normy językowe obowiązują w Internecie? .maili i dyskutantów na forach internetowych jest zróżnicowany. czy notoryczne nie stosowanie znaków interpunkcyjnych. co najczęściej wynika z tendencji do skrótowości. teksty publikowane na oficjalnych stronach www i w serwisach informacyjnych są zasadniczo zgodne z normą języka ogólnopolskiego. W epoce Internetu.vivre”. smsów. Podsumowanie Uważam. prywatnych maili. To one powodują. czy jest tendencja aby przestrzegać reguł grzecznościowych w Internecie. większość czasopism internetowych. witaj zamiast Szanowny Panie i Szanowna Pani. środowiska.189. ze gubi się w zasadach poprawnościowych. Określenie problematyki Etykieta językowa to zbór zasad poprawnościowych. Odwołać się także do własnych doświadczeń. inteligencji. że podczas gdy książki elektroniczne. częste są natomiast wykroczenia przeciwko innym normom. gdzie stosujemy wypowiedź. Często używamy na to zjawisko nazwy „savoir . że coś wypada. pozycji zawodnej. Teza Znajomość zasad netykiety świadczy o wysokiej kulturze nadawcy komunikaty. od osoby do której się zwracamy. stopnia zażyłości z tą osobą. np. Różnią się one od miejsca. Dużo zależy jaka panuje . czyli takie umowne zasady w Internecie. Argumenty Autor stwierdza. blogów. to w tekstach o charakterze prywatnym przestrzegane są tylko niektóre normy (najczęściej gramatyczne). zainteresowań. Język ten wpływa na polszczyznę. Język e. ale także świadczą o nas samych. podczas zwyczajnych klasówek.zależne jest to od poziomu wykształcenia. piśmie. od jej wieku. ponieważ grzecznościowe zasady nie obowiązują nas tylko w sytuacjach życiowych. naszym zasobie słownictwa. portali dyskusyjnych. jak i w mowie. Netykieta to zbór zasad poprawnościowych. Szczególnie młodsi – wybierają w Internecie formuły witam. Naruszenia te często mają charakter świadomy i wynikają z podporządkowania się konwencjom środowiskowym. ogonków w literach. że okazujemy w ten sposób szacunek do odbiorcy. ortograficznym. czy nie. grzecznościowych przyjętych w danym języku. Plagą jest także niedbałość interpunkcyjna. . Często rozmówcy używają formy „ty” niemalże do wszystkich użytkowników. ale i w języku. że warto przestrzegać takich ustalonych kodeksów dobrego wychowania.Normy językowe w Internecie na podstawie tekstu W. kodyfikacji zdecentralizowanej – biorącej pod uwagę opinie ekspertów od języka. czyli zgodność mówienia i pisania z pewnymi prawami. O normie językowej mówi się w dwóch znaczeniach: jako o zbiorze jednostek językowych i społecznie przyjętych regułach ich używania. z których wynika.3 proc.190. „mówienie poprawne pomaga w porozumiewaniu się”. Prawdopodobnie z językiem jest trochę jak życiem. co jest dobre. W języku nie można pominąć jego roli kulturotwórczej Adam Szostakiewicz przytacza niektóre odpowiedzi badanych Polaków na temat tego.).3 proc. a to znaczy. „bo nauczyli mnie w domu.mowta-cochceta.w pełni liberalna – niech każdy mówi co chce i pisze jak chce. .polityka. Argumenty Językoznawcy dzielą osoby zainteresowane sprawami norm i regulacji językowych na trzy grupy: .polityka. a mniej pragmatyczne na przykład: „bo polszczyzna jest wartością. co sądzą o języku polskim. Jednak na czoło tabeli wysuwają się odpowiedzi bardziej emocjonalne. Teza Normy językowe w mowie i piśmie winni przestrzegać wszyscy bez względu na wiek.jezyk-polskipoprawni-kontra-spontaniczni. Takie prawo nosi miano normy.1. że przybywa ludzi.http://www.read Określenie problematyki Podstawowy wymóg kultury języka to jego poprawność. 12. ale język to ważna część kultury i nie można dopuścić do jego degradacji. sformułowanymi i skodyfikowanymi przez językoznawców. Na pytanie „czemu warto dbać o język. że jedynie 19.2.read oraz http://www. które nam odpowiadają jako jego użytkownikom. . . a co złe. w epoce luzu językowego. Ankietowanych odpowiedziało: „bo ludzie kulturalni powinni mówić poprawnie”.Normy językowe w mowie i piśmie na postawie dołączonego tekstu Adama Szostakiewicza i własnych doświadczeń. jakim mówimy?”. że należy dbać o język ojczysty” (19. ( część tekstu .pl/niezbednikinteligenta/1531497. niech dba jak potrafi o komunikatywność i językową urodę swoich wypowiedzi.pl/tygodnikpolityka/kultura/1556309. nie wiąże się z narzucaniem gustów językowych ani też ze zbytnim rygoryzmem i puryzmem językowym. Żyjemy w epoce mediów.postulująca jednolite rozstrzygnięcia poprawnościowe. a drudzy wolą spontaniczność. ale wybieramy sobie te.) oraz. która spaja naród i trzeba ją pielęgnować” (34 proc.4 proc. jedni chcą poprawności. którzy niechętnie podchodzą do wyznaczonych dawno temu norm w dziedzinie językowej. regułami i wskazówkami.5 proc. z kolei 4. czyli zasadami. „bo kiedy mówi się niepoprawnie inni ludzie gorzej traktują takiego człowieka”. określającymi. jako o zbiorze reguł posługiwania się jednostkami językowymi. Zwracajmy zatem większą uwagę na mowę ciała. Dziecko może reagować bardzo specyficznie nie używając mowy.jest to np. zmęczony. osoby wychowane ma języku Internetu i smsów. „jest mi to obojętne”. skinienie). która je wykonuje od razu domyślamy się co ona wyraża . Jeżeli komunikujemy co innego niż myślimy. że obserwując z daleka osobę. Stąd też musimy badawczo obserwować. Mimo to z łatwością rozpoznajemy po ruchach. pozycję i ruchy ciała. do którego chce w jakimś stopniu się dopasować.Gesty i mimika w komunikacji. aby zamaskować (ukryć) swoje intymne uczucia lub opinie. Ważne jest żeby jednak nie zatraciła się w skrótach językowych. którym pragnie wyrażać siebie i definiować otaczający świat. Do wskaźników niewerbalnych zaliczamy: mimikę twarzy.to właśnie dzięki nim potrafimy pokazać swoje uczucia nawet wówczas. to ta część komunikacji. 191.tu nasze zachowania niejęzykowe mają na celu ukrycie prawdziwych uczuć. cierpiący. jak i zawodowym. gesty. Czasem zdarza się nawet tak. co zostało powiedziane. co właściwie wyraża twarz rozmówcy. Teza „Mowa ciała” odkrywa przed nami prawdziwą treść przekazu. Argumenty Gdy mówimy wykonujemy cały szereg gestów. wesoły. bo prawidłowo odczytana mowa ciała jest częścią praktycznej znajomości człowieka. Komunikaty niewerbalne mogą być zgodne znaczeniowo z werbalnymi komunikaty powtarzane. które chcemy zachować jedynie dla siebie. gestach i mimice twarzy kogoś. Oczywiście możemy też kłamać za pomocą twarzy. co ono stara się nam powiedzieć. kogoś komu jest zimno lub gorąco. Coraz częściej zwłaszcza dzieci i młodzież mówią jak ich idole masowej pop kultury. charakterystyczne wzruszenie ramionami na znak „nie wiem”. zastępować je.zwłaszcza do norm ustalonych odgórnie przez autorytety językowe. przekonań czy myśli. mówią Kubą Wojewódzkim czy Dodą Podsumowanie Problem z przestrzeganiem norm językowych mają przede wszystkim młodzi ludzi. wyrafinowanym słownictwem świadczącym o poziomie człowieka. akcentować lub maskować . wówczas nasza twarz zdradza to. Komunikacja niewerbalna może być działaniem zamierzonym lub niezamierzonym. zwykle towarzyszący mowie i podkreślający to. którą ciągle dokonujemy. ma i będzie miała swój specyficzny język. że mówimy jedynie po to. dotyk. osobę senną lub po prostu znudzoną. Gest. Podsumowanie Mówią nie tylko nasze usta . Komunikacja niewerbalna to sposób komunikowania się bez używania słów. To co naprawdę ważne słyszymy i widzimy zmysłami. ale wymaga to pewnych umiejętności aktorskich. które są powszechnie rozumiane . W jaki sposób odbywa się wyrażanie komunikacji za pomocą ekspresji twarzy? Co możemy powiedzieć poprzez wyraz twarzy? Emocje są bardzo ważnym sposobem komunikowania się. Jaką role odgrywają w komunikacji n podstawie tekstu i własnych doświadczeń. zarówno w życiu prywatnym. Młodzież zawsze miała.ciało również. a nawet sposób patrzenia. kto jest zdenerwowany. to ruch ciała (znak. . Nie można z niej rezygnować. Niektóre gesty są używane tak powszechnie. Zawsze używamy naszej mimiki. zastanawiać się i intuicyjnie interpretować. zapożyczeniach i wulgaryzmach i potrafiła posługiwać się piękną polszczyzną. gdy nie używamy słów. torturowaną po wojnie przez UB. emancypacja. Literatura od zawsze była zwierciadłem w którym odbijały się problemy społeczne i polityczne narodu. dostarcza zarówno przykładów optymistycznych. w którym odbijają się zarówno nasze przywary. zapatrywanie się na obce wzorce. Plakat pokazuje 16-letnią Magdę Gizę. Kampania oznacza wielką potrzebę nowego typu edukacji patriotycznej w Polsce. tolerancja. jak i pozytywne strony. pijaństwo. jak lenistwo. brak patriotyzmu. Argumenty A. oraz 86-letnią Kazimierę Kamińską. Twórcy ukazując wady naszych rodaków pragnęli zwrócić uwagę Polakom. że trzeba walczyć ze swoimi słabościami.Omów problemy polityczne i społeczne w tekstach kultury. takie jak bieda. nierówność społeczna. wpływ faktów historycznych na dzieje narodu. W ten sposób pouczali rodaków i wpływali na ich zachowania. jak i pełnych negatywnych opisów. Teza Problematyka spraw społecznych i politycznych jako temat tekstów kultury zależała od kontekstu historycznego. opiekunkę kapliczek na warszawskiej Pradze.192. . Literatura jest bowiem zwierciadłem. Odniesienie do plakatu "Łączy na patriotyzm jutra" Określenie problematyki Każda epoka począwszy od renesansu. które były charakterystyczne dla poszczególnych warstw społeczeństwa. 159. pełen cierpień. politycznej i różne jego problemy. Przyszłości podnoście gmach! Prawdziwa mądrość was pogodzi - Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy. Szukajcie płomienia! prawdy jasnego Szukajcie nowych. komunistów w Warszawie. Krytycznie odnosi się do przemian w społeczeństwie. związkach młodzieżowych. sytuacji historycznej. odkrytych dróg. Bieda jako problem społeczny został podkreślony na obrazie Pierre Puvisa de Chavannesa „Biedny rybak”. walczył podczas wojny. by nie zapominali. nierówności społecznych. czy malarze w ten sposób wskazywali na wiele ważnych problemów. kwiaty Choć rozproszycie legendowy mrok. potępia również zachowania naganne. Drugi przykład. Ukazywali podziały. ze nawet w okresie pokoju można być prawdziwym patriota.. Autor kreśli tu swoje rozczarowanie z nowo powstałego państwa. proletariatu . 93. nie Każda epoka ma swe własne cele I zapomina snach. bariery. C. To świat daleki od ideału. bez przymusu. biorąc udział w różnych akcjach. o Na nich się ogień żarzy. Plakat to wezwania skierowane do wszystkich ludzi.Lalka” z pyt. nie Za każdym krokiem w tajniki stworzenia Coraz się dusza rozprzestrzenia. coraz gorszych warunków życia biedoty wiejskiej. niechaj I wasze gwiazdy. W ciemnościach znów! pogasną . Cały przekrój naszego narodu obserwujemy na podstawie losów Cezarego Baryki. Lecz dalej sięgnie ich wzrok. I wy winniście im cześć! wczorajszych Nieście więc wiedzy pochodnię na czele Ze światem. Taka biografia pozwoliła Żeromskiemu ukazać różne warstwy naszego społeczeństwa i ich problemy. – pyt. 193. D.. Choć macie sami doskonalsze wznieść. To on uczestniczył w rewolucji. Ludziom niebiańskich zbraknie zachwytów. wchodzących w dorosłość. W przełomowych dla naszego społeczeństwa chwilach powstała powieść Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”. Dzięki niej widzimy obraz społeczeństwa polskiego. jeszcze święty I miłość ludzka stoi tam na straży. Podsumowanie Literatura i sztuka daje wiele przykładów odpowiednich zachowań..21.. Przedwiośnie jest zatem powieścią społeczną. poznał życie chłopów. Pisarze. krzywdy. mentalność i różnice między dwoma skrajnymi stanami. która wzrusza obrazem powojennej Polski. B. Choć mgłę urojeń zedrzecie z błękitów.czyli takiej dobrowolnej. Wytrwałe dążenie do celu jako temat tekstów kultury. który w ciemność już zachodzi I nowy udział bierzcie w wieków dziele. ludzka I większym staje się Bóg! Choć otrząśniecie barwnych mitów. Omówienie zagadnienia odwołując się do podanego wiersza Adama Asnyka – Do młodych oraz innych tekstów kultury. o zdobywcy młodzi. inne wartości prezentowane przez te grupy. jaką prezentuje młoda osoba Giza. przebywał wśród ziemiaństwa w Nawłoci. powiększającej się rzeszy proletariatu. Wraz z całą tęczą idealnych snów. Nie dostrzegają jednak. Uważa. jest wiersz Asnyka „Do młodych”. W pierwszej zwrotce poeta nawiązuje do życia po śmierci. C. Wówczas odnajdziemy odpowiedź na wszystkie pytania. że dla każdego człowieka znaczy ono coś innego. że dzięki odkrywaniu nowych prawd i możliwości człowiek staje się lepszy. Są tacy. wypytują mędrców. który wyznacza nowe drogi. karierą. Wierz Czesława Miłosza „Sens” składa się z trzech części. Przyszły święty postanawia opuścić swój dwór. którzy chcieliby szybciej. Jest otoczony zbytkiem. że nie ma życia pozagrobowego? I tak naprawdę nasze istnienie kończy się z chwilą bytowania na ziemi. chęć odkrywania nowych dróg. Pozwala ono człowiekowi na samookreślenie się. ale i w ogóle nad sensem świata? Czy ten świat. czy ma sens? Stwierdza bowiem. nasz świat doczesny jest dziełem przypadku. Nowa epoka zawsze pozostaje w konflikcie z poprzednią i proponuje swoje rozwiązania. Wydawałoby się. pieniędzmi i uciechami dnia codziennego. Poetyckim apelem do młodych. które sprzyjają tylko postępowi. Sensu w miłości do Boga szukał bohater średniowiecznego zabytku „Legendy o św. że jak umrze wreszcie świat nabierze właściwych wartości. Przez 16 lat mieszkał jako żebrak pod swoim zamkiem. na które kiedyś nie mogliśmy odpowiedzieć. Cała trudność w interpretacji celu i sensu w życiu polega na tym. Teza Bohaterowie literaccy wykreowani w literaturze szukają celu i sensu w różnych dziedzinach życia. Rozdaje cały majątek ubogim i postanawia żyć w pokorze i biedzie. że jest ono tuż obok nich. że Aleksy jest wybrańcem losu. Argumenty A. Ale nie każdemu to wystarczy. co go otacza. Twierdzi. Autor ceni młodość za jej bunt. Przy swoim boku ma świeżo poślubioną żonę. Bohatera poznajemy jako syna z książęcego rodu. Dla jednych to życie w harmonii. ponieważ nie tyle zastanawia się nad życiem pozagrobowym . mocniej. bycie w zgodzie z własnym sumieniem. Miłosz jednak drąży bardziej temat. że da się połączyć to. co stare z tym . W drugiej zwrotce zastanawia się. którzy wybrali różne drogi życiowe.Omówienie problematyki Jednostka ludzka w swoim życiu poszukuje celu i sensu życia. Aleksym”.czy ono istnieje. Ale przecież każdy okres ma swoje cele. B. Jednak powołanie w służbie Boga okazuje się silniejsze. światem. czy też dziełem Boga. Podmiot liryczny każe nowemu pokoleniu iść wciąż do przodu. Wybiera samotność. ale co będzie. miłość. że gdyby nawet nie było życia po śmierci to zostanie nas zawsze słowo. intensywniej. Dopiero takie zestawienie ma według niego prawdziwą wartość. aby odnaleźć cel i sens w życiu. Poeta jest bowiem przekonany. czy sprawdzenie systemu wartości. Czasami ludzie przemierzają świat w poszukiwaniu szczęścia. To. co za życia nie zgadzało się teraz będzie już właściwe. zrealizowanie siebie. Ale „ja” liryczne nie jest zwolennikiem zdobyczy. kiedy okaże się. Literatura ukazuje nam losy bohaterów. Miłość do Boga zmieniła jego hierarchie wartości i sposób . Z każdym krokiem młodzi mają szansę na rozwój i poznawanie. Pisarz rozumie działania młodych. To motor ludzkiej egzystencji. co symbolizuje postęp. W trzeciej zwrotce poeta znowu odnajduje nadzieję. ukochaną i wszystko. ale mają także pamiętać o tradycji. Taka jest kolej dziejów. Poezja bowiem jaką tworzy jest nieśmiertelna. majątkiem. zgłębiają różne filozofie. dla których spełnienie wiąże się z władzą. Utrwalone tu kategorie i typy formalno-znaczeniowe narzucają ograniczenia. przeżywać rozterki wewnętrzne' Określenie problematyki Literatura od najdawniejszych czasów stanowi źródło wielu postaw. Wzbogacają naszą wyobraźnie i kształtują osobowość człowieka. wskazują drogi. Niemniej 1'ln. jaki słownictwa. hamletyzować (dawniej hamletyzować ) 'rozmyślać. Jako przykład podaje np. bez rozmaitych źródeł pisanych. Piotra Skargi i Ignacego Krasickiego. Ten wykaz nazwisk można by jeszcze długo uzupełniać. filozofować. Podobnie i z mitologii. Biblii. Pisarz znajduje się jednakże ciągle pod "naciskiem" systemu języka. Postawa Hamleta spowodowała. ze postaci biblijne towarzyszą nam nawet w codziennym języku. Podsumowanie W świetle przytoczonych argumentów literackich wysuwa się wniosek. literatura piękna'. słyszymy takie pojęcia jak „syzyfowe prace”.W jaki sposób literatura piękna wpływa na język? Odwołaj się do podanego tekstu oraz tekstów kultury. Nasz język ogólny byłby zapewne inny. czyli postawa wyrażająca stan psychiki nadwrażliwej jednostki. Pod względem językowym karierę zrobił natomiast Hamlet. One także na stałe weszły . np. Autor w swym artykule zgadza się z teza. piśmiennictwo'. Cypriana Norwida i Aleksandra Fredry. Lektury przestrzegają przed złem. Marii Dąbrowskiej i Jarosława Iwaszkiewicza.ik w stylu artystycznym neologizmów jest sporo. jedni pisarze tworzyli ich niewiele (np. Świadczy to tylko o tym. jakimi należy dążyć do wytyczonych celów. Bolesława Prusa i Henryka Sienkiewicza. Dla Aleksego był to Bóg i życie zgodne z wiarą. Trudno sobie przecież wyobrazić jakikolwiek język cywilizowany bez pisma. umiłowanie Boga i silna wola pozwoli nam dostąpić w przyszłości zbawienia. wpływ bohaterów literackich. I głównie to znaczenie tkwi współcześnie w naszej świadomości językowej. Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. epoki lub całej ludzkości. Argumenty A. Krasiński. „pocałunek Judasza”. ze literatura wpływa na nasz język. od Byrona powstał bajronizm. że w języku zaczął funkcjonować termin hamletyzm . ale współzależność obu najważniejszych odmian językowych jest oczywista. gdyby nie powstawały w nim dzieła Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Mickiewicz. Anonimowy pisarz kreując postać Aleksego pragnął dać innym wzór godny do naśladowania. Ludzie sięgają po książki. Literatura piękna oddziałuje na naszą mowę także pośrednio. analizować. „puszka Pandory”’ czy „ czyn prometejski”. Słowniki rejestrują kilka wyrazów pospolitych utworzonych od tego imienia): hamletyzm 'struktura duchowa i /człowieka charakteryzująca się brakiem decyzji. musi się liczyć z doświadczeniem językowym odbiorcy. Na co dzień słyszymy takie pojęcia jak „ wdowi grosz”. Teza Literatura wpływa także na nasz język. mających takie same priorytety i marzenia.patrzenia na świat materialny. teorie. przewagą myśli nad wola i niezdolnością do czynu'. tytułowy bohater tragedii Szekspira. Ale nowe słowa.Literatura w węższym znaczeniu (od XIX wieku) to 'twórczość artystyczna obejmująca poezję. Najpierw istniało słowo a dopiero później powstał język. 194. czyli o wpływie literatury na język Literatura rozumiana szeroko to 'całokształt twórczości piśmienniczej danego narodu. stać się kimś innym. zwątpieniami. jednak miedzy nimi isnieje zależność. Pozwalają nam przenieść się w inną rzeczywistość . mitologii. rozdartej wewnętrznymi rozterkami. Tylko pokora. postawy. lubowali się w tworzeniu nowych słów i znaczeń (np. wzorów osobowych i wartości. Podracki Jerzy: "Hamletyczne rozterki donkiszota". kształtując smak literacki i w ogóle wrażliwość na piękno. dramat i prozę. powstają także od autorów. Stanisława Wyspiańskiego i Stefana Żeromskiego. zapomnieć na chwile o problemach. poszukującej tożsamości. że bohaterowie poszukiwali swego sensu w różnych dziedzinach życia. Dotyczy to zarówno praw gramatycznych. Język pisany jest naturalnie wtórny w stosunku do mówionego. „hiobowe nieszczęście”. Leśmian). Sienkiewicz). Dla Miłosza sensem jest jego nieśmiertelna poezja. którym się posługuje. Bardzo dużo związków frazeologicznych pochodzi z literatury pięknej. Norwid. marzyć o czynach i nie działać. które rzadko tylko da się przezwyciężyć. Kochanowski*. aby wyczytać w nich losy postaci podobnych do nich. Prusa „Lalka”. niespełnioną miłością. I myśl legnie zamknięta w duszy mojej cieniu. "Boże. przełamano w ręku. twierdząc. Ale wtłoczą na duszę — ja będę wygnany! Błąkać się w cudzoziemców. Żywy. Gustaw jako bohater. są równi i równiejsi (Folwark zwierzęcy Orwella). w nieprzyjaciół tłumie. Pod wpływem anioła pragnie walczyć o wolność ojczyzny. że na obczyźnie jego poezja zostanie niezrozumiana. Przykładem może być tu Konrad z „Dziadów” Adama Mickiewicza. co być wolnym z łaski Moskwicina. może być dla bohaterów literackich darem albo przekleństwem. Ja śpiewak. Podsumowanie Rodzaj czytanej literatury wpływa na wyobraźnię bohatera. Boi się. Argumenty A. Podam przykład . B." .Co to znaczy być człowiekiem wolnym ? Odpowiedz na pytanie na podstawie podanego fragmentu tekstu " Dziadów cz. Rekordzistą jeżeli chodzi o wzbogacenie polszczyzny o chętnie cytowane powiedzenia okazuje się Sienkiewicz . ale wrogów jeszcze bliżej. który pod wpływem lektury „książek zbójeckich” szuka idealnej miłości i popada w obłęd na podstawie „Dziadów cz. Powierzchownie i skrótowo rzecz biorąc . Z tym zjawiskiem spotykamy się na każdym kroku. Określenie problematyki Czym jest wolność? Każdy instynktownie wie. Teza Wolność w tekstach kultury przybiera różne formy. jego pragnienia i marzenia Lektura może wpływać twórczo lub destrukcyjnie na osobowość bohaterów literackich 195.człowiek wolny to taki. Mickiewicza. wolności słowa. . żeby zastosować w rozmowie cytat "Słowacki wielkim poetą był". lecz założą mu je na jego duszę. zarówno w życiu codziennym. sam o sobie decyduje. że będzie wolny. Obawia się. — i nikt z mojej pieśni nie zrozumie Nic — oprócz niekształtnego i marnego dźwięku. Na pamiątkę duchowej przemiany zapisuje na ścianie więziennej słowa:„Umarł Gustaw. protestujemy natychmiast i oburzamy się. jest niezależny od innych. zostanę dla mej ojczyzny umarły. jak i w literaturze. jest już świadomy tego.IV części. Ty to widzisz i nie grzmisz?". Jego imię brzmiało Gustaw i postać doznawała niespełnionej miłości. skąd przyszła nowina. Lecz ja znam.Ojciec Chrzestny II. "Zginę ja i pchły moje" (Zagłoba) zy "Dobry uczynek to jak Kali zabrać komuś krowę" ("W pustyni i w puszczy"). Mickiewiczowi zawdzięczamy "Ciemno wszędzie. bronić ją za wszelką cenę. I za chwilę następuje ważny przełom w jego życiu: z romantycznego kochanka przemienia się w bohatera narodowego. Jako dyjament w brudnym zawarty kamieniu. Łotry. Tak rozumiemy ją potocznie. zmusić nas do czegoś. że spotka go wygnanie. Nie trzeba znać "Ferdydurke" Gombrowicza. tej jednej broni z rąk mi nie wydarły. Doprowadziło go to do samobójstwa. z Gustawa w Konrada. Tego młodego zapaleńca znamy z wcześniejszego fragmentu. na czym ona polega. że zostaną mu zdjęte kajdany z rąk i nóg. głucho wszędzie" ("Dziady"). które na stałe weszły do naszego języka."Trzymaj swoich przyjaciół blisko. Mam być wolny — tak! nie wiem. Mówi się o wolności sumienia. lecz ta nowina nie cieszy go. C. Konrad budzi się ze snu podczas pobytu w więzieniu . Wiele jest cytatów. Kiedy ktoś próbuje nam coś narzucić.po czym zasypia. który może robić to. narodził się Konrad”. Przemiana nieszczęśliwie zakochanego młodzieńca w patriotę jest częstym motywem dzieł I połowy XIX wieku. Ale mi ją zepsuto. że narusza się naszą wolność. Łotry zdejmą mi tylko z rąk i nóg kajdany. III " i innego tekstu kultury. co chce. Podany fragment symbolizuje właśnie tę przemianę Gustawa w Konrada.do naszego języka. IV” A.z jego powieści mamy nie tylko "Bar wzięty!". "Miałeś chamie złoty róg" z "Wesela" Wyspiańskiego lub określenia. poezja Mickiewicza jako siła sprawcza do poszukiwania przez Wokulskiego romantycznej miłości ukazana w powieści B. Taki stan duszy został wywołany romantyczną.typu wielki brat (1984 Orwella). Okazuje się. a brata Judymowego. uczuć i wrażeń. Jak twórcy przedstawiają rodzinny dom bohaterów? Omów na podstawie fragmentu Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego. co wynosimy z domu rodzinnego. Bohaterem. Była to jejmość chuda. To cała otoczka emocji. Teza Dom rodzinny wpływa na kształtowanie się tożsamości. Doświadczał nieprzyjemnego uczucia półodrazy. aby rozpocząć godną egzystencję . Wprost przeciwnie. który nie potrafił wykorzystać wolności był Zenon Ziembiewicz z powieści Zofii Nałkowskiej „Granica". Wnętrza są ciemne i pełne odpychającego. Gdy stanął na dziedzińcu. co jest potrzebne. wiedział. pod dyktando którego pisał artykuły. biegających. Na kupie opalonych belek siedziała ciotka Pelagia. miłości. Mężczyzna musi ponieść konsekwencje swoich czynów.B. zbudzonej i wydobytej na jaw przez szczególne politowanie. To nie tylko cztery przysłowiowe ściany. bo ostatecznie wiedział. Ona kształtuje młodego człowieka.kochających rodziców. ale nie ruszała się z miejsca. dostrzegł w jego szyi pod murem fabryki mnóstwo dzieci skaczących. przypominają Judymowi trumnę. uczenia się kodeksu moralnego. postaw moralnych i społecznych bohatera w dorosłym życiu. schyliła się prędko i cmoknęła go z dala we włosy. nieskrywane niezadowolenie. polskie przysłowie. od Elżbiety . od której oczekiwał.swojej kochanki. Czego więcej potrzeba? Zenon czuł się wolny i uważał. jaki nie chce być. Określenie problematyki „ Czego Jaś się nie nauczył. od Justyny . z czasów dzieciństwa zawsze ma wpływ na nasze dalsze losy.narzeczonej. a co najważniejsze. jest mu przykro. że nawet wolność ma swoje granice. dla których rodzina okazuje się miejscem toksycznym. „półodrazy” do tego miejsca i zamieszkujących go ludzi. swoim miejscem na ziemi. Rodzina to podstawa egzystencji każdego z nas. stanowiące rdzeń uczuć familijnych. Zostaje oblany kwasem przez kochankę i popełnia samobójstwo. A co zrobił ze swoim darem? Dzień po dniu ją sobie odbierał. Judym szedł ku niej wolno. tego Jan nie będzie umiał”. Jego pojawienie się wywołuje wręcz szczere. że musi odwiedzać pamiętne miejsce swojego dzieciństwa. że świat do niego należy. że nie jest wolny. To. 196. Rzadko kto słyszał od niej dobre słowo.wszystkie ceniły swoją wolność i wszyst¬kie w jej imię podejmowały swoje działania. Przykro mu było witać się na placu. gdyby stać go było na odrzucenie kompromisów. uzależniając się od innych: od radcy Czechlińskiego. Ciotka Pelagia odwróciła głowę i spostrzegła go. a mógłby. a dzieci nabrały się szturchańców ile wlezie. Gdy przyszedł i dotknął nosem jej zabrudzonego rękawa w okolicach dłoni. Zupełnie inaczej krainę dzieciństwa Tomasza Judyma opisuje Stefan Żeromski. Wolność stała się dla niego nieznośna. Judym machnął ręką i uciekł po schodach. odrapane ściany. że musi witać tamtejszych mieszkańców. chorowita i zrzędna. Jak w każdej mądrości ludowej. .Dom jako ojczyzna. nieprzyjemnego chłodu. Brudne. U początków swojego dorosłego życia miał wszystko. podłogi i sufity są cieniste i smutne. kobieta stara. Są przecież i ci. wykształcenie. Również ich mieszkańcy. Większości z nas dom kojarzy się z ostoją. Niestety nie dla każdego ten azyl bezpieczeństwa jest gwarancją spokoju. wobec lokatorów i gapiów. że za niego podejmie trudne decyzje. tak i w tej jest wiele prawdy. rozbawionych. patrząc na nic najlepszy sposób życia ojca. przekroczenie których doprowadza do tragedii. krzywiąc się pod wąsem i mocując ze sobą. łaskawy chleb od lat wielu jedząca u siostrzeńca.brzmi stare. są w stosunku do niego oschli i nieprzyjemni. a potem żony. Argumenty A.Judym nie jest zadowolony. rodzina Judyma. Wiktora. spokojem. Podsumowanie Postacie literackie omówione przeze mnie łączy jedno . Dla doktora Judyma powrót do dawnego domu wiąże się z poczuciem wstydu i czegoś nieprzyjemnego. czasami ukrytą. Jednak. Nędza. Podsumowanie Dom. zapytują o jego dotychczasowe dzieje i sami opowiadają o ty. Teza Alegoria to środek stylistyczny wykorzystywany przez artystów sposób świadomy i celowy. Życie w Boleborzy i obserwacja rodziców wpłynęła na Ziembiewicza w taki sposób. Popularną alegorią literacką jest. zaś symbol-wielorako. każdy mebel.: przedstawienie żeglugi.np. np. każdy drobiazg przypominają mu szczęśliwe wspomnienia wyniesione z czasów dziecięcych. że Judym będąc dorosłym nie może się odnaleźć. który oprócz znaczenia dosłownego ma sens dodatkowy. Argumenty .: postać. 197. Od symbolu alegoria różni się tym. bezpieczeństwo. co działo się podczas jego nieobecności. W swojej epopei Mickiewicz opisał wieś Soplicowo.B. 175. domyślny. Znani mu od bardzo wczesnej młodości ludzie witają go z radością. że wszyscy rozumiemy ją jednakowo. np. miłość. W bajkach alegoriami ludzkich cech są postacie zwierzęcych bohaterów. „małą ojczyznę” tytułowego pana Tadeusza. tak samo jak Tadeusz tęsknił za nimi i ukochanym domem. z niego wynosimy takie wartości jak dobro. dali tylko inny obraz) Określenie problematyki Alegoria-motyw zawarty w dziele literackim(a tak że malarskim). jego problemy to wynik straty rodziców w bardzo młodym wieku. że tęsknili za nim i są szczęśliwi z jego powrotu. gdy zabraknie ich w przysłowiowych czterech ścianach nikt z nas nie będzie mógł powielać ich w normalnym życiu. Trudno wówczas budować swoje dalsze relacje z drugim człowiekiem. w sztukach plastycznych. poniżenie spowodowało. winien dawać nam wskazówki na przyszłość. Widać. Młodzieniec wraca do swojego domu po kilku latach nauki spędzonych w dalekim mieście. waga sprawiedliwości. podróży jako odpowiednika ludzkiego życia. ze przez całe życie chodził na kompromisy i powielał schemat z dzieciństwa. zdarzenie. czasami jawną. czyli alegoryczny.Po co w tekstach kultury używana jest alegoria? Na podstawie obrazu Jacka Malczewskiego „Śmierć” i innych tekstów literackich (modyfikacja pyt. Niedojrzałość Cezarego Baryki. Z domem swojego dzieciństwa wita się z czułością.: sowa to alegoria mądrości. podejmującym motyw śmierci. pies . w których np. Na jego obrazie śmierć została przedstawiona jako alegoria pod postacią kobiety z kosą. czołowy przedstawiciel symbolizmu tworzący na przełomie XIX i XX w.A. oznaczające śmierć (np. Młoda dziewczyna mocno dzierży w dłoniach swą broń i z wyrazem leciutkiego uśmiechu na twarzy spokojnie czeka na ostanie tchnienie człowieka. Stanowić powinna pewną dolegliwość oraz zarazem równocześnie stanowić wyraz negatywnej oceny zachowań ludzkich. w przypowieściach i bajkach zwierzęcych.in. z tyłu którego widać w oknie twarz starca. Waga symbolizuje rozwagę w ocenie aby zbyt pochopnie nie wyciągać wniosków . C. Artystą. 198. Cecha ta wyraża się w naszym systemie prawnym jako zasada równości wobec prawa. Popularną alegorią średniowieczną był kościotrup z kosą w ręku lub rozkładający się trup.Refleksje na temat życia człowieka. lew . Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią). Przykładem mogą być liczne bajki Ignacego Krasickiego. W swych dziełach ukazywali całą . Na pierwszym obrazie dziewczyna buńczuczcie stoi oparta o ścianę domu. uosabia to karę. Alegorią jest rzeźba Temidy. niezbadaną zagadkę na świecie? To oczywiście sam człowiek.wierności. Zatem Temida jest tu alegorią sprawiedliwości. nieuchronnej chwili końca staruszka w oknie. Podsumowanie Alegoria zatem to ważny środek stylistyczny. zdrowej kobiety pozwala wyobraźni na stworzenie sobie wizerunku spokojnej śmierci. malarz. ze istota ludzka ma złożona psychikę i osobowość. Wiąże się to z faktem. co stwarza wrażenie mocnej. m. D. Jak się łatwo domyśleć przyszła właśnie po jego duszę. miecz strzeże porządku . sprawiedliwości i dobrych obyczajów. plakat z 9 Biennale Plakatu Teatralnego i własnych przykładów tekstów kultury. Pisarze na przestrzeni epok próbowali wyróżnić typu ludzkie. Nadanie śmierci rysów hardej.siły i władzy. sowa była alegorią mądrości. był Jacek Malczewski . Czasami Temida przedstawiana jest z uciętą głową. Określenie problematyki Co stanowi największą . Alegoria często występowała w gatunkach dydaktycznych. Prawa dłoń podpiera mocno bok. Zasłonięte oczy Temidy symbolizują bezstronność . Odnieś się do plakatu Mieczysława Górowskiego. Która musi być sprawiedliwa. B. który niesie za sobą znaczenie dosłowne i ukryte. który nie ma twarzy. Można także dodać postać Tadka z opowiadań Borowskiego. W 1942 roku pracował jako goniec w szpitalu w zamkniętym obszarze za drutami. Natomiast utwory zawierające wiele przemyśleń dotyczących prób rozwikłania tej zagadki. jak i po niej zachował do końca aktywna postawę. Teza Literatura i sztuka snują refleksje o człowieku. Trzyma ją część ręki. do poszukiwania ukrytych treści. wstydzi się pokazać swojego prawdziwego oblicza. W czasie powstania w getcie dowodził oddziałem czterdziestu ludzi. co to za typ człowieka. po skąpców. ale nierozwiązywalną.Jeśli . zatem to osoba pełna lęku. Posiadał stałą przepustkę umożliwiającą mu poruszanie się po mieście. Starł się przeciwstawić złu a nawet prowadził swój wyścig z Bogiem. Gra kogoś eleganckiego. zmian? Problem ten podejmowały teksty kultury. co je ćmy gromadą skwiercząc u lampy objawiają… . Zamiast niej ma czarną plamę. Edelman to przykład człowieka. 199. zamężnego. Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall opowiada o godności podczas II wojny światowej. Twarz znajduje się z boku. buntowników. jakby to nikłe pierze skrzydłem uronione chuda chłopięca noga zadarta do nieba . Plakat przedstawia mężczyznę. który zarówno w czasie wojny. Bohater nie posiada także rysów twarzy. Kolejnego dnia pojawiła się modyfikacja pytania: Jak mity greckie wpływały na kulturę europejską? Rozważ na podstawie podanego wiersza oraz innych dzieł kultury. kreując różne typy bohaterów.galerię odmiennych postaci. został kardiologiem. Bohater utworu Marek Edelman opowiada o masowym wywożeniu Żydów do Treblinki na śmierć w komorach gazowych. Jakby na obronę dano nam tyle męstwa. polityk. nie chciał opuścić swych współtowarzyszy niewoli. Do końca wałczył o ich godną śmierć. Jednak nie ujawnia on twarzy. Podsumowanie Bez wątpienia człowiek to najciekawszy przedmiot niezbadanej wiedzy. omówiona w poprzednich kilku pytaniach. manipuluje innymi. B. dociekają mechanizmów rządzących psychiką bohatera. altruistów i biernych obserwatorów. Argumenty A. Często pojawia się pytania: skąd w człowieku tyle wytrwałości. skończył studia medyczne. Widać tylko jego stopę.znaczyła wszystko. Plakaty pobudzają do myślenia. w rzeczywistości getta warszawskiego i holokaustu. która kłamie. Po wojnie pozostał w Polsce. ale nie wykorzystał tej okazji. ktoś ważny. Według mnie to osoba.od buntowników po zbrodniarzy. C. czy bohaterów. ze nie czuje on twardego gruntu pod nogami. Ernest Bryll „Wciąż o Ikarach” Wciąż o Ikarach głoszą – choć doleciał Dedal. Dlaczego ma tylko jednego buta? Goła stopa symbolizuje.Jak mity greckie wpływają na kulturę europejską? Obraz Tycjana Syzyf i odniesienie do innych tekstów literackich.od morderców. Nie ma jednak jednego buta. być może jest to nawet biznesmen. jest egoistyczna. marzycieli. od wieków fascynującą. tajemnicą. siły do życia. Jest wciąż zagadką. bo ma cos do ukrycia. Można się zastanowić. który ubrany jest w elegancki garnitur. A swoje ucapić. a jednak to on jest wspominany i podziwiany jako ten. które przyglądają się Syzyfowi z drugiego planu obrazu. W tym wierszu zwyciężczyni z Samotraki jest . jednak Bryll proponuje inne spojrzenie na ów mit. stworzenia o ogromnych oczach. który wybrałem na motto przewodnie swojej pracy „ Kto kocha mity. ale boi się by nie uciekł. co osiwiał pojmując ludzi. jest w pewien sposób filozofem”. Albowiem jak mówi cytat. To właśnie z kultury grecko-rzymskiej pochodzą utrwalone już kanony piękna.. które nawiązują do tradycji mitologicznej. Wierszem nawiązującym w swej treści do sylwetki bogini jest liryk Zbigniewa Herberta „Nike. Argumenty A. fundamenty estetyki. Ma ochotę podejść i pocałować go w czoło. Ikar był lekkomyślny i zapłacił za to cenę. Podmiot mówiący w wierszu niejako dyskredytuje postać Ikara. Ernest Bryll często sięga do znanych motywów literackich. uciekających z wyspy Krety przy pomocy skonstruowanych przez Dedala skrzydeł. Obraz Tycjana uderza przede wszystkim niezwykłym realizmem oraz prostotą przekazu. oczy im odwracał od podniebnych dramatów. by ratować Ikara. Utwór posiada dwóch bohaterów: jednym z nich jest tytułowa postać. to on powinien zostać zapamiętany przez potomnych. Pietera Breughla. która w przypływie ludzkiego uczucia pragnie zatrzymać młodzieńca. nauki. Zwyczajowo ważniejszą postacią tej historii jest zawsze Ikar.poznawszy miękkość wosku umiemy dopadać wybranych brzegów – mijają nas w pieśni. „Wciąż o Ikarach głoszą” niejako wyśmiewa takie podejście do problemu Ikara i Dedala. że nie gapić trzeba się nam w Ikary. Obraz Tycjana przedstawia ciemne dno Tartaru – krainy wiecznego cierpienia i męki umarłych. filozofii. który podjął ryzyko. Wiedział. Utwór pisany jest z perspektywy obiektywnego obserwatora zdarzenia . powrócił? Określenie problematyki Mity obok wiedzy o świecie antycznym są podstawowym źródłem kultury śródziemnomorskiej. C. Grozę budzą również tajemnicze stworzenia. Przez wieki bowiem przetwarzano motywy mitologiczne. B. wreszcie demokracji i wolności człowieka. biorącego udział w bitwie." Wiersz porusza tematykę mitu o Ikarze i Dedalu.Czy Dedal. że nie patrzy w Ikary… Breughel. przesyconych wiedzą ogólnoludzką opowiadań. . a przecież to on dotarł do celu. Tak jak mijają chłopa albo mu się dziwią. wyrażeń i zwrotów o antycznym pochodzeniu. nie upadkiem smucić . która się waha”. Jako przykład może posłużyć tu utwór pt.choćby najwyższy… . Słowa Arystotelesa oddają sens tych pełnych refleksji. Zwraca uwagę na to. który Syzyf nieustannie musi wtaczać pod górę.. że Dedal jest zawsze ignorowany. Na ciemnym tle płótna wyraźnie odcina się postać Syzyfa. "Wciąż o Ikarach głoszą. porównując go do ćmy spalonej przez lampę. liryki. W języku potocznym znajdujemy także wiele słów. Teza Mity greckie stały się natchnieniem i źródłem inspiracji dla artystów kolejnych epok literackich.bardzo oczywiste jest tu nawiązanie do niderlandzkiego malarza. uginające się pod ciężarem głazu. Tycjan z niebywałą dokładnością odmalował ciało mężczyzny. które z czasem stały się skarbnicą mądrości wielu pokoleń. Argumenty Zdaniem Miodka to pozytywne zjawisko. wyrażając swoje emocje o zabarwieniu negatywnym: nie cierpię go. 200. np. cudowna. dziubdziać. Czasem wyrazy zakończone przyrostkiem wskazującym na funkcję zgrubiającą mogą mieć też dodatnie zabarwienie emocjonalne. Obecnie opowieści o bohaterach i bogach traktujemy jako ciekawostki. podany był ten sam tekst podstawowy Miodka. Czasem ekspresja wyraża się przez formę brzmieniową o charakterze dźwiękonaśladowczym. cechę. tylko trochę inaczej sformułowane pytanie) Określenie problematyki Słowa nie tylko nazywają osoby. kwękać. ubóstwiam ją uwielbiam ją Wyrażamy za pomocą odpowiednich słów nasz pozytywny stosunek emocjonalny do kogoś. przyrównana do pracy Syzyfa w postaci stosowania wyrafinowanych metod nauczania na podstawie „Syzyfowych prac” S. tekstu kultury i doświadczeń językowych ( modyfikacja pytania 171. np. Bunt Ikara przyrównany do odmiennych postaw człowieka wobec życia i świata na podstawie wiersza T. E.chude nogi. osobę. np. np. stanowi tło dla konkretnych wydarzeń. Możemy również wypowiadać się. słoń . onomatopeicznym. potoczne przekonania dotyczące rzeczy. moje poczciwe. Ekspresywizmy zatem to wyrazy. dziadyga. mity odgrywały ogromną rolę. Wyrazy o zabarwieniu uczuciowym ujemnym nazywamy zgrubieniami. kiedy za pomocą takiej zwykłej.Wykorzystanie ekspresywizmów . możemy wnieść do danej formacji zabarwienie uczuciowe. które nazywają i takież systemy wartości. gdy zostanie użyty w znaczeniu przenośnym. Mity mają jednak charakter symboliczny i niosą uniwersalne treści. Są źródłem tematów literatury i sztuki. Były niezwykle ważne. F.postacią drugoplanową. których oni nie mogli pojąć. zdarzenie. mówimy: wspaniała.wyrazów nacechowanych emocjonalnie. Teza Słownictwo emocjonalne ma charakter wartościująco-oceniający. synuś. ciamdziać. Żeromskiego. nie znoszę go. Iwaszkiewicza „Ikar”. rzeczy. Wypowiadając się o koleżance. sytuację. Stanowiły one składnik kultury oraz pełniły funkcje poznawcze i światopoglądowe. kochane psisko. ale także uzewnętrzniają nasz stosunek emocjonalny. Niektóre wyrazy uzyskują odpowiednie zabarwienie uczuciowe w zależności od formantu przyrostka dodanego do podstawy słowotwórczej. Romantyczny wzlot Ikara wbrew rozsądkowi jako symbol wiary w nieograniczone możliwości ludzkie i jego odniesienia w opowiadaniu J. Różewicza „Prawa i obowiązki”. Rusyfikacja młodzieży polskiej. np. które oznaczają nie tylko jakiś przedmiot. Dziś nie mają one już tak dużego znaczenia. gdyż wyjaśniały Grekom wszystkie zjawiska. mam-unia. serduszko są to zdrobnienia. inspiracją artystyczną dla wciąż nowych interpretacji dawnych obrazów oraz źródłem prawd filozoficznych. miejsce. nochał. D. Wiersz bowiem mówi o tragizmie pokolenia Kolumbów skazanego na śmierć przez historię. Podsumowanie W starożytności. patyki . krótkiej jednogłoskowej końcówki. Odwołanie do Miodka. Niekiedy wyraz nabiera nacechowania emocjonalnego. czynności. W słowach ukryte są emocje. czyli . które zwykle mają zabarwienie uczuciowe dodatnie. Zwykle odbijają powszechne.gruby człowiek. ale także emocjonalny stosunek do niego. nienawidzę go. Do czego prowadzi pycha? Fragment Wielkiej Improwizacji Konrada w Dziadach cz III odwołaj sie do całości utworu i innego tekstu kultury ( modyfikacja pyt. pleciuch. uczniowskim. Literatura często utrwala ten motyw w swoich dziełach.samotność. zarozumialstwo. Nie zamierza się jednak spowiadać. studenckim. aby Bóg dał mu władzę nad ludzkimi duszami. negatywny stosunek do osób. Konrad uważa. Przykładem mogą być także treny. Teza Pycha to cecha. np. Wystarczy. Do tego pytania pasuje cała wiedza opracowana w pyt. duma. w Trenie VIII jest bardzo dużo zdrobnień w odniesieniu do Urszulki. którzy z różnych przyczyn są pełni pychy i zarozumiałości. izolacja. ze do rdzenia kot dodamy formant -ek i już mamy zdrobnienie. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. np. 87. wujaszek. z wyniosłością. że jest równy Bogu. czyli fragment Wielkiej Improwizacji) Określenie problematyki Pycha jest jedną z najbardziej znanych ludzkich postaw. pojęć czy czynności. wysokie mniemanie o sobie połączone z patrzeniem na innych z góry. III. Adam Mickiewicza. wpływa na nich niszcząco. W każdym jednak przypadku spotyka ich za to kara. matusia. Cz. podali jednak inny fragment z Dziadów. 201. jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. Pragnie . Romantyczny bojownik żąda. 153 o zdrobnieniach i omówiony tam także przykład z „Przedwiośnia” Podsumowanie Wyrazy o określonej barwie uczuciowej występują najczęściej w języku potocznym. To przesadnie dobra ocena samego siebie. chłopaczysko. Używając języka potocznego najlepszym określeniem jest „zadzieranie przez kogoś nosa” . wyrazy o barwie emocjonalnej wyrazu ujemnej wyrażają ujemny. przedmiotów. która determinuje działania bohaterów literackich. co podkreślą boleść ojca po stracie córki i jego miłość do niej. np. np. Jako pierwszy utwór przytoczę Dziady cz.możemy ją nacechować emocjonalnie. także środowiskowym. a nawet śmierć. jabłuszko. staruch. III jako tekst podstawowy. Argumenty A. brudas. Pisarze kreują na kartach swych utworów bohaterów. Wyrazy o barwie emocjonalnej wyrazu dodatniej wyrażają pozytywny stosunek. prasie. Kulminacyjnym punktem rozpaczy bohatera jest nazwanie Boga – carem. gdzie kupić. Na tym tle widzimy także i innych mieszkańców Petersburga. radiu. Producenci prześcigają się w zdobyciu kij enta. że reklama odnawia język? Odnieść się do reklam. rozmawiali z nim bez skrępowania o swoich sprawach. jak kupić. ze fundamenty stolicy zostały wzniesione na wyzysku innych. Określenie problematyki Reklama na stałe weszła do naszej rzeczywistości. Osoby pyszne ponoszą konsekwencje swojej postawy. Bogowie zapraszali go do swego stołu. Tartaru. podanego tekstu o reklamach i własnych doświadczeń. Dostrzegamy tu określoną hierarchię. Pycha posłużyła Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. a jedynie pogardę dla władcy i nienawiść. Internecie. Syzyf z czasem zaczął być pełen pychy i wiary. . jaki wyłania się z Ustępu do Dziadów części III. Podsumowanie Różne są źródła. Czasami nie jesteśmy świadomi. Do tego celu wykorzystują całą armię różnych środków gramatycznych i pozajęzykowych. Pycha determinuje losy bohaterów literackich. Dlatego zaczął powtarzać sekrety niebiańskich znajomych. Ludzie w nim cierpią i żyją w ubóstwie. jak mocno wpływa ona na nasze życie i na wybory. Władca Niebios jednak nie odpowiada na jego żądania co doprowadza do wykrzyknięcia przez Konrada słów bluźnierczych. Na dole są ci najliczniejsibiedota. rewelacje zniżki. Są nimi zesłańcy. W ich oczach nie widać dumy. Konsumenci sami się gubią w tym gąszczu propozycji. Spotykamy ją w telewizji. na której podobnie jak w mieście trudno się porozumieć. Wymyślają cudowne promocje. przyczyny ich pychy. że reklama jest dźwignią handlu. cieszył się sympatią Zeusa oraz innych nieśmiertelnych. aby ukazać ważne problemy odnoszące się do reguł rządzących światem.Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem.rządzić miłością. Na samym jej szczycie znajduje się car. B. Każdy akt pychy to refleksja pisarza. To miasto opanowane przez totalitaryzm. Pośrodku swoje miejsce mają bliscy współpracownicy. Pycha została także przedstawiona na podstawie obrazu Petersburga. Panuje wyzysk i ślepe podporządkowanie się carowi. Bez chwytliwych haseł upadłyby największe firmy. ponieważ przed wypowiedzeniem ostatniego bluźnierstwa Konrad mdleje i dopowiada je diabeł. ale wiedzą. Swoje rozważania dopełnię symboliką wybranej przeze mnie postaci. Nie dokonuje tego on sam. dlatego próbują go zmanipulować. Od tamtej pory musi pchać na górę ogromny kamień. Z jednej strony podziwiają przepych miasta. który tuż przy szczycie znów stacza się w dół. Syzyf. Petersburg porównywany jest do wieży Babel. Za pychę strącono go do najgłębszej części państwa zmarłych. C.to ulubieniec Olimpu. Mieszkańcy Petersburga są więc wyraźnie podzieleni. na ulicach. Nie bez powodu mówi się. że nikt mu nic nie zrobi skoro ma przyjaciół w osobach samych bogów olimpijskich. produkty dnia. nie wiedząc co kupić. 202. Ich użycie w przekazie reklamowym odbywa się najczęściej na prawach gry językowej.nawiązanie do tytułu dramatu Szekspira Sen nocy letniej. bo któż by nie chciał znaleźć się w takiej grupie? Reklama stwarza pozory regularności i systematyczności. środki gramatyczne. środki poetyckie. że „gdy biel jest bielsza. czyli nowe wyrazy . że mamy do czynienia z całkiem nowymi związkami wyrazowymi. Przypomina to system "lajków" na Facebooku. gry słownej. podsumowującą miniony rok. słynne powiedzonko. Teza Język reklamy odnawia język. że łamią normy poprawnościowe. stylizacje. to pranie jest czystsze”. po apele wezwania. informujący o produkcie lub usłudze.Reklama nazywamy wszelkie zabiegi mające na celu nakłonienie nabywców do zakupienia towarów lub usług. że reklama operuje błędami językowymi. oddziałujące na wolę odbiorcy. wykorzystujących funkcje perswazyjne. jak wiele znanych osób skorzystało z oferty tej właśnie cyfrowej sieci komórkowej. Podam ich przykłady: Król mocy letniej (reklama piwa Król). plakatu. W ten sposób odbiorca mógł się przekonać . rysunku. Zdarza się . To komunikat zachęcający do zakupu towaru. Tym samym reklamy wpływają w ten sosom na nasz język. . Wykorzystanie twarzy największych polskich gwiazd miało na celu nakłonienie potencjalnego klijenta do zmiany swojej dotychczasowej sieci i przeniesienie się do grona celebrytów. np. ( patrz pyt.Play podsumowuje i wprowadza nową gwiazdę 4G LTE. dzięki zastosowaniu „skrzydlatych słów”. Reklama powoduje. W reklamie używa się stwierdzenia: „skrzydlate słowa”. W jednej z reklam dowiadujemy się (brzmi to absurdalnie). Tym samym użycie w reklamach skrzydlatych słów powoduje. by zmanipulować odbiorcę. z hasłem. Rozpiętość środków językowych wykorzystywanych przez reklamę jest bardzo bogata od żartu. w ten sposób ogłoszeniodawcy trafiają do wyobraźni całej rzeszy młodych ludzi i tym samym realizują pod kolejną postacią funkcję impresywną. Kama na ławę (reklama margaryny Kama).nawiązanie do znanego przysłowia Fortuna kołem się toczy. czyli nie da się ustalić autorstwa danego frazeologizmu. Podsumowanie Język reklamy opiera się na środkach językowych. które powstają tylko na potrzeby danej reklamy. Kolejnym elementem sa neologizmy. D. że proceder przenoszenia się do sieci Play i zakupu szybkiego Internetu 4G LTE to proces cykliczny. które nadała firma w ostatnim czasie i przekształcenie ich w jedną reklamę. słownikowe. Reklama wykorzystuje środki językowe i pozajęzykowe. poddawane są one bowiem przeróbkom. Klient ma mieć wrażenie. przedstawiony na przykład w formie filmu.nawiązanie do znanego frazeologizmuKawa na ławę Fortuna owocem się toczy (reklama napoju Frugo). Omówię reklamę telewizyjną marki Play. ze język potoczny wchodzi do języka oficjalnego. tylko po to. Pomysł ogłoszenia opiera się głównie na połączeniu wszystkich spotów. 179.Coca-cola to jest to lub No to Frugo. Argumenty A. pięknym językiem. aby bez zaguby narodu ten krok ominąć umiała. czyli z szlacheckim. słownictwem frazeologią. że tekst ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. Argumenty A. który buduje daną wypowiedź.Jaką funkcję pełnią utwory? Na podstawie fragmentu "Przestróg dla Polski" Stanisława Staszica. powinien „uczyć. naród z rządem feudalnym. Teza Twórcy oddziałują na odbiorców za pomocą wypowiedzi. abym objaśnił pewne ogólniej wyrzeczone prawdy. przekupywali. 68 mówić o Kazaniach Skargi jako przykład własny. sprzedawczyków. chce czegoś nauczyć powinien też skłonić odbiorcę do przyjęcia jego punktu widzenia. mówię jeszcze raz. dzisiaj żadnym sposobem utrzymać się nie może: musi być dzielonym i zginąć. Utwór literacki musi oddziaływać na rozum. B. zachwycać i wzruszać”. „Przestrogi dla Polski” to przykład mistrzowskiej sztuki retorycznej ( patrz pyt. Polska Rzeczpospolita nie przestanie być złą i naród do reszty zniszczy. przeto zdaje mi się nie od rzeczy. a także własnych doświadczeń komunikacyjnych ( nawiązanie do pyt. że naród pod despotyzmem nie jest na zawsze zgubiony. handlowali koroną. że Rzeczpospolita obywateli zamieniła się w Rzeczpospolitą łupieżców. krzywoprzysięzców. wywołanie uczucia współczucia. apelach. Namówienie na kupno jakiegoś produktu. Przeciwnie. użyteczniejszą narodowi naszemu byłaby w tym razie absolutna monarchia. a autor. Jaki chce osiągnąć cel swoimi słowami. bo jeszcze nadto wiele mamy uprzedzenia. podstępów. Pisarz. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach. oszukiwali. Dzisiaj utrzymywać się rzeczompospolitym najrozumniej ustanowionym trudno. zgodnie z łacińską maksymą. mimika. że. które te przestrogi obejmują. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. za pomocą których w sposób krytyczny zostali przedstawieni magnaci. gruntować się nie będzie. bo od rządu feudalnego do Rzeczypospolitej porządnej despotyzm jest średnią drogą. Zła rzeczpospolita naród Polaków już do połowy zagubiła i widzę jasno. W ten celu posługuje się on odpowiednimi środkami artystycznego wyrazu. operuje żywym. odezwach do narodu. najczęściej stosując perswazję. to jest. innych utworów literackich. a które tak są w ustawie przyszłej Rzeczypospolitej istotne. Bo pierwsza naród Polaków zachowa. Treść musi otwierać odbiorcy oczy. On istnie. 68) Bo myślałem sobie. który chce być moralizatorem. która polega na tym. ton wypowiedzi jest moralizatorski. Lecz ponieważ stan szlachecki obrał sposób pierwszy. nakłaniająca. przekonanie do swoich racji wyborczych. — bez zasadzenia na nich swojego rządu. wykorzystywali ustawy dla własnych korzyści. . zdrajców. czy rozbudzenie postawy patriotycznej. jeżeli przyszła jej ustawa na tych wielkich prawdach. czy sposób mówienia. Wszystko zależy jaką intencję stawia sobie nadawca. Owszem. 161). jak zła rzeczpospolita. Druga część fragmentu zbudowana jest z pytań retorycznych. że bez ich uskutecznienia Polska zaginie. Z pyta. I tak też powinien być dobry tekst perswazyjny. rozpijali szlachtę.203. wolę i uczucia odbiorcy. To oni nauczyli obywateli zdrady. — tylko jest przyciśnionym do czasu. w których występuje funkcja perswazyjna. Magnaci doprowadzili do upadku kraj i teraz szlachta zmuszona jest sama naprawiać ich błędy. która w głównej mierze przyczyniła się do upadku Polski. Fragment „Przestróg dla Polski” zawiera krytykę magnaterii. ponieważ chce ratować kraj ustawą Rzeczypospolitej rządnej. zrywali sejmy. Możnowładcy nie szanowali i nie przestrzegali praw. Takie postępowanie doprowadziło do tego. Ważny jest nawet ton głosu. Podsumowanie Perswazja jest sztuką przekonywani innych do swoich poglądów. jeszcze szlachta nie dosyć oświecona. na rzeczy o których dotychczas nie zdawał sobie sprawy. przemówieniach polityków. a rzeczompospolitym źle urządzonym niepodobno Określenie problematyki Utwory literackie spełniają funkcję perswazyjną. odwołuje się do wyobraźni. coraz gorszych warunków życia biedoty wiejskiej. a rzeczywistość daleko odbiega od pragnień. Teza Problematyka spraw społecznych jako temat tekstów kultury zależała od kontekstu historycznego. scjentyzmu. Osoba ta jest wyniszczona nałogiem. komunistów w Warszawie. Taka biografia pozwoliła Żeromskiemu ukazać różne warstwy naszego społeczeństwa i ich problemy. nierówność społeczna. wprowadza wiele dramatycznych obrazków. nierówności społecznych. Popiół formuje się w postać. odwołać się do plakatu i tekstów literackich. Jest ona nijako zjednoczona z papierosem. „Lalka” podejmuje szereg problemów społecznych.pouczający. na kształt człowieka. To on uczestniczył w rewolucji. że hasło pracy organicznej nie jest przez polskie społeczeństwo realizowane w wystarczający sposób. pracy u podstaw. jak przy pytaniu 84. Prus stwierdza. A. przedsiębiorczy ale wielu polskich przedsiębiorców jest za mało aktywnych.w Lalce ideały te nie są realizowane w sposób dostateczny. Najważniejszy z nich to ukazanie. ( podany był ten sam plakat. iż wymarzony sojusz chłopsko.-inteligencki (szlachecki) jest złudzeniem. przykład Heleny Stawskiejmusi pracować ale jej praca jest gorzej wynagradzana niż praca mężczyzny. żyjący we własnym świecie. „Wesele” Wyspiański . krzywdy. którzy wierzą w ideały nauki.Autor Wesela porusza doniosłe problemy narodowe i społeczne dotyczące Polski końca XIX w. wpływ faktów historycznych na dzieje narodu. B. pełen cierpień. Autor kreśli tu swoje rozczarowanie z nowo powstałego państwa. takie jak bieda. powiększającej się rzeszy proletariatu. C. Przedwiośnie jest zatem powieścią społeczną. ale giną. emancypacja. Teksty kultury jako użyteczne narzędzi wypowiedzi społecznej. walcząc w powstaniu. ponieważ tylko Wokulski jest kreatywny. ale inne do niego sformułowane pytanie) Określenie problematyki Literatura od zawsze była zwierciadłem w którym odbijały się problemy społeczne narodu. która wzrusza obrazem powojennej Polski. To świat daleki od ideału. Bolesław Prus pokazuje narastający w polskim społeczeństwie antysemityzm. asymilacji innych narodów. Emancypacja. Występuje tym samym przeciwko asymilacji Żydów. Krytycznie odnosi się do przemian w społeczeństwie. Prus w swej powieści realizował hasło utylitaryzmu. Praca u podstaw-w powieści program ten realizuje Wokulski. Innym przykładem jest Geist. organicyzmu . który jest konsekwencją działalności publicystów. tworzą całość. z którego wyłania są popiół. walczył podczas wojny. W przełomowych dla naszego społeczeństwa chwilach powstała powieść Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”. proletariatu . Scjentyzm. Czołga się po ziemi. poznał życie chłopów. 204. . przebywał wśród ziemiaństwa w Nawłoci. nie ma na nic siły. Argumenty A. emancypacji kobiet. Cały przekrój naszego narodu obserwujemy na podstawie losów Cezarego Baryki. Jej ciało to jeden wielki popiół. w powieści przedstawieni są studenci. Wszyscy są oderwani od rzeczywistości. przemawiających do wyobraźni. pracy Organicznej. pragnie bowiem pomagać innym oraz Zasławska. tolerancja. Na ilustracji widzimy palącego się papierosa. Wzorem dla uwolnionej wyobraźni był przede wszystkim świat marzeń sennych. W jego widzeniu często nie ma logiki. Chłopiec ożywia obraz ojca „zaprzedanego już tamtej stronie”. określonych zasad. Podsumowanie Literatura i sztuka daje wiele przykładów odpowiednich zachowań. Tę obsesję widzimy w chorobliwej chęci zostania ptakiem..Czy autor powinien odzwierciedlać rzeczywistość czy kreować inny obraz świata? Na podstawie obrazu rysunek Bruno Schultz –Ojciec. inne wartości prezentowane przez te grupy. czyli fantastykę. Akcja powieści toczy się w prowincjonalnym miasteczku bez nazwy. Dla chłopca ojciec jest czarodziejem. zaskakujące skojarzenia dzieci.dziecko. mentalność i różnice między dwoma skrajnymi stanami. w takiej formie jak . groteskę. w której wychował się autor. Opowiadanie jest wspomnieniem z dzieciństwa. 205. Odnieś sie do tekstów literackich. lecący nad stołem. Bohater. realizm oraz fantastyczne światy. senne widzenie. surrealistyczne. Z czasem ten mężczyzna coraz bardziej odrywa się od rzeczywistości. które były charakterystyczne dla poszczególnych warstw społeczeństwa.Schulz opisując świat oczyma dziecka wskrzesza świat ze swojego dzieciństwa. Współczesna literatura także nie pozostaje obojętna wobec problemów społecznych. Teza Naśladowanie rzeczywistości. Z drugiej strony stawiano na kreacjonizm. Argumenty A. czyli dążenie do naśladowania rzeczywistości. samą wyobraźnię nieprzetłumaczalną na język. artystą i magiem. 80) Określenie problematyki Artyści na przestrzeni epok wysuwali wiele teorii. Ukazywali podziały. Pisarze. Kreacjonizm miał wyzwolić w sztuce to. Pod Mocnym Aniołem. obraz poetycki lub malarski. zapada na zdrowiu. Przykładowe teksty: Jerzy Pilch. Jedni uważali. bariery. co zwykle zakrywało słowo. sytuacji historycznej i różne jego problemy. Dzięki niej widzimy obraz społeczeństwa polskiego. (modyfikacja pyt. że literatura powinna niczym zwierciadło dokładnie opisywać otaczającą rzeczywistość. groteskowe wizje to ważne sposoby opisywania świata przedstawionego. Ten kierunek nazywamy realizmem. Bezskutecznie pragnie stworzyć swoją nową rzeczywistość. Obrazek Bruno Schultza nawiązuje do opowiadań autora „Sklepy cynamonowe”. do takich z pewnością należą uzależnienia. Christiane F. w onirycznej atmosferze żydowskiej rodziny.D. surrealizm.obserwuje świat ojca i próbuje się w nim odnaleźć. co do tego w jaki sposób należy opisywać rzeczywistość. wycofuje się w świat swoich myśli. czasami absurd. potępia również zachowania naganne. dzieci z dworca ZOO. wynurzenia chorych psychicznie. czy malarze w ten sposób wskazywali na wiele ważnych problemów. My. C. nabiera funkcji symbolicznej. Tworzenie zatem może mieć różne oblicza. wykorzystanie archetypu mitologicznego podróżnika. To nie tylko sposób przemieszczania się z punku A do punktu B. nie należał do żadnej lektury. że analizowany przeze mnie motyw ma wiele znaczeń. po arystokrację. 2) Określenie problematyki Podróż i jej odmiany – jak wędrówka. Teza Podróż i jej odmiany są dla bohaterów źródłem wiedzy i bogatych doświadczeń wewnętrznych. B. ukazującym ten motyw jest „Kordian” Juliusza Słowackiego. Mogę zatem stwierdzić. Obraz realistycznej Warszawy i ludzi mieszkających w tym mieście przynosi nam „Lalka” Bolesława Prusa. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną.walkę w imię ojczyzny. wnętrza sklepów i budynków od piwnic aż po strych. gdzie wszystko może się wydarzyć. Przykładem kreacji rzeczywistości fantastycznej jest cała literatura fantasy. by pokazać życie ich mieszkańców. Opis stolicy to tylko pretekst. Odwołaj sie do podanego fragmentu ( fragment zwykły. Innym utworem. który odbywa romantyczną podróż po Europie. Autorzy traktują ów temat jako pretekst do refleksji nad losem ludzkim. Staffa „Odys” D. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem. Realizm to prawdziwość i wierność odtwarzania rzeczywistości w fikcji literackiej. czy tez popularny cykl powieści o „Harrym Potterze…. Odkrywa wielką ideę. np. 206. Argumenty A. snu i urojeń. wędrówka średniowiecznego ascety ku chwale Boga i wybór tułaczki jako sposobu życia ukazane w „Legendzie o św. podróż małego chłopca. Sama wędrówka bohatera to tak naprawdę moment wejścia . pielgrzymka od wieków towarzyszą człowiekowi. de Saint. która w jego oczekiwaniach odnajdzie utracony sens w życiu. Motyw ten zawsze. w głąb samego siebie. ale w sztuce ma on ukryte znaczenie. symbol dojrzewania. pisarzem dbającym o wierność szczegółów. mówi o wartościach podróżowania) i innych tekstów kultury. Aleksym”. jakby wszystko było snem.” Rowling.podkreślenie znaczenia miłości przyjaźni jako wartości. opisując jej dokładny wygląd i klimat z tamtych lat. poza znaczeniem konkretnym.wiecznej Warszawie. że taka podróż była często duchowa.zapamiętała go mała istota. B. czasami absurdu. Opisane są nazwy wielu ulic. wędrowca jako pretekst do refleksji nad przemijaniem ludzkiego życia w wierszu L. To także możliwość ukazania podróżnika jako istoty. która poszukuje celu i sensu w życiu. od warstw najuboższych – mieszkańców Powiśla. Zdarzało się. Motyw podróżowania w tekstach kultury. Prus byt realistą. Autor doskonale odtworzył ówczesną stolicę. Podsumowanie Realizm oraz kreacjonizm to sposoby kreowania świata przedstawionego. ( modyfikacja pyt. trylogia „Władca pierścieni” czy saga o wiedźminie Andrzeja Sapkowkiego. Z powodzeniem powieść może służyć jako przewodnik po XIX. C. z gatunku tekstów podróżniczo-naukowych. ciekawego świata i szukającego przygód na podstawie powieści A. Rzeczywistość przedstawiana jest przez Schulza w taki sposób. Wyrusza więc w podróż po Europie. Bohatera poznajemy jako nadwrażliwego młodzieńca. Kreacjonizm to szukanie sensu w świecie fantastyki.Exupery „Mały Książe”. Rozczarowany ludźmi Kordian szuka wytchnienia w Alpach. niecoś bych ci wspomagała. bych cię nisko miała. Podsumowanie Z przytoczonych przeze mnie argumentów wysuwa się wniosek. odpowiedni dobór słownictwa. wykrzyknienia. Jednak ważniejsza jest tu funkcja symboliczna. Wędrówka spełnia z jednej strony funkcję dosłowną. ciężka moja chwila. w swem sercu nosiła. Często to poszukiwanie swojego celu w życiu. wartości. przyrody. Synku. Teza Teksty o funkcji wyłącznie ekspresywnej należą do rzadkości. przycisk. krew po Tobie płynie. zjawiska czy sytuacji. tęć bych ja podparła. czy marzeń. męczy mego miłego Syna. 207. ale nie lza dosiąc twego święteg[o] ciała. Synku miły. Zamęt ciężki dostał się mie. a takież Tobie wiernie służyła. tradycji. Dla Kordiana tułaczka po Europie stała się możliwością konfrontacji jego młodzieńczych marzeń z rzeczywistością. Spotykamy się z nią często w poezji. próbą odnalezienie swojej wielkiej misji. Bo już jidziesz ode mnie. ubogiej żenie. poznania kraju. moja nadzieja miła.stylistycznych używamy do wzmocnienia funkcji ekspresywnej w utworach literackich? Odwołaj sie do "Lamentu Świętokrzyskiego" i innych utworów literackich. picia-ć bych ci dała. picia wołasz. świadczący o stosunku do danej osoby. Argumenty . widzęć rozkrwawione me miłe narodzenie. tęć bych ja utarła. krwawa godzin[a]. Przemow k'matce. Dla Kapuścińskiego podróż to możliwość poznania innej kultury.Jakich środków językowo. widzęć niewiernego Żydowina. Kordian odkrywa swoje powołanie – patriotyzm. A wszakom cię. gdyż młodzieniec odwiedza różne miejsca i spotyka odmiennych ludzi.Kordiana w dorosłe życie. jego mieszkańców. Wynosi z tego ważne doświadczenia. Zazwyczaj nadawca chce jednocześnie poinformować o czymś odbiorcę i dać wyraz swoim uczuciom. Określenie problematyki Swoje uczucia i oceny może nadawca wyrażać nie tylko w postaci informacji o nich. ich beznamiętnego opisywania. rozdziel z matką swoją rany. iż on bije. ale również dając upust przejawom tych uczuć poprzez odpowiednią intonację. bych się ucieszyła. Synku miły i wybrany. Twoja głowka krzywo wisa. że wędrówka nie musi oznaczać jedynie przemieszczania się z punktu A do punktu B. W tym wypadku mówimy o funkcji ekspresywnej tekstu. moja pani. Ja przecież pani nie zawadzę. że kobieta .. że są troszeczkę pomalowane. Środki wzmacniające funkcję ekspresywną w tym tekście to: epitety nacechowane emocjonalnie. że przecież Jezus zmartwychwstanie... apostrofy. równoważniki zdań (np.. Z wizerunkiem matki Chrystusa ukazanej w funkcji ekspresywnej jako kobieta i rodzicielka umierającego syna. Puchu mamy. Że znowu panią widzę. Przestaje ją interesować nawet fakt.. Pragnie podtrzymać mu głowę. kiedy obserwuje ból swego ukochanego syna. co się odbywa przed jej oczyma. świadczące jednak o wielkiej miłości. oburzenia. Ileż razy zdarzają się nam takie wykrzyknienia. Inwokacja" w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza)... Co za dziw? Wiadomo. Jej osoba jest ukazana jako pełna współczucia. zdania wykrzyknikowe. wyrazach radości. Kobieta jak każda matka cierpi. Ale. To przecież znane. Podsumowanie W tekście pisanym funkcję ekspresywną spełniają np. gdy niewiasta jest niesubtelna.Dlaczego artyści używają języka potocznego w swoich utworach? Odwołaj się do podanego tekstu (Julian Tuwim "Colloquium niedzielne na ulicy") oraz innych tekstów kultury.. Bo tak .. że ja tak mówiłem na pani usta... krwawe gody.. w dzisiejszych czasach. hiperbole. Są guściki i gusta.Często odnajdujemy funkcję ekspresywna w wypowiedziach potocznych..to mi się pani podoba.. Skąd znam panią? To dobre! Widziałem. A pani to w sam raz... np.. wykrzyknienia -jako że krzyk może być oznaką rozpaczy. Nie lubię. Ale. Co za zbieg okoliczności! Pani wybaczy.. to wspaniale! 208.. zamęt ciężki.. jak mówi poeta. "Pani ma bardzo ładne czerwone usta Ale zdaje mi się. miłosierdzia kobieta Ne jako matka Boga. Przepraszam.. które obrazują cierpienie Maryi. jak z kinematografu Wychodziła pani zeszłą razą w towarzystwie gości. z którymi stykamy się na co dzień.. czy to przeszkadza prawdziwej miłości? Pani pozwoli. Treść skupia się na przeżyciach Maryi stojącej pod krzyżem i obserwującej mękę Mesjasza. proszę pani. spotykamy się w zabytku piśmiennictwa „Lamencie świętokrzyskim”. Szukałem panią! Jak babcię kocham! A tu trzeba trafu. rozmawiać z nim. np. jak: Ach.. Widzi tylko to. że ją do domu odprowadzę. Jej zachowanie jest bardzo ludzkie.. To odruchy proste.to istota pusta. miłego syna. "Synku miły i wybrany dwukrotnie występuje przymiotnik krwawy – podkreśla to tragizm bohaterki Wyrazy o funkcji ekspresywnej maja tu na celu podkreślenie obrazu Maryi jako zwyczajnej matki. po kim ta żałoba? . zmyć krew. podziwu. Co? Pani nie zawiera na ulicy znajomości? Nie rozumiem. Dzięki językowi możemy się domyśleć z jakiego środowiska pochodzi bohater. Używamy go w nieoficjalnej rozmowie. To język swobodny. mieszczański kawaler. mówi „zeszłą razą”. Posługuje się on kolokwializmami. C.Szanowny powiększył tatuś pani grono aniołków! Co za nieszczęście! Proszę pani. Wprowadzony język wykorzystuje język ulicy. którym posługują się postaci z powieści jest właściwy ludziom z miejskiego środowiska. Typowe dla języka potocznego jest nadużywanie zaimka wskazującego ( ten. Argumenty A. który zwraca się do kobiety. Przykład języka z „Pamiętnika z powstania warszawskiego” pyt. Masłowska Dorota w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą białoczerwoną nadaje językowi bohatera cechy indywidualne. 209. które są typowe dla ludzi ze środowiska blokowisk. . a kto wspomaga matkę? Stryjo? No. Stara się poderwać swoją partnerkę na wiedzę. jaki ma zawód.Relacje międzyludzkie jako przedmiot zainteresowania artystów na podstawie obrazu "Pokój w Nowym Jorku" Edwarda Hoppera i innych utworów literackich. występują charakterystyczne wyrażenia potoczne: Jak babcię kocham! Szanowny tatuś pani powiększył grono aniołków! B. cechy charakteru. Język potoczny. Jest to błąd językowy. o której opowiada bohater. Mężczyzna to człowiek należący do środowiska miejskiego. przynależność zawodową. chodzi tu oczywiście o zwrot „zeszłego razu”. wskazuje raczej na brak wykształcenia..„puchu marny” co mogłoby wskazywać na jego wiedzę literacką. W przypadku Masłowskiej i Tuwima język ten pozwolił stworzyć artystom wizję życia bliską realnej rzeczywistości. status społeczny. . 160. ich charakterystyce. no. Wiele tu kolokwializmów. W tym celu cytuje najbardziej znany cytat z Mickiewicza .. tamten) na początku zdania. a nawet wulgaryzmów. Wiersz Juliana Tuwima to wypowiedź mężczyzny. Indywidualizacja języka poprzez użycie języka potocznego postaci pozwala ukazać zróżnicowane społeczne. to. Może pani przyjmie ten bukiecik fiołków? Może wstąpimy razem na herbatkę?" Określenie problematyki Z językiem potocznym spotykamy się na co dzień. Dużo w nim wyrazów potocznych. jednak nie można do końca to stwierdzić. Język potoczny w tekstach literackich służy indywidualizacji bohaterów. Teza: Język potoczny służy charakterystyce bohatera. żyjącym w blokowiskach „dresiarzy”. młodym. emocjach bohaterów. Być może zasłyszał tylko ten zwrot gdzieś przypadkowo. pewnym wzburzeniu. ale także z ubóstwa językowego. lub język w „Ferdydurke” Podsumowanie Język potoczny indywidualizuje bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową. który nie ma określonych norm językowych. Występuje chaotyczna składnia. Wynika to nie tylko z sytuacji. Potok słów oraz krótkie zdania świadczą o natłoku myśli. Określenie problematyki Relacje międzyludzkie mogą być oparte na partnerstwie, ale i konfliktach pokoleniowych, czy destrukcyjnych działaniach. Możemy kogoś kochać, ale i nienawidzić, czuć do niego urazę, chęć zemsty. Bohaterowie okazują sobie wzajemny szacunek, tolerancję, zrozumienie. Z drugiej strony kłócą się o ważne sprawy i błahostki. Każdy konflikt niesie ze sobą wiele emocji. Nie rozwiązany doprowadza do tragedii. Teza Relacje międzyludzkie to przedmiot zainteresowania artystów. Argumenty A. Hopper ukazał na obrazie scenke rodzajową, w której uczestniczą mężczyzna i kobieta. Są oni niby razem, ale wyraźnie odzieleni. Mamy wrażenie jakby byli w jakimś konflikcie. Ona i on siedzą razem w pokoju. Ona przy pianinie, znudzona, przyciska palcem klawisze. On w przeciwnym kącie czyta gazetę. Panującą ciszę przerywa tylko brzdąkanie pianina. Tych dwoje nie łączy zupełnie nic. Nawet na siebie nie patrzą. Tak jakby coś się wypaliło… Okno jest motywem często pojawiającym się na obrazach Hoppera. Symbolizuje granicę oddzielającą osobę patrzącą od osoby widzianej. Widz nie ogląda lecz podgląda głównego bohatera. B. Spór Dowejki z Domejką jako pretekst do ukazania zwyczajów szlacheckich na podstawie „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza ( pyt. 102) C. Pełną tragedii, melancholii, ale i nadziei jest miłość tytułowych bohaterów renesansowego dramatu Williama Szekspira „Romeo i Julia”. To utwór, w którym przeplatają się dwie siły- namiętne uczucie i nienawiść. Tragedia opowiada historię miłości tytułowych bohaterów. Niestety ich rodziny pełne nienawiści nie chciały się zgodzić na związek młodej pary. Brak akceptacji ze strony najbliższych doprowadza kochanków do śmierci. D. Praktycznie pasuje tu każda lektura Podsumowanie Literatura kreuje różne relacje między dorosłymi, rodzicami a dziećmi, sąsiadami, wrogami, zakochanymi. Zawsze są one realizowane na emocjonalnym podłożu. Są oparte na miłości, poszanowaniu, moralnym autorytecie lub wrogości i nienawiści. Czasami panuje w nich miłość, innym razem samotność. Wzajemne wpływy między bohaterami uzależnione są od charakteru danych osób, siły miłości, chęci zbudowania razem czegoś , bądź zniszczenia. Niekiedy to wręcz mieszanka wybuchowa, innym razem to pełna wzruszeń opowieść. 210.Jak sposób wypowiadania się charakteryzuje bohaterów literackich? Omów zagadnienie, odwołując się do podanego fragmentu Wesela S. Wyspiańskiego , całego utworu Wesela i innego tekstu literackiego. Pojawiło się to pytanie także w takiej formie: Jakie postawy przyjmują bohaterowie „Wesela” S. Wyspiańskiego? Scharakteryzuj bohaterów cytowanej rozmowy- na jej podstawie i całości dramatu oraz inne wybrane postaci. PAN MŁODY Kochasz ty mnie? PANNA MŁODA Moze, moze cięgiem ino godos o tem. PAN MŁODY Bo mi serce wali młotem, bo mi w głowie huczy, szumi... moja Jaguś, toś ty moja?! PANNA MŁODA Twoja, jak trza, juści twoja; bo cóż cie ta znów tak dumi? Cięgiem ino godos o tem. P AN MŁODY A ty z twoim sercem złotem nie zgadniesz, dziewczynożono, jak mi serce wali młotem, jak cię widzę z tą koroną, z tą koroną świecidełek, w tym rozmaitym gorsecie, jak lalkę dobytą z pudełek w Sukiennicach, w gabilotce: zapaseczka, gors, spódnica, warkocze we wstążek splotce; że to moje, że to własne, że tak światłem gorą lica! PANNA MŁODA Buciki mom troche ciasne. PAN MŁODY A to zezuj, moja złota. PANNA MŁODA Ze sewcem tako robota. PAN MŁODY Tańcuj boso. PANNA MŁODA Panna młodo?! Cóz ta znowu?! To ni mozno. PAN MŁODY Co się męczyć? W jakim celu? PANNA MŁODA Trza być w butach na weselu. Akt. I, scena 12. Określenie problematyki Język, jakim posługuje się bohater literacki indywidualizuje go, określa go, charakteryzuje go, ujawnia jego przynależność środowiskową, jego poglądy, status społeczny. Dobry pisarz wie, że aby stworzyć przekonującego bohatera, trzeba zadbać zarówno o cechy jego wyglądu, charakteru, osobowości, ale także o język, jakim będzie się posługiwał. Stąd w utworach literackich tak częsta stylizacja języka bohaterów. Dzięki temu obraz postaci jest pełny i skończony. Teza Język postaci literackich charakteryzuje bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową. Argumenty A. Pan Młody z „Wesela” jest autentyczną postacią Lucjana Rydla przedstawioną w sposób jaki widział go w dzień wesela Stanisław Wyspiański. Mężczyzna wywodzi się z inteligencji, pochodzi z miasta, a dokładnie z Krakowa. Z wypowiedzi Pana Młodego łatwo zauważamy jego fascynację ludowymi zwyczajami i wszystkim co związane ze wsią. Można by powiedzieć, że jego zachowanie jest w tym kontekście przesadne, a nawet zabawne. Chłopomania całkowicie ogarnia Pana Młodego. Pan Młody jest zachwycony swoją piękną i młodą żoną, nie zważa na jej pochodzenie, brak wykształcenia i prosty, zdroworozsądkowy język. Zachwyca się pięknem dziewczyny i jej ludowym strojem. Panna Młoda jest autentyczną postacią Jadwigi Mikołajczykówny. Pochodzi z podkrakowskich Bronowic. Jest przedstawicielką niższej klasy społecznej – chłopów. Jest prosta, nie wykształcona, jej wypowiedzi są zdroworozsądkowe. W przeciwieństwie do panien z miasta nie interesuje się poezją. Okazuje się także, że Pan Młody w ogóle nie rozumie mentalności chłopskiej, kiedy proponuje żonie, aby zdjęła buty. B. Odwołując się do całości utworu. Wyspiański indywidualizuje język bohaterów, co polega na tym, że przedstawiciele poszczególnych grup społecznych mówią językiem charakterystycznym dla swojej warstwy - chłopi w Weselu mówią gwarą , a inteligencja językiem literackim. C. Jedną z czołowych postaci komedii jest Papkin. (pyt. 168). Jego wypwoiedzi także służą indywidualizacji postaci, charakteryzują go jako osobę pełną pychy, zakłamania, ale I sprytnego szlachcica, który jest tchórzliwy I lubi snuć o sobie niestworzone historie. D. Dobrym przykładem jest także powieść Masłowskiej, omawiana już kilka razy w pytaniach maturalnych. Podsumowanie Charakterystyka bohatera jest możliwa dzięki indywidualizacja języka postaci. Pozwala ona zarówno oddać cechy charakterystyczne bohaterów jak i ich środowisko, pochodzenie, a nawet, okoliczności, w jakich się znaleźli. Stylizacja środowiskowa służy przede wszystkim indywidualizacji bohatera, dzięki temu poznajemy dokładnie całą postać. Jesteśmy także w stanie ocenić jej charakter, mody językowe, przyzwyczajenia, pochodzenie. Dzięki tym zabiegom słysząc jedynie głos dochodzący z telewizora, bez trudności szybko rozpoznalibyśmy, czy należy on do szlachcica Raptusiewicza, czy tchórzliwego Papkina. 211.Jak język reklamy wpływa na postrzeganie świata? Na podstawie tekstu naukowego o reklamie, odwołanie do jednego tekstu kultury i własnego doświadczenia komunikacyjnego. Określenie problematyki Reklama na stałe weszła do naszej rzeczywistości. Spotykamy ją w telewizji, prasie, radiu, na ulicach, Internecie. Czasami nie jesteśmy świadomi, jak mocno wpływa ona na nasze życie i na wybory. Nie bez powodu mówi się, że reklama jest dźwignią handlu. Bez chwytliwych haseł upadłyby największe firmy. Producenci prześcigają się w zdobyciu kij enta, dlatego próbują go zmanipulować. Do tego celu wykorzystują całą armię różnych środków gramatycznych i pozajęzykowych. Wymyślają cudowne promocje, rewelacje zniżki, produkty dnia. Konsumenci sami się gubią w tym gąszczu propozycji, nie wiedząc co kupić, gdzie kupić, jak kupić. Reklama nazywamy wszelkie zabiegi mające na celu nakłonienie nabywców do zakupienia towarów lub usług. To komunikat zachęcający do zakupu towaru, informujący o produkcie lub usłudze, przedstawiony na przykład w formie filmu, rysunku, plakatu. Teza Język reklamy opiera się na środkach językowych o funkcji perswazyjnej, dzięki czemu kreuje świat wyidealizowany. Argumenty E. Reklama zawsze pokazuje ludzi używających dany produkt w jasnym świetle. Są piękni, zazwyczaj bardzo dobrze ubrani, doskonale się wysławiają. Po prostu idealni i nieskazitelni ludzie. Używając reklamowanego przez siebie produktu stają się lepsi niż inni „szarzy użytkownicy” równoległych produktów innej marki. Twórcom języka reklamy, niekoniecznie musi chodzić o to, aby krzyczeć do nas wprost, że ich produkt jest najlepszy. Reklama kreuje także pewien styl życia. Ludzie naśladują to, co widzą w reklamie, ale nie chodzi tylko o chęć posiadania jakiejś rzeczy, ale także o bycie takim, jak gwiazda reklamy. Młodzi chcą tak samo wyglądać, mieć taką samą fryzurę, mówić, zachowywać się podobnie. Reklamy w dużej mierze pokazują obraz świata, w którym głównym celem jest posiadanie. Propagują konsumpcyjny styl życia, w którym najważniejsze jest to, by coś mieć. F. Omówię reklamę telewizyjną marki Play, z hasłem- Play podsumowuje i wprowadza nową gwiazdę 4G LTE. Pomysł ogłoszenia opiera się głównie na połączeniu wszystkich spotów, które nadała firma w ostatnim czasie i przekształcenie ich w jedną reklamę, podsumowującą miniony rok. W ten sposób odbiorca mógł się przekonać , jak wiele znanych osób skorzystało z oferty tej właśnie cyfrowej sieci komórkowej. Wykorzystanie twarzy największych polskich gwiazd miało na celu nakłonienie potencjalnego klijenta do zmiany swojej dotychczasowej sieci i przeniesienie się do grona celebrytów, bo któż by nie chciał znaleźć się w takiej grupie? Reklama stwarza pozory regularności i systematyczności. Klient ma mieć wrażenie, że proceder przenoszenia się do sieci Play i zakupu szybkiego Internetu 4G LTE to proces cykliczny. Przypomina to system "lajków" na Facebooku, w ten sposób ogłoszeniodawcy trafiają do wyobraźni całej rzeszy młodych ludzi i tym samym realizują pod kolejną postacią funkcję impresywną. Podsumowanie Język reklamy opiera się na środkach językowych, wykorzystujących funkcje perswazyjne. Rozpiętość środków językowych wykorzystywanych przez reklamę jest bardzo bogata od żartu, gry słownej, po apele wezwania, stylizacje, środki poetyckie, środki gramatyczne, słownikowe. Reklama wykorzystuje środki językowe i pozajęzykowe, oddziałujące na wolę odbiorcy. 212.Omów, odwołując się do fragmentu przytoczonego artykułu, wiedzy o języku oraz własnych doświadczeń, najważniejsze zjawiska zachodzące we współczesnej polszczyźnie. […] Dlaczego język się zmienia? Przede wszystkim dlatego, że w jego naturę jest wpisany wewnętrzny mechanizm samoregulacji i samodoskonalenia. Oczywiście, istnieje też druga możliwość. Język może się zmieniać (i to teraz spotyka polszczyznę) z powodu poważnych przeobrażeń cywilizacyjnych (np. nowe technologie), społecznych (np. awans społeczny) lub kulturowych (np. ekspansja obcej kultury). Wewnętrzne zmiany językowe są naturalne i nieuniknione. Dzięki nim system językowy przekształca się w coraz doskonalsze narzędzie komunikacji. Nie chodzi tu jednak o piękno czy poprawność, ale o podstawową skuteczność porozumiewania się w każdej sytuacji. Efekt samoregulacji zapewnia każdemu językowi kilka stosunkowo prostych mechanizmów, z tym że jedynie część z nich powoduje zmniejszanie zasobów języka. Pozostałe – przeciwnie – powiększają ten inwentarz. Można więc wskazać kilka podstawowych mechanizmów zachodzących zmian. Pierwszy to ekonomizacja wysiłku, czyli dążenie do tego, by użytkownicy języka komunikowali się jak najmniejszym kosztem. Podobną funkcję pełni unifikacja środków językowych, dzięki której niewielka liczba struktur językowych obejmuje wiele sytuacji mówienia. Kolejny mechanizm to dążenie do uzupełniania środków językowych – dzięki niemu język staje się kompletny i realizuje wszystkie potrzeby komunikacyjne, w tym potrzebę nazywania nowych obiektów i zjawisk. […] Tomasz Piekot, Jak zmienia się polszczyzna, „Wprost” nr 39/2009 Określenie problematyki W rozwój języka wpisany jest wewnętrzny mechanizm samoregulacji i samodoskonalenia. Język jest także związany z życiem posługującej się nim społeczności i odzwierciedla zmiany obyczajowe, ekonomiczne, kulturowe i polityczne. Wszystko, co dzieje się w społeczeństwie, ma odbicie w języku. Argumenty 1. Omówienie wskazanych w tekście mechanizmów zmian zachodzących w języku: ekonomizacji wysiłku, unifikacji środków językowych, dążenia do uzupełniania brakujących wyrazów. 2. Wskazanie przykładów wymienionych wyżej zjawisk: ekonomizacja: np. zanik wołacza, liczebników zbiorowych, ujednolicenie końcówek w odmianie przez przypadki, nieodmienianie np. nazwisk i nazw własnych, rezygnacja zwłaszcza w komunikacji internetowej z interpunkcji i znaków diakrytycznych; unifikacja – np. zanikanie różnicy między językiem mówionym a pisanym, językiem wsi i miasta, zanikanie różnicy w wymowie ze względu na status społeczny, przenikanie się odmian języka, łączenie stylów i gatunków; uzupełnianie – przede wszystkim zasobu słów, np. neosemantyzmy, zapożyczenia, tworzenie nowych słów przez ucięcie fragmentu starych, z wykorzystaniem zapoży czonych cząstek. 3. Omówienie wskazanych wyżej zjawisk na przykładzie komunikacji internetowej, telefonicznej, np. maile, wypowiedzi na forach, blogi, Twitter, SMS-y: maile, SMS-y: stosowanie licznych skrótów, równoważników zdań, używanie emotikonów, wyrazów ekspresywnych, zapożyczonych, zwłaszcza z języka angiel skiego; blogi, fora internetowe, Twitter: potocyzmy, łączenie stylów, brak dbałości o po prawność interpunkcyjną wypowiedzi, słownictwo ekspresyjne, emocjonalne, wulgaryzmy. Podsumowanie Język zmienia się stale, ale współczesna polszczyzna podlega zmianie gwałtowniejszej niż dawniej. Zachodzą w niej zarówno pozytywne, jak i negatywne zjawiska. Do zmian pozytywnych należą: ciągłe wzbogacanie zasobu leksykalnego, różnorodność stylowa czy upowszechnienie różnych odmian przez media. Niepokoić może natomiast ekspansja wyrazów zapożyczonych, wulgaryzacja, dezintegracja gwar polskich, obniżenie prestiżu języka literackiego, postępujące ubóstwo językowe Polaków oraz dominacja w środkach masowego przekazu polszczyzny kultury konsumpcyjnej 213.Szczerość a grzeczność na podstawie tekstu O kłamstwie i kłamaniu Joanny Antas oraz własne doświadczenia. Trud kłamania. Z punktu widzenia rachunku prawdopodobieństwa „Nie bez racji powiadają, że kto nie czuje się dość mocny w pamięci, nie powinien puszczać się na kłamstwo” – przestrzegał Michael de Montaigne […]; nie bez racji też mądrości ludowe głoszą, jak pamiętamy, że: „kłamstwo ma krótkie nogi”, czy: „prawda, jak oliwa, zawsze na wierzch wypływa”, co znaczy chyba po prostu, że kłamać jest trudno, a to dlatego, że „prędzej czy później prawda i tak wyjdzie na jaw”, albo – inaczej – że kłamstwo zawsze w końcu zostanie zdemaskowane. […] Gdy jednak prawda sama dba o swoje „wnioski”, kłamstwo nie ma takich przywilejów. Dlatego też potoczna wiedza – obok cytowanych na wstępie – przechowuje jeszcze przysłowie: „kłamstwo rodzi kłamstwo”. Znaczy to, że w obronie konsekwencji raz stworzonego przez kłamstwo świata semantycznego możemy, a nawet musimy, brnąć w kreowanie wciąż nowych i nowych tego rodzaju światów. Na podstawie: Jolanta Antas, O kłamstwie i kłamaniu. Określenie problematyki Problem szczerości językowych zachowań grzecznościowych jest trudnym do rozstrzygnięcia problemem badawczym. Wszyscy chcielibyśmy, aby nasi partnerzy komunikacyjni, którzy adresują do nas takie akty grzecznościowe, jak na przykład podziękowania, przeproszenia, gratulacje, kondolencje, zaproszenia, życzenia, robili to szczerze, czyli zgodnie z deklarowaną intencją. Żeby mówiąc: Bardzo dziękuję za pomoc, rzeczywiście czuli dla nas wdzięczność, a mówiąc: Szczerze pani współczuję, rzeczywiście odczuwali razem z nami przykre emocje. I bardzo często tak się dzieje, szczególnie w bliskich relacjach z naszymi partnerami. Ale bardzo też często te same słowa wypowiadane są szybko, byle jak, z miną nie wyrażającą zawartej w słowach treści. Teza Językowe zachowania grzecznościowe są nieweryfikowalne z punktu widzenia prawdy i fałszu. Argumenty Albo pomylić formy reakcji - zamiast Przepraszam mówimy nieraz Dziękuję, ponieważ wiemy, że mamy do czynienia z pozajęzykowym bodźcem, na który trzeba zareagować werbalnie. Szybko wybieramy więc któryś ze zgromadzonych w naszym umyśle szablonów grzecznościowych - nie zawsze trafnie.Stosowane przez nas zwroty grzecznościowe to w istocie gotowe szablony -teksty minimalne odtwarzane z pamięci. Szablonowe życzenia to: Wszystkiego najlepszego, Zdrowia, szczęścia, pomyślności, Wesołych świąt i szczęśliwego nowego roku; podziękowania: Dziękuję (bardzo), Wielkie dzięki; toasty: Zdrowie!, Zdrowie pięknych pań, Oby nam się!; pytania grzecznościowe: Co słychać?, Jak tam leci?, Co u ciebie nowego?; przeproszenia: Przepraszam (bardzo), Nie gniewaj się, Sory. I tak dalej. Przyjmuje się, że właśnie teksty szablonowe (kliszowane) z założenia pozbawione są szczerości. Dopiero ich modyfikowanie - a więc poszerzanie, wymienianie członów, żartobliwe trawestacje, indywidualizacja - świadczą o większym zaangażowaniu nadawcy, który w ten sposób robi (mówi) coś specjalnie dla odbiorcy, a nie tylko powiela szablon nadający się dla wszystkich. Pomimo tych prób wprowadzania oraz doszukiwania się szczerości przyjąć trzeba, że grzeczność językowa z założenia szczerości jest pozbawiona. Ponieważ nie ma sposobów na sprawdzenie, czy określona osoba, kierująca do kogoś zwrot grzecznościowy, używa go szczerze czy nie, należy z konieczności założyć, że w językowych zachowaniach grzecznościowych szczerość jest zawieszona. Podsumowanie Grzeczność językowa z założenia jest pozbawiona szczerości. Ponieważ nie ma sposobu, aby sprawdzić, czy osoba kierująca do kogoś zwrot grzecznościowy używa go szczerze, czy nie, należy z konieczności założyć, że w językowych zachowaniach grzecznościowych szczerość jest zawieszona. Jeśli tylko „prawienie grzeczności" nie ociera się o oczywisty fałsz, manipulację, chęć zyskania czegoś w zamian, należy je przyjmować z wdzięcznością. 214.Frazesy i szablony językowe używane w języku codziennym i urzędowym na podstawie tekstu Janiny Fras – Szablon językowy, czyli uproszczenia, frazesy i banały i własnych doświadczeń komunikacyjnych. Szablon językowy to „natrętna powtarzalność połączeń kilku wyrazów, mających stałe, określone znaczenia, które powtarzają się w tekstach częściej, niżby to wynikało z potrzeb tylko treściowych". Dlaczego wyrażenia szablonowe się upowszechniają? Przede wszystkim dlatego, że łatwiej jest powielić jakiś dobrze znany, oklepany zwrot, frazes czy słowo niż trudzić się nad znalezieniem czegoś nowego i świeżego, sprawdzać w słownikach, wertować literaturę piękną. Często powielanie szablonu językowego to naśladowanie autorytatywnego wzoru, np. wypowiedzi wysoko postawionego polityka. Wyrażenia i zwroty szablonowe przydają się w sytuacjach, gdy trzeba coś powiedzieć (napisać), a niekoniecznie ma się coś do powiedzenia (napisania). Na przykład nie sposób ich uniknąć w języku dyplomatycznym (rozmowy upłynęły w szczerej i przyjaznej atmosferze, wzajemne stosunki układają się znakomicie), który od najdawniejszych czasów znamionuje wysoka formuliczność. Wśród stylów funkcjonalnych współczesnej polszczyzny największą szablonowością i upodobaniem do schematów charakteryzuje się styl urzędowy (np. w korespondencji między firmami i urzędami, w kwestionariuszach i okólnikach, pismach sądowych), który ze względu na prestiż tychże instytucji oddziałuje na styl innych tekstów, także dziennikarskich. niżby to wynikało z potrzeb tylko treściowych . oklepanych zwrotów. między innymi. Argumenty Według Janiny Fras szablon językowy to: natrętna powtarzalność połączeń kilku wyrazów. heja. których się uważa (nie zawsze zresztą słusznie) za osoby dobrze znające język. że podobnego wysiłku nie wymagają. pozwalają na bardziej precyzyjne ujmowanie treści „ważnych papierów”. Aby ułatwić mu tę skomplikowaną procedurę dostaje on pewien szablon. określone znaczenia. a posługiwanie się szablonem godne nagany. że styl to człowiek. uczeń. z mody językowej lub jest to zabieg świadomy. np. Człowiek nie musi się zastanawiać. a jednak jeden z nich jest wybierany o wiele częściej niż inne. Zwroty szablonowe są. Całkiem uzasadnione jest użycia szablonów w sytuacjach urzędowych. Młodzież także lubi wykorzystywać oklepane frazesy. gdy wyrażamy swoje własne myśli. Omów na przykładzie własnych doświadczeń i jednego tekstu kultury ( podany fragment Chłopów W. co mówimy. którego celem jest manipulacja. tylko powtarzamy znane nam pewne szablony językowe. Mamy wówczas do czynienia z modą językową. Konflikt pokoleń w literaturze. lecz odtwarzane z pamięci.W sytuacji jednak. szablon druku rozliczenia podatku. poszerzania słownictwa. są przy tym łatwe w odbiorze. pewne bowiem zwroty stają się bardziej lub mniej popularne w środowisku młodzieżowym. kiedy kijent musi wypełnić pewne dokumenty. oke. formularzy. urzędnik. W wypowiedziach tego typu od dawna wypracowane szablony i formuły mają wielką przydatność. Oczywiście ich użycie zależy od tego. schematami. typu. mających stałe. Ich częste użycie doprowadza do tego. dziennikarz.Określenie problemu Bardzo często nie zastanawiamy się nad tym. polityk itp. których używają ludzie znani.S. stając się w ten sposób szablonem językowym. Są również bezpieczne. opinie. Łatwiej jest także napisać idealne CV. że szablonami stają się najczęściej takie określenia. mówić i pisać „od siebie”. że stają się one powszechne. nie wyręczając się wyrażeniami szablonowymi. Reymonta) .cool. kim jesteśmy – np. Nie są one tworzone przez mówiącego czy też piszącego. Chodzi o to. Teza Używanie szablonów językowych może wynikać z braku chęci szukania nowych słów. terapeuta. Wnioski Nie zawsze bowiem dążenie do indywidualnego wyrazu jest usprawiedliwione. Pamiętajmy. starajmy się posługiwać własnymi słowami. dlatego wygodne w użyciu. które powtarzają się w tekstach częściej. cieszący się autorytetem albo dziennikarze. umowy handlowej czy prawnej. wielekroć słyszane bądź czytane. poglądy. czy nie popełnia błędu. kiedy ma się pewien wzór. A któżby chciał uchodzić za człowieka szablonowego? 215. Trudno by przecież stosować takie kryteria oceniając styl jakichś zarządzeń czy przepisów urzędowych. ę samą treść można wyrazić kilkoma różnymi sposobami. i w jakim celu używamy takich utartych. . ale nie o to przyślim. zniecierpliwiony milczeniem. co mi się spodoba! – Zrobicie abo i nie zrobicie. bo już nie mógł ścierpieć i buchnął zapamiętałością.jako programowe poglądy. – Jak wszystko będzie wasze. Teza Konflikt pokoleń w literaturze to wynik odmiennych poglądów przedstawicieli grup „młodych” i „starych”. Takie odmienne poglądy nazywamy konfliktem pokoleń. jak i programy. Pisarze w różny sposób przedstawiali ów topos. bądź relacje rodzice.. nasze. dzięki której świat zacznie się zmieniać. Utwór przedstawia zderzenie myśli romantycznej z przeszłym pokoleniem. już tam czekali nań wszyscy. pomimo sprzeciwu rodziny. utrwalając konflikt pokoleń. Przeszłość odejdzie wreszcie w zapomnienie zaś ważne staną się nowe idee. Mickiewicza „Oda do młodości”.dzieci . mówcie! . jako różnice pokoleniowe Argumenty a) konflikt klasyków z romantykami ukazany w programowym utworze A. decyduje się na związek z młodszą od niego trzykrotnie.. Tom I ukazuje porywczą naturę Boryny . Jesień. Określenie problematyki Buntujemy się przeciwko nowym pomysłom. To rozpoczyna pasmo problemów w jego uporządkowanym dotychczas życiu. d) Zbyszko i jego buntownicza postawa jako wynik sprzeciwu wobec hipokryzji matki na podstawie „Moralności pani Dulskiej” G.jako starcie racji programowych. – Dziecińskie.. – A czyjeż to jest. Tak naprawdę zdobywa dziewczynę dzięki wielkiemu posagowi. to wam rzeknę! – To wiemy.. to sądy wam wzbronią! . zapisuje jej bowiem aż 6 morgów ziemi. bo tu jest nasze! Nasze po dziadach pradziadach! – zawołał mocno Antek. – Zapis zrobiłem. choć ledwie i zdzierżał. Postanawiają prosić ojca... kreuje go na zasadzie kontrastu. ino do was przyślim z proszeniem – rzekła nieśmiało kowalowa. czyli oświeceniowe.. a zechcę.. [. poglądom. – A czego? – Zapisaliście całe sześć morgów! – Bom tak chciał. by ten podzielił pozostałe grunty miedzy nich. lokalną pięknością. aż iskry się sypały .. nawet tych jego morgów matczynych.. różne sposoby przedstawiania konfliktu pokoleń przez reprezentatywne epoki..] – Jak wam krzywda. ideom.. klasycystycznym. Poeta przede wszystkim przyznaje racje potędze młodości.zły był. ( bunt opisany w pyt. I . Mickiewicza „Romantyczność” b) młodość jako cecha romantyczna przeciwstawiona tradycji oświeceniowej w utworze A. Milczeli.. Na groźby syna reaguje gwałtownie. Zapolskiej. niezłomnych zasad. ale się jeszcze hamował.krzyknął. ognie chodziły mu po twarzy i włosy mu cięgiem spadały na oczy. bo pożałujesz! – krzyczał przyskakując do niego z pięściami. bo przystanął na środku. – A ty czego? Trzy morgi piachu wniesła i starą płachtę2 a będzie tu pysk wywierała? – Wyście i tyla Antkowi nie dali. nie martwiąc się o ich przyszły los. Wyrzuca Antka z żona ze swego domu. – Głupiś jak ten baran! Grunt jest mój i zrobię z nim. przysiadł przed komin i pogrzebaczem tak dziabał w głownie. którzy bronią starych. obejrzał się po nich i zapytał drwiąco: – Wszystkie! Jak na sąd jaki! – Nie na sąd. Reymonta „Chłopi” T. jarzące jak u żbika. W literaturze owa tematyka ma różne odcienie. 141) Podsumowanie 1. co? Czyje?. c) niezgoda między Boryną a Antkiem jako konflikt dwóch pokoleń ukazany w powieści W. a oburzało innych. a nie. – A ukrzywdzić się nie damy! . – Sądami mi wygrażasz. nowoczesne będzie zachwycało jednych.zawołał ostro. – Ty mi wzbronisz.[.. mów. poglądy. to świat w ciemności.. pókim dobry.] – Czego chcecie. Boje toczą ze sobą zarówno sami ludzie. – A to. a ślub w niedzielę.wrzasnęła Hanka podnosząc się na nogi. młode. a to przyślim wedle tego zapisu 1. To. . Z drugiej strony są i tacy. a my wszystkie. To wielka siła. Maciej jest jednak nieustępliwy. to zapiszecie! – powiedział Antek. Stary uderzył go oczami i nic nie odrzekł. Antek. Spory kształtują się bowiem na kilku płaszczyznach. ino wszystkie oczy podniosły się na niego i opadły wnet.. Literatura romantyzmu i Młodej Polski . Wszystko co nowe. co? Sądami! Zamknij ty gębę. konflikt między dwoma osobami. W końcu. jak te woły..jąkała kowalowa. Gwałtowność i stanowczość najlepiej oddają jego stosunki z synem Antkiem.. ty! – A ja. Dzieci Boryny są wstrząśnięte decyzją ojca. 2. a robimy wam za parobków.. prezentującymi odmienne poglądy. co stare.. idźcie se poszukać lepiej! – Nie pójdziem szukać.Boryna wrócił do izby swojej.. S. idee. to w ten mig zapiszę wszystko. Lub hasło. myśli. bo kojarząca się z jękiem (“yeń”). manipulować. Końcowy fragment to nieporadna próba znalezienia rymu do “niepotraf” i “cozrobień”. a także absurd pragnęli w ten sposób zwrócić uwagę na ogólne problemy ogólnoludzkie.Olej inny olej ( w sensie zlekceważ). 216. gdzie porównuje on sytuację nieboszczyka do sytuacji nieszczęśliwie zakochanego młodzieńca i co dziwo widzi miedzy tymi dwoma osobami wiele podobieństw. humor. Podsumowanie Twórcy poprzez dowcip językowy.3. postaw. wad. typu. Dowcip można uzyskać poprzez wykorzystanie wieloznaczności wyrazu lub podobieństwa wyrazów. Na czym polegają i czemu służą zabawne zlepy językowe ? (Miron Białoszewski – Mironczarnia) męczy się człowiek Miron męczy znów jest zeń słów niepotraf niepewny cozrobień yeń (modyfikacja pyt. Jednym z jego celów może być zabawa. czy sprzeczności. Tego rodzaju koncepty. groteskę. Taką dwuznaczność wyrazu wykorzystywała słynna kiedyś reklama Polena 2000. będąca faktycznie dźwiękowym oznakiem rezygnacji. dokonać krytyki pewnych wzorców zachowań. Teza W języku polskim trudność może sprawiać właściwe zrozumienie dowcipu językowego. Często warto oprzeć się na kontraście. użyjemy tez pozytywnych wartościujących wyrazów. przykładem jest wiersz Andrzeja Morsztyna – Do trupa. jest wyrozumiały. B. 4. Jednak należy pamiętać. lecz również środkiem oddziaływania na poglądy i zachowania innych ludzi. czy pożądane efekty zmian. ze szef jest dla nas autorytetem. że i przez zabawę można wyrażać ważne idee. którym poeta charekteryzuje sam siebie – utworzone od czasowników “nie potrafić” i “nie wiedzieć co zrobić” rzeczowniki nazywający wykonawcę tych czynności – “niepotraf” i “niepewny cozrobień”. Wiersz ten jest ironicznym spojrzeniem Białoszewskiego na własną niemoc twórczą. upokarzać. Jeżeli chcemy przypodobać się szefowi. 179) Określenie problematyki Język jest instrumentem służącym nie tylko przekazywaniu informacji. Ową męczarnię odzwierciedlają neologizmy. to powiemy mu komplement. ironię. Cele i funkcje konfliktu pokoleń zależały od światopoglądu epoki.Prać!. Ale z drugiej . W jakim celu pisarze stosują ten specyficzny środek wyrazu? Oczywiście najważniejszą jego funkcją jest humor i śmiech. czyli pomysły na wiersz były popularne w baroku. Z drugiej strony możemy także słowami ranić. Każde z pokoleń miało własne poglądy ścierające się ze „starymi” ideami. Argumenty A. Zabawy językiem przybierają różne formy. Na pytanie synów o potrzebie włączenia się do bójki – Ojciec prac? Stary ojciec odpowiada. Tytułowy neologizmem “mironczarnia” powstał z połączenia słów “Miron” i “męczarnia” i można go odczytać jako “męczarnia Mirona”. Możemy wykorzystywać języków do własnych określonych celów. osobowości. mocno związanego z zawodem.. a jeszcze inaczej Żydzi.) Jeszcze jak! . zaskakujący. W roku 1870 wrócił do Warszawy z niewielkim fundusikiem. niezwykli. Żydzi mówią na przykład z charakterystycznym akcentem.. a Wokulski po czteroletniej katordze został wolny jak ptaszek. z jakiego środowiska wywodził się dany bohater. interesa. wtrącając co chwilę niemieckie czy polskie zniekształcone wyrazy. które to były przyczyną pogłębiania się kryzysu w państwie i niemożności podźwignięcia się z niewoli i upadku. z tej rozmowy na temat Wokulskiego. charakterystyczne zdrobnienie .Nie koniec na tym. subiekt. Milionów mu się zachciało czy kiego diabła.prawił radca. na którą pracowały dwa pokolenia Minclów. jako przedstawicielka dawnego pokolenia. Zabieg ten nosi nazwę indywidualizacji języka postaci. Miał . jak: klient. charakteru. głębszych treści. wariat. Hrabia Liciński z kolei często posługuje się anglicyzmami. Ten jednak. A znajdziemy tu także takie słowa. co to znaczy szczęście. 217.fundusik (w znaczeniu kapitał). inaczej subiekci. Stylizacja środowiskowa dodatkowo uwypukla różnice między mieszkańcami Warszawy. jakim będzie się posługiwał. Stąd w utworach literackich tak częsta stylizacja języka bohaterów. gotowizna.. wykształceniu. trzeba zadbać zarówno o cechy jego wyglądu. bo co to. Atrakcyjność świata przedstawionego utworu literackiego zależy w dużej mierze od kreacji bohaterów. którą prowadzą warszawscy kupcy można wywnioskować na temat ich języka. Inaczej w Lalce mówią arystokraci. Wszyscy bohaterowie natomiast mówią tak. protekcja. Nie tylko jednak języki obce wyróżniają sposób wypowiedzi bohaterów Lalki. czy odbieramy ich. „. Inny na jego miejscu ożeniłby się z jaką uczciwą panienką i żyłby w dostatkach. Dzięki temu odbiorca mógł łatwo rozpoznać." Określenie problematyki Mowa różnych środowisk społecznych weszła do utworów literatury pięknej wraz z rozwojem powieści realistycznych. aby w jak największym stopniu upodobnić swoje wypowiedzi do języka potocznego. „sklep w doskonałym punkcie". Teza Język postaci literackich indywidualizuje bohatera oraz ujawnia jego przynależność środowiskową Argumentacja Postacie powieści Prusa posługują się językiem właściwym swemu pochodzeniu. z zasobnym sklepem i trzydziestu tysiącami rubli w gotowiźnie. Uwagę zwracają słowa charakterystyczne dla tego środowiska i właściwie w jego kręgu zrozumiałe: „sklep z reputacją". pełnym ironicznych wstawek i żartów. W jakim celu twórca wykorzystuje różne style wypowiedzi na podstawie fragmentu „Lalki” Bolesława Prusa.. Izabela zaś wyrazami pochodzenia francuskiego. to znaczy. Prezesowa. delikatnie archaizuje swój język. w jakim żyją. środowisku. . że aby stworzyć przekonującego bohatera. dysponent.Patrz pan jednakże. panie. Nawiązanie do cytatu. Podsumowanie .strony zabawa językiem służyła czasami tylko i wyłącznie humorowi bez dodatkowych. Dobry pisarz wie... jakby naprawdę istnieli. Półtora roku temu baba objadła się czegoś i umarła. śmieszni. poza tym jej mowa jest nieco prowincjonalna. Dzięki temu obraz postaci jest pełny i skończony. a przede wszystkim. czy te kreacje są żywe i przekonujące.poprawił radca . Czy są ciekawi.ale go nie uszanował. ale także o język. dziś znaczy sklep z reputacją i w doskonałym punkcie!. rzucił wszystko i pojechał robić interesa na wojnie. Studenci na przykład posługują się językiem zbliżonym bardzo do mowy potocznej. (. lecz już jej nie było. przez kwiaty. założyła ręce Na piersiach. W takim Litwinka tylko chodzić zwykła z rana. Myślał o nich i. Odsłaniając ramiona i łabędzią szyję. 218. świecąca. Indywidualizacja języka postaci pozwoliła Prusowi ukazać zróżnicowane społeczne współczesnej Warszawy. odgadywał. cicha i lekka jak światłość miesiąca. jak dziecko przestraszone we śnie. Stanowi bowiem ważną analizę bohatera. wleciała przez okno. czy wstydzić. a twarz od strachu i dziwu pobladła. czy go miało śmieszyć To dziwaczne spotkanie. Pisarz może w ten sposób dobrze scharakteryzować bohatera. Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” księga I. dziewica krzyknęła boleśnie. Nucąc chwyciła suknie. Mistrzem był tu niewątpliwie Bolesław Prus. bo od słońca blasku Świecił się. Skromny młodzieniec oczy zmrużył i przysłonił. lecz w węzełki małe Pokręcony. I po desce opartej o ścianę komnaty. jak ważną funkcję pełni w utworach literackich indywidualizacja języka. Motyw ten wiąże się także z niewinionym cierpieniem. Zdarza się. ale czasami byli niewinni i zostali niesłusznie oskarżeni. gdy z jutrzenką napotka się ranną. Nagła. jak i środowisko i zawód.pełni ona również w innych utworach. Ujrzała. i tuż na parkanie Stała młoda dziewczyna. i sam nie wiedział. Jak twórcy kultury przedstawiali niewinność? Objaśnij na podstawie fragmentu i całości „Pana Tadeusza” oraz innych dzieł kultury. Chciał coś mówić. Dziwnie ozdabiał głowę. daleko. spójrzał. Oblicze aż na krzaki fijołkowe skłonił. Topos niewinności jest niewątpliwie tematem uniwersalnym podejmowanym przez wszystkie sztuki. Białe jej ubranie Wysmukłą postać tylko aż do piersi kryje. dumając. Podróżny zląkł się. Określenie problematyki Motyw niewinności wiąże się w tekstach kultury z problemem winy i odkupienia. W takim nigdy nie bywa od mężczyzn widziana: Więc choć świadka nie miała. tworzenie świata przedstawionego .„Gospodarstwo” Podróżny długo w oknie stał patrząc. że bohaterowie popełnili różne czyny i musieli ponieść konsekwencje zasłużone. charakteryzowanie środowisk. ale podobną funkcję budowanie klimatu. zaśmiała się i klasnęła w dłonie. ukazać jego wnętrze . Wyszedł zmieszany i czuł. Nim spostrzegł się. biegła do zwierciadła. nie tylko przez literackie dzieła. Wtem ujrzała młodzieńca i z rąk jej wypadła Suknia. Włos w pukle nie rozwity. na dole. przydawając zasłony sukience. Oczyma ciekawymi po drożynach gonił I znowu je na drobnych śladach zatrzymywał. przepraszać. czyje były. Wonnymi powiewami kwiatów oddychając. że serce mu biło Głośno. Zwrócona na pole Szukała kogoś okiem. Zabieg ten umożliwił pisarzowi oddać cechy charakterystyczne bohaterów. jak korona na świętych obrazku. czy cieszyć. Przypadkiem oczy podniósł. Twarz podróżnego barwą spłonęła rumianą Jak obłok. schowany w drobne strączki białe.Myślę. Jak biały ptak zleciała z parkanu na błonie I wionęła ogrodem przez płotki. Twarzy nie było widać. że moja wypowiedź i zgromadzony oraz zaprezentowany materiał pozwolił na pokazanie. Niewyraźnie. tylko się ukłonił I cofnął się. odwołując się do fragmentu Dziadów. całe późniejsze bytowanie bohatera podporządkowane zostało idei służby ojczyźnie. cz. Abraham z bólem. iż prawdziwym grzechem Jacka było zabicie Stolnika. po powrocie do rodzinnego domu. by wypróbować swego sługę. a nie sprzymierzenie się z wrogiem. Na mych rękach w niebo nosił. syn chwały nieśmiertelnej. Od tego momentu przez całe życie będzie mu towarzyszyć chęć oddalenia ciążących nad nim zarzutów i odpokutowania grzechu. Tyś przyjmował chłostę Boga Jak dziki męczarnie wroga. I dusza twa w niepokoju. by cię chłostać. Pomaga jej w tym miłość do Tadeusza. Motyw niewinnych dzieci porywanych czy poświęcanych jako ofiary dla bóstw wielokrotnie pojawiał się w mitologii. np. przedwcześnie zmarły Piotruś z Nocy i dni Marii Dąbrowskiej. Niewinie oskarżony o zdradę ojczyzny został Jacek Soplica z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. By cię straszyć. To właśnie ją widzi w ogrodzie.Teza Niewinność wiąże się z cierpieniem. Właściwie przypadkowo jego przyjazd pod dom Stolnika odbył się podczas napadu Moskali. niewinności i odkupienia mające dać odbiorcy do myślenia i refleksji być może również nad swoim życiem. Jakby w niepamięci zdroju Przez noc całą męty piła. Kiedy spotykamy ją w Soplicowie Zosia jest jeszcze podlotkiem. W tym kontekście dziecko funkcjonowało jako symbol niewinności – podobnie funkcjonuje często w literaturze. Ale w tym utworze jest także inny motyw niewinności. 219. syn Abrahama. Helusia Stawska z Lalki Bolesława Prusa. rozwija dopiero swoje przymioty kobiece. w którym młoda dziewczyna zakochuje się od pierwszego wejrzenia. zrozpaczony kochanek pod wpływem impulsu i zawieruchy wojennej strzela do Horeszki. Ja. Przybierałem wtenczas postać Obrzydłej larwy piekielnej. Podsumowanie Bazując na podanych przykładach możemy wywnioskować. żąda od niego ofiary z tego. Mimo. która miała się stać zadośćuczynieniem za błędy. W Biblii pojawia się motyw niewinnego syna przeznaczonego na rzeź – to Izaak. co go czeka. które złotą aureolą rozświetla jej jasne włosy. Zosia to młoda dziewczyna. że w każdym z tekstów kultury można dostrzec motywy winy. Z „dzikuski” zmienia się w dojrzałą kobietę. Dlaczego bohaterowie się buntują? Przedstaw literackie portrety bohaterów niepokornych i niepogodzonych ze światem. kiedy Tadeusz po raz pierwszy widzi Zosię. Zosia stoi w poświacie słońca. Bóg. W podanym fragmencie „Pana Tadeusza” Adam Mickiewicz opisuje moment. dzieci z IV części Dziadów Adama Mickiewicza. D. Ale z dumą się budziła. III A. nie mówiąc synowi o tym. Argumenty A. C. Jest dla Tadeusza ucieleśnieniem niewinności. Mickiewicza i innych znanych ci utworów literackich. Wtedy Bóg wycofa żądanie i zamiast ofiary z Izaaka przyjmie od Abrahama ofiarę z baranka. Jam ci przyszłe szczęście głosił. B. . co mu najdroższe– z jedynego i długo wyczekiwanego potomka. córka Ewy Horeszkówny. alei z pokorą przyjmie wolę Bożą. ubraną jedynie w białą koszulkę nocną. A tyś słyszał niebios dźwięki Jako pjanych uczt piosenki. Biedny . subtelności i osobistego wdzięku. Nie zamierza się jednak spowiadać. Podejmuje.człowiek musi ponosić konsekwencje swoich czynów. c. Dziadów Adam Mickiewicza. Literatura często utrwala na swych kartach ten motyw. Każdy z bohaterów poniósł też konsekwencje swoich czynów. Postawa buntu i wyobcowania od wieków fascynowała pisarzy. Kulminacyjnym punktem rozpaczy bohatera jest nazwanie Boga – carem. Wyrażali głośne „nie” wobec tragedii. Dlaczego się buntowali? Nie zgadzali się wobec zastanej rzeczywistości. Dialog. że jest osobą wybraną. co nas otacza. czy wręcz bluźnierczy monolog prowadzi z Bogiem Konrad. iż każdy na swój sposób nie zgadza się z powszechnie panującym porządkiem. Bunt posłużył Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. Dlatego też uważa. co oferują bądź nakazują jej inni. śmierci. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. Właśnie z tej obserwacji życia codziennego i poczucia wyższości bierze się bunt młodzieńca.I pamiątki wyższych światów W głąb ciągnąłeś. ponieważ tylko On jest w stanie go zrozumieć. Znajduje się on w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej. pozwalała na osobiste powiedzenie „nie” i negowanie zastanej rzeczywistości. Jego istotą jest sprzeciw wobec tego. Dlatego śmiało mogę stwierdzić. Motyw buntu pojawia się w jednym z arcydzieł światowej literatury pozytywizmu – powieści Fiodora Dostojewskiego „Zbrodnia i kara”. fragment Wstęp Bunt jest jedną z najbardziej znanych ludzkich postaw. Na każdym kroku widzi nierówność społeczną. Obserwuje wokół siebie ludzi wynędzniałych. nr 144 Podsumowanie Literatura kreuje na swych kartach barwną galerie postaci zbuntowanych. walczącego w samotności o sprawy narodu. którzy nie są pogodzenie ze sobą i światem. d. A. jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. Argumenty a. ponieważ adresat wciąż milczy. Teza U postaw każdego rodzaju buntu bohatera literackiego leży niezgoda na rzeczywistość i próba jej zmiany. Ciągnie liście drzew i kwiatów. Motyw buntu „Moralność pani Dulskiej” pyt. III. Motyw buntu wobec zastanej rzeczywistości posłużył Dostojewskiemu do ukazania ważnej prawdy życiowej. bohater III cz. więc ze Stwórcą dialog. e. Rodion jest studentem prawa. jak kaskada. b. niepokornych. mieszkających w złych warunkach. stawała się inspiracją. Bohater czuje. który w efekcie okazuje się monologiem bohatera. po szukanie jakiejś drogi życiowej. społeczne. Czuje się za ten stan odpowiedzialny. Gdy w podziemną przepaść wpada. władzy. . Dostrzega ich upadek moralny. Dzięki temu motywowi Konrad staje się typowym przedstawicielem patriotycznego bojownika. Mickiewicz. Dziady cz. Bohaterowie literaccy buntowali się przeciwko Bogu. że jedynym godnym mu rozmówca jest Bóg. mistrzem. Nie ma osoby. jak i pokoleniowe. Przykładem takiej osoby jest w utworze Raskolnikow. od aktywnej postawy. negowali zasady panujące na świecie zarówno narodowe. która przystałaby na wszystko. Formy samego buntu również przybierały różne odcienie. bez oglądania się na uczucia innych. Jedną z form wyrażania uczucia są związki frazeologiczne. pełne i szczere aż do bólu ( zazwyczaj bólu parnera) nie jest dobre ani dla jednostki. Im głębiej znajduje się dana warstwa . Jednak poezja i cała literatura ogranicza się tylko do słów. . nawet z najbliższymi. że należy to robić w sposób inteligentny i nawet w szczerości zachować umiar. co czują. czy innych struktur językowych. silne emocje.Bariery komunikacji. czy zaskakujące oksymorony. Argumentacja A. Polacy wyrażają emocje. wybranego tekstu kultury oraz własnych doświadczeń komunikacyjnych. Jak można wyrażać swoje uczucia i poglądy? Odpowiedz. Dziś słowa te są archaizmami. Neil Postman pisze: Milczenie.221. np. nierozwiązywalne konflikty . Zmieniał się on na przestrzeni epok. Irwin Altman i Dalmos Taylor piszą o „cebulowej strukturze osobowości”. Potrzebna więc jest raczej inteligentna szczerość . łamanie norm odkrywania siebie jest poważną barierą powodzenia jednostek i grup. a często problem dotyczy także wyrażania tych pozytywnych. powściągliowsc może okazać się wielką cnotą w rozmowie. Aby podkreślić jakieś uczucia pisarze najczęściej stosują środki stylistyczne. Taka diagnoza wydaje się nie do końca trafna. Uczucia i nasze emocje człowiek wyraża słowami lub gestami. ale i love. jak to może wpłynąć na drugą osobę. Przykładem tekstów kultury. Można nawet powiezieć. mniej lub bardziej dostępne dla innych ludzi ( nawet dla nas samych). odwołujc się do przytoczonego fragmentu tekstu Krystyny Skarżyńskiej. wyszukane metafory. które wyrażają własne poglądy i emocje autorów są wszystkie teksty bibliograficzne. Zakzy. Dziady cz. Uczenie się mówienia „nie” jest ważne podczas osiągania osobistych celów. Treny Jana Kochanowskiego. To tzw szczerość do bólu. zwłaszcza negatywne bez barier. np. czy pamiętniki oraz dzienniki pisarzy. lofciam. łaknąć. czyli możemy tak naprawdę bardzo zranić drugą osobę. tym bardziej jest chroniona przed innymi. Najgłębiej chronione są nasze wartości . W wieku XIX oznaczało tyle. bez liczenia się z jego emocjami. kiedy wyjawiamy swoje uczucia drugiej osobie. związków frazeologicznych. bez żadnych barier . powściągliwość. Takie cechy jak: milczenie.łaskawość. najbardziej powierzchowna część naszego Ja jest najłatwiejsza do zdjęcia . a czasem nawet nieszczerość . przychylność. że mamy różne warstwy osobowości. niedomówienie. lecz uczenia się mówienia „tak” . Krystyna Skarżyńska zwraca uwagę. W polskich mediach pisano duzo o tym. jeśli naszym celem w wypowiedzi. która nie boli rozmówców i pozwala kontynuować relacje niż szczerość aż do bólu . Krystyna Skarżyńska. dane bibliograficzne). będzie tylko egostyczne wyrzuceie z siebie naszych emocji bez zwracania uwagi. aby ludzie mogli harmonijnie współpracować. Oznacza to. co. Ważną funkcją języka jest ukrywanie myśli i warto z tej funkcji uważnie korzystać dla dobra naszych związków z ludżmi. B. przychylać. takie jak epitety. Nie jest łatwo w konstruktywny sposób wyrażać negatywne emocje i uczucia. porównania. Komunikowanie się. Są one często niezbędne . ani dla jej relacji ze światem . iż zewnętrzna warstwa . Najbardziej niebezpieczne jest. że Polacy nie potrafi a mówić o emocjach.w pewnych okolicznościach mogą okazać się wielkimi cnotami. czy bariery komunikowania uczuć są potrzebne. które ujawniamy przed innymi. gdy ma się ochotę powiedzieć „nie” to sedno cywilizacyjnych zachowań. Wielu ludzi ma trudności z mówieniem o tym.że brak barier . Teza: Uczucia można wyrażać za pomocą różnych środków stylistycznych. III Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz” . Współczesny nastolatek użyje terminów: kocham cię. czy jego słynny wiersz D M*** czy „Inny świat” Gustawa HerlingaGrudzińskiego. W dawnych czasach gorące uczucia wyrażano słowami: lubość. Różnice w sposobie wyrażania uczuć widać na podstawie języka. małomówność. Osobowość ma różne warstwy. To są także teksty autobiograficzne. Samo słowo miłość ewaluowało. Zatem nawet jeśli chcemy być bardzo szczerzy to warto pamiętać. opieka. Określenie problematyki Uczucia nie są tematem prostym. decydujemy się odsłonić je tylko najbliższym osobom. jest publicznie dostępna dla każdego obserwatora z zewnątrz ( np. Goethe. Jak poeci opisują miłość od pierwszego wejrzenia? Odwołaj się to fragmentu Pana Tadeusza. stać się motorem do działania. stracha]. W swojej wypowiedzi skupie się na narodzinach tego uczucia. Strach. całego utworu i innych tekstów kultury. lęk. po latach pobytu w wileńskich szkołach. zachodami słońca i tym przysłowiowym „czymś”. To z pewnością uczucia. mogącej powiedzieć. Ale może także dodawać energii. Podam przykłady z własnych doświadczeń. Warto dodać. Określenie problemu Miłość to zjawisko indywidualne. doprowadzić do szaleństwa.bać się czegoś Podsumowanie Uczucia wyrażamy również niewerbalnie (gestami). 222. Szekspira „Romeo i Julia”. Mickiewicza. czyli miłości od pierwszego wejrzenia.bać się. odczuwać lęk . To emocja odzwierciedlająca poczucie zagrożenia. Doświadczając tego uczucia człowiek dokonuje w swym życiu zmian. Miłość jako budująca siła została utrwalona w romantycznym dziele Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. poezją. d) uczucie łączące Tadeusza i Zosię jako symbol odnowy nadziei Polaków na odzyskanie niepodległości na podstawie „Pana Tadeusza” A. do którego trzeba dojrzeć. Właściwie nie ma osoby. Zaś związek : usychać z miłości oznacza cierpieć z powodu rozstania z ukochaną osobą. W tym tkwi jej destrukcyjny charakter. Niszczyła ludzką psychikę i dodawała innym skrzydeł. który rodzi się od pierwszego wejrzenia. Argumentacja a) narodziny uczucia wbrew woli bohaterów. Pierwsze spotkanie z Zosią . piękne i jedyne. na skutek wypicia napoju miłosnego na podstawie „Tristana i Izoldy b) Romeo i Julia. ale w tekstach literackich to właśnie użycie środków stylistycznych decyduje o odbiorze utworu. przerażenie. uskrzydlać. które stale towarzyszą jednostce ludzkiej.miłość od pierwszego wejrzenia na balu maskowym. Pisarze bowiem ukazują nam miłość jako stan. Do znanych związków frazeologicznych. że ominął ją ten stan w życiu. Teza Miłość od pierwszego wejrzenia jest gwarantem szczęśliwego związku bohaterów. Będą to przykłady wyrażania uczuć za pomocą związków frazeologicznych.najeść się [nażreć się] strachu. Są one zależne od sytuacji i nastawienia podmiotu wobec odbiorcy. c) nieodwzajemniona miłość Wertera do Lotty ukazana w „Cierpieniach młodego Wertera” J. głucha na cechy ujemne obiektu uczuć. czy jako wynik fatum. gdzie się wychował.. mieć cykora [pietra. W.C. wywoływała radość i nienawiść. która doprowadza kochanków do śmierci na podstawie losów bohaterów tragedii W. Jest wszechobecna w każdej sztuce. przypadkowości losu. które oddają to uczucie należą: blady strach padł na (kogoś)-ktoś się bardzo przestraszył. Miłość w związkach frazeologicznych to: ślepa miłość czyli miłość bezkrytyczna. jako długotrwały proces. wraca do domu stryja. Młody szlachcic. że to piękne słowo może zrujnować psychikę człowieka. Od zarania dziejów miłość była muzą i natchnieniem. Lęk zatem determinuje postawy ludzkie. syn Jacka Soplicy. Dzieła na przestrzeni epok utrwalają wiele odcieni porywów serc. Wiąże się z duszą człowieka. . 223. wysoką kulturą osobistą. Ulega doświadczonej i sprytnej kokietce. Niewątpliwie to jeden z najpopularniejszych motywów przewijających się na kartach utworów. ona mu wybacza i szybko znajduje ukojenie w zalotach do hrabiego. Z nagłej niezwykłości tego spotkania wynikają późniejsze tragikomiczne wypadki. Stał dwór szlachecki. pełnej ideałów szlachty. ale etapami to stanowią wzorzec miłości spełnionej. I stodołę miał wielką. Podsumowanie W świetle przedstawionych przykładów literackich nasuwa mi się jeden wniosek. Para staje na ślubnym kobiercu. Jednak w tym przypadku nie ma samobójczej śmierci kochanków. że nie zdążył się przyjrzeć pięknej dziewczynie. Dóm mieszkalny niewielki. Nawet mrówki są tu elementem flirtu. Pisarze poszukiwali jej w duszy człowieka. Uczucie to charakteryzowało się wielkimi emocjami. co wzdłuż i wszerz smugów Świecą gęsto jak gwiazdy. Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza. że okolica obfita we zboże. celem życia. nad brzegiem ruczaju. spełnieniem najskrytszych marzeń. Prusa „Lalka”. Uprawne dobrze na kształt ogrodowych grządek: Że w tym domu dostatek mieszka i porządek. Na pagórku niewielkim. oboje nawzajem się uzupełniają i rozumieją. Młody szlachcic wyjaśnia dojrzałej kokietce swoją pomyłkę. Ukazałam różne oblicza narodzin miłości. całego utworu oraz innego tekstu kultury. Autor ułożył zdarzenia z troską o szczęśliwe zakończenie. Miłość młodych zaskakuje szczerością i prawdziwością uczuć. Czarnoziemne. we brzozowym gaju. Różne obrazy domu rodzinnego w kulturze polskiej. Państwo młodzi są reprezentantami dobrze wychowanej. Dla innych zaś okazywała się czynnikiem samodestrukcyjnym i fatalnym. pełna romantyzmu i tragedii. szybkiej. zapewne należne do dworu. Nieodgadnione są sekrety miłości od pierwszego wejrzenia. Omów zagadnienie. Widać. Ta godzi się na związek z Soplicą i doprowadzają tym samym do pogodzenia zwaśnionych rodów. że spotkana po przyjeździe do dworu dziewczyna jest piękniejsza i dużo młodsza od Telimeny. niczym szekspirowska para Romeo i Julia. e) miłość Wokulskiego do Łęckiej . Tym bielsze. gotowością do poświęceń. Tadeusz myli Zosię z Telimeną. . co go bronią od wiatrów jesieni.. Niedoświadczony w takich sprawach młodzieniec może wreszcie zaczynać starania o rękę Zosi. namiętnością. widać z liczby pługów Orzących wcześnie łany ogromne ugoru. utrwalali jej budujące i niszczące oblicze. I widać z liczby kopic. Jedno jest pewne bez tego uczucia świat byłby martwy i suchy niczym pustynia. Dla jednych była motorem do wyzwań życiowych. lecz zewsząd chędogi. Dojrzała kobieta wabi go swą wiedzą. Świeciły się z daleka pobielane ściany. że odbite od ciemnej zieleni Topoli. co pod strzechą zmieścić się nie może. wstydliwej i bardzo naturalnej w swoim zachowaniu. oczytaniem. odkrywali jej tajniki. doprowadzająca bohatera do próby samobójczej na podstawie powieści B. młodzieniec postanawia utopić się w stawie. zdolnej do troski o ojczyznę i wrażliwej na los poddanych (Tadeusz wraz z Zosią podejmuje decyzję o uwłaszczeniu). I chociaż ich miłość nie narodziła się od razu. lecz podmurowany. z drzewa.było dla niego olśnieniem i tak wielkim zaskoczeniem. odwołując się do podanego fragmentu Pana Tadeusza. zwinnej. Kiedy okazuje się. i przy niej trzy stogi Użątku. Śród takich pól przed laty. jego chęć skrytykowania. ciepłą. Wie. Dba o zachowanie porządku oraz dobrych manier. Wśród tej społeczności wszyscy pamiętają o staropolskich tradycjach i obrzędach. pożyteczne. Wszyscy znają swoje miejsce w hierarchii ważności i wieku. podkreśla swoje uczucia związane z Litwą. miejsce kultywowania ważnych wartości. Słowo to przynosi nam różne znaczenia. W powieści została przedstawiona na wzór soplicowskiego dworu z epopei „Pan Tadeusz”. balami. pomieszczenie. Dwór rodzinny jako ostoję narodowych tradycji ukazał w „Panu Tadeuszu” romantyczny poeta Adam Mickiewicz. który wychowuje swego bratanka Tadeusza. Życie mieszkańców Nawłoci przepełnione było beztroską.Że gościnna i wszystkich w gościnę zaprasza. Cały dom przesycony był spokojną. polskich patriotów. Rodzina w Soplicowie to także miejsce. • W gościnnym domu państwa Wielosławskich panowała sielska atmosfera. Ściany zdobią portrety wielkich. przetrzymującymi w swej pamięci historię ojczyzny. Głową rodu jest Sędzia. Do stałych rozrywek. Z jednej strony rozumiemy go jako budynek. • Omówię następnie funkcje tego motywu. serdeczną atmosferą. Mickiewicz. późnego wstawania. Nawet strój i posiłki są typowo polskie. Soplicowo jest niejako symbolem szlacheckiej Polski ze wszystkimi jej zaletami i przywarami. • Z ciekawym ujęciem motywu dworku spotykamy się w utworze „Przedwiośnie”. ze dworek w Soplicowie jest wręcz wyidealizowany. gdzie przestrzega się poprawnej polszczyzny. Dość często organizowano także bale i uczty. a zegar wybija Mazurka Dąbrowskiego. że mieszkańcy owego malowniczego miejsca są przepełnieni miłością do kraju. które urozmaicały ich w gruncie rzeczy nudne życie. Podczas przyjęć goście tańczyli. G. To także azyl bezpieczeństwa. Po żołnierskiej monotonii było to dla Cezarego wspaniała i niezapomniana odmiana. • Dworek w utworze jest typowym domem szlacheckim. Sędzia wspaniale wywiązuje się z roli głowy rodziny. Baryka spędził tu rozkoszne chwile. co dobre. Jest to rodzina o wspaniałym kodeksie moralnym. Wszechogarniające szczęście. Soplicowo jest więc niczym mitologiczna arkadia. należały przechadzki piesze oraz konne. Argumenty C. Nawłoć to posiadłość państwa Wielolsławskich. ważne. F. Określenie problematyki Swoje rozważania rozpocznę od wyjaśnienia samego znaczenia wyrazu dom. schronienie. Do stałych obyczajów należał rytuał poobiednich drzemek. a nawet wyszydzenia bezmyślnego i leniwego trybu życia mieszkańców Nawłoci. flirtowali. D. . życie zgodne z rytmem przyrody. Dla jednych staje się on miejscem zamieszkania. utrwalając ten motyw. flirtami z pannami. To sprawia. o czym świadczy jego nauka o grzeczności. dostatkiem oraz spokojem. Teza Teksty kultury kreują różne wizerunki domów jako wartości na przestrzeni epok. dla drugich ojczyzną. utrzymanie ładu i harmonii sprawia wrażenie. przeplatane obżarstwem. H. godna podziwu i naśladowania. Jednak jego symbolika sięga głębiej. jedli i pili mocne trunki. Soplicowie to rodzina szlachecka z tradycjami. • W opisie jednak owych zabaw ujawnia się stosunek Żeromskiego do takiego trybu życia. posiłków. Utrwala siłę miłości. przepychem. jaką darzył własną krainę lat dzieciństwa. w którym mieści się wiele pamiątek przypominających o świetności narodu polskiego. E. kto pożytki Może wspomnieć za raz wszytki? Człowiek w twej pieczy uczciwie Bez wszelakiej lichwy żywie. Pobożne jego staranie I bezpieczne nabywanie. Teza . • Mimo.I. winien dawać nam wskazówki na przyszłość. bezpieczeństwo. Dworek w Nawłoci staje się skamieniałym. jakie stworzyła ludzka wyobraźnia. Olimpu i Atlantydy. Gardła na to odważają. Jak wygląda poszukiwanie arkadii w literaturze? Omów temat w oparciu o fragment Pieśni świętojańskiej o sobótce J. w którym można wieść proste. Kochanowskiego i innych tekstów literackich. miłość. kto w płat język dawa. Były to domy bardzo Podsumowanie Dom. z niego wynosimy takie wartości jak dobro. które ma destrukcyjny wpływ na jej członków 224. Panna XII. A radę na funt przedawa. oddalonym od świata zewnętrznego i towarzyszących mu wydarzeń rewolucyjnych. Omówię dalej funkcje tego motywu. fragment Pieśń świętojańska o sobótce Przykładowa realizacja zadania Wstęp Odkąd pojawił się na ziemi człowiek. że kraj jest wolny. J. mimo że toczy się narodowa dyskusja o nowym obliczu Polski. lesistej krainy położonej w środkowej części półwyspu Peloponez. uśpionym. Śladów tego toposu można się także dopatrzyć w Biblii. Mitologia przynosi nam obraz raju dla Greków. to miejsce. czyli. zamkniętym miejscem. Nań przychodzi z owiec wełna I zagroda jagniąt pełna… Oracz pługiem zarznie w ziemię. Dzięki literaturze i sztuce stała się ona symbolicznym obrazem idealnego kraju. Kochanowski. Wsi spokojna. Krwią drudzy zysk oblewają. w życiu Wieloslawskich nic się nie zmienia. miejsca wiecznej szczęśliwości. Bolesław Prus ukazał także wiele różnych domów w powieści "Lalka". Najdziesz. i swe plemię. Tęsknota za światem idealnym i doskonałym zrodziła na przestrzeni wieków wiele dzieł literackich poruszających arkadyjski topos. Sama Arkadia zrodziła się jeszcze w starożytnej Grecji. jedną z utopii. kultywującą tradycyjne wartości. Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy. Stąd i siebie. wyidealizowaną krainę oraz jako miejsce toksyczne. Motyw ten posłużył więc ocenie sytuacji społecznej polskiego narodu. marzył on o krainie spokoju i niczym niezmąconego szczęścia. Inszy sie ciągną przy dworze Albo żeglują przez morze. Jemu pszczoły miód dawają. obok Edenu. szczęśliwe życie w bliskim kontakcie z przyrodą. wsi wesoła. Jemu sady obradzają. Pisarze ukazują dom rodzinny jako oazę bezpieczeństwa. Gdzie człowieka wicher pędzi. Stąd roczną czeladź i wszytek Opatruje swój dobytek. A śmierć bliżej niż na piędzi. J. niepodległy. Praca w polu. W noc świętojańską kolejno dwanaście panien śpiewało pieśni. Omówię następnie funkcje tego motywu. aby „pokrzepić serca” emigracyjnych tułaczy. Dla jednych była to wieś. Wyraża tęsknotę za utraconą ojczyzną i pragnie na kartach swego dzieła powrócić w tą arkadyjską krainę. Kochanowski wychwala proste czynności. Jedno się nie zmieniło. . ze dom w Soplicowie jest wręcz wyidealizowany. Argumenty O idealnej wsi. Niemal każdy marzy o miejscu pełnym harmonii. więc niczym mitologiczna arkadia. Kiedy przyszły trudne lata zaborów. Przyświecała mu w tym idea. pszczelarstwo. zatem miejscem pełnym ładu. do którego człowiek dąży przez całe życie. życie zgodne z rytmem przyrody. Podsumowanie Arkadia. który spopularyzowali pisarze renesansowi podlegał. czy kraj lat dziecinnych. Te z pozoru błahe zajęcia sprawiają. łowienie ryb. zmagania się z problemami. To właśnie we wsi czarnoleski poeta widzi krainę niczym niezmąconego szczęścia. z czymś upragnionym i wyśnionym. tańce przy ognisku. godna podziwu i naśladowania.ziemianina. Dlatego literatura uwiecznia różne oblicza owego wyidealizowanego świata. więc ewolucji na przestrzeni wieków. utrzymanie ładu i harmonii sprawia wrażenie. wręcz rajskiej. które traktuje. w dzień świętego Jana. Wieś była. Tematem tej sielanki są obrzędy ludowe. Świadczy to jedynie jak wielkim sentymentem Mickiewicz darzył sobie tę własną krainę lat dzieciństwa. Wiara w istnienie owej krainy to przeciwieństwo naszego codziennego życia. harmonii. Motyw arkadii. gra na fujarce. Można ją odnaleźć na ziemi i we wszechświecie i cieszyć się jej pięknem i spokojem. pisał Jan Kochanowski w swym utworze Pieśń świętojańska o Sobótce. Taki baśniowy wręcz charakter całego obrzędu służył podkreśleniu przez Kochanowskiego swojej wizji renesansowego ładu i harmonii. pozbawionych ojczyzny. Wszechogarniające szczęście. stąd też popularnym motywem literackim stał się topos Arkadii ukazany w literaturze różnych epok. Z drugiej strony była także miejscem pracy i odpoczynku.dla wszystkich twórców słowo to kojarzyło się. ładem i spokojem. życiem bez problemów. cnót. które wychwalały uroki życia. że świat wiejski nabiera ładu i harmonii. mądrości i ukojenia. W ten sposób pisarz tworzy wzorzec osobowyczłowieka. jak w przypadku Kochanowskiego. mit utraty raju i szukania idealnej krainy pojawiał się szczególnie często w polskiej literaturze romantycznej? Na prawdziwą Arkadię wykreował w Panu Tadeuszu Adam Mickiewicz Soplicowo. Poeta cofa się wspomnieniem do czasów swojego dzieciństwa. który potrafi czerpać radość z życia. jak u Mickiewicza. w której ludzie odczuwają szczęcie i radość. Soplicowo jest. które odprawiano dwudziestego trzeciego czerwca.Człowiek od wieków tęskni za miejscem szczęśliwym. Był to także rodzaj tęsknoty za krajem lat dziecinnych Omówię następnie funkcje tego motywu. jako raj. kraina szczęśliwości w literaturze jest miejscem idealnym. 225. Dlaczego się buntują? Przedstaw literackie portrety bohaterów niepokornych i niepogodzonych ze światem, odwołując się do fragmentu Dziadów. cz. III A. Mickiewicza i innych znanych ci tekstów kultury. Jam ci przyszłe szczęście głosił, Na mych rękach w niebo nosił, A tyś słyszał niebios dźwięki Jako pjanych uczt piosenki. Ja, syn chwały nieśmiertelnej, Przybierałem wtenczas postać Obrzydłej larwy piekielnej, By cię straszyć, by cię chłostać; Tyś przyjmował chłostę Boga Jak dziki męczarnie wroga. I dusza twa w niepokoju, Ale z dumą się budziła, Jakby w niepamięci zdroju Przez noc całą męty piła. I pamiątki wyższych światów W głąb ciągnąłeś, jak kaskada, Gdy w podziemną przepaść wpada, Ciągnie liście drzew i kwiatów. A. Mickiewicz, Dziady cz. III, fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Bunt jest jedną z najbardziej znanych ludzkich postaw. Jego istotą jest sprzeciw wobec tego, co nas otacza. Nie ma osoby, która przystałaby na wszystko, co oferują bądź nakazują jej inni. Dlatego śmiało mogę stwierdzić, iż każdy na swój sposób nie zgadza się z powszechnie panującym porządkiem. Literatura często utrwala na swych kartach ten motyw. Bohaterowie literaccy buntowali się przeciwko Bogu, władzy, śmierci. Wyrażali głośne „nie” wobec tragedii, negowali zasady panujące na świecie zarówno narodowe, społeczne, jak i pokoleniowe. Teza U postaw każdego rodzaju buntu bohatera literackiego leży niezgoda na rzeczywistość i próba jej zmiany. Wywód • Dialog, czy wręcz bluźnierczy monolog prowadzi z Bogiem Konrad, bohater III cz. Dziadów Adam Mickiewicza. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. Nie zamierza się jednak spowiadać, jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. Bohater czuje, że jest osobą wybraną, mistrzem. Dlatego też uważa, że jedynym godnym mu rozmówca jest Bóg, ponieważ tylko On jest w stanie go zrozumieć. Podejmuje, więc ze Stwórcą dialog, który w efekcie okazuje się monologiem bohatera, ponieważ adresat wciąż milczy. • Kulminacyjnym punktem rozpaczy bohatera jest nazwanie Boga – carem. Bunt posłużył Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. Dzięki temu motywowi Konrad staje się typowym przedstawicielem patriotycznego bojownika, walczącego w samotności o sprawy narodu. • Motyw buntu pojawia się w jednym z arcydzieł światowej literatury pozytywizmu – powieści Fiodora Dostojewskiego „Zbrodnia i kara”. Przykładem takiej osoby jest w utworze Raskolnikow. Rodion jest studentem prawa. Znajduje się on w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej. Obserwuje wokół siebie ludzi wynędzniałych, mieszkających w złych warunkach. Dostrzega ich upadek moralny. Czuje się za ten stan odpowiedzialny. Na każdym kroku widzi nierówność społeczną. Właśnie z tej obserwacji życia codziennego i poczucia wyższości bierze się bunt młodzieńca. • Motyw buntu wobec zastanej rzeczywistości posłużył Dostojewskiemu do ukazania ważnej prawdy życiowej- człowiek musi ponosić konsekwencje swoich czynów. Podsumowanie Literatura kreuje na swych kartach barwną galerie postaci zbuntowanych, niepokornych, którzy nie są pogodzenie ze sobą i światem. Dlaczego się buntowali? Nie zgadzali się wobec zastanej rzeczywistości. Formy samego buntu również przybierały różne odcienie, od aktywnej postawy, po szukanie jakiejś drogi życiowej. Każdy z bohaterów poniósł też konsekwencje swoich czynów. Postawa buntu i wyobcowania od wieków fascynowała pisarzy, stawała się inspiracją, pozwalała na osobiste powiedzenie „nie” i negowanie zastanej rzeczywistości. 226. Człowiek sam musi określić, co w jego życiu jest najważniejsze. Świat, jakich wartości, ważnych dla Ciebie, odnajdujesz w pieśni J. Kochanowskiego i innych znanych ci utworach literackich? Jan Kochanowski, Pieśń XXV Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary? Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary? Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie, I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie. Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszystko Twoje, Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje. Wdzięcznym Cię tedy sercem, Panie, wyznawamy, Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy. Tyś pan wszystkiego świata, Tyś niebo zbudował I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował; Tys fundament założył nieobeszłej ziemi I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi. Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi, A zamierzonych granic przeskoczyć się boi; Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność mają. Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają. Tobie k'woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k'woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi. Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa, Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa. Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie, A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie; Z Twoich rąk wszelkie żwierzę patrza swej żywności, A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości. Bądź na wieki pochwalon, nieśmiertelny Panie! Twoja łaska, Twa dobroć nigdy nie ustanie. Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi; Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi! Przykładowa realizacja zadania Wstęp Człowiek to istota o złożonej i skomplikowanej psychice. Nasze zachowanie, postawy nie zawsze są zgodne z powszechnie przyjętym kodeksem moralnym, popełniamy błędy, dokonujemy niewłaściwych ocen, jesteśmy zmuszeni do wyborów moralnych. Dla każdego z nas, co innego jest cenne. Dla jednych będzie to rodzina, dla innych miłość. Prawda, Bóg, czy praca. Topos wartości podejmowała literatura. Bohaterowie musieli odpowiedzieć sobie na pytania, co jest w ich życiu najważniejsze. Czy wybrać miłość, czy też kierować się sercem, postawić na karierę, czy rodzinę? Kolejne dylematy, jakie stawiali pisarze swym postaciom to szczęście osobiste, czy zbiorowe, prawo boskie, czy ziemskie, ratowanie siebie, czy pomoc innym? Postaci z kart utworów wybierają różne drogi życiowe. Wszystko zależy od ich indywidualnej hierarchii wartości. Teza Bohaterowie literaccy reprezentują odmienne systemy wartości, dla każdego z nich, co innego jest ważne. Wywód • Stwórca, jako ważna postać w życiu człowieka i wartość został utrwalony w pieśni Jana Kochanowskiego. Historia renesansowego ojca literatury polskiej zaczyna się w Sycynie, miejscu urodzenia poety w 1530 roku. Studia rozpoczął w Akademii Krakowskiej, które kontynuował w Królewcu. Stąd wyjechał do Włoch. Właśnie z tego okresu pochodzi słynna pieśń, Czego chcesz od nas, Panie…. W tym czasie artysta staje się zwolennikiem humanizmu. Wierzy w zdolności człowieka, jego talent, rozwój. Głosi też zasadę harmonii, ładu i spokoju. Owa filozofia już na stałe zagości w twórczości mistrza Jana. Pieśń staje się, więc analizą doświadczeń, jakie poeta wyniósł z okresu włoskiego. • Wizerunek Pana jest tu z godny ze światopoglądem epoki odrodzenia. Odnosi się on do samego człowieka, który w tej epoce był w centrum zainteresowania. Istota ludzka nie odczuwa względem Najwyższego lęku. Czuje w Jego osobie ład i harmonię. Ufa mu i wyraża Mu swą wdzięczność. • Ważną wartością jest miłość. Od zarania dziejów miłość była muzą i natchnieniem, wywoływała radość i nienawiść, niszczyła ludzką psychikę i dodawała innym skrzydeł. Historię miłosną z tragizmem w tle przynoszą nam dzieje bohaterów Tristana i Izoldy. • Utwór pokazuje miłość, jako potężną siłę, nad którą człowiek nie może w żaden sposób zapanować. Magiczny napój, który wypijają bohaterowie, jest tylko baśniowym symbolem miłości, a to, że połączył Izoldę z Tristanem (a nie, jak było planowane, z królem Markiem), jest wyrazem tego, że miłość zawsze jest przypadkowa, przychodzi niespodziewanie i niezależnie od ludzkiej woli. • Utwór ten jest typowym przykładem romansu rycerskiego, który rozkwitł, jako odmiana romansu w XV i XVI wieku. To typ liryki prowansalskiej, gdzie mężczyzna oddaje kobiecie cześć niemal boską; uwielbiana dama jest niepodzielną władczynią jego serca. Podsumowanie Każdy z bohaterów wyznaje inny system wartości. Dla Tristana i Izoldy najważniejsza jest miłość. Śledząc losy średniowiecznych kochanków, widzimy jak zakochani pod wpływem łączącego ich uczucia dojrzewali emocjonalnie, jak uczyli się lojalności wobec siebie i wreszcie zdecydowani byli wybrać śmierć niż życie bez ukochanej osoby. Kochanowski wybrał miłość do Boga. Pisarze, ukazując ich hierarchię wartości i postawy, mieli na celu stworzyć wzorce godne naśladowania, lub przedstawić konsekwencje ich wyborów życiowych. Ocena postępowania bohaterów literackich zależy od moralności każdego czytelnika. 227. W jaki sposób są kreowane światy fantastyczne w literaturze? Zbierz argumenty, odnosząc się do podanego fragmentu Makbeta W. Szekspira i innych tekstów kultury. BANKO Te tam postacie wywiędłe i szpetne? Nie zdają się mieć nic wspólnego z ziemią, Są jednak: na niej. Żyweż wy jesteście? Zdolne na ludzką mowę odpowiedzieć? Zdawałoby się, że mnie rozumiecie, Bo wszystkie razem chude swoje palce Do ust zapadłych przykładacie. Pozór Niewieści macie, ale wasze brody Nie pozwalają mi w tę płeć uwierzyć. Makbet, akt. I, sc. III (…) MAKBET W imię tych potęg, którym hołdujecie, Jakie bądź one są i skąd bądź może Pochodzić wasza tajemnicza wiedza, Odpowiadajcie mi, zaklinam was! Choćbyście miały rozpętać orkany I zwrócić wściekłość rozhukanych wichrów Przeciw kościołom; choćby wzdęte wały Roztrzaskać miały i pochłonąć w sobie Wszelką żeglowną łódź; choćbyście miały Zmiąć bujne zboża, drzewa wykorzeniać, Zamki powalić na głowy obrońców; Choćby pałace, piramidy miały Pochylić czoła aż do fundamentów; Chociażby wszystkie skarby przyrodzenia W zarodach swoich miały zmarnieć, ażby Samo zniszczenie osłabło z znużenia: Odpowiedzcie mi, odpowiedzcie na to, O co was pytam. Makbet, akt. VI, sc. I Przykładowa realizacja zadania Wstęp Pozarozumowy świat od niepamiętnych czasów fascynuje człowieka. Tajemnicze zjawy, czarownice, diabły, duchy- na stałe zagościły w naszej tradycji. Od wieków budziły dreszczyk emocji, intrygowały i pobudzały naszą wyobraźnię. Literatura określa ich wspólnym mianem- goście z zaświatów. Przybywają ze świata irracjonalnego, czyli niewidzialnego dla ludzkiego oka. Ich obecności nie da się wyjaśnić doświadczalnie, dlatego często używa się w stosunku do przybyszów z innego wymiaru terminu metafizyka. Oznacza ona wszystko, co nie da się poznać i zanalizować rozumowo. Fantastyka to rzeczywistość szczególna- pełna niezwykłych , nadprzyrodzonych zjawisk, będących wytworem marzeń. Dominują w niej elementy ludowych wierzeń, baśni, legend, podań i mitów. Literatura jest bogata w utwory, w których przenikają się te dwa światy- fantastyki i świata pozarozumowego. Oba mają na siebie duży wpływ. Teza Za pośrednictwem światów fantastycznych artyści starają się pokazać bogactwo nastrojów, doznań i wewnętrznych przeżyć ludzkiej psychiki. Wywód • Utworem, wprowadzającym w świat przedstawiony elementy metafizyczne jest „Makbet” Williama Szekspira. Autor ukazuje nam metamorfozę rycerza szlachetnego , prawego , postępującego wedle kodeksu honorowego , w bezwzględnego mordercę obojętnego na krzywdy innych. Tytułowy bohater był jednym z wodzów armii króla Szkocji , Dunkana. Wracając z wyprawy wojennej razem ze swoim przyjacielem Bankiem , ukazały się im trzy czarownice. Wiedźmy wyglądały nader odrażająco- wychudzone, dziwacznie odziane, wydawały się być kobietami, jednak miały brody. Ten ostatni szczegół podkreśla ich nadnaturalność, przynależność do innego, niż ludzki świat. Potrafią znikać, latać na sicie i zamieniać się w zwierzęta. Szkodzą ludziom, uśmiercają świnie, posługują się wiatrami, wywołują burze morskie. Istne wcielenie zła! Władają magicznymi cyframi trzy i osiem. Dlatego przed spotkaniem z Makbetem zataczają dziewięć kręgów, trzy razy po trzy. Przede wszystkim zaś są w stanie za pomocą magicznych praktyk przepowiadać przyszłość. W wyniku ich proroctwa Makbet dowiaduje się, że zostanie królem Szkocji. Świadomość ta stała się dla przyszłego władcy tragiczna w skutkach. • Omówię następnie rolę tego motywu. Czarownice i ich prorocze wizje spełniają tu funkcję symbolu zła, ukazują jak istota ludzka może wykorzystać daną mu wolną wolę. Dzięki wprowadzeniu do utworu postaci fantastycznych poznajemy drugie dno duszy bohatera, jego sumienie. Jego skryte myśli i motywację działań. Wiedźmy ujawniają więc ciemną stronę psychiki bohatera. Są symbolem zła, oznaczają też pokusę. • Z motywami fantastycznymi spotykamy się w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Poeta przedstawił w utworze przygnębiający obraz społeczeństwa polskiego na przełomie XIX i XX wieku. Gościom, bawiącym się na weselu ukazują się zjawy spoza świata rzeczywistego. Każda z nich co innego symbolizuje i wnosi nowe treści. • Widma stanowią pogłębienie charakterystyki autentycznych osób, przez postaci baśniowe dowiadujemy się więcej o poszczególnych weselnikach. Poznajemy w ten sposób ich marzenia, cele, ale także ich wady i lęki. • W „Weselu” widzenia bohaterów mają miejsce na pograniczu snu i jawy, są bardzo mistyczne i zawierają głębsze znaczenie. Widma to uosobienie myśli osób rzeczywistych, uzewnętrznienie ich pragnień, czy wyrzutów sumienia. Jako pierwszy w izbie weselnej zjawia się Chochoł. To on symbolizuje jaki jest naprawdę nasz naród. Pełen bierności, brak mu zaangażowania. Jest także nie przygotowany na żadne wielkie wydarzenie. • Omówię następnie funkcję tego motywu. Utwór dzięki elementom fantastycznym zawiera krytyczną ocenę społeczeństwa niezdolnego do czynów i pełnego bierności. Podsumowanie Dokonując podsumowania moich rozważań nasuwa mi się wniosek, że światy fantastyczne utrwalone na kartach literatury, obrazach, czy filmie pełniły różną rolę. W Makbecie stały się pretekstem do zgłębienia duszy bohatera, dotarcia do jego najgłębszych zakamarków wnętrza. Zjawy i widma w „Weselu” pomogły Wyspiańskiemu w dokonaniu wnikliwej oceny społeczeństwa polskiego. Elementy metafizyczne ulegały więc ewolucji. Pełniły także różne funkcje. Jedno jest pewne, wprowadzenie do fabuły elementów fantastycznych z pogranicza jawy i snu z pewnością uatrakcyjniały utwór literacki budowały nastrój, wywołując w odbiorcy dozę strachu i tajemniczości. 228. Porównaj różne wcielenia diabła w literaturze i omów ich funkcje w wybranych tekstach literackich. Odwołaj się do podanego fragmentu z Kordiana J. Słowackiego. Noc pochmurna. - Duch Zły pod postacią dziewicy, lecąc. [DUCH ZŁY] Niedawnom jeszcze biegała po ziemi w taką samą porę - teraz gnają mnie czarty i każą świętą udawać. Leci nad ogrodem. Kwiaty, odrywajcie się i lećcie do moich włosów. Leci nad cmentarzem. Świeżość i wdzięki umarłych dziewic, rozlane w powietrzu, płynące nad mogiłami, lećcie do jagód moich. – Tu czarnowłosa się rozsypuje - cienie jej puklów, zawiśnijcie mi nad czołem. - Pod tym kamieniem zgasłych dwoje ócz błękitnych - do mnie, do mnie ogień, co tlał w nich!- Za tymi kraty sto gromnic się pali - księżnę dziś pochowano - suknio atłasowa, biała jak mleko, oderwij się od niej!- Przez kraty leci suknia do mnie, trzepocząc się jak ptak - a dalej, a dalej. Nie- Boska komedia, Z. Krasiński, cz. I Przykładowa realizacja zadania Wstęp Bohater , który będzie przedmiotem moich rozważań, rozgościł się na dobre we wszystkich epokach literackich. Budził zarówno fascynację i lęk. Przybierał różne postaci i miał wiele imion. Chodzi o osobę szatana. W naszych umysłach samo słowo- diabeł, wzbudza w nas dreszczyk emocji. Szatan, czart , książę ciemności - to z pewnością istota nadprzyrodzona, kusząca do zła, czy występku. Czy to jako Rokita , Boruta, Mefisto czy Lucyfer zawsze kojarzy się z podłością i złem. Samo słowo diabeł wywodzi się od łacińskiego słowa - diabolis , co oznacza tego , który staje w poprzek. W potocznym rozumieniu wróg, oskarżyciel. Źródeł wizerunku szatana dopatrujemy się w Biblii. Ta bowiem „księga nad księgami” utrwaliła portret diabła, który funkcjonuje jako stereotyp do dnia dzisiejszego . To postać przepełniona grzechem pychy, upadły anioł, strącony do piekieł. Literatura na przestrzeni wieków często podejmowała jego temat. Przedstawiano go w kontekście zła, składnika świata przedstawionego, sojusznika, czy przeciwnika człowieka a nawet Boga. Szatan wpływał na losy ludzkie. Kusił nieśmiertelnością, zmieniał zachowanie człowieka, sprowadzał na niego tragedie, grzech i pokusę. Władca ciemności budził strach, ale też fascynował swoją potęgą, tragizmem, tajemniczością, często i wielką mądrością. Istota ludzka, a nawet Stwórca nie przechodzili wobec niego obojętnie. Podejmowali z nim dialog, zawierali umowy, próbowali swych sił z jego mocą. Teza Literatura kreuje różne stereotypy diabła jako postaci towarzyszącej człowiekowi od zarania dziejów. Wywód • Swoje rozważania rozpocznę od wizji starotestamentowej. W Księdze Hioba Bóg zawiera rodzaj paktu z piekielnym władcą. Stwórca, kiedy spotkał na swej drodze szatana jest dumny ze swego wiernego wyznawcy Hioba. Przecież to wielki mędrzec. Wie, czym jest miłosierdzie, pomoc innym i gorliwa modlitwa. Potrafi dbać o swój majątek, zaś swe dzieci uczy pokory i szacunku do Boga. Diabeł jednak nie wierzy, iż wielkość mędrca jest wynikiem jego prawdziwej służbie Niebu. Stwierdza z ironią, że z pewnością, gdyby Bóg zabrał wszystko Hiobowi i zesłał na niego cierpienie, wówczas on odwróciły się od Stwórcy. Pan Niebios zawiera więc pakt z szatanem. Pozwala mu rozsiać nad światem starotestamentowego ojca wszelkie zło. Tak też się dzieje. Traci wszystko. Hiob jednak wie, że to próba jego wiary. Zdaje sobie sprawę, że Bóg chce go doświadczyć, bo ma w tym ukryty cel. • Mimo tylu strat bohater nie załamał swej wiary. Okazał się wzorem heroicznej cierpliwości i za swoje posłuszeństwo odzyskał z powrotem utracone mienie. Miał kolejnych synów i córki i cieszył się szczęściem do późnej starości. Księga Hioba stawia pytanie o sens cierpienia. Okazuje się, że to próba, której Bóg poddaje człowieka, by sprawdzić jego wiarę i ufność. Próba, na którą może być wystawiony każdy z nas. Szatan spełnia tu funkcję podwójną. Jest partnerem w układzie między siłą Boga a mocą szatana. Jest także symbolem zła, postacią, która zrobi wszystko, by wystawić wiarę człowieka na próbę i skusić go do grzechu. • Do szaleństwa szatan może doprowadzić całą grupę ludzi, jak to się dzieje w dramacie Zygmunta Krasińskiego Nie-boska komedia. Tu diabeł patronuje rewolucji i opętał on wszystkich jego przedstawicieli. Władca ciemności przejawia się w zabójstwach, zbrodniach, torturach, bestialstwie rozpasanego tłumu. Jego moc uwidacznia się podczas obrzędów nowej wiary- jak święcenie noży, orgia, odprawianie mszy przyszłości, która przypomina satanistyczny obrzęd. Rewolucjoniści pragną zniszczenia starego świata, absolutnej zagłady -zarówno szlachty, jak świata wartości, religii. Chcą stworzyć odmienną rzeczywistość, nowego człowieka, nową wiarę. Rewolucjoniści to istne wcielenie szatana, świadczą o tym ich słowa pełne grozy. • Ale szatan pojawia się tu także pod inna postacią. To kobieta – wcielenie samego diabła. Uwodzicielka uosabia wszystko, czego hrabia Henryk nie ma w małżeństwie. Jest piękna i niezwykła, w przeciwieństwie do jego zwyczajnej żony. Maria także widzi zjawę, jednak ma ona trupią twarz. Tego szczegółu nie dostrzega bohater. Poetycka kochanka łudzi Henryka nieśmiertelnością i sławą. Tam od dawna kręcili się ludzie. stajnie. pewien uroku swych piór i kolorów swej szyi. W drucianym odosobnieniu przechadzały się tam skromne kury i poważnie defilowały koguty. nurzając dzioby. S. a może bardziej z niegodziwości i ułomności ludzkiego charakteru . które musiały dawniej podpierać inną jakąś bardziej wyniosłą budowlę. teologicznych. nieprzyzwoite przezwisko. W tym społeczeństwie było tyle ciekawego życia. Z rozkoszą wałęsał się w długich. grabowych nawach. nadawał bieg historii. W parku były długie aleje grabowe. często i wielką mądrością. chciał decydować o kształcie świata. Diabeł pojawia się więc w NieBoskiej komedii w dwóch wcieleniach. Jeśli diabły bywały małymi psotnikami. mogę swoją wypowiedz zakończyć stwierdzeniem . To także azyl bezpieczeństwa. jakby wyrzeźbiony z brązu wielobarwnego. składnik świata. Zawijał się w swój płaszcz przewiewny i doświadczając ciepła w listopadowym powietrzu. że nie zapomina on o ludziach . artystę oraz patron rewolucji. zasypane zwiędłymi liśćmi i zalane wodą deszczową. Jedna z ulic wielkodrzewnych wyprowadziła go z parku na folwark. Wrzaskliwe perliczki niestrudzenie i kłótliwie wykrzykiwały jakieś. schronienie. że nie zawsze diabeł taki straszny jak go malują. wynoszące się w pola i dalekie zarośla. (…)Trafił do ogrodu warzywnego. na pół obłąkane z manii wielkości. To zło nawiedzające wybitnego człowieka. W jednej takiej alei stały wokół zmurszałe. to Szatan mierzył się z najtrudniejszymi zadaniami. nieposiadającą chłopów i własnoręcznie uprawiającą swoją ziemię. magnacką. Poświęcono mu tysiące dzieł literackich. nie spotykając żywego ducha. to jeden z największych tematów literatury. tajemniczością. występował bezpośrednio przeciwko Bogu. Dwór był drewniany. Z jednej strony rozumiemy go jako budynek. która dla Cezarego miała jakowyś szczególny urok. doprawdy. nogi i brzuchy w korytku . obory. pomieszczenie.W końcu doprowadza do tego. Dla jednych staje się on miejscem zamieszkania. że Baryka formalnie zagapił się na ten sowiet ptasi. . Obecność diabła w tekstach literackich spełnia różne funkcje: uosobienie zła. cieszył się. sentymentalną aż po wizję satyryczną Słowo to przynosi nam różne znaczenia. nasycał swym zdrowiem fizycznym i duchowym błogostanem. świadczy jedynie o tym. Cieszy mnie . kusić i mamić ludzi o nieprzeciętnych horyzontach myślowych. raz po raz ogłaszając absolutną niepogodę wrzaskliwym komunikatem. Żeromskiego i innych znanych ci utworów literackich. lecz na kamiennych podmurowaniach. drewniane ławki. Zaścianek to wieś zamieszkana przez ubogą szlachtę.gęsi wydawały co pewien czas iście dulskie i klępie głosy podziwu nad wszystkim i niezrozumienia nic a nic na tym świecie. zaś syn będzie przeklęty. Nieporządne kaczki chłeptały strawę. Wszystkie aleje i uliczki były zawleczone wilgotną mgłą. skandalicznie głupią co do treści i niewybredną co do formy. sterty zboża. fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Dworek polski to częsty temat naszej rodzimej literatury. kupy nawozu i fioletowe gnojówki. biadając pokrakiwały indyczki i rozpuszczały tęgie pióra z dzikim bełkotem indory. władać duszami. Jednak jego symbolika sięga głębiej. Pisarze utrwalili jego szlachecką odmianę. z których każdy osobnik witał spacerującego “pana" ukłonem. między stodoły. Różne ujęcie dworu szlacheckiego w literaturze. filozoficznych. potęgą. że w tak przygnębiającym . Żeromski. partner w umowie o jego duszę. tragizmem. Jego wizerunek ewaluował wraz z wydarzeniami historycznymi. Zadanie 8 229. Wspaniały paw siedział na płocie nieruchomy. a czasem wręcz dramatycznym rozważaniu nad szatanem i złem wynikającym z jego istnienia . Śpiewał półgłosem samemu sobie radosną piosenkę. towarzysz człowieka. element folkloru. upajał. Jego stała obecność na tym padole ziemskim. Zanalizuj funkcjonowanie motywu na podstawie fragmentu z Przedwiośnia S. dla drugich ojczyzną. Postać szatana budziła lęk. miejsce kultywowania ważnych wartości. a zatem i zagadnienie ponadczasowego symbolu zła. przeciwnik Boga. Przedwiośnie. Przez szatańska kobietę ginie żona. ale też fascynowała swoją wielkością. Podsumowanie Diabeł. a później do ptasiego ogrojca. że bohater opuszcza rodzinę. Soplicowo jest niejako symbolem szlacheckiej Polski ze wszystkimi jej zaletami i przywarami. Życie mieszkańców Nawłoci przepełnione było beztroską. Po żołnierskiej monotonii było to dla Cezarego wspaniała i niezapomniana odmiana. tradycje narodowe. Soplicowo jest więc niczym mitologiczna arkadia. Wszechogarniające szczęście. w którym mieści się wiele pamiątek przypominających o świetności narodu polskiego. polskich patriotów. dostatkiem oraz spokojem. zamknięcie się na inne narody. Utrwala siłę miłości. flirtami z pannami. balami. zamkniętym miejscem. podkreśla swoje uczucia związane z Litwą. a zegar wybija Mazurka Dąbrowskiego. uśpionym. Sędzia wspaniale wywiązuje się z roli głowy rodziny. Baryka spędził tu rozkoszne chwile. Szlachta. Dba o zachowanie porządku oraz dobrych manier. Omówię dalej funkcje tego motywu. • Omówię następnie funkcje tego motywu. zmieniał się. Wywód • Dwór rodzinny jako ostoję narodowych tradycji ukazał w „Panu Tadeuszu” romantyczny poeta Adam Mickiewicz. • Z ciekawym ujęciem motywu dworku spotykamy się w utworze „Przedwiośnie”. ciepłą. Dość często organizowano także bale i uczty. Jest to rodzina o wspaniałym kodeksie moralnym. W powieści została przedstawiona na wzór soplicowskiego dworu z epopei „Pan Tadeusz”. styl bycia i poglądy. Niestety pisarze często piętnowali ich wady. Nawet strój i posiłki są typowo polskie. Podczas przyjęć goście tańczyli. jaką darzył własną krainę lat dzieciństwa. Wśród tej społeczności wszyscy pamiętają o staropolskich tradycjach i obrzędach. co dobre. przeplatane obżarstwem. Dworek w Nawłoci staje się skamieniałym. a nawet wyszydzenia bezmyślnego i leniwego trybu życia mieszkańców Nawłoci. wzory postaw i obyczajów. ze dworek w Soplicowie jest wręcz wyidealizowany. w życiu Wieloslawskich nic się nie zmienia. serdeczną atmosferą.Przez te wszystkie lata portret tych magicznych miejsc. Wie. posiłków. • W gościnnym domu państwa Wielosławskich panowała sielska atmosfera. Ściany zdobią portrety wielkich. ważne. w której rządzą rodzinne wartości. flirtowali. o czym świadczy jego nauka o grzeczności. To sprawia. jedli i pili mocne trunki. wzorce osobowe. Soplicowie to rodzina szlachecka z tradycjami. Mickiewicz. Teza Literatura kreuje różne stereotypy zaścianka i dworu jako przestrzeni kulturowej. należały przechadzki piesze oraz konne. Pisarze na przestrzeni wieków chętnie podejmowali tematykę dworku i zaścianka. przepychem. Autorzy utrwalali jego różne oblicza i wizerunki. Rodzina w Soplicowie to także miejsce. utrwalając ten motyw. oddalonym od świata zewnętrznego i . Ich obyczajowość i tradycje to karta naszej historii. Cały dom przesycony był spokojną. • Mimo. Nawłoć to posiadłość państwa Wielolsławskich. godna podziwu i naśladowania. • W opisie jednak owych zabaw ujawnia się stosunek Żeromskiego do takiego trybu życia. niepodległy. życie zgodne z rytmem przyrody. późnego wstawania. pożyteczne. jak: duma narodowa. brak patriotyzmu. przetrzymującymi w swej pamięci historię ojczyzny. że mieszkańcy owego malowniczego miejsca są przepełnieni miłością do kraju.ostoi ładu moralnego. ukazując go nie zawsze sielankowo. Do stałych rozrywek. utrzymanie ładu i harmonii sprawia wrażenie. mimo że toczy się narodowa dyskusja o nowym obliczu Polski. W wyobraźni zbiorowej pozostał jednak siedzibą. które urozmaicały ich w gruncie rzeczy nudne życie. która zamieszkiwała dworki stworzyła swoją kulturę. Do stałych obyczajów należał rytuał poobiednich drzemek. że kraj jest wolny. • Dworek w utworze jest typowym domem szlacheckim. który wychowuje swego bratanka Tadeusza. gdzie przestrzega się poprawnej polszczyzny. Głową rodu jest Sędzia. Wszyscy znają swoje miejsce w hierarchii ważności i wieku. jego chęć skrytykowania. zabierać im wolną wolę i prawo do godnego życia. gdzie przestrzega się staropolskich zwyczajów. czy zbrodniczej polityki nazistów. Dwór może być także pretekstem do krytyki zachowań społeczeństwa.towarzyszących mu wydarzeń rewolucyjnych. ukazania wad warstwy szlacheckiej. Nie zależał od nich. W takich warunkach łatwo jednak o utratę swojego człowieczeństwa. Z takim wizerunkiem spotykamy się w Panu Tadeuszu. żeby mnie zastrzelili. programowych.rasy panów. podejmowany przez wielu twórców na przestrzeni epok. Literatura. To wynik nietolerancji. ten posłużył więc ocenie Podsumowanie Motyw dworu szlacheckiego w literaturze to temat uniwersalny. Nie chcieli mnie zastrzelić. może jeszcze dobrze popracować. fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Literatura współczesna bogata jest w dzieła traktujące o tematyce II wojny światowej. dlatego brak im było możliwości. Sam topos stał się pretekstem dla pisarzy do wyrażenia swych poglądów światopoglądowych. Nałkowska. Byli nimi naziści. Motyw sytuacji społecznej polskiego narodu. ludzie. że taki stan był z góry narzucony postaciom.Przedstaw temat na podstawie fragmentu z Medalionów Z. że bohaterowie znajdowali się w sytuacjach tragicznych. Byli najczęściej sami lub tworzyli niewielka liczbę osób. tak upodlona. Wszelkie granice etyczne zostały w tym czasie przekroczone. Dobro i zło zmieniły swe znaczenie. znieważona. Brak wpływu na bycie ofiarą powodował. który przyjechał tego dnia z Chełmna. Dwór stworzony przez romantycznego wieszcza jest idealistyczny. Ci drudzy to niewinne ofiary wojny. Pisarze ukazując ten problem. Niemiec powiedział: Człowiek jest mocny. czy sowiecki aparat władzy. utrwalając ten podział. czy ziemiańskiej. Jedno jest pewne analizowany przeze mnie topos to z pewnością obiekt fascynacji pisarzy.to był wtorek . Autor wytyka mieszkańcom dworku życie ponad stan i beztroskę. Jednego dnia . Ci pierwsi uważali. Motyw kata i ofiary w czasie II wojny światowej . zwracali uwagę. wyrzucili na ziemię zwłoki mojej żony i moich dzieci. Medaliony. Kaci byli większością. Z taką wizją spotykamy się w „Przedwiośniu”. by stawić czoła sytuacji. 230. bierności narodowej. dziewczynka cztery. pragnęła dać świadectwo prawdzie o tamtych. że mają prawo odbierać innym życie. W takim przedstawieniu Soplicowa poeta dał wyraz swojej tęsknocie za krajem dzieciństwa. chłopiec miał siedem lat. W polskiej tradycji szlacheckiej był on ostoją polskości. którzy nie należeli do rasy aryjskiej. narzucać człowiekowi ich prawa. Jednak dzieła kreują także jego negatywny wizerunek. Teza Kat to prześladowca niewinnej ofiary Wywód . miejscem. anonimowi więźniowie.z trzeciego samochodu. Nałkowskiej i celowo dobranych tekstów kultury. patriotyzmu. W żadnym innym okresie czasu ludzka godność nie została aż tak podeptana. Dworek urasta tu do rangi symbolu polskości. Z. Czasy II wojny światowej podzieliły społeczeństwo na katów i ofiary. łatwo o podłość i zbrodnie. koszmarnych czasach. w jakiej się znaleźli. Ujęcie Stefana Żeromskiego ma charakter ironiczny i krytyczny. Wtedy położyłem się na zwłokach mojej żony i powiedziałem. Ofiarami byli mieszkańcy podbitych przez nich ziem. Ich podstawowym zadaniem była eksterminacja i wykorzystywanie fizyczne i psychiczne więźniów. tzw. które odbiorca sam może ocenić. pozbawionych skrupułów i zasad moralnych. Udało mu się. ze różnimy się od zwierząt. W opowiadaniu U nas. o której inni więźniowie mogą tylko marzyć. dorośli i dzieci w Oświęcimiu. pomoc bliźniemu. które mają swoją hierarchię wartości. że zadawanie cierpienia sprawiało im wielką radość. Obraz Niemców jako zbrodniarzy wojennych i katów jest tym bardziej przerażający w „Medalionach: iż Nałkowska nie ocenia. bohater i narrator obozowych opowiadań. narrator w liście do Tuśki opisuje sprawność działania faszystowskiego mechanizmu. Jest ona inna. Stara się dostosować do nowych warunków. taki który obowiązuje wewnątrz. odbieranie jednostki ludzkiej tylko jako biologicznej istoty. Znalazł się w gronie osób. że z ofiar polityki niemieckiej pozostały jedynie bezduszne lalki. Pozostawia zatem przy życiu młodego człowieka. totalitaryzm. by go zastrzelono. że czasami sami więźniowie byli dla siebie katami. którzy uczęszczają na kurs sanitariuszy.. Na początek pozbawiano ich dóbr materialnych. Jednak w sytuacjach przemocy fizycznej i psychicznej nasz kodeks moralny ma prawo ulec zniszczeniu. Ocena postępowania bohaterów literackich w roli kata i ofiary zależy od hierarchii wartości i kodeksu etycznego każdej jednostki. skazując go na dalszy widok martyrologii własnego narodu. współczucia. Ofiary to więźniowie obozów koncentracyjnych. Ofiary to bohaterowie.• Ludzi. bezlitosnych. którzy nie mają wpływu na ich los- . współczucie. zabrakło im człowieczeństwa. Celem i sensem obozów koncentracyjnych był proces dehumanizacji. sowieci. Niemcy ukazani przez autorkę to osoby pozbawione uczuć. Więźniowie byli wykorzystywani do granic swych możliwości psychicznych i fizycznych. Autorka ukazała ludzi niosących śmierć jako cynicznych. Obrazy eksterminacji Żydów szczególnie mocno akcentują opowiadania: Dno. Katami stają się jednostki i całe systemy. który opisuje wydarzenia z masowego gazowania swego narodu. może jeszcze dobrze pracować. • Kim są ofiary w świetle opowiadań Borowskiego? To osoby. Bohater to szczęśliwiec. co sprawia. autorka przedstawia suche fakty. Rzeczywistość obozowa więźniów to wstrząsające obrazy. w Auschwitzu. Wówczas chciał. Dlaczego byli katami? Ponieważ wierzyli ślepo w chorą ideologię Hitlera. Motyw katów i ich ofiar został przedstawiony w Medalionach w sposób bardzo dosadny. Musi go przyjąć lub zginie.mordercy. następnie zmuszano do ciężkiej fizycznej pracy. kierujemy się pierwotnymi zasadami moralnymi: miłość. • Kim są kaci? To bestialscy władcy obozu w Auschwitzu. która była jedną z metod eksterminacji. naziści. Nie brakuje w nim ironii i sarkazmu. byle przetrwać jeden dzień dłużej. Wojna to czasy. Należy do nich Tadek. Podsumowanie Żyjąc w świecie wolnym. Tadeusz w swoich listach daje szczegółowy obraz obozowego życia. którzy przeżyli piekło II wojny światowej przedstawia Zofia Nałkowska w „Medalionach”. ma cywilne ubranie i wiele swobody. Dobro i zło nabrały innego wymiaru. Wszystkiego tego. nie krytykuje. fliegerów. ale jeden gestapowców powiedział: • Człowiek jest mocny. w tym w komorach gazowych . Faszyści potrafili manipulować innymi. przebywających na wolności. niż u osób. Borowski opisał mechanizm ich funkcjonowania. To rzeczywistość wojenna tak wpłynęła na ludzi.człowiek lagrowany. Wszyscy inni mieli być zgładzeni. Za kata można uznać nazistowskie Niemcy. • W opowiadaniach Tadeusza Borowskiego często zaciera się podział: kat – ofiara. To podstawowe wartości każdego człowieka. głównie Żydzi. tolerancji. Pewnego razu wśród zwłok bohater rozpoznał trupy swojej żony i dzieci. Taka pozycja sprawiła. Obcowanie ze złem i śmiercią sprawiło to. Często można odnieść wrażenie. W końcu uśmiercano ich na różne sposoby... mieć nadzieję na przeżycie kolejnego dnia. Człowiek jest mocny jest relacją Michała P. wyzbyte wszelkich uczuć. • W Auschwitz i innych obozach koncentracyjnych człowiek został sprowadzony do roli zwierzęcia. Dwojra Zielona. Zna kodeks moralny ale. których jedynym celem było podtrzymanie rasy aryjskiej. hitleryzm. kiedy zmieniło się zachowanie człowieka. bryło. Do nieba pójdzie po laury.. Nie lgnie do niego fala. to co znajduje się na dwóch biegunach budzi pewne kontrowersje i konflikty. młodzi przyjaciele!. z posad świata! Choć droga stroma i śliska. młodzi przyjaciele!. Wszystko co nowe. gdy z innymi dzielę: Kędy zapał tworzy cudy. Gwałt i słabość bronią wchodu: Aż opleśniałej zbywszy się kory.. ani on do fali. trendy . Serca niebieskie poi wesele. Oda młodości. Jeżeli poległym ciałem Sam sobie sterem.. Goniąc za żywiołkami drobniejszego płazu. Łam. Dał innym szczebel do sławy grodu. nowoczesne będzie zachwycało jednych. Otóż zawsze. a oburzało innych.nowoczesne. I obleka w nadziei złote malowidła.. jak nad jej wody trupie I ten szczęśliwy.przypadkowi bohaterowie. Razem. okrętem. ideom. młodzi przyjaciele!. tradycyjne . Kat i ofiara to temat literatury II wojny światowej 231. Wzbił się jakiś płaz w skorupie. idee. Hej! ramię do spólnymi łańcuchy ramienia! Patrz. niezłomnych zasad. Młodości! tobie nektar żywota W rajską dziedzinę ułudy: Natenczas słodki. A wtem jak bańka prysnął o szmat głazu. czego rozum nie złamie: Młodości! potęga. Przykładowa realizacja zadania Bez serc. Nowymi cię pchniemy tory. bez szkieletów ludy. poglądom. Powstaje pytanie dlaczego istnieje ów problem? Moim zdaniem to ..klasyczne.. poglądy. Nie bez przypadku użyłam takich kontrastowych wyrażeń. W literaturze owa tematyka ma różne odcienie. I w jedno ognisko duchy!. Nasze życie to ciągłe starcie różnych racji. człowiek zlagrowany. fragment To się wzbija.nowe. Gwałt niech odciska.kędy wieczna mgła zaciemia Obszar gnuśności odmętem. Nowości potrząsa kwiatem Kiedy je razem nić powiąże złota. rodzice i dzieci. Z drugiej strony są i tacy. złagrowany.rożne sposoby przedstawiania konfliktu pokoleń. to To samoluby! Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze. starzy i młodzi. jak i programy. Mickiewicza i wybranej literatury. Razem. młode. się Opaszmy ziemskie kolisko! Zestrzelmy ognisko gwałtem myśli w jedno do A ze słabością łamać uczmy się za młodu! Nikt nie znał jego życia. kto padł wśród zawodu. Tam sięgaj. (…) Patrz na dół .. Spory kształtują się bowiem na kilku płaszczyznach. W szczęściu wszystkiego wszystkich cele. żeglarzem. Dalej. Zielone przypomnisz lata… A. to w głąb wali. rozumni szałem. Jednością silni. nie zna jego zguby: Wstęp Stare . Młodości! dodaj mi skrzydła! Niech nad światem martwym wzlecę Ten młody zdusi Centaury. którzy bronią starych. Buntujemy się przeciwko nowym pomysłom. Mickiewicz. ducha. Omów temat na podstawie fragmentu Ody do młodości A. Takie odmienne poglądy nazywamy konfliktem pokoleń. My i wy. zalany To ziemia! Razem. Boje toczą ze sobą zarówno sami ludzie. są orla twych lotów Jako piorun twoje ramię. gdzie wzrok nie sięga. Piekłu ofiarę wydrze.. To oni przecież wierzyli w rozum. Syn postępuje wbrew pouczeniom ojca. Kierują się sercem. Wówczas wynalazca wpadł na szalony pomysł i zaplanował spektakularną ucieczkę. Takie przeobrażenia leżą w naturze człowieka. Jednak zatęsknił do ojczyzny i prosił króla Minosa o zgodę na opuszczenie wyspy. który jest metaforą rozwagi starszego pokolenia. Chłopak buntuje się przeciwko rozumowi. pióra rozpadły się i Ikar runął do morza. konstytucje. Utwór przedstawia zderzenie myśli romantycznej z przeszłym pokoleniem. to świat w ciemności. Od tysięcy lat młodość kontrastowała ze starością. którzy chętnie ruszą z „posad bryłę świata”. drogi. że żaden rozum nie jest w stanie zrozumieć świata. Wybiera marzenia i nie zwracając na konsekwencje wzbija się wysoko. Upadło powstanie narodowe. • Kolejny konflikt pokoleń został przedstawiony w utworze Adama Mickiewicza pt. . czyli Dedal i Ikar. Minos nie chciał się zgodzić. To. Zanim przypięli je sobie do ramion Dedal ostrzegał jedynaka. Ikara. aby nie wzbijał się zbyt wysoko. Wywód • Swoje rozważania rozpocznę wizerunkiem konfliktu pokoleniowego na płaszczyźnie. wiara może zdziałać cuda. w otchłań morską. teraz istotą poezji ma być uczucie i intuicja. „Oda do młodości". Aby zaszczepić te nowe poglądy potrzebni są młodzi.wynik postępu cywilizacji. Spontaniczność została zatem przeciwstawiona rozsądkowi.tylko serce. jednak nic z tego nie wyszło. Przestrzegł go również. skrzydła staną się ciężkie i podciągną go w dół. a młodość – starości. ponieważ wtedy słońce stopi wosk. gdyż ciążyło na nim podejrzenie o morderstwo. Pisarze. Teraz przychodzi młodość. Ludzie . W najgorszym wypadku skrzydła rozpadną się i młodzieniec wpadnie do morza. Pokażą innym nowe tory. Polska nadal jest pod zaborami. Widzą oni świat w innych barwach. Stało się to. czyli oświeceniowe. klasycystycznym. Zaczęto także inaczej patrzeć na role poety i poezji. co przewidział mądry Dedal: słońce stopiło wosk. Musiał opuścić rodzinne Ateny. Od zarania dziejów tradycja występowała przeciw nowoczesności. dzięki której świat zacznie się zmieniać. Poeta przede wszystkim przyznaje racje potędze młodości. Konflikt pokoleń polega więc tu na ukazaniu dwóch odmiennych sposobów myślenia i działania pomiędzy starymi poglądami oświecenia a nowymi romantycznymi ideałami. bo pióra nasiąkną wilgocią. W taki oto sposób rodzi się spór klasyków z romantykami. Jest lekkomyślny. zapałem. • Cała oda jest manifestem programowym nowego pokolenia. Są pełni optymizmu. • Epoka romantyzmu to czas wielkich przemian dla Polski. normy moralne. a nasza ojczyzna nadal znajdowała się pod jarzmem niewoli. aby dodać otuchy narodowi zaczęli analizować w swych dziełach minione czasy i wskazywać nowe drogi odzyskania niepodległości. poglądy na rolę literaturę. Wszyscy muszą jednak działać wspólnie. To wielka siła. Z ptasich piór i wosku skleił skrzydła dla siebie i swego syna. Przeszłość odejdzie wreszcie w zapomnienie zaś ważne staną się nowe idee. ale przecież to stała cecha młodości. To rozrachunek ze starą epoką. Zarzucano „starym” . zmieniają się wartości. co stare. Teza Konflikt pokoleń w literaturze wynika z odmiennych poglądów przedstawicieli grup młodych i starych. Mit o Dedalu i Ikarze przedstawia symboliczny konflikt pokoleń. Świat nie stoi w miejscu. Mickiewicz chce zmienić myślenie swoich rodaków.ojciec. aby nie leciał zbyt nisko. wiary w swe siły.syn. Pisarz porównuje go do płazu w skorupie • Ma tu na myśli wszystkich klasyków. Dedal od dawna przebywał na Krecie. Świat ciągle ulega przeobrażeniem. niech wnet zgadną. a inne odchodzi w zapomnienie. tradycji. co ojczyste. 232. co już było. które jest we mnie. coś się rodzi. A jeżeli się sprzeciwią. Chcę wywrzeć na ludzkie dusze. którą mam nad przyrodzeniem. III. To prosta prawda. Wystarczy odrobina szacunku. co reprezentują grupę „starych” nie mogę się pogodzić ze zmianami. Niechaj cierpią i przepadną. Mickiewicz. Uzasadnij tezę na przykładzie załączonego fragmentu Dziadów cz. ale. sucha i plugawa. jednak wpisana w dzieje ludzkości. Cele i funkcje konfliktu pokoleń zależały od światopoglądu epoki. fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Żyjemy u progu XXI wieku. Papież jednoznacznie określa. Tę władzę. W romantyzmie ukazywano racje romantyków zestawione z racjonalnym myśleniem. które nie pozwalają nam zapomnieć. Patriotyzm. Często ci. Spełnią. A. III A. Z matki obcej. ze czasami wystarczy dobra wola. Pamięć o zamierzchłych czasach niewoli zaciera się w naszych umysłach wraz z ostatnimi żyjącymi świadkami holocaustu. ale trudne.. Ja kocham cały naród! Jam się twórcą urodził.Podsumowanie Konflikt pokoleń był. dla tego co tradycyjne. krew jego dawne bohatery. kreuje go na zasadzie kontrastu. Dziady cz. Ja chcę duszami władać. Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi. Czym są te pojęcia dla nas współczesnych? Myślę. Rządzić jak Ty wszystkim zawsze i tajemnie: Co ja zechcę.uczucie piękne. . carem! On kochał naród. (…) Nasz naród jak lawa Z wierzchu zimna i twarda. że słowo patriotyzm i miłość do ojczyzny to część naszej tradycji. by móc pogodzić te dwa pierwiastki. on kochał wiele. Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi. Daj mi rząd dusz! Ja chcę mieć władzę.. Zaś ci. Ukazano ten problem z odmiennej perspektywy. To miłość do historii. Literatura pokazuje nam. iż patriotyzm to umiłowanie tego. którzy należą do „młodych” nie akceptują togo. trendy i na czasie. jaką Ty posiadasz. [. jest i będzie. jak Ty nimi władasz.] Chcę czuciem rządzić. Tego rodzaju konflikt między „starym” a „młodym” widzeniem świata przedstawia mit o Dedalu i Ikarze. Ale są przecież skarby naszej kultury. Literatura. on kochał wielu. Ty nie ojcem świata. Ja i ojczyzna to jedno. Każde z pokoleń miało własne poglądy ścierające się ze „starymi” ideami.. Mickiewicza i wybranych utworów. utrwalając konflikt pokoleń. A imię jego będzie czterdzieści i cztery. tym się uszczęśliwią. języka. klasyczne i odrobina otwartości dla tego co nowoczesne. że na to pytanie pomaga nam odpowiedzieć Jan Paweł II w swojej książce „Pamięć i tożsamość. Jako spór między rodzicami a dziećmi. by ją na chwilę odzyskać. szczyt. Tę ocenę społeczeństwa symbolicznie podsumowuje wypowiedź Wysockiego: Nasz naród jak lawa Z wierzchu zimna i twarda. Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi. aby Bóg dał mu władzę nad ludzkimi duszami. której są potrzebne takie jednostki jak Konrad. • W tych słowach poeta ukazuje cały obraz naszej ojczyzny i swojego pokolenia. sucha i plugawa. Nie można tu pominąć osoby Konrada. że przez 123 lata nasz kraj utracił swą ojczyznę. którzy stoją na czele narodu nie przedstawiają wartości. sprzedali się wrogom. Kolejną ocenę ojczyzny i społeczeństwa polskiego przynosi nam scena Salon warszawski. Przed takim wyzwaniem stanęła literatura. to artystyczna próba podniesienia na duchu zniewolonego narodu. jedynie dzięki wybitnym jednostkom. Zajmują oni miejsce przy stoliku. Stało się to dzięki literaturze. Ci. Młodzi ludzie są torturowani i wywożeni na Sybir. Poeta ukazał Polaków z podwójnej perspektywy. Szczególnie mocno temat ten uwidocznił się w romantyzmie. Jednak nie utracił ducha i nadziei. Młodzież wileńska to jednostki. Oni wybrali wierność wobec zaborcy. Polska wówczas znajdowała się pod jarzmem niewoli. ale trudne. To kolejny pesymistyczny wizerunek Polaków utrwalony w tym dramacie. Pisarze wręcz prześcigali się w swych koncepcjach. • Dokonując podsumowania Adam Mickiewicz jako poeta emigrant ukazuje ojczyznę i Polaków w różny sposób. Wywód • Na obczyźnie. uderzać w nutę narodową. w Dreźnie. Oni są wartością prawdziwą. Lawa to wierzchołek. które nawet nie wiedzą. Nasz kraj zostaje także ukazany poprzez martyrologię i losy więźniów.czy samego krajobrazu. z drugiej zaś jako społeczeństwo pozbawione nuty patriotycznej. dlaczego spotkało ich prześladowanie. którym należy pokazać drogę postępowania. Teza Patriotyzm. mogących wskazać rodakom właściwe drogi ku poprawie losów naszego kraju i odzyskaniu wolności. Naród nasz w wizji księdza Piotra został porównany do obrazów biblijnych. . by znów popaść w ręce oprawców. Dramat omówię w kontekście przedstawionej tu ojczyzny i patriotyzmu. której naród może zostać wyzwolony. To umiejętność traktowania z sercem dzieł naszych rodaków i owoców ich geniuszu. To koncepcja według. Widzi nasz kraj jako ojczyznę. ważne towarzystwo. Dziadów Adama Mickiewicza. by słowo ojczyzna zawsze kojarzona było z wolnością. Cała scena dobitnie przedstawia przeciwieństwo między arystokratyczną elitą a patriotyczną młodzieżą. Ocenia także kraj poprzez ukazanie różnych warstw społeczeństwa. kiedy nie byliśmy pod zaborami pisarze wyrażali swą miłość do ojczyzny. powstała III cz. Każdy z nich wysuwał inne postulaty. Są oni bowiem przedstawieni jako naród wybrany. Taką postawę patriotyczną nazywamy prometeizmem. dawać wskazówki co do obrazu przyszłej niepodległej Polski. Wiemy. czego przykładem jest scena: Salon warszawski. którzy znaczą mniej w świecie warszawskiego światka. Zatem sugeruje prometeizm jako koncepcję patriotyczną. Nawet w czasach. Pisarze więc postanowili piórem walczyć. To młodzi patrioci. Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi.uczucie piękne. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” bojownik żąda. Przy drzwiach stoją ludzie. Posługuje się ideą mesjanistyczną. według której Polska jest Chrystusem narodów i ma wypełnić historyczną misję. która utrwalała na swych kartach piękne wzorce miłości do ojczyzny.pełne poświęcenia i woli walki. To na koniec obrona naszych granic i walka. jedyną. W centrum zasiada elita arystokratyczna. Głębia to spiskujący i buntujący się młodzi patrioci. godną do naśladowania. Nie zawsze były one słuszne. dusznem więzieniu dumny ptak królewski Lat dziesiątki już ginie w męczarniach powoli. na małym złomie bazaltowej skały. wielki krąg słońca daleko.. Utwór skierowany był przeciw germanizacyjnej polityce zaborcy. Dla niej pragnął niepodległości. Znam swoją historię narodu i utożsamiam się z naszymi klęskami i wygranymi. Walczył on w powstaniu listopadowym. • Kolejnym bohaterem. w niewielkiej drucianej Klatce. kultury i języka. smutny. obumarłość ptaka. Dla mnie patriotyzm to nie tylko ważne pojęcie. które tkwi głęboko w moim sercu. moją kulturę. Była to 500. w dole. W ciasnem.patrioty. Dzięki postawie obywatelskiej jesteśmy przecież dziś wolni. że Polska długo była pod jarzmem niewoli. Był patriotą. Jaką rolę w tekstach kultury pełnią symbole? Rozważ na podstawie podanego wiersza oraz innych dzieł kultury. Tragedia ukazana w utworze jest tym większa. ale i wyrażenie.. dla której człowiek jest w stanie poświęcić wszystko. Gniewa je nieruchomość. A tam — szeroka. Więc ginie między druty zamknięty i deski. Dlaczego zatem patriotyzm to uczucie piękne? Ponieważ jest wartością samą w sobie. To moja definicja patriotyzmu. nawet przymusowe opuszczenie kraju. Jest postawą. Siedzi. • Kolejną powieścią przynoszącą dramatu narodu bez państwa jest powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”. osępiały Orzeł morski. odwołującym się do tematyki patriotycznej i umiłowania ojczyzny jest „Rota” Marii Konopnickiej. polskości. jak w przypadku Skawińskiego. Jej ciężki aspekt wynikał także z tego. kreując patriotów. Potrącają go. krzepiła serca rodaków. czym jest obowiązek wobec ojczyzny i walczy o zachowanie tradycji. Patrząc w pół ciemne okno źrenicą przymkniętą. Spełniała podobną funkcję do hymnu narodowego. Ale niczem nie mogą wyrwać go z zadumy. Hen. daleko. dla którego ojczyzna zawsze stawiana była na pierwszym miejscu. odąwszy piersi. 233. Jasny. która potrafi się zbuntować. wykreowany w noweli pozytywistycznej Henryka Sienkiewicza „Latarnik”. chmur srebrzyste tumany się wleką . Za widok jego płacą. że utwory Mickiewicza. jego ból nie boli. pusta niebiosów opona. tuż obok żółwie i pawiany.• Utworem. Tułał się więc po obczyźnie szukając portu.żołnierzem. Do popularności wiersza przyczyniło się jego uroczyste wykonanie przez chóry z całej Polski w dniu 15 lipca 1910. Każdy z twórców wysuwał własną wizję patriotyzmu i Polaka. W czasie pierwszej i drugiej wojny światowej Rota zagrzewała do walki. Po upadku zrywu mężczyzna musiał emigrować. udziałem którego była emigracja był Józef Skawiński. wie. tradycję. Jestem Polakiem i szanuję swój kraj. Pokrwawionego kędyś w stepach go ujęto. czy pozytywne jednak liczy się fakt.Tetmajer „Orzeł morski”(fragm. rocznica bitwy pod Grunwaldem. którzy wkraczali w życie pod okiem zaborcy rosyjskiego. Wstęp Kazimierz Przerwa. Lata już całe bawi ludzi swym widokiem. klatkę próbują zdjąć z haka. Bezduszne i bezmyślne gapią się nań tłumy.patriota to zgodnie z wizerunkiem Konopnickiej osoba. • Polak. obyczaje. Pisarze.) W cuchnącej menażeryi. wzbudzała nadzieję na odzyskanie wolności. kreowali wzorce godne do naśladowania. Podsumowanie Dlaczego patriotyzm to uczucie trudne? Wymaga poświęcenia. Mówię i myślę w języku polskim. czy Konopnickiej wzbudzały w sercach Polakach iskrę nadziei. że dotyczy młodych Polaków. Gdy mu kula złamała skrzydło pod obłokiem. że ludzie.. bowiem wejść w rolę odkrywcy. Teza Symbol jest to znak głęboko ukrytych treści w dziele kultury. Na tym polega jego magia i tajemniczość.czyli marzenie o tym. że otwiera on przed odbiorcą możliwości różnych interpretacji. gdzie żył ma wolności. aby być z ukochaną. że jeżeli zwiążę się na stałe z dziewczyną zakiełkuje w nim dorobkiewicz. W podanym fragmencie wiersza Kazimierza. Jest ona przepołowiona.Przerwy Tetmajera został przedstawiony obraz orła. orle.... badacza. Wie. Rezygnuje z miłości do Joanny i szczęścia rodzinnego. którzy oglądają ptaka w klatce chcieliby rozrywki to orzeł pozostaje obojętny wobec ich wymagań. zmuszają nas do myślenia. a także niektóre tytuły poszczególnych rozdziałów. Oto noc. Wulkany. Tylko w głuszy słychać gdzieś dalekiej Gwiazd toczących się w bezdni grzmiące kołowroty. ciemna... którzy chcą go zobaczyć w cuchnącej knajpie tylko dla przyjemności. pracującym w niej ludziom. Argumenty A. kiedy był wolny. zacznie jak inni poddawać się fali materializmu.. założyć rodzinę i cieszyć się ciepłem ogniska domowego. Ptak symbolizuje Polskę. Tylko korzenie trzymają się jeszcze skarpy. Wywód. w twej klatce drucianej? I tu ci dano kawał bazaltowej skały!. Tam — wysp zielone smugi i okrętów białe Migoczące się ławy i bory olbrzymie. Przykładowa realizacja zadania Od niepamiętnych czasów odbiorcy sztuki próbują odkryć tajemnice wielu wybitnych dzieł. Śnią mu się łowy. Kiedyś został on złapany wśród stepów. co pozostało jego życiem. Pozostaje mu tylko śnic o czasach. czyli ziemi śląskiej. Symboliczny jest tytuł utworu. której zabrano wolność wbrew własnej woli. B. jedna jej część obumarła. teraz tę wolność mu zabrano. Cóż ci się tu śni. Na tym polega wielka wartość dzieł. oceany. Siadłszy kędyś na podniebnej skale.. Z hukiem śmiga i pęka gdzieś meteor złoty — — Cicho. więc sam musi się uporać z wieloznaczeniowością symbolu.Rozdarta sosna. Osrebrzony światłością księżyca. Inne symbole. Każdy. Jedna część duszy bohatera została zniszczona . W majestacie potęgi i królewskiej chwale. Ptak w klatce stał się obojętny i bierny. Omówię ostatni rozdział. I śnieg. srebrzący szarą górskich wierchów skałę. wykorzystane w dziele. który jest znakiem treści głęboko ukrytych i niejasnych". Trwa w zadumie. który postanawia poświęcić się pracy dla najuboższych. Stan jego duszy oddaje sosna. która jest pod jarzmem niewoli. Wynika stąd wniosek. Obserwujemy w tej scenie Judyma. który odgadnie ukryty sens utworu. Śni mu się jego straszna moc i lot zuchwały. to: . nieskończona. To ptak królewski ma swoją dumę i nie chce być pośmiewiskiem dla ludzi. Natomiast to. walki. to czynienie dobra dla społeczeństwa.. Stała się ona nie tylko wydarzeniem społecznym. odkryć jego sens i znaczenie. Czytelnik musi. ale również artystycznym. Zapomni wtedy o swojej misji niesienia pomocy innym. powoli Olbrzymi ptak zasypia w światła aureoli.. Tu gwarną falą nie suną się wieki. I cicho. w sposób brutalny i bez jego zgody. Symbolicznym jest powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. które dzięki umieszczeniu w nich symbolicznych treści.. to część poświęcona kopalni. burze. Sztuka ta jednak nie jest prosta.I płaszczyzna wód morskich.. Symbol w literaturze i sztuce to ."motyw lub zespół motywów. który znajduje się w klatce. Stoi nieruchomo i mimo. To samo stało się z Judymem. grzmot w czerwonym ciskające dymie. dzięki czemu ich dzieła wyróżniają się oryginalnością. Złota podkowa — materialny znak obecności Wernyhory. W powieści stanowi kontrast w zestawieniu z rzeźbą Wenus i symbolizuje świat ludzi biednych. ich pazerności. scena narodowa. kiedy będzie miał ku temu sprzyjające okoliczności. do którego chciał należeć Tomasz Judym. symbol goto¬wości chłopskiej do walki. w akcie III usypia weselników i wprowadza ich swoją muzyką. z której wywodzi się główny bohater. dzięki któremu Gospodarz ma zwołać uczestników zrywu narodowowyzwoleńczego. Potrzeba wolności drzemie więc w narodzie i da o sobie znać we właściwym momencie. który w rzeczywistości poza zaspokajaniem własnych potrzeb. symbolem chwały i dumy. a także przemiany. w kręgu. Bronowicka chata — miejsce weselnych zabaw i spotkanie przedstawicieli dwóch klas społecznych. W powieści odzwierciedla piękno świata ludzi bogatych. Kosy postawione na sztorc — echo wydarzeń spod Racławic. Złoty róg — oznacza szansę na odzyskanie niepodległości. Dzwon Zygmunta — związany z dawną świetnością Polski jako Rzeczypospolitej Obojga Narodów. klasy. Rybak – obraz francuskiego malarza. świata. Chocholi taniec — oznacza niemoc narodu. jest echem wielkości naszego kraju. odkłada „na później". schylając się po czapkę z pawimi piórami. Podsumowanie Symbol stał się inspiracją dla wielu artystów. pojawia się w rozmowie Dziennikarza ze Stańczy¬kiem. Kwiat tuberozy – symbol bezużytecznego piękna. Symbolizuje szczę-cie. To podarunek od Wernyhory. człowiek z towarzystwa. miłości. który rozkwitnie na wiosnę. Czapka z pawimi piórami — jest symbolem materializmu chłopów. ale Gospodyni zabiera ją i zamyka w skrzyni. ale i narzędzie skierowane być może przeciwko panom. symbolizujący ludzkie cierpienie. harmonii i szczęścia. który pozostał Jaśkowi po zgubieniu złotego rogu. na którą być może jeszcze nie przyszedł odpowiedni czas. W akcie II sprowadza zjawy.Wenus z Milo – symbol piękna. Chłopi lubili stroić się w pawie pióra Sznur — to przedmiot. nie dostrzega nic więcej. na deskach której roz-grywa się dramat w sensie dosłownym i metaforycznym. który zachwyca się nim. nędzę i krzywdę społeczną. Typowym utworem symbolicznym. . z którego nie mogą się wydostać. słomiana kukła okrywaąca krzak róży. zamknięcie jakby w potrzasku idei. Chochoł — to najważniejszy symbol obecny w dramacie. pobudzają naszą wyobraźnie i zmuszają do samodzielnej interpretacji ukrytych w nich znaków. błędne koło. Oddaje go jednak w ręce nieodpowiedzialnego Jaśka. symbol Polski. przedmiot magiczny. ponieważ stanowi ochronę kwiatu. C. karciarz. zamiłowania do powierzchowności. W „Ludziach bezdomnych” do kwiatu tuberozy porównany zostaje przez Judyma Karbowski – lekkoduch. Chochoł może też nieść pierwiastki nadziei na lepszą przyszłość. który wprowadza w swą fabułę świat pozazmysłowy jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. wygrywaną na drewnianym badylu w jednostajny taniec. Krzyk pawia – symbol nieszczęścia i śmierci. ale gubi przez nieuwagę. oznacza zniewolenie narodowe. ] Dąb. W dyskusji Tadeusza z Telimeną i Hrabią ten pierwszy broni litewskiej przyrody przyznając jej pierwszeństwo przez przyrodą włoską. klasyczne Tyburu spadające wody I straszne Pauzylipu skaliste wydroże! To. . Malujesz tylko jakieś skały i pustynie". w orzechowe perły. Na dębów. Argumenty A.. A przecież wokoło nich ciągnęły się lasy Litewskie! tak poważne i tak pełne krasy! Czeremchy oplatane dzikich chmielów wieńcem. znajdujących się na Litwie. Pan Tadeusz kręcił się nudząc niepomału Długą rozmową. rytm dnia... kłopotów. pośród których siedzi? Prawdziwie.rzekła .. Teza Przyroda w życiu człowieka odgrywa ważną rolę. O jej bogactwie i blasku świadczą pory roku. w której nie mógł brać udziału. [. kiedy płacze syna. Jarzębiny ze świeżym pasterskim rumieńcem. i całość „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza oraz innego tekstu kultury.]Zaczęli więc rozmowę o niebios błękitach. Przyroda nabiera tutaj wymiaru patriotycznego. skamieniałych trupach. wpływa na jego rzeczywistość. [. roztoczy Po ramionach do ziemi strumienie warkoczy! Niema z żalu. jak w grona. Hrabio.. szczęśliwe nieba Krajów włoskich! różowe Cezarów ogrody! Wy. Topos ten służył także twórcom do ukazania ogólnych prawd o otaczającej ich rzeczywistości. Lub wdowa męża.. i skał szczytach. przodków swoich.. Jakie funkcje pełnią obrazy przyrody w kulturze? Rozważ w oparciu o podany frag. był świadkiem jego zmagań z losem. radości . Ubranemi. Tadeusz (w pełni oddany krajowi) zarzuca Hrabiemu. Telimena sądziła malowania proby [. może być jego przyjacielem i wrogiem. Leszczyna jak menada z zielonemi berły. kraj malarzów! U nas. Aż gdy zaczęto sławić cudzoziemskie gaje I wyliczać z kolei wszystkich drzew rodzaje: [. Mieszając tu i ówdzie. jak na grobów połamanych słupach. ręce załamie.234. Pejzaż stawał się często wręcz bohaterem dzieł literackich. Tadeusz stwierdza. przeżycia. będą z Pana żartować sąsiedzi.. Morskich szumach i wiatrach wonnych.]"Brawo . nastroje.]Czyż nie piękniejsza nasza poczciwa brzezina. Hrabia nie czuje więzi z ojczyzną. Często świat przyrody uczestniczył w życiu postaci... które można portretować i wylicza wszystkie rodzaje drzew. Nie maluje drzew naszych. To one wyznaczają nasze działania. że na Litwie są o wiele piękniejsze drzewa.winszuję. włożywszy pięć wieków na swój kark garbaty. Określenie problematyki Człowiek nie może żyć w oderwaniu od natury. podróżnych zwyczajem. Że mieszkając na żyznej litewskiej równinie. Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” Hrabia [.. żywi nas. Przynosi nam ukojenie. Wspiera się.. postawą jak wymownie szlocha! Czemuż Pan Hrabia.]podał swoje pejzaże. żal się Boże! [. uczy jak postępować. Śmiech i urąganie się nad ojczystym krajem. Która jako wieśniaczka. Tylko Pan nie zaniedbuj. niemało talentu. jeśli w malarstwie się kocha. Wpływają na nastrój człowieka i jego aktywność. Przyroda wtopiła się w nasze istnienie i od początku świata towarzyszy człowiekowi w jego działaniach. Lubuje się w modzie włoskiej i podlega jej wpływom.] nie mógł dłużej od gniewu wytrzymać. że maluje pejzaże niezwiązane z ojczystym krajobrazem. szczególniej potrzeba Szukać pięknej natury! O. Każda z nich ma swój urok i piękno. W tym przypadku natura pokazuje swoją przyjacielską twarz. To także symbol ważnych wartości . gniewem i nadzieją Ocalasz albo gubisz Pospolitą rzecz. ponad ludzką troską. ze sam jest takim samotnym kwiatem. Tytuł powieści podkreśla znaczenie miejsca. jak bardzo poeta cenił sobie florę i faunę litewskich terenów. Limba oznacza. Często nadaje im cechy ludzkie. Czy obrócisz w popioły miasto czy ojczyznę? Stój! Zadrżyj w sercu swoim! Nie umywaj rąk! Nie oddawaj wyroku niespełnionym dziejom! Twoja jest waga i twój jest miecz. jakby pejzaż scalał się z życiem bohaterów Soplicowa. Podmiot liryczny wie. metafizyki w wierszu J. Z niezwykle wyśnionym. refleksje na temat kondycji człowieka w świecie. buduje nastrój i ożywia świat przedstawiony w utworze. Orzeszkowej „Nad Niemnem”. w którym żyją bohaterowie. Kasprowicza „ Krzak dzikiej róży”. puszczają pąki wiosenne kwiaty. Sielski krajobraz dopełniają lasy i puszcze. Oto starca i dziecka w ręku dzierżysz los I twarz twoja zakryta Jak golem nad światem. którego do czynu wychowała noc. że taki sposób odbierania przyrody był charakterystyczny dla poezji Młodej Polski. obrazem natury spotykamy się w całej epopei narodowej Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Dworek Sędziego otoczony jest pięknym ogrodem. Stwarza to wrażenie. w którym rozgrywa się akcja. Bohaterowie wtopieni w krajobraz wspominają przeszłość i patrzą w przyszłość. dojrzewają owoce jesieni. Dokonując podsumowania róża to symbol życia. odwołując się do przytoczonego wiersza Czesława Miłosza i do innych tekstów kultury.Odwołam się następnie do całości utworu. To znak. który działa na czytelnika elementami typowymi dla symbolizmu. b) natura jako gwarancja tożsamości narodowej. rozumianego jako powrót do kraju lat dziecinnych został wykreowany w „Panu Tadeuszu”. Już sam początek sugeruje odbiorcy. która z uporem nie poddaje się śmierci. Krajobraz jest odzwierciedleniem przeżyć wewnętrznych bohaterów. . iż przyroda w utworze spełnia ważną rolę. Czesław Miłosz DO POLITYKA Kto ty jesteś człowieku – zbrodniarz czy bohater? Ty. że nasze istnienie jest bardzo kruche. wręcz baśniowym. Natura podkreśla uczucia poety. tu rozgrywają się ich dramaty i szczęśliwe chwile. I tak jak umierające drzewo i na niego przyjdzie kiedyś kres. energia. Walczy o przetrwanie i nie traci nadziei. To w nim kwitną jabłonie. który wszędzie czuje się obco. Czy dzieła artystyczne powinny pełnić funkcję perswazyjną? Rozważ problem. a) krajobraz tatrzański wykorzystany w celu symbolicznego oddania spraw egzystencjonalnych. Podsumowanie Obrazy przyrody to temat uniwersalny. Zostaje ona przedstawiona na tle piękna krajobrazu. Warto zaznaczyć. Ty. Spełnia on różne funkcje. Świat przyrody jako pretekst do idealizacji litewskiego krajobrazu. Pisarz szczególny nacisk położył na zjawiska przyrody oraz roślinność litewską. gniazdo rodzinne ukazane w powieści E. Orzeszkowa szczegółowo przedstawia wiele fragmentów tamtejszej przyrody i miejsc życia i pracy bohaterów. które u autora mienią się różnymi barwami. Są oni wtopieni w nadniemeńskie okolice. 235. Czerwony krzak to inaczej życie. Ważny jest nawet ton głosu. niezależnie od pochodzenia. Występuje szereg wezwań skłaniających do refleksji: aby władcy wyzbyli się egoizmu. Poeta podejmuje tu aktualne tematy –wzywa rządzących do odpowiedzialności za państwo. podobnie nauczyciel . Gwarne miasta i pola. nie kierowali się własnym dobrem. Tego typu cechy języka często są spotykane w reklamach. apelach. Argumenty zaczerpnięte z co najmniej dwóch dzieł kultury: „Pieśń XIV” Jana Kochanowskiego– apel do rządzących. Przekonywanie władców o ich odpowiedzialności. którym jest (anonimowy) polityk. jak duża odpowiedzialność za jednostki i całą społeczność na nim ciąży („starca i dziecka w ręku dzierżysz los”). Namówienie na kupno jakiegoś produktu. Wywód 1. apele nadawców. pamiętali. tj. dyrektor jego podwładni itd. wszystkich traktowali równo. mimika. bo mają nad sobą Boga. że wypowiedź ma na celu wywołanie pewnej reakcji u odbiorcy. a artysta jest szczególnie zobowiązany do zabierania głosu w ważnych dla narodu sprawach. odezwach do narodu.funkcja perswazyjna: poeta zwraca się bezpośrednio do adresata swej wypowiedzi. stanowią rozkazy. słownictwem frazeologią. Trzykroć błogosławiony Po trzykroć przeklęty Władco dobra Albo władco zła. Warszawa 2011. zwraca się bezpośrednio do rządzących („Wy.żołnierze. która polega na tym. bo mają nad sobą Boga. wszystkich traktowali równo.Ty jesteś dobry i w gronie rodziny Pieściłeś nieraz blask dziecinnych głów. W lewo patrz!. Ich głównym celem jest wpłynięcie na zachowanie odbiorcy. Wszystko zależy jaką intencję stawia sobie nadawca. który buduje daną wypowiedź. Padnij! itp. Na przykład komendy wojskowe: Naprzód marsz!. Jaki chce osiągnąć cel swoimi słowami. że adresat musi zachować się zgodnie z ich wolą ze względu na typ stosunku. 2. którzy sądzą. Następnie podam własny przykład. jakże ludzkiej. przekonanie do swoich racji wyborczych. nie kierowali się własnym dobrem. wywołanie uczucia współczucia. że nie są bezkarni. aby byli sprawiedliwi i odpowiedzialni. którzy Pospolitą Rzeczą władacie”) –liryka apelu. W ten celu posługuje się on odpowiednimi środkami artystycznego wyrazu. Wiersze wszystkie. aby wyzbyli się egoizmu. argumenty na podst. czy sposób mówienia. Linia twego życia tędy będzie szła. . zachęcić do refleksji nad istotą władzy. Przykładowa realizacja zadania Wstęp Język posiada funkcje perswazyjną. kopalnie. przestrzec przed złymi rządami. . [Kraków. jak potężny wpływ ma na rzeczywistość („Gwarne miasta i pola /Kopalnie.uczniowie. pamiętali. aby byli sprawiedliwi i odpowiedzialni. Patrz. że nie są bezkarni. jaki ich łączy (oficer . podanego tekstu literackiego -wiersza Miłosza „Do polityka”: . Teza Sztuka powinna pełnić funkcję perswazyjną. czy rozbudzenie postawy patriotycznej. aby mu uświadomić. okręty/Na twojej dłoni ludzkiej”) -pytania i bezpośrednie zwroty do adresata oraz stylizacja biblijna też pełnią funkcję perswazyjną -wiersz ma mu uświadomić odpowiedzialność za „Pospolitą Rzecz”.). 1945] Czesław Miłosz. Ale jeżeli przeklnie ciebie – milion rodzin? Biada! Co pozostanie z twoich dobrych dni? Co pozostanie z twoich krzepkich mów? Ciemność nadchodzi. przemówieniach polityków. Pieśń XIV Jana Kochanowskiego działa na odbiorcę dzięki zastosowaniu funkcji perswazyjnej. okręty Na twojej dłoni ludzkiej. . tylko sam na się spogląda. co innego jest cenne. Dla każdego z nas. To one pouczały. Asnyk). wolę i uczucia odbiorcy. Abowiem ta cnota jest tak można królowa.. zachwycać i wzruszać”. a spokojnym żywocie poczciwy człowiek może użyć żywaj śmiało duszo. W swojej prezentacji przedstawię następujące postawy: idealny rycerz. które stara się upowszechnić. po światu roznosi… A kto to gniazdo tak zacne dobrowolnie sam przez się szkaradzijest podobien . Mickiewicza i przykładów literackich z wybranych epok. sytuacji społecznej danego narodu. bo masz wszystkiego dobrego dosyć Przykładowa realizacja zadania Wstęp Każda epoka daje nam pewne wskazówki na życie. co do wyboru właściwych postaw. bo artyści maja poprzez swe dzieła dużą moc oddziaływania na społeczeństwo i kształtowania pozytywnych postaw. renesansowy ziemianin. musiałem wybrać tylko niektóre z nich.. Każda epoka ma swe własne cele (A. A w każdym a tych czasów i potrzebnego.. Ale gdzie możemy je odnaleźć? Oczywiście to literatura jako sztuka wpływa na nasze wybory. Tworzy własne wzory zachowań ludzkich i wartości. drugi na to miejsce nastąpi.. Zależy to od światopoglądu czasów. Abowiem szyrokie jej królestwo jest.. wyznawanej filozofii w danych okresach dziejowym. ani żadny strach nigdy przekazić nie może. już jeden leży.perswazyjna satyra pozornie skierowana do Poniatowskiego. powinien „uczyć. które ona głośna sława. a mówca. Dzieła w ówczesnym czasie obfitowały w utwory parenetyczne. czy praca. mądry. ma za zadanie uświadomić szlachtę o zaletach króla (jest młody. Wypowiedź retoryczna musi oddziaływać na rozum. 236. hufy się mieszają. czy przyjętych obyczajów. Teza Cele w literaturze poszczególnych epok zostały ukształtowane przez główne prądy. Dla jednych będzie to rodzina. odwołując się do fragmentu Ody do młodości A. W różnych epokach. zwierzęcemu dudka aby w nim jaka szara pycha nie urosła na ludzi nie patrzy. proporce się błyskają. potwierdzenie tezy: Sztuka powinna pełnić również funkcję perswazyjną. prądy umysłowe i wydarzenia historyczne. jak należy się zachowywać w życiu. dla innych miłość. a różnego gospodarstwa i rozkosznych czasów i krotofil swych w moim owym ... by .„Do króla” Ignacego Krasickiego. dobry. Bo chociaj działa trzaskają. wszytko to ta można królowa rządzi a sprawuje. Pisarze. że danych okresach istniały nawet kilka wartości. Bóg. cień upatruje. Podsumowanie Porównanie przykładów: Przywołane utwory przekonują władców do odpowiedzialnego traktowania powierzonego im państwa i poddanych.. jest Polakiem) i powstrzymać ją od bezpodstawnej krytyki władcy. 2. światopogląd danych czasów. a obywateli do patriotyzmu i szanowania swoich przywódców. Prawda. zgodnie z łacińską maksymą. wyznaczając pewne cele literaturze pragnęli dać czytelnikom wskazówki. Ze względu na to. Potwierdź słuszność tych słów. w jakich żyje autor. że jej władzej ani śmierć. spluwa choć mu nie trzeba. co innego stawało się wzorem godnym do naśladowania. ówczesne obyczaje. przedstawia nam różne modele osobowości. Wywód • Jedną z epok literackich proponujących wzorce osobowe godne do naśladowania było średniowiecze. Było to uzależnione od czasów historycznych. jako trąba brzmiąca. Tym samym epoka wyznacza pewne cele. nie szczędziła prawd. Czuje on. ze w literaturze średniowiecznej upowszechniano także inne wzorce. dostanie się broni w ręce wroga oznaczało hańbę dla wojownika.zasłużyć na szczęście wieczne. Jego całe zachowanie zgodne jest z rytmem przyrody. być patriotą. w zgodzie z naturą. W wieku dojrzałym musi nas cechować odpowiedzialność i pamięć o ojczyźnie. więc postanawia zniszczyć swój miecz. Autor opisuje życie idealnego ziemianina od chwili narodzin. aby cesarz udzielił mu wsparcia. Wielki rycerz ponosi śmierć w bitwie. Rolanda można więc uznać za wzorowy przykład idealnego rycerza chrześcijańskiego. Jednak najważniejsze jest to. czy też ze spędzania zimowych wieczorów przy kominku z najbliższymi. Śmierć hrabiego ma za zadanie podkreślenie cudownej mocy rycerza średniowiecznego. poprzez dzieciństwo. Życie gospodarza ma być modelem osobowym. a także pozwoli zachować spokój wewnętrzny. ukazywała różne modele zgodne z duchem czasu. Humanizm. że może ono dać człowiekowi wiele radości i zadowolenia. • W podsumowaniu należy zwrócić uwagę. Podsumowanie . O idealnej. że w renesansie mamy do czynienia z bardzo optymistyczną wizją świata. często miała charakter dydaktyczny. jak np. Po duszę Rolanda przychodzą anieli. • Bohater reprezentuje ideały tej grupy społecznej. statecznego. Roland więc niszczy go. Ważne. Rej wyraźnie zachęca do prowadzenia takiego właśnie życia: prawego. czy pokorny asceta. Dokonując podsumowania mogę stwierdzić. Będąc u progu dojrzałości należy cieszyć się każdym dniem. Tylko wtedy szlachcic będzie szczęśliwy. pełnego spokoju i bezpieczeństwa. aby potem móc je wykorzystać w dalszych etapach swojego życia. waleczności i uczciwości. podróżować ale i kształcić. młodość aż po spokojną starość. ze jednym z celów literatury średniowiecznej było podtrzymywanie wiary i wskazywanie wzorców godnych do naśladowania. który miał być wzorem godnym do naśladowania. gdzie: „ano kurki gmerzą. • Harmonii. Natomiast towarzyszyła człowiekowi w życiu. walczącego pod wodzą Karola Wielkiego. Jego miłości do ojczyzny musi się wyrażać w odwadze. niezależność. zwanymi Saracenami. dobrym chrześcijaninem. na znak. obowiązków i odpoczynku. która skoncentrowana jest na człowieka i możliwość spędzenia przyjemnego życia na ziemi. Podczas jednej z bitew armia Rolanda została zdradziecko zaatakowana przez wrogów. Nie zadął on bowiem w róg. W niej także zamieszkiwał człowiek. Święty Gabriel odbiera z jego dłoni prawą rękawicę. Jego zaś podstawową cechą był patriotyzm. poczucia bezpieczeństwa ludzie doby odrodzenia szukali na wsi. wręcz arkadyjskiej wsi pisał Mikołaj Rej w „Żywocie człowieka poczciwego”. troszczyć się o swoją cześć. polowań. być sławny. Rozkosz zaś powinien czerpać z zajęć w polu. ano gąski gęgają.ważny prąd w tej epoce. abyśmy czerpali radość z życia na wsi. Cesarz toczył na terenie Hiszpanii kampanię przeciwko poganom. Pory roku wyznaczają szlachcicowi porządek pracy. że jego koniec zbliża się. w jakie obfituje literatura średniowiecza. że rycerz zakończył swe ziemskie życie. które warto upowszechniać. jeśli doceni podwórze. wierząc. idealny rycerz. • Przykładem takiego dzieła jest „Pieśń o Rolandzie”. Według średniowiecznego kodeksu. abyśmy także nie zaniedbywali rodziny. Idealny rycerz powinien dbać o honor. • Warto także wspomnieć. który opowiada historię tytułowego rycerza. To wzór godny do naśladowania nie tylko dla ludzi doby średniowiecza ale i kolejnych pokoleń. To utwór. czyste sumienie. zobowiązuje także człowieka do interesowania się losami narodu. Człowiek poczciwy docenia role i zadania nauki. W tym czasie ukształtował się podstawowy model życia. Autor wychwala tu zalety płynące z uczciwej i spokojnej egzystencji.idealny rycerz. • Literatura renesansowa nie stworzyła osobowych ideałów. uderzając nim o skałę. Chciał umrzeć jako zwycięzca. ano prosiątka biegają…”. Dla Reja gwarantem szczęścia jest cnota. jak: idealny władca. dystans wobec zmienności świata. ano jagniątka wrzeszczą. łowienia ryb. Z takiej perspektywy rewolucja to niszcząca siła. zasad. który ma wolną wolę. 237. dalej w bok pod wierzbą chłopię małe wisznię do ust kładzie. styl życia. w związku z tym pisarze głosili pochwałę życia. wartości. Pierwszy reprezentuje hrabia Henryk. – Kobiety przybyły także. Wzorcem był ziemianin patriota. lepszy świat. (…) wszyscy nędzni. Mistrzowie pióra nigdy nie przechodzili obojętnie wobec tego.ci trzymają kosy. myśli przewodnie. zagładę. ich żony. drugim dowodzi Pankracy. To obalenie istniejącego ustroju i wprowadzenie nowego. W renesansie dominował humanizm. bez śladów piękności . Ich owocem jest coś nowego. niesie ze sobą śmierć.w ich oczach coś gasnącego. starego ładu. lub aby podkreślało ważne wydarzenia w dziejach naszego narodu.jest nim całkowite. ogrywa kluczową rolę w interpretacji całości dzieła. Z drugiej strony motyw ten ukazywał siłę danego społeczeństwa.system. Aby tego dokonać pragną pozbyć się szlachty. Czego domagają się rewolucjoniści? Chcą stworzyć nowy. w którym odbijają się zarówno nasze przywary. ze znojem na czole. Aby przybliżyć tematykę mojej wypowiedzi chciałbym rozpocząć swoje rozważania od samej definicji pojęcia rewolucja. Najczęściej służą one podkreśleniu ważnych dla społeczeństwa . Nie. A należy pamiętać.na ich włosach kurzawa bitej drogi . że opisy rewolucji to jedynie tło dla innych wydarzeń. co wykazałem na podstawie „Pieśni o Rolandzie”. prądy umysłowe. Dzięki odmiennym kreacjom wizji rewolucji artyści przekazywali wiele ukrytych treści. wykorzystując także fragment Nie. których postawy. wartości. wyznaniowe wartości mogły być godne do naśladowania przez współczesne wówczas pokolenie. Krasiński. niesie śmierć. wszystko to wpłynęło na cele. w łachmanach.Wzorce osobowe. z rozczuchranymi włosy. Jej głównym zadaniem było kreowanie takich bohaterów. Wywód • W dramacie romantycznym Zbigniewa Krasińskiego „Nie-Boska komedia” rewolucja przypomina apokalipsę. Zdarzało się także. Warto dodać. jak i pozytywne strony. a długie szydło w prawej ręce ściska. W średniowieczu literatura wyznaczyła sobie cel propagowania wzorca rycerza. Buntownicy mają jeden cel. z spiekłymi twarzami. Rewolucja . Celem buntowników jest totalne zniszczenie. Często rewolucja jest ukazana. ponurego. Pojawia się pytanie. Krasińskiego. fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Literatura jest zwierciadłem. Ich celem jest . Naprzeciw siebie stają dwa obozy. modele życia. w jakim celu pisarze utrwalali ten topos na kartach dzieł? Na początku warto zaznaczyć. ideały. obyczaje. zainteresowania propagowane przez określone epoki są ściśle związane ze światopoglądem owych czasów. Rewolucja jest więc siłą destrukcyjną. Aktem tym sprzeciwił się Bogu. heblami . z dłoniami pomarszczonymi od trudu . totalne zniszczenie. zwiędłe przed czasem. porządek polityczny. Zarówno filozofia. czy państwa czasów. ich matki.na ich łonach poszarpane odzieże . Teza Rewolucja niszczy stary porządek. cechy charakterystyczne. gdyby przedrzeźnianie wzroku Z.niebo czy piekło na ziemi? Zaprezentuj różne wizje rewolucji w literaturze. czy pokoleniowym. Jednym z nich to utrwalanie motywu przewrotów społecznych. władza. ich chęć zmiany. że historia nasza to 123 lata niewoli. Wywołał ją człowiek.Boska komedia. co się działo w otaczającej ich rzeczywistości. wydarzenia historyczne. Twórcy w różny sposób kreowali motyw historii w dziełach. głodne i biedne jak oni. owi potrząsają młotami. ład i harmonię.a tamten stemplem żelaznym nad głową powija. koniec świata.patrz. że owe zmiany są wprowadzane w sposób gwałtowny i w krótkim czasie.ten wysoki trzyma topór spuszczony . że rewolucja odbywała się na poziomie obyczajowym.Boskiej komedii Z. aby przedstawić zmiany w systemie władzy. jakie wyznaczała literatura. Uczestniczy w wiecach. panuje głód. aby zdobyć choć trochę jedzenia. Wczesną młodość spędzamy w trupiarni. wartości i religii. który pokazuje w "Przedwiośniu" piekło rewolucji w Baku. Czy nie jest naszym obowiązkiem szerzyć higienę tam.człowiek nie może budować na gruzach wielkich wartości. kupca. gwałty. Taki obraz spełnia więc tu funkcję ukazania rewolucji jako etapu przejściowego. Wszystkich artystów łączy podjęcie jednej tematyki. Jednak kreują oni. a całość wieku w szpitalu. Omów zagadnienia. który kładzie kres okrucieństwu.. 238. że rewolucja to tylko śmierć i zniszczenie. przestają się liczyć normy moralne. by ostrzec Polaków przed tego typu przewrotem. Za udzieloną pomoc księżnej Szczerbatow-Mamajew i ukrycie części rodzinnych kosztowności matka Cezarego została skazana na ciężkie roboty. której przewodniczy Leonard. kiedy widzi jak ciężko pracuje jego matka. co robią ludzie. Żeromski skupił się zaś na samym akcie bestialstwa i okrucieństwa. mordując siedemdziesiąt kilka tysięcy Ormian. kradzieże. gdzie nie tylko jej nie ma. kiedy to w ciągu czterech dni Tatarzy wzięli odwet. Każda scena wpłynęła więc na zrozumienie danego dzieła. Co może się porównać z pracą lekarza? Czy praca na roli. jeśli nie my? Życie nasze całe składa się z pasma poświęceń. czy „zajęcie” urzędnika. według której Bóg nie traci kontroli nad tym. Nikt nie otrzymywał wynagrodzenia. chaos moralny. który pokazuje w "Przedwiośniu" piekło rewolucji w Baku. • Wydarzenia w Rosji w 1917 były źródłem wielkiego niepokoju Stefana Żeromskiego. odwołując się do podanego fragmentu Ludzi bezdomnych S. Dla niej to zwyczajna kradzież mienia. Pisarz przedstawia koncepcję. Ukazał ją w sposób naturalistyczny i brutalny. nawet żołnierza? Każda myśl tutaj. Zaczął dostrzegać ludzką krzywdę. że z matczynej ręki została siłą zdjęta obrączka. Wszystko zmienia się. Autor przedstawił zachowania towarzyszące rewolucji: okrucieństwo. Pogrzeb matki wstrząsnął wreszcie młodym chłopakiem. poprzez swoją indywidualność i założenia programowe odmienne wizje. Każdy z pisarzy w odmienny sposób utrwalił rewolucję. czy w fabryce. to bezprawie i brak wyższych uczuć. Dla Krasińskiego ważne było ukazanie rewolucji jako zła. Dom Baryków został zajęty. W dramacie potwierdzona zostaje jednak teza . To rodzaj przestrogi. Wydaje on rodzinny skarb buntownikom a sam jest na początku zafascynowany nowymi ideami. . rzemieślnika. Rozpoczęło się konfiskowanie mieszkań. Brakuje żywności. ale gdzie panują stosunki tak okropne? Któż to ma czynić. Rola pracy w życiu człowieka. który ma doprowadzić do stworzenia nowego świata.nowy człowiek. bezprawie. każdy krok. Wtedy przejrzał na oczy. Przyjdzie czas. jakie niesie ze sobą rewolucja. Rytuał ma miejsce na placu wokół szubienicy. Zrozumiał. ogradzający życie od śmierci. Praca nasza jest to walka ze śmiercią. Dla autora to realne zagrożenie dla Polski. musi być zwyciężaniem ślepych i strasznych sił natury. Twórcom bowiem przyświecały różne idee i cele. każdy czyn. kiedy zjawi się i osądzi innych. Sklepy zostały zamknięte a banki zawiesiły swoją działalność. Podsumowanie Dokonując podsumowania zaprezentowanych przeze mnie opisów scen rewolucyjnych wykreowanych w przez różnych artystów wysuwa się podstawowy wniosek. Władzę miała ulica. Tam odbywa się ofiara obrzędowa. zebraniach. nowe wartości i religia. jego właściwą interpretacje i odkrycie ukrytych przesłań. Wszędzie panuje chaos. Żeromskiego i wybranych utworów literackich. Przewrót społeczny przypomina tu krwawą rzeź. zamiast według praw nieomylnej nauki wznosić mur. W Baku był Cezary świadkiem piekła na ziemi. nie można zaczynać od absolutnego zniszczenia. na którą ludzie pracowali czasami całe życie. Odkrył on. Sceny rewolucyjne zostały więc wprowadzone przez Żeromskiego. Nie rozumie tego Jadwiga. które niesie ze sobą tylko cierpienie. których nie przeżyła. apokalipsy. Wydarzenia w Rosji w 1917 były źródłem wielkiego niepokoju Stefana Żeromskiego. […] Zamiast ująć w ręce ster życia. nowa rzeczywistość. I właśnie nad krwawą rewolucją pojawia się Chrystus. Inaczej wydarzenie to odbiera sam Cezary. To nader idylliczny obrazek i wyidealizowany. To człowiek. W innych warunkach pracują elity. poczucia bezpieczeństwa ludzie doby odrodzenia szukali na wsi. rozdział Mrzonki] Przykładowa realizacja zadania Wstęp Bez pracy nie ma kołaczy. daje mu szansę na realizację swych marzeń i pragnień. ziemiaństwo. że nie słyszą jego apelu o pomoc. aby w cisach zlikwidowano przyczyny zachorowań biedoty na febrę. lub traktowali ją jako nieprzyjemną konieczność. To właśnie wtedy panny puszczały na wodzie swe wianki. ukazanej w literaturze XVI wieku jako przyjemność i wartość. może świadczyć jakimi naprawdę jesteśmy ludźmi. Ciężko pracują robotnicy warszawscy z fabryki cygar. • Innym utworem z wcześniejszej epoki. co ma robić. W swych dziełach kreowali bohaterów. Wieś jest pełna . Żeromski. wierząc. że wykonywany przez nas zawód przynosi nam korzyści materialne. Jest wrażliwy na krzywdę ludzką i niesprawiedliwość. chłopi. że praca dla chłopów to przyjemność. Harmonii. dzięki czemu w domach panuje sielska atmosfera. Kochanowski podkreśla w swej pieśni renesansowy humanizm.brzmi staropolskie przysłowie. Judym pragnie podnieść poziom życia najuboższych warstw społeczeństwa. którą wyróżnia szacunek do wykonywanego zawodu. nie świadczy jedynie o jego wartości. S. Zaproponował także osuszenie stawów Niestety zamiast zdobyć poparcie zostaje wrogiem administracji uzdrowiska. cel w życiu. że praca wzbogaca człowieka intelektualnie.bogaci lekarze. śpiewanie i huczna zabawa. Utwór nawiązuje do obrzędów ludowych. Często oceniamy naszych bliskich po ich stosunku do pracy. dyrektorzy. który ukazuje motyw pracy jest Pieśń świętojańska o Sobótce J. czyli zaspakajanie kontaktu z drugą osobą. Ludzie bezdomni. Są oni dumni z tego. Topos ten od zarania dziejów podejmowali pisarze wszystkich epok.górnicy z Zagłębia Dąbrowskiego. Kochanowskiego. miłujących swą ziemię. • Utwór składa się z pieśni dwunastu panien. Należy pamiętać. Lekarz dzisiejszy – to lekarz ludzi bogatych. związanych z nocą świętojańską.. którzy z szacunkiem odnosili się do pracy. To najkrótsza noc w roku. Ale przecież sam fakt. Tomasz chce spłacić dług wobec grupy społecznej. Teza O wartości bohatera literackiego decyduje jego stosunek do pracy Wywód • W Młodej Polsce pojawił się inteligent. Judym w swojej pracy jest sam. To. dowartościowani. Praca jest rozbielana ze względu na płęć i wiek. jaką wagę przykładamy do powierzonych nam obowiązków zawodowych. Młode dziewczyny chwalą życie na wsi. Wiele mądrości można wyczytać w tej krótkiej ludowej sentencji. Jego postulaty wszędzie spotykają się z odrzuceniem. który z uporem pragnie zdobyć swoje cele. który w pracy widział swoją misję . Okazuje się. Kolejnym obrzędem. czy stalowni . tańczenie wokół ognia . z jakiej sam się wywodzi. To także sposób na jedną z wielkich potrzeb człowieka. że ten przesąd wskaże im przyszłego męża. że utrzymują swoje rodziny z pracy rąk własnych. Z pasją wykonuje swoją pracę także Joanna. administratorzy. W rzeczywistości chłopom wcale nie wiodło się tak dobrze.wolimy doskonalić wygodę i ułatwiać życie bogacza. Traktuje swoją prace lekarza jako misję. Judym realizuje pozytywistyczne idee pracy organicznej i pracy u podstaw. Koledzy po fachu udają. Z tym wizerunkiem wiąże się także motyw pracy.zabiega. Dlatego świadomie rezygnuje ze szczęścia osobistego. która obdarza hojnie wszystkich chłopów. Wszyscy dbają o swoje gospodarstwo. Każdy w gospodarstwie wie. Dzięki niej jesteśmy potrzebni. Jest korepetytorką. Tradycja ta nosi także nazwę Święta Kupały. kupcy. związanym z tym świętem było rozpalanie ogniska. dokonać jej charakterystyki i oceny moralnej. Posada przy kopalni także nie doprowadza Judyma do sukcesów. arystokracja. Pomaga im w tym natura. ażeby pospołu z nim dzielić okruchy zbytku. W ten sposób artyści mogli ukazać hierarchię wartości danej postaci. jak to opisuje poeta z Czarnolasu. dla którego praca była misją. był elementem charakterystyki. Czy miłością do ojczyzny można usprawiedliwić niemoralne czyny? Rozwiń na podstawie podanych fragmentów i całości III części „Dziadów” oraz wybranego tekstu kultury. . spokoju i harmonii. Jej piękno odkrył Judym.tak jak w przypadku bohatera z powieści Żeromskiego. Dla niektórych ta wartość nie była tylko przykrym obowiązkiem. że bohaterowie literaccy wykreowani na kartach utworów to w większości postaci o niezwykłej sile charakteru. pomagał określić wartość człowieka. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań wysuwa się wniosek. Stosunek postaci literackich do wykonywanego przez siebie zawodu stawał się dla pisarzy kryterium jego oceny . Rola pracy w życiu bohatera była pretekstem do ukazania poglądów ideowych twórców a także analizy psychologicznej wykreowanej postaci 239. Z pracy na roli potrafili także cieszyć się bohaterowie pieśni Jana Kochanowskiego. Nawet praca nie jest obowiązkiem ale zaszczytem i przyjemnością.ładu. Praca stanowiła dla nich podstawowy cel w życiu. . już chłodna. Z duszą jego do piekła iść musim. By nie powstał i nie był upiorem. zemsta na wroga. Wszyscy razem na duszy usiędziem. Potem pójdziem. Ciało jego rozrąbiem toporem: Ręce. etc. Tak? zemsta. Póki z niej nieśmiertelność wydusim. krwi żąda. krew wroga wypijem. III 220. Tak! zemsta. Z Bogiem i choćby mimo Boga! (Chór powtarza) I Pieśń mówi: ja pójdę wieczorem.Adam Mickiewicz „Dziady” cz. krwi żąda. Póki ona czuć będzie. KONRAD (śpiewa) Pieśń ma była już w grobie. zemsta. etc. gryźć będziem. Krew poczuła . zemsta. etc. Tak! zemsta. zemsta. Naprzód braci rodaków gryźć muszę. nogi goździami przybijem. Komu tylko zapuszczę kły w duszę.spod ziemi wygląda I jak upiór powstaje krwi głodna: I krwi żąda. Ten jak ja musi zostać upiorem. etc. któremu wychowanie zapewnił mistrz krzyżacki.pełne poświęcenia i woli walki. jak pisarze poetyckim słowem wyrażają swoją miłość do ojczyzny. Przedstawia on egzekucję wroga konającego przed autorem pieśni i jego sojusznikami. czego przykładem jest scena: Salon warszawski. z Bogiem i choćby mimo Boga". Ocenia także kraj poprzez ukazanie różnych warstw społeczeństwa. H. III stanowią sąd nad społeczeństwem polskim. W słowach tych ukryta jest cała determinacja Konrada. Dokonując podsumowania Adam Mickiewicz jako poeta emigrant ukazuje ojczyznę i Polaków w różny sposób. Kulminacyjnym punktem rozpaczy. Dziady cz. inni. Artyści wręcz prześcigali się w swych koncepcjach. Bohater . według której Polska jest Chrystusem narodów i ma wypełnić historyczną misję. jaka się nadarzyła. mogących wskazać rodakom właściwe drogi ku poprawie losów naszego kraju i odzyskaniu wolności. Bohaterem jest młodzieniec. W trzeciej strofie znajduje się naturalistyczny opis zemsty. Tam oczarowany wdziękami księżniczki Aldony. Koncepcje zemsty i usprawiedliwiania niemoralnych czynów mamy utrwaloną przez Adama Mickiewicza w „Konradzie Wallenrodzie” . Teza Adam Mickiewicz jak i inni poeci. bohater mówi o swojej pieśni i o pragnieniu zemsty na wrogach. że jest równy Bogu. W słynnej „Wielkiej Improwizacji” romantyczny bohater chce rozmawiać z Bogiem. W III części "Dziadów" Adama Mickiewicza przeczytamy słowa: „Zemsta. Jednym z pisarzy. Konrad na podstawie tej pieśni okazał się wielkim buntownikiem odrzucającym wszelkie zasady i normy postępowania. opuścił dwór zakonny i uszedł do księcia Kiejstuta na Litwę. który uprowadził go w wieku dziecięcym z rodzinnego domu na Litwie. Zatem sugeruje prometeizm jako koncepcję patriotyczną. Wkrótce też dostaje się pod ich dach i zostaje wybrany wielkim mistrzem Zakonu. Jedni z bronią w ręku walczą o jej nie podległość. Nie dokonuje tego on sam Władca Niebios jednak nie odpowiada na jego żądania co doprowadza do wykrzyknięcia przez Konrada słów bluźnierczych. Zemsta Konrada nad znienawidzonymi braćmi zakonnymi okazuje się straszna. zróżnicowanie jednostkowe i grupowe był Adam Mickiewicz. F. Szczęście rodzinne. której są potrzebne takie jednostki jak Konrad. który myśli tylko o ojczyźnie. jego celem jest bunt przeciwko Stwórcy. Posługuje się ideą mesjanistyczną. Widzi nasz kraj jako ojczyznę. G. choć w słusznej sprawie jest niezmiernie okrutna.Określenie problematyki Ojczyzna to ważna wartość dla każdego patrioty. zemsta na wroga. Mściciel dąży do celu za wszelką cenę. Jego zemsta. aby Bóg dał mu władzę nad ludzkimi duszami. ponieważ przed wypowiedzeniem ostatniego bluźnierstwa Konrad mdleje i dopowiada je diabeł. wskazywali na patriotyzm jako moralny obowiązek każdego człowieka . W pierwszej strofie. bohatera jest nazwanie Boga – carem. Romantyczny bojownik żąda. Pragnie rządzić miłością. Nie zamierza się jednak spowiadać. Jest gotów zerwać ze swoimi dawnymi przekonaniami i zasadami postępowania. który utrwalał portret Polaka. Ich mistrz doprowadza ich do zupełnej klęski i ruiny. jego odmienne postawy. Nie dane jednak było młodej parze długo cieszyć się wspólnym życiem. ożenił się z nią. jak i swą pozycję na Litwie zdecydował się poświęcić dla jednego celu – zadania klęski znienawidzonym Krzyżakom. Bunt posłużył Mickiewiczowi do podkreślenia indywidualizmu bohatera i jego misji zbawczej narodu. mordując wcześniej jego matkę i ojca. Walter Alf przy pierwszej okazji. Argumenty E. kreując w swych dziełach motyw miłości do ojczyzny jako największej wartości. Konrad uważa. Można wyrażać swój szacunek do kraju swoją postawą. gdyż zamysły Waltera o dokonaniu zemsty na Krzyżakach nie dawały mu spokoju. I. Utwór ma bowiem dawać wskazówkę potomnym. inteligencję. Swój stosunek do ojczyzny wyrażają zatem pisarze poprzez ukazywanie swojego szacunku do ojczyzny. bo go nie było w ojczyźnie.zdradził zakon i swoje ideały. Zapłacił za to największą cenę. Utrwala naród jako grupę. . 240. daje wskazówki na przyszłość. Mickiewicz charakteryzuje różne warstwy naszego społeczeństwa. III to typowy romantyczny dramat narodowy. Ukazuje prawdziwych patriotów. podkreślania swojej miłości do kraju. Przedstawia koncepcje patriotyczną ocenia rodaków. Mickiewicz wprowadzając motyw usprawiedliwienia niemoralnych czynów miłością do ojczyzny wskazuje na ważne funkcje. koncepcje odzyskania nieodległości. lecz miał duszę szlachetną. jak i spiskowców. Wybrał miłość do rodzinnego kraju. jakie wartości należy wybrać w życiu. Podsumowanie Dziady cz. kiedy zagrożona jest ojczyzna. Ukazuje społeczeństwo polskie w ważnych dla niego chwilach dziejowych.śmierć niegodną chrześcijanina. ale i ukazuje ważną rolę jednostkowego bohatera. gdyż:Walter kochał swą żonę. Dlaczego krytykowano naród polski? Rozważ na podstawie podanej satyry oraz innych dzieł kultury. uwalaniu różnych koncepcji odzyskania niepodległości. Szczęścia w domu nie znalazł.od młodzieży po arystokracje. ale zrobił to w imię miłości do ojczyzny. . z nas się złe zaczęło: Dzień jeden nieszczęśliwy zniszczył wieków dzieło.. Co zysk podły skojarzył. Ten nas cudzym w łup oddał. Oczyszcza wzgląd nieprawy jawne winowajce. zhańbione przymioty. Majtki. Wadzą się przyjaciele. Śmieje się zbrodnia syta z pognębionej cnoty. Pełno mistrzów zuchwałych.[.wzmoże się wspaniały: Rozpacz podział nikczemnych! Wzmagają się wały. Wyśmiewa ją zuchwałość. A jeśli gdzie się cnota i pobożność mieści. Poczciwiej być w okręcie.... a rozpusty chciwa. gdy staną w obronie. okręt nie zatonie. Rwą krewni łup sierocy.. Czciły was dobre nasze ojcy i pradziady. prawdo? gdzieście się podziały? Tuście niegdyś najmilsze przytulenie miały. Za blask czczego poloru zamienili cnoty. psujem ojców poczciwych robotę: Dobra była uprawa.]Gdzieżeś.] . Padnie słaby i lęże . co w bite wstąpać mieli ślady. grzmi niebo. Grozi burza. ostatnia niecnoty zapora. pokonał i zgubił.. bracia nienawidzą. i męże.[.[. to płochość rozprzęże. Skora do rozwiązłości. łzy wdów piją zdrajce. a jawnego sprośność niedowiarstwa Śmie się targać na święte wiary tajemnice.] Młodzież próżna nauki. Jad się szerzy.] Oślep tłuszcza bezbożna w otchłań zbytków bieży. nawet w płci niewieściej Wszędzie nierząd. wstyd. cnoto? gdzieś. Wzgardziły jarzmem cnoty i żony. rozpusta. pełno uczniów zdrożnych.] Dzieci złe.. Pełno ksiąg bezbożnych. [1772r.. lecz złe ziarno padło [. zgodne z żeglarzem. Słów aż nadto. A choć bezpieczniej okręt opuścić i płynąć. Wstyd ustał. Szydząc z świętej poczciwych swych przodków prostoty. A synowie. a źródło biorąc od stolice. do cnoty leniwa. Zapamiętałe dzieci rodziców się wstydzą. Grozi dalszą zarazą. Wstręt ustał. a same matactwa i łgarstwa. ocalić lub zginąć. występki szkaradne. Zapamiętałe starcy.Ignacy Krasicki „Świat zepsuty” [.] Ten nas nierząd. o bracia.. b) „Odprawa posłów greckich” jako renesansowy utwór Jana Kochanowskiego . zuchwałość. osobie liczby mnogiej („Czyż możecie z nas poznać. Twórcy literatury ukazując wady Polaków sięgają po różne sposoby i środki artystyczne by skłonić społeczeństwo do refleksji nad własnym wizerunkiem. jak i pozytywne strony. poszanowania prawa. jak i sytuacji politycznej i społecznej. c) obłęd i szaleństwo młodzieńca ukazany w dramacie J. Niestety świat okazuje się wielką porażką. w którym odbijają się zarówno nasze przywary. niedowiarstwo. O obłędzie tytułowej postaci można powiedzieć. Jest wśród nich anarchia. gdy porówna się obecny stan kraju i „ojców podściwych robotę". brak autorytetów moralnych. Brak nam sprawiedliwości w osądach. Podczas samotnej wycieczki na Mont Blanc przechodzi przemianę wewnętrzną. wierni ideałom. Niestety może to tylko doprowadzić do upadku państwa. Wśród rodaków panuje rozkład moralny. skłonni do kłótni i ulegania nałogom? Na to pytanie próbowało odpowiedzieć chyba każde pokolenie pisarzy. o czym świadczą liczne apostrofy. Upadek ojczyzny jest szczególnie widoczny. Szuka czegoś wielkiego. co jest uzależnione zarówno od preferencji autora utworów.. daje wskazówki. przekupstwo prywata. Teza Literatura. Niestety wraz z nią obłęd powoli zamienia się w szaleństwo. Wywód a) W satyrze „Świat zepsuty” przedstawia Krasicki szereg wad Rzeczpospolitej. Podmiot liryczny utożsamia się z odbiorcą na co wskazują formy gramatyczne zaimków i czasowników w 1. W przeciwieństwie do rozpowszechnionego wówczas przekonania o rozkwicie kulturalnym Polski za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. demoralizacja i deprawacja młodzieży.walkę w imię ojczyzny. Literatura jest bowiem zwierciadłem. Burzliwe dzieje naszego państwa stawały się pretekstem do rozmyślań kolejnych spadkobierców pióra nad kondycją naszych rodaków. Każda epoka począwszy od renesansu. Poznajemy go jako nadwrażliwego młodzieńca. narada trojańska to nic innego jak fotografia polskiego sejmu. matactwa. a nie o dobro kraju. Mistrz z Czarnolasu ukazuje poprzez antyczną historię słabości społeczeństwa polskiego. dbałość o własne korzyści. że rozwijało się od najmłodszych lat. które przyczyniły się do upadku ojczyzny. my Polacy? Pełni patriotyzmu. ukazując portret Polaka wskazuje na wady naszego społeczeństwa. ale nic nie jest w stanie pochłonąć go do reszty. Podróż po Europie to próba konfrontacji marzeń młodego chłopca z prawdziwą rzeczywistością. Odkrywa wielką ideę. bezbożność. Dzięki tym doświadczeniom bohater przeżywa wewnętrzną przemianę. Kochanowski wystawia nam pesymistyczną ocenę. który kieruje się w życiu raczej sercem niż rozumem.Przykładowa realizacja zadania Wstęp Jacy jesteśmy. Jest to wizerunek mniej lub bardziej prawdziwy. objawiająca się bezprawiem i okradaniem kraju. Troja to Polska. który ocenia działania sejmu polskiego. łgarstwa. dostarcza zarówno przykładów optymistycznych. Jest nim tytułowy bohater dramaty Juliusza Słowackiego „Kordian”. Są tu również elementy liryki zwrotu do adresata.. żeśmy wasze dzieci?"). nierząd. Słowackiego „Kordian” jako kompromitacja wzoru bohatera romantycznego. Bo jak inaczej można nazwać . rozpusta. czasy oświecenia postrzega Krasicki jako upadek obyczajów. Spośród środków perswazyjnych najliczniej są reprezentowane pytania retoryczne i wykrzyknienia. jak i pełnych negatywnych opisów. Satyra używa środków perswazyjnych. zapalczywi. brak szacunku dla przodków i narodowych tradycji. dotyczące naprawy stosunków panujących w państwie. brak zasad etycznych. który nazywano „złotym wiekiem". Czyni to poprzez ukazanie w utworze bohatera jako szaleńca. W ironiczny sposób kompromituje Słowacki wzór bohatera romantycznego w swym dramacie „Kordian”. Pisarze na przestrzeni wieków doskonale utrwalali na swych kartach ówczesne im społeczeństwo. bo tęsknię po tobie. pod drzwiami sypialni przyszłego władcy Polski. społecznej i światopoglądowej Nie jest to niestety zbyt optymistyczny wizerunek. po inteligencję i mieszczaństwo. kiedy człowiek zatrzymuje się i patrzy wstecz. tkwi w pamięci każdego z nas. A wszystko przepasane jakby wstęgą. Kordian jest zbyt niedojrzały. na niej z rzadka ciche grusze siedzą. pod Twoją opiekę Ofiarowany martwą podniosłem powiekę. czasem. które winy stać się wzorem dla przyszłych pokoleń. kształtuje się nasza osobowość. Literatura na przestrzeni wieków również podejmowała ów topos. Kojarzony jest z azylem bezpieczeństwa. najczęściej łączony z beztroską i zabawą. Litwo. niedoszłego zabójcę dopadają Strach i Imaginacja. co gród zamkowy Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem! Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem (— Gdy od płaczącej matki. Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem. posrebrzanych żytem. portretowali obraz Polaka. Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie. od Sarmatów. Powroty stały się elementem biografii wielu bohaterów wykreowanych w dziełach. Właśnie w tym okresie budujemy swój system wartości. chłopów. To najczęściej utracony raj. Wracają więc w . gryka jak śnieg biała. Dziś piękność twą w całej ozdobie Widzę i opisuję. Pisarze utrwalili całą gamę społeczeństwa. 241 Przeanalizuj powroty do lat dziecinnych w literaturze . ten tylko się dowie.. do którego twórcy pragną powrócić. który się zatrzymał.. I zaraz mogłem pieszo. przenoś moją duszę utęsknioną Do tych pagórków leśnych. przygód. co Jasnej bronisz Częstochowy I w Ostrej świecisz Bramie! Ty. Gdzie bursztynowy świerzop. Kto cię stracił. ale i dostrzegali wady. Pan Tadeusz. miedzą Zieloną. nowych doświadczeń. Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych. Wyfruwamy z gniazda rodzinnego i zaczynamy swą wędrówkę ku nieznanym. Mickiewicza i wybrane przykłady. Za pomocą śmiechu. do Twych świątyń progu Iść za wrócone życie podziękować Bogu —) Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono!. Wówczas jakaś siła zmusza go do powrotu w miejsca. Panno święta. ze postanawia on sam jeden zabić cara? W decydującym momencie. Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała. fragment Przykładowa realizacja zadania Wstęp Człowiek jest z natury istotą poszukującą. Są to ich kraje dzieciństwa. będące ostrzeżeniem przed ich powielaniem. Tymczasem. d) naród polski jako społeczeństwo którego doświadczeniem jest antysemityzm i nietolerancja na podstawie noweli Marii Konopnickiej „ Mendel gdański”: Podsumowanie Wizerunek Polaka zależał od sytuacji politycznej. Pojawia się pytanie: dlaczego bohaterowie wracają do krainy dzieciństwa? Pierwszy okres życia człowieka. Mickiewicz. A. Omów porównując załączony fragment Pana Tadeusza A. moralizowali. spokojem. wrażeń. Czego szukamy? Celu i sensu w życiu. W każdej z tych grup szukali tych elementów. szlachtę. będąc już dojrzałymi osobami. czy ośmieszali pewne nasze zachowania.fakt. humoru pisarze krytykowali narodowe wady. by walczyć sam o ojczyznę. Naszą podróż zaczynamy w różnych etapach życia. To tak naprawdę kompromitacja romantycznego wzorca bohatera patrioty. do tych łąk zielonych. które opuścił. Wyzłacanych pszenicą. Ile cię trzeba cenić. Przychodzi jednak czas. pełną magii i tajemniczości. Fragment ten jest aluzją do wydarzeń z przeszłości. chce odzyskać dzieciństwo. posiłki.rupieciarnia zapomnianych sprzętów. Jednak czasami nie da się cofnąć czasu.miejsca. pełne . dojrzałość. że poeta drobiazgowo przedstawia obyczaje staropolskiej szlachty: uczty. Dojrzały już poeta cofa się tu wstecz do krainy. co pragnęli zdobyć: wiedzę. Powrót do krainy dzieciństwa to także stworzenie przez Mickiewicza idealnej szlacheckiej rodziny Sopliców. Dokonuje bowiem porównań. Czas dzieciństwa to życie w innym świecie. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka.poeta cofa się wspomnieniem do czasów swojego dzieciństwa i opisuje Polskę już odchodzącą. • Oddał cześć swej „małej ojczyźnie". Dopiero romantyzm zauważył ten okres w życiu człowieka i w tym okresie zaczęto wprowadzać do literatury dziecko jako ważnego bohatera literackiego oraz powracać wspomnieniem do własnej krainy dzieciństwa. wycinek rzeczywistości najbliższy doświadczeniu dziecka. więc powracają na przysłowiowe stare śmieci. Poeta przywołuje z tego etapu pewne obrazy. po którym odbywał swe wędrówki. Teza Powroty bohaterów do krainy dzieciństwa wiążą się z tęsknotą i nadzieją na nowe życie Wywód • Epopeja narodowa Pan Tadeusz jest dziełem. udało się osiągnąć to . strych. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa. z którego rozpoczęli swą podróż. do którego chętnie powróciłby już jako dojrzały mężczyzna. w której zło i niebezpieczeństwo nie miało wstępu. Dziękuje jej za cudowne uzdrowienie w dzieciństwie. Poeta przywołuje tu postać Matki Boskiej Ostrobramskiej i Częstochowskiej. których drzwi można otworzyć jedynie specjalnymi kluczami. czasem sławę. porządek dnia. najbliższego mu otoczenia z dawnych lat.z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Są to: studnie. Tworzy niczym baśniową atmosferę. majątek. Miejsce. Od tego utworu rozpocznę analizę swojego tematu. rozpoczynając epopeje inwokacją skierowaną właśnie do Litwy. • Kraina z lat młodości jawi się w wyobraźni Staffa niczym utracony raj Eden. Będąc małym pisarz rozbudzał swą wyobraźnię opowieściami o zaklętych zamkach. Ich misja dobiegła końca i nadszedł czas powrotu. Specyficznym miejscem zabaw jest z pewnością strych. Jako emigrant musiał opuścić swą ojczyznę. staropolskie ubiory. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań mogę wyciągnąć pewne wnioski. Innym na zasadzie kontrastu. to wiara w inne wartości. że samo sformułowanie „kraj lat dziecinnych" też pochodzi z utworu romantycznego . gdy z powodu nieszczęśliwego wypadku poeta był bliski śmierci. Miejsce. Arcydzieło w dwunastu księgach zawiera wielką tęsknotę pisarza i miłość do rodzinnego domu. Ale jakże fascynująca dla małego dziecka. gdzie autor spędził beztroskie lata. zasady grzeczności. spacery. jakie odnajdujemy w epopei. To wydarzenie miało wpływ na uczucia. zepsute zegary. W większości utworów kraina lat dziecinnych to miejsce arkadyjskie. To rajska. gdzie zatrzymał się czas. arkadyjska kraina szczęścia. która kojarzy mu się z najpiękniejszym okresem w swoim życiu. Jednak prośba i modlitwa swojej matki do Najświętszej Panny uratowała młodego poetę. stawiał swe pierwsze kroki. Miejsce urodzenia jako okres kojarzony ze szczęściem pojawia się w literaturze stosunkowo późno. Wypada tu dodać. życie w zaścianku szlacheckim. To dla poety okres nieskażony cywilizacją ludzi dorosłych. swój patriotyczny obowiązek. • Nostalgia za „krajem lat dziecinnych" powoduje. pracę. To tu najczęściej pisarz odbywał swe wędrówki. • Z motywem powrotu do lat beztroski i idylli spotykamy się w wierszu Leopolda Staffa „Dzieciństwo”. Czuje się tam bezpiecznie. Słowem . stosunek do sąsiadów. Kiedy już jednak wróci wówczas moment ten wpływa na jego psychikę. Miejsce to jawi się jako mikrokosmos. wygląd dworku i jego okolicy. do którego poeta nie wróci. do którego wraca się we wspomnieniach. ukazywanej jako niemal biblijny raj. Jednak nie da się powrócić do tego. co przeminęło. Litwa jest dla poety ziemska arkadią. zachodów zimnych czerwień. otaczające je lasy. Teza Motyw Małej ojczyzny wiąże się z tęsknotą i miejscem. To najczęściej utracony raj. gdzie wszystkim rządzi odwieczny porządek.Grudzińskiego "Najkrótszy przewodnik po sobie samym". spokojem. miejsce wytęsknione.właśnie jezioro. 242. To ziemia ojczysta. odpoczynku. Chmury szerokie. To one potrafią dać skuteczny opór szerzącemu się wkoło złu. . Strofa jest smutna.szczęśliwości i beztroski. (uwaga: temat „małej ojczyzny” był też realizowany w oparciu o fragm. do którego twórcy pragną powrócić. Mała ojczyzna jako źródło wypowiedzi artystycznej. Z dala wspominali utraconą ojczyznę. gdzie bohaterowie kształtują swoją osobowość. Wiersz Czesława Miłosza nawiązuje do biografii poety. Potęgą. I dno. cudowne Pamiętam. W wyobraźni zapamiętywali jedynie pozytywne obrazy. utracony raj. Śpi w niebie moim to jezioro cierni. baśniowe. oaza spokoju. enklawę niezakłóconego szczęścia. magiczne miejsce. na którym są trawy cierniste. dlaczego tak się stanie. postawy i cele w życiu. gdzie . gdzie Mickiewicz utrwala miejsce swojego dzieciństwa. który się zatrzymał. Kojarzony jest z azylem bezpieczeństwa. w innym o Epilog „Pana Tadeusza”) Czesław Miłosz „W mojej ojczyźnie” W mojej ojczyźnie. Jest tam. Wiązało się to z faktami historycznymi. Kolejne epoki utrwalały ten topos. do której nie wrócę. Dlatego często kraina lat dziecinnych przypomina wyśnioną arkadię. gdyż napełnia ją poczucie nostalgii – tęsknoty za krajem rodzinnym. Jest takie leśne jezioro ogromne. kiedy wzrok za siebie rzucę. rozdarte. Zarazem tej arkadyjski obraz naznaczony jest piętnem nadciągającej apokalipsy. kreując Soplicowo na arkadyjską krainę. Pamięta leśne jezioro i zachmurzone niebo.jako kraj lat dziecinnych. Tak jak w przypadku „Pana Tadeusza”. czasem. Pisarze chętnie wracali wspomnieniami do owych miejsc. To także miejsce. która strzeże tego ładu jest przyroda . I płytkich wód szept w jakimś mroku ciemnym. Określenie problematyki Literatura ukazuje różne sposoby kreowania toposu Małej ojczyzny. Kraina lat dziecinnych musi zostać we wspomnieniach poety. Nie mówi. tekstu Gustawa Herlinga . Rozważ na podstawie podanego tekstu i innych dzieł kultury. do którego bohater pragnie powrócić. w innym zadaniu o Inwokację „Pana Tadeusza”[opracowane w niniejszym zbiorze]. dodając do niego własne odczucia i wspomnienia. Dla romantyków miejsce urodzenia wiązało się z nostalgią i tęsknotą. które miejscami przepuszczało światło słoneczne i wyglądało jak rozdarte. Cyranek świsty w górze porywiste. nim śmierć mój kształt na wieki spełni. Motyw Litwy. Otóż po upadku powstania listopadowego wielu pisarzy musiało emigrować. Pochylam się i widzę tam na dnie Blask mego życia. gdy wspomina przeszłość. Argumenty A.jak można przypuścić . miejsce starości. Pamięta ten widok. miejsce azylu. co straszy mnie. Podmiot opowiada o swojej ojczyźnie. Mew czarnych krzyk. będąc już dojrzałymi osobami. który urodził się oraz dzieciństwo i młodość spędził na Litwie. I to.znajduje się opisywane w wierszu jezioro. W dwunastu księgach tego arcydzieła zawarł pisarz całą swą tęsknotę do kraju „lat dziecinnych". dostatku. Autor prosi o przywilej mieszkania do końca życia pod rodzinnym dachem. Epopeja narodowa – „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza jest dziełem. C. Dwór to jego mała ojczyzna. Swoje rozważania dopełnię renesansową koncepcji wizerunku małej ojczyzny jako miejsca kojarzonego z tradycją i spokojem. Utwór ma charakter religijny. . w którym przysłowiowe „cztery ściany” są wzorem cnót moralnych. którą opuścił jako emigrant polityczny. bądź oaza spokoju. ze tego typu portret zgodny był z XVI wiecznym spojrzeniem na świat. Pisarze opisują to miejsce poprzez losy swoich bohaterów. swój powrót do utraconego kraju lat dziecinnych. które można potraktować jako jedną z najważniejszych inspiracji krajem dzieciństwa. będącą wyrazem ufności poety we wszechmoc i dobroć Pana. przy zachowaniu dobrych obyczajów i uczciwości. raj utracony. Postulowano wówczas ład i harmonie niemal we wszystkich dziedzinach życia. To w każdym przypadku kraina kojarzona ze szczęściem. całą swą miłość do ziemi rodzinnej. Przykładem utworu. Podsumowanie Literatura kreuje różne oblicza Małej ojczyzny. ostoją dla ich mieszkańców jest fraszka Jana Kochanowskiego „Na dom w Czarnolesie”.B. Treść jest przesycona pokorą i skromnością. Miejsce. W ten sposób poeta potwierdza swoją wiarę i religijność. Ojczyzna jawi się tu jako najbliższe otoczenie człowieka. gdzie autor postawił swoje pierwsze kroki. w zdrowiu. Warto na początku zaznaczyć. jest skierowaną do Boga prośbą. ukazanie wizerunku i atmosfery gniazda rodzinnego. Oddał cześć swej „małej ojczyźnie". w atmosferze życzliwości. Od zarania dziejów miłość była muzą i natchnieniem. pokonywać wszelkie trudności.243. Dzieje miłości zakochanych to przykład jak bardzo przyjęte normy i zasady . od zdrowego rozsądku. Porywy serca sprawiają. Zdarza się. przynoszą cierpienie i ból. a może przelotnym zauroczeniem? Sądzę. który niszczy człowieka. Wywód • Historię miłosną z tragizmem w tle przynoszą nam dzieje bohaterów „Tristana i Izoldy”. Tytułowego bohatera poznajemy jako wrażliwego młodzieńca. Ukazana w utworze miłość nie jest prosta. Do dziś dnia dzieje kochanków są pięknym hymnem na część miłości prawdziwej. Przecież to on jest mężem jego wybranki. Tristan kocha władcę jak ojca. która jest narzeczoną innego. czyli taką. i śmierć razem. Do tej pory był mu wierny jako jego poddany. wartością na całe życie. kategorią niemal filozoficzną. Jednak piękna kobieta jest żoną króla Marka. Nie przeszkadza mu to jednak nadal kontynuować znajomości z piękna kobietą.pełne bólu i cierpienia. Mężczyzna jest świadomy. . doprowadza go nawet do samobójstwa. Zakochuje się on w Lottcie. Tytułowy bohater. Przeszkodą staje się wierność wobec swego władcy. Niszczyła ludzką psychikę i dodawała innym skrzydeł. siłą odwracającą bieg życia. że jeżeli chce być z ukochaną będzie musiał wyrzec się zasadom. że pod wpływem zakochania człowiek zmienia się. pod wodzą którego służy rycerz. Staje się szaleńcem. Miłość okazała się uczuciem mocniejszym od nich samych. W rozłączeniu nie było to życie ani śmierć. To uczucie. które do tej pory wyznawał. które stale towarzyszy jednostce ludzkiej. aby żyć. która przeplata się ze śmiercią. ale też i to drugie. przez przypadek wypija napój miłosny i zakochuje się bez pamięci w Izoldzie. • W romantyzmie miłość stała się jednym z najważniejszych ideałów. Na podstawie tego utworu ukaże miłość fatalną. ale i życie. Teza Miłość wpływa w sposób twórczy lub destrukcyjny na wybory moralne bohatera literackiego. Co o wpływie miłości na osobowość człowieka mówi literatura? Odpowiedz na pytanie. zasadom rycerskim i moralnym. odwołując się do fragmentu Tristana i Izoldy i literatury wybranych epok. Zostanie narażony także na zdradę swojego króla. Jedno jest pewne.od narodzin aż po śmierć. że bohaterowie mają cel. honoru. który potrafi nawet dokonać zbrodni w imię tego uczucia. Tymczasem przewrotny los i czary każą mu widzieć w Marku rywala. Podobnie i literatura często podejmowała ten temat. Z jednej strony stan zakochania może okazać się czynnikiem pozytywnym. że to pytanie zadaje sobie niejeden człowiek. szlachetny rycerz. Kochankowie nie mogli żyć ani umrzeć jedno bez drugiego. wywoływała radość i nienawiść. Tristan i Izolda Przykładowa realizacja zadania Wstęp Czym jest miłość? Romantycznym uniesieniem. nagle nie działa racjonalnie. Jednak nie zawsze to piękne uczucie jest siłą budującą. Niespełnione uczucie pojawia się w utworze Johanna Wolfganga Goethego "Cierpienia młodego Wertera". który przeżywa romantyczny ból istnienia. Poryw serca oznacza dla niego i dla jego ukochanej rezygnację z własnego dobrego imienia. Pisarze ukazywali jej piękne oblicze. więc staje się także wrogiem. gdyż nigdy nie będzie się ono mogło urzeczywistnić. bez niej świat byłby martwy i suchy niczym pustynia. Jesteśmy bowiem istotami ulotnymi i w chwili śmierci tracą na wartości wszelkie dobra doczesne. pamiętaj o śmierci. Werter cierpi z powodu niespełnionej miłości. Każda epoka w inny sposób odnosiła się do motywu przemijania. że Lotta organizuje całe jego życie. Motyw vanitas.• Powoli bohater orientuje się. ale i całe otoczenie. Dla jednych była motorem do wyzwań życiowych. Przypomina ona hasło. Uwolnienia od cierpień miłosnych szuka w samobójczej śmierci. Świadczy o tym czaszka na stole. gdyż nigdy nie będzie się ono mogło urzeczywistnić. jak każdy bohater w tej epoce. Niespełnione uczucie wpływało na psychikę bohaterów. Teza Motyw vanitas w literaturze i sztuce służy podkreśleniu znikomości i kruchości życia. traktuje niczym anioła. Vanitas – Martwa natura i własnego przykładu tekstu kultury. wypala wewnętrznie. Odwołaj się do obrazu Pieter Claesz. dla innych zaś okazywała się czynnikiem samodestrukcyjnym. marzy. Dla jednych ważne było życie podporządkowane Bogu. Podsumowanie W świetle przedstawionych przykładów literackich nasuwa mi się jeden wniosek. Niewątpliwie to jeden z najpopularniejszych motywów przewijających się na kartach utworów. spełnieniem najskrytszych marzeń. Myśli o niej. Zabija się. inni łączyli ów topos z Fortuną. O tym fakcie informuje ukochaną w swoim ostatnim liście. . wypala wewnętrznie. przemijania życia ludzkiego. Jego stan psychiczny zwraca uwagę otoczenia. Argumenty G. zmieniało ich samych. • Dokonam podsumowania wpływu miłości na życie bohatera. która jest symbolem przemijania. W tym przypadku uczucie to ukazało swą destrukcyjną. Tragiczne uczucie prowadzi go do samozniszczenia. Jedno jest pewne to ona towarzyszy człowiekowi od narodzin do śmierci. stałym myśleniem o zbawieniu. Tragiczne uczucie prowadzi go do samozniszczenia. sława.memento Mori. utrwalali jej budujące i niszczące oblicze. Traci sens życia i nie widzi przed sobą przyszłości. Określenie problematyki Motyw vanitas wiązał się z przeświadczeniem. porzucaniem dóbr materialnych. która stanowi dla niego akt wolności ludzkiej. czy też poczuciem stałego przygnębienia. Werter zaczyna obsesyjnie myśleć o śmierci. Nie może żyć dłużej z bólem wewnętrznym. Pisarze poszukiwali jej w duszy człowieka. uroda są niczym. bogactwa. staje się dla niego ideałem. odkrywali jej tajniki. celem życia. śmierci .dobra materialne. 244. fatalną moc. Vanitas na obrazie Martwa natura nawiązuje do motywu vanitas. że wszystko co istnieje na ziemi. Nieodgadnione są sekrety miłości. Pieter Claesz. ubrany w frak. w którym po raz pierwszy ujrzał dziewczynę. uczty i biesiady. wspomnienia czy też żałoby. porywający. MilewskaStawiany. nie zawsze dowodzi jednak faktycznej znajomości języków obcych. Kolorystyka oddaje atmosferę śmierci. Niestety. pospolite i bez wyrazu. odlotowy i wypasiony. Często ulegamy modzie językowej. kiedy jeszcze ma siły i energię. nawet dotychczas zdobyta wiedza. Określenia brzmiące neutralnie przestają być atrakcyjne. W reklamie kierowanej do młodego odbiorcy zazwyczaj pojawiają się słowa charakterystyczne dla najmłodszej polszczyzny. co może oznaczać. niemodne już. Podsumowanie Dokonując podsumowania swoich rozważań warto zwrócić uwagę na fakt. ciekawy. który twierdził: „Wszystko płynie” i „ Nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki”. doskonały. Omów przyczyny i skutki mody językowej odwołując się do tekstu Małgorzaty Milewskiej. Claesz namalował także zegarek . że wulgarność tego przymiotnika nie jest dostrzegana przez wiele osób. wypiera całą grupę bardziej precyzyjnych bliskoznacznych określeń. frapujący. niebanalny. które prowadzi go w ostateczności. Tak np. Popisywanie się ekspresywizmami. czaderski. totalny. Zastraszające jest. nasz talent ( symbolizowany przez pióro). a to prowadzi do ich spowszednienia.symbol upływającego czasu. iż istnieje zarówno wiele podobieństw. w momencie. ( . wybranych tekstów kultury i własnych doświadczeń komunikacyjnych. szczególnie młodych. że stają się one przydatne w wypowiedziach bez względu na ich treść. pochodzący z żargonu narkomanów. które ze względu na ustawiczne jego używanie zaczynają traktować go jako niewinny składnik słownictwa. jak i różnic w sposobie przedstawiania motywu vanitasprzemijania. jakimi człowiek żyje. Kielich może oznaczać zabawę. W efekcie upowszechnia się szablonowy język. słownictwo to dominuje przede wszystkim w języku młodzieży. zużycia i tym samym zastąpienia nowymi ekspresywizmami. czyli o modnych. atrakcyjniejsze czy bardziej ekspresywne od znaczeniowych odpowiedników. wypasiony. ze czas nieuchronnie płynie i nie da się go zatrzymać. marności. Ta zmienność i płynność decyduje o pięknie życia. Nie zawsze. bierzemy pod uwagę precyzję czy jednoznaczność jej składników. Atrakcyjność i popularność ekspresywizmów wykorzystuje się często w celach reklamowych. wystąpienia oficjalne.. Ekspresywizmy tego typu występują zasadniczo w polszczyźnie potocznej i trzeba wyczuwać granice używalności tych konstrukcji. cool. takimi jak. że i starsi odmładzająsię poprzez stosowanie tych elementów gwary młodzieżowej. pasjonujący. naukowe. które są często używane w polszczyźnie mówionej. Zgodnie z tym poglądem doświadczenia ludzkie są niepowtarzalne. Wyrazy modne są bardzo pojemne treściowo. które wydają się nam oryginalne. Są pewne stylistyczne obszary. Odlotowy i wypasiony. klawy. odlotowy. a w języku dominują modne wyrazy oceniające. Ekspansja takiego modnego wyrazu dokonuje się kosztem jego bliższych lub dalszych synonimów. wszystko robią po raz pierwszy. nr 4 . wspaniały. W potocznej polszczyźnie można dostrzec skłonność do nadużywania modnych ekspresywizmów. Z pewnością to. Autorka nawiązuje tu do filozofii Heraklita z Efezu. Zdarza się też. może być właśnie takie. ale nie tylko. np. na których owo modne słownictwo absolutnie nie powinno się pojawić.ludzie nie zdobywają doświadczenia.Owa czaszka leży na książkach. tracą więc ostrość znaczeniową. „Sprawy Nauki” 2005. ale nie jest w stanie go zatrzymać. co łączy wszystkie analizowane przeze mnie teksty literackie to zgodność pisarzy w poglądzie.. Wszystko to. Ekspresywizmy dziś modne i natrętnie występujące w wypowiedziach wkrótce mogą okazać się nieatrakcyjne. Niebywałą karierę zrobił tu pewien powszechnie już niemal używany przymiotnik. Przykładem wykorzystania toposu „vanitas” jest wiersz Wisławy Szymborskiej „Nic dwa razy”. co kogoś zachwyci. fascynujący. Człowiek może go odmierzać. świetny. czyli o modnych ekspresywizmach. 245. oryginalne. kiedy przyjdzie nam odejść tylko nasze czyny mogą się liczyć.). niezwykły. Dominuje cień i barwa szarości. budując wypowiedź. takie jak odjazdowe chipsy czy odlotowe gumy do żucia. Ciągłe powtarzanie ekspresywizmów sprawia jednak. np. Moda językowa szybko się zmienia. Musi poddać się jego działaniu. takich jak: czadowy. dajemy pierwszeństwo wyrazom szczególnie często słyszanym. nie można tu pominąć ekspresywizmów o proweniencji wulgarnej. Oczywiście. atrakcyjny. Podmiot liryczny snuje rozważania na temat skomplikowanych stanów emocjonalnych towarzyszącym bliskości dwojga ludzi. Utwór ma charakter listu do bliskiej osoby. Szary odnosi się do starości. że w obliczu śmierci nic się nie liczy.. jedyne. pierwszorzędny. To także traci na wartości w obliczu śmierci. Ponieważ nie ma możliwości cofnięcia czasu i „poprawienia" życia -wydarzenia są bowiem „jednorazowe" . odlotowy. nie mają więc żadnej okazji do nabrania wprawy. Motyw przemijania popularny był także w późniejszych epokach. odjazdowy. który wyraźnie hamuje rozwój naszego słownictwa. M. Wyraźne są tu też wpływy obce. H. Słowa tego typu są wyraźnie nacechowane emocjonalnie i w samej ich naturze zawiera się niejako skłonność do coraz częstszego występowania. Przeżywaliśmy w przeszłości to zjawisko niejednokrotnie była to kolejno czeska. gdy nas ktoś denerwuje. Małgorzata Milewska we fragmencie. D. Tym samym wyrazy i wyrażenia modne we współczesnym świecie są coraz bardziej znakiem naszego czasu. C. Warto więc posługując się słowem „okey” wiedzieć. że musimy się liczyć ze zmianami w języku polskim. które może się przejawiać w rozmaity sposób . W reklamie. Oczywiście nadużywanie go może świadczyć jedynie o naszym niskim zasobie słów. odnoszącym się do wyrazów modnych zwraca uwagę. w jakich sytuacjach go stosujemy. W żaden sposób bowiem nie uzupełniają naszego rodzimego języka. kiedy się nim posługiwać. włoska. Ciągłe powtarzanie ekspresywizmów sprawia. takie jak odjazdowe chipsy czy odlotowe gumy do żucia. według mojej tezy. co do słowa modnego „okey”. by wiedzieć. Wyraz „gadać” okazuje się jak najbardziej uzasadnionym modnym wyrazem. używa go praktycznie cała polska młodzież. Jest ono jak najbardziej użyteczne w rozmowach przyjacielskich i w sytuacjach codziennych. używając danego słownictwa. a nawet wręcz przeciwnie. słowa: "spoko". gdy używamy go między znajomymi. Popularność ekspresywizmów wykorzystuje się często w reklamach. czy w oficjalnej rozmowie. wcale nie świadczy dobrze o nas. "kultowy" i "klasyczny". Dzisiaj. której odbiorcą ma być młodzież pojawiają się słowa charakterystyczne dla gwary młodzieżowej . a nasz język nabierze odpowiednim norm poprawnościowych. który wyraźnie hamuje rozwój naszego słownictwa. Mówimy bowiem obłędny facet. Czasami bowiem wystarczy chwila zastanowienia. Tekst kultury np. łacińska. Stroni od zaangażowania w . bo wzbogacają naszą mowę ? Ja w tej sprawie przyjęłam stanowisko. Wyraz modny i nadużywany czyni największe spustoszenia w systemie stylistycznym języka polskiego. ze rezygnacja z niego jest niepotrzebna. że utrwalił się on już na tyle w naszym języku. Wyrazy modne są bardzo pojemne treściowo. czy też światowe powodują. że: Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. Używanie ekspresywizmów np. Cywilizacja i technika idzie na przód. np. ale i obłędny facet. Jeżeli cały czas będziemy używać jakiś sformułowań do wejdą one do mowy oficjalnej. bo piękne wyrazy. Jednym z aspektów tej mody jest popularność wyrażeń potocznych w wypowiedziach oficjalnych. językowa jest zjawiskiem szerokim. „obłędnie. na wyrażenia wcale nie musi być przejściowa. epatowania wulgarnością i prymitywizmem językowym. francuska. Pojawiają się w nim wyrazy nowe. Oczywiście wiele z nich nie ma uzasadnienia. Szarmancki – „Powrót posła” . Oznacza bowiem koniec mówienia. Uważa on. Moim zdaniem względy cywilizacyjne. europejskie. Ważne jednak. że najczęściej wyrazy modne to takie. Musimy jednak odnieść się do faktu. który jest używany zbyt często i nie ma żadnego konkretnego znaczenia. W obronę zaś pisarz bierze słowo „fajny”. na egzaminie. czy też zakończenie rozmowy. a co innego w wypracowaniu. Teza Używanie wyrazów i wyrażeń modnych w XXI wieku jest uzasadnione jeżeli nie przekraczają one zasad poprawnościowego języka polskiego. Czy można im się tylko przeciwstawiać i walczyć z nimi? Czy może jednak są one słusznie używane. . to jedne z najbardziej modnych wyrazów w języku polskim. tracą więc ostrość znaczeniową. Należy więc kierować się zdrowym rozsądkiem i sumieniem. fascynujący jest zastępowany przez wyraz modny – fajny. ta ma duże konsekwencje językowe przejawiające się w bylejakości mówieniu. Przyzwyczaja to użytkowników języka do wygodnictwa językowego. Podobne zdanie ma profesor miodek. na początku XXI wieku. Autor nazywa je słowem „natrętem”. Ekspansja takiego wyrazu dokonuje się kosztem jego bliższych lub dalszych synonimów.Określenie problematyki Polszczyzna zmienia się. „fajnie” i „okey”. Cool. B. Argumenty A.Jako kosmopolita i modny młodzieniec uważa siebie za kogoś lepszego od innych. czyli bardziej ekspresywne. Modnymi ostatnio stały się także wyrazy typu: „dogadać się”. w związku z tym nasz język także ewaluuje. Dziś panuje na język angielski. że w naszą polszczyznę wkroczyły wyrazy i wyrażenia modne. Przez to nasz język ubożeje. że stają się one przydatne w wypowiedziach bez względu na ich treść. E. Co innego. Zagrożenia nadużywania modnych wyrazów. by nie przesadzać z nim i uważać. Jest to jednak szablonowy język. które sa dla nas bardziej atrakcyjne. czyli wspaniały. utracjusza. pomysłowa. na pewne wyrażenia nie zawsze jest zjawiskiem przejściowym. rozwijać. że są jeszcze w języku polskim takie wyrazy. że stają się przydatne w naszych wypowiedziach bez względu na ich treść. pasjonujący. niepowtarzalna. Pamiętajmy również. że stają się przydatne w naszych wypowiedziach bez względu na ich treść i przez to tracą ostrość znaczeniową. banalnych tekstów. ofiarny. że przedsiębiorczość można nie tylko promować. spontaniczny. Jawi się jako typ cwaniaka. a bywa. rozległy. frapujący. że udział społeczeństwa w tej akcji był szeroki. krytyczny stosunek do języka pozwoli nam uniknąć konstruowania monotonnych. fascynujący. powszechny. Posługuje się w wymowie modnymi wyrazami z języka francuskiego. szykowna. Chociaż na pewne wyrazy nie zawsze bywa zjawiskiem przejściowym.sprawy kraju. oryginalna. przepiękna. Wyrazy modne stają się frazesami. niebanalny. wspomagać. bo możemy użyć wyrazów atrakcyjny. stylowa. lecz np. tak i w języku. niezwykły. gustowna. który nam się podobał. znaczny). preferować. Ustawiczne ich powtarzanie sprawia. wnikliwy. doceniać. że i samo znaczenie. poważny zastępuje przymiotniki groźny. popierać. chronić. twarzowa. istotny. łowcy posagów. nagradzać. Zanim więc powtórzymy za kimś. a czasem nawet samo znaczenie. odpowiedzialny. Tylko świadomy. trudny. bo „atrakcyjne" konstrukcje wypierają wyraziste znaczeniowo synonimy (pełny zastępuje przymiotniki: całkowity. szczegółowy. a nasz język ubożeje. tracą więc ostrość znaczeniową. wyważony. masowy. Ich powtarzanie sprawia. lecz także elegancka. wyczerpujący. że o filmie. bez żadnych . Podsumowanie Tak jak często zmieniają się trendy w kolorach i wzorach. kompletny. jak: gremialny. zauważać. dokładny. przypomnijmy sobie. wspaniała. a balowa kreacja koleżanki zasługuje nie tylko na nazwę szałowa. niekoniecznie musimy powiedzieć fajny. wielki. wspaniały.